KRING GODSDIENSTLEER LEUVEN

KADOC
Vlamingenstraat 39
3000 LEUVEN
INVENTARIS
VAN HET ARCHIEF
KRING VAN GODSDIENSTLEER
LEUVEN
Reeks inventarissen en repertoria nr. 3
Kring van Godsdienstleer Leuven, 2
Inleiding
In december 1905 werdt in navolging van andere stedent in Leuven een Kring van
Godsdienstleer gesticht. Het initiatief daartoe ging uit van de Katholieke Werkmanskring en
weldra traden een dertigtal organisaties toe. Michel Boon-Hecking1, een Leuvense wijnhandelaart werd de eerste voorzitter. De Kring had tot doel "de meest verstandige leden onzer
burger- en werkmanskringen" te vormen "als strijders en apostelen voor de verdediging van de
katholieke godsdienst". Dit gebeurde door het inrichten van lessencycli die jaarlijks in de
wintermaanden plaatsvonden.
Oorspronkelijk waren het losse voordrachten over godsdienstige aangelegenheden, maar vanaf
1915/16 ging men elk jaar rond een bepaald thema werken. Ook socio-politieke problemen
kregen vanaf toen wel eens de aandacht. Voor de lessen werd beroep gedaan op Leuvense
professoren, o.a. J. Bittremieux2, A. Van Hove3, C. Van Gestel4, K. Cruysberghs5 en de latere
bisschop van Gent H. Coppieters6. Onder die figuren die niet uit het universiteitsmilieu
kwamen, kunnen we E. Rubbens7, A. Logghe8, J. Perquy9 en J. Callewaert10 vermelden. Tot
1
2
3
4
5
6
7
8
9
Michel Boon-Hecking (1860-1954), in Gent geboren, beheerde in Leuven een wijnhandel en was er
actief in talrijke verenigingen, waaronder de Katholieke Werkmanskring. Hij was ook erg actief in
Met Tijd en Vlijt.
J. Bittremieux (1878-1950) promoveerde in de theologie aan de Gregoriaanse universiteit te Rome
in 1904. Hij doceerde te Leuven van 1908 tot 1945. In Leuven stond hij bekend als flamingant en
hij was er de eerste die wijsbegeerte in 't Nederlands doceerde. Zie: Encyclopedie van de Vlaamse
Beweging, blz. 186-187.
A. Van Hove (1872-1947) studeerde kerkelijk recht in Leuven en werd er in 1904 benoemd tot
gewoon hoogleraar. Hij behoorde er tot de vlaamsgezinde professoren. In 1946 kreeg hij de
bisschopstitel. Zie: Encyclopedie van de Vlaamse Beweging, blz. 690-692.
C. Van Gestel (1899-1978) trad binnen bij de Dominicanen en was van 1930 tot 1960 docent aan
de Hogeschool voor Vrouwen te Antwerpen, van 1930 tot 1963 docent aan de Sociale School te
Heverlee, van 1932 tot 1969 aan de Leuvense universiteit. Hij publiceerde veel over de sociale leer
van de Kerk en was medestichter van de Katholieke Vlaamsche Radio Omroep. Zie: Encyclopedie
van de Vlaamse Beweging, blz. 580.
K. Cruysberghs (1881-1976) was een tijdlang professor aan het Groot Seminarie van Mechelen en
in de periodes 1928-1931 en 1937-1951 algemeen proost van het Jeugdverbond voor Katholieke
Actie. Van 1931 tot 1936 was hij rector van de Leuvense universiteit, nadien en dit tot in 1962 was
hij algemeen proost van de Belgische Boerenbond. Zie: Encyclopedie van de Vlaamse Beweging,
blz. 348-349.
H. Coppieters (1874-1947) was in Leuven een tijdlang professor in de Heilige Schrift en in het
Hebreeuws. Op 15 mei 1927 werd hij tot hulpbisschop-coadjutor van Seghers gewijd. Twee dagen
later overleed deze en werd Coppieters bisschop van Gent.
E. Rubbens (1894-1938) was van 1921 tot 1936 katholiek volksvertegenwoordiger en van 1936 tot
1938 katholiek senator. Onder de regering Theunis was hij minister van Arbeid en Sociale
Voorzorg (1934) en tijdens de regering Van Zeeland minister van Koloniën (1935). Zie:
Encyclopedie van de Vlaamse Beweging, blz. 1366-1367.
A. Logghe (1878-1965) behaalde na zijn priesterwijding een doctoraat in de Godgeleerdheid. In
1906 volgde dan zijn benoeming tot onderpastoor van de Sint-Salvatorsparochie in Brugge. Daar
werkte hij samen met A. Lauwers die hij nadien opvolgde als proost van de christen syndicaten.
Logghe werd in 1919 "bestuurder der sociale werken van het Bisdom Brugge". In die hoedanigheid
drukte bij zijn stempel op de ontwikkeling van de arbeidersbeweging in het bisdom Brugge tot op
het einde van de vijftiger jaren. Zie: GELDHOF, J. Ne pereant. Necrologisch Jaarboek der
geestelijkheid uit het Bisdom Brugge, 11, 1964. blz. 85-92.
J. Perquy (1870-1946) trad in 1893 binnen bij de Dominicanen en studeerde van 1894 tot 1898 met
pater Rutten Sociale en Politieke Wetenschappen te Leuven. Hij had een belangrijk aandeel in de
uitbouw van de Centrale Hogeschool voor Arbeiders te Heverlee. Zie: Zij bouwden voor morgen,
Brussel, 1966, blz. 145-152.
Kring van Godsdienstleer Leuven, 3
1915/16 vond de Kring onderdak in de Katholieke Kring, het lokaal van de Leuvense katholieke
partij, nadien in het Gildehuis. De Kring, die een stijgend succes kende en op het einde zelfs
360 leden telde, verdween wellicht tijdens de tweede wereldoorlog.
De papieren die in deze inventaris worden beschreven, zijn afkomstig van voorzitter M. BoonHecking. E.H. J. Creten, ere-deken van Leuven, maakte ze in 1975 over aan dr. M. De Goeyse
die ze op zijn beurt in februari 1980 aan het KADOC schonk11. Het fonds beslaat circa 40 cm.
en is samengesteld uit: ledenlijsten, aankondigingen, financiële bilans, briefwisseling met
voordrachtgevers. Verder vinden we er een getypte korte inhoud of de gedrukte syllabus van
de lessen in. Het geheel geeft ons een interessant beeld over hoe men in die tijd over
godsdienstige problemen dacht en hoe men ze poogde te vertalen naar de gewone man.
Het fonds is eigendom van het KADOC en is ter plaatse te consulteren.
Leuven, april 1980.
10
11
J. Callewaert (1886-1964), Dominicaan, was een veelgevraagd predikant. Omwille van zijn
flamingantische stellingnames werd hij een tijdje naar Ierland verbannen (1920-1921). Na de
tweede wereldoorlog werd hij opgepakt. In 1948 kwam hij vrij op voorwaarde dat hij België zou
verlaten. Vanaf dan tot 1950 verbleef hij in Neggio. Zie: Encyclopedie van de Vlaamse Beweging,
blz. 271-272.
J. Creten (1896-1976), geboren in Alken, werd in 1920 priester gewijd in het Aartsbisdom
Mechelen-Brussel. Na bedieningen in diverse Brabantse parochies werd hij in 1951 pastoor-deken
van Sint-Pieter te Leuven. In 1964 werd hij ere-deken van Leuven.
Kring van Godsdienstleer Leuven, 4
1.
Algemeenheden
1.1.
Stichting van de Kring van Godsdienstleer. Briefwisseling, uitnodigingen en
knipsels. Nov. - dec. 1905. 4 stukken.
1.2.
Leden- en aanwezigheidslijsten
1.2.1.
Lijst der bestuursleden en leden. 1906/07-1908/09. 1 schriftje.
1.2.2.
Lijst der bestuursleden en leden. 1909/10-1918. 1 schriftje.
1.2.3.
Aanwezigheidslijst der leden. 1915-1916. 1 schriftje.
1.2.4.
Lijsten der bestuursleden en aanwezigheidslijsten van de leden. 1919-1928.
1 schriftje.
1.2.5.
Lijst der bestuursleden en aanwezigheidslijsten van de leden. 1937-1938.
1 schriftje.
Kring van Godsdienstleer Leuven, 5
2.
De lessenreeksen
2.1.
Eerste lessenreeks m.m.v. o.a. M. De Baets. Briefwisseling, uitnodiging, omzendbrieven en syllabus. Jan.-maart 1906. 1 omslag.
2.2.
Tweede lessenreeks m.m.v. o.a. M. De Baets en H. Coppieters. Briefwisseling,
uitnodigingen en syllabus. 1906/07. 1 omslag.
2.3.
Derde lessenreeks m.m.v. o.a. Pater Bolsius en H. Coppieters. Briefwisseling,
uitnodigingen en syllabus. 1907/08. 5 stukken.
2.4.
Vierde lessenreeks m.m.v. o.a. J. Van Mollé en E. Glénissen. Briefwisseling, programma en syllabus. 1908/09. 5 stukken.
2.5.
Vijfde lessenreeks m.m.v. o.a. Pater J. Salsmans en H. De Jongh. Briefwisseling,
programma, uitnodiging, toegangskaart en syllabus. 1909/10. 1 omslag.
2.6.
Zesde lessenreeks: Kerkelijk leven. - Geloofsleven door de feestdagen m.m.v. o.a.
J. Bittremieux en P. Tayaerts. Briefwisseling, programma, syllabus en knipsel.
1910/11. 1 omslag.
2.7.
Zevende lessenreeks: Strijd en invloed der Kerk door de eeuwen heen m.m.v. o.a.
A. Logghe, J. Bittremieux en S. Vermeulen. Briefwisseling, programma, syllabus
en knipsel. 1911/12. 1 omslag.
2.8.
Achtste lessenreeks: Katholieke liturgie. (Kerkelijk Leven, Kerkgebruiken en Plechtigheden) m.m.v. o.a. P. Tayaerts en dom Franco de Wyels. Briefwisseling,
toegangskaart, uitnodigingen, programma en syllabus. 1912/13. 1 omslag.
2.9.
Negende lessenreeks: God op zichzelf beschouwd. - God met betrekking tot de
schepselen m.m.v. o.a. P. Tuyaerts, S. Vermeulen en J. Bittremieux. Briefwisseling, toegangskaart, programma, uitnodigingen en syllabus. 1913/14. 1 omslag.
2.10.
Tiende lessenreeks m.m.v. o.a. J. Bittremieux en P. Tuyaerts. Affiche en knipsel12.
1915. 2 stukken.
2.11.
Elfde lessenreeks: De uitersten des menschen. - Onze-Lieve-Vrouw. M.m.v. o.a.
J. Bittremieux, P. Tuyaerts en J. Salsmans. Briefwisseling, uitnodiging, programma, syllabus en knipsels. 1915/16. 5 stukken.
2.12.
Twaalfde leesenreeks: Grondslagen der zedenleer en Hedendaagsche vraagstukken uit de zedenleer. M.m.v. o.a. J. Bittremieux, P. Tuyaerts, J. Salsmans en
A. Janssen. Briefwisseling, uitnodigingen, toegangskaart, programma, syllabus en
knipsels. 1916. 1 omslag.
2.13.
Dertiende lessenreeks: Plichten der katholieken op onze dagen. M.m.v. o.a.
P. Tuyaerts, J. Salsmans en A. Van Hove. Briefwisseling, toegangskaart, programma en syllabus. 1917. 1 omslag.
2.14.
Veertiende lessenreeks m.m.v. o.a. A. Janssen, V. Cremers en J.M. Van
Cauwenbergh. Briefwisseling, programma en syllabus. 1918. 3 stukken.
2.15.
Vijftiende lessenreeks: De groote vraagstukken des tijds. M.m.v. o.a. A. De Meyer,
Ceuppens en J.M. Van Cauwenbergh. Briefwisseling, programma, uitnodiging en
knipsels. 1919. 1 omslag.
12
Bewaard op de Afdeling Audiovisuele Documentatie onder het nummer KCB21.
Kring van Godsdienstleer Leuven, 6
2.16.
Zestiende lessenreeks: Wereldbeschouwing en Levensopvatting. M.m.v. o.a.
J. Salsmans, J. Persijn, Van Der Espt en J. Bittremieux. Briefwisseling, programma en lesseninhoud. 1920. 3 stukken.
2.17.
Zeventiende lessenreeks: De Kerk en onze eeuw. M.m.v. o.a. Van Der Espt,
A. Carnoy, P. Tuyaerts en J. Calbrecht. Programma. 1921. 1 stuk.
2.18.
Achttiende lessenreeks: Naar de Kerk van Rome! M.m.v. o.a. K. Vloeberghs,
P. Tuyaerts en J. Calbrecht. Briefwisseling, programma, uitnodiging en lesseninhoud. 1922. 4 stukken.
2.19.
Negentiende lessenreeks: Geloofshelden in ons land. M.m.v. o.a. P. Tuyaerts,
L. Van Der Essen en Ceuppens. Briefwisseling, programma en lesseninhoud.
1923. 1 omslag.
2.20.
Twintigste lessenreeks: St.-Thomas en zijne leering. M.m.v. o.a. Ceuppens, M. De
Baets en A. Janssen. Briefwisseling, uitnodiging en programma. 1924. 1 omslag.
2.21.
Eenentwintigste lessenreeks: Het Gezag in het menschelijk leven. M.m.v. o.a.
P. Tuyaerts, J. Salsmans en Van Der Espt. Briefwisseling en programma. 1925.
3 stukken.
2.22.
Tweeëntwintigste lessenreeks: Christus ons appephoofd. - Genieten! M.m.v. o.a.
Cluysters, A. Janssen en K. Cruysberghs. Briefwisseling, programma, toegangskaart en knipsels. 1926. 5 stukken.
2.23.
Drieëntwintigste lessenreeks: Het leven nu en later. M.m.v. o.a. A. Janssen,
C. Van Gestel en P. Tuyaerts. Briefwisseling, programma en knipsels. 1927.
4 stukken.
2.24.
Vierentwintigste lessenreeks: Katholiek zijn metterdaad. M.m.v. o.a. J. Perquy,
C. Van Gestel en K. Cruysberghs. Briefwisseling, programma en knipsels. 1928.
1 omslag.
2.25.
Vijfentwintigste lessenreeks: De paus. M.m.v. o.a. J. Salsmans, P. Poullet,
K. Coppieters en K. Cruysberghs. Briefwisseling, toegangskaart, uitnodiging, programma, affiche13, toespraak, notities en knipsels. 1929. 1 omslag.
2.26.
Zesentwintigste lessenreeks: De Hedendaagsche Wereld. M.m.v. o.a. A. Janssen,
K. Cruysberghs, L. Janssen en J. Salsmans. Briefwisseling, programma, lesseninhoud en knipsels. 1930. 1 omslag.
2.27.
Zevenentwintigste lessenreeks: Kristendom of Communisme. M.m.v. o.a.
K. Cruysberghs, A. Janssen en J. perquy. Toegangskaart, programma, lesseninhoud en affiche14. 1931. 4 stukken.
2.28.
Negenentwintigste lessenreeks: Krisis op alle gebied. M.m.v. o.a. A. Janssen,
P. Tuyaerts en K. Cruysberghs. Programma en affiche15. 1933. 2 stukken.
2.29.
Dertigste lessenreeks: De voorzienigheid. M.m.v. P. Tuyaerts, A. Janssen, Druwe
en K. Cruysberghs. Programma, affiche16 en lesseninhoud. 1934. 2 stukken.
13
14
15
16
Bewaard op de afdeling Audiovisuele Documentatie onder het nummer KCB22.
Bewaard op de Afdeling Audiovisuele Documentatie onder het nummer KCB23.
Bewaard op de Afdeling Audiovisuele Documentatie onder het nummer KCB24.
Bewaard op de Afdeling Audiovisuele Documentatie onder het nummer KCB25.
Kring van Godsdienstleer Leuven, 7
2.30.
Eenendertigste lessenreeks: Modern Heidendom. M.m.v. o.a. Engelen,
J. Salsmans, F. Morlion en K. Cruysberghs. Briefwisseling, programma en lesseninhoud. 1935. 3 stukken.
2.31.
Tweeëndertigste lessenreeks: Christus onze leider. M.m.v. o.a. A. Janssen,
J. Salsmans en K. Cruysberghs. Programma en lesseninhoud. 1936. 3 stukken.
2.32.
Drieêndertigste lessenreeks: Wereldproblemen. M.m.v. o.a. A. Janssen, H. Van
Waeyenbergh, K. Cruysberghs en A. Dondeyne. Programma en affiche17. 1937.
2 stukken.
2.33.
Vierendertigste lessenreeks: Het Huisgezin. M.m.v. o.a. L. Janssen, A. Janssen
en K. Cruysberghs. Programma. 1938. 1 stuk.
17
Bewaard op de Afdeling Audiovisuele Documentatie onder het nummer KCB26.
Kring van Godsdienstleer Leuven, 8
3.
Financieel beheer
3.1.
Kasboek. 1908-1943. 1 schriftje.
3.2.
Financiële toestand en nummers der stadsloten. 1932-1942. 1 schriftje.
4.
Varia
4.1.
Uitnodiging voor de mis opgedragen voor bestuurslid Karel Leonard, 18 nov. 1908.
1 stuk.
4.2.
Bernardus Mets, minderbroeder-conventueel. Overlijdensbericht en knipsel. Sept.
1915. 2 stukken.

Download Report