BIJLAGE 1 - Vrienden van het Gooi

BIJLAGE 1: Achtergrondinformatie natuurgebied Anna’s Hoeve (VVG:26-07-2014)
Hieronder geven wij ter achtergrondinformatie een schets van het gebied Anna’s Hoeve.
Achtereenvolgens gaan we in op de historie en de actuele ontwikkelingen in het gebied, op de
samenhang van enkele van deze ontwikkelingen, en lichten we specifiek De Groene Schakel toe, de
ecologische verbindingszone waar het gebied deel van uit maakt.
1. Historie en actuele ontwikkelingen
Vanaf de 19e eeuw werden de woeste gronden ten oosten van het dorp Hilversum als stortplaats en
vloeiveld gebruikt. Later is hier een rioolwaterzuiveringsinstallatie (rwzi) gebouwd. Het effluent met
daarin voorheen veel zware metalen afkomstig uit Hilversumse industrie werd oorspronkelijk in de
Laarder Waschmeren geloosd en later via de Gooiergracht afgevoerd naar het IJsselmeer. Het
resultaat van deze activiteiten was een gebied met ernstige bodemverontreiniging.
In de jaren dertig van de vorige eeuw is in het kader van de werkverschaffing het recreatiegebied
Anna's Hoeve aangelegd met vijverpartijen en 'bergen'. In het gebied zijn ook sportvelden aangelegd.
Het gebied is sindsdien lange tijd vrijwel zonder wijzigingen gebruikt. De aanleg van de A27 in jaren
zeventig van de vorige eeuw vormde een majeure aanslag op het gebied; het werd vrijwel
afgesneden van de omgeving.
Vanaf circa 1990 kwamen er meerdere ontwikkelingen in beeld. De inmiddels verouderde rwzi was
aan vervanging toe en bodemverontreiniging stond op de agenda. De eerste concrete actie werd
ondernomen toen het ernstig vervuilde slib in de Laarder Waschmeren tijdens een droge periode
bloot kwam te liggen en dit acuut verwijderd moest worden.
Op dit moment spelen binnen en rondom Anna’s Hoeve diverse veranderingen die directe en grote
invloed hebben op de inrichting en daarmee de kwaliteit van dit belangrijke natuurgebied. Anna’s
Hoeve is een flessenhals in de ecologische hoofdstructuur (EHS) en maakt deel uit van de
zogenoemde Groene Schakel, het gebied op de Utrechtse Heuvelrug tussen Hilversum in ‘t Gooi en
Baarn, Lage Vuursche en Soest op het Utrechtse deel van Heuvelrug.
Het gaat om de volgende actuele ontwikkelingen:
1. de uitgevoerde sanering van de Laarder Wasmeren
2. verplaatsing van de rioolwaterzuiveringsinstallatie (rwzi)
3. realisatie van de nieuwbouwwijk Anna’s Hoeve (circa 600 woningen)
4. verplaatsing van scouting Heidepark
5. realisatie van het project HOV in ‘t Gooi
6. de realisatie van de Groene Schakel (ecologische hoofdstructuur)
7. ontwikkelingen Monnikenberg (realisatie zorgpark, woningen, natuur)
(p. 18 concept Inrichtingsvisie Anna’s Hoeve)
1
2. Samenhang tussen de diverse ontwikkelingen
De openbaarvervoerverbinding tussen Hilversum en Huizen is niet betrouwbaar omdat de bussen
met een overige verkeer meerijden en vooral tijdens de spits vast komen te staan. Om dit op te
lossen wordt een HOV-verbinding ontwikkeld om de bussen over eigen infrastructuur te laten rijden.
De HOV volgt voor een groot deel de A27 en buigt bij de spoorlijn Hilversum-Amersfoort in westelijke
richting af naar het station in Hilversum. Na een uitgebreid traject met overleg en inspraak is de
provincie Noord-Holland bezig met het opstellen van een inpassingsplan.
Maatregelen bij de Weg over Anna's Hoeve (WoAH) om iets aan de versnippering van het gebied te
doen kwamen al in een vroeg stadium als wens naar voren. Dit resulteerde uiteindelijk in het besluit
om gekoppeld aan de aanleg van de HOV de WoAH te verleggen en te bundelen met spoor en HOV.
De verlegde weg zou buiten de bebouwde kom afbuigen naar het zuiden en achter de groenstrook
langs met een aarden wal worden ingepast. Vervolgens heeft de gemeenteraad van Hilversum in het
najaar van 2013 eenzijdig en zonder onderbouwing besloten om de WoAH, met naar verwachting
volgens de gemeente zelf in 2020 12.500 mtv/etm te laten liggen op het huidige tracé.
In het gebied was lange tijd een speeltuin annex partycentrum aanwezig. Dit complex is grotendeels
door brand verwoest en niet herbouwd. Slechts het historische huisje Anna's Hoeve (naamgever van
het gebied) dat onderdeel van het complex was, bleef gespaard, maar is recent alsnog door brand
verwoest.
De rioolwaterzuiveringsinstallatie is inmiddels vervangen door een nieuw exemplaar en de
oorspronkelijke installatie is gesloopt.
Op het terrein van de inmiddels gesloopte rwzi en enige aanliggende percelen wordt een woonwijk
ontwikkeld. De planologische procedures voor dit gebied zijn inmiddels afgerond. Naar verluid is een
de aanwezigheid van een drukke WoAh voor potentiële bewoners een reden om af te zien van
vestiging aldaar.
In het noorden van het gebied wordt een nieuwe 'berg' opgeworpen om de verontreinigde grond
gecontroleerd op te slaan. Deze berg zal na voltooiing van de sanering een groene afwerking krijgen.
Bij de sanering van de bodemverontreiniging zijn drie deelgebieden te onderscheiden (of eigenlijk
vier, want onder de bestaande woonwijk zit ook verontreiniging in de grond). Natuur- en recreatiegebied Anna' Hoeve is gesaneerd en opnieuw ingericht. De gebied van de Laarder Waschmeren is
gesaneerd en opnieuw ingericht als natuur. De sanering van toekomstige woonwijk is gaande.
Om de bodemsanering te voltooien is verplaatsing van de scouting noodzakelijk.
In het kader van de ontsnippering van de Utrechtse Heuvelrug moet ten oosten van Hilversum een
faunapassage van noord naar zuid aangelegd worden: de Groene Schakel. Voor de passage van de
A27 zal Rijkswaterstaat gekoppeld aan wegverbreding ten zuiden van de spoorlijn HilversumAmersfoort een faunatunnel onder de weg door realiseren. Voor de passage van de spoorlijn zou een
ecoduct aangelegd worden dat tevens de HOV en de verlegde WoAH zou overbruggen. Door het
eenzijdige besluit van de Hilversumse gemeenteraad staat dit inmiddels op losse schroeven.
2
3. Nadere toelichting De Groene Schakel
Dit betreft de ontwikkeling en realisatie van diverse grootschalige faunapassages om de Heuvelrug te
ontsnipperen en de uiterwaarden van de Rijn te verbinden met de voormalige Zuiderzee. Dit gaat van
de faunapassage Plantage Willen III onder de provinciale weg van Elst naar Rhenen tot en met de
natuurbrug over de A1 bij de voormalige legerplaats Crailoo, waarvan recent de leggers zijn
geplaatst. Daarnaast zijn vele kleinere faunavoorzieningen gerealiseerd, zoals dassentunnels en
paddengoten.
Bij Hilversum zijn binnen de gemeentegrenzen twee aftakkingen van de EHS in westelijke richting
gerealiseerd. Ten noorden van Hilversum is in 2006 de Natuurbrug Zanderij Crailo geopend door
koningin Beatrix. Ten zuiden van Hilversum is een westelijke aftakking vrijwel voltooid met de
realisatie van de in elkaars verlengde liggende ecoducten Zwaluwenberg over A27, spoorlijn
Hilversum-Utrecht en N417.
Samen met de uitgevoerde majeure sanering van de vervuilde Laarder Waschmeren, gaat het om
essentiële en substantiële investeringen van vele overheden (Rijkswaterstaat, provincie, Prorail) in
deze essentiële schakel in de EHS.
Anna Hoeve's is een relatief klein natuurgebied (flessenhals) dat niet alleen grenst direct aansluitend
aan het oostelijke, sterk verstedelijkte gebied van Hilversum, maar ook doorsneden en begrensd
wordt door grote infrastructuur, zoals de spoorlijn Baarn-Hilversum, de A27 met zijn uitgebreide afen oprittenstructuur, de provinciale weg tussen Baarn en Hilversum en natuurlijk de Weg over
Anna’s Hoeve (WOAH). Deze laatste vormt de grote doorgaande verbinding tussen Hilversum-Oost
en Baarn/A1/A27/knooppunt Eemnes.
Kenmerkend voor de overige ontwikkelingen en dan met name die van de ontwikkeling van de
nieuwe woonwijk Anna’s Hoeve, de herontwikkeling van het naastgelegen ziekenhuisterrein
Monnikenberg en vooral de aanleg van de HOV in ‘t Gooi is dat zij zorgen voor een verdere
vergroting van met name de recreatieve druk op het natuurgebied en/of een directe aantasting
ervan vanwege een nieuwe doorsnijding (versnippering) en netto verlies aan oppervlakte natuur.
Tegelijkertijd bieden deze ontwikkelingen en dan m.n. de HOV in 't Gooi een unieke - en voorlopig
laatste - kans om te komen tot versterking van de natuurkwaliteit van deze wezenlijke schakel op de
Utrechtse Heuvelrug: het op één na grootste aaneengesloten droge natuurgebied in Nederland.
Dat legt een belangrijke (bestuurlijke ) verantwoordelijkheid bij de vele betrokken overheden en
organisaties. In de ogen van de VVG brengt de grote ecologische betekenis van dit gebied in
samenhang met de urgentie (het moment en de relaties tussen besluiten) met zich mee dat de
besluitvorming op de verschillende onderdelen transparant en samenhangend (qua inhoud en
proces) moet zijn. Alleen op die wijze kan recht gedaan worden aan zorgvuldige afweging van alle
betrokken belangen
3

Download Report