Zo ziet de ideale school eru it Onderwijs We zouden in het onderwijs meer aandacht moeten hebben voor werk en relaties, vindt Alain de Botton. In de ideale school ben je daar nooit over uitgeleerd. winstgevender zijn dan andere en hoe economische kansen ontstaan. Het doel is om de economie te demystificeren en burgers te leren realistisch te zijn over hun economische mogelijkheden en beperkingen. Zij leren dat economie uiteindelijk het product is van een maatschappij, en niet door een onzichtbare hand wordt gestuurd. Dit is belangrijk omdat het succes van ons leven in hoge mate afhangt van de economie waarin we leven. Waarom zijn er meer kappers dan therapeuten? Waarom verdienen topvoetballers meer dan hersenchirurgen? En waarom zijn er zoveel banen met titels als ‘assistent manager regionale distributie’? Ook verandering vormt een belangrijk onderwerp van het curriculum. We bekijken onder welke omstandigheden (commerciële, ethische of politieke) revoluties ontstaan. Ook leren we dat revoluties niet altijd leiden tot een betere wereld, maar dat verbetering wel degelijk mogelijk is. Dat laatste komt met koeienletters in klaslokalen te staan! Het vak ‘geschiedenis’ heet in utopia ‘verandering’. Studenten onderzoeken welke lessen we uit de geschiedenis kunnen leren. Niet om het verleden te begrijpen, maar om te gebruiken als bron van waardevolle en bruikbare kennis. drie uur per week aan het ontdekken van wat zij echt uit hun carrière willen halen. In utopia verwerpen we de Romantische aanname dat ieder van ons intuïtief weet wat goed voor ons is. In plaats daarvan funderen we ons onderwijssysteem op het idee dat wij kunnen leren hoe wij onszelf vermaken, wat te bewonderen en hoe te floreren. De economie die wij creëren hangt voor een groot deel af van dat waarvoor we bereid zijn te betalen. Daarom leren studenten zich af te vra- Alleen de wijste, begripvolste docenten Van de uitspraak ‘ik ben afgestudeerd’ zouden mensen in utopia vreemd opkijken gen of een aankoop hen echt voldoening schenkt en hen verder helpt bij hun ontwikkeling. Ook zijn er vakken waarin zij leren nadenken over welke boeken te lezen, welke kleren te kopen, welke films te zien, welke tv-programma’s te bekijken, welk voedsel te kopen en waar op vakantie te gaan. Het vak zelfkennis staat centraal D rie u u r per week leren over je carrière Studenten leren in utopia hoe zij zich moeten verhouden tot werk. Zij ontdekken welke keuzes je hebt en wat de latere gevolgen daarvan zijn. Daardoor wordt voorkomen dat zij op 48jarige leeftijd wanhopig wakkerschrikken en zich afvragen wat zij met hun leven hebben gedaan. Zij leren wat het echte ondernemen is; wat productieve en minder productieve sectoren zijn; en wat de ware betekenis van cashflow, human resources, leiderschap, marketing en concurrentie is. Ook leren zij omgaan met collega’s, burn-out, jaloezie, kantoorpolitiek, sollicitaties en ontslag. Bovendien besteden zij gemak én gevoel voor humor te beschrijven op welk vlak zij een beetje gek zijn, zoals wij dat allemaal zijn. Het vinden van een baan die we leuk en waardevol vinden is misschien wel de grootste verdienste in het leven. Daarom onderzoeken we welk werk het beste bij ons past. Door helder voor ogen te krijgen wat bij ons karakter of temperament past, kunnen we makkelijker accepteren dat anderen meer aanzien hebben en geld verdienen. In het utopische lesprogramma staan de lessen in zelfkennis centraal. Daarin leren we dat het lastig is om onszelf te begrijpen, dat we niet van nature weten wat we leuk vinden en niet altijd begrijpen wat ons dwarszit. Het wordt ons duidelijk dat we een beperkt beeld hebben van onszelf en van de wereld om ons heen. Studenten maken kennis met ideeën uit de psychoanalyse over de rol die waanbeelden, afweermechanismen, projecties en ontkenning spelen in het dagelijks leven. Mentoren helpen studenten hun karakters in kaart te brengen, vooral hun neuroses en afweersystemen. Dat stelt hen in staat om met In utopia is men zich intens bewust van de maatschappelijke én individuele prijs van iedere ongelukkige relatie. Daarom doen we kennis en vaardigheden op om goed samen te leven. Er zijn studieblokken over vriendelijkheid en vergeving. Ook technieken om angstgevoelens tegen te gaan krijgen veel aandacht. We krijgen les in het hebben van meningsverschillen, het overtuigen van anderen en het onszelf toestaan om overtuigd te worden. In utopia worden schoolgebouwen bewonderd om hun schoonheid en sereniteit. Schooldirecteuren staan hoog in aanzien. En alleen de meest wijze, vriendelijke en begripvolle mensen worden aangesteld als docent. Niemand zou ooit het gevoel hebben klaar te zijn met school: het is vanzelfsprekend om je leven lang te leren. Volwassenen leren bijvoorbeeld converseren met vreemden of om te gaan met de angst om oud te worden. Er is carrièreadvies voor mensen van middelbare leeftijd en in sommige lessen zitten zevenjarigen naast vijftigjarigen, naar gelang hun geestelijke rijpheid op dat vakgebied. Van de uitspraak ‘ik ben afgestudeerd’ kijken mensen vreemd op. Het utopische onderwijsprogramma is erop gericht de mens ten volle te ontwikkelen. Dat streven staat ver af van de huidige realiteit. Maar onmogelijk is het zeker niet! ILLU STR ATE TO M A S SC H ATS D at onderwijs van groot belang is, is geen punt van discussie. Maar weten we ook welk doel ons onderwijs moet dienen? Om daar een helder antwoord op te geven, moeten we eerst vaststellen aan welke uitdagingen wij in ons leven worden blootgesteld. Deze vallen grofweg in twee categorieën in te delen: werk en relaties. Dan wordt snel duidelijk dat onze scholen nu tekortschieten: zowel privé als op het werk ondervinden velen van ons serieuze problemen. Bovendien worden kwaliteiten als creativiteit, energie, ijver en talent op grote schaal verkwanseld. Het gaat niet om meer geld, scholen of leraren, maar om het ontwikkelen van een lesprogramma dat ons helpt antwoorden te vinden op de grootste vragen van ons leven. In utopia, de ideale werkelijkheid, ziet een lesprogramma er zó uit. Niemand weet precies hoe ons economische systeem werkt. We weten niet goed hoe we de negatieve aspecten A lain d e B o tto n ervan moeten verandeis filosoof en opren, of de goede kanten richter van The ervan kunnen versterSchool of Life. 24 ken. Neem het vak rekeoktober spreekt nen. In het huidige syshij op filosofisch teem leren wij te rekefestival Brainnen, maar eigenlijk moewash. nrc.next ten we leren waar het plaatst elke dag rekenen meestal voor een stuk van een gebruikt wordt: geld. denker die er opWe leren daarom in dit treedt. Zie: brainlesprogramma hoe winst washfestival.nl tot stand komt, waarom sommige activiteiten