MILIEUEFFECTRAPPORT (MER)
KLEIONTGINNING NV VERVOERUITBATING
FR. CEULEMANS & CO, TUINLEI Z/N, SCHELLE
Boekdeel I - Tekstgedeelte
Rapport op gem aakt door :
Kontichses teenweg 38
juli ’14
2630 Aartselaar
Projectnr. PN15214
Colofon
Datum rapport:
Projectnummer:
juli 2014
15214
Opdrachtgever:
NV Vervoeruitbating Frans Ceulemans & Co
Dorpstraat 43
2590 Berlaar
KBO-nummer 0400.829.338
VE-nummer 2.004.552.708
Projectlocatie:
Ontginningsgebied
Tuinlei z/n
2627 Schelle
Opstellers rapport:
• Studiebureau
Ecorem nv
Kontichsesteenweg 38
2630 Aartselaar
• M.e.r.-deskundigen:
Disciplines Bodem en Water
Stefan Helsen (Ecorem nv)
erkenning EDA-539-V2, geldig tot 7.9.2015
Discipline Geluid en Trillingen
Sven Loridan (dBA-Plan bvba)
erkenning EDA-798, geldig voor onbepaalde duur
Discipline Mens - Mobiliteit
Patrick Maes
erkenning EDA-016-V4, geldig voor onbepaalde duur
• Medewerker(s) MER:
Simon Amelinckx
15214 NV Fr. Ceulemans & Co: Definitief MER
Tuinlei z/n Schelle
-ii-
Inhoudsopgave
1
2
3
4
Inleiding ................................................................................................................................................................. 1
1.1
Beknopte beschrijving project.......................................................................................................................... 4
1.2
Toetsing MER-plicht ........................................................................................................................................ 4
1.3
Relevante gegevens uit vorige rapportages .................................................................................................... 5
1.4
Coördinaten initiatiefnemer en auteur ontheffingsaanvraag ............................................................................ 7
1.4.1
Coördinaten initiatiefnemer .................................................................................................................... 7
1.4.2
Coördinaten auteurs .............................................................................................................................. 7
Situering project .................................................................................................................................................... 8
2.1
Ruimtelijke situering ........................................................................................................................................ 8
2.2
Administratieve voorgeschiedenis ................................................................................................................... 9
2.3
Huidige vergunningstoestand ........................................................................................................................ 13
2.4
Gewenste vergunningstoestand .................................................................................................................... 18
2.5
Juridische en beleidsmatige randvoorwaarden ............................................................................................. 19
2.5.1
Juridische randvoorwaarden ................................................................................................................ 19
2.5.2
Beleidsmatige randvoorwaarden ......................................................................................................... 26
Projectbeschrijving .............................................................................................................................................. 30
3.1
Algemene doelstelling en verantwoording project ......................................................................................... 30
3.2
Beschrijving van de activiteit ......................................................................................................................... 30
3.3
Alternatieven.................................................................................................................................................. 39
Ontwikkelingsscenario’s ...................................................................................................................................... 41
4.1
Autonome ontwikkeling.................................................................................................................................. 41
4.2
Gestuurde ontwikkeling ................................................................................................................................. 41
4.2.1
5
Ruimtelijke ordening ............................................................................................................................ 41
Afbakening referentiesituatie, studiegebied ........................................................................................................ 45
5.1
Referentiesituatie........................................................................................................................................... 45
5.2
Afbakening projectgebied – huidige ontginningssite - studiegebied .............................................................. 45
6
Ingreep-effectenschema ..................................................................................................................................... 47
7
Beschrijving van de referentiesituatie en effecten............................................................................................... 49
7.1
Lucht .............................................................................................................................................................. 49
7.1.1
Afbakening studiegebied ..................................................................................................................... 49
7.1.2
Beschrijving referentiesituatie .............................................................................................................. 49
7.1.3
Methodiek ............................................................................................................................................ 50
7.1.4
Effectbeoordeling ................................................................................................................................. 54
15214 NV Fr. Ceulemans & Co: Definitief MER
Tuinlei z/n Schelle
-iii-
7.1.5
7.2
Beschrijving effecten en milderende maatregelen ............................................................................... 61
Discipline Bodem en Grondwater .................................................................................................................. 63
7.2.1
Afbakening studiegebied ..................................................................................................................... 63
7.2.2
Beschrijving referentiesituatie .............................................................................................................. 63
7.2.3
Effectbeoordeling ................................................................................................................................. 68
7.2.4
Beschrijving effecten en milderende maatregelen ............................................................................... 70
7.3
Discipline Oppervlaktewater .......................................................................................................................... 79
7.3.1
Afbakening studiegebied ..................................................................................................................... 79
7.3.2
Beschrijving referentiesituatie .............................................................................................................. 79
7.3.3
Effectbeoordeling ................................................................................................................................. 80
7.3.4
Beschrijving effecten en milderende maatregelen ............................................................................... 81
7.4
Discipline Geluid ............................................................................................................................................ 83
7.4.1
Beschrijving referentiesituatie .............................................................................................................. 83
7.4.2
Methodologie ....................................................................................................................................... 92
7.4.3
Effectbeoordeling ............................................................................................................................... 101
7.4.4
Milderende maatregelen .................................................................................................................... 116
7.5
Discipline Fauna en flora ............................................................................................................................. 124
7.5.1
Afbakening studiegebied ................................................................................................................... 124
7.5.2
Beschrijving referentiesituatie ............................................................................................................ 124
7.5.3
Effectbeoordeling ............................................................................................................................... 130
7.5.4
Beschrijving effecten en milderende maatregelen ............................................................................. 132
7.6
Discipline Landschap, bouwkundig erfgoed en archeologie........................................................................ 148
7.6.1
Afbakening studiegebied ................................................................................................................... 148
7.6.2
Beschrijving referentiesituatie ............................................................................................................ 148
7.6.3
Effectbeoordeling ............................................................................................................................... 156
7.6.4
Beschrijving effecten en milderende maatregelen ............................................................................. 158
7.7
Discipline Mens-mobiliteit ............................................................................................................................ 163
7.7.1
Afbakening studiegebied ................................................................................................................... 163
7.7.2
Beschrijving referentiesituatie ............................................................................................................ 163
7.7.3
Effectbeoordeling ............................................................................................................................... 176
7.7.4
Beschrijving effecten en milderende maatregelen ............................................................................. 178
7.8
Discipline Mens – ruimtelijke aspecten en gezondheid ............................................................................... 185
7.8.1
Afbakening studiegebied ................................................................................................................... 185
7.8.2
Beschrijving referentiesituatie ............................................................................................................ 185
7.8.3
Effectbeoordeling ............................................................................................................................... 187
15214 NV Fr. Ceulemans & Co: Definitief MER
Tuinlei z/n Schelle
-iv-
7.8.4
7.9
Beschrijving effecten en milderende maatregelen ............................................................................. 188
Multidisciplinaire afwegingen ....................................................................................................................... 195
8
Elementen ten behoeve van de watertoets ...................................................................................................... 198
9
Passende-beoordelingtoets .............................................................................................................................. 201
10
Beste beschikbare technieken..................................................................................................................... 202
11
Grensoverschrijdende effecten.................................................................................................................... 210
12
Leemten in kennis ....................................................................................................................................... 211
13
Monitoring en evaluatie ............................................................................................................................... 212
14
Tewerkstellings- en investeringsrapport ...................................................................................................... 214
15
Synthese milieueffecten, milderende maatregelen en conclusie................................................................. 215
15.1
Synthese milieueffecten en milderende maatregelen ............................................................................. 215
15.1.1
Discipline Lucht .................................................................................................................................. 215
15.1.2
Discipline Bodem & Grondwater ........................................................................................................ 216
15.1.3
Discipline Oppervlaktewater .............................................................................................................. 218
15.1.4
Discipline Geluid ................................................................................................................................ 219
15.1.5
Discipline Fauna en Flora .................................................................................................................. 221
15.1.6
Landschap, bouwkundig erfgoed en archeologie .............................................................................. 223
15.1.7
Discipline Mens - Mobiliteit ................................................................................................................ 225
15.1.8
Discipline Mens - Ruimtelijke aspecten en Gezondheid .................................................................... 228
16
Eindconclusie .............................................................................................................................................. 231
17
Niet-technische samenvatting ..................................................................................................................... 234
18
Verklarende woordenlijst ............................................................................................................................. 235
19
Literatuurlijst ................................................................................................................................................ 237
20
Bijlagen ........................................................................................................................................................ 239
15214 NV Fr. Ceulemans & Co: Definitief MER
Tuinlei z/n Schelle
-v-
Lijst van gebruikte figuren
2.1
Stratenplan
2.2
Kadasterplan
2.2bis Zonering binnen projectgebied
2.3
Gewestplan en RUPs
2.3bis Uitsnede van grafisch plan uit PRUP “Retentiezone Wullebeek”
2.4
Orthofoto
2.5
Administratieve voorgeschiedenis ontginning
2.6
Administratieve voorgeschiedenis opvulling
2.7
Siteplannen
-
Toestand november 2013 en profielen
Voortschrijding ontginning
Berekening te ontginnen en op te vullen volumes (toestand nov 2013)
Opvulling
Overzicht referentiepunten
Werfwegen en afsluiting
4.1
Tracé van “De Banaan”
6.1.1
Segment van transportroute doorheen woongebied
6.2.1
Vlaamse Hydrografische Atlas
6.2.2
Overstromingsgevoeligheid
6.2.3
Grondwaterkwetsbaarheid
6.3.1
Tertiaire geologie
6.3.2
Bodemkaart
6.3.2.1 Meetresultaten peilput 840/35/2
6.3.2.2 Overzicht reeds ontgonnen en nog te ontginnen onderdelen van het ontginningsgebied
6.3.2.3 Overzicht leem- en kleiontginningen in Vlaanderen
6.2.3.4 Overzicht voorkomen voornaamste kleiafzettingen in Vlaanderen
6.3.3a Landbouwwaarderingskaart
6.3.3b Landbouwgebruikspercelen
6.6.1
Biologische Waarderingskaart
6.6.2
Beschermingszones
6.6.3
Kwetsbaarheid voor ecotoopverlies
6.7.1
Landschapsatlas
6.7.2
Landschapskenmerkenkaart
6.7.3
Detail van de Ferrariskaart
15214 NV Fr. Ceulemans & Co: Definitief MER
Tuinlei z/n Schelle
-vi-
6.7.4
Detail van de Atlas der buurtwegen (1841)
6.7.5
Detail van de Vandermaelenkaart
6.7.6
Topografische kaart 1892
6.8.2
Detail van de route ter hoogte van segment ontginningssite – A12
6.8.3
Wandelknooppuntennetwerk in het studiegebied
6.8.4
Fietsknooppuntennetwerk in het studiegebied
6.8.5
Detail van de route ter hoogte van segment ontginningssite – A12 via “De Banaan”
7.9.1
Containerwand op werf Arsenaal in Mechelen
NB: cursief gedrukte titels verwijzen naar figuren opgenomen in bijlage 1 (boekdeel II)
Lijst van bijlagen
Bijlage 1 - Figurenbundel
Bijlage 2 - Fotoreportage
Bijlage 3 - Metingen VMM-meetpunt Wullebeek 224000
Bijlage 4 - Verkeersstomen ochtend- en avondspits TRITEL-mobiliteitsstudie (2008)
Bijlage 5 - Niet-technische samenvatting
Bijlage 6 - Meetresultaten continu geluidsmeting
Bijlage 7 - Geluidskaarten
Bijlage 8 - Verklaring op eer Damman m.b.t. transporten
Bijlage 9 - Toelichting en motivering art 45 i.k.v. aanvraag tot wijziging van de vergunningsvoorwaarden
Bijlage 10 - Aanvullende toelichting t.a.v. Deputatie m.b.t. de aanvraag tot wijziging van de vergunningsvoorwaarden
Bijlage 11 - Hydrogeologische nota (Ecorem 2004) m.b.t. kleigroeve ex-Damman
Bijlage 12 - Hydrogeologisch onderzoek (Bouwen & Milieu 2008) perceel 146-b
Bijlage 13 - Studie ontvangende grond (Ecorem 2008) kleigroeve Schelle dossier
Bijlage 14 - Studie Ontvangende groeve (Bouwen & Milieu 2009) perceel 146-B
Bijlage 15 - Plan asfaltverharding aangebracht 25 t/m 27 juni 2014
Bijlage 16 - Fotoreportage asfaltverharding aangebracht 25 t/m 27 juni 2014
Bijlage 17 - Stabiliteitsstudie
Bijlage 18 - Overzicht ontginning en opvulling per perceel
Bijlage 19 - Voorbladen van het grondplan en de profielen van het nabestemmingsplan met goedkeuringen
15214 NV Fr. Ceulemans & Co: Definitief MER
Tuinlei z/n Schelle
-vii-
1
INLEIDING
Een milieueffectrapport (MER) is een openbaar document, waarin van een voorgenomen activiteit en van redelijkerwijs
in beschouwing te nemen alternatieven, de te verwachten gevolgen voor het milieu in hun onderlinge samenhang op
een systematische en zo objectief mogelijke wijze beschreven worden. Een MER is een informatief,
beslissingsondersteunend instrument en geen beslissingsinstrument. De beslissing die genomen wordt door de
bevoegde overheid omtrent het al dan niet toelaten of vergunnen van een m.e.r.-plichtig project, houdt ook rekening
met andere sectoren (sociale, economische en technische belangen) en met openbare inspraak.
Het m.e.r.-proces is toegankelijk voor publieke inspraak. Dit gebeurt in de beginfase van het m.e.r.-proces door middel
van een kennisgevingsdossier.
Het kennisgevingsdossier bevat naast een beschrijving van het project zelf, eveneens een beschrijving van de
ruimtelijke situering, van de bestaande vergunningstoestand en van de toestand zoals die bij de hernieuwing zal
worden aangevraagd. Mogelijke alternatieven met hun voor- en nadelen worden onderzocht en aangegeven wordt
welke alternatieven in het MER verder onderzocht zullen worden. Een laatste luik van het kennisgevingsdossier betreft
de inhoudelijke aanpak die bij de opmaak van het milieueffectrapport zal gevolgd worden.
Na het kennisgevingsdossier wordt het eigenlijke MER opgesteld. Deze fase is niet toegankelijk voor publieke
inspraak. De ‘m.e.r.-makers’ zullen evenwel voor hun informatieverzameling beroep doen op de kennis en
inventarisaties van milieuverenigingen, gemeenten… De rol van de aangesproken instanties is in deze fase meestal
passief en beperkt zich tot het verstrekken van de gevraagde gegevens.
Nadat het MER goedgekeurd verklaard is, wordt het rapport openbaar gemaakt. Vanaf dan kunnen het project-MER,
het project-MER-verslag, de beslissing omtrent de volledigverklaring van de kennisgeving en in voorkomend geval de
aanvullende bijzondere richtlijnen, te allen tijde geraadpleegd worden bij LNE, Dienst Mer.
Na het doorlopen van de m.e.r.-procedure is inspraak aangaande het project nog mogelijk in het kader van de
vergunningsaanvraag.
Ter verduidelijking wordt volgend schematisch overzicht (met vermelding van de wettelijk vastgelegde termijnen) van
de gehele m.e.r.-procedure weergegeven:
15214 NV Fr. Ceulemans & Co: Definitief MER
Tuinlei z/n Schelle
-1-
Schematisch overzicht m.e.r.-procedure
Kennisgevingsfase:
De initiatiefnemer stelt de
kennisgeving op en dient het in bij
de Dienst Mer
Binnen de 20 dagen na ontvangst:
De Dienst Mer verklaart de
kennisgeving (on)volledig en meldt
dit aan de initiatiefnemer
Richtlijnenfase:
Zodra de kennisgeving volledig verklaard is:
Binnen de 10 dagen na ontvangst:
De initiatiefnemer verstuurt de
kennisgevingen naar de betrokken
overheden, administraties en
gemeentebesturen
Binnen de 70 dagen na volledigverklaring:
De Dienst Mer bundelt de
opmerkingen van de burgers,
openbare besturen en administraties,
verwerkt de opmerkingen tot
richtlijnen voor het opstellen van het
MER en betekent deze richtlijnen aan
de initiatiefnemer, de betrokken
overheden, administraties en
gemeentebesturen
Uitvoeringsfase:
Het team van deskundigen o.l.v. een
m.e.r.-coördinator stelt het MER op,
en dient het MER in bij de Dienst Mer
al dan niet na een indiening en
bespreking van een ontwerpMER
Beoordelingsfase:
Binnen de 40 dagen na ontvangst:
Binnen de 10 dagen na ontvangst:
De colleges van Burgemeester en
Schepenen van de betrokken
gemeenten leggen de kennisgeving
ter inzage
De Dienst Mer keurt het MER goed
of af en stelt een verslag op. De
dienst Mer betekent de beslissing aan
de initiatiefnemer, de m.e.r.coördinator, de betrokken overheden,
administraties en gemeentebesturen
Binnen de 30 dagen na start terinzagelegging:
De colleges van Burgemeester en
Schepenen van de betrokken
gemeenten versturen de
opmerkingen naar de Dienst Mer
In geval van goedkeuring van het
MER, wordt het toegevoegd bij de
vergunningsaanvraag en kan het
vergunningsproces starten
Milieueffectrapport en vergunningsaanvraag
Een goedgekeurd milieueffectrapport dient toegevoegd te worden (in bijlage) bij een vergunningsaanvraag voor een
m.e.r.-plichtig bedrijf.
15214 NV Fr. Ceulemans & Co: Definitief MER
Tuinlei z/n Schelle
-2-
Gebundelde Kennisgeving / ontwerptekst
Tegenwoordig geeft de Dienst Mer de mogelijkheid om het kennisgevingsdossier en de ontwerptekst gelijktijdig op te
maken in één fase. De “gebundelde kennisgeving / ontwerptekst” onderzoekt reeds de verwachte milieueffecten voor
alle disciplines en stelt reeds milderende maatregelen voor. Dit document wordt dan volledig verklaard en vervolgens
doorgestuurd naar de adviesverlenende instanties en ter inzage gelegd.
Op basis van de ontvangen reacties wordt binnen de 60 dagen na de betekening van de volledigverklaring de
richtlijnenvergadering gehouden (die dan eigenlijk het gewicht heeft van de huidige ontwerptekstvergadering). Waar
nodig, wordt dan bijgestuurd, aangevuld of verfijnd in de richtlijnen.
In voorliggend dossier wenst de initiatiefnemer gebruik te maken van deze mogelijkheid.
Procedure milieuvergunningsaanvraag
Voor een m.e.r.-plichtige klasse 1 inrichting dient de milieuvergunning aangevraagd te worden bij de Deputatie van de
betrokken provincie. Voor het hier voorliggende dossier betreft dit de provincie Antwerpen. Het goedgekeurde
milieueffectrapport dient toegevoegd te worden in bijlage.
Wordt het dossier volledig en ontvankelijk bevonden, dan wordt hiervan binnen de 30 dagen een aangetekend
schrijven verricht. Vanaf deze dag begint de procedure te lopen.
Vervolgens wordt een openbaar onderzoek georganiseerd (30 dagen). De bekendmaking van het openbaar onderzoek
wordt aangeplakt op de plaats van de geplande uitbating en het gemeentehuis zelf. Tegelijkertijd worden de nodige
adviezen aangevraagd bij de verschillende overheidsinstanties (tot 60 dagen na afsluiting openbaar onderzoek).
Tijdens het openbaar onderzoek heeft de burger gedurende 30 dagen inzage in het milieueffectrapport en het
aanvraagdossier. De burger kan schriftelijk of mondeling bezwaren indienen bij het College van Burgemeester en
Schepenen. Indien de bezwaren binnen de gestelde termijn ingediend zijn, worden ze ontvankelijk verklaard. Na
afsluiting van het openbaar onderzoek maakt het College een proces-verbaal op van de ontvangen meningen en
schriftelijke bezwaren. Mits motivatie kan het College een bezwaar echter ongegrond verklaren.
De burger kan dus het milieueffectrapport gebruiken om zijn bezwaren te staven, de beslissende overheid (gemeente
of provincie) kan het milieueffectrapport gebruiken o.a. om een bezwaar te weerleggen maar ook en vooral om haar
beslissing te ondersteunen (zowel in geval van vergunning als weigering).
De Deputatie van de provincieraad neemt na ontvangst van de adviezen binnen de 4 maanden een beslissing (klasse
1). Deze termijn is eventueel verlengbaar met 2 maanden. Binnen de 130 dagen (of maximaal 190 dagen) na de
volledig- en ontvankelijkheidsverklaring van de aanvraag vindt aldus de bekendmaking en betekening van de
beslissing van de Deputatie plaats.
Tegen de beslissing is beroep mogelijk bij de Vlaamse minister van Leefmilieu (klasse 1). Dit beroep moet worden
ingediend binnen de 30 dagen na de bekendmaking van de beslissing.
Procedure stedenbouwkundige vergunningsaanvraag
De aanvraag voor stedenbouwkundige vergunning dient ingediend te worden bij het college van burgemeester en
schepenen van de stad of de gemeente waar de bedrijfseenheid gevestigd is. Binnen 75 dagen na ontvangst van de
aanvraag neemt het college van burgemeester en schepenen een beslissing.
Tegen de beslissing is beroep mogelijk. Dit beroep moet gebeuren (binnen de 30 dagen na ontvangst van de
beslissing) bij de Deputatie van de provincieraad.
15214 NV Fr. Ceulemans & Co: Definitief MER
Tuinlei z/n Schelle
-3-
1.1
BEKNOPTE BESCHRIJVING PROJECT
Zowel het ontginningsgebied ten zuiden als ten noorden van de Tuinlei te Schelle wordt door het gewestplan bestemd
als ontginningsgebied. In 2003 en in 2005 werden aan de firma Vervoeruitbating Ceulemans & C° milieuvergunningen
verleend voor de heropvulling van de al door de firma Damman ontgonnen kleiput op resp. het perceel 140/b en het
perceel 117/b. Beiden percelen zijn gelegen ten westen van het projectgebied, hoewel het zuidelijke uiteinde van
perceel 117/b nog wel in het projectgebied valt.
In 2005 werden de resterende te ontginnen terreinen van Damman overgenomen door NV Vervoeruitbating
Ceulemans & C°. Het betreft enerzijds een relatief klein gedeelte van de door ontginning tot stand gekomen kleiput
(perceel 137/b was toen nog niet volledig ontgonnen), maar voornamelijk de nog te ontginnen terreinen ten oosten en
noordoosten daarvan. Tevens werd de op die terreinen gevestigde ontginningsvergunning (klasse 1, rubriek 18)
overgenomen die nog loopt tot 1 augustus 2015.
Volgens een ontginningsplan dd. november 2013 (zie plan met datum 16/1/2014 bij figuren 2.7, bijlage 1) is een
oppervlakte van 36.816 m² binnen het projectgebied reeds ontgonnen. Een totale oppervlakte van 91.033 m² dient
nog ontgonnen te worden. Er zal door NV Vervoeruitbating Ceulemans & C° een milieuvergunning worden
aangevraagd voor zowel het ontginnen van de nog resterende klei in de groeve (VLAREM-rubriek 18.1.2) als voor het
opvullen van de groeve met niet-verontreinigde uitgegraven bodem (VLAREM-rubriek 60.2).
1.2
TOETSING MER-PLICHT
Bijlagen I, II en III van het besluit van de Vlaamse Regering van 10 december 2004 houdende vaststelling van de
categorieën van projecten onderworpen aan milieueffectrapportage vermelden de categorieën van projecten die aan
de project-m.e.r. worden onderworpen, evenals de categorieën die in aanmerking komen voor een ontheffing van de
m.e.r.-plicht en de categorieën waarvoor een m.e.r.-screeningsnota kan worden opgesteld.
Het hierboven omschreven project valt in de categorie 23 in bijlage I van het besluit m.n. “Steengroeven en
dagbouwmijnen, met inbegrip van ontginningen van oppervlaktedelfstoffen of grind, met een terreinoppervlakte van
meer dan 10 hectare, of turfwinning met een terreinoppervlakte van meer dan 150 hectare”.
De totale oppervlakte aan nog te ontginnen (delen van) percelen waarvoor een milieuvergunning zal aangevraagd
worden, bedraagt 91.033 m². De reeds volledig ontgonnen maar nog op te vullen oppervlakte die in het projectgebied
ligt heeft een grootte van 36.816 m². De beschermingsstrook die rond de ontgonnen of nog te ontginnen percelen ligt,
bedraagt 27.381 m². De beschermingsstrook wordt niet ontgonnen. De totale terreinoppervlakte - zoals bedoeld in het
MER-besluit1 - bedraagt 11,84 ha. Zie ook het ontginningsplan in (zie figuren 2.7, bijlage 1).
1
De terreinoppervlakte wordt gedefinieerd als de oppervlakte aangevraagd in de vergunning, inclusief de beschermingsstroken. Zones die niet
ontginbaar zijn door bijvoorbeeld de aanwezigheid van huizen, hoogspanningspylonen, wegenis, … mogen in mindering gebracht worden indien ze
niet opgenomen worden in de vergunning.
15214 NV Fr. Ceulemans & Co: Definitief MER
Tuinlei z/n Schelle
-4-
1.3
RELEVANTE GEGEVENS UIT VORIGE RAPPORTAGES
Conclusies uit ontheffingsbeslissing OHPR0157 (27 september 2007)
Het onderwerp van de ontheffingsaanvraag betrof het toevoegen van 3 percelen aan de bestaande ontginning.
Volgende paragrafen zijn letterlijk overgenomen uit de ontheffingsbeslissing en geven de redenering weer ten tijde
van de ontheffingsaanvraag en zijn ondertussen mogelijk niet meer (volledig) van toepassing.
Het bijkomend ontginnen van de betreffende kadastrale percelen (percelen 120/a, 130 en 131) is niet van die aard dat
dit aanzienlijke gevolgen zal hebben voor het milieu, anders dan diegene die er nu reeds zijn, gelet op de reeds
aanwezige ontginning. De effecten van de uitbreiding van de 3 percelen worden vergeleken met de effecten die reeds
optreden door de huidige vergunde activiteiten. Met ‘de huidige vergunde activiteiten’ worden zowel de activiteiten die
werkelijk vergund zijn bedoeld als de activiteiten waarvoor de milieuvergunningsaanvraag ingediend in maart 2007
lopende is (ivm. het opvullen van bepaalde zones).
Volgens het gewestplan Antwerpen ligt het project in ontginningsgebied met nabestemming landbouwgebied. De drie
percelen vormen de laatste niet-vergunde percelen binnen het ontginningsgebied. Noordelijk aan het
ontginningsgebied bevindt zich een uitbreidingsgebied voor ontginning dat deels vergund is voor kleiontginning. De
ontginning van dit terrein zal pas aanvangen na 2015 (einde van de huidige vergunningstermijn). Vooraleer dit gebied
zal ontgonnen worden, dient indien de te ontginnen oppervlakte groter is dan 10 ha, een MER opgemaakt te worden
in het kader van termijnverlenging van de huidige vergunningen.
De exploitant wenst bijgevolg eerst alle gebieden die effectief in het ontginningsgebied gelegen zijn te ontginnen,
vooraleer de uitbreidingszone aan te snijden. Door deze 3 percelen nu reeds te ontginning kan zowel de bestaande
ontginning als de ontginning van deze 3 percelen optimaler gebeuren. Uit het toegevoegde plan blijkt dat vooral perceel
120a op korte termijn zou moeten kunnen ontgonnen worden met de bagger.
M.b.t. de discipline bodem en grondwater wordt vermeld dat het een droge ontginning betreft die niet dieper dan 18 m
zal ontgraven. De grondwatertafel zit bijgevolg nog onder een dikke kleilaag en dient niet bemaald te worden.
Indien in de toekomst de aanvoerfrequentie van opvulgronden groter is dan de ontginningsfrequentie, kan er tijdelijke
tussenopslag gebeuren van de aanvulgronden. Momenteel worden de aangevoerde opvulgronden zonder
tussenopslag naar de juiste zone gevoerd. Indien tussenopslag toch nodig zou blijken (afhankelijk van de
marktsituatie), zal hiervoor de nodige vergunning aangevraagd worden.
In het dossier wordt een verwaarloosbaar effect beoordeeld voor wijzigingen in bodemkenmerken gezien er verwacht
wordt dat de nieuwe bodem na verloop als een volwaardige bodem zal kunnen functioneren, die beter geschikt is voor
landbouwbouwdoeleinden dan de huidige bodem. Bij deze beoordeling is mogelijks geen rekening gehouden met de
knelpunten die kunnen optreden in verband met de kwaliteit van ‘nieuwe bodems’ na oppervlaktedelfstofwinning. Het
herstel van de bodem kan een langdurig proces worden. Eventuele maatregelen hieromtrent kunnen gezocht worden
in een studie van de Bodemkundige Dienst van België (2002): ‘Evaluatie van de bodemgeschiktheid van gronden na
heraanvulling op basis van bodemkundige kenmerken en van landbouwproductiegegevens (i.o.v. het voormalige
Afdeling Land)’. Besluitend kan hieruit gesteld worden dat heraanleg voor een duurzame agrarisch bodemgebruik
mogelijk is met inachtname van een aantal maatregelen. Het is niet duidelijk of deze studie gebruikt werd bij het
opstellen van de ontheffing. Bij de vergunningsaanvraag voor de opvulling dient hiermee rekening gehouden.
In de discipline oppervlaktewater wordt vermeld dat het deelbekkenbeheerplan van het deelbekken Beneden-Vliet
voorziet in de aanleg van bufferbekkens ter hoogte van de rechteroever van de Wullebeek, net ten zuiden van de
ontginningszone. Oorspronkelijk werd daarbij ook gedacht aan het voorbehouden van een deel van de kleiputten voor
de aanleg van buffercapaciteit2, maar na onderzoek is gebleken dat de putten niet als retentie in aanmerking komen.
2
Dit betreft de kleiputten aan de overkant van de Tuinlei.
15214 NV Fr. Ceulemans & Co: Definitief MER
Tuinlei z/n Schelle
-5-
Het hemelwater dat in de put terecht komt en op de klei stagneert, wordt opgepompt en afgeleid naar de Wullebeek.
Voor de discipline geluid wordt bij de effectbeoordeling een onderscheid gemaakt in receptor (mens of fauna en flora).
Overwegende dat:
−
het gaat om een minieme uitbreiding van een al bestaande ontginningsplaats
−
de in het ontheffingsdossier berekende immissiewaarden worst-case-scenario-schattingen zijn (m.b.t. de
maaiveldhoogte voor de graafmachine, m.b.t. het aantal uren in werking voor de emmerbaggermolen)
−
dat deze immissiewaarden ter hoogte van de woningen bijna overal onder de richtwaarden uit VLAREM
blijven wordt door de Dienst geluid een gunstig advies geformuleerd.
Op 12 m en op 22 m onder het maaiveld zijn er septariahorizonten3 die zeer grote en frequent voorkomende septaria
bevatten. De septaria in de lagen die zich bevinden in het bereik van de ontginning, worden met behulp van een
pikhuweel uitgehouwen. Hiervan is de geluidsemissie niet bepaald. Ervan uitgaande dat dit slechts tijdelijk gebeurt en
ten opzichte van de huidige ontginningsactiviteiten geen extra effect betekent, wordt verwacht dit niet als een
aanzienlijk effect zal beoordeeld worden. Dit dient bevestigd te worden bij de vergunningsaanvraag.
In de discipline fauna en flora wordt een gering tot geen effect beoordeeld voor de onderzochte effectgroepen voor de
bijkomende drie percelen. Door ANB wordt een gunstig advies verleend omwille van de ligging en omvang van het
project als de voorziene nabestemming voor deze zones.
M.b.t. de discipline landschap, bouwkundig erfgoed en archeologie is het belangrijk te vermelden dat in de
onmiddellijke nabijheid van het ontginningsgebied archeologische vondsten zijn gedaan. Wegens de kans op de
aanwezigheid van archeologische waarde, wordt de invloed van de ontginning hierop als een negatief effect
beoordeeld. Hieromtrent dient de nodige opvolging te gebeuren (milderende maatregel, zie verder).
Tijdens de ontginning van de meest westelijke gelegen percelen zal geen afscherming van het bedrijfsterrein aanwezig
zijn en wordt de visuele hinder dan ook als negatief effect beschouwd tijdens de werkzaamheden (milderende
maatregel, zie verder).
In de discipline antropogeen milieu (mens) wordt de hinder als gevolg van geluidshinder (door werking hydraulische
kraan, door werking emmerketting-bagger, door vrachtwagens), de verkeerhinder en de stofhinder voor de drie
bijkomende percelen als verwaarloosbaar beoordeeld. Voor het wijzigen in bodemgebruik wordt van een gering
negatief effect uitgegaan.
Bij het uitvoeren van het project dienen de voorgestelde milderende maatregelen gerespecteerd te worden, zijnde:
−
vooraleer de werken aan te vatten, dient er een terreinevaluatie gedaan te worden aan de hand van
proefsleuven om te checken op archeologische waarde. Eventuele toevalsvondsten die gedaan worden
tijdens de werken dienen onmiddellijk gemeld te worden aan het Agentschap Onroerend Erfgoed.
−
ook aan de westelijke gelegen percelen moet een groenscherm voorzien worden (visuele afscherming van
het bedrijfsterrein).
Waar relevant zal in dit MER de link gemaakt worden met bevindingen uit de vernoemde ontheffingsaanvraag.
3
Septaria zijn sferische concreties (ook wel kalkknollen genoemd) bestaande uit carbonaten die zich ontwikkeld hebben in de kalkhorizonten.
15214 NV Fr. Ceulemans & Co: Definitief MER
Tuinlei z/n Schelle
-6-
Mobiliteitsstudies
Verder werden er voor de kleiontginning ook reeds twee mobiliteitsstudies opgesteld:
−
TRITEL (2008): Een mobiliteitsstudie met als doel de impact van de transporten van en naar de
kleiontginningssite in relatie tot het volledige druktebeeld volledig in beeld te brengen. Eveneens wordt kort
aandacht geschonken aan de potenties voor watergebonden vervoer van en naar de site.
−
TRITEL (2011): een mobiliteitsstudie die twee mogelijke aan- en afvoerroutes analyseert
I.k.v. het voorliggend MER vond tevens een verkeerstelling t.h.v. de Matenstraat plaats tussen 16 en 22 juni 2014.
In het onderdeel 7.7 Discipline Mens worden de bevindingen uit deze twee studies en de recenteverkeerstelling
opgenomen in de beschrijving en de beoordeling van de milieueffecten die onder deze discipline behandeld worden.
1.4
COÖRDINATEN INITIATIEFNEMER EN AUTEUR ONTHEFFINGSAANVRAAG
1.4.1
COÖRDINATEN INITIATIEFNEMER
De initiatiefnemer met betrekking tot voorliggend project is:
Vervoeruitbating Frans Ceulemans & Co nv
Dorpstraat 43
2590 Berlaar
1.4.2
COÖRDINATEN AUTEURS
De initiatiefnemer laat een ontheffing opstellen door het studiebureau ABO nv:
ABO nv, Maaltecenter Blok A, Derbystraat 303, 9051 Gent
In het team van deskundigen worden voor dit project erkende deskundigen voor de disciplines bodem (pedologie en
geologie), water (grondwater en oppervlaktewater) en geluid opgenomen.
Volgende deskundigen verlenen hun medewerking aan dit milieueffectrapport:
Discipline
Erkend deskundige
Erkenningsnummer
Geldigheid erkenning
Bodem
Pedologie
Geologie
Stefan Helsen
EDA-539-V2
Water
Stefan Helsen
EDA-539-V2
Geluid en Trillingen
Sven Loridan
EDA-798
geldig voor onbepaalde duur
Mens - Mobiliteit
Patrick Maes
EDA-016-V4
geldig voor onbepaalde duur
Coördinator
Stefan Helsen
EDA-539-V2
tot 7.9.2015
tot 7.9.2015
tot 7.9.2015
De overige relevante aspecten (effecten op de mens en zijn omgeving en landschap, lucht, bouwkundig erfgoed en
archeologie en fauna & flora) worden behandeld door de coördinator en zijn medewerker Simon Amelinckx.
De coördinatie van het milieueffectrapport wordt uitgevoerd door erkend m.e.r.-deskundige Stefan Helsen en zijn
medewerker Simon Amelinckx.
15214 NV Fr. Ceulemans & Co: Definitief MER
Tuinlei z/n Schelle
-7-
2
SITUERING PROJECT
2.1
RUIMTELIJKE SITUERING
Administratieve ligging:
Figuur. 2.1 & figuur. 2.2
Provincie:
Antwerpen
Gemeente:
Schelle (resp. op 75 m en 100 m van de grens met Aartselaar en Niel)
Adres:
Tuinlei z/n
Kadastraal:
sectie C, perceelnrs 117b (deel), 117c, 118b, 119, 120a, 120a2, 121a,
121b, 122/2a, 128a, 129a, 130, 131, 132, 133, 134, 135, 136, 137b en
140b (deel)
Lambert-coördinaten van het centrum:
X = 149.234 en Y = 200.783
De ligging van het bedrijf wordt op het stratenplan gesitueerd op figuur 2.1. Een weergave van de kadastrale percelen
is te zien op figuur 2.2. (bijlage 1, boekdeel II). Het bedrijf is op minimaal 23,5 km van de Nederlandse grens gelegen.
Gewestplan en RUP
Figuur. 2.3
Het projectgebied is volledig gelegen in ontginningsgebied met als grondkleur agrarisch gebied. Het gebied grenzend
aan de gehele noordzijde van het ontginningsgebied wordt door het gewestplan gereserveerd als uitbreidingszone
voor het ontginningsgebied. Ook hier is de grondkleur is agrarisch gebied.
Ook aan de overzijde van de Tuinlei bevindt zich een ontginningsgebied met als grondkleur groengebied. Langs de
Tuinlei lopen een aantal bestaande afzonderlijke leidingen. Een bestaande hoogspanningsleiding doorkruist het
projectgebied aan de noordelijke zijde.
Aangrenzend aan de zuidzijde van het projectgebied is het PRUP “Retentiezone Wullebeek” van kracht (zie verder).
Een smalle strook langs de noordelijke zijde van het deel van het plangebied van het RUP dat aan het projectgebied
grenst, werd bestemd als openbare buurtweg. De daar achter liggende percelen worden bestemd voor waterberging
en natuurontwikkeling. De zone aan de overzijde van de Wullebeek is bestemd voor het implementeren van
maatregelen in functie van de waterbeheersing.
Het overig aangrenzend gebied wordt door het gewestplan bestemd als agrarisch gebied.
De overige omliggende bestemmingen zijn als volgt:
-
Woongebied: 340 m Z, 520 m N, 690 m NW
Woongebied met landelijk karakter: 120 m ZO
Woonuitbreidingsgebied: 470 m, 860 m NW
Industriegebied met nabestemming woongebied. 335 m ZW
Gebied voor dagrecreatie: 600 m WZW, 420 Z
Natuurgebied: 40 m en 90 m Z
15214 NV Fr. Ceulemans & Co: Definitief MER
Tuinlei z/n Schelle
-8-
PRUP “Retentiezone Wullebeek”
Zie 4.2 Gestuurde ontwikkeling.
2.2
ADMINISTRATIEVE VOORGESCHIEDENIS
In 1963 werd aan de firma Damman een vergunning verleend voor ontginning van 34 ha 54 a 16 ca, met een geschat
te ontginnen volume van 3.360.000 m³. Deze vergunning loopt tot 1 augustus 2015. Hiervan was het grootste gedeelte
gelegen in actueel ontginningsgebied volgens het gewestplan. Het meest noordoostelijke gedeelte was gelegen in
uitbreidingsgebied. Figuur 2.5 (zie bijlage 1, boekdeel II) geeft de voorgeschiedenis van de kleiontginning in het gebied
weer.
Damman zelf is actief geweest tot 2005. De ontginningsactiviteiten van Damman hebben zich in deze periode beperkt
tot de kadastrale percelen 146/b, 141/b, 140/b, 137/b en 117/b. Voor de ontgonnen terreinen geldt een
opvulverplichting. Voor de percelen 146/b en 141/b werden in het verleden aan Interscaut (electriciteitscentrale)
verschillende stortvergunningen afgeleverd voor een monostort vliegas. De exploitatie daarvan heeft zich evenwel
steeds beperkt tot perceel 146/b. Electrabel (vroeger Interscaut) had in 1999 een verlenging aangevraagd van de
bestaande milieuvergunningen voor de (mono)stortplaats op de percelen 141/b en 146/b. Door de beslissing van de
Bestendige Deputatie van 13 april 2000 (MVAV1/99.453) werd dit geweigerd. In beroep werd de stortvergunning
uiteindelijk wel verlengd door het Ministrieel Besluit van 30 oktober 2000 (AMV/05544/1002) tot 1 september 2011,
doch beperkt tot het perceel 146/b. Op perceel 141/b werd m.a.w. nooit vliegas gestort.
In 2003 werd aan de firma Vervoeruitbating Ceulemans & C° een milieuvergunning verleend voor de heropvulling van
de al door Damman ontgonnen kleiput op het perceel 140/b met niet verontreinigde gronden, conform rubriek 60 van
Vlarem I en hoofdstuk X van Vlarebo (de heropvulling was toen al bezig sinds 2000, maar deze activiteit werd slechts
eind 2002 vergunningsplichting door de invoering van rubriek 60). Bij Ministrieel Besluit van 14 juli 2005 werd een
bijkomend perceel 117/b toegevoegd. De gronden zijn afkomstig van diverse bouwwerven. De vergunning voor
opvulling liep tot 31/12/2010 en in maart 2007 werd een verlenging aangevraagd tot 2015 (zie verder).
In 2005 werden de resterende te ontginnen terreinen van Damman overgenomen door de firma Vervoeruitbating
Ceulemans & C°. Het betreft enerzijds een relatief klein gedeelte van de door ontginning tot stand gekomen kleiput
(perceel 137/b was toen nog niet volledig ontgonnen), maar voornamelijk de nog te ontginnen terreinen ten oosten en
noordoosten daarvan4. Tevens werd de op die terreinen gevestigde ontginningsvergunning (klasse 1, rubriek 18)
overgenomen die nog loopt tot 1 augustus 2015. De huidige ontginning door deze firma beoogde in 2005 de winning
van nog ongeveer 1.400.000 m³ klei tot 2015 in het vergunde gedeelte dat gelegen is in ontginningsgebied. De
oppervlakte van dit gebied bedroeg 12 ha 42 a. In de uitbreidingszone werd niet ontgonnen. Figuur 2.6 (zie bijlage 1,
boekdeel II) geeft de voorgeschiedenis van de opvulling van de kleiputten weer.
Na de overname in 2005 werd er door de firma Vervoeruitbating Ceulemans & C° een nieuw werkplan opgesteld voor
de voorziene ontginning van het gebied. Eind 2006 werd tevens het perceel 141/b overgekocht van Sita (voormalig
terrein van Electrabel die het terrein wou opvullen met vliegas, maar dit is zoals eerder gesteld nooit gebeurd).
De percelen 117c, 118b, 119, 120a2, 121a, 121b, 122/2a, 128a, 129a, 132, 133, 134, 135 en 136 werden overgekocht bij verkoopakte dd.
14.3.2005. Het perceel 120a werd overgekocht bij verkoopakte dd. 3.5.2005. Percelen 130 en 131 zijn geen eigendom van de firma NV
Vervoeruitbating Fr. Ceulemans & Cie, maar zijn het voorwerp van een ontginningsmachtiging.
4
15214 NV Fr. Ceulemans & Co: Definitief MER
Tuinlei z/n Schelle
-9-
Milieuvergunningen
In de verschillende (historische) milieuvergunningen en andere administratieve documenten wordt verwezen naar een
bepaalde zone binnen het ontginningsgebied. Het betreft hier zones A t/m F. Onderstaande figuur geeft de locatie van
de verschillende zones weer voor alle duidelijkheid. Deze zonering wordt echter niet meer gebruikt in de huidige
situatie en dient louter om de historiek van de site zo correct mogelijk weer te geven gezien de verwijzing naar deze
zones veelvuldig terugkomen in documenten die ook bij dit MER betrokken worden, zoals onder meer de m.e.r.ontheffingsaanvraag uit 2007 (OHPR0157). Deze zonering staat volledig los van het gebruik van zonenummers in het
huidige werkplan e.d. Er wordt bewust voor gekozen om de vergunningstoestand later in dit MER weer te geven aan
de hand van de kadastrale percelen en dus niet meer a.d.h.v. onderstaande zonering.
Figuur 2.2bis Situering zones waarnaar verwezen wordt in historische documenten (milieuvergunningen, effectrapportages,…). Deze
zonering staat los van het gebruik van zonenummers in het huidige werkplan e.d. Het actuele projectgebied is het gearceerde gedeelte.
-
Ministerieel besluit van 10 december 1963 met als onderwerp de toelating aan N.V. Steenbakkerij Damman
om de graverij verder te ontginnen (ref. 1221/1112/2752)
-
Aktename nr. MLAKT/02-5 dd. 31 juli 2003 door de deputatie van Antwerpen, m.b.t. het opvullen van een
vergunde ontginningsput met niet-verontreinigde bodem) voor gedeelte zone A, geldend als vergunning,
voor een termijn verstrijkend op 17 januari 2006 (afgeleverd aan Damman);
-
Besluit nr. MLWV/04-41 dd. 2 december 2004 van de deputatie van Antwerpen houdende het niet inwilligen
van het verzoek tot wijziging van de voorwaarden (afgeleverd aan Damman);
-
Besluit nr. MLAV1/04-262 dd. 2 december 2004 van de deputatie van Antwerpen houdende weigering voor
het verder exploiteren na verandering door toevoeging en uitbreiding van een graverij (afgeleverd aan
Damman);
15214 NV Fr. Ceulemans & Co: Definitief MER
Tuinlei z/n Schelle
-10-
-
Besluit nr. AMV/00083963/1005 dd. 14 juli 2005 van de minister van Leefmilieu houdende opheffing in
beroep van het besluit van de deputatie van Antwerpen nr. MLAV1/04-262 dd. 2 december 2004, waarbij de
vergunning gedeeltelijk wordt verleend voor verder exploiteren en veranderen door uitbreiding en toevoeging
van de rest van zone A voor een termijn verstrijkend op 31 december 2010 (afgeleverd aan Damman);
-
Aktename dd. 28/04/2005 door de deputatie van de provincie Antwerpen van de overname van de
ontginningsvergunning door Vervoeruitbating Ceulemans & C° van de firma Damman.
-
Besluit nr. MLWV/06-59 dd. 3 mei 2007 van de deputatie van Antwerpen houdende het niet inwilligen van
het verzoek tot wijziging van de voorwaarden;
-
Besluit nr. MLAV1/07-110 dd. 7 augustus 2007 van de Deputatie van de provincie Antwerpen houdende
vergunning voor het verder exploiteren na verandering door toevoeging en uitbreiding van een
ontginningsput voor een termijn verstrijkend op 1 augustus 2015. Het betreft kadastrale percelen 117c, 118b,
119, 120/2a, 121a, 121b, 122/2a, 128a, 129a, 132, 133, 134, 135, 136, 137, 222, 223, 224, 225, 137b, 118b
(deel), 141b, 140b, 117b. Vergunning voor het verder exploiteren van de kleiontginning na verandering door
toevoeging en uitbreiding als volgt:
⋅
toevoeging van percelen sectie C, nrs. 118b (deel), 137b en 141b
⋅
het opvullen met niet-verontreinigde uitgegraven bodem op de oorspronkelijke percelen met een
resterende capaciteit van 292.242 m³ en het opvullen met niet-verontreinigde uitgegraven bodem
op de 2 toegevoegde delen (zones B en D) met een resp. capaciteit van 199.178 m³ en 450.000 m³
zodat de totale opvulcapaciteit 861.420 m³ bedraagt (60.2). Vlaremrubriek: 60.2
-
Hierbij gelden volgende bijzondere vergunningsvoorwaarden:
⋅
De niet-verontreinigde gronden die mogen gebruikt worden voor opvulling moeten voldoen:
voor de anorganische parameters, aan 80% van de bodemsaneringsnormen voor
bestemmingstype II
voor de organische parameters, aan 80% van de bodemsaneringsnormen voor
bestemmingstype II, met uitzondering voor de volgende parameters waarvoor de resp.
normen gelden (zie tabel):
Parameter
Fenantreen
⋅
⋅
⋅
⋅
Mg/kg droge stof
30,00
Benzo(ghi)peryleen
35,00
Minerale olie
500,00
Benzeen
0,50
Tolueen
6,00
Xyleen
6,00
Het terrein mag enkel worden opgevuld met zuivere grondspecie;
Enkel grond die voldoet aan de definitie van uitgegraven bodem, namelijk grond:
waarvan het gehalte aan stenen minder dan 5% betreft en de afmetingen kleiner dan
50 mm;
waarvan het gehalte aan bodemvreemde materialen minder dan 0,5% bedraagt;
mag op de site worden aanvaard.
De vergunningstermijn loopt tot 1 augustus 2015.
15214 NV Fr. Ceulemans & Co: Definitief MER
Tuinlei z/n Schelle
-11-
-
Beroep tegen het besluit nummer MLAV1/07-110/ES van 7 augustus 2007 van de Deputatie van de provincie
Antwerpen wordt gedeeltelijk gegrond verklaard (dd. 18/3/2008). De bestreden beslissing werd gewijzigd als
volgt:
⋅
in art. 3 §3 wordt het volgende geschrapt:
Xyleen
⋅
6
in art. 3 §3 wordt volgende gedachtestreepje toegevoegd:
" - tot de voltooiing van het westelijk deel van de expressweg N171 (fase 2) mag er maximaal
4.500 m³/maand en 54.000 m³/jaar niet-verontreinigde uitgegraven bodem worden aangevoerd."
⋅
De overige bepalingen van het beroepen besluit worden bevestigd.
-
Besluit nr. AMV/83963/1009B dd. 18 maart 2008 van de Vlaamse minister houdende bevestiging van het
besluit dd. 7 augustus 2007 in beroep.
-
Besluit nr. MLAV1/0700000551/ES dd. 5 juni 2008 van de Deputatie van de provincie Antwerpen houdende
de vergunning om de ontginningsput gelegen te 2627 Schelle, Tuinlei z/n te veranderen door de toevoeging
van percelen 120a, 130 en 131 en door een uitbreiding met de ontginning van zone C met een oppervlakte
van 26.960 m² tot een totale oppervlakte van de ontginning van 204.465 m² (Vlarem-rubriek 18.1.2)
Hierbij gelden volgende bijzondere vergunningsvoorwaarden:
⋅
⋅
Het groenscherm dient aangelegd te worden, zoals ingetekend op het plan dat werd ingediend
i.k.v. termijnverlenging (plan 3A van 24 april 2008);
Aanvullend aan artikel 5.18.2.1 §1 van Vlarem II, dient de afpaling te gebeuren door een beëdigd
landmeter. Het afpalingsplan, met coördinaten van de palen, dient aan de afdeling Milieu-inspectie
en de dienst Natuurlijke Rijkdommen te worden toegezonden.
-
Beroep tegen het besluit nummer MLAV1/0700000551/ES van 5 juni 2008 van de deputatie van de
provincieraad van Antwerpen wordt ongegrond verklaard (dd. 10/12/2008). Het bestreden besluit wordt
bevestigd.
-
Besluit m.b.t. verzoek voor wijziging van de exploitatievoorwaarden (dd. 25/09/2012). Ingevolge het verzoek
van de nv Vervoeruitbating Fr. Ceulemans en Co wordt de eerste bijzondere voorwaarde, opgelegd bij besluit
van de deputatie dd. 7 augustus 2007 met kenmerk MLAV/07-110, en bevestigd in beroep door de minister
van Leefmilieu in besluit AMV/83963/1009B dd. 18 maart 2008 gewijzigd als volgt:
⋅
De niet-verontreinigde gronden die mogen gebruikt worden voor de opvulling moeten voldoen:
voor de anorganische parameters, aan 80% van de bodemsaneringsnormen voor
bestemmingstype III, omgerekend op basis van de gehaltes aan klei, organisch
materiaal en pH-KCl in de ontvangende grond;
voor de organische parameters, aan 80% van de bodemsaneringsnormen voor
bestemmingstype III, omgerekend op basis van de gehaltes aan klei, organisch
materiaal en pH-KCl in de ontvangende grond;
⋅
Er mogen gronden aangevoerd worden met een pH tussen 3 en 11.
15214 NV Fr. Ceulemans & Co: Definitief MER
Tuinlei z/n Schelle
-12-
Stedenbouwkundige vergunningen
-
Stedenbouwkundige vergunning voor het wijzigen van het bodemreliëf (opvullen van kleigroeve met grond);
de looptijd van de vergunning is beperkt tot 16/1/2006 (dd. 17/1/2000);
-
Stedenbouwkundige vergunning dd. 28/12/2005 voor het heropvullen van een ontgonnen kleiput tot het
maaiveld teneinde het oorspronkelijk reliëf hersteld te hebben tegen 31/12/2005 met termijnverlenging tot
31/12/2010;
-
Stedenbouwkundige vergunning voor voor 1) het wijzigen van de vergunning dd. 28/12/2005 voor het
heropvullen van een ontgonnen kleiput tot het maaiveld teneinde het oorspronkelijk reliëf hersteld te hebben
tegen 31/12/2010, zodat de uitvoeringstermijn van die opvulling zou lopen tot 1/8/2015 en voor 2) de wijziging
van de vergunningen van 18/11/1979 en 17/05/1988. De vergunning heeft betrekking op kadastrale percelen
140b, 117b, 137b 118b/deel, 117c en 141b (dd. 22/10/2007).
-
Stedenbouwkundige vergunning voor het tijdelijk wijzigen van het reliëf op kadastrale percelen 120a, 130 en
131 (dd. 29/9/2008).
2.3
HUIDIGE VERGUNNINGSTOESTAND
De exploitant beschikt momenteel over volgende milieuvergunningen:
Tabel 2.3.1 Overzicht meest relevante milieuvergunningen
Datum
Onderwerp
Exploitant
Overheid
Geldig tot
5/6/2008
Milieuvergunning om de ontginningsput gelegen te 2627
Schelle, Tuinlei z/n te veranderen door de toevoeging van
percelen 120a, 130 en 131 en door een uitbreiding met de
ontginning van zone C met een oppervlakte van 26.960 m²
tot een totale oppervlakte van de ontginning van 204.465
m² (Vlarem-rubriek 18.1.2)
Milieuvergunning voor het opvullen met niet-verontreinigde
uitgegraven bodem van groeven en daarop volgende
wijzigingen
NV
Vervoeruitbati
ng Fr.
Ceulemans &
Co
Deputatie
van de
provincie
Antwerpen
1/8/2015
NV
Vervoeruitbati
ng Fr.
Ceulemans &
Co
Ministerieel besluit met als onderwerp de toelating aan N.V. N.V.
Steenbakkerij Damman om de graverij verder te ontginnen Steenbakkerij
(ref. 1221/1112/2752)
Damman
Deputatie
van de
provincie
Antwerpen
1/8/2015
7/8/2007
10/12/1963
Ministerie
1/8/2015
van Economische
Zaken en
Energie
De geldende vergunningen, de reeds ontgonnen / nog te ontginnen/ op te vullen oppervlaktes en volumes evenals
de oppervlaktes aan beschermingsstrook per kadastraal perceel, worden opgelijst in bijlage 18.
15214 NV Fr. Ceulemans & Co: Definitief MER
Tuinlei z/n Schelle
-13-
Bijzondere vergunningsvoorwaarden vanuit de geldende milieuvergunningen
Bijzondere voorwaarden voor het ontginnen van de klei
Bron: Ministerieel besluit van 10 december 1963 met als onderwerp de toelating aan N.V. Steenbakkerij Damman om de graverij verder te ontginnen
(ref. 1221/1112/2752)
1.
a) De ontginningsmethode dient te worden aangepast aan de aard der te ontginnen grondlagen en aan
die van de dekgronden. De uitgravingsfronten moeten voldoende helling hebben om alle gevaar voor
verzakking of instorting te vermijden.
b) Alvorens met de uitgravingen wordt begonnen zal de groef langsheen de wegen en langsheen de
randen van de percelen waar enig gevaar bestaat op het in ontginning zijnde perceel voorzien worden
van een afsluiting van palen en latten of ijzerdraad; het gebruik van prikkeldraad is verboden langsheen
openbare wegen.
c) De dekgronden dienen in voorkomend geval over een voldoende afstand vóór de kruin van het
uitgravingsfront weggeruimd en verwijderd te zijn om iedere overbelasting van het front te vermijden.
d) Langsheen de aangrenzende percelen of wegen die geen eigendom van de aanvrager zijn en voor
zover de ontginning onder het peil van deze wegen of percelen komt, zal een strook grond vrij en
onaangetast blijven waarvan de breedte gelijk is aan de diepte van de uitgraving met dien verstande
dat deze breedte binnen de volgende minima en maxima zal begrepen zijn:
1° langsheen wegen die voorzien zijn van een verhard wegdek: minimum 8 m en maximum
20 m vanaf de as van de weg gemeten;
2° langsheen andere wegen en langsheen onbebouwde percelen: minimum 2 m en
maximum 15 m vanaf de kadastrale grens gemeten;
3° langsheen alle gebouwen op of naast het ontginningsgebied (al of niet eigendom van
de aanvrager) minimum 10 m;
Bovendien zal langsheen deze strook een glooiing gelaten worden van ten hoogste 45° (4/4).
e) Op de plaatsen waar de voorwaarden van voorgaande paragraaf d) niet nageleefd zijn, zal de
vergunninghouder onmiddellijk de nodige werken doen uitvoeren opdat eraan voldaan zij, behalve voor
de randen gelegen langsheen naburige percelen waar soortgelijke ontginningswerken uitgevoerd
worden en voor zover de ontginning niet dieper geschiedt dan in de bedoelde naburige percelen.
f) De nodige maatregelen moeten genomen zijn om de stevigheid van de onderlaag te verzekeren op
de plaatsen waar voertuigen, graafwerktuigen of laadmachines moeten rijden of werken.
g) De uitgravingsfronten waaraan niet meer ontgonnen wordt dienen afgeschuind volgens de glooiing
bepaald in littera d.
h) De hierboven bedoelde glooiingen worden ten laatste twee jaar na het einde der uitgravingen met
teelaarde overdekt en beplant, ofwel van een stenen bekleding voorzien om de glooiingen te
verstevigen.
15214 NV Fr. Ceulemans & Co: Definitief MER
Tuinlei z/n Schelle
-14-
i) De waterafloop van de omliggende terreinen en van de uitgraving wordt door toedoen van de
ontginner zodanig verzekerd dat er geen hinder voor de omgeving ontstaat en dat alle gevaar voor
aantasting van de glooiingen en uitgravingsfronten vermeden wordt. Alle water zal door natuurlijke of
mechanische middelen afgeleid of afgevoerd worden en van de voet der in ontginning zijnde glooiingen
verwijderd gehouden worden.
j) Wanneer instortingen of [onleesbare term] dreigen die een gevaar voor de omgeving of voor het
openbaar domein kunnen vormen, zal de ontginner de hoofdingenieur-directeur van het
mijnarrondissement binnen 24 uren schriftelijk verwittigen. Bij hoogdringendheid zal deze kennisgeving
telefonisch of telegrafisch geschieden en binnen 24 uren schriftelijk bevestigd worden. De ontginner zal
tevens onverwijld de nodige maatregelen nemen om de toegang tot de bedreigde plaatsen te
verhinderen en de nodige werken uitvoeren om instortingen te beletten of te herstellen.
2. Het bedrijf zal onder het gezag gesteld worden van een verantwoordelijke persoon. Deze
verantwoordelijke persoon zal aangeduid worden aan de hoofdingenieur-directeur van het
mijnarrondissement. De aanstellingsbrief zal door de verantwoordelijke persoon voor akkoord getekend
worden. Deze laatste heeft als opdracht toezicht te houden op de naleving van de bovenvermelde
maatregelen, alsook van de wetten, reglementen en besluiten die de technische ambtenaren moeten
doen uitvoeren. Hij legt alle maatregelen op die nuttig geacht worden om de veiligheid en de gezondheid
van de arbeiders, de veiligheid van de werken en de instandhouding van de eigendommen en van de
nuttige wateren te verzekeren. Hij waakt over de uitvoering van deze maatregelen.
3. Op eventuele vordering van de mijningenieur, zal de graverij door een beëdigde landmeter afgepaald
worden.
4. De producten der graverij zullen niet in veldovens mogen verwerkt worden, tenzij met een speciale
toelating die moet bekomen worden zoals voorgeschreven is door artikel 8 van het koninklijk besluit
van 5 mei 1919 houdende het algemeen reglement op de mijnen graverijen en ondergrondse groeven.
5. De vergunninghouder blijft verantwoordelijk voor alle schade die door de ontginning mocht
veroorzaakt worden aan de naburige eigendommen, wegen, beplantingen of teelten, waterlopen, enz.
6. Wanneer zich een zwaar ongeval voordoet, zullen de plaatselijke politie en de hoofdingenieurdirecteur van het mijnarrondissement, 62, Luikersteenweg, te Hasselt (tel. (011) 211.21) met de snelste
middelen verwittigd worden.
7. De elektrische inrichtingen zullen beantwoorden aan de voorschriften van het koninklijk besluit van
7 augustus 1953 houdende het reglement betreffende het gebruik van elektriciteit in de ondergrondse
werken en in bepaalde bovengrondse aanhorigheden van mijnen, graverijen en ondergrondse groeven.
De elektrische motoren en transformatoren opgesteld in de inrichtingen zullen jaarlijks aangegeven
worden aan de divisiedirecteur van de Afdeling van de Kempen, Luikersteenweg, 62, te Hasselt, zoals
bepaald door artikel 2 van dit besluit.
8. Onverminderd de bepalingen sub 1d en 1e voormeld, zijn de ontginningen langsheen de spoorlijn
Antwerpen-Boom aan de volgende schikkingen onderworpen:
15214 NV Fr. Ceulemans & Co: Definitief MER
Tuinlei z/n Schelle
-15-
1. langsheen de spoorweg zullen de glooiingen een helling moeten hebben van 6/4 binnen een afstand
van 20 m van de vrije rand van het spoor;
2. de uitgravingen mogen slechts geschieden op ten hoogste 5 m van die vrije rand, zulks om
instortingen op het spoorwegdomein te vermijden;
3. er mag geen water blijven staan aan de voet van de glooiingen op een afstand kleiner dan 20 m van
de vrije rand van het spoorwegdomein.
9. Ter bescherming van het uitzicht langs de kleiontginningen zijn grondstortingen hoger dan het peil
van de baan verboden, zowel op de strook tussen baan en kleiontginning als in de nijverheidszone zelf;
op eenvoudig verzoek van de gemeentelijke overheid, zullen er langs de wegen waar graverijen
gelegen zijn en ontgonnen worden, bomen en beplantingen worden aangebracht.
10. In afwijking van de voorschriften der voorgaande alinea's 1 d) en e) mag, met de schriftelijke
toestemming van de hoofdingenieur-directeur van het mijnarrondissement, voor het behoud van wegen,
gebouwen en aangrenzende percelen een andere schikking aangenomen worden die dezelfde
waarborgen biedt.
11. De vergunninghouder zal een register ter beschikking van de mijningenieur houden dat uitsluitend
bestemd is om diens opmerkingen in te schrijven.
12. Bovendien zal de vergunningshouder al de onderrichtingen naleven die hem zo op het gebied van
de veiligheid en de gezondheid van het personeel als op het gebied van de openbare veiligheid,
gezondheid en gerieflijkheid, het behoud van de eigendommen en van het nuttige water mochten
worden gegeven.
13. De inbreuken op bovenvermelde voorschriften en voorwaarden zullen bij toepassing van artikel 10
van het koninklijk besluit van 5 mei 1919 vastgesteld en vervolgd worden overeenkomstig de artikelen
130 en 131 van de bij koninklijk besluit van 15 september 1919 samengeordende wetten op de mijnen,
graverijen en groeven, gewijzigd door de wet van 20 juli 1955.
Bijzondere voorwaarden voor het opvullen van de kleiputten na ontginning
Bron: Besluit van 7 augustus 2007 met ref. MLAV1/07-110 en daarop volgende besluiten m.b.t. tot de vergunningsvoorwaarden onder dit eerst
vernoemde besluit
⋅
⋅
⋅
⋅
⋅
De niet-verontreinigde gronden die mogen gebruikt worden voor de opvulling moeten voldoen:
voor de anorganische parameters, aan 80% van de bodemsaneringsnormen voor
bestemmingstype III, omgerekend op basis van de gehaltes aan klei, organisch
materiaal en pH-KCl in de ontvangende grond;
voor de organische parameters, aan 80% van de bodemsaneringsnormen voor
bestemmingstype III, omgerekend op basis van de gehaltes aan klei, organisch
materiaal en pH-KCl in de ontvangende grond;
Er mogen gronden aangevoerd worden met een pH tussen 3 en 11.
Het terrein mag enkel worden opgevuld met zuivere grondspecie;
Enkel grond die voldoet aan de definitie van uitgegraven bodem, namelijk grond:
waarvan het gehalte aan stenen minder dan 5% betreft en de afmetingen kleiner dan
50 mm;
waarvan het gehalte aan bodemvreemde materialen minder dan 0,5% bedraagt;
mag op de site worden aanvaard.
15214 NV Fr. Ceulemans & Co: Definitief MER
Tuinlei z/n Schelle
-16-
⋅
tot de voltooiing van het westelijk deel van de expressweg N171 (fase 2) mag er maximaal
4.500 m³/maand en 54.000 m³/jaar niet-verontreinigde uitgegraven bodem worden aangevoerd.
Bijzondere vergunningsvoorwaarden vanuit de geldende stedenbouwkundige vergunningen
Bron: Stedenbouwkundige vergunning m.b.t. kadastrale percelen 140b, 117b, 137b 118b/deel, 117c en 141b (dd. 22/10/2007).
⋅
⋅
⋅
⋅
⋅
het college van burgemeester en schepenen dienen per aangetekende brief op de hoogte
gebracht te worden van het begin van de werkzaamheden of handelingen waarvoor vergunning is
verleend, ten mindste acht dagen voor de aanvatting van die werkzaamheden of handelingen;
de voorwaarden gesteld in de adviezen van de gewestelijke stedenbouwkundige ambtenaar en
Elia dienen strikt nageleefd te worden:
heropvulling van de zones A, B en D tot het maaiveld binnen een termijn die loopt tot
1/8/2015;
de heropvulling dient te gebeuren met niet-verontreinigde grond zoals omschreven in
rubriek 60 van de bijlage I van Vlarem I en in artikel 5.60.2 van Vlarem II, en zoals nader
bepaald in de bijzondere voorwaarden van de afgeleverde milieuvergunning;
de aan te leggen deklaag dient 90 cm dik te zijn, bestaande uit 60 cm leemachtige grond
bovenop de opvulling (van 90 cm-mv tot 30 cm-mv) en uit 30 cm teelaarde (van 30 cmmv tot mv).
met de vrachtwagens komende van en gaande naar de A12 dient de kortste weg genomen te
worden;
de passende waarborgsom inzake schade aan de wegenis dient betaald te worden;
de openbare weg dient rein gehouden te worden in de nabijheid van de bouwwerken en dit
ingevolge art. 57 van het gemeentelijk bouwreglement;
Bron: Stedenbouwkundige vergunning voor het tijdelijk wijzigen van het reliëf op kadastrale percelen 120a, 130 en 131 (dd. 29/9/2008).
⋅
⋅
⋅
⋅
⋅
⋅
het college van burgemeester en schepenen dienen per aangetekende brief op de hoogte
gebracht te worden van het begin van de werkzaamheden of handelingen waarvoor vergunning is
verleend, ten mindste acht dagen voor de aanvatting van die werkzaamheden of handelingen
de voorwaarden gesteld in het eensluidend advies van de gewestelijke stedenbouwkundige
ambtenaar en de voorwaarden gesteld in het hierboven vermeld advies van het college van
burgemeester en schepenen dienen nageleefd te worden;
de openbare weg dient rein gehouden te worden in de nabijheid van de bouwwerken en dit
ingevolge art. 57 van het gemeentelijk politiereglement;
de adviezen van de gewestelijk stedenbouwkundig ambtenaar en Elia dienen strikt nageleefd te
worden;
met de vrachtwagens komende van en gaande naar de A12 dient de kortste weg genomen te
worden;
de werkzaamheden of handelingen waarvoor de vergunning verleend is, mogen niet langer dan
tot 1 augustus 2015 in stand blijven.
15214 NV Fr. Ceulemans & Co: Definitief MER
Tuinlei z/n Schelle
-17-
2.4
GEWENSTE VERGUNNINGSTOESTAND
Er zal door NV Vervoeruitbating Ceulemans & C° een milieuvergunning worden aangevraagd voor zowel het ontginnen
van de nog resterende klei in de groeve (VLAREM-rubriek 18.1.2) als voor het opvullen van de groeve met nietverontreinigde uitgegraven bodem (VLAREM-rubriek 60.2). De oppervlakte van de nog resterende klei bedraagt
91.033 m² en de reeds ontgonnen oppervlakte binnen het projectgebied bedraagt 36.816 m². De totale op te vullen
oppervlakte bedraagt dan ook 127.849 m² (exclusief beschermingsstrook van 27.381 m² die niet ontgonnen en
bijgevolg ook niet heropgevuld wordt, zie ook figuren 2.7 in bijlage 1).
De geldende milieuvergunning voor het opvullen van de kleigroeve (zie 2.3 Huidige vergunningstoestand) voorziet dat
zowel voor de anorganische als de organische parameters, aan 80% van de bodemsaneringsnormen voor
bestemmingstype III moet voldaan worden, omgerekend op basis van de gehaltes aan klei, organisch materiaal en
pH-KCl in de ontvangende grond (zie besluit m.b.t. verzoek voor wijziging van de exploitatievoorwaarden
dd. 25/09/2012 onder 2.2 Administratieve voorgeschiedenis). De exploitant wenst ook in de toekomst de opvulling van
de groeve onder deze voorwaarden te kunnen verderzetten.
Tabel 2.1 Rubriekenlijst gewenste vergunningstoestand
Rubriek
Beschrijving
Gewenste toestand
12.2.1°
Transformatoren met een individueel nominaal
vermogen van 100 KVA tot en met 1000 KVA
(bagger = 160 KVA) (klasse 3)
1 transformator voor een
bagger met een vermogen
van 160 KVA
15.1.1°
Al dan niet overdekte ruimte waarin gesteld worden 3
tot en met 25
16 vrachtwagens, 1 tractor, 2
dumpers, 5 kranen, 1
rupsbulldozer
autovoertuigen en/of aanhangwagens, andere dan
personenwagens (klasse 3)
17.3.6.1°b)
Opslagplaatsen voor vloeistoffen met
ontvlammingspunt > 55°C en < 100°C voor een
volume van meer dan 5.000 liter t.e.m. 20.000 liter
bovengronds opgeslagen (klasse 3)
3 dubbelwandige werftanks
van 3.000 liter/tank
17.3.9.3°
Brandstofverdeelinstallaties voor motorvoertuigen,
overige inrichtingen (klasse 1)
3 brandstofverdeelinstallaties
met 1 verdeelslang elk
18.1.2°
Groeven en graverijen met een totale, voor winning
bestemde oppervlakte van 1 ha en meer (klasse 1)
91.033 m² ontginning en
27.381 m² beschermingsstrook rondom ontginning,
samen 118.414 m²
30.1.3°
Inrichtingen voor het mechanisch behandelen van
minerale producten met een geïnstalleerde drijfkracht
van meer dan 10 kW tot en met 200 kW (klasse 2)
1 bagger
60.2°
Opvullen met niet-verontreinigde uitgegraven bodem
van groeven en graverijen met een capaciteit van
meer dan 10.000 m³ (klasse 1)
Opvullen van de groeve met
volume van 2.253.790 m³ en
beperkte zeefactiviteit
(beperkte mechanische
activiteiten zoals het sorteren
en/of het zeven van
uitgegraven bodem zijn
begrepen in deze rubriek en
zijn niet vergunningsplichtig
volgens rubriek 30)
15214 NV Fr. Ceulemans & Co: Definitief MER
Tuinlei z/n Schelle
-18-
2.5
JURIDISCHE EN BELEIDSMATIGE RANDVOORWAARDEN
2.5.1
JURIDISCHE RANDVOORWAARDEN
Juridische randvoorwaarden
Ruimtelijke randvoorwaarden
Gewestplan
Andere stedenbouwkundige plannen van
aanleg of RUP’s
Inhoudelijk
Relevant?
Bespreking relevantie // (locatie bespreking)
Geeft de bestemming en het gebruik
van de gronden in Vlaanderen weer
ja
Het projectgebied ligt in een zone die door het gewestplan Antwerpen (3/10/1979) bestemd wordt als ontginningsgebied met als nabestemming
agrarisch gebied (zie figuur 2.3, bijlage 1).
Plannen van aanleg (APA of BPA)
kunnen wijzigingen inhouden van
het Gewestplan of uitvoering geven
aan Structuurplan
ja
Op het projectgebied zelf is geen ruimtelijk uitvoeringsplan van toepassing. Aangrenzend aan de zuidzijde van het projectgebied is het provinciaal
RUP "Retentiezone Wullebeek te Schelle en Aartselaar" van kracht. De provincieraad stelde het PRUP retentiezone Wullebeek te Schelle en
Aartselaar definitief vast op 24 februari 2011. De Vlaamse regering keurde het PRUP goed op 5 mei 2011. Dit PRUP beoogt een oplossing te
bieden voor de wateroverlast in de vallei van de Wullebeek. Het PRUP situeert zich op de gemeentegrens van Schelle en Aartselaar, tussen de
Tuinlei en de Koekoekstraat. Ten noorden van de Wullebeek wordt in het RUP een zone voor waterberging en natuurontwikkeling voorzien. Ten
zuiden van de Wullebeek is dat een zone voor maatregelen in functie van de waterbeheersing.
Er zijn ook enkele BPA’s opgesteld ter hoogte van het ontginningsgebied.
Bodem
Bodemsaneringsdecreet
Wettelijk kader voor de beslissingen
inzake bodemsanering,
prefinanciering te verzekeren en de
kosten te verhalen
15214 NV Fr. Ceulemans & Co: Definitief MER
ja
Voor het project werd geen milieuhygiënisch onderzoek uitgevoerd, gezien de uitzonderingen voor ontginning van oppervlaktedelfstoffen. De
terreinen zijn niet opgenomen in het register van verontreinigde gronden. // (zie 6. Bodem en grondwater)
Tuinlei z/n Schelle
-19-
Juridische randvoorwaarden
Inhoudelijk
Vlaams reglement betreffende de
bodemsanering en de bodembescherming
van 14 december 2007 (VLAREBO)
Het VLAREBO is het
uitvoeringsbesluit van het
Bodem(sanerings)decreet. Artikel
161 bevat bepalingen omtrent het
Gebruik van uitgegraven bodem als
bodem.
Relevant?
ja
Bespreking relevantie // (locatie bespreking)
Bepaalt de waarden voor vrij gebruik van uitgegraven bodem (Bijlage V). Uitgegraven bodem die concentraties van stoffen bevat die hoger zijn
dan de waarden, vermeld in bijlage V, of waarvan men weet of redelijkerwijs kan aannemen dat hij verontreinigende stoffen bevat die niet
vermeld zijn in bijlage V, kan als bodem worden gebruikt onder een aantal voorwaarden, waaronder:
“Voor de opvulling van een groeve, graverij, uitgraving of andere put, vergund volgens rubriek 60 van bijlage 1 van Vlarem I die ligt in
bestemmingstype I, II of III, kan hiervan afgeweken worden tot 80 % van de overeenstemmende bodemsaneringsnormen van het
bestemmingstype waarin de groeve, graverij, uitgraving of andere put wordt ingedeeld. Voor de opvulling van een groeve, graverij, uitgraving of
andere put, vergund volgens rubriek 60 van bijlage 1 van Vlarem I die ligt in bestemmingstype IV of V, kan hiervan afgeweken worden tot
maximaal de waarden van bijlage IV voor bestemmingstype III.”
Er wordt wel gesteld dat voor de bovenste laag van 150 cm met toepassing van het standstillbeginsel de actuele milieukwaliteit moet worden
gerespecteerd. Aan de hand van een conform verklaard technisch verslag en een studie van de ontvangende grond dient te worden nagegaan
of aan de geldende voorwaarden is voldaan.
Het projectgebied is gelegen in een gebied met bestemmingstype II (agrarisch gebied). Artikel 4/1 in bijlage IV van het VLAREBO stelt echter
dat in afwijking van artikel 2 en 4 van diezelfde bijlage, de groeven, graverijen, uitgravingen en andere putten, vergund volgens rubriek 60 van
bijlage 1 van Vlarem I en liggen in bestemmingstype I of II, volledig in bestemmingstype III ingedeeld worden, tenzij ze liggen in
waterwingebieden en beschermingszones type I, II en III, afgebakend conform het besluit van de Vlaamse Regering van 27 maart 1985
houdende reglementering en vergunning voor het gebruik van grondwater en de afbakening van waterwingebieden en beschermingszones.
VLAREM II, sectorale milieuvoorwaarden
VLAREM II, sectorale milieuvoorwaarden
Delfstoffendecreet & uitvoeringsbesluit
Water
Wetgeving grondwater
Hoofdstuk 5.18 bevat de van
toepassing zijnde voorwaarden voor
ontginningen; hoofdstuk 5.60
behandelt de opvulling met nietverontreinigde uitgegraven bodem
Artikel 5.60.2 bevat een aantal
bijkomende sectorale
milieuvoorwaarden voor de opvulling
met niet-verontreinigde uitgegraven
bodem
ja
ja
Streeft naar duurzaam beheer van
oppervlaktedelfstoffen en wenst
minstens de effectieve ontginning
mogelijk te maken
ja
(sinds 1999 opgenomen in VLAREMwetgeving)
ja
15214 NV Fr. Ceulemans & Co: Definitief MER
Inzake chemische samenstelling moet de uitgegraven bodem voldoen aan de waarden voor vrij gebruik van uitgegraven bodem, vermeld in
bijlage V van het VLAREBO, al kan in de milieuvergunning (onder voorwaarden) van deze waarden afgeweken worden.
Algemeent relevant.
Ook hier wordt dezelfde uitzonderingsregeling als opgenomen in het VLAREBO (zie boven) vermeld. Verder wordt gesteld dat voor de bovenste
laag van 150 cm met toepassing van het standstillbeginsel de actuele milieukwaliteit moet worden gerespecteerd. In functie van de plaatselijke
omstandigheden en de beoogde vegetatie kan in de vergunning de bovenste laag van 150 cm waarvoor met toepassing van het standstillbeginsel
de actuele milieukwaliteit moet worden gerespecteerd, tot 2 meter uitgebreid worden.
De bouwheer moet door middel van een studie, uitgevoerd door een bodemsaneringsdeskundige volgens een code van goede praktijk, het bewijs
leveren dat het gebruik van uitgegraven bodem als bodem geen verontreiniging van het grondwater kan veroorzaken en dat mogelijke blootstelling
aan de verontreinigde stoffen geen extra risico oplevert. In de studie worden de milieukenmerken van de uitgegraven bodem geëvalueerd
afhankelijk van de milieukenmerken van de ontvangende grond.
Het betreft ontginning van klei // (Algemeen relevant)
Er wordt geen grondwater opgepompt. De nodige maatregelen worden getroffen om te voorkomen dat een verontreiniging van het grondwater
plaatsvindt. // (zie 6. Bodem en grondwater)
Tuinlei z/n Schelle
-20-
Juridische randvoorwaarden
Wet van 28/12/1967 op de onbevaarbare
waterlopen
Bescherming oppervlaktewater
Bestemming en milieukwaliteitsnormen
oppervlaktewater
Europese Kaderrichtlijn Water + Decreet
integraal waterbeleid + Besluit van de
Vlaamse Regering tot vaststelling van
nadere regels voor toepassing van de
watertoets, tot aanwijzing van de
adviesinstanties, en tot vaststelling van
nadere regels voor de adviesprocedure bij
de watertoets
Natuur
Decreet betreffende het natuurbehoud en
het natuurlijk milieu
(Decreet 21/10/97, B.S. 10/01/98, gewijzigd
19/07/02, B.S. 31/08/02)
Vogelrichtlijngebieden
(79/409/EEG 02.04.79)
Habitatrichtlijngebieden
(92/43/EEG 21.05.92, B.Vl. R. 04/05/01,
24/05/02)
Ramsargebieden
(22/07/79)
Inhoudelijk
Regelt o.a. bepalingen betreffende
‘buitengewone werken van
verbetering of wijziging’ aan
waterlopen
(waterkwaliteitsdoelstellingen en
lozingsvoorwaarden opgenomen in
VLAREM II)
Duidt bestemming oppervlaktewater
aan (milieukwaliteitsnormen zie
VLAREM II)
Bevat bepalingen betreffende het
gecoördineerd en geïntegreerd
ontwikkelen, beheren en herstellen van
watersystemen
Relevant?
Bespreking relevantie // (locatie bespreking)
neen
Er liggen geen waterlopen in het ontginningsgebied // (zie 6.2 Oppervlaktewater)
ja
Grondwater dient niet bemaald te worden te worden. Het hemelwater dat in de put terecht komt en op de klei stagneert wordt opgepompt en
afgeleid naar de Wullebeek. // (zie 6.2 Oppervlaktewater)
ja
Voor de Wullebeek gelden de basismilieukwaliteitsnormen voor oppervlaktewater. Er zijn geen andere waterlopen gelegen in de nabijheid van
het projectgebied.
ja
Het project moet getoetst worden aan bepalingen opgenomen in de watertoets (art. 8) Doel van de watertoets is in hoofdzaak schadelijke effecten
te voorkomen of zoveel mogelijk te beperken en als dat niet kan, te herstellen. // (De gegevens ter toetsing zullen aangeleverd worden in hoofdstuk
9)
ja
Algemeen relevant
nee
Het meest nabijgelegen vogelrichtlijngebied bevindt zich op ca. 3 km afstand van het projectgebied. Het betreft het vogelrichtlijngebied “Durme
en de middenloop van de Schelde (BE2301235)”.
neen
Het meest nabijgelegen habitatrichtlijngebied bevindt zich op meer dan 2.250 - 2.500 m afstand van het projectgebied. Het betreft het
habitatrichtlijngebied “Schelde- en Durmeëstuarium van de Nederlandse grens tot Gent (BE2300006)”.
neen
Er komt geen Ramsargebied voor in de wijde omgeving van het projectgebied.
+
Dit besluit geeft de lokale provinciale en
gewestelijke overheden, die een
vergunning moeten afleveren, richtlijnen
voor de toepassing van de watertoets
centraal staan een planmatige
aanpak (natuurbeleidsplan), een
horizontaal beleid (‘stand-still’principe) en een gebiedsgericht
beleid
heeft als doel de instandhouding van
alle natuurlijke in het wild levende
vogelsoorten en hun leefgebieden;
er werden speciale
beschermingszones (SBZ-V)
afgebakend
heeft als doel de instandhouding van
soorten en natuurlijke habitats; er
werden speciale
beschermingszones (SBZ-H)
afgebakend
overeenkomst inzake watergebieden
die van internationale betekenis zijn,
in het bijzonder als woongebied voor
watervogels
15214 NV Fr. Ceulemans & Co: Definitief MER
Tuinlei z/n Schelle
-21-
Juridische randvoorwaarden
Inhoudelijk
Vlaamse en/of erkende natuurreservaten
terreinen, van belang voor behoud en
ontwikkeling van natuur(lijk milieu), die
aangewezen of erkend zijn door
Vlaamse regering
regelt het behoud, bescherming, aanleg
en beheer van bossen. Regelt in dit
verband ook de kappingen,
vergunningsvoorwaarden en eventuele
compensaties (art. 50)
Bosdecreet
(13/06/90, B.S. 28/09/90)
Landschap
Regionale landschappen
Decreet van 3 maart 1976 tot bescherming
van Monumenten en Stads- en
Dorpsgezichten, gewijzigd bij de decreten
van 18 december 1992, 22 februari 1995,
22 december 1995, 8 december 1998, 18
mei 1999, 7 december 2001, 21 november
2003 en 30 april 2004
Het decreet dd 16/04/1996 betreffende de
landschapszorg, gewijzigd bij decreet van
18 mei 1999, 8 december 2000, 21
december 2001, 19 juli 2002 en 13 februari
2004
Ministerieel Besluit van 14 juli 2004 tot
vaststelling van relictzones ten behoeve
van de toekenning van een supplementaire
vergoeding voor beheerspakketten gericht
op kleine landschapselementen in
relictzones
Decreet erfgoedlandschap
Duurzaam samenwerkingsverband
gericht op behoud van streekeigen
karakter, bevorderen natuureducatie,
recreatief medegebruik, ontwikkeling
KLE, …
Ter bescherming van monumenten en
stads- en/of dorpsgezichten en
landschappen; instandhouding, herstel
en beheer van beschermde
landschappen.
Relevant?
Bespreking relevantie // (locatie bespreking)
neen
Binnen de 1 km liggen geen Vlaamse of erkende natuurreservaten.
ja
Binnen het projectgebied is geen bos meer aanwezig. Het eerder gekapte bosbestand werd reeds deels gecompenseerd door de aanplant van
een houtkant rondom de groeve. Het overige deel van de compensatie zal plaatgrijpen nadat het terrein afgewerkt wordt na opvulling. De nodige
afspraken omtrent de compensatie werden gemaakt met het Agentschap Natuur en Bos. // (zie paragraaf 7.4 Fauna & Flora)
ja
De gemeente Schelle maakt onderdeel uit van het regionaal landschap “Rivierenland”. // (discipline Landschap, Bouwkundig erfgoed en
Archeologie)
neen
Het projectgebied is niet gelegen in een beschermd landschap of ankerplaats en er komen geen beschermde dorps- of stadsgezichten voor. //
(discipline Landschap, Bouwkundig erfgoed en Archeologie)
Ter bescherming van de in het Vlaamse
ja
Gewest gelegen landschappen, de
instandhouding, het herstel en het
beheer van beschermde landschappen,
ankerplaatsen en erfgoedlandschappen
(relictzones) en stelt maatregelen vast
voor de bevordering van de algemene
landschapszorg.
Bakent de relictzones (grafisch) af.
ja
De beheermaatregelen inzake steun voor
plattelandsontwikkeling zijn van
toepassing op deze relictzones.
Een deel van het projectgebied staat aangeduid als relictzone “Kleiontginningsgebied Niel, Boom en Rumst (R10087). Het projectgebied is niet
gelegen in een beschermd landschap of ankerplaats en er komen geen beschermde dorps- of stadsgezichten voor. // (discipline Landschap,
Bouwkundig erfgoed en Archeologie)
Doel van het decreet is vooral een
juridische basis te creëren voor het
behoud en de zorg van
landschapskenmerken en -waarden van
ankerplaatsen en erfgoedlandschappen.
Een deel van het projectgebied staat aangeduid als relictzone “Kleiontginningsgebied Niel, Boom en Rumst (R10087). Het projectgebied is niet
gelegen in een beschermd landschap of ankerplaats en er komen geen beschermde dorps- of stadsgezichten voor. // (discipline Landschap,
Bouwkundig erfgoed en Archeologie)
15214 NV Fr. Ceulemans & Co: Definitief MER
ja
Een deel van het projectgebied staat aangeduid als relictzone “Kleiontginningsgebied Niel, Boom en Rumst (R10087). Het projectgebied is niet
gelegen in een beschermd landschap of ankerplaats en er komen geen beschermde dorps- of stadsgezichten voor. // (discipline Landschap,
Bouwkundig erfgoed en Archeologie)
Tuinlei z/n Schelle
-22-
Juridische randvoorwaarden
Decreet op het archeologisch patrimonium
+
Ratificering van Verdrag van Malta door
Vlaamse Regering op 12/10/2001
Inhoudelijk
Regelt de bescherming, het behoud en
de instandhouding, het herstel en het
beheer van het archeologisch
patrimonium.
Relevant?
ja
Bespreking relevantie // (locatie bespreking)
In het kader van het voorliggende project dienen beperkte grondwerkzaamheden plaats te vinden. Mogelijkerwijs kan hierbij archeologisch
patrimonium vernield of verstoord worden. Eventuele toevalsvondsten dewelke gedaan worden tijdens de werkzaamheden dienen gemeld te
worden aan het agentschap Onroerend Erfgoed. // (discipline Landschap, Bouwkundig erfgoed en Archeologie)
Behandelt de bescherming van
archeologisch erfgoed in het bijzonder
betreffende ruimtelijke planning en
financiering.
15214 NV Fr. Ceulemans & Co: Definitief MER
Tuinlei z/n Schelle
-23-
Juridische randvoorwaarden discipline Geluid
Het wettelijk toetsingskader voor hinderlijke inrichtingen is titel II van het Vlarem. Voor nieuwe inrichtingen worden
grenswaarden afgeleid op basis van de ligging van de immissiepunten volgens het gewestplan en het huidige
omgevingsgeluid. Volgens de voorschriften van Vlarem II ‘Bijlage 2.2.1 milieukwaliteitsnormen voor geluid in
openlucht’ gelden volgende richtwaarden (RW) voor het LA95,1h van het oorspronkelijk omgevingsgeluid.
Tabel 2.5.1 Milieukwaliteitsnormen voor geluid in open lucht
Richtwaarde in dB(A)
Categorie
overdag
‘s avonds
’s nachts
1. Landelijke gebieden en gebieden voor verblijfsrecreatie
40
35
30
2. Gebieden of delen van gebieden op minder dan 500 m van
industriegebieden niet vermeld in punt 3 of van gebieden voor
gemeenschapsvoorzieningen en openbare nutsvoorzieningen
50
45
45
3. Gebieden of delen van gebieden op minder dan 500 m van gebieden voor
ambachtelijke bedrijven en middelgrote ondernemingen, van
dienstverleningsgebieden of van ontginningsgebieden tijdens de ontginning
50
45
40
4. Woongebieden
45
40
35
5. Industriegebieden, dienstverleningsgebieden, gebieden voor
gemeenschapsvoorzieningen en openbare nutsvoorzieningen en
ontginningsgebieden tijdens ontginning
60
55
55
5bis. Agrarische gebieden
45
40
35
6. Recreatiegebieden uitgezonderd gebieden voor verblijfsrecreatie
50
45
40
7. Alle andere gebieden, uitgezonderd : bufferzones, militaire domeinen en
deze waarvoor in bijzondere besluiten richtwaarden worden vastgesteld
45
40
35
8. Bufferzones
55
50
50
9. Gebieden of delen van gebieden op minder dan 500 m gelegen van voor
grindwinning bestemde ontginningsgebieden tijdens ontginning
55
50
45
Opmerking:
toepassing.
Als een gebied valt onder twee of meer punten van de tabel dan is in dat gebied de hoogste richtwaarde van
Dag: van 07.00 tot 19.00 uur Avond: van 19.00 tot 22.00 uur
15214 NV Fr. Ceulemans & Co: Definitief MER
Nacht: van 22.00 tot 07.00 uur
Tuinlei z/n Schelle
-24-
Het specifieke geluid van een nieuwe inrichting dient aan volgende voorwaarden te voldoen:
“Indien het LA95,1h van het oorspronkelijk omgevingsgeluid gelijk aan of hoger dan de milieukwaliteitsnorm van bijlage
2.2.1 bij VLAREM II is, moet de continue component van het specifiek geluid, voortgebracht door de nieuwe inrichting
beperkt worden tot het LA95,1h van het oorspronkelijk omgevingsgeluid verminderd met 5 dB(A) enerzijds alsmede tot
de in bijlage 4.5.4 bij VLAREM II vermelde richtwaarde anderzijds.
Indien het LA95,1h van het oorspronkelijk omgevingsgeluid lager is dan de richtwaarde in de gebieden onder 2°, 3°, 5°,
8° of 9° van bijlage 2.2.1. bij VLAREM II, moet de continue component van het specifiek geluid voortgebracht door de
nieuwe inrichting voor deze gebieden beperkt worden tot de in bijlage 4.5.4. bij het VLAREM II bepaalde richtwaarde
verminderd met 5 dB(A)”.
Als het geluid in openlucht van de inrichting een incidenteel, fluctuerend, intermitterend of impulsachtig karakter
vertoont, dan worden de in bijlage 4.5.5 bij VLAREM II aangegeven richtwaarden toegepast. De toepasselijke waarde
is in dit geval de in bijlage 4.5.4 bij VLAREM II aangegeven richtwaarde voor de verschillende gebieden verminderd
met 5.
Tabel 2.5.2 geeft de richtwaarden voor fluctuerend, incidenteel, impulsachtig en intermitterend geluid in open lucht
weer van als hinderlijk ingedeelde inrichtingen:
Tabel 1.5.2 Richtwaarden voor fluctuerend, incidenteel, impulsachtig en intermitterend geluid in open lucht
Richtwaarden uitgedrukt als LAeq,1s in dB(A)
Aard van het geluid
-
fluctuerend
-
incidenteel
-
impulsachtig
-
intermitterend
-
Overdag
-
‘s Avonds
-
‘s Nachts
-
Toepasselijke
waarde + 15
-
Toepasselijke
waarde + 10
-
Toepasselijke
waarde + 10
-
Toepasselijke
waarde + 20
-
Toepasselijke
waarde + 15
-
Toepasselijke
waarde + 15
Toepasselijke waarde
•
voor nieuwe inrichtingen:
•
voor bestaande inrichtingen: richtwaarde in bijlage 4.5.4.
richtwaarde in bijlage 4.5.4. bij VLAREM II verminderd met 5.
Deze richtwaarden zijn niet van toepassing op het in- en uitgaande weg- en luchtverkeer.
15214 NV Fr. Ceulemans & Co: Definitief MER
Tuinlei z/n Schelle
-25-
2.5.2
BELEIDSMATIGE RANDVOORWAARDEN
Beleidsmatige randvoorwaarden
Algemeen oppervlaktedelfstoffenplan
(LNE 2008)
Bijzonder oppervlaktedelfstoffenplan
Vlaams Milieubeleidsplan 20011-2015
Provinciaal Milieubeleidsplan Antwerpen
2008-2012
Provinciaal Natuurontwikkelingsplan
Inhoudelijk
Stelt op basis van geologische,
ruimtelijke, ecologische &
economische afwegingen een
programma vast voor winning van
delfstoffen
Dit plan heeft als doelstelling op basis
van een realistische en onderbouwde
behoeftebepaling te komen tot een
afbakeningsproces dat op basis van
geologische, ruimtelijke, ecologische
en economische afwegingen
ontginningsgebieden vaststelt.
Bepaalt het milieubeleid dat het
Vlaams Gewest, alsmede provincies
en gemeenten in aangelegenheden
van gewestelijk belang, dienen te
voeren
Bepaalt het milieubeleid dat de
Provincie wenst te voeren
Het PNOP werd goedgekeurd in 2004
en legt de basis voor het toekomstige
natuur-, bos-, groen- en
landschapsbeleid van de provincie
15214 NV Fr. Ceulemans & Co: Definitief MER
Relevant?
Bespreking relevantie // (locatie bespreking MER)
ja
Algemeen relevant
neen
Voor de Boomse klei wordt geen bijzonder oppervlaktedelfstoffenplan opgemaakt.
ja
Algemeen relevant
ja
Algemeen relevant
ja
Lijst voor elke soortengroep de aandachtspunten voor de provincie Antwerpen op.
Tuinlei z/n Schelle
-26-
Beleidsmatige randvoorwaarden
Beleidsplan Schelle 2013-2019
Inhoudelijk
Bepaalt het beleid dat de gemeente
wenst te voeren
Relevant?
ja
Bespreking relevantie // (locatie bespreking MER)
M.b.t. het kleiontginningsgebied worden volgende punten aangehaald:
-
Schelle heeft een kleirijke bodem. Natuurlijke Rijkdommen legt de verplichting op het kleiontginningsgebied en –uitbreidingsgebied
maximaal te ontginnen.
Het herstel van het ontgonnen landschap in functie van de nabestemming en rekening houdende met de milieunormen is een noodzaak
en wordt opgevolgd.
Het kleiontginningsgebied in combinatie met aanwezige luchtlijnen komt in aanmerking voor de plaatsing van windmolens als de
eindbestemming is gerealiseerd.
De nabestemming van het huidige kleiontginningsgebied (30 ha) kan gediversifieerd worden in functie van gedragen maatschappelijke
noodwendigheden en voor zover het open karakter wordt behouden.
M.b.t. agrarische gebieden wordt volgend punt aangehaald:
-
In de ruimtelijke structuur van de gemeente moet de landbouwcomponent behouden blijven zodat het oorspronkelijke karakter van de
gemeente zoveel mogelijk behouden blijft.
M.b.t. recreatieve infrastructuur wordt volgend actiepunt aangehaald:
-
uitbreiding van fietspadennetwerk (Tuinlei, Steenwinkelstraat, Bovenvliet, spoorlijn 52, een verbinding tussen Tuinlei en spoorlijn)
M.b.t. openbare werken wordt volgend actiepunt aangehaald:
-
Gemeentelijk Milieubeleidsplan Schelle
2011-2020
Bepaalt het milieubeleid dat de
gemeente wenst te voeren
15214 NV Fr. Ceulemans & Co: Definitief MER
ja
voorafgaand aan de werken in de Steenwinkelstraat en in het kader van minder hinder is de heraanleg gepland van het tweede gedeelte
van de Tuinlei in aansluiting op de Aartselaar/Niel (vrijliggend fietspad, snelheidsremmende maatregelen afgestemd op een
maximumsnelheid van 50 km, groenvoorzieningen, herprofileren van grachten). Gekoppeld aan deze werken wordt het afvalwater van de
Oude Bosstraat afgevoerd naar de riolering in de Tuinlei) (korte termijn)
Geen speficieke aandachtspunten m.b.t. de kleiontginning van Ceulemans.
Tuinlei z/n Schelle
-27-
Beleidsmatige randvoorwaarden
Ruimtelijk Structuurplan Vlaanderen
(23/09/97)
Inhoudelijk
Geeft een visie op de ruimtelijke
ontwikkeling van Vlaanderen en legt
de krachtlijnen vast van het ruimtelijk
beleid naar de toekomst
Relevant?
ja
Bespreking relevantie // (locatie bespreking MER)
De gemeenten Schelle en Rumst liggen in wat het Ruimtelijke Structuurplan bestempelt als “de Vlaamse Ruit”. Het is een gebied met intense relaties,
dat op internationaal niveau een gelijkaardige ontwikkeling kent als de concurrerende gebieden in Noordwest-Europa, voornamelijk de Randstad en
het Ruhrgebied.
In uitvoering van het Ruimtelijk Structuurplan Vlaanderen stelde de Vlaamse overheid in 2008 een ruimtelijke visie op landbouw, natuur en bos op
voor de regio Antwerpse Gordel - Klein-Brabant. Voor het deelgebied “Land van Kontich en Ranst” wordt volgende visie opgegeven:
Een drietal ‘groene vingers’ (sterk gedifferentieerde stedelijke groengebieden) dringen diep het verstedelijkte weefsel binnen tot aan de ‘groene ring’
rond Antwerpen. Het te ontwikkelen stadsrandbos brengt een versterking van de lokale bosstructuren mee, echter wel in evenwicht met de aanwezige
landbouw en bevordert de zachte, ‘groene‘ recreatie in de streek. Een drietal te ontwikkelen en te versterken natuurclusters zijn tevens van groot
ruimtelijk belang. Het betreft het boscomplex de ‘Bossen van Ranst’ (te versterken), het ‘Bos van Moretus’ en nabijgelegen bossen (te versterken) en
de vallei van de Boven- en Benedenvliet (verder te ontwikkelen). De valleien van het Groot Schijn, de Molenbeek, de Edegemse beek en de
Benedenvliet lopen als groene linten door het landschap. Een op provinciaal niveau belangrijke verder geconcentreerd te ontwikkelen
glastuinbouwconcentratie vinden we ten noordwesten van Duffel en in de regio Vremde – Ranst – Broechem. De Antwerpse fortengordel is een
markant landschappelijk gegeven en heeft een belangrijke erfgoedwaarde.
Om de opties van het Ruimtelijk Structuurplan Vlaanderen (RSV) te kunnen uitvoeren, worden verschillende gebiedsgerichte planningsprocessen
opgestart. De resultaten van die planningsprocessen worden vertaald in concrete ruimtelijke uitvoeringsplannen.
Provinciaal Ruimtelijk Structuurplan
2002-2007
Gemeentelijk Ruimtelijk Structuurplan
Schelle
Natuurinrichtingsproject
Bepaalt de hoofdlijnen van het
ruimtelijk beleid dat de provincie
Antwerpen wil voeren. Het
beantwoordt aan de eisen van het
beleid inzake ruimtelijke ordening van
de Vlaamse regering en is tegelijk het
referentiekader voor de gemeentelijke
ruimtelijke structuurplannen.
Geeft een visie op de ruimtelijke
ontwikkeling van Schelle
Het doel is een gebied optimaal
inrichten in functie van behoud van
bestaande natuur, maar ook herstel en
ontwikkeling van natuur en het beheer
nadien.
15214 NV Fr. Ceulemans & Co: Definitief MER
In het kader van de opmaak van het Ruimtelijk Structuurplan Vlaanderen zijn tevens algemene en de bijzondere delfstoffenplannen opgemaakt.
Algemeen relevant
ja
ja
neen
Algemeen relevant. Het gebied rond de kleiputten wordt door de gemeente naar voor geschoven als zoekgebied voor het plaatsen van windturbines
in de toekomst.
Er zijn geen natuurinrichtingsprojecten op grondgebied van de gemeente Schelle.
Tuinlei z/n Schelle
-28-
Beleidsmatige randvoorwaarden
Inhoudelijk
Relevant?
Bespreking relevantie // (locatie bespreking MER)
Landinrichtingsproject
Het doel is de inrichting van landelijke
gebieden te realiseren overeenkomstig
de bestemmingen toegekend door
ruimtelijke ordening.
ja
VLM maakt in opdracht van minister Joke Schauvliege een planprogramma voor het landinrichtingsproject ‘Schelde en Rupel’ (dd.13/03/2014). Dit
plan sluit aan bij de plattelandsmaatregelen die Vlaams minister-president Kris Peeters de afgelopen jaren heeft genomen. Doel is om alle plannen
en projecten in Klein-Brabant, de Rupelstreek en de gemeente Zwijndrecht op elkaar af te stemmen. Eens dit klaar is, kan de uitvoering starten. Het
projectgebied ‘Schelde en Rupel’ ligt pal in de Vlaamse Ruit tussen Antwerpen en Brussel. Het omvat een cluster van gemeenten in Klein-Brabant
(Bornem, Puurs en Sint-Amands), de Rupelstreek (Niel, Hemiksem, Schelle, Boom en Rumst) en de gemeente Zwijndrecht. Bij de planopmaak wordt
het accent gelegd op een beter evenwicht tussen de impact van industrie en verstedelijking, het beschermen en verder ontwikkelen van belangrijke
natuur- en landschapswaarden en het uitwerken van een recreatief aanbod. Bij dat laatste moet er afgestemd worden met de recreatie die in het
Sigma-plan is voorzien.
AGNAS (Afbakening van de gebieden
van de natuurlijke en agrarische
structuur)
Om de opties van het Ruimtelijk
Structuurplan Vlaanderen (RSV) te
kunnen uitvoeren, worden
verschillende gebiedsgerichte
planningsprocessen opgestart. Dit
wordt vervat in het AGNAS-proces.
ja
Het projectgebied is gelegen in het visiegebied Antwerpse gordel - Klein-Brabant en valt onder code 34.7 (Kleiputten Niel/Schelle). In de ruimtelijke
visie voor dit gebied worden een aantal wenselijkheden aangegeven. Deze zijn van belang omdat dit voorwaarden stel voor het nabestemmingsplan.
// (onderdeel 4.2.1 Gestuurde ontwikkeling - Ruimtelijke ordening )
Landschapsatlas
Geeft aan waar historisch gegroeide
landschapsstructuren herkenbaar
gebleven zijn en duidt deze aan als
relicten van traditionele landschappen
Geven op Vlaams en Europees niveau
aan welke best beschikbare
technieken er vanuit milieuoogpunt
bestaan voor een aantal specifieke
productieprocessen.
De code van goede praktijk bevat een
aantal aanbevelingen en een aantal
minimumvoorwaarden. De toepassing
van de code is niet bindend voor een
specifiek ontginningsgebied, omdat de
lokale terreinsituatie sterk bepalend is
voor de beste aanpak van de
ontginning en de heraanleg.
Ontwikkelt een overkoepelende
mobiliteitsvisie voor de betrokken
gemeenten, en bepaalt o.a.de
bovenlokale routes voor het
vrachtverkeer
Legt het mobiliteitsbeleid op lokaal
niveau in de drie gemeenten vast,
o.a.de categorisering van de lokale
wegen
ja
Een deel van het projectgebied staat aangeduid als relictzone “Kleiontginningsgebied Niel, Boom en Rumst (R10087). Het projectgebied is niet
gelegen in een beschermd landschap of ankerplaats en er komen geen beschermde dorps- of stadsgezichten voor. // (discipline Landschap,
Bouwkundig erfgoed en Archeologie)
ja
Er wordt gekeken naar de BBT’s voor ontginningen (cf. Jacobs et al. 2005) // (hoofdstuk 9 Best Beschikbare Technieken)
ja
Waar relevant wordt gerefereerd naar de code van goede praktijk. Hierbij wordt steeds de toepasbaarheid specifiek op het projectgebied getoetst.
ja
Bepaalt de ontsluiting op macro- en mesoniveau
ja
Bepaalt de ontsluiting van de site op microniveau
BBT’s en BREF’s
Code van goede praktijk voor heraanleg
van ontginningen in functie van
landbouw (versie 22 juni 2011)
Intergemeentelijk mobiliteitsplan van de
Rupelstreek en Aartselaar, 2000,
verbreed/verdiept in 2010
Gemeentelijke mobiliteitsplannen
Schelle, Niel en Aartselaar
15214 NV Fr. Ceulemans & Co: Definitief MER
Tuinlei z/n Schelle
-29-
3
3.1
PROJECTBESCHRIJVING
ALGEMENE DOELSTELLING EN VERANTWOORDING PROJECT
Zowel de huidige vergunning voor het ontginnen van de klei als de vergunning voor het opvullen van de kleiput
vervallen op 1 augustus 2015. Er is echter nog een aanzienlijk volume klei voorradig in de groeve. Ook het heropvullen
van de kleiputten en het afwerken voor de nabestemming als agrarisch gebied zal nog tot na de einddatum van de
huidige vergunning duren. De exploitant wenst dan ook zijn activiteiten op de huidige locatie verder te zetten.
Het projectgebied wordt echter wel aanzienlijk verkleind. De oorspronkelijke ontginningsvergunning van Damman
omvat bijna het volledige ontginningsgebied ten noorden van de Tuinlei (uitgez. kad. percelen 120a, 130 en 131),
evenals 4 percelen van het uitbreidingsgebied voor de ontginning. De totale oppervlakte bedraagt ca. 33,6 ha. De
totale oppervlakte van het huidig voorliggende projectgebied bedraagt nog ca. 12,8 ha en beperkt zich tot percelen
gelegen in het door het gewestplan als ontginningsgebied bestemde gedeelte. De percelen gelegen in het
uitbreidingsgebied voor ontginning, worden niet aangesneden.
De reden voor het niet aansnijden van het uitbreidingsgebied voor ontginning heeft hoofdzakelijk te maken met de nog
aanwezige hoeveelheid klei in het ontginningsgebied zelf (= projectgebied). De totale hoeveelheid nog ontginbare klei
in de kleigroeve bedraagt 1.054.000 m³ (zie 3.2 Beschrijving van de activiteit). Mits een jaarlijkse afvoer van klei van
100.000 m³ kan nog tot 2026 worden ontgonnen. Vooraleer er sprake kan zijn van het verwerven van de percelen die
in het uitbreidingsgebied gelegen zijn (of de ontginningsmachtiging hiervoor), dient alle klei uit het ontginningsgebied
zelf ontgonnen te zijn.
3.2
BESCHRIJVING VAN DE ACTIVITEIT
De ontginning kan opgesplitst worden in verschillende deelingrepen. De verschillende fasen tijdens de uitvoering van
het project zijn:
Voorbereidende fase:
Aanleg werkzone
Exploitatiefase:
Verwijderen van vegetatie en deklaag (incl. stockage)
Winning van klei (incl. verplaatsen van bovenliggende zandlaag)
Afvoer van klei
Nabestemmingsfase
Aanvoer van vulmateriaal
Opvullingswerken
Plaatsen deklaag
Afwerking voor landbouw
15214 NV Fr. Ceulemans & Co: Definitief MER
Tuinlei z/n Schelle
-30-
Voorbereidende fase
Aanleg werkzone
De aanleg van de werkzone heeft vnl. te maken met het bepalen van de werfwegen waarover de vrachtwagens rijden.
De werfwegen zijn zoveel als mogelijk opgetrokken uit metalen rijplaten die makkelijk te verplaatsen zijn, volgens het
vooruitschrijdend front. Puinverharding wordt aangebracht op sommige werfwegen om te maken dat de vrachtwagens
ook in de winter in en uit de put kunnen rijden voor het afvoeren van de klei en het aanvoeren van vulmateriaal. Voor
deze toepassing zijn metalen rijplaten te glad. Ook bij hellende werfwegen dient bovenop de klei een dunne laag
steenpuin worden aangebracht omdat de metalen rijplaten anders wegschuiven. De bestaande werfwegen (dd.
november 2013) worden weergegeven in figurenbundel 2.7 (bijlage 1, boekdeel II).
De aan- en afvoerroute buiten het ontginningsgebied verloopt over verharde wegen. Bij het verkrijgen van de
bouwvergunning in 2003 voor opvulling van zone A (zie figuur 2.2bis onder 2.2 Administratieve voorgeschiedenis),
werd de exploitant verplicht als aanvoerroute voor de opvulgronden de kortste weg naar de A12 te nemen. De
exploitant heeft deze weg laten vaststellen door een deurwaardersexploot. De kortste weg is via de Tuinlei richting
zuiden, Matenstraat, Pierstraat en zo naar de A12/N177. Het voorheen onverharde gedeelte van de Tuinlei werd in
overleg met de verschillende gemeenten verhard door de exploitant zelf.
Verwijderen van vegetatie en deklaag (incl. stockage)
Vooraleer te beginnen aan de ontginning, wordt de te ontginnen oppervlakte ontdaan van eventuele vegetatie. Daarna
wordt de teelaarde verwijderd over een diepte van ongeveer 50 cm. Deze grond wordt afzonderlijk gestapeld op het
terrein zelf.
In het projectgebied was voorheen een eikenbosbestand aanwezig. Dat is intussen gerooid in samenspraak met het
Agentschap voor Natuur en Bos. Ter compensatie van deze ontbossing, werd er door de exploitant langs de zuidgrens
van de vergunde percelen (ook t.h.v. perceel 120/a) en langs de oostelijke grens van het projectgebied een
groenscherm aangelegd van 12 m breed in samenspraak met het Agenschap voor Natuur en Bos. Het betreft een
beplanting met zowel inheemse bomen als struiken (zwarte els, zomereik, gewone es, gewone beuk, …). Ter hoogte
van percelen 130 en 131 is deze strook evenwel wat smaller (4-5 m).
Exploitatiefase
Winning van klei (incl. verplaatsen van bovenliggende lemige zandlaag)
De vergunninghouder is zelf niet actief in de keramische sector, maar wel in de sector van het grondverzet. De winning
van klei gebeurt op twee verschillende manieren, al naar gelang de vraag op de markt. Enerzijds wordt de klei
uitgebaggerd met inzet van emmerkettingbaggers voor de baksteenindustrie, anderzijds wordt er klei uitgegraven met
behulp van hydraulische graafmachines voor de civiele bouwsector (o.a. voor afdichtingswerken en voor dijkwerken
in het kader van het Vlaams sigmaplan en het Nederlands deltaplan).
Binnen het projectgebied is 36.816 m² reeds ontgonnen en moet nog 91.033 m² ontgonnen worden. Bij de ontginning
wordt er een bufferstrook van 20 m gerespecteerd langs de grenzen van de vergunde zone, waarbinnen er niet
gegraven wordt. In de noordwestelijke uithoek van het projectgebied wordt de beschermingsstrook zelfs uitgebreid tot
30 m om afkalving van de groevewand aan deze zijde te voorkomen.
Het noordelijke gedeelte wordt ontgonnen met een hydraulische graafmachine. Het voordeel van deze methode is
de wendbaarheid van de machine zodat ook gebieden met een grillige vorm efficiënt en selectief ontgonnen kunnen
worden. Het nadeel is dat er in lagen wordt afgegraven waardoor de samenstelling van de klei die in het begin wordt
15214 NV Fr. Ceulemans & Co: Definitief MER
Tuinlei z/n Schelle
-31-
afgegraven kan verschillen van de klei die ontgonnen wordt uit de onderliggende lagen. Bijgevolg is deze werkwijze
niet geschikt voor de baksteenindustrie, waarbij altijd een constante samenstelling vereist is, maar wel voor de civiele
bouwsector. Nadat het noordelijke gedeelte ontgonnen is met graafmachine (1e fase), zullen deze graafactiviteiten
verhuizen naar de zuidoostelijke hoek van het projectgebied (2e fase) en tot slot richting het meest zuidelijk gelegen
gedeelte (3e fase). Elk van de vermelde fases wordt weergegeven op het voortschrijdingsplan (zie figuren 2.7 in
bijlage 1).
Het zuidelijke gedeelte wordt afgegraven met een emmerkettingbagger. Hierbij verplaatst de bagger zich op sporen
langs de baggerput. Aan de bagger is er een baggerarm met bakjes verbonden. De klei wordt in bakjes aan een ketting
omhoog gebracht en op een transportband geladen. Een groot voordeel van deze techniek is de intense menging van
het volledige geologische profiel dat afgegraven wordt. De techniek is uitermate geschikt voor het homogeen afgraven
van zachte, korrelige grondstoffen. De emmerkettingbagger werkt op electriciteit, die afkomstig is van een
hoogspanningscabine die aan de rand van het ontginningsgebied staat en schuift op richting oostelijke zijde van het
projectgebied met het vorderen van het kleifront (zie figuren 2.7 in bijlage 1).
Bovenop de kleilaag is er een quartaire deklaag bestaande uit lemige zanden. Voor gebruik in de civiele bouwsector
is enkel klei vereist, waardoor deze laag door middel van een graafmachine afgegraven en afzonderlijk wordt
gestockeerd.
Conform de bepalingen van het delfstoffendecreet en de uitvoeringsbesluiten daarvan werd een certificaat van
herkomst aangevraagd en verkregen, waaruit blijkt dat de uit te graven kleilaag voldoet aan de natuurlijke
samenstelling. De bovenliggende quartaire lemige zandlaag vertoont licht verhoogde concentraties lood, cadmium,
koper en arseen en wordt bijgevolg niet als delfstof gebruikt. Deze concentraties zijn echter niet van die aard om
hergebruik op het terrein onmogelijk te maken. Deze gronden zullen bijgevolg tijdelijk gestockeerd worden op het
terrein om ze daarna opnieuw te gebruiken bij de heraanleg van de bovenlagen na opvulling.
Het precieze aandeel dat afgegraven wordt met hydraulische graafmachines of met de emmerkettingbagger hangt af
van de marktsituatie.
De ontginning is (onafhankelijk van de ingezette machine) een droge winning. Er wordt maximaal uitgegraven tot op
een diepte van 18 m. De dikte van de resterende kleilaag zelf bedraagt op deze diepte nog steeds zo’n 10-16 m5.
Dieper wordt niet ontgonnen omwille van drie redenen:
De ontginningsdiepte werd reeds bepaald door Damman volgens een goede samenstelling voor de
baksteenindustrie. Het dieper uitgraven is niet mogelijk door de aanwezigheid van een laag met septaria.
Op 22 m onder het maaiveld bevinden zich namelijk septariahorizonten die zeer grote en frequent
voorkomende septaria bevatten. Door de huidige exploitant wordt de ontginning met de bagger verder gezet.
In de onderste lagen zitten er veel septaria (uit carbonaat opgebouwde verharde knolvormige concreties),
die ongewenst zijn in de klei.
Er is een dikke buffer vereist voor de onderliggende grondwatertafel. Door deze dikte is er genoeg weerstand
zodat het grondwater (die onder druk staat in de onderliggende laag) niet in de ontginningsput sijpelt. Een
buffer van 10-16 meter is voldoende. In dit kader wordt ook een aftoetsing gemaakt met artikel 5.18.2.9.3
van Vlarem II. Dit artikel stelt dat de afstand tussen de bodem van de ontginning en de bovenkant van een
5
Dit werd aangetoond in twee hydrogeologische studies uitgevoerd door Ecorem (2004) en van Bouwen & Milieu (2008). Deze studies werden aan
dit MER toegevoegd in resp. bijlage 11 en bijlage 12.
15214 NV Fr. Ceulemans & Co: Definitief MER
Tuinlei z/n Schelle
-32-
dieper gelegen watervoerende laag minstens gelijk moet zijn aan de stijghoogte van die watervoerende laag
boven de bovenkant ervan, gedeeld door 1,6.
De minimale afstand tussen de bodem van de kleiontginning en de bovenkant van de dieper gelegen
watervoerende laag is 10 m. Dit komt overeen met 28 m-mv. De stijghoogte van de betrokken watervoerende
laag schommelt tussen 17 en 20 m-mv (zie referentiesituatie 7.2 Bodem en Grondwater). Dit betekent dat
de stijghoogte tot maximaal 11 m boven de bovenkant van de betrokken watervoerende laag komt. Indien
dit gedeeld wordt door 1,6 dan wordt gekomen tot een minimale dikte van 6,875 m voor de kleibuffer. Zoals
eerder gesteld is deze minimaal 10 m dik, waardoor voldaan wordt aan artikel 5.18.2.9.3 van Vlarem II.
De grondwatertafel zit bijgevolg onder de dikke kleilaag en dient niet bemaald te worden. Het hemelwater dat in de
put terecht komt en op de klei stagneert wordt wél opgepompt en afgeleid naar de Wullebeek.
Afvoer van klei
Het afgegraven klei wordt rechtstreeks via vrachtwagens van het terrein afgevoerd en wordt niet ter plaatse
gestockeerd. Bij de emmerkettingbaggers komt de klei op een transportband terecht, waaronder de laadbak van de
vrachtwagen wordt geplaatst. De graafkranen, scheppen de klei rechtstreeks in de vrachtwagen.
De klei die bestemd is voor de baksteenindustrie (afkomstig van de bagger) wordt per vrachtwagen vervoerd naar de
steenbakkerijen. De klei bestemd voor de civiele bouwsector worden eveneens in eerste instantie met vrachtwagens
afgevoerd. Voor bepaalde bestellingen verloopt het verdere transport dan per schip vanaf zeekanaal Puurs (meestal
bestemd voor Nederland). Dit gebeurt echter enkel bij grote hoeveelheden klei (3.000- 4.000 ton) die over grote afstand
dienen vervoerd te worden en daarbij gebruik kan gemaakt worden van bestaande waterwegen met voldoende
diepgang. Eventuele laadmogelijkheden via een nieuwe kade langsheen de Rupel op het bedrijfsterrein van Coeck NV
aan De Laetstraat te Niel werden recent onderzocht, maar omwille van bezorgdheid over mogelijke contaminatie (=
vermenging) van grondstoffen, capaciteitsbeperkingen en het ontbreken van de nodige overslaginstallaties op de
nieuwe kade, kon de firma Coeck NV niet ingaan op deze vraag.
15214 NV Fr. Ceulemans & Co: Definitief MER
Tuinlei z/n Schelle
-33-
Door de exploitant worden de totale volumes aan afgevoerde klei als volgt ingeschat:
Jaar
Ontginning klei
2015
± 42.000 m³
2016
100.000 m³
2017
100.000 m³
2018
100.000 m³
2019
100.000 m³
2020
100.000 m³
2021
100.000 m³
2022
100.000 m³
2023
100.000 m³
2024
100.000 m³
2025
100.000 m³
2026
12.000 m³
2027
2028
2029
2030
2031
2032
Totaal
1.054.000 m³
De geschatte hoeveelheid ontgonnen klei bedraagt maximaal 100.000 m³ per jaar. Verdeeld over 210 werkdagen per
jaar geeft dit 476,6 m³ per werkdag. Voor 2015 ligt de opgegeven hoeveelheid afgevoerde klei op 42.000 m³ omdat er
werd gerekend vanaf het vervallen van de huidige vergunning op 1 augustus 2015. Deze afvoer zal dus over een
periode van 5 maanderen worden verricht (en niet 12 maanden zoals in latere jaren). Indien de opgegeven jaarlijkse
volumes kunnen behaald worden, zal de ontginning in 2026 afgerond zijn. Dit is echter sterk afhankelijk van de vraag
naar klei op de markt.
Nabestemmingsfase
Aanvoer van vulmateriaal
De aanvoer van het vulmateriaal gebeurt langs dezelfde wegen als de afvoer van de klei. De vrachtwagens vertrekken
omstreeks 6h00 vanop de site naar de verschillende locaties waar vulgrond geladen dient te worden. Het vulmateriaal
bestaat vnl. uit lemige gronden. Nadat de gronden op de plaats van uitgraving door een technisch rapport conform
Vlarebo X of een gelijkwaardige analyse van de samenstelling, goed bevonden werden voor gebruik als
opvulmateriaal, worden de gronden per vrachtwagen aangevoerd naar de put en rechtstreeks (voorlopig zonder
tussenopslag) op hun definitieve locatie gelost. Indien in de toekomst de aanvoerfrequentie van de opvulgronden
groter wordt dan de baggerfrequentie, kan het gebeuren dat de aangevoerde gronden wel tijdelijk zullen opgeslagen
worden, op het terrein zelf. In dit geval zal de exploitant hiervoor rubriek 61.2 van het VLAREM aanvragen (tussentijdse
opslagplaats voor uitgegraven bodem die voldoet aan een toepassing overeenkomstig hoofdstuk X van het
VLAREBO). Het al dan niet tijdelijk opslaan van de aanvulgronden is afhankelijk van de marktsituatie.
15214 NV Fr. Ceulemans & Co: Definitief MER
Tuinlei z/n Schelle
-34-
Opvullingswerken
Het totale volume aan opvulgrond dat de kleiput na volledige ontginning kan aanvaarden wordt geraamd op
2.253.000 m³. Voor de berekening hiervan wordt verwezen naar figuren 2.7 (bijlage 1, boekdeel II). Deze hoeveelheid
zal gespreid over een 20-tal jaar worden aangevoerd, en hangt (deels) af van het ontgonnen volume klei. Door de
exploitant worden de volumes aan aangevoerde opvulgrond als volgt ingeschat.
Jaar
Totaal
Opvulling
2015
56.250 m³
2016
135.000 m³
2017
135.000 m³
2018
135.000 m³
2019
135.000 m³
2020
135.000 m³
2021
135.000 m³
2022
135.000 m³
2023
135.000 m³
2024
135.000 m³
2025
135.000 m³
2026
135.000 m³
2027
135.000 m³
2028
135.000 m³
2029
135.000 m³
2030
135.000 m³
2031
135.000 m³
2032
36.750 m³
2.253.000 m³
De geschatte hoeveelheid aangevoerde vulgrond bedraagt maximaal 135.000 m³ per jaar. Verdeeld over 210
werkdagen per jaar geeft dit 642,9 m³ per werkdag. Voor 2015 ligt de opgegeven hoeveelheid aangevoerde vulgrond
op 56.250 m³ omdat er werd gerekend vanaf het vervallen van de huidige vergunning op 1 augustus 2015. Deze
aanvoer zal dus over een periode van 5 maanden worden verricht (en niet 12 maanden zoals in latere jaren). Indien
de opgegeven jaarlijkse volumes kunnen behaald worden, zal de opvulling in 2032 afgerond zijn.
Bij het aanvoeren van de vulgrond worden de vrachten geregistreerd met behulp van een weegbrug. Hier wordt tevens
een bodemkwaliteit opgegeven voor de partij. Vervolgens wordt met de vrachtwagens langs werfwegen tot aan de
kleiput gereden. De vulgrond wordt dan vanop de werfweg, die verstevigd wordt met steenpuin en rijplaten, in de
kleigroeve gekipt. Een hydraulische kraan en een rupsbulldozer zorgen voor het verder verdelen en aanbrengen van
de grond. Er wordt steeds slecht op één locatie opgevuld en de aangelegde werfwegen worden zo lang mogelijk
gebruikt vooraleer deze te verleggen. Het opvulfront zal voortschrijden in zuidelijke richting vanuit de noordwestelijke
hoek van het projectgebied om dan vervolgens af te buigen naar de kleiput die achtergelaten wordt door de
baggerinstallatie (zie opvullingsplan in figurenbundel 2.7, bijlage 1). De huidige en toekomstige werfwegen voor
opvulling worden op het kaartblad weergegeven met rood. De verharding nabij de ingang van de ontginning en ook
de werfweg die naar de oostelijke zijde loopt bestaan reeds in de huidige situatie; de werfweg die naar de noordzijde
van het terrein loopt zal worden aangelegd van zodra de opvulwerken op dit perceel afgerond zijn. De aangeduide
15214 NV Fr. Ceulemans & Co: Definitief MER
Tuinlei z/n Schelle
-35-
werfwegen zijn tijdelijk van aard en zullen opschuiven naargelang de vordering van de opvulwerken om steeds tot aan
het opvulfront te geraken. De aangeduide verbredingen zijn de keerplaatsen voor de vrachtwagens. Vooral de lokale
topografie is bepalend voor de richting van de opvulling. De noorderzijde van het projectgebied is nl. ca. 7,5 m hoger
dan het meest zuidelijk gelegen punt (zie referentiepunten in figurenbundel 2.7, bijlage 1).
Voor de bovenste laag van 150 cm wordt het standstillbeginsel gehanteerd. Dit houdt in dat de vulgrond en deklaag
die worden aangebracht van minstens even goede kwaliteit zijn als voor aanvang van de ontginningswerken het geval
was. Dit wordt overigens wettelijk zo bepaald in artikel 5.60.2 van VLAREM II. Milieutechnisch moeten de vulgrond
voldoen aan de waarden voor vrij gebruik van uitgegraven bodem zoals opgenomen in bijlage V van het VLAREBO.
Behalve voor de bovenste laag van 150 cm (waarvoor met toepassing van het standstillbeginsel de actuele
milieukwaliteit moet worden gerespecteerd), kan in de milieuvergunning van de waarden van bijlage V afgeweken
worden voor groeven die conform hun nabestemming ingedeeld worden in bestemmingstype I, II en III, tot maximaal
80 % van de overeenstemmende bodemsaneringsnormen van het overeenkomstige bestemmingstype, vermeld in
bijlage IV van het VLAREBO.
De geldende milieuvergunning voor het opvullen van de kleigroeve (zie 2.3 Huidige vergunningstoestand) voorziet dat
zowel voor de anorganische als de organische parameters, aan 80% van de bodemsaneringsnormen voor
bestemmingstype III moet voldaan worden, omgerekend op basis van de gehaltes aan klei, organisch materiaal en
pH-KCl in de ontvangende grond (zie besluit m.b.t. verzoek voor wijziging van de exploitatievoorwaarden
dd. 25/09/2012 onder 2.2 Administratieve voorgeschiedenis). De exploitant wenst ook in de toekomst de opvulling van
de groeve onder deze voorwaarden te kunnen verderzetten. De argumentatie die werd aangevoerd bij de aanvraag
voor deze wijziging van de exploitatievoorwaarden kan teruggevonden worden in bijlagen 9 en 10 (boekdeel II). De
studies waarnaar verwezen wordt, bevinden zich in bijlagen 11 t/m 14.
De exploitant toonde conform de wetgeving a.d.h.v. een studie, uitgevoerd door een bodemsaneringsdeskundige
volgens een code van goede praktijk, aan dat het gebruik van uitgegraven bodem als bodem geen verontreiniging van
het grondwater kan veroorzaken en dat mogelijke blootstelling aan de verontreinigde stoffen geen extra risico oplevert.
Werkdag
Er wordt enkel klei ontgonnen en opvulgrond aangebracht tijdens de dagperiode (7h00-19h00). Wat betreft de
transporten wordt echter wel vroeger aangezet (uitrijden lege vrachtwagens) en dit om de ochtendspits in de
Matenstraat / Pierstraat de vermijden. Op deze manier wordt de directe omgeving van de ontginning niet onnodig
belast in volle spits. De vrachtwagens rijden uit om 6h00 ’s morgens, en de laatste vrachtwagens van de dag komen
aan op de site vóór 16h30.
Welke (combinatie van) activiteiten zich op de site afspeelt, hangt nauw samen met vraag en aanbod op de markt.
Zolang er grondoverschotten voorradig zijn en overeenkomsten voor afvoer met de firma NV Ceulemans & Co worden
afgesloten én er voldoende capaciteit in voor opvulling in de groeve aanwezig is, is de aanvoer van vulgrond continu
van aard. Hoe groot de tijdsintervallen tussen de transporten zijn, hangt af van de afstand tot de locatie waar de
opvulgrond opgehaald dient te worden.
Wanneer bestellingen binnenlopen voor klei, kan deze ontgonnen worden met emmerkettingbagger of met
hydraulische kranen, afhankelijk van de gewenste kwaliteit en de ontginnngsfase waarin de exploitatie zich bevindt.
Eens de emmerkettingbagger de beschermingsstrook bereikt aan de oostelijke zijde van het projectgebied, kan
namelijk uitsluitend nog met hydraulische kraan ontgonnen worden. Het is theoretisch mogelijk dat op de site simultaan
opgevuld als ontgonnen met emmerkettingbagger én ontgonnen met hydraulische kraan wordt, al valt deze situatie
enkel voor bij bijzonder grote bestellingen voor klei. Onder de discipline Geluid (hoofdstuk 7.4) wordt verder ingegaan
op mogelijke scenario’s en het gezamenlijke effect van verschillende activiteiten op de geluidsdruk.
15214 NV Fr. Ceulemans & Co: Definitief MER
Tuinlei z/n Schelle
-36-
Bij natte weersomstandigheden kan onmogelijk klei ontgonnen worden (tenzij met bagger), omdat de site dan niet
toegankelijk of werkbaar is voor de machinerie.
Voor een meer precieze omschrijving van de fasering en de alternatieven, wordt verwezen naar 3.3 Alternatieven (zie
verder).
Transporten
Voor een overzicht van de situering van de ontginning op het stratenplan, wordt verwezen naar figuur 2.1 in bijlage 1.
Bij het verlenen van de vergunning voor het opvullen van een gedeelte van de ontginningsput werd opgelegd aan de
huidige exploitant dat het transport diende te gebeuren via de A12. Tussen de A12 en het ontginningsgebied is de
exploitant verplicht om de kortste weg te nemen. De kortste weg naar de A12/N177 is de route via de Tuinlei,
Matenstraat en Pierstraat. Van hieruit wordt zowel in de richting van Antwerpen als in de richting van Brussel gereden.
Een kleiner gedeelte van de transporten verloopt verder over de Pierstraat (oostelijke zijde A12) en dan het reeds
bestaande gedeelte van de expressweg tot op de E19.
In de huidige situatie wordt jaarlijks gemiddeld 100.000 m³ klei afgevoerd en wordt jaarlijks aanvoer van 54.000 m³
vulgrond aangevoerd. Het gemiddeld aantal transporten bedraagt 12 vrachten per uur. De berekening ziet er als volgt
uit:
154.000 m³: 210 werkdagen / jaar = 733 m³ / werkdag
28.000 kg laadvermogen: 1.700 kg/m³ gemiddeld soortelijk gewicht = 16,45 m³ / vracht
733 m³: 16,45 m³/vracht = 45 vrachten
45 vrachten op + 45 vrachten af = 90 vrachten / werkdag : 8 werkuren = 11,25 vrachten per uur
naar boven afgerond geeft dit 12 vrachten per uur in de huidige situatie
Het totaal aantal transporten in de toekomstige situatie na de afwerking van ‘De Banaan’ (zie verder) en/of het
bekomen van een hernieuwing van de vergunning ten gevolge van de activiteiten (ontginning + opvulling) wordt door
de exploitant begroot op ca. 17 vrachtwagens per uur. Dit werd berekend uitgaande van een jaarlijkse afvoer van
100.000 m³ klei en een jaarlijkse aanvoer van 135.000 m³ vulgrond (zie eerder). De berekening ziet er als volgt uit:
235.000 m³: 210 werkdagen / jaar = 1.119 m³ / werkdag
28.000 kg laadvermogen: 1.700 kg/m³ gemiddeld soortelijk gewicht = 16,45 m³ / vracht
1.119 m³: 16,45 m³/vracht = 68 vrachten
68 vrachten op + 68 vrachten af = 136 vrachten / werkdag : 8 werkuren = 17 vrachten per uur
In het najaar van 2015 zou de nieuwe weg tussen de industriezone Krekelenberg (Boom en Niel) en de A12, in de
volksmond 'De Banaan', klaar moeten zijn (zie figuur 4.2.1 onder 4.1 Gestuurde ontwikkeling [situering tracé De
Banaan] en ook figuur 6.8.6 onder 7.7 Discipline Mens-Mobiliteit [totaalbeeld]), waardoor de huidige aanvoerbeperking
die werd opgelegd aan de kleiontginning van de NV Vervoeruitbating Fr. Ceulemans & Co opgeheven wordt. Vanaf
de afwerking van deze fase van de Banaan zal dan langs ’s Herenbaan tot aan de A12 gereden worden en niet meer
langs het westelijke gedeelte van de Pierstraat. De Banaan maakt deel uit van het grotere project om de gewestweg
N171 door te trekken vanaf de E19 tot voorbij de A12. Wanneer deze laatste fase van de doortrekking uitgevoerd is,
15214 NV Fr. Ceulemans & Co: Definitief MER
Tuinlei z/n Schelle
-37-
zullen er ook geen transporten meer verlopen langs het oostelijke gedeelte van de Pierstraat om tot op de E19 te
komen. Voor een gedetailleerde beschrijving van de transporten wordt verwezen naar hoofdstuk 7.7 Mens - Mobiliteit.
In onderdeel 4.2 Gestuurde ontwikkeling worden de ontwikkelingen m.b.t. de aanleg van de Banaan verder toegelicht.
Omdat tot wanneer de N171 volledig klaar is doorheen de Pierstraat aan de oostelijke zijde van de A12 dient gereden
te worden om tot op de E19 te geraken en Pierstraat hier door of langs woongebied loopt, verbindt de exploitant zich
ertoe om maximaal 54.000 m³ opvulgrond per jaar langsheen deze route aan te voeren, in lijn met de huidige
vergunningsvoorwaarden. Hierdoor zullen er volgens onderstaande berekening langs de Pierstraat 4
transportbewegingen per uur plaatsvinden. Wanneer de totale hoeveelheid van 54.000 m³ vulgrond overschreden
wordt, zal onmiddellijk overgeschakeld worden op alternatieve tracés langs de A12 om tot opbestemmingen te komen
waarvoor de E19 de snelste / meest efficiënte keuze zou zijn. Dit zal halfjaarlijks aan het gemeentebestuur van
Aartselaar voorgelegd worden aan de hand de gegevens die werden overgemaakt aan de grondbank.
54.000 m³: 210 werkdagen / jaar = 257 m³ / werkdag
28.000 kg laadvermogen: 1.700 kg/m³ gemiddeld soortelijk gewicht = 16,45 m³ / vracht
257 m³: 16,45 m³/vracht = 16 vrachten
16 vrachten op + 16 vrachten af = 32 vrachten / werkdag : 8 werkuren = max. 4 vrachten per uur
Plaatsen deklaag en afwerken voor nabestemming landbouw
Volgens het gewestplan heeft het terrein de nabestemming agrarisch gebied. De aan te leggen deklaag dient 90 cm
dik te zijn, bestaande uit 60 cm leemachtige grond bovenop de opvulling en daar bovenop 30 cm teelaarde. De kleiput
wordt afgewerkt tot op maaiveldniveau. Milieutechnisch moeten deze gronden voldoen aan de waarden voor vrij
gebruik van uitgegraven bodem zoals opgenomen in bijlage V van het VLAREBO. Zoals eerder vermeld wordt voor
de bovenste laag van 150 cm het standstillbeginsel wat betreft bodemkwaliteit gehanteerd.
Voor het projectgebied zal een nabestemmingsplan worden ingediend ter goedkeuring. De percelen van de firma NV
Vervoeruitbating Fr. Ceulemans & Co die ten westen van het projectgebied gelegen zijn en ook de percelen in
eigendom bij Terra-C bvba die zich daar ten westen van bevinden beschikken reeds over goedgekeurde
nabestemmingsplannen. Beide plannen voorzien in een afwerking tot op maaiveldniveau, waardoor de verschillende
afwerkte terreinen naadloos op elkaar aansluiten. Ook het projectgebied zelf zal na ontginning opgevuld worden tot
op maaiveldniveau. Op deze manier zal het volledige ontginningsgebied in zijn oorspronkelijke topografie hersteld
worden.
Beschermingszones
Artikel 5.18.2.1.§4, 3° bepaalt dat, tenzij anders vermeld in de milieuvergunning, langs wegen een beschermstrook
gelijk aan de diepte van de uitgraving ten opzichte van het maaiveld, met een minimum van 5 m moet voorzien worden.
Rondom de kleiontginning van de firma NV Vervoeruitbating Fr. Ceulemans wordt een beschermingsstrook van 20 m
gerespecteerd. Enkel aan de westelijke zijde, langs de grens met de westelijke helft van het ontginningsgebied (geen
onderdeel van voorliggend projectgebied) is er geen beschermingsstrook aanwezig. Hier werd de klei in het verleden
afgegraven en bevindt de bodem van de groeve zich grotendeels op ca. 18 m onder het maaiveld. Hier is dus geen
sprake van mogelijke afkalving ten gevolge van de ontginningswerken. Het perceel dat langs deze zijde aan het
15214 NV Fr. Ceulemans & Co: Definitief MER
Tuinlei z/n Schelle
-38-
projectgebied grenst, met name kadastraal perceel 117/b, is tevens eigendom van de firma NV Vervoeruitbating Fr.
Ceulemans.
In de noordwestelijke uithoek van het projectgebied wordt een nog bredere beschermingsstrook van ca. 30 m
gehanteerd om het risico op afkalving van de groevewand hier verder in te perken. Die achterliggende reden hiervoor
is de aanwezigheid van vijvers op de aangrenzende percelen.
De totale oppervlakte van de beschermingszone binnen het projectgebied bedraagt 27.381 m².
3.3
ALTERNATIEVEN
Locatiealternatieven
Omdat het projectgebied enkel vergunde en reeds in exploitatie zijnde ontginningen omvat, worden hier geen
locatiealternatieven in beschouwing genomen.
Uitvoeringsalternatieven
Er zijn geen uitvoeringsalternatieven voorzien. De keuze van ontginning met de emmerkettingbagger of met
hydraulische graafmachines wordt bepaald door de marktsituatie.
Nulalternatief
Het nulalternatief is het scenario waarbij geen vernieuwing en uitbreiding van de vergunning verleend wordt. Volgens
dit scenario kan de bestaande kleiontginningssite verder geëxploiteerd worden tot de huidig geldende
milieuvergunning verloopt op 01/08/2015.
Faseringsalternatief
Er zijn geen faseringsalternatieven mogelijk. De vordering van de kleiontginning en van de opvulwerken hangt nauw
samen met vraag en aanbod op de markt. Binnen de kleiontginning wordt onderscheid gemaakt tussen kleiontginning
voor de baksteenindustrie en kleiontginning voor de civiele sector. In het eerste geval dient de klei steeds van dezelfde
kwaliteit te zijn en moet deze dan ook met de emmerkettingbagger ontgonnen worden. Voor de civiele sector is dit een
minder belangrijk criteria en wordt met de hydraulische kraan ontgonnen. Er wordt wel steeds systematisch gewerkt,
waarbij de algemene ontginnings- en opvulrichting naar het oosten is (zie 2.7 in figurenbundel, bijlage 1).
De figuur getiteld “Voortschrijding ontginning” (onderdeel van 2.7 in figurenbundel) geeft de fasering grafisch weer. De
ontginning met hydraulische graafmachine zal gebeuren in de 3 fases (gele pijlen). Momenteel bevindt het front zich
in de noordelijke helft van het projectgebied. Deze vordert in oostelijke zin. Wanneer in de toekomst de
beschermingsstrook bereikt wordt, zal overgegaan worden tot fase 2. Het betreft hier de ontginning met hydraulische
graafmachine van de resterende klei aan de zuidzijde van het projectgebied. In eerste instantie die dit de oostelijke
helft (fase 2); nadien zal dan overgegaan worden tot het ontginnen van de westelijke helft van de strook resterende
klei langs de zuidkant (fase 3). Het baggerfront zal verder bewegen in oostelijke zin tot tegen de beschermingsstrook
(oranje pijlen). Wanneer de beschermingsstrook in de toekomst bereikt wordt, worden de baggeractiviteiten stopgezet.
De klei dit langs het tracé van de baggeraar niet ontgonnen kon worden door de technische beperkingen van het
werken met een emmerkettingbagger, zal ontgonnen worden met een hydraulische graafmachine (zie bovenvermeld).
15214 NV Fr. Ceulemans & Co: Definitief MER
Tuinlei z/n Schelle
-39-
Het opvulfront zal voortschrijden in zuidelijke richting vanuit de noordwestelijke hoek van het projectgebied om dan
vervolgens af te buigen naar de kleiput die achtergelaten wordt door de baggerinstallatie (zie opvullingsplan in
figurenbundel 2.7, bijlage 1).
Termijnalternatief
De termijnen werden zo realistisch mogelijk ingeschat. De exploitant wenst de kleiontginning en opvulwerken voort te
zetten bij het vervallen van de huidige milieuvergunning en dit a ratio van de begrote hoeveelheden (zie
3.2 Beschrijving van de activiteit). Indien deze hoeveelheden kunnen behaald worden, dan lopen de ontginnings- en
opvulactiveiten resp. in 2026 en 2032 ten einde. De groeve is dan volledig ontgonnen en heropgevuld. De afwerking
van het terrein kan pas beëindigd worden wanneer de volledige groeve heropgevuld is. De vordering van de werken
hangt echter af van vraag en aanbod op de markt. Er wordt geen termijnalternatief wenselijk / mogelijk geacht.
Ontsluitingsalternief
Onder de discipline Mens-Mobiliteit (hoofdstuk 7.7) worden een aantal alternatieve aan- en afvoerroutes bestudeerd
en beoordeeld.
Inrichtingsalternief
Onder de discipline Fauna en Flora (hoofdstuk 7.5) wordt ingegaan op de nabestemming en afwerking van het gebied.
Hier wordt een zoekzone voor een centrale blauw-groene corridor aangeduid op de visiekaarten, wat aangeeft dat de
definitieve situering van deze corridor tijdens een latere fase zal moeten worden bepaald. Dit hangt af van een aantal
factoren, waaronder de stand van zaken m.b.t. het opvullingsfront. Ook worden er reeds een aantal randvoorwaarden
opgegeven m.b.t. het agrarisch gebruik van de percelen en het waarborgen van de ecologische doorwaadbaarheid.
De precieze inrichting en de concrete inrichtingsvoorwaarden waaraan voldaan moet worden, zullen in meer detail
aan bod komen tijdens de stedenbouwkundige vergunningsprocedure voor de opvulling en afwerking van de groeve.
15214 NV Fr. Ceulemans & Co: Definitief MER
Tuinlei z/n Schelle
-40-
4
ONTWIKKELINGSSCENARIO’S
4.1
AUTONOME ONTWIKKELING
Er zijn geen noemenswaardige autonome ontwikkelingen die impact hebben of kunnen hebben op het project.
4.2
GESTUURDE ONTWIKKELING
4.2.1
RUIMTELIJKE ORDENING
Ruimtelijk structuurplan Vlaanderen
De basisprincipes van de ruimtelijke ordening voor de toekomst worden uitgezet in het Ruimtelijk Structuurplan
Vlaanderen (RSV). Stedelijke gebieden dienen selectief uitgebouwd te worden om de uitgroei van kernen in het
buitengebied af te remmen. Het buitengebied dient verder beschermd te worden tegen versnippering en afkalving.
Daarvoor dienen de kenmerkende functies van het buitengebied: landbouw, bos, natuur en in zekere mate ook wonen
en werken gevrijwaard te worden.
AGNAS
AGNAS staat voor Afbakening van de Gebieden van de Natuurlijke en Agrarische Structuur. Om de opties van het
Ruimtelijk Structuurplan Vlaanderen (RSV) te kunnen uitvoeren, worden verschillende gebiedsgerichte
planningsprocessen opgestart. De resultaten van die planningsprocessen worden vertaald in concrete ruimtelijke
uitvoeringsplannen. Met betrekking tot de agrarische, natuurlijke en bosstructuur zijn in het RSV enkel een aantal
algemene ruimtelijke ontwikkelingsperspectieven en een globale kwantitatieve taakstelling opgenomen. Omdat het
RSV geen selecties van belangrijke landbouw-, natuur- of bosgebieden bevat, is het nodig hiervoor eerst een
gebiedsgerichte en geïntegreerde ruimtelijke visie op te stellen. Dit wordt vervat in het AGNAS-proces.
Het projectgebied is gelegen in het visiegebied Antwerpse gordel - Klein-Brabant en valt onder code 34.7 (Kleiputten
Niel/Schelle). In de ruimtelijke visie voor dit gebied worden volgende wenselijkheden aangegeven:
Algemeen: Behoud en versterking van zeer waardevolle natuurcomplexen
- De structuurbepalende natuurcomplexen (voornamelijk bossen) moeten in samenhang met de cultuurhistorische en
landschappelijke context behouden en versterkt worden.
- Deze ecologisch waardevolle tot zeer waardevolle en voor de natuurlijke structuur belangrijke natuurcomplexen
maken (zoveel mogelijk) deel uit van het Vlaams Ecologisch Netwerk (VEN). Voor deze complexen wordt gestreefd
naar herstel van de natuurlijke waterhuishouding, de ontwikkeling van waardevolle gradiënten en graduele overgangen
tussen verschillende vegetatietypen.
- De meest kwetsbare kernen van de zeer waardevolle natuurcomplexen worden ruimtelijk gebufferd binnen voldoende
grote samenhangende complexen. De natuurcomplexen worden recreatief gezoneerd, gericht op het vrijwaren van de
kwetsbare natuurkernen en het ontsluiten van deze gebieden voor zacht recreatief medegebruik.
15214 NV Fr. Ceulemans & Co: Definitief MER
Tuinlei z/n Schelle
-41-
- Verspreid in het gebied kunnen belangrijke bestaande kastelen en/of kasteelparken liggen. De specifieke
parkstructuur en vegetatiesamenstelling van de kasteelparken zijn belangrijke landschappelijke, ecologische en
cultuurhistorische te behouden elementen. Waar nodig wordt gestreefd naar een betere integratie van de parken met
de omliggende bosbestanden.
Aanleg ‘De Banaan’ (N171) in de Rupelstreek
Het Agentschap Wegen en Verkeer legt de langverwachte verbinding aan tussen de industriezone Krekelenberg
(Boom en Niel) en de A12, in de volksmond 'De Banaan' (gezien de overeenstemmende vorm van het toekomstige
traject). Vanaf de rotondebruggen over de A12 wordt de gewestweg N171 in westelijke richting doorgetrokken tussen
de 's Herenbaan en de wijk Kleine Paependaelen. Via een nieuwe rotonde loopt de weg verder naar de oude
spoorwegbrug in Niel. In het najaar van 2015 zou de nieuwe weg klaar moeten zijn, waardoor de huidige
aanvoerbeperking die werd opgelegd aan de kleiontginning van de NV Vervoeruitbating Fr. Ceulemans & Co
opgeheven wordt.
De Banaan maakt deel uit van het grotere project om de gewestweg N171 door te trekken vanaf de E19 tot voorbij de
A12, zoals reeds voorzien in het gewestplan van 3/10/1979. Voor de aansluiting van de nieuwe weg, werden in 2008
al twee rotondebruggen over de A12 gebouwd. Later zal de nieuwe weg nog doorgetrokken worden in oostelijke
richting, vanaf de rotonde over de A12 tot de Eikenstraat in Rumst. In een antwoord van minister van Mobiliteit en
openbare werken Hilde Crevits op parlementaire vraag 83 van 11 oktober 2010 m.b.t. de doortrekking van de N171
werd 2013 vooropgesteld voor de uitvoering van fase 3 (doortrekking N171 tot aan A12). Deze fase werd tot op heden
niet uitgevoerd.
Figuur 4.2.1 Tracé van “De Banaan” (bron: Agentschap Wegen en Verkeer)
15214 NV Fr. Ceulemans & Co: Definitief MER
Tuinlei z/n Schelle
-42-
Heraanleg Tuinlei
Er bestaan plannen om de Tuinlei heraan te leggen. In het eerste deel van de Tuinlei, tussen de bebouwde kom en
de laatste woningen net voorbij de Oude Bosstraat, wordt de bestaande rijweg versmald voor de aanleg van een
dubbelrichtingsfietspad aan de westzijde. Vanaf het einde van de bestaande asfaltverharding tot aan de grens met
Niel wordt een nieuwe rijweg in KWS aangelegd (breedte 6,0 meter goten inbegrepen) met langs de westelijke kant
een fietspad in rode beton (breedte 2,5 m). Tussen het fietspad en de rijweg is een groenstrook van 1,5 m voorzien.
Langsheen het tracé zijn wegversmallingen aangebracht om de snelheid van het autoverkeer af te remmen. Ter hoogte
van de grens Aartselaar/Niel komen de fietsers terug op de bestaande rijbaan. De rijweg in de Oude Bosstraat wordt
vernieuwd ten gevolge van de aanleg van een riolering. Voor de uitvoering van de werken worden de bomen die
binnen het tracé van de wegenis liggen gerooid. Er worden 71 nieuwe hoogstammen aangeplant langsheen het tracé.
Er wordt een DWA-riolering aangelegd in de Oude Bosstraat die via een pompstation aansluit op de bestaande
riolering in de Tuinlei. De bestaande grachten worden maximaal behouden. Daar waar de rijweg opschuift voor het
fietspad wordt een nieuwe gracht voorzien aan de kant van het fietspad.
De Raad voor Vergunningsbetwistingen vernietigde echter de beslissing van de gewestelijke stedenbouwkundige
ambtenaar van 5 september 2011, waarbij aan Dienstverlening IGEAN onder voorwaarden een stedenbouwkundige
vergunning werd verleend voor de uitbreiding van de Tuinlei met inbegrip van het rooien van bomen, op de percelen
gelegen te 2627 Schelle, Oude Bosstraat zn/Tuinlei zn en met als kadastrale omschrijving afdeling 1, sectie C,
nummers 107, 108C, 109L, 110A, 111B, 111C, 113A, 115A, 115B, 117B, 121A, 122H/2, 122K/2, 140B, 141B, 146B,
148F, 44A, 46, 47, 74A, 78B, 79B, 80B, 81C, 81C/2, 82 en 83E.
De Raad beval de verwerende partij een nieuwe beslissing te nemen over de aanvraag. De oorzaak van de betwisting
is de vaststelling dat de uitbreiding van de Tuinlei zich deels in natuurgebied, agrarisch gebied, ontginningsgebied met
nabestemming agrarisch gebied en ontginningsgebied met nabestemming groengebied bevindt.
Ondertussen (dd. 2.7.2014) loopt een nieuwe vergunningsprocedure tot heraanleg van de Tuinlei. Hierin wordt tevens
voorzien dat er 3 ecoduikers onder het wegdek zullen worden aangebracht om de migratie van soorten vanuit het
natuurgebied ten zuiden van de Tuinlei naar meer noordelijk gelegen gebieden (en omgekeerd) veilig te kunnen laten
verlopen. Er worden ook maatregelen getroffen om soorten hierbij te stimuleren, met name door het voorzien van o.a.
voldoende begeleidend groen.
PRUP “Retentiezone Wullebeek”
Om de wateroverlast langs de Wullebeek ter hoogte van de woonwijk Paepevelden aan te pakken werd het PRUP
“Retentiezone Wullebeek” opgemaakt. Het PRUP retentiezone Wullebeek beoogt bijkomende afgravingen voldoende
berging te creëren om de wateroverlast te beperken.
Na aanleg van de retentiezone zal het bestaande weiland ten noorden van de Wullebeek fungeren in functie van
waterberging en natuurontwikkeling. Deze gronden zullen niet meer gebruikt kunnen worden als permanent weiland.
Begrazing zal enkel nog mogelijk zijn als beheersmaatregel.
Het landbouwareaal ten zuiden van de Wullebeek zal deels ingenomen worden voor waterberging. Deze inname wordt
beperkt tot het strikt noodzakelijke voor het functioneren van de retentiezone. Dit betekent dat de gronden binnen de
dijken niet meer in aanmerking komen als landbouwgrond. Op de buitendijkse gronden kan het huidige agrarische
gebruik worden voortgezet. Op die manier wordt de impact op de landbouwuitbating zo beperkt mogelijk gehouden.
Het project is ondertussen aanbesteed en is begin 2014 van start gegaan.
15214 NV Fr. Ceulemans & Co: Definitief MER
Tuinlei z/n Schelle
-43-
Figuur 4.2.2 Uitsnede van grafisch plan uit PRUP (blauw-groen gearceerd: zone voor waterberging en natuurontwikkeling; blauw: zone
voor maatregelen in functie van de waterbeheersing; bruin: openbare buurtweg)
15214 NV Fr. Ceulemans & Co: Definitief MER
Tuinlei z/n Schelle
-44-
5
5.1
AFBAKENING REFERENTIESITUATIE, STUDIEGEBIED
REFERENTIESITUATIE
Onder referentietoestand wordt verstaan “de toestand van het studiegebied waarnaar gerefereerd wordt in functie van
de effectvoorspelling”. Het is de situatie waarmee de geplande toestand (tijdens en na uitvoering van het project)
vergeleken wordt om de milieueffecten te beoordelen.
In dit MER zullen de optredende milieueffecten geanalyseerd worden door de effecten voor de volgende situaties te
vergelijken met de referentiesituatie:
- begintoestand dd. 1/8/2015: dit is de situatie binnen het projectgebied bij het vervallen van de huidig geldende
milieuvergunning voor de ontginning en bij het ingaan van de nieuwe vergunning. M.a.w. de begintoestand komt
overeen met de situatie bij aanvang van de aangevraagde milieuvergunning;
- eindtoestand ontginning: dit is de situatie waarbij alle klei ontgonnen is uit de kleigroeve. Dit betekent dat het
ontginningsfront van de baggeraar opgeschoven is tot tegen de oostelijke rand van het projectgebied en ook de
ontginning van klei met de hydraulische kraan afgerond is;
- nabestemmingsfase: dit is de fase die volgt op de ontginningswerken. De kleigroeve zal tot op maaiveldniveau
opgevuld en afgewerkt worden en nabestemd worden als agrarisch gebied. Opvulactiveiten kunnen evenwel ook reeds
plaatsgrijpen terwijl de kleiontginning nog loopt.
Hierbij wordt steeds uitgegaan van het worst case-scenario.
De referentiesituatie wordt voor haar verschillende facetten (lucht; bodem; water; geluid; fauna & flora; landschap,
bouwkundig erfgoed en archeologie; en mens) ontleed en besproken.
Ten behoeve van de leesbaarheid van het rapport en de onderlinge samenhang worden bodem en grondwater samen
behandeld. De bespreking van de (deel)discipline grondwater steunt immers sterk op basisgegevens die aangeleverd
worden door de discipline bodem. Daarnaast worden ook bodemeigenschappen rechtstreeks beïnvloed door het
grondwater.
De referentiesituatie wordt per discipline in hoofdstuk 6 ontleed en besproken.
5.2
AFBAKENING PROJECTGEBIED – HUIDIGE ONTGINNINGSSITE - STUDIEGEBIED
Dit MER hoort bij de vergunningsaanvragen voor de ontginning, de heropvulling en de nabestemming van een
kleigroeve. De ontginning, de heropvulling en nabestemming (=afwerking) wordt hier aangeduid als het project. De
projectingrepen zelf vinden plaats binnen het projectgebied. In voorliggend project wordt het projectgebied
gelijkgesteld de afbakening die gegeven wordt in figuur 2.2 Kadasterplan, bijlage 1. Het projectgebied beslaat volgende
kadastrale percelen, gelegen in sectie C te Schelle: 117b (deel), 117c, 118b, 119, 120a, 120a2, 121a, 121b, 122/2a,
128a, 129a, 130, 131, 132, 133, 134, 135, 136 en 137b.
De mogelijks optredende milieueffecten door uitvoering van het project (dus door ontginning & opvullen van de
ontginningszones) worden vergeleken met de reeds optredende effecten door de huidig vergunde activiteiten (=
referentiesituatie).
Het invloedgebied van een afzonderlijke ingreep kan echter ruimer zijn dan het gebied waar de ingreep wordt
uitgevoerd (hier projectgebied). Het studiegebied omvat het gebied waar de eigenlijke werken plaatsvinden (hier
15214 NV Fr. Ceulemans & Co: Definitief MER
Tuinlei z/n Schelle
-45-
projectgebied) plus de zone waar mogelijke effecten kunnen optreden. De exacte grenzen van het studiegebied
hangen af van de reikwijdte van het effect dat beschouwd wordt. De afbakening van het studiegebied wordt dan ook
per discipline ontleed en besproken.
15214 NV Fr. Ceulemans & Co: Definitief MER
Tuinlei z/n Schelle
-46-
6
INGREEP-EFFECTENSCHEMA
De milieuaspecten, verder in de tekst disciplines genoemd, die in dit MER bestudeerd worden zijn:
Lucht
Bodem en Grondwater
Oppervlaktewater
Geluid
Fauna & Flora
Landschap, bouwkundig erfgoed en archeologie
Mens - Mobiliteit
Mens - Ruimtelijke aspecten en gezondheid
In tabel 6.1 wordt door middel van een ingreep-effectenschema globaal de samenhang weergegeven tussen de
verschillende projectingrepen en de te verwachten significante milieueffecten. Elke (deel)ingreep van het project wordt
grondig bekeken in functie van mogelijke effecten (voor een bepaalde discipline).
Het ingreep-effectenschema wordt aangegeven door middel van een matrix waarbij de eerste kolom kan gelezen
worden als een controlelijst van de verschillende (deel)ingrepen. De overige kolommen geven per milieudiscipline een
eerste aanduiding van de mogelijke significante milieugevolgen. Het schema kan verder in de ontheffing gebruikt
worden als leidraad voor de lectuur van de beschrijving van de milieueffecten (hoofdstuk 7).
15214 NV Fr. Ceulemans & Co: Definitief MER
Tuinlei z/n Schelle
-47-
Tabel 6.1 Ingreep-effectenschema
Ingreep
Lucht
Voorbereidende fase
aanleg werkzone
Bodem
Water
Fauna & Flora
Landschap,
bouwkundig erfgoed
en archeologie
verdichting
uitstoot verbrandingsgassen door
machines;
stofhinder
wijziging van
bodemkenmerken
(profiel en
structuur)
winning van klei (incl.
boven-liggende
lemige zandlaag)
calamiteiten
uitstoot verbrandingsgassen;
stofhinder
wijziging
geologische lagen
afvoer van klei
uitstoot verbrandingsgassen;
stofhinder
geluidshinder door
transport
versnippering &
barrièrewerking;
rustverstoring
geluidshinder;
verkeershinder;
stofhinder
uitstoot verbrandingsgassen;
stofhinder
uitstoot verbrandingsgassen;
stofhinder
uitstoot verbrandingsgassen;
stofhinder
geluidshinder door
transport
versnippering &
barrièrewerking;
rustverstoring
rustverstoring
geluidshinder;
verkeershinder;
stofhinder
geluidshinder;
stofhinder
rustverstoring
geluidshinder;
stofhinder
Nabestemmingsfase
aanvoer van
vulmateriaal
opvullingswerken
plaatsen deklaag
wijziging kwaliteit
bodem
calamiteiten
afwerking voor natuur
of landbouw
Wijziging kwaliteit
volgens kwatliteit
van vulmateriaal
wijziging van
bodemkenmerken
(profiel en
structuur)
wijziging kwaliteit
bodem, stabiliteitsproblemen en
verzakkingen
wijziging
overvlaktewaterkwantiteit
wijziging kwaliteit
grondwater
wijziging biotoop
wijziging landschap
(structuur en
visuele perceptie)
geluidshinder door
machines
wijziging biotoop;
versnippering &
barrièrewerking;
rustverstoring
geluidshinder door
machines
rustverstoring
wijziging landschap
(structuur en
visuele perceptie);
verlies
archeologisch
erfgoed
wijziging landschap
(structuur en
visuele perceptie)
geluidshinder door
machines
wijziging kwaliteit
grondwater
geluidshinder;
stofhinder
wijziging biotoop
geluidshinder door
machines
Tuinlei z/n Schelle
geluidshinder;
wijziging functies
(bodemgebruik);
stofhinder
wijziging biotoop
geluidshinder door
machines
uitstoot verbrandingsgassen;
stofhinder
15214 NV Fr. Ceulemans & Co: Definitief MER
geluidshinder door
machines
Mens
uitstoot verbrandingsgassen door
machines
Exploitatiefase
verwijderen van
vegetatie en deklaag
(incl. stockage)
wijziging
overvlaktewaterkwantiteit
Effecten
Geluid
wijziging biotoop
-48-
wijziging landschap
(structuur en
visuele perceptie)
wijziging functies
(bodemgebruik)
7
BESCHRIJVING VAN DE REFERENTIESITUATIE EN EFFECTEN
7.1
LUCHT
7.1.1
AFBAKENING STUDIEGEBIED
Bepalend voor de afbakening van het studiegebied bij ontginningen is:
−
Afstand van eventuele stofdepositie
−
Meest relevante aan- en afvoerwegen
−
Impactgebied van emissies van machines
In dit MER reikt het studiegebied tot ± 1 km rond het projectgebied, aangevuld met de aan- en afvoerroutes gezien de
transporten deels in de omgeving van bewoning plaatsgrijpen. Uit de stofemissies van groeven (welke eerder de grove
fracties betreffen en minder PM10 en PM2,5), sedimenteert de grove fractie snel, waardoor de depositie bevorderd
wordt. Een straal van > 1 km rond de groeves ter afbakening van het studiegebied wordt dan ook niet noodzakelijk
geacht.
7.1.2
BESCHRIJVING REFERENTIESITUATIE
Op basis van een interpolatie per 4x4 km gridcel van de resultaten van de PM10-meetgegevens (2010-2012) kan een
inschatting gemaakt van de PM10-concentratie ter hoogte van het studiegebied. Deze geïnterpoleerde concentraties
werden berekend via de RIO-corine interpolatie-techniek. De RIO-corine interpolatietechniek werd ontwikkeld door het
VITO in samenwerking met de IRCEL (intergewestelijke cel voor het leefmilieu).
De gemiddelde PM10-concentratie ter hoogte van de groeve bedroeg 25 µm/m³ in 2012 en er werd 23 maal een
overschrijding van de daggrenswaarde waargenomen. In 2010 en 2011 was dit resp. 16 en 33 maal (bron: Geoloket
VMM).
Het jaargemiddelde voor de PM2,5-concentratie ter hoogte van het bedrijf bedroeg 18-20 µg/m³ in 2011 (VMM 2012a).
Het meest nabij gelegen meetpunt is dat van Borgerhout (42R801) op ca. 11 km ten noordoosten van de projectlocatie.
Door zijn relatief lange afstand tot de projectlocatie en omdat het meetpunt in stedelijk gebied gelegen is, zijn de
opgemeten concentratiewaarden minder relevant voor het inschatten van de referentiesituatie. Het PM2,5jaargemiddelde voor dit meetpunt bedroeg 20 µg/m³ in 2011.
Gegevens met betrekking tot stofdepositie ontbreken. Niet alleen op lokaal maar zelfs op Vlaams niveau zijn er
nauwelijks gegevens hieromtrent beschikbaar (Verhaegen et al. 2013).
Voor de ontginning van klei wordt in de groeve van NV Fr. Ceulemans & Co hoofdzakelijk gebruik gemaakt van een
emmerkettingbagger, een hydraulische kraan, een rupsbulldozer en een aantal vrachtwagens die de ontgonnen klei
afvoeren naar de steenfabriek. Omdat de klei steeds vochtig is bij ontginning, komt door de graaf- en
overslagactiviteiten zelf quasi geen stof vrij. Opwaaiend stof komt voornamelijk voor bij verplaatsingen van de
machines in en buiten de groeve evenals onder bepaalde meteorologisch omstandigheden (droogte en veel wind). De
machines die gebruikt worden op de ontginningssite zijn bronnen van verbrandingsgassen. De emmerkettingbagger
wordt elektrisch aangedreven.
15214 NV Fr. Ceulemans & Co: Definitief MER
Tuinlei z/n Schelle
-49-
De gemiddelde NO2-concentratie ter hoogte van het projectgebied bedroeg 23-26 µg/m³ in 2012 (bron: Geoloket
VMM).
7.1.3 METHODIEK
7.1.3.1
Stofopwaai
Zwevend stof is een mengsel van deeltjes van uiteenlopende samenstelling en afmeting in de lucht. De deeltjes worden
ingedeeld in fracties op basis van hun grootte, een onderscheid wordt gemaakt tussen PM10, PM2,5 en PM0,1 (PM =
particulate matter). Tot op heden werd in het beleid de meeste aandacht toegespitst op PM10.
Stofhinder ten gevolge van ontginningsactiviteiten kan optreden bij de inzet van machines, grondverzet (ook bij aanleg
van geluidsbermen of tijdelijke depots), de opslag van stuifgevoelige stoffen en transport op de site evenals langs de
wegen die onderdeel uitmaken van de aan- en afvoerroute(s). Het effect kan zich voordoen tijdens de voorbereidings, ontginningsfase en/of afwerkingsfase.
Naast zwevend stof, is er ook neervallend stof. Hierbij gaat het over de fractie van het in suspensie gebrachte stof die
neervalt op het aardoppervlak. Het gaat hier voornamelijk over de grovere deeltjes en niet zozeer PM10, PM2,5 of PM0,1.
Wijziging stofemissie
[bron: Algemeen oppervlaktedelfstoffenplan, LNE 2008]
Stofhinder kan optreden bij de droge ontginning en verwerking van zand en grind. Klei- en leemontginningen en natte
zand- en grindontginningen veroorzaken veel minder stofemissies.
Stofvorming en stofoverlast vinden plaats bij een combinatie van droog weer en wind. Het water uit de bovenste laag
verdampt en de zanddeeltjes worden door de wind meegevoerd. Het meest windgevoelig zijn de fijne fracties, welk
gemakkelijk met de wind kunnen worden meegevoerd. De belangrijkste oorzaken van stofvorming zijn zanddepots,
waar het zand (al dan niet geklasseerd) in grote hoeveelheden is opgeslagen en het zeven van zand (uitzonderlijk
toegepast).
Een andere bron van stof (met name in het begin) vormt de aarden omwalling die vaak als geluidswal wordt aangelegd.
Na verloop van tijd zal de omwalling al dan niet van nature begroeid zijn en vindt nog nauwelijks stofvorming plaats.
Stofvorming kan ook ontstaan door het aan- en afrijden van vrachtwagens op en buiten het terrein. De wegen op het
terrein zijn vaak onverhard, waardoor als gevolg van rijdende vrachtauto's gemakkelijk stofvorming optreedt. Tevens
kunnen met zand beladen vrachtwagens, met name in het verkeer, voor stofoverlast zorgen. Ook tijdens droge
winningen met graafmachines en bij transport via transportbanden zal er diffuus stof geproduceerd worden.
Impact op luchtkwaliteit
Zwevend stof
Inzake normen formuleerde de EU (1999/30/EG) in 1999 een aantal grenswaarden voor PM10 in de omgevingslucht
(geldig sinds 2005):
jaargemiddelde grenswaarde van 40 µg/m³
niet meer dan 35 x overschrijden van het daggemiddelde van 50 µg/m³.
15214 NV Fr. Ceulemans & Co: Definitief MER
Tuinlei z/n Schelle
-50-
Bij het vastleggen van de daggemiddelde en jaargemiddelde normen voor PM10 in de richtlijn 99/30/EG is men
uitgegaan van de stand der kennis in het midden van de jaren ‘90. De basis voor deze richtlijn waren de streefwaarden
voor luchtkwaliteit van de Wereld Gezondheidsorganisatie (2000) en de epidemiologische studies uit het begin van de
jaren ‘90 die een verband legden tussen de variatie van de daggemiddelde PM10- en zwarterookconcentraties en de
variatie van de dagelijkse sterfte. Men ging er ook van uit dat de beide normen op elkaar afgestemd waren en dat een
jaargemiddelde van 40 µg/m³ PM10 overeenkwam met ongeveer 35 overschrijdingen van de daggemiddelde norm
van 50 µg/m³. Men stelt nu echter vast dat de daggemiddelde norm strenger is dan de jaargemiddelde norm. Ircel
heeft namelijk via een regressie op basis van meetdata uit 2002 35 dagen met overschrijding omgerekend naar een
jaargemiddelde concentratie van 31,2 µg/m³.
In december 2007 werd een nieuwe geïntegreerde richtlijn ‘Richtlijn van het Europese Parlement en de Raad
betreffende de luchtkwaliteit en schonere lucht voor Europa’ door het Europees parlement (11/12) en de raad
goedgekeurd. Wat fijn stof betreft zijn volgende elementen van belang:
De PM10 grenswaarden die sinds 2005 van kracht zijn blijven behouden;
Er worden normen voorzien voor PM2,5: Voor PM2,5 werd tegen 1 januari 2010 een jaargemiddelde streefwaarde
van 25 µg/m³ vooropgesteld, die een jaargrenswaarde wordt in 2015. Tegen 1 januari 2020 is er ook een indicatieve
jaargrenswaarde van 20 µg/m³ vooropgesteld.
Neervallend stof
Ook voor neervallend stof gelden een grenswaarde en een richtwaarde. De grens- en richtwaarde zoals thans
opgenomen in Vlarem II bedragen:
- 650 mg/(m².dag) als grenswaarde
- 350 mg/(m².dag) als richtwaarde
Toetsing
[bron: Richtlijnenboek Ontginningen, 2013]
Bij het realiseren van groeven dient rekening gehouden te worden met het ontstaan van extra stofemissies. Bij het
uitvoeren van een kwantitatieve evaluatie worden echter specifieke problemen ondervonden om zowel emissies als
de impast ervan in kaart te kunnen brengen. Het Richtlijnenboek Ontginningen (LNE, 2013) lijst mogelijke knelpunten
m.b.t de kwantitatieve evaluatie op. Volgende knelpunten zijn ook van toepassingen voor de beoordeling van de
stofemissie en/of -depositie:
−
Gebruik van emissiekengetallen: tal van activiteiten / ingezette machines zijn geen of slechts verouderde
emissiekengetallen beschikbaar;
−
Emissie die zich in de diepte van de groeve voordoen zullen slechts gedeeltelijk worden vrijgesteld uit de
werkzone. Dit aandeel is nauwelijks kwantitatief onderbouwd in te schatten, en varieert naargelang de
diepte, naargelang de locatie waar de emissies optreden ten opzichte van de wanden van de winning
(afstand en windrichting), en naargelang de meteo omstandigheden;
−
Impact van milderende maatregelen die desgevallen voorzien worden in het project zijn onvoldoende
vertaald in bestaande emissiekengetallen (bv. bevochtiging, voorzien van begroeide en verhoogde
bermen,…). Deze effecten kunnen ook moeilijk kwantitatief onderbouwd worden;
15214 NV Fr. Ceulemans & Co: Definitief MER
Tuinlei z/n Schelle
-51-
−
Inschatting van de toekomstige langetermijnevoluties van bovenstaande gegevens kunnen ook moeilijk
kwantitatief onderbouwd worden (wat in feite noodzakelijk is gezien de vaak zeer lange duurvan exploitatie
/ uitvoering nabestemming).
Voor het in kaart brengen van de stofemissies kan ook verwezen worden naar een berekeningstool van het
Departement Leefmilieu, Natuur en Energie van de Vlaamse overheid (LNE), zoals geciteerd in het richtlijnenboek
Lucht. Hierbij dient rekening gehouden te worden met onderstaande (nog niet eerder aangehaalde)
randvoorwaarden en aandachtspunten:
−
Eigen aan de problematiek van niet-geleide stofemissies, rust er een belangrijke onzekerheid op de schatting
van het emissietotaal. De interpretatie van het emissietotaal en de vergelijking met andere bedrijven (zowel
binnen de sector van de op- en overslag, als binnen andere sectoren) of met andere gegevenssets (in het
bijzonder cijfers over geleide emissies) dient daarom met de nodige omzichtigheid te gebeuren;
−
Het is niet aan te raden om met het berekende emissietotaal via de huidige IFDM-versie de impact op de
omgevingsconcentraties te berekenen;
−
Het berekende emissietotaal op zich zegt weinig over de nood aan maatregelen. Voor dit laatste dient
uitgegaan te worden van de BBT-toetsing;
−
Er wordt aanbevolen om deze rekentool pas te gebruiken bij een opslagcapaciteit van stuifgevoelige
goederen die meer dan 1000 m² bedraagt (uitgezonder gesloten opslag) en/of bij een overslag (de aan- en
afvoer van op het terrein) van stuifgevoelige goederen die meer dan 70.000 ton/jaar bedraagt.
De betrokken tool omvat echter geen stuifgevoelige stoffen zoals deze voorkomen op de kleiontginning van
NV Ceulemans & Co, waardoor deze niet kan worden gebruikt om stofemissie van op de site te berekenen.
7.1.3.2
Emissies gelinkt met motoren
[bron: Algemeen oppervlaktedelfstoffenplan, LNE 2008]
Het ontstaan van verbrandingsgassen is voornamelijk afkomstig van de af- en aanrijdende vrachtwagens. Bij
verbrandingsgassen van installaties binnen de inrichting valt te denken aan emissies van motoren aan boord van
bijvoorbeeld de zandzuiger, motoren van aggregaten en tussenstations, motoren van grondverzetmachines en
motoren van onderhoudsmachines.
In nagenoeg alle gevallen betreft het verbrandingsgassen van dieselmotoren. Hierbij komen stikstofdioxide (NOx),
koolstofmonoxide (CO), koolstofdioxide (CO2) en roet vrij.
Naast verbrandingsgassen van verwerkingsmachines komt in geringe mate verbrandingsgas vrij als gevolg van
ruimteverwarming van bij de winplaats gelegen werkplaatsen en dergelijke.
Naast stof en emissie van verbrandingsgassen vinden de volgende emissies plaats:
−
emissie van diesel- of benzinedampen tijdens het bijvullen van tanks en installaties
−
emissie van gevaarlijke vloeibare stoffen (olie, diesel), als gevolg van onzorgvuldige opslag, bij
onderhoudsactiviteiten, calamiteiten aan installaties;
15214 NV Fr. Ceulemans & Co: Definitief MER
Tuinlei z/n Schelle
-52-
−
emissie van lasdampen tijdens onderhoudswerkzaamheden aan installaties.
Het MER-richtlijnenboek voor ontginningen (Verhaegen et al. 2013) stelt dat bij het bepalen van de effecten ten
gevolge van de emissies door de motoren die op en rond het terrein worden gebruikt, kan gekeken worden naar
volgende parameters (indien relevant):
−
(ultra) fijn stof (PM10, PM2,5, EC/OC, aantallen deeltjes; zie ook onderdeel 6.1.3.1 Stofopwaai)
−
verbrandingsparameters (uitlaatgassen machines en voertuigen: CO2, verzurende emissies NO/NO2 en
SOX, CO, VOS zoals benzeen, PAK's)
Qua emissies van de transporten op de terreinen van de groeves zelf dient de relevantie beoordeeld te worden in
combinatie met de emissies van de ingezette machines. Hierbij kunnen de emissies berekend worden op basis van:
−
Aantal transporten
−
Afgelegde afstand tot de werf
−
Aantal, aard, grootte van de ingezette machines
−
Brandstofverbruik van de machines
Indien werfwegen of machines zich langdurig in de onmiddellijke omgeving van woningen/natuurgebieden bevinden
is reeds een aantoonbare impact te verwachten vanaf een relatief beperkte jaarvracht.
De locatie van de beoordelingspunten ten opzichte van de bronnen is dan ook een zeer belangrijke factor voor het
bepalen in hoever een specifieke emissie een relevante impact op de luchtkwaliteit ter hoogte van de
beoordelingspunten kan veroorzaken.
Met betrekking tot het onderzoek naar de impact van het wegtransport wordt door het MER-richtlijnenboek
Ontginningen voorgesteld om enkel de impact van het vrachtwagenstransport in kaart te brengen voor die
wegsegmenten langsheen bewoningen met een intensiteit vanaf 50 vrachtwagenbewegingen per dag (25 transporten).
Enkel de beoordeling van de impact op de luchtkwaliteit (immissies) wordt hierbij noodzakelijk geacht, en niet de
emissies gezien ten aanzien van de grootte van de emissies geen strikt beoordelingskader bestaat, en gezien de
grootte van de emissies vooral afhangt van de lengte van de transportroute die in kaart gebracht zou worden. De
impact wordt berekend aan de hand van het model CAR Vlaanderen.
Voor emissies afkomstig van industrie of andere stationaire bronnen en voor lijninfrastructuur (en dus emissies
afkomstig van mobiele bronnen) wordt volgend significantiekader gehanteerd (MER-richtlijnenboek Lucht 2012):
X ≤ 1% van de milieukwaliteitsnorm of richtwaarde of toegelaten aantal overschrijdingen
geen of verwaarloosb. effect
X > 1% van de milieukwaliteitsnorm of richtwaarde of toegelaten aantal overschrijdingen
beperkte bijdrage
X > 3% van de milieukwaliteitsnorm of richtwaarde of toegelaten aantal overschrijdingen
belangrijke bijdrage
X > 10% van de milieukwaliteitsnorm of richtwaarde of toegelaten aantal overschrijdingen
zeer belangrijke bijdrage
waarbij X overeenkomt met de gemiddelde berekende immissiebijdrage en/of aantal overschrijdingen.
15214 NV Fr. Ceulemans & Co: Definitief MER
Tuinlei z/n Schelle
-53-
7.1.4
7.1.4.1
EFFECTBEOORDELING
Stofopwaai
De emissie of opwaaiing van stof op een ontginningssite kan het gevolg zijn van volgende activiteiten:
−
de inzet van machines
−
grondverzet
−
opslag en manipulatie van stuifgevoelige stoffen
−
(intern) transport
Wijziging stofemissie
De stofemissie die plaatsgrijpt binnen het projectgebied is hoofdzakelijk het gevolg van het berijden van het terrein.
Omdat de klei die ontgonnen wordt steeds vochtig is, treedt nagenoeg geen stofhinder op als direct gevolg van de
graafwerken. Ook het opvullen van de kleiput veroorzaakt weinig tot geen stofemissie, omdat de vulgrond en deklagen
steeds vochtig zijn. Voor een kwantitatief onderbouwde evaluatie van de stofemissie t.g.v. de ontginnings- en
opvullingsactiviteiten vanuit het projectgebied, ontbreken echter de nodige emissiekengetallen en dient rekening
gehouden te worden met grote mate van onzekerheid (zie 7.1.3 Methodiek). Verder wordt vanuit het Richtlijnenboek
Ontginningen (LNE 2013) ook afgeraden om met een eventueel berekend emissietotaal (mocht dit berekend kunnen
worden) via de huidige IFDM-versie de impact op de omgevingsconcentraties te berekenen. Wel wordt verwezen naar
de van toepassingen zijnde BBT’s en de toetsing hiervan, om na te gaan of het nodige wordt gedaan om stofemissies
tegen te gaan. Voor de oplijsting en toetsing van de BBT’s wordt verwezen naar hoofdstuk 10.
Hoewel niet tot een emissietotaal gekomen kan worden, zijn voor sommige deelactiviteiten wel cijfers beschikbaar.
Voor het kwantitatief inschatten van de stofopwaai ten gevolge van het laden of lossen en het transport per
vrachtwagen kan gebruik gemaakt worden van cijfers van het Amerikaanse Environment Protection Agency (EPA).
Volgende kengetallen worden gehanteerd voor kleiontginningen:
Tabel 6.1.3 Kengetallen stofopwaai EPA
Oorzaak emissie
Hoeveelheid in suspensie gebracht materiaal
Laden vrachtwagens met klei (batchdrop)
0,138 g/ton materiaal
Lossen van vrachtwagens (batchdrop)
0,552 g/ton materiaal
Transport op industriële (verharde) wegen (industrial paved road)
0,615 kg/vkm(1)
(1)vkm:
voertuigkilometer
Uitgaande van een soortelijk gewicht van 1.900 kg/m³ (bron: Stanford University, GEOL 615), wordt in de huidige
situatie per werkdag maximaal 905 ton klei afgevoerd (ca. 476 m³/werkdag, zie 3.2 Beschrijving van de activiteit).
Uitgaande van een soortelijk gewicht van opvulgrond van 1.700 kg/m³, wordt in de huidige situatie per werkdag
maximaal 437 ton vulgrond aangevoerd (ca. 257 m³/werkdag, gezien de huidige aanvoerbeperking tot 54.000 m³ per
jaar).
De hoeveelheid klei die jaarlijks ontgonnen wordt blijft zoals in de huidige situatie. Hier is dus geen sprake van een
toename ten gevolge van het laden van klei. Uitgaand van een soortelijk gewicht van opvulgrond van 1.700 kg/m³,
wordt in de toekomstige situatie per werkdag maximaal 1.093 ton vulgrond aangevoerd (ca. 643 m³/werkdag, zie 3.2
Beschrijving van de activiteit).
15214 NV Fr. Ceulemans & Co: Definitief MER
Tuinlei z/n Schelle
-54-
Theoretisch gezien komt dit overeen met gemiddeld 124,86 g stofopwaai per werkdag ten gevolge van het laden van
vrachtwagens (zowel in de huidige als in de toekomstige situatie), 241,2 g stofopwaai per werkdag ten gevolge van
het lossen van vulgrond in de huidige situatie en 603,3 g in de toekomstige. In hoeverre het gevolgde traject
overeenkomt met wat de Environment Protection Agency (EPA) “industrial paved road” noemt is echter niet duidelijk.
Het opgegeven cijfer geldt waarschijnlijk enkel voor de werfwegen in de ontginning. Hoeveel kilometer langs deze
werfwegen genavigeerd wordt om tot bij de site te komen waar geladen of gelost wordt, is echter niet geweten. Het
kengetal van het EPA langsheen “industrial paved road” kan niet gebruikt worden om een beeld te geven van de
stofemissie langsheen de Tuinlei en de Matenstraat omdat dit verharde wegen zijn. Met de term “industrial paved road”
wordt een onverharde weg bedoeld (zie RLB Ontginningen).
Omdat een deel van de vrachtwagens onderaan in de groeve geladen wordt en het opwaaiend stof dus voor een groot
deel terug in de put valt, en omwille van redenen van onzekerheid m.b.t. tot de totaalemissie (zie 7.1.3. Methodiek)
kan echter geen uitspraak gedaan worden over de (fijn)stofdepositie in de omgeving van het projectgebied die hier het
gevolg van is. Wat wel uit het voorgaande kan afgeleid worden is dat de stofemissie t.g.v. het lossen van vrachten ca.
2,5 keer hoger zal liggen dan in de huidige situatie. In hoeverre deze bron van stofemissie bijdraagt aan de
totaalemissie kan echter niet begroot worden. Verwacht wordt dat het gros van de stofemissies op het terrein afkomstig
is van het berijden van het terrein. Bij ontginning van meer stuifgevoelige grondstoffen zoals grind of zand, of daar
waar de grondstof nog eerst op het terrein dient behandeld te worden, is de stofemissie t.g.v. het
ontginnen/overslaan/behandelen van de ontgonnen stof beduidend groter.
Hoewel een kwantitatieve benadering niet mogelijk is voor het berijden van onverharde grond binnen het projectgebied,
evenals voor het laden en lossen van resp. klei en vulgrond, wordt hier vanuit het MER een effect aan gekoppeld. De
meteorologische omstandigheden zijn bepalend voor de potentiële stofhinder. Voornamelijk langdurige droge periodes
of sterke wind (in de richting van de bewoning) kan stofhinder veroorzaken. Bij nat weer mag aangenomen worden
dat er in het geheel geen stofhinder optreedt. Zoals eerder gezegd is de stofhinder binnen het projectgebied
voornamelijk afkomstig van het rijden langs de werfwegen. Hieraan wordt bij (aanhoudende) droge omstandigheden
een matig negatief effect gekoppeld.
Het laden en lossen op het terrein veroorzaken minder hinder, vooral wanneer er beneden in de kleiput geladen wordt.
In dit geval mag uitgegaan worden van een verwaarloosbaar effect, gezien het opgewaaide stof terug in de kleiput
neervalt. Aan de andere laad- en losactiviteiten wordt bij (aanhoudende) droge omstandigheden een gering negatief
effect gekoppeld. Het vervoer van klei of vulgrond langs de verharde weg veroorzaakt weinig of geen stofopwaai,
gezien het gaat over partijen klei of opvulgrond. In beide gevallen mag worden uitgegaan van een hoge
vochtigheidsgraad, waardoor er geen stofopwaai optreedt van de vracht zelf. Enkel bij een bevuild wegdek kan
stofopwaai tijdens het vervoer plaatsgrijpen. In dit opzicht wordt verwezen naar de discipline Mens - Ruimtelijke
aspecten en gezondheid (7.8), waar wordt ingegaan op het onderhoud van het wegdek om stofopwaai te voorkomen.
Bij een stofvrij wegdek wordt slechts een verwaarloosbaar effect begroot.
Aanleg gronddam
Vanuit de discipline Geluid wordt voorgesteld een gronddam van 3 tot 7 m hoogte (variabel) op te richten langsheen
de gehele oostelijke en zuidelijke grens als milderende maatregel. Zoals vermeld onder 7.1.3 Methodiek kan de aanleg
(en afbraak) van gronddammen gepaard gaan met stofhinder. Ook tijdens de fase volgend op de aanleg, kan zolang
er nog geen begroeiing op de gronddam aanwezig is stofhinder optreden tijdens droge perioden of bij hevige wind.
Omdat hiervoor geen cijfermateriaal in de literatuur beschikbaar is, kan de diffuse stofopwaai t.g.v. de aanleg, afbraak
en aanwezigheid van een gronddam kan niet gekwantificeerd. Bij hoge gronddammen wordt echter wel uitgegaan van
een grotere reikwijdte van eventuele stofhinder. Alles hangt echter af van de stuifgevoeligheid van het gebruikte
bodemmateriaal, de meteorlogische omstandigheden en de snelheid van begroeiing door vegetatie. Er wordt
15214 NV Fr. Ceulemans & Co: Definitief MER
Tuinlei z/n Schelle
-55-
uitgegaan van een matig negatief effect bij aanleg en afbraak en van een gering negatief effect zolang de gronddam
niet begroeid is. Vanuit de discipline Lucht wordt het aanleggen van de gronddam van de voorziene omvang en hoogte
(zie 7.4 Geluid) als ongunstig beschouwd m.b.t. de luchtkwaliteit.
7.1.4.2
Emissies gelinkt met motoren
Bepaling immissies
De belangrijkste impact van het vrachtwagenstransport is de impact langs de wegsegmenten met bewoning en die
een intensiteit van 50 vrachtwagenbewegingen of meer per dag ondervinden. Onderstaande figuur geeft een uitsnede
van stratenplan (zie bijlage 2.1, boekdeel II), waarin wordt aangeduid welk segment van de aan- en afvoerroute hier
verder bestudeerd wordt. Het betreft hier het uiteinde van de Tuinlei, een deel van de Matenstraat en de Pierstraat.
Figuur 6.1.1 Betrokken segment van transportroute (zwart-geel)
Om de bijdrage aan de immissie te bekenen, werd gebruik gemaakt van CAR Vlaanderen versie 2.0 (versie februari
2012 met geactualiseerde achtergrondconcentraties). Hiermee kunnen de parameters NO2, PM10 en PM2,5 voorspeld
worden, wat een toetsing aan de geldende normen mogelijk maakt. Tabel 6.1.1 geeft een overzicht van de
gehanteerde parameters voor het berekenen van de immissie langsheen de aan- en afvoerroute ter hoogte van de
bewoning.
15214 NV Fr. Ceulemans & Co: Definitief MER
Tuinlei z/n Schelle
-56-
Tabel 6.1.4 Overzicht ingevoerde parameters CAR Vlaanderen
Parameter
Waarde
Plaats
Aartselaar
Straatnaam
Pierrstraat
X (m)
151279
Y (m)
200483
Intensiteit (mvt/etm)
136
Toelichting
68 vrachtwagenbewegingen (aanvoer vulgrond of afvoer klei) en 68
vrachtwagenbewegingen (leeg bij terugkeer) per werkdag (zie discipline
Mens)
Fractie van het totale verkeer dat als licht verkeer aangemerkt kan worden.
Fractie licht
0
Fractie middel zwaar
0
Fractie zwaar
1
Fractie van het totale verkeer dat als middelzwaar verkeer aangemerkt kan
worden.
Fractie van het totale verkeer dat als zwaar verkeer aangemerkt kan worden.
Fractie autobus
0
Fractie van het totale verkeer dat als autobus aangemerkt kan worden.
Snelheidstype
Doorstromend
stadsverkeer
Wegtype
3b
Bomenfactor
1,25
Afstand tot wegas (m)
8
Fractie verkeersstagnatie
0
Schalingsfactor emissiefactoren
factor 4 voor
zwaar verkeer
De volgende snelheidstypen worden onderscheiden:
− Snelweg: gemiddelde rijsnelheid is 100 km/uur (code Va)
− Buitenweg: weg met een snelheidslimiet van maximaal 80 km/uur
(gemiddeld 44 km/uur, code Vb)
− Doorstromend stadsverkeer: doorstromend verkeer binnen de
bebouwde kom, stadsstraat (gemiddeld 26 km/uur, code Ve)
− Normaal stadsverkeer: gemiddelde snelheid 19 km/uur, code Vc
− Stagnerend verkeer: de doorstroming van het verkeer wordt
belemmerd, gemiddeld 13 km/uur, code Vd
De volgende wegtypen worden onderscheiden:
1. weg door open terrein, incidenteel gebouwen of bomen binnen een
straal van 100 meter
2. basistype, alle wegen anders dan type 1, 3a, 3b of 4
3a. beide zijden van de weg bebouwing, afstand wegas-gevel is kleiner
dan 3 maal de hoogte van de bebouwing, maar groter dan 1,5 maal de
hoogte van de bebouwing
3b.beide zijden van de weg bebouwing, afstand wegas-gevel is kleiner
dan 1,5 maal de hoogte van de bebouwing (street canyon)
4. eenzijdige bebouwing, weg met aan één zijde min of meer aaneengesloten bebouwing op een afstand van minder dan 3 maal de hoogte
van de bebouwing.
Er kan gekozen worden uit factoren 1, 1.25 of 1.5. Deze factoren komen
overeen met een resp. schaarse, middelmatige en dichte begroeiing van
bomen(rijen) die de weg flankeren.
Dit is de afstand tot de wegas; bij wegtype 1 is de maximum afstand 300
meter, bij de overige wegtypen is dit maximaal 30 meter.
De etmaalgemiddelde fractie van de verkeersintensiteit die stagnerend is.
Dit dient een getal tussen 0 en 1 te zijn.
Uit een vergelijking van de door CAR Vlaanderen gehanteerde emissiecijfers
en emissiekengetallen van CE Delft (Den Boer et al. 2008) blijkt deze laatste
3-4 keer hoger liggen voor zwaar verkeer. Deze laatste worden als meer
correct beschouwd omdat de cijfers van CE Delft een differentiatie maken
tussen verschillende types zwaar verkeer, afhankelijk van het tonnage.
Onderstaande tabel geeft een overzicht van de geldende grenswaarden (+ overschrijdingsmarges) voor de periode
2007-2020 die aan de basis liggen van de toetsing uitgevoerd door CAR Vlaanderen versie 2.0 (versie februari 2012
met geactualiseerde achtergrondconcentraties).
15214 NV Fr. Ceulemans & Co: Definitief MER
Tuinlei z/n Schelle
-57-
Tabel 6.1.5 Overzicht normen NO2, PM10 en PM2,5 (2007-2015)
Uit bovenstaande tabel volgt dat er vanaf volgende bijdrages door het project effecten optreden (zie significantiekader):
Tabel 6.1.6
Polluent
Grens conform significantiekader waarbij effecten optreden (X>1%)
NO2
+ 0,18 keer per jaar een overschrijding van de uurgemiddelde waarde voor NO2 van 200 µg/m³
+ 0,4 µg/m³ bijdrage aan de jaargemiddelde concentratie NO2
PM10
+ 0,35 keer per jaar een overschrijding van de 24-uurgemiddelde waarde voor PM10 van 50 µg/m³
+ 0,4 µg/m³ bijdrage aan de jaargemiddelde concentratie PM10
PM2,5
+ 0,35 keer per jaar een overschrijding van de 24-uurgemiddelde waarde voor PM2,5 van 25 µg/m³
+ 0,25 µg/m³ bijdrage aan de jaargemiddelde concentratie PM2,5
15214 NV Fr. Ceulemans & Co: Definitief MER
Tuinlei z/n Schelle
-58-
Effecten
Volgende effecten worden voorspeld door CAR Vlaanderen voor resp. 2015 en 2020:
2015
NO2 (6)
Jaargemiddelde (µg/m³)
Jaargemiddelde achtergrond (µg/m³)
immissiebijdrage (X)
percent van norm
32,5
29,1
3,4 µg/m³
8,5%
Aantal overschrijdingen uurgrenswaarde
0
Aantal overschrijdingen uurgrenswaarde
(inclusief overschrijdingsmarge)
0
PM10
Jaargemiddelde (µg/m³)
Jaargemiddelde achtergrond (µg/m³)
immissiebijdrage (X)
percent van norm
30
29,4
0,6 µg/m³
1,5%
Aantal overschrijdingen daggrenswaarde
29
Aantal overschrijdingen daggrenswaarde
(inclusief overschrijdingsmarge)
29
PM2,5
Jaargemiddelde (µg/m³)
Jaargemiddelde achtergrond (µg/m³)
immissiebijdrage (X)
percent van norm
20,8
20,4
0,4 µg/m³
1,6%
2020
NO2 (6)
Jaargemiddelde (µg/m³)
Jaargemiddelde achtergrond (µg/m³)
immissiebijdrage (X)
percent van norm
Aantal overschrijdingen uurgrenswaarde
29,9
26,8
3,1 µg/m³
7,75%
0
6
De vrachtwagens van de firma NV Ceulemans & Co zijn uitgerust met AdBlue-technologie. Door de hoge temperatuur van de
uitlaatgassen valt de AdBlue uiteen en in de katalysator vindt een chemische reactie plaats waadoor de uitlaatgassen worden
omgezet in onschadelijke stikstof en water. De rekentool CAR Vlaanderen kan hier geen rekening mee houden, maar in
werkelijkheid wordt dankzij de AdBlue-technologie de stikstofoxides in stikstof omgezet en is er dus geen stikstofoxide-uitstoot.
15214 NV Fr. Ceulemans & Co: Definitief MER
Tuinlei z/n Schelle
-59-
Aantal overschrijdingen uurgrenswaarde
(inclusief overschrijdingsmarge)
0
PM10
Jaargemiddelde (µg/m³)
29,6
Jaargemiddelde achtergrond (µg/m³)
29,0
immissiebijdrage (X)
percent van norm
0,6 µg/m³
1,5%
Aantal overschrijdingen daggrenswaarde
28
Aantal overschrijdingen daggrenswaarde
(inclusief overschrijdingsmarge)
28
PM2,5
Jaargemiddelde (µg/m³)
Jaargemiddelde achtergrond (µg/m³)
immissiebijdrage (X)
percent van norm
20,5
20,2
0,3 µg/m³
1,2%
CAR Vlaanderen (versie 2.0.65) berekent enkel het aantal overschrijdingen van de daggrenswaarde voor PM10 en niet
het aantal overschrijdingen van de jaargemiddelde grenswaarde. Voor PM2,5 geeft CAR Vlaanderen geen aantal
overschrijdingen van de daggrenswaarde noch van de jaargemiddelde grenswaarde op.
Tabel 6.1.7 Significantie emissies lucht
NO2-emissie 2015
belangrijke bijdrage (6)
NO2-emissie 2020
belangrijke bijdrage (6)
PM10-emissie 2015
beperkte bijdrage
PM10-emissie 2020
beperkte bijdrage
PM2,5-emissie 2015
beperkte bijdrage
PM2,5-emissie 2020
beperkte bijdrage
Voor de emissie van NO2 ten gevolge van de vrachtwagentransporten van en naar de kleiontginning is er zowel voor
2015 als voor 2020 sprake van een belangrijke bijdrage. Dankzij het gebruik van AdBlue-technologie worden de
stikstofoxides in stikstof omgezet. Wat betreft de emissie van fijn stof die teweeggebracht wordt door deze
vrachtwagentransporten wordt voor PM2,5 en PM10 een beperkte bijdrage begroot, zowel voor 2015 als voor 2020.
Deze effecten werden enkel berekend voor het segment van de aan- en afvoerroute tussen de ontginningssite en de
15214 NV Fr. Ceulemans & Co: Definitief MER
Tuinlei z/n Schelle
-60-
A12/N177 dat doorheen bewoning loopt (Tuinlei – Matenstraat- Pierstraat). De gevolgde route vanaf de ontsluiting met
de A12/N177, is afhankelijk van geografische situering van de afnemer.
Uitgaande van een intensiteit van 136 vrachtwagenbewegingen per werkdag wordt geen of slechts een
verwaarloosbare bijdrage aan het aantal overschrijdingen van de geldende uurgrenswaarde of daggrenswaarde
begroot voor PM10. Voor PM2,5 wordt geen daggrenswaarde wettelijk voorgeschreven.
7.1.5 BESCHRIJVING EFFECTEN EN MILDERENDE MAATREGELEN
Inzake discipline lucht werd de impact van het bedrijf bekeken inzake stofhinder en de immissie van polluenten door
de ontginnings-, aan- en afvoeractiviteiten.
Om de bijdrage aan de immissie te bekenen, werd gebruik gemaakt van CAR Vlaanderen versie 2.0 (versie
februari 2012 met geactualiseerde achtergrondconcentraties). Hiermee kunnen de parameters NO2, PM10
en PM2,5 voorspeld worden, wat een toetsing aan de geldende normen mogelijk maakt. Voor de emissie van
NO2 ten gevolge van de vrachtwagentransporten van en naar de kleiontginning is er zowel voor 2015 als
voor 2020 sprake van een belangrijke bijdrage, maar dankzij het gebruik van AdBlue-technologie worden de
stikstofoxides in stikstof omgezet. Wat betreft de emissie van fijn stof die teweeggebracht wordt door deze
vrachtwagentransporten wordt voor PM2,5 en PM10 een beperkte bijdrage begroot, zowel voor 2015 als voor
2020. Deze effecten werden enkel berekend voor het segment van de aan- en afvoerroute tussen de
ontginningssite en de A12 dat doorheen bewoning loopt (Tuinlei – Matenstraat- Pierstraat). De gevolgde
route vanaf de ontsluiting met de A12, is afhankelijk van geografische situering van de afnemer. Uitgaande
van een intensiteit van 136 vrachtwagenbewegingen per werkdag wordt geen of slechts een
verwaarloosbare bijdrage aan het aantal overschrijdingen van de geldende uurgrenswaarde of
daggrenswaarde begroot voor PM10. Voor PM2,5 wordt geen daggrenswaarde wettelijk voorgeschreven.
De meteorologische omstandigheden zijn bepalend voor de potentiële stofhinder bij het berijden van
onverharde grond binnen het projectgebied, evenals bij het laden en lossen van resp. klei en vulgrond.
Voornamelijk langdurige droge periodes of sterke wind (in de richting van de bewoning) kan stofhinder
veroorzaken. Bij nat weer mag aangenomen worden dat er in het geheel geen stofhinder optreedt. Zoals
eerder gezegd is de stofhinder binnen het projectgebied voornamelijk afkomstig van het rijden langs de
werfwegen. Hieraan wordt bij (aanhoudende) droge omstandigheden een matig negatief effect gekoppeld.
Het laden en lossen op het terrein veroorzaken minder hinder. Aan de andere laad- en losactiviteiten wordt
bij (aanhoudende) droge omstandigheden een gering negatief effect gekoppeld. Het vervoer van klei of
vulgrond langs de verharde weg veroorzaakt weinig of geen stofopwaai, onder het beding dat het wegdek
goed onderhouden wordt en het nodige wordt ondernomen om bevuiling tegen te gaan.
Er wordt uitgegaan van een matig negatief effect bij aanleg en afbraak van de onder de discipline Geluid
voorgestelde gronddam en van een gering negatief effect zolang de gronddam niet begroeid is.
Milderende maatregelen
Reeds toegepast in de huidige situatie
−
De ontginningsput heeft een diepte van 18 m. Het meeste stof dwarrelt terug neer in de put zelf;
−
De potentiële hinder door de aan- en afvoertransporten worden tot een minimum beperkt door het gebruik
van voldoende verharde werfwegen en rijplaten;
15214 NV Fr. Ceulemans & Co: Definitief MER
Tuinlei z/n Schelle
-61-
−
Op en rond het terrein zijn elementen aanwezig die door hun barrièrewerking stofhinder voorkomen of
reduceren (vegetatie, opgehoopte teelaarde,…).
−
De vrachtwagens maken gebruik van de AdBlue-technologie. Hierdoor worden de bij verbranding gevormde
stikstofoxiden omgezet in elementair stikstof en water. Door de toevoeging van AdBlue wordt hevoldaan aan
de Euro V-norm (Europese richtlijn 99/96/EC). Voor de overige machine wordt gebruik gemaakt van extra
10 ppm voor een betere verbranding;
−
De wegen op het terrein zijn verhard met rijplaten/steenslag. Hierdoor wordt de stofhinder binnen de
ontginning zelf beperkt en dragen de voertuigen geen of slechts een beperkte hoeveelheid modderresten
met zich mee tot op de openbare weg;
−
Het wegdek van de Tuinlei en Matenstraat wordt periodiek gereinigd met een borstelwagen (zie hoofdstuk
7.8);
−
Voor bepaalde bestellingen verloopt het transport per schip vanaf zeekanaal Puurs;
−
De transportband wordt dagelijks na de dagtaak manueel gereinigd met spade;
−
Het rooien van bomen en het weghalen van de toplaag wordt uitgesteld tot zo kort mogelijk voor de aanvang
van de ontginningswerken;
−
De installaties goed en regelmatig onderhouden.
Verdere mogelijkheden en aanbevelingen
−
Indien ervoor gekozen zou worden de onder de discipline Geluid voorgestelde gronddam te realiseren, kan
deze ingezaaid worden met grassen of kruidachtige planten om eventuele stofhinder tegen te gaan.
15214 NV Fr. Ceulemans & Co: Definitief MER
Tuinlei z/n Schelle
-62-
7.2
DISCIPLINE BODEM EN GRONDWATER
7.2.1
AFBAKENING STUDIEGEBIED
De directe ingrepen op de bodem beperken zich tot de gebieden waar de ingrepen zelf gebeuren. Dit is dus binnen
het projectgebied. Indirecte ingrepen op de bodem kunnen ontstaan door de aanleg van werfwegen of door stockage
van de gronden (verdichting). Het studiegebied komt bijgevolg overeen met de begrenzing van de kleigroeve. Bemaling
van de grondwatertafel is niet vereist, waardoor indirecte effecten op de bodem door wijzigingen in de
waterhuishouding niet optreden.
In dit gedeelte, beschrijven we eerst de geologische genese en opbouw van het ruimere studiegebied. Daarna wordt
de hydrogeologische toestand van het gebied beschreven. Tot slot worden ook de grondwaterkwetsbaarheid bekeken.
7.2.2
BESCHRIJVING REFERENTIESITUATIE
Voor de beschrijving van de referentiesituatie werden volgende bronnen geraadpleegd:
−
−
−
−
Bodemkaart van België – digitale versie
Geologische kaart van België
Grondwaterkwetsbaarheidskaart Vlaanderen
geoloket voor bodemdossierinformatie van de OVAM
Geologie
Figuur 6.3.1 (bijlage 1) geeft het bovenvlak van het Tertiair weer binnen het studiegebied (Geologische kaart van
België).
In het kader van de opvullingswerken werd door de huidige exploitant een hydrogeologische nota opgemaakt (Ecorem,
augustus 2004) van de ontginningszone. Deze nota had als doel om via een risicoanalyse uitspraak te doen omtrent
het natuurlijk isolerend karakter van de kleigroeve in geval van opvulling met zonevreemde gronden, mogelijks
aangerijkt met contaminanten (waarden beneden bodemsaneringsnorm bestemmingstype 2). Deze studie bevat een
uitgebreide beschrijving van de (hydro)geologie van het gebied.
De voor dit project belangrijkste geologische afzetting in het studiegebied is de Formatie van Boom. De oligocene
Formatie van Boom (Boomse klei) wordt intensief uitgebaat in de Rupelstreek. De top van deze formatie situeert zich
ter hoogte van het studiegebied op ongeveer 14 m TAW en is afgedekt door enkele meters (1 à 3 m) quartaire zanden.
De basis van de Klei van Boom komt er voor op ongeveer -25 m TAW. Met andere woorden heeft de totale Boomse
kleilaag een dikte van ongeveer 39 m.
De klei van Boom wordt klassiek onderverdeeld in drie leden:
het Lid van Putte (bovenaan – jongste laag).
het Lid van Terhagen
het Lid van Belsele-Waas (onderaan – oudste laag)
Het bovenste deel van de klei van Boom, of het Lid van Putte, onderscheidt zich voornamelijk door het voorkomen van
zwarte banden. Deze klei is donkerder en siltiger dan onderliggende laag (Lid van Terhagen). Het Lid van Putte is
ongeveer 11 m dik in het studiegebied.
15214 NV Fr. Ceulemans & Co: Definitief MER
Tuinlei z/n Schelle
-63-
Het Lid van Terhagen omvat het minst siltige deel van de Klei van Boom. Er komen slechts een paar uitgesproken
zwarte organische banden voor. Het onderste deel van het Lid van Terhagen is kalkhoudend en bleekgrijs gekleurd,
terwijl het bovenste deel ontkalkt is en een rozige tot bruinige schijn heeft. De dikte ter hoogte van het studiegebied
bedraagt ongeveer 20 m.
De top van het Lid van Belsele-Waas wordt gevormd door een septarialaag (kalkconcreties). De dikte van het lid
bedraagt ter hoogte van het studiegebied ongeveer 10 m.
De ontginning in het gebied beperkt zich tot het Lid van Putte en de bovenste laag van het Lid van Terhagen. De
ontginningsdiepte bedraagt ongeveer 18 m.
Een van de meest opvallende kenmerken van de Klei van Boom is de bandenstructuur. Er is ten eerste een afwisseling
van donkergrijze en lichtgrijze banden, die veroorzaakt wordt door een afwisseling in korrelgrootte en door een verschil
in aanrijking met organisch materiaal. Er zijn kleirijkere en silterige lagen die elkaar afwisselen. Vandaar dat er bij
ontginning voor de baksteenindustrie gewerkt wordt met een emmerketting-bagger die zorgt voor een constante
menging van de verschillende lagen.
Anderzijds komen er een aantal banden voor die aangerijkt zijn met carbonaat en die een zeer bleke kleur vertonen.
In deze banden komen uit carbonaat opgebouwde broodvormige knollen of septaria voor. Deze banden komen in alle
lagen van de Boomse Klei voor, maar kunnen verschillen in grootte, vorm, frequentie en mineralogie. Ter hoogte van
het studiegebied komen een 10-tal septariahorizonten voor. Op 12 m en op 22 m onder het maaiveld zijn er
septariahorizonten die zeer grote en frequent voorkomende septaria bevatten. De septaria in de lagen die zich
bevinden in het bereik van de ontginning, worden met behulp van een pikhouweel uitgehouwen.
Pedologie
Figuur 6.3.2 (bijlage 1, boekdeel II) geeft een detail van de Bodemkaart van België ter hoogte van het projectgebied.
Volgens de bodemkartering wordt het ontginningsgebied hoofdzakelijk gekenmerkt door vochtig zand van het type
Sdcy, maar ook de types Zcc en Sccy komen voor. Het centrale gedeelte van het projectgebied bestaat uit nat
zandleem (Phc). Door de historische en recente ontginningsactiviteiten is de bodem ter hoogte van het projectgebied
en het ontginningsgebied waarin het gelegen is reeds grotendeels verstoord, waardoor de volgens de Bodemkaart
voorkomende bodemseries niet meer aanwezig zijn op de site, althans niet in de oorspronkelijk gekarteerde
configuratie.
Hydrogeologie
De klei van Boom heeft een lage doorlatendheidscoëfficiënt, doordat het poriënwater door capillaire krachten
vastgehouden wordt en dus niet kan stromen. Deze laag isoleert de onderliggende zanden van Ruisbroek en brengt
deze aquifer in een spanningstoestand. In de Rupelstreek wordt het meeste water lokaal gewonnen uit dit Lid van
Ruisbroek. De basis van de klei van Boom komt zoals gezegd voor op ongeveer -25 m TAW. Onder de klei van Boom
komt het zandige Lid van Ruisbroek voor die dienst doet als aquifer. Het watervoerend pakket van het Lid van
Ruisbroek is samengesteld uit fijnkorrelige zanden en heeft een dikte van ongeveer 15 m. Het vrij beperkte
dagzoomgebied (en dus ook voedingsgebied) vormt een smal lint ten zuiden van het dagzoomgebied van de Klei van
Boom.
Door de dikke kleilaag wordt het grondwater als weinig kwetsbaar voor verontreiniging aanzien (figuur 6.2.3 bijlage 1).
In de streek Schelle-Aartselaar is het quartair dek zeer dun of vrijwel ontbrekend. De maximale dikte van het dekzand
bedraagt ongeveer 2,0 m. In deze zone is bijgevolg geen of vrijwel geen freatisch grondwater aanwezig. Een duidelijke
freatische grondwaterlaag ontbreekt.
15214 NV Fr. Ceulemans & Co: Definitief MER
Tuinlei z/n Schelle
-64-
Als onderdeel van de uitgevoerde bodemonderzoeken werden rondom de kleiput een viertal peilbuizen geplaatst. Drie
van de vier peilbuizen zijn tot een diepte van 44 m-mv uitgevoerd. De diepte van het grondwater in deze peilbuizen
schommelt tussen 17 en 20 m-mv. Dit grondwater is afkomstig van de gespannen laag onder de Boomse
kleiafzettingen (Zanden van Berg) en wordt door de druk tot op 17-20 m-mv opgestuwd. Een dik kleipakket verhinderd
echter dat dit grondwater naar boven komt en in de kleiontginning wordt steeds in den droge ontgonnen.
Verontreinigde gronden
Volgens het geoloket voor bodemdossierinformatie van de OVAM (dd.18/12/2013) werden er in het verleden nog geen
bodemonderzoeken uitgevoerd ter hoogte van het projectgebied zelf. OVAM geeft aan dat er op percelen 118B en
137B volgens het gemeentelijke inventaris van Schelle (anno 2008) risico-inrichtingen gevestigd zijn. Uit navraag blijkt
dat het op rubriek 60.2 (7) gaat. Deze rubriek is echter op heden niet enkel op deze twee percelen van toepassing,
gezien de gehele ontginning heropgevuld wordt tot zover de vordering van de ontginningswerken dit toelaten. Enkele
naburige percelen werden wel gecontroleerd op verontreinigingen of zijn gekende verontreinigde sites. Deze zijn
echter niet binnen het projectgebied gelegen.
Toenmalig vliegasstort Electrabel (kadastraal perceel 146b)
Oriënterend bodemonderzoek van het vliegasstort van Electrabel nv (BECEWA vzw 31/08/1999)
Op basis van het onderzoek werd besloten dat er een verontreiniging van de toplaag met zware metalen plaatsvond,
voornamelijk ter hoogte van de rand van de kleiput en de directe omgeving (straal van enkele meters). De oorzaak
van de verhoogde concentraties kon niet eenduidig aan het vliegasstort worden toegeschreven. De
bodemsaneringsnorm werd op het perceel (146b) niet overschreden. De verhoogde concentraties in de toplaag aan
de rand van de kleiput werden niet als een ernstige aanwijzing van een ernstige bedreiging beschouwd. De bodem
van de kleiput was niet verontreinigd ten gevolge van de stortactiviteit en een beschrijvend bodemonderzoek werd niet
noodzakelijk geacht.
In het grondwater (eerste goed watervoerende laag) werden voor meerdere metalen relatief sterk verhoogde
concentraties aan metalen waargenomen. Voor nikkel werd de bodemsaneringsnorm overschreden i.k.v. het
oriënterend bodemonderzoek, maar dat was niet het geval op basis van drie halfjaarlijkse staalnames die voor en na
het oriënterend bodemonderzoek werden gedaan. De gemiddelde concentratie aan nikkel lag dan ook niet boven de
bodemsaneringsnorm en verdere maatregelen werden voor deze parameter werden niet noodzakelijk geacht.
Tevens werd een verontreiniging van het grondwater met sulfaten en mangaan aangetroffen. Deze verontreiniging
werd echter niet veroorzaakt door de stortactiviteit die werd uitgevoerd op het terrein. De oorzaak van de verhoogde
concentraties dient vermoedelijk gezocht te worden in het stort dat zich stroomopwaarts van het onderzochte terrein
bevindt (percelen 81c, 82 en 90a). Dit werd bevestigd door de verhoogde concentraties aan sulfaten en mangaan die
in het percolaat van de betreffende stortplaats werden aangetroffen. Aangezien de concentraties aan sulfaten en
mangaan werden waargenomen in een goed watervoerende laag die geëxploiteerd kan worden en gezien de relatief
sterk verhoogde concentraties, drong verder onderzoek naar de verspreiding en de risico’s van deze verontreiniging
zich op.
7
Geheel of gedeeltelijk opvullen met niet-verontreinigde uitgegraven bodem en niet verontreinigde bagger- en ruimingspecie van groeven,
graverijen, uitgravingen en andere putten, met inbegrip van waterplassen en vijvers met een capaciteit van meer dan 10.000 m³
15214 NV Fr. Ceulemans & Co: Definitief MER
Tuinlei z/n Schelle
-65-
Aanvullingen oriënterend bodemonderzoek van het vliegasstort van Electrabel nv, gelegen te 2627 Schelle, Tuinlei
(Ecolas nv 19/03/2004)
Op basis van een bijkomende risico-evaluatie kan besloten worden dat er geen ernstige aanwijzing op een ernstige
bedreiging bestaat voor de aanwezigheid van zware metalen. Een beschrijven bodemonderzoek dient niet uitgevoerd
te worden.
OVAM besluit echter dat de aanvullingen op het oriënterend bodemonderzoek niet volstaan als een oriënterend
bodemonderzoek in het kader van overdracht en dat een nieuw oriënterend bodemonderzoek conform strategie 5
nodig is.
Beschrijvend bodemonderzoek Vliegasstort Electrabel te Schelle (Ecolas nv 3/03/2005)
Onder de stortplaats is een kleilaag (>10 m dikte) aanwezig die de gestorte materialen isoleert van de watervoerende
laag die onder de bodem van de kleiput zit. De peilbuizen die de impact van het storten op de watervoerende laag
dienen te controleren zitten dan ook op deze diepte (45 m-mv) in de zandlaag (Zanden van Berg) onder de kleilaag.
Met betrekking tot de eventuele invloed naar het grondwater toe dient gesteld te worden dat de concentraties in het
grondwater rond het stort zesmaandelijks opgevolgd worden en dat er hierbij tot op heden nog geen verhoogde
waarden aan zware metalen in het grondwater op en rond het vliegasstort werden vastgesteld.
Ook de resultaten van de nieuw geplaatste peilbuis geven geen overschrijdingen van de BSN voor zware metalen.
Er is geen saneringsnoodzaak.
Oriënterend bodemonderzoek Vliegasstort Electrabel te Schelle (Ecolas nv 23/03/2005)
Het betreft een oriënterend bodemonderzoek in het kader van een overdracht. Ter hoogte van de zone waar de
grondwatersaneringsinstallatie stond, zijn 4 grondstalen genomen. Tevens werden 3 nieuwe peilbuizen geplaatst. Op
basis van de monitoringscampagnes en de resulaten van de nieuwe peilbuizen is er sprake van een
grondwaterverontreiniging met ionen (oa. ijzer, mangaan, natrium, kalium, fluoride, sulfaat, ammonium). De verhoogde
concentraties aan ionen worden niet veroorzaakt door de aanwezigheid van het gestorte vliegas op het terrein. De
resultaten van de nieuw geplaatste peilbuizen geven geen overschrijdingen van de BSN voor zware metalen. Er is
geen ernstige aanwijzing voor een ernstige bedreiging op het terrein aanwezig. De uitvoering van een beschrijvend
bodemonderzoek is niet noodzakelijk.
Studie ontvangende groeve Sita Remediation nv, Tuinlei z/n, 2627 Schelle (Bouwen & Milieu nv 12/01/2009
Studie i.k.v. milieuvergunningsaanvraag voor het gedeeltelijk verwijderen van de voormalige gestorte vliegassen en
het opvullen van de groeve met niet-verontreinigde uitgegraven bodem en niet-verontreinigde bagger- en
ruimingsspecie om aan te tonen dat het gebruik van uitgegraven bodem als bodem geen verontreiniging van het
grondwater kan veroorzaken en dat mogelijke blootstelling aan de verontreinigde stoffen geen extra risico oplevert. In
deze studie worden de milieukenmerken van de uitgegraven bodem geëvalueerd afhankelijk van die van de
ontvangende grond.
Bij het opstellen van de studie was het de bedoeling de aanwezige vliegassen gedeeltelijk af te graven voor gebruik
als secundaire grondstof en het geheel (met uitzondering van de bovenste 1,5 m) aan te vullen met niet-verontreinigde
uitgegraven bodem en niet-verontreinigde bagger- en ruimingspecie. De bovenste 1,5 m zou worden aangevuld in
functie van de voorziene nabestemming (landbouw, type II). De milieuhygiënische kwaliteit van de aangevoerde
15214 NV Fr. Ceulemans & Co: Definitief MER
Tuinlei z/n Schelle
-66-
gronden moest minstens voldoen aan de acceptatiecriteria voor categorie-3 stortplaatsen. Uiteindelijk heeft Sita er
echter niet voor geopteerd de vliegassen aan te wenden als secundaire grondstof.
Oriënterend bodemonderzoek Sita Remediation nv (Bouwen & Milieu nv 31/01/2011)
Na analyse van de stalen zijn concentraties boven de richtwaarde vastgesteld voor cadmium, chroom en nikkel in het
vaste deel van de aarde boven de vliegassen. Deze verhoogde concentraties worden beschouwd als historische
verontreiniging omdat er geen vliegassen meer worden gestort sinds 1992. In het grondwater worden geen
overschrijdingen van de bodemsaneringsnorm en/of richtwaarde vastgesteld. Daarenboven werden zowel in het vaste
deel als in het grondwater vergelijkbare concentraties vastgesteld voor die parameters waarvoor verhoogde waarden
werden gemeten. Er kan dus gesteld worden dat er geen toename is in de graad van de historische verontreiniging.
Uit het oriënterend bodemonderzoek blijkt dat er geen duidelijke aanwijzing is dat de verhoogde concentraties een
ernstige bodemverontreiniging vormen voor mens of milieu. Bijgevolg moet er geen beschrijvend bodemonderzoek
uitgevoerd worden.
Toenmalige stortplaats Van den Bosch (kadastraal percelen 81c, 82, 83e, 90a, 90b, 83d, 84, 89)
Saneringsonderzoek van de voormalige stortplaats Van Den Bosch aan de Tuinlei te Schelle (VITO nv okt 92)
De kleigroeve beslaat in totaal een oppervlakte van nagenoeg 6 ha. De diepste uitgraving - hetzij door de exploitanten
van het stort hetzij door de kleiuitbating - bedraagt 25 m-mv en bereikt m.a.w. een niveau van -10 m TAW. De dikte
van het resteren kleipakket bedraagt nog steeds ongeveer 15 m.
Om op ondubbelzinnige wijze de lithologische - en hydraulische - eigenschappen van het resterende kleipakket vast
te stellen, is een kernboring zeer aangewezen, aangevuld met resistiviteitsmetingen, waarmee de geleidbaarheid van
het poriënwater in de klei kan gemeten worden. Deze technieken moeten toelaten te bepalen in hoeverre het
percolaatwater in het kleipakket is doorgedrongen, en zich - door de lithologische variaties - lateraal kan verplaatsen.
Deze onderzoeken zijn zeker nodig om uitsluitsel te geven omtrent eerdere berekeningen over de mogelijk pollutie
van de aquifer van het Onder-Rupeliaan.
Steeds in verband met de mogelijke pollutie van de rupeliaanzanden is een monitoring gedurende lange tijd van de
geïnstalleerde peilputten noodzakelijk om de eigenschappen van de aquifer en de afsluitende laag ter plaatse beter te
bepalen en de stromingsrichting en het hydrostatisch potentiaal op een meer standvastige basis vast te stellen.
Bij het bemonsteren van het grondwater werd een verhoging van de geleidbaarheid en een verhoging van de
concentraties van sulfaat, Al, Zn, B, Ca, Mg en Na aangetroffen. Dit wijst op een beperkte doorsijpeling van het
percolaatwater uit de stortplaats naar het grondwater. Dit wordt bevestigd door de verhoogde TDS (Total Dissolved
Solids) waarde. De concentratie van chloride is niet verhoogd, wat moeilijk verklaarbaar is. De gevonden polluenten
zijn weinig specifiek en kunnen allen van huisvuil afkomstig zijn. De verhogingen van bepaalde polluenten in het
grondwater is voorlopig nergens dermate dat sprake is van ernstige grondwaterverontreiniging. Alleen in één bepaalde
boorput wordt de Nederlandse C-waarde voor grondwaterkwaliteit voor één parameter (sulfaat) overschreden.
Huidige stand van zaken
Op het voormalige vliegasstort van Electrabel te Schelle (kadastraal perceel 146b) was sinds juni 1999 (opstart najaar
1999) tot het voorjaar van 2003 de waterzuiveringsinstallatie aanwezig van de sanering van het huishoudelijk afvalstort
"Van den Bosch" aan de overzijde van de Tuinlei. De sanering gebeurde ambtshalve door de OVAM. In 2000 werd
het voormalige stort ingepakt met klei, in 2003 was men volledig klaar met de sanering. In de lente van 2012 werd 1,8
15214 NV Fr. Ceulemans & Co: Definitief MER
Tuinlei z/n Schelle
-67-
ha bos op de site aangeplant. In het beleidsplan van de gemeente Schelle voor de periode 2013-2019 werd
opgenomen dat de gesaneerde stortplaats verder wordt aangeplant (ca. 5 ha). Verder wordt voorzien dat het
provinciebestuur de aanpalende percelen verwerft met Vlaamse subsidies om dit te bebossen (ca. 13,5 ha). De zone
in het gewestplan aangeduid als kleiontginningszone met nabestemming natuur wordt tot natuurontwikkelingsgebied
opgewaardeerd met als eindresultaat een groot bos (“Berrenheibos”). In het kader van de 30-jarige nazorg van de
sanering van de stortplaats neemt de gemeente in overleg met OVAM enkele controle- en opvolgingstaken op zich.
7.2.3
EFFECTBEOORDELING
Bodemverdichting kan optreden door berijding met machines tijdens de voorbereidende fase en exploitatiefase en
door stapeling van materialen tijdens de exploitatiefase. Door het gebruik van metalen rijplaten wordt verdichting
zoveel mogelijk vermeden.
De effectbeoordeling gebeurt aan de hand van een kwetsbaarheidsbenadering op basis van de textuur en vochttrap
volgens de bodemkaart van België. Het betreft een lokaal en tijdelijk – zij het vrij langdurig - effect dat optreedt binnen
het studiegebied waar zich de ingrepen situeren.
De graad van verstoring wordt beoordeeld op basis van textuur en waterhuishouding van de bodem, die bepalend zijn
voor de verdichtingsgevoeligheid.
Op textureel lichtere gronden (bodemtextuur Z, S en P) zal bodemverdichting slechts een beperkte invloed hebben op
secundaire bodemkenmerken als doorlatendheid, doorwortelbaarheid, … Dergelijke gronden zijn minder
samendrukbaar. Zwaardere gronden zijn meer samendrukbaar, waardoor bodemverdichting een significant negatieve
invloed heeft op genoemde secundaire bodemkenmerken. De zwaardere gronden (textuur L, A, E en U) met een
droger karakter (vochttrap a, b en c) zijn matig verdichtingsgevoelig. De zwaardere gronden met een nat karakter
(vochttrap d of natter) zijn ernstig verdichtingsgevoelig.
Volgend beoordelingsschema zal gehanteerd worden:
Geen verdichtingseffecten
geen effect
Verdichtingseffecten zijn enkel te verwachten ter hoogte van verstoorde bodems
verwaarloosbaar effect
Verdichtingseffecten zijn enkel te verwachten ter hoogte van textureel lichtere bodems
gering negatief effect
Verdichtingseffecten zijn te verwachten ter hoogte van textureel zwaardere bodems met een
droger karakter
matig negatief effect
Verdichtingseffecten zijn te verwachten ter hoogte van textureel zwaardere bodems met een
nat karakter
negatief effect
15214 NV Fr. Ceulemans & Co: Definitief MER
Tuinlei z/n Schelle
-68-
Wijziging van bodemkenmerken kan optreden door het afgraven van de teelaarde en de bovenste deklaag en het
nadien terugplaatsen van deze lagen. De effectbeoordeling gebeurt aan de hand van een kwetsbaarheids-benadering
op basis van de profielontwikkeling volgens de bodemkaart van België.
Wijziging antropogene bodems
geen effect
Wijziging bodems zonder profielontwikkeling;
Of wijziging bodems met profielontwikkeling, maar door herstel vertoont de bodem betere
bodemkenmerken volgens de nabestemming (hier: beter geschikt voor landbouw)
verwaarloosbaar effect
wijziging bodems met profielontwikkeling, maar door herstel vertoont de bodem gelijkaardige
bodemkenmerken
gering negatief effect
wijziging bodems met profielontwikkeling, maar door herstel vertoont de bodem slechtere
bodemkenmerken of geen herstel
negatief effect
Wijziging in geologische structuur treedt op door afgraven van de onderliggende lagen. De effectbeoordeling
gebeurt aan de hand van een kwetsbaarheidsbenadering op basis van de omvang van de uitgraving en zeldzaamheid
van geologische structuur in de omgeving. Het betreft een lokaal maar permanent effect.
Geen afgraving
geen of verwaarloosbaar effect
Beperkte afgraving in omvang en de geologische opbouw strekt zich veel verder uit dan het
studiegebied alleen
gering negatief effect
Afgraving is aanzienlijk tot groot in omvang en de geologische opbouw strekt zich veel verder
uit dan het studiegebied
matig negatief effect
Afgraving is groot in omvang en/of de geologische opbouw is eerder zeldzaam in de ruime
omgeving van het studiegebied
negatief effect
Het heropvullen van de ontginningsput kan aanleiding geven tot een wijziging van de bodemkwaliteit door de
kwaliteit van het vulmateriaal. De effectbeoordeling gebeurt aan de hand van een kwetsbaarheidsbenadering op
basis van de kwaliteit van het opvulmateriaal en van de teelaarde.
Verbetering van de bodemkwaliteit
positief effect
Bodemkwaliteit is gelijkaardig
geen of verwaarloosbaar effect
Verslechtering van de bodemkwaliteit
negatief effect
Optreden van verontreiniging tijdens de uitvoeringsfase kan bijvoorbeeld het gevolg zijn van defecten aan machines
of door het gebruik van smeerolie voor de bagger. Bij de effectbeoordeling wordt rekening gehouden met het lokale
karakter van calamiteiten en de beperkte hoeveelheden bij eventuele calamiteiten. Voor de effectbeoordeling op de
grondwaterkwaliteit wordt rekening gehouden met de grondwaterkwetsbaarheid in het gebied op basis van de
grondwaterkwetsbaarheidskaart.
Effecten van calamiteiten zijn beperkt
geen of verwaarloosbaar effect
Effecten van calamiteiten zijn groot
negatief effect
15214 NV Fr. Ceulemans & Co: Definitief MER
Tuinlei z/n Schelle
-69-
Het bemalen van grondwater kan nodig zijn om de graafwerkzaamheden te laten plaatsvinden. Dit is enkel het geval
indien ontgonnen wordt onder de grondwaterdruklijn, afhankelijk van de lithologie van de aangesneden grondlagen
(klei, zand,…). Indien de bovenste watervoerende laag steeds volledig afgedekt blijft door de aanwezigheid van een
ondoordringbare laag (vb. klei), dan kan het grondwater onmogelijk opwellen tot aan de oppervlakte. Enige
aanwezigheid van water op het terrein is in dat geval te wijten aan hemelwater dat zich verzamelt op de laagste punten.
Geen bemaling van het grondwater
geen of verwaarloosbaar effect
Bemaling van het grondwater
negatief effect
7.2.4
7.2.4.1
BESCHRIJVING EFFECTEN EN MILDERENDE MAATREGELEN
Bodemverdichting door berijding en stapeling
De stockage van de gronden (teelaarde en deklaag) gebeurt binnen de huidige ontginningssite. Ter hoogte van de
ontginningszone hebben we enkel te maken met verstoorde gronden. De impact van verdichting is dan ook
verwaarloosbaar. De ontgonnen klei wordt niet gestockeerd, maar wordt direct afgevoerd. Ook de aangevoerde
opvulgronden worden zonder tussenopslag naar de juiste zone gevoerd. Indien in de toekomst de aanvoerfrequentie
van opvulgronden groter is dan de ontginningsfrequentie, kan er een tijdelijke tussenopslag gebeuren van de
aanvulgronden. Indien dit nodig zou blijken (afhankelijk van de marktsituatie), zal hiervoor de nodig vergunning
aangevraagd worden (rubriek 61.2 van het VLAREM). Eventuele opslag van aanvulgronden zal zich eveneens binnen
de ontginningssite situeren.
De berijding door machines binnen de ontginningssite gebeurt zoveel mogelijk op met puin verharde exploitatiewegen
en, voornamelijk bij natte omstandigheden, op metalen rijplaten. In dit geval zijn verdichtingseffecten minimaal, en
wordt er rekening gehouden met geen effect. De berijding van de machines op verharde wegen uitgevoerd door
gerecycleerde steenslag, gebeurt eveneens ter hoogte van verstoorde gronden of gronden die door de bestemming
van de site (nl. als kleigroeve) zullen ontgonnen worden. Er wordt bijgevolg rekening gehouden met verwaarloosbare
verdichtingseffecten.
De aan- en afvoerroute buiten het ontginningsgebied verloopt over verharde wegen. De vrachtwagens die zich naar
de site begeven om een lading klei te aanvaarden rijden langs de Tuinlei, dat een met asfalt verharde wegenis is.
Vanop de Tuinlei wordt dan de ontginning ingereden. Verdichting van de bodem (niet-wegenis) buiten het
ontginningsgebied treedt niet op (geen effect).
Binnen de huidige vergunning treden verdichtingseffecten enkel thv
verstoorde bodems. Door het gebruik van metalen rijplaten en/of
puinverharding wordt verdichting van machines zoveel mogelijk
vermeden.
15214 NV Fr. Ceulemans & Co: Definitief MER
verwaarloosbaar
effect
Tuinlei z/n Schelle
-70-
7.2.4.2
Wijziging bodemkenmerken (profiel en structuur)
Ter hoogte van het studiegebied treffen we zandige tot zandleembodems aan (figuur 6.3.2). De bodemkaart van België
wijst op een onvoldoende (d) tot tamelijk slechte drainering (h). Dit is door de aanwezigheid van de kleiafzettingen
waaraan het gebied rijk is. Deze bodems zijn ongeschikt tot weinig of matig geschikt voor weiland of akkerbouw.
In eerste instantie wordt bij de ontginning de teelaarde en de bovenste deklaag verwijderd. Vervolgens wordt een groot
deel van de kleilaag verwijderd. Verwijdering van deze lagen brengt in eerste instantie een negatief effect met zich
mee.
De heropvulling van de groeve zal worden behandeld in het werkplan, gebaseerd op het nabestemmingsplan voor het
projectgebied nadat dit goedgekeurd wordt. Bij de exploitatie wordt eerst de teelaarde afgegraven en dit over een dikte
van gemiddeld 0,50 m. Na de ontginning van de klei zal de afwerking van het terrein als volgt uitgevoerd worden:
−
Aanvoer van en aanvulling met in aanmerking komende partijen vulgrond tot op een hoogte van max. 1,5 m
onder het maaiveld (verplicht vanuit artikel 5.60.2 van Vlarem II)
−
Nadien wordt grond aangevoerd die voldoet aan de eisen voor vrij hergebruik. De dekgrond wordt gelijkmatig
aangebracht zonder deze te veel te verdichten zodat de natuurlijke structuur, eigen aan ophoginggrond,
behouden blijft. Deze laag heeft een dikte van max. 1,2 m.
−
Tenslotte wordt de teelaarde aangebracht op dezelfde wijze als de dekgrond. De teelaarde zal tenminste
een dikte van 30 cm hebben. De teelaarde die in de groeve afgegraven werd, is opgeslagen op het terrein
zelf en zal aangewend worden voor de heraanleg van de toplaag.
Na opvulling van de groeve zal de drainage in het gebied sterk verbeteren. Er wordt verwacht dat de nieuwe bodem
na verloop als een volwaardige bodem zal kunnen functioneren, die beter geschikt is voor landbouwdoeleinden dan
de huidige bodem.
Wijziging bodems zonder profielontwikkeling of wijziging bodems
met profielontwikkeling, maar door herstel vertoont de bodem betere
bodemkenmerken volgens de nabestemming (hier: beter geschikt
voor landbouw)
7.2.4.3
verwaarloosbaar
effect
Wijziging geologische structuur
De ontginning gaat onvermijdelijk gepaard met het verlies van de geologische structuur tot een diepte van ongeveer
18 m.
In totaal zal tussen 2015 en 2026 nog zo’n 1.054.000 m³ klei ontgonnen worden (zie 3.2 Beschrijving van de activiteit).
Nadien is de groeve uitgeput, en zullen de ontginningsactiviteiten binnen het projectgebied ophouden. Enkel de klei
die zich bevindt onder de beschermingsstroken zal achterblijven.
Het projectgebied zelf is 15,88 ha groot. Daarvan werd 3,68 ha reeds ontgonnen (dd. november 2013). Een
oppervlakte van 9,10 ha dient nog ontgonnen te worden. De overige oppervlakte bestaat hoofdzakelijk uit de
beschermingsstrook die rond de groeve gehanteerd wordt.
Het projectgebied is het laatste onderdeel van de door het gewestplan als ontginningsgebied bestemde zone, gelegen
ten noorden van de Tuinlei, dat nog verder ontgonnen (klei) dient te worden. De gehele zone ten noorden van de
Tuinlei is 30,97 ha groot. Ook ten zuiden van de Tuinlei bevindt zich een door het gewestplan als ontginningsgebied
15214 NV Fr. Ceulemans & Co: Definitief MER
Tuinlei z/n Schelle
-71-
bestemde zone die reeds ontgonnen. Deze is ondertussen ook volledig opgevuld en afgewerkt en heeft een totale
oppervlakte van 31,80 ha.
Ten noorden van het projectgebied vinden we echter nog een relatief groot gebied (24,65 ha) terug dat nog niet
ontgonnen werd (zie figuur 6.3.2.2). Het betreft hier een door het gewestplan als uitbreiding van ontginningsgebied
bestemde zone. De geologische opbouw van de ondergrond waarvan gebruik gemaakt wordt ter hoogte van het
huidige ontginningsgebied, loopt dus door aan de noordzijde hiervan en kan ook eventueel, gezien de
gewestplanbestemming, in de toekomst aangewend worden. Gezien de nabijheid van dit uitbreidingsgebied, kan ervan
uitgegaan worden dat de kwaliteit van de kleiafzettingen zeer vergelijkbaar zullen zijn.
Figuur 6.3.2.2 Overzicht reeds ontgonnen en nog te ontginnen onderdelen van het ontginningsgebied
De Boomse klei kan in grote hoeveelheden worden aangetroffen in de Vlaamse ondergrond, zij het wel met een zekere
variatie van de kwaliteit, dikte van de laag en diepte onder het maaiveld van de bovengrens van de geologische laag.
Onderstaande figuur geeft weer waar de Boomse klei ontgonnen wordt. Tevens wordt een onderscheid gemaakt
tussen de Boomse klei van de Waasland (zone 4) en Boomse klei van de Rupelstreek (zone 5). Uit figuur 6.2.3.4 kan
afgeleid worden dat de Boomse klei voorkomt langsheen een as die strekt van Sint-Niklaas tot de omgeving van Genk.
15214 NV Fr. Ceulemans & Co: Definitief MER
Tuinlei z/n Schelle
-72-
Figuur 6.3.2.3 Overzicht leem- en kleiontginningen in Vlaanderen (bron: Algemeen oppervlaktedelfstoffenplan, LNE 2008)
Figuur 6.2.3.4 Overzicht voorkomen voornaamste kleiafzettingen in Vlaanderen (bron: Algem. oppervlaktedelfstoffenplan, LNE 2008)
Omdat de afgraving aanzienlijk tot groot in omvang is en de geologische opbouw zich veel verder uitstrekt dan het
studiegebied, wordt conform het significantiekader een matig negatief effect begroot.
Afgraving is aanzienlijk tot groot in omvang en de geologische
opbouw strekt zich veel verder uit dan het studiegebied
7.2.4.4
matig negatief effect
Wijziging bodemkwaliteit door kwaliteit van vulmateriaal
De teelaarde wordt afzonderlijk afgegraven over het volledige ontginningsgebied tot op een diepte van ongeveer 0,3 m.
Menging van teelaarde met onderliggende lagen die relatief armer zijn aan organische stof brengt kwaliteitsverlies van
de teelaarde mee. Bijzondere aandacht tijdens de afgraving van de teelaardelaag is noodzakelijk om menging te
voorkomen. De mate waarin dit effect zich voordoet is dus sterk afhankelijk van de zorg waarmee de teelaarde wordt
afgegraven. In het ontginningsgebied worden teelaarde apart afgegraven en apart gestockeerd van de onderliggende
lemige zandlaag, waardoor menging niet optreedt. De kwaliteit van de teelaarde blijft bijgevolg vergelijkbaar.
15214 NV Fr. Ceulemans & Co: Definitief MER
Tuinlei z/n Schelle
-73-
Voor de aanvoer van en aanvulling van de ontginningsputten met grond na het afronden van de ontginningswerken
word uitsluitend gewerkt in aanmerking komende partijen niet-verontreinigde vulgrond tot op een hoogte van
max. 1,5 m onder het maaiveld (verplicht vanuit artikel 5.60.2 van Vlarem II).
Behalve voor de bovenste laag van 150 cm, kan in de milieuvergunning van de waarden van bijlage V afgeweken
worden voor groeven die conform hun nabestemming ingedeeld worden in bestemmingstype I, II en III, tot maximaal
80 % van de overeenstemmende bodemsaneringsnormen van het overeenkomstige bestemmingstype, vermeld in
bijlage IV van het VLAREBO. Artikel 4/1 in bijlage IV van het VLAREBO bepaalt dat groeven, graverijen, uitgravingen
en andere putten die vergund worden volgens rubriek 60 van bijlage 1 van Vlarem I en die in bestemmingstype I of II
liggen, volledig in bestemmingstype III ingedeeld worden, tenzij ze liggen in waterwingebieden en beschermingszones
type I, II en III.
De huidig geldende milieuvergunning voor het opvullen van de kleigroeve van de NV Vervoeruitbating Fr. Ceulemans
& Co (zie 2.3 Huidige vergunningstoestand) voorziet dat zowel voor de anorganische als de organische parameters,
aan 80% van de bodemsaneringsnormen voor bestemmingstype III moet voldaan worden, omgerekend op basis van
de gehaltes aan klei, organisch materiaal en pH-KCl in de ontvangende grond (zie besluit m.b.t. verzoek voor wijziging
van de exploitatievoorwaarden dd. 25/09/2012 onder 2.2 Administratieve voorgeschiedenis). De exploitant wenst ook
in de toekomst de opvulling van de groeve onder deze voorwaarden te kunnen verderzetten.
Nadien wordt grond aangevoerd die voldoet aan de eisen voor vrij hergebruik. De dekgrond wordt gelijkmatig
aangebracht zonder deze te veel te verdichten zodat de natuurlijke structuur, eigen aan ophoginggrond, behouden
blijft. Deze laag heeft een dikte van max. 1,2 m.
Tenslotte wordt de teelaarde aangebracht op dezelfde wijze als de dekgrond. De teelaarde zal tenminste een dikte
van 30 cm hebben. De teelaarde die in de groeve afgegraven werd, wordt op het terrein zelf opgeslagen en zal
aangewend worden voor de heraanleg van de toplaag.
Alle aanvoer van grond zal gedocumenteerd zijn met de vereiste technische verslagen en bodembeheerrapporten en
er wordt een register bijgehouden van alle aangevoerde partijen.
Voor de nabestemming van de ontginningszones als agrarisch gebied is het van groot belang dat de toplaag van een
goede kwaliteit is. Hierbij gaat het niet enkel over de laag teelaarde van 30 cm, maar ook de onderliggende laag van
grond met als kwaliteitsvereiste vrij hergebruik (ca. 1,2 m). Door de hoge kwaliteitsvereisten van deze laatste, en
omdat dezelfde teelaarde zal gebruikt worden voor afdekking als diegene die oorspronkelijk werd afgegraven bij
aanvang van de ontginningswerken, kan uitgegaan worden van een gelijkaardige kwaliteit, wat overeenkomt met geen
of slechts een verwaarloosbaar effect.
Bodemkwaliteit van de bodem dieper dan 150 cm-mv is slechter dan
de oorspronkelijke bodemkwaliteit
negatief effect
Bodemkwaliteit van de boven de grens van 150 cm-mv is
gelijkaardig aan de oorspronkelijke bodemkwaliteit
geen of
verwaarloosbaar
effect
15214 NV Fr. Ceulemans & Co: Definitief MER
Tuinlei z/n Schelle
-74-
7.2.4.5
Wijziging bodemkwaliteit en grondwaterkwaliteit door calamiteiten
Lekken door defecten aan tanks van de vrachtwagens of hydraulische kranen kunnen beschouwd worden als
onvoorziene gebeurtenissen en kunnen dus in de volledige ontginningszone optreden. Toch zullen zij steeds lokaal
van aard zijn en zullen de hoeveelheden doorgaans beperkt zijn.
Volgens de grondwaterkwetsbaarheidskaart is het grondwater ter hoogte van het volledige ontginningsgebied weinig
kwetsbaar (Dc). Dit komt door de aanwezigheid van een dikke beschermende kleilaag van 30-40 m dik. Ter
bescherming van het onderliggende kwetsbare grondwater wordt er op toegezien dat er na de ontginning steeds een
bestendige kleilaag (min. dikte 10 m) aanwezig blijft.
Op de ontginning zullen alle werftanks worden vervangen door gekeurde modellen met lekdetectie en
overvulbeveiliging. Deze zijn dubbelwandig, waardoor deze conform artikel 5.17.3.1 van Vlarem niet dienen ingekuipt
te worden. Wanneer deze dienen gevuld te worden, worden ze naar maaiveldniveau gebracht in de buurt van de
hoofdingang om daar vervolgens door een erkend leverancier gevuld te worden. Dit gebeurt met een tankwagen die
uitgerust is met een fluitsysteem of een elektronische sonde om overvulling te voorkomen. De brandstof van de
vrachtwagens voor de afvoer van de klei (en aanvoer van de vulgrond) wordt geleverd door een mobiele tankwagen
met verdeelslangen of deze tanken zelf aan een externe pomp, gelegen buiten het projectgebied. Alle overslag van
brandstof gebeurt op metalen rijplaten en de nodige middelen worden voorzien om eventuele lekken / gemorste
brandstof meteen te kunnen wegnemen en veilig verwijderen.
Gezien het lokaal karakter van calamiteiten en de beperktheid van de hoeveelheden evenals een lage
grondwaterkwetsbaarheid door de gewaarborgde aanwezigheid van een bestendige kleilaag na afloop van de
ontginningswerken wordt uitgegaan van een verwaarloosbaar effect voor de ontginnings- en opvulactiviteiten.
Effecten van calamiteiten zijn beperkt
7.2.4.6
geen of
verwaarloosbaar
effect
Bodemstabiliteit
Met betrekking tot de stabiliteit van het ontginningsfront en de beschermingsstrook wordt verwezen naar subafdeling
5.18.2.7 van Vlarem II. Hierin wordt gesteld dat de exploitant tijdens de ontginning de opgelegde hellingen dient te
respecteren. Alle oppervlaktedelfstoffen beneden het profiel van de hellingen moeten onaangeroerd blijven.Tenzij het
anders vermeld is in de milieuvergunning, bedraagt de maximale hellingsgraad langs de beschermingsstroken bij
droge ontginningen 1:1, met dien verstande dat er een berm of een drainering aangebracht wordt op elk niveau waarop
wateruittreding wordt vastgesteld. Vanuit de geldende milieuvergunning werd opgelegd dat langsheen de
beschermingsstrook een glooiing gelaten wordt van ten hoogste 45° (4/4). Er zijn gedurende gehele periode van
exploitatie nooit stabiliteitsproblemen t.g.v. de ontginning van de klei enerzijds en het opvullen van de groeve
anderzijds. Een recent uitgevoerde stabiliteitsstudie (zie volgende paragraaf) concludeerde voor twee scenario’s8 dat
de taluds onder beide aannames stabiel zijn, met een veiligheid van gemiddeld ongeveer 1,22 wat aanvaardbaar is
8
Naargelang de bron wordt gerekend met een hogere cohesie en lagere wrijvingshoek, of met een vrij hoge wrijvingshoek met een lagere
cohesie. Aanname 1 : klei : φ = 15° en c' = 45 kPa; aanname 2 : klei : φ = 20°en c' = 30 kPa.
15214 NV Fr. Ceulemans & Co: Definitief MER
Tuinlei z/n Schelle
-75-
voor dergelijke toestand. Deze berekening toonde aan dat de 4/4 talud inderdaad een veilige oplossing vormt voor
een definitieve talud. Op de ontginningssite treedt er geen wateruittreding uit de helling op.
Onder de discipline Geluid (zie onder hoofdstuk 7.4) worden gronddammen met een hoogte tussen 4 en 7 m
voorgesteld als milderende maatregel langsheen de zuid- en oostzijde van de ontginning. Het segment met de grootste
hoogte boven het maaiveld (7 m) zou dan komen te liggen in de zuidoostelijke hoek van het terrein. Bij het contrueren
van gronddammen dient rekening gehouden te worden met artikel 5.18.2.5.1 van Vlarem II dat stelt dat het stapel van
dekgrond of teelaarde binnen de beschermingsstrook enkel toegelaten is als de exploitant door middel van een
stabiliteitsstudie of van een goed gefundeerde extrapolatie van bestaande ervaringssgegevens heeft aangetoond dat
het voldoende veilig is. Deze stabiliteitsstudie werd uitgevoerd en is opgenomen in bijlage 17 (boekdeel II). De
voornaamste conclusies hieruit zijn als volgt:
−
De grondberm dient te worden uitgevoerd met een helling van 8/4 voor de eigen stabiliteit.
−
Er dient een afstand van 10 m vrijgehouden tussen de rand van de put en de aanzet van de grondberm om
de bestaande taludveiligheid van de put niet te verlagen. Dit geldt zowel voor de hoge als voor de lagere
bermen.
−
Hieruit volgt de vaststelling dat de geluidsbermen erg veel ruimte (en materiaal) zullen innemen. Voor de
geluidsberm van 7 m hoog is een totale afstand van 10 (afstand) + 14 (helling 8/4) + 2 (kruin dijk) +14
(tegenhelling) = 40 m noodzakelijk.
−
Voor een kleinere berm geldt eigenlijk ongeveer hetzelfde de veiligheidsafstand tot het ontginningsfront 10 m
moet blijven. De berm zelf is dan wel minder breed, maar neemt toch ook nog heel wat plaats in namelijk
voor 3 m hoogte bijvoorbeeld 10 + 6 + 2 + 6 = 24 m.
−
Dit lijkt aldus geen erg efficiënte oplossing naar plaatsbenutting.
7.2.4.7
Optimale ontginning
Er wordt steeds gesproken van "optimale" en niet van "maximale" ontginning. Een technisch maximale ontginning kan
de ruimtelijke draagkracht over-schrijden en de realisatie van de nabestemming sterk bemoeilijken.
Een optimale ontginning van een ontginningsgebied wil dus zeggen dat, rekening houdend met de draagkracht van
het ontginningsgebied en zijn omgeving, een maximale hoeveelheid nuttige grondstof (al dan niet verschillende
soorten, afhankelijk van de geologische structuur) wordt ontgonnen.
De randvoorwaarden van een optimale ontginning worden bepaald door de ruimtelijke draagkracht van het
ontginningsgebied, zijn omgeving en de nabestemming van het ontginningsgebied.
Optimaal ontginnen wil concreet zeggen:
−
als er verschillende economisch interessante lagen voorkomen, de ontginning dan niet beperken tot de
bovenliggende lagen (bijvoorbeeld grind bij zandwinning, betonzand bij de glaszandwinning);
−
gefaseerd ontginnen en zoveel mogelijk met een continu voortschrijdend ontginningsfront;
−
optimaal valoriseren van de ontgonnen delfstoffen (bijvoorbeeld zeving van ophoogzand, waarvan een deel
dan kan gebruikt worden als bouwzand);
−
niet-commercialiseerbare fracties bij voorkeur inzetten in de eindafwerking van een ontginningsgebied.
15214 NV Fr. Ceulemans & Co: Definitief MER
Tuinlei z/n Schelle
-76-
De kleiontginningssite van de firma Ceulemans & Co NV wordt op volgende manier invulling gegeven aan de optimale
ontginning:
−
De teelaarde en deklagen worden apart verwijderd en gestockeerd op de site en zullen opnieuw aangebracht
worden volgens de voorschriften van het Vlarem bij het afwerken en nabestemmen als agrarisch gebied;
−
het ontginningsgebied bestaat hoofdzakelijk uit Boomse klei, die tot op een diepte van 18 m-mv wordt
ontgonnen. Op iets lager niveau komt een belangrijke septariahorizont voor. Mocht tot op grotere diepte
ontgonnen worden, dan zou het ontginningsproces belemmerd worden door de veelvuldige septaria die
manueel uit de klei verwijderd moeten worden en mogelijk schade berokkenen aan de machines wanneer
deze onopgemerkt mee ontgonnen worden.
−
De top van deze Formatie van Boom situeert zich ter hoogte van het studiegebied op ongeveer 14 m TAW
en is afgedekt door enkele meters (1 à 3 m) quartaire zanden. Deze quartaire dekzanden worden verwijderd
tijdens de voorbereidende fase en gestockeerd op het terrein om ingezet te worden bij de afwerking en
nabestemming. De dekzanden worden niet ontgonnen of voor anderen doeleinden aangewend gezien dit
niet als economisch interessant beschouwd wordt.
−
Er wordt steeds systematisch gewerkt, waarbij de algemene ontginnings- en opvulrichting naar het oosten
is. Op de site is er sprake van drie voortschrijdende “fronten”: het opvulfront, het baggerfront (met
emmerkettingbagger) en het ontginningsfront waar met hydraulische graafmachines gewerkt wordt. Zie ook
het onderdeel Faseringsalternatieven (onder 3.3 Alternatieven).
−
De ontgonnen klei is van hoge kwaliteit en behoeft geen verdere behandeling om afgevoerd te (kunnen)
worden.
−
Het project voorziet in een verdere ontginning van de Boomse klei in het huidige ontginningsgebied.
Langsheen de perceelsranden wordt een beschermingsstrook van 20 m gerespecteerd. Aan de noordzijde
wordt een nog bredere beschermingsstrook van 30 m gerespecteerd door de aanwezigheid van enkele
vijvers net buiten het projectgebied. Indien een gronddam van 3 tot 7 m hoogte langsheen de zuid- en
oostzijde van het projectgebied wordt gerealiseerd zoals voorgesteld als milderende maatregel onder de
discipline Geluid, zal hiervoor een strook van 24 - 40 m langsheen de groenbuffer moeten gereserveerd
worden (zie boven onder 7.4.2.6). Slechts 8 m hiervan valt binnen de beschermingsstrook; het overige deel
moet bovenop ontginbare bodem geplaatst worden. Dit lijkt geen ideale situatie, zeker in de context van
optimaal ontginnen.
7.2.4.8
Bemaling van het grondwater
Doordat de uitgraving van klei in de droge wordt uitgevoerd zal er geen grondwaterbemaling plaatsvinden, waardoor
er geen wijziging optreedt van grondwaterstromingen. Vanuit de verschillende huidig geldende vergunningen wordt
opgelegd een voldoende dikke kleilaag achter te laten (> 12 m dikte) bij het ontginnen. Deze zorgt ervoor dat het
grondwater in de onderliggende watervoerende laag niet aan de oppervlakte komt en het hemelwater ook niet in deze
laag dringt. In de groeve wordt het stagnerend hemelwater wel afgepompt wanneer dit water de werkzaamheden
verhindert. Er wordt dan ook uitgegaan van geen effect.
Geen bemaling van het grondwater
15214 NV Fr. Ceulemans & Co: Definitief MER
geen effect
Tuinlei z/n Schelle
-77-
Milderende maatregelen
Reeds toegepast in de huidige situatie
−
Er worden geen bestrijdingsmiddelen gebruikt op de site;
−
Er wordt gebruik gemaakt van rijplaten en steenpuin voor de constructie van de werfwegen;
−
Vooraleer steenpuin wordt aangebracht op het terrein, wordt een laag geotextiel (synthetisch weefseldoek)
aangebracht zodat het steenpuin na afloop van de werken terug gerecupereerd kan worden;
−
In de noordwestelijke uithoek van het projectgebied wordt een bredere beschermingsstrook gehanteerd dan
wettelijk vereist. Hier is de beschermingsstrook namelijk tussen 20-30 m breed om het risico op afkalving
van de groevewand hier verder in te perken;
−
De teelaarde en deklagen worden op het terrein zelf hergebruikt na afloop van de ontginnings- en
opvulwerken;
−
Indien er zich ondanks de getroffen voorzorgsmaatregelen (lekdetectie, overvulbeveiliging,..) lekken zouden
voordoen wordt gebruik gemaakt van doeken en ander absorberend materiaal of afbreekmiddelen om de
lekkende olie ter plaatse te houden en op te ruimen;
−
Het vullen van de werfmachines met brandstof gebeurt aan de hand van nieuwe werftanks die uitgerust
werden met overvulbeveiliging en permanente lekdetectie. Deze zijn dubbelwandig, waardoor deze
conforme artikel 5.17.3.1 van Vlarem niet dienen ingekuipt te worden.
Verdere mogelijkheden en aanbevelingen
−
Vervanging van klassieke hydraulische olie door biodegradeerbare oliën;
15214 NV Fr. Ceulemans & Co: Definitief MER
Tuinlei z/n Schelle
-78-
7.3
DISCIPLINE OPPERVLAKTEWATER
7.3.1
AFBAKENING STUDIEGEBIED
Het studiegebied beperkt zich tot de oppervlaktewateren die rechtstreeks kunnen beïnvloed worden door het project
door effecten op waterkwantiteit (debiet) en waterkwaliteit.
7.3.2
BESCHRIJVING REFERENTIESITUATIE
Volgende bronnen werden geraadpleegd bij het beschrijven van de referentiesituatie:
− Vlaams Hydrografische Atlas
− Watertoets- en overstromingskaarten (AGIV Geoloket)
Hydrografisch
Hydrografisch maakt het studiegebied deel uit van het Beneden-Scheldebekken. De ontginningszone is gelegen op
de grens van 2 VHA-zones: het noorden van de ontginningszone is gelegen in de VHA-zone ‘Bovenvliet’ (nr. 840); het
zuiden (waarbinnen ook het projectgebied gelegen is) is gelegen in de VHA-zone ‘Rupel’ (nr. 824).
Waterlopen
Op het terrein zijn een aantal afwateringsgrachtjes gegraven. Deze wateren af naar de Wullebeek die net ten zuiden
van de ontginningszone loopt. Ook het hemelwater dat uit de ontginningsput opgepompt wordt, wordt via deze
grachtjes naar de Wullebeek gepompt.
De Wullebeek is een waterloop van 2de categorie die naar het westen toe afwatert, om ongeveer een 3-tal km verder
in de Rupel (bevaarbare waterloop) te stromen. De Rupel zelf stroomt noordwaarts in de Schelde.
Voor de Wullebeek geldt als bestemming basiskwaliteit. Het dichtste VMM-meetpunt bevindt zich op ongeveer 2 km
stroomafwaarts. Het betreft meetpunt 224000. De beschikbare parameters ter hoogte van dit meetpunt zijn de
Belgische Biotische Index (BBI), de Prati-index (PIO) en de resultaten van fysico-chemische analyses in de laatste
jaren. Er liggen geen andere relevante meetpunten in de omgeving.
De Belgische Biotische Index (BBI) is een evaluatiemethode van de toestand van de oppervlaktewaterkwaliteit, waarbij
de waterlopen als biotoop worden benaderd. Deze index is gestoeld op de aanwezigheid van ongewervelde
waterdiertjes (marcro-invertebraten). Als macro-invertebraten beschouwt men grotere met het blote oog
waarneembare ongewervelden als insecten, weekdieren, kreeftachtigen, wormen, e.d. Daarbij speelt hun gevoeligheid
voor verontreiniging en de diversiteit van de levensgemeenschap een belangrijke rol. Naargelang de kwaliteit en
kwantiteit van de ongewervelde waterdiertjes geeft men een kwaliteitsbeoordeling van het oppervlaktewater.
De laatste BBI-meting ter hoogte van meetpunt 224000 dateert van 2007, waarbij de biotische index een score van 6
aangaf. Deze score komt overeen met de waterkwaliteitsklasse matige kwaliteit (zie tabel 7.3.1). De BBI vertoont een
stijgende trend tijdens de onderzochte periode (1991-2007).
15214 NV Fr. Ceulemans & Co: Definitief MER
Tuinlei z/n Schelle
-79-
Tabel 7.3.1 Beoordelingskader BBI
BBI
Beoordeling (‘waterkwaliteitsklasse’)
0
uiterst slechte kwaliteit
1-2
zeer slechte kwaliteit
3-4
slechte kwaliteit
5-6
matige kwaliteit
7-8
goede kwaliteit
9 - 10
zeer goede kwaliteit
Op dat zelfde meetpunt werd in 2001 (meest recente gegevens) een Prati-index (PIO) van 3,03 opgemeten. De Pratiindex (PIO) geeft de kwaliteitsklasse van de zuurstofhuishouding in oppervlaktewater weer. De score 3,03 komt
overeen met de waterkwaliteitsklasse matig verontreinigd (VMM; zie tabel 7.3.2). De PIO vertoont een dalende trend
tijdens de onderzochte periode (1989-2001) (d.w.z. een verbetering van de zuurstofhuishouding).
Tabel 7.3.2 Beoordelingskader Prati-index (bron: VMM)
PIO
Kleur
Beoordeling (‘waterkwaliteitsklasse’)
0-1
blauw
niet verontreinigd
>1-2
groen
aanvaardbaar
>2–4
geel
matig verontreinigd
>4–8
oranje
verontreinigd
>8
rood
zwaar verontreinigd
De resultaten van de analyse van de fysico-chemische parameters die beschikbaar zijn voor de periode 2001-2007
worden gegeven in bijlage 3, boekdeel II.
Op meetpunt 224000 werd in 1998 een bepaling van de waterbodemkwaliteit gedaan. Hieruit bleek dat de waterbodem
sterk vervuild was.
In het onderzoek naar de verspreiding en typologie van waardevolle waterlopen in het Vlaamse Gewest (UIA,
Beneden-Scheldebekken) werd de Wullebeek niet onderzocht. De topokaart geeft wel een een sterk meanderend
verloop van de Wullebeek ter hoogte van de ontginningszone en verder stroomafwaarts ter hoogte van Biezerd.
Naar wateroverlast toe blijkt dat de zone van de Wullebeek stroomopwaarts van de A12 en het gebied stroomafwaarts
van de Wullebeek ter hoogte van Biezerd en Papevelden risicogebied zijn voor overstroming (zie figuur 6.2.2 in
bijlage 1). Ter hoogte van het studiegebied zelf, treden geen problemen op. Om de wateroverlast stroomafwaarts aan
te pakken werd het PRUP “Retentiezone Wullebeek” opgemaakt (zie ook 2.1 Ruimtelijke situering).
7.3.3
EFFECTBEOORDELING
Bij overvloedige regenval kunnen de ontginningsputten onder water komen te staan. Indien dit de ontginningswerken
verhinderd, of omwille van een andere reden het opgevangen hemelwater in de putten ongewenst is, kan het ofwel
overgepompt worden in naburige winningsputten of kan het afgevoerd worden langs een systeem van grachten en/of
beken om op die manier in een naburige waterloop terecht te komen. Ook indien grondwater wordt bemaald zijn dit
de voornaamste opties om het overtollig water van de site te verwijderen. In sommige gevallen kunnen er op het terrein
ook kunstmatige afwateringsgrachten worden aangelegd met de bedoeling om de bovenste laag van de bodem te
draineren (vb. om het terrein berijdbaar te houden). Hierbij kan ervoor geopteerd worden deze grachten het water te
laten afvoeren naar naburige waterlopen, of deze te laten fungeren als tijdelijk opvangbekkens van waaruit het water
dan geleidelijk verdampt of in de bodem infiltreert.
15214 NV Fr. Ceulemans & Co: Definitief MER
Tuinlei z/n Schelle
-80-
Door het overpompen van hemelwater of bemalingswater naar omliggende waterlopen, kan een debietswijziging
optreden. De effectbeoordeling voor de wijziging van de oppervlaktewaterkwantiteit is gesteund op een
kwetsbaarheidsbenadering door inschatting van de huidige effecten door de huidige ontginning en deze te vergelijken
met de bijkomende hoeveelheid water door uitvoering van het project.
De afvoer van hemelwater in de ontginningsputten dient geïnfiltreerd te worden of, indien infiltratie onmogelijk is,
gebufferd te worden met een buffervolume van minstens 330 m³/ha. Dit volume moet geledigd worden met een
maximaal debiet van 10 L/(s.ha).
Overstromingsproblemen worden niet verwacht
geen of verwaarloosbaar effect
Overstromingsproblemen worden wel verwacht
negatief effect
7.3.4
7.3.4.1
BESCHRIJVING EFFECTEN EN MILDERENDE MAATREGELEN
Wijziging oppervlaktewaterkwantiteit
In het studiegebied is de quartaire laag ongeveer 1 à 3 m dik. Daaronder bevindt zich direct de moeilijk doordringbare
Boomse kleilaag. Het hemelwater infiltreert oppervlakkig en stroomt oppervlakkig af naar de Wullebeek. Rond de
ontginning is een gracht getrokken die drainerend werkt en die ervoor zorgt dat het hemelwater in mindere mate
oppervlakkig in de put sijpelt. Dit water wordt dan via de gracht versneld afgevoerd naar de Wullebeek.
Het hemelwater dat in de ontginningsput terecht komt en op de klei stagneert wordt via een systeem bestaande uit
twee pompen met vlotter naar deze gracht gepompt. Een van de pompen bevindt zicht in de ontginningsput nabij het
kleifront dat ontgonnen wordt door de bagger; de tweede pomp bevindt zich in de noordelijke put waar klei ontgraven
wordt met een hydraulische graafmachine. Door het vlottersysteem, wordt er pas water overgepompt indien het
waterniveau een bepaald peil bereikt. Op de afvoer van het hemelwater uit de put zit dus een vertragingseffect.
In de huidige situatie is er stroomafwaarts op de Wullebeek een overstromingsprobleem, door de geringe
infiltratiecapaciteit van de ruime omgeving. Deze worden door de huidige activiteiten slechts in beperkte mate
beïnvloed (door vertragingseffect hemelwater in de put). Door de aanleg van de retentiezone “Wullebeek” (zie ook 2.1
Ruimtelijke situering) net ten zuiden van het projectgebied, moeten de eerder vermelde overstromingsproblemen
voorkomen worden. De werken om deze retentiezone te implementeren zijn begin 2014 van start gegaan. Het gaat
hier dus om de creatie van een aanzienlijke buffercapaciteit op de Wullebeek die op korte termijn zal gerealiseerd zijn.
Omdat het hemelwater dat uit de groeve wordt opgepompt vertraagd wordt afgevoerd naar de Wullebeek en omdat er
op korte termijn extra buffercapaciteit zal gecreëerd worden voor de retentie van water op de Wullebeek bij hevige
regenval, worden geen overstromingsproblemen verwacht ten gevolge van de ontginningsactiviteiten. Er wordt geen
grondwater afgepompt.
De totale terreinoppervlakte - zoals bedoeld in het MER-besluit - bedraagt 11,84 ha. Dit betekent dat er vanuit de
ontginning maximaal 118,4 liter per seconde aan opgevangen hemelwater mag worden afgevoerd.
Overstromingsproblemen worden niet verwacht
15214 NV Fr. Ceulemans & Co: Definitief MER
verwaarloosbaar
effect
Tuinlei z/n Schelle
-81-
7.3.4.2
Wijziging oppervlaktewaterkwaliteit
Het hemelwater dat neervalt in het projectgebied komt niet contact met verontreinigende stoffen en wordt louter
overgepompt naar afvoergrachten die gelegen zijn op maaiveldniveau om dan van daaruit via 1 lozingspunt aan de
zuidzijde van het terrein te worden geleid. Het hemelwater komt via een afvoergracht ten zuiden van de Hillekensweg
in de Wullebeek terecht. Indien door het optreden van een calamiteit het hemelwater vervuild wordt, wordt het nooit
op het oppervlaktewater geloosd.
Op de site wordt er alles aan gedaan om calamiteiten te vermijden, niet alleen uit bezorgdheid voor de waterkwaliteit
van het hemelwater dan naar de Wullebeek wordt afgevoerd, maar ook omdat er strenge kwaliteitsvereisten gelden
voor de klei die ontgonnen wordt. Dit wordt regelmatig gecontroleerd en elke (mogelijke) bron van contaminatie wordt
zeer strikt gecontroleerd en opgevolgd.
Milderende maatregelen
Reeds toegepast in de huidige situatie
−
Er wordt nooit water overgepompt in het rioleringssysteem;
−
Door gebruik te maken van een vlottersysteem, wordt er pas water overgepompt indien het waterniveau een
bepaald peil bereikt. Op de afvoer van het hemelwater uit de put zit dus een vertragingseffect.
−
De pompsystemen worden uitsluitend elektrisch aangedreven, waardoor geen calamiteiten t.g.v.
brandstoflekken e.d. kunnen ontstaan bij het afpompen van het hemelwater.
−
Er dient steeds minimaal een visuele controle van het ingestroomd hemelwater plaats te vinden vooraleer
het overgepompt wordt naar het oppervlaktewater. Bij het vaststellen van een calamiteit wordt onder geen
beding mogelijk verontreinigd hemelwater afgepompt tot nadat verder onderzoek heeft plaatsgevonden en
de nodige maatregelen getroffen zijn om de verontreiniging te verwijderen / behandelen.
−
De oppervlaktewateren en kunstmatige afvoerwegen voor hemelwater dienen steeds in open bedding te
blijven of aangelegd te worden.
Geplande maatregelen
−
De oppervlaktewateren en kunstmatige afvoerwegen voor hemelwater dienen steeds in open bedding te
blijven of aangelegd te worden.
15214 NV Fr. Ceulemans & Co: Definitief MER
Tuinlei z/n Schelle
-82-
7.4
DISCIPLINE GELUID
7.4.1
BESCHRIJVING REFERENTIESITUATIE
Rondom het projectgebied te Schelle werden er i.f.v. de geplande ontginnings- en herstructureringsactiviteiten 2
continue metingen en 5 ambulante metingen uitgevoerd. In onderstaande figuur wordt de locatie van deze meetpunten
aangeduid.
Figuur 7.4.1 Gewestplan met aanduiding projectgebied en meetpunten geluid
De coördinaten van deze meetpunten en de situering volgens het gewestplan Antwerpen (3/10/1979) worden in
onderstaande tabel besproken.
15214 NV Fr. Ceulemans & Co: Definitief MER
Tuinlei z/n Schelle
-83-
Tabel 7.4.1 Situering van vaste en ambulante meetpunten voor projectgebied
Adres
Lambert
Coördinaten
X
Y
Bestemming volgens gewestplan/RUP
Vast meetpunt
1
Steenwinkelstraat 426, Schelle
149271
201492
3° Agrarisch gebied op minder dan 500m
van ontginningsgebied
2
Koekoekstraat 124, Schelle
149535
200606
3° Agrarisch gebied op minder dan 500m
van ontginningsgebied
Ambulant meetpunt
A
Speltenlei 10, Schelle
148987
201164
5° Uitbreiding van ontginningsgebied
B
Tuinlei 174, Schelle
148977
200537
5° Ontginningsgebied
C
Koekoekstraat 55, Aartselaar
149212
200341
3° Agrarisch gebied op minder dan 500m
van ontginningsgebied
D
Pierstraat 292, Aartselaar
149721
200015
3° Woongebied op minder dan 500m van
ambachtelijke bedrijven en kleine en
middelgrote ondernemingen
E
Boomsesteenweg kruising Emiel
Hullebroecklaan, Schelle
150136
200343
4° Woongebied
Indien een gebied valt onder twee of meer punten van de tabel (Vlarem II – bijlage 2.2.1) dan is het gebied met de
hoogste richtwaarden van toepassing.
Rondom het projectgebied werd er continu gemeten van woensdag 8/01/2014 tot en met vrijdag 17/01/2014. De
ambulante metingen werden uitgevoerd tijdens de dagperiode van woensdag 29 januari 2014. De resultaten worden
grafisch weergegeven in bijlage 6 (boekdeel II).
De meetresultaten van de geluidsmetingen bij een windsnelheid van meer dan 5 m/s en bij neerslag zijn, zoals
voorgeschreven in VLAREM II bijlage 4.5.1. ‘Meetmethode en meetomstandigheden voor het omgevingsgeluid’, niet
weerhouden voor verdere analyse. We merken op dat de windsnelheid door het KMI op een hoogte van 10 m
geregistreerd wordt. Rekenen we dit met de algemeen toegepaste logaritmische formule voor het windprofiel om naar
een hoogte van 4 m (= hoogte microfoon) dan ligt de windsnelheid hier lager. Zo zien we dat een windsnelheid van 7
m/s op 10 m hoogte slechts 5,2 m/s bedraagt op 4 m hoogte. Vanaf een windsnelheid van 8 m/s op 10 m hoogte waait
de wind volgens bijlage 4.5.1. bij Vlarem II te snel t.h.v. de meetmicrofoon om nog een representatieve
geluidsoverdracht van de inrichting te kunnen registreren.
De meetparameters die gebruikt worden ter karakterisering van het omgevingsgeluid zijn hieronder weergegeven:
LAeq,T :
het A-gewogen equivalent geluidsniveau is een maat voor het beschouwde fluctuerende geluid. De
discontinue geluidsbelasting gedurende een periode T wordt omgerekend naar het niveau van een continu
geluid met dezelfde geluidsbelasting.
15214 NV Fr. Ceulemans & Co: Definitief MER
Tuinlei z/n Schelle
-84-
LAN,T :
het A-gewogen geluidsdrukniveau dat gedurende N % van de observatieperiode T wordt overschreden.
LA01,1h : het geluidsdrukniveau dat tijdens de waarnemingsperiode (1 uur) nog voor 1% van de tijd wordt
overschreden (= in totaal 36 seconden).
LA05,1h : het geluidsdrukniveau dat tijdens de waarnemingsperiode (1 uur) nog voor 5% van de tijd wordt
overschreden (= in totaal 3 minuten). Deze indices (LA01,1h & LA05,1h) kunnen als een aanduiding voor de
kortdurende geluiden beschouwd worden.
LA50,1h : het geluidsdrukniveau dat tijdens de waarnemingsperiode (1 uur) voor 50% van de tijd wordt overschreden.
LA95,1h : het geluidsdrukniveau dat tijdens de waarnemingsperiode (1 uur) voor 95% van de tijd wordt overschreden
(= in totaal 57 minuten). Deze laatste index kan dan ook worden beschouwd als een goede benadering van
het achtergrondgeluid. Het constant aanwezige geluid zal dan ook door deze waarde worden aangegeven.
7.4.1.1
Meetresultaten vaste meetpunten
7.4.1.1.1
Meetpunt 1 te Steenwinkelstraat 426, Schelle
De continue meetpost werd opgesteld in de achtertuin van de woning. Deze woning bevindt zich aan het woonlint ten
noorden/noordoosten van het projectgebied. Volgens het gewestplan ligt het meetpunt in een agrarisch gebied,
weliswaar op een afstand van minder dan 500 meter van een ontginningsgebied. Hierdoor wordt het meetpunt
ingedeeld onder punt 3° van de tabel weergegeven onder bijlage 2.2.1. bij VLAREM II, wat betekent dat de
milieukwaliteitsnorm voor geluid in openlucht tijdens de dagperiode 50 dB(A) bedraagt, tijdens de avondperiode 45
dB(A) en tijdens de nachtperiode nog 40 dB(A).
Op het meetpunt werd gemeten van woensdag 8/01/2014 tot en met vrijdag 17/01/2014. Onderstaande tabel geeft
voor het vast meetpunt een overzicht van de gemiddelde LAeq,1h, LA50,1h en LA95,1h-waarden voor de verschillende
perioden9.
Tabel 7.4.2 Vlarem II - gemiddelde van de LAeq,1h, LA50,1h en LA95,1h meetresultaten op vast meetpunt 1
Dag
Woensdag
8/01/2014
Donderdag
9/01/2014
9
Periode
LAeq,1h
(in
dB(A))
LA50,1h
(in
dB(A))
LA95,1h
(in
dB(A))
Windrichting
Windsnelheid
m/s
Dag
54
50
43
Z tot ZW
1-5 m/s
Avond
51
47
43
ZO tot Z
3 m/s
Nacht
48
42
39
ZO tot Z
3 m/s
Dag
62
57
49
ZW tot W
5-11 m/s
Avond
50
46
40
ZW tot W
5-6 m/s
Nacht
44
38
34
Z tot ZW, W
3-6 m/s
Neerslag
Geen
Geen
Voor de nachtperiode is dit telkenmale het gemiddelde van de 4 laagste LA95,1h-waarden.
15214 NV Fr. Ceulemans & Co: Definitief MER
Tuinlei z/n Schelle
-85-
Vrijdag
10/01/2014
Zaterdag
11/01/2014
Zondag
12/01/2014
Maandag
13/01/2014
Dinsdag
14/01/2014
Woensdag
15/01/2014
Donderdag
16/01/2014
Vrijdag
17/01/2014
Dag
53
50
44
Z tot ZW
4-5 m/s
Avond
51
47
40
ZW
4-5 m/s
Nacht
41
36
33
ZW
3-6 m/s
Dag
53
49
41
ZW tot W, NW
3-7 m/s
Avond
50
43
37
ZW tot W
3 m/s
Nacht
44
35
30
ZW
3-6 m/s
Dag
52
48
42
O tot ZO
1-4 m/s
Avond
50
45
42
ZO tot Z
3 m/s
Nacht
42
33
31
ZO, Z, ZW,
windstil
0-3 m/S
Dag
54
51
45
Z tot ZW
3-6 m/s
Avond
52
47
43
ZO tot Z
3 m/s
Nacht
44
37
34
ZO tot Z, ZW
2-6 m/s
Dag
55
51
45
ZO tot Z, W
3-5 m/s
Avond
50
44
38
ZW tot W
3 m/s
Nacht
42
37
34
ZO tot Z tot ZW
3 m/s
Dag
56
53
48
Z
4-6 m/s
Avond
51
47
42
Z
3-4 m/s
Nacht
40
35
33
Z tot ZW
3-6 m/s
Dag
55
52
47
Z tot ZW
2-5 m/s
Avond
53
48
43
Z
4-5 m/s
Nacht
48
41
36
Z
4-6 m/s
Dag
56
53
47
Z
5-7 m/s
Avond
--
--
--
--
--
Nacht
50
43
37
Z
5-6 m/s
15214 NV Fr. Ceulemans & Co: Definitief MER
Tuinlei z/n Schelle
Geen
Geen
Geen
Geen
Geen
Geen
Geen
Geen
-86-
De LAeq-niveaus die werden geregistreerd worden voornamelijk bepaald door het verkeer in de Steenwinkelstraat.
Tijdens de meetcampagne werden er, uitgezonderd op 8/1/14, opvulactiviteiten uitgevoerd in de groeve. Deze
activiteiten gebeurden onder het maaiveldniveau en bevinden zich op meer dan 700m tot het meetpunt, bijgevolg zal
de bijdrage verwaarloosbaar zijn. De gemiddelde LAeq-niveaus liggen tijdens de dagperiode tussen 54 en 56 dB(A),
dit wordt waargenomen als ‘hoorbaar’ tot ‘druk’. Tijdens de avondperiode ligt het gemiddelde LAeq nog tussen 50 en
53 dB(A), de perceptie blijft ongewijzigd. Tijdens de nachtperiode zakken de niveaus tussen 40 en 44 dB(A), dit
percipieert men als ‘rustig’ tot ‘hoorbaar’. Tijdens het weekend verschillen de gemiddelde LAeq niveaus niet veel.
Voor de beschouwing van het continue geluidsklimaat of achtergrondgeluidsdrukniveau hanteren we de LA95
parameter. Bij registratie onder representatieve meteocondities (windsnelheid ≤ 5 m/s en geen regen) liggen de
continue niveaus tijdens de dagperiode, bij een (gedeeltelijke) windrichting van het projectgebied richting meetpunt,
rond de 45 dB(A). Hierdoor blijft de milieukwaliteitsnorm gemakkelijk gerespecteerd. Ook gedurende de avond- en
nachtperiodes stelt er zich geen probleem m.b.t. het respecteren van de milieukwaliteitsnormen die titel II van het
Vlarem hanteert voor het betrokken gebied. Tijdens de nachtperiodes kunnen de continue niveaus zakken tot onder
35 dB(A).
7.4.1.1.2
Meetpunt 2 te Koekoekstraat 124, Schelle
De continue meetpost werd opgesteld in de achtertuin van de woning. Deze woning bevindt zich aan het woonlint ten
oosten/zuidoosten van het projectgebied. Volgens het gewestplan ligt het meetpunt in een agrarisch gebied, weliswaar
op een afstand van minder dan 500 meter van een ontginningsgebied. Hierdoor wordt het meetpunt ingedeeld onder
punt 3° van de tabel weergegeven onder bijlage 2.2.1. bij VLAREM II, wat betekent dat de milieukwaliteitsnorm voor
geluid in openlucht tijdens de dagperiode 50 dB(A) bedraagt, tijdens de avondperiode 45 dB(A) en tijdens de
nachtperiode nog 40 dB(A). Op het meetpunt werd gemeten van woensdag 8/01/2014 tot en met vrijdag 17/01/2014.
Onderstaande tabel geeft voor het vast meetpunt een overzicht van de gemiddelde LAeq,1h, LA50,1h en LA95,1h-waarden
voor de verschillende perioden10.
Tabel 7.4.3 Vlarem II - gemiddelde van de LAeq,1h, LA50,1h en LA95,1h meetresultaten op vast meetpunt 2
Dag
Woensdag
8/01/2014
Donderdag
9/01/2014
10
Periode
LAeq,1h
(in dB(A))
LA50,1h
(in dB(A))
LA95,1h
(in dB(A))
Windrichting
Windsnelheid
m/s
Dag
47
44
42
Z tot ZW
1-5 m/s
Avond
46
45
43
ZO tot Z
3 m/s
Nacht
44
43
40
ZO tot Z
3 m/s
Dag
51
49
45
ZW tot W
5-11 m/s
Avond
42
41
40
ZW tot W
5-6 m/s
Nacht
39
38
34
Z tot ZW, W
3-6 m/s
Neerslag
Geen
Geen
Voor de nachtperiode is dit telkenmale het gemiddelde van de 4 laagste LA95,1h-waarden.
15214 NV Fr. Ceulemans & Co: Definitief MER
Tuinlei z/n Schelle
-87-
Vrijdag
10/01/2014
Zaterdag
11/01/2014
Zondag
12/01/2014
Maandag
13/01/2014
Dinsdag
14/01/2014
Woensdag
15/01/2014
Donderdag
16/01/2014
Vrijdag
17/01/2014
Dag
49
44
43
Z tot ZW
4-5 m/s
Avond
42
41
39
ZW
4-5 m/s
Nacht
38
37
35
ZW
3-6 m/s
Dag
48
41
38
ZW tot W, NW
3-7 m/s
Avond
39
38
36
ZW tot W
3 m/s
Nacht
37
34
31
ZW
3-6 m/s
Dag
48
43
40
O tot ZO
1-4 m/s
Avond
44
43
41
ZO tot Z
3 m/s
Nacht
36
34
32
ZO, Z, ZW,
windstil
0-3 m/S
Dag
48
45
43
Z tot ZW
3-6 m/s
Avond
46
45
43
ZO tot Z
3 m/s
Nacht
38
36
34
ZO tot Z, ZW
2-6 m/s
Dag
47
45
43
ZO tot Z, W
3-5 m/s
Avond
40
38
37
ZW tot W
3 m/s
Nacht
39
37
35
ZO tot Z tot ZW
3 m/s
Dag
49
47
46
Z
4-6 m/s
Avond
44
43
41
Z
3-4 m/s
Nacht
37
36
34
Z tot ZW
3-6 m/s
Dag
49
47
45
Z tot ZW
2-5 m/s
Avond
46
45
43
Z
4-5 m/s
Nacht
40
39
35
Z
4-6 m/s
Dag
51
47
45
Z
5-7 m/s
Avond
--
--
--
--
--
Nacht
41
40
37
Z
5-6 m/s
15214 NV Fr. Ceulemans & Co: Definitief MER
Tuinlei z/n Schelle
Geen
Geen
Geen
Geen
Geen
Geen
Geen
Geen
-88-
De LAeq-niveaus die werden geregistreerd worden voornamelijk bepaald door het verkeer in de Koekoekstraat, door
woonactiviteiten en door natuurgeluiden (vogels). Tijdens de meetcampagne werden er, uitgezonderd op 8/1/14,
opvulactiviteiten uitgevoerd in de groeve. Deze activiteiten gebeurden onder het maaiveldniveau en bevinden zich op
meer dan 500m tot het meetpunt, bijgevolg zal de bijdrage verwaarloosbaar zijn. De gemiddelde LAeq-niveaus liggen
tijdens de dagperiode tussen 47 en 51 dB(A), dit wordt waargenomen als ‘rustig’ tot ‘hoorbaar’. Tijdens de
avondperiode ligt het gemiddelde LAeq nog tussen 40 en 46 dB(A) en tijdens de nachtperiode zakken de niveaus tussen
37 en 41 dB(A). De perceptie is voor beide periodes ‘rustig’. Tijdens het weekend verschillen de gemiddelde LAeq
niveaus niet veel.
Voor de beschouwing van het continue geluidsklimaat of achtergrondgeluidsdrukniveau hanteren we de LA95
parameter. Bij registratie onder representatieve meteocondities (windsnelheid ≤ 5 m/s en geen regen) liggen de
continue niveaus tijdens de dagperiode, bij een windrichting van het projectgebied richting meetpunt, rond de 43 dB(A).
Hierdoor blijft de milieukwaliteitsnorm gemakkelijk gerespecteerd. Ook gedurende de avond- en nachtperiodes stelt er
zich geen probleem m.b.t. het respecteren van de milieukwaliteitsnormen die titel II van het Vlarem hanteert voor het
betrokken gebied. Gelijkaardig als op mpt 1, kunnen de continue niveaus tijdens de nachtperiode zakken tot onder 35
dB(A).
7.4.1.2
Meetresultaten ambulante meetpunten
Rondom het projectgebied werden er naast de continue metingen nog 3 ambulante metingen uitgevoerd in functie van
de meest nabijgelegen woningen t.o.v. de geplande activiteiten. Dit gebeurde gedurende de dagperiode op woensdag
29/01/2014. De resultaten (statistische parameters en equivalent geluidsdrukniveau) zijn weergegeven in
onderstaande tabel. Er werd per meetpunt 10 minuten (T) gemeten bij een wind uit oostelijke richting van 5 m/s.
Tabel 7.4.4 Meetresultaten ambulante meetpunten projectgebied
Meetpunt
Starttijd van meting met
duurtijd T = 10 min
LAeq,T
LA01,T
LA05, T
LA10,T
LA50,T
LA95,T
A
9u13
48
55
51
50
48
46
B
9u40
57
76
65
59
51
49
C
10u03
51
56
53
52
50
48
Meetpunt A bevindt zich ter hoogte van de woning te Speltenlei 10 in Schelle. Het projectgebied ligt op +/- 220 m ten
zuiden van deze woning. Het omgevingsgeluid uitgedrukt in LAeq,T wordt er bepaald door woonactiviteiten en
natuurgeluiden, maar ook door het wegverkeer van de A12 op afstand. Het opgemeten niveau van 48 dB(A) percipieert
men als ‘rustig’. Het achtergrondgeluidsniveau (LA95,T) wordt er bepaald door verkeer en door de opvulactiviteiten in
de groeve. De continue niveaus zakken terug tot 46 dB(A). De MKN die titel II van het Vlarem oplegt (gebieden onder
5° van bijlage 2.2.1. bij VLAREM II) blijft hierdoor gerespecteerd.
Meetpunt B bevindt zich t.h.v. de meest nabijgelegen woning t.o.v. het projectgebied te Tuinlei 174 in Schelle. Het
punt bevindt zich op een 20 meter tot de beschermingsstrook van de groeve. Het omgevingsgeluid, uitgedrukt in LAeq,T,
wordt er voornamelijk bepaald door woonactiviteiten, de opvulactiviteiten en het vrachtverkeer van en naar het
projectgebied. Het opgemeten niveau van 57 dB(A) percipieert men als ‘druk’. Het achtergrondgeluidsniveau,
15214 NV Fr. Ceulemans & Co: Definitief MER
Tuinlei z/n Schelle
-89-
uitgedrukt in LA95,T, zakt terug tot 49 dB(A). De MKN die titel II van het Vlarem oplegt (gebieden onder 3° van bijlage
2.2.1. bij VLAREM II) blijft gerespecteerd.
Meetpunt C, gelegen ter hoogte van de woning te Koekoestraat 55 te Aartselaar, ligt op een afstand van 225 m ten
zuiden van het projectgebied. Het omgevingsgeluid, uitgedrukt in LAeq,T, wordt er voornamelijk bepaald door
woonactiviteiten, de opvulactiviteiten in de groeve en door verkeer op de nabijgelegen wegen. Het opgemeten niveau
van 51 dB(A) neemt men waar als ‘hoorbaar’. Het achtergrondgeluidsniveau, uitgedrukt in LA95,T, zakt terug tot 48
dB(A). De MKN die titel II van het Vlarem oplegt (gebieden onder 3° van bijlage 2.2.1. bij VLAREM II) blijft
gerespecteerd.
7.4.1.3
Toetsing aan de milieukwaliteitsnorm volgens Vlarem II en vastleggen van richt- en grenswaarden
Onderstaande tabel vat voor de beschouwde meetpunten de milieukwaliteitsnorm en de grenswaarden voor het
specifiek geluid samen. Als het VLAREM-gemiddelde van het LA95,1h kleiner is dan de milieukwaliteitsnormen, dient het
specifiek geluid van de nieuwe inrichting beperkt te blijven tot de milieukwaliteitsnorm verminderd met 5 dB(A).
Tabel 7.4.5 Toetsing van VLAREM II-gemiddelde LA95,T met VLAREM II milieukwaliteitsnormen (MKN)
MP
Periode
Indeling volgens
tabel Vlarem II
bijlage 2.2.1/
4.5.4.
Dag
1
2
A
B
Gemiddelde
LA95,T
Grenswaarde
MKN
Weekdagen
Nieuwe
inrichting
45
50
45
41
45
40
Nacht
37
40
35
Dag
43
50
45
41
45
40
Nacht
38
40
35
Dag
46
60
55
--
55
50
Nacht
--
55
50
Dag
49
60
55
--
55
50
--
55
50
Avond
Avond
Avond
Avond
Gebied 3
Gebied 3
Gebied 5
Gebied 5
Nacht
15214 NV Fr. Ceulemans & Co: Definitief MER
Tuinlei z/n Schelle
-90-
Dag
C
Avond
Gebied 3
Nacht
48
50
45
--
45
40
--
40
35
De opgemeten (al dan niet oorspronkelijke) achtergrondgeluidsniveaus liggen voor alle meetpunten beneden de MKN
die titel II van het Vlarem oplegt. Bijgevolg wordt de grenswaarde die van toepassing is op de ontginning bekomen
door de richtwaarden weergegeven in bijlage 4.5.4. bij Vlarem II te verminderen met 5 dB(A).
De gekozen meetpunten dienen als referentiepunten. Aangezien er meerdere omringende woningen zijn, werken we
in functie van de overdrachtsberekening / effectbepaling met volgende beoordelingspunten:
Tabel 7.4.6 Geluidsnormen voor het continue specifieke geluid in open lucht voor de geselecteerde
beoordelingspunten volgens afdeling 4.5.3. en bijlage 4.5.4. bij Vlarem II
BP
Adres
Indeling volgens tabel
bijlage 4.5.4. bij
Vlarem II
GW dB(A)
open lucht
D
A
N
A
Speltenlei 10, 2627 Schelle (=mpA)
Punt 5°
55
50
50
B
Tuinlei 174, 2627 Schelle (=mpB)
Punt 5°
55
50
50
C
Koekoekstraat 55, 2630 Aartselaar (=mpC)
Punt 3°
45
40
35
D
Koekoekstraat 138, 2627 Schelle
Punt 3°
45
40
35
E
Koekoelstraat 124, 2627 Schelle (=mp2)
Punt 3°
45
40
35
F
Koekoekstraat 54, 2627 Schelle
Punt 3°
45
40
35
G
Koekoekstraat 12, 2627 Schelle
Punt 3°
45
40
35
H
Steenwinkelstraat 518, Schelle
Punt 3°
45
40
35
I
Steenwinkelstraat 422, 2627 Schelle
Punt 3°
45
40
35
J
Tuinlei 141, 2627 Schelle
Punt 5°
55
50
50
Op deze beoordelingspunten wordt het specifieke geluidsniveau ten gevolge van de inrichting berekend. Om op de
Vlarem-beoordelingspunten de richtwaarden te kunnen bepalen, maar ook om de mogelijke effecten te kunnen
bespreken dient het oorspronkelijk omgevingsgeluid gekend te zijn. Voor de beoordelingspunten die samenvallen met
één van de twee meetpunten hanteren we uiteraard de meetparameters die werden opgemeten op de betrokken
15214 NV Fr. Ceulemans & Co: Definitief MER
Tuinlei z/n Schelle
-91-
meetpunten. Voor de overige beoordelingspunten waar niet werd gemeten hanteren we de geluidsindices die werden
opgemeten ter hoogte van het meest nabijgelegen of meest representatieve meetpunt.
Ter verduidelijking geven we hieronder het gewestplan met aanduiding van de beoordelingspunten:
Figuur 7.4.2 Gewestplan projectgebied + beoordelingspunten geluid
7.4.2
7.4.2.1
METHODOLOGIE
Algemeen
Zoals bij de scoping reeds aangegeven, is deze effectgroep enkel relevant voor de fase van werkzaamheden (zowel
ontginning op zich als afwerking van de groeve):
De ontginning gebeurt met machines die geluid produceren. Volgende installaties worden ingezet tijdens de afgraving
van de klei:
•
Emmerkettingbagger voor het delven van de klei
•
transportband (tussen emmerbagger en vrachtwagen)
•
hydraulische graafmachine voor het delven van klei (en aanleg van mogelijke gronddam)
•
vrachtwagens voor het transport naar de fabriek
•
pompen om de groeve droog te houden tijdens het graven
Ook de opvulfase zal machinaal gebeuren:
•
vrachtwagens die niet verontreinigde grond aanvoeren
•
graafmachine en bulldozer voor het uitspreiden en nivelleren van het opvulmateriaal.
Binnen de groeve kunnen beide activiteiten gelijktijdig worden uitgevoerd. In de effectbespreking zijn een aantal
scenario’s opgenomen, waarbij onder meer rekening gehouden wordt met de mogelijk gelijktijdige aanwezigheid van
de verschillende activiteiten.
15214 NV Fr. Ceulemans & Co: Definitief MER
Tuinlei z/n Schelle
-92-
In functie van de effectbespreking heeft de deskundige geluid de toelaatbare waarde van het specifieke geluid dat het
project mag veroorzaken bepaald. Conform Vlarem is dit afhankelijk van het oorspronkelijke omgevingsgeluid.
Om de huidige geluidstoestand t.h.v. de dichtst bijgelegen woningen t.o.v. de groeve te Schelle te inventariseren werd
voorgesteld twee continue geluidsmetingen over verschillende dagen uit te voeren.
Tevens werden er nog 5 ambulante meetpunten voorzien. De vaste en ambulante meetpunten werden gekozen in
functie van de meest nabijgelegen woningen tot de ontginning, in functie van andere kwetsbare gebieden en langs de
verschillende transportroutes ter bepaling van het huidig wegverkeerslawaai. Aan de hand van deze immissiemetingen
werd het oorspronkelijke/huidige omgevingsgeluid bepaald.
Voor de continue meting werden de opgemeten niveaus telkens statistisch gemiddeld over één uur ter bepaling van
het LAeq,1h, LA01,1h, LA05,1h, LA10,1h, LA50,1h en LA95,1h. De metingen werden uitgevoerd met een geluidsmeter (real time
frequentie analysator) van het type Larson Davis 824. Dit meetinstrument voldoet aan de wettelijke bepalingen in
VLAREM II. Vóór en na de meting werd de meetketen met behulp van een ijkbron van Larson Davis gekalibreerd zoals
voorgeschreven in het kwaliteitshandboek van dBA-Plan bvba. Ook de geluidsmetingen zelf werden uitgevoerd zoals
voorgeschreven in het kwaliteitshandboek van dBA-Plan bvba. De meetfout op de gemeten geluidsniveaus bedraagt
+/- 1 dB(A).
De toetsing van de meetresultaten aan de milieukwaliteitsnormen of richtwaarden uit Vlarem II in functie van de ligging
van de meetpunten volgens het gewestplan is juridisch vereist en geeft aan in hoeverre de huidige geluidsbelasting
hieraan conform is. Het verschil tussen het huidige omgevingsgeluid en de milieukwaliteitsnorm geeft vervolgens aan
welke toename van omgevingsgeluid is toegelaten. Deze toegelaten waarde heeft de deskundige vervolgens
vergeleken met het verwachte specifieke geluid van het nieuwe project.
Voor de bepaling van de toelaatbare waarde van het specifieke geluid (verder afgekort als Lsp) dat door het project
mag worden veroorzaakt werd uitgegaan van het VLAREM II gemiddeld LA95,1h van het oorspronkelijke
omgevingsgeluid.
Om het effect van de ontginnings- en herstructureringsactiviteiten op het omgevingsgeluid in te schatten moet de
geluidsemissie van de geluidsbronnen gekend zijn. De specificaties van de in te zetten machinerie werd ons
overgemaakt door de opdrachtgever. Er wordt gebruik gemaakt van metingen i.h.k.v. deze MER, emissiegegevens uit
andere MER’s voor ontginningen en uit recente geluidsstudies.
Teneinde de impact van het project te kennen, wordt met behulp van overdrachtsberekeningen het specifieke
geluidsniveau in de omgeving bepaald. Deze overdrachtsberekening zal gebeuren met het computersimulatiemodel
Geomilieu dat steunt op ISO9613. Bij de berekening werd o.a. rekening gehouden met de geometrische afname van
het geluid, luchtabsorptie, het bodemeffect, de glooiing van het landschap,… Voor afstanden tussen bron en ontvanger
tussen 100 m en 1000 m geeft ISO 9613 (waarop het rekenmodel is gebaseerd) een nauwkeurigheid van ± 3 dB(A).
Op korte afstand tot de ontginningsput (minder dan 50m) is de foutenmarge kleiner dan 2 dB(A). De
overdrachtberekeningen werden uitgevoerd in de octaafbandfrequenties van 63Hz tot 8kHz.
Het effect van de ontginning werd visueel voorgesteld aan de hand van geluidscontouren. Er werden een aantal
scenario’s doorgerekend in functie van de ruimtelijke fasering, van de “werkdiepte”, van de plaats van de machines
en de in te zetten machines. Er werd steeds een berekening uitgevoerd voor de meest ongunstige situatie zoals een
wind van bron naar ontvanger, continu werkende machines met vollast etc.
Op basis van de beschouwde geluidsbronnen en de gehanteerde geluidsvermogenniveaus kan globaal worden
besloten of het specifieke geluid van het project voldoet aan de eisen opgelegd door Vlarem II. Indien nodig, worden
milderende maatregelen voorgesteld. De milderende maatregelen kunnen betrekking hebben op de geluidsbronnen
(type machines), werkwijze (bijv. vorming van het afgravingsfront) of op de overdrachtsweg (plaatsen van bermen,…).
15214 NV Fr. Ceulemans & Co: Definitief MER
Tuinlei z/n Schelle
-93-
Er zal dan verder afgewogen worden of een dergelijke berm nog nuttig is, in functie van de duurtijd, de huidige
ontginnings/herstructureringsfase, landschappelijke inplanting, enz.
Daar de activiteiten die onderwerp zijn van dit MER Vlarem-plichtig zijn, wordt het significantiekader toegepast dat
men in het richtlijnenboek voor geluid en trillingen hanteert voor industrielawaai. Dit omvat enerzijds een beoordeling
van het effect op het oorspronkelijk omgevingsgeluid en anderzijds een toetsing aan de wettelijke bepalingen van
Vlarem II. Dit significantiekader is hierna weergegeven:
Tabel 7.4.7 Significantiekader discipline geluid (definitieve versie dd. 28/02/2011)
Invloed op omgeving
Eindscore na correctie
Voldoet aan het Vlarem ?
Lna-Lvoor*
tussenscore
Nieuw of verandering
Bestaand
∆LAX,T
(effectscore)
Lsp≤GW
Lsp>GW
Lsp≤RW
RW<Lsp≤RW+10
Lsp>RW+10
∆LAX,T>+6
-3
-1
-3
-1
-2
-3
+3<∆LAX,T≤+6
-2
-1
-3
-1
-2
-3
+1<∆LAX,T≤+3
-1
-1
-3
-1
-1
-3
-1≤∆LAX,T≤+1
0
0
-1/-2 **
0
-1
-3
-3≤∆LAX,T<-1
+1
+1
-
+1
+1
-
-6≤∆LAX,T<-3
+2
+2
-
+2
+2
-
∆LAX,T<-6
+3
+3
-
+3
+3
-
∆LAX,T : verschil in omgevingsgeluid in dB(A) voor en nadat een project zal zijn uitgevoerd
Met T = duur in seconden
Met X:
“N” parameter van statistische analyse (LAN,T), in Vlarem wordt N = 95 gebruikt ter toetsing aan de milieukwaliteitsnorm
ofwel
“eq” voor het equivalente geluidsdrukniveau (LAeq,T), van het omgevingsgeluid.
GW : grenswaarde volgens het beslissingsschema 4.5.6.1 van Vlarem II
RW : richtwaarde
Lsp : specifiek geluid
*bij hervergunning dient Lvoor gebruikt te worden alsof het bestaande bedrijf er niet was. Bij een hervergunning van een inrichting
met een mix van bestaande & nieuwe bronnen is het oorspronkelijk omgevingsgeluid voor de nieuwe bronnen, het
omgevingsgeluid met de bestaande bronnen van de inrichting in werking.
15214 NV Fr. Ceulemans & Co: Definitief MER
Tuinlei z/n Schelle
-94-
** de keuze -1 ofwel -2 is afhankelijk van de grootte van de overschrijding van de GW (al dan niet binnen het
betrouwbaarheidsinterval van de berekende specifieke immissie).
Voor wat betreft de lege vakjes kan gesteld worden dat de mogelijkheid om in dergelijk vakje terecht te komen zich in
uitzonderlijke gevallen zal voordoen. De deskundige zal hier zelf een score aangeven die vergezeld gaat van een
degelijke motivatie.
Voor niet Vlarem punten wordt enkel de tussenscore gebruikt en geen eindscore. De parameter mag door de
deskundige gekozen en gemotiveerd worden.
De uiteindelijke negatieve scores worden als volgt gekoppeld aan milderende maatregelen.
-1 (matig
significant
negatief)
Onderzoek naar milderende maatregelen is minder dwingend, maar indien de juridische en
beleidsmatige randvoorwaarden aangeven dat er zich een probleem kan stellen dan dient de
deskundige over te gaan tot voorstellen van milderende maatregelen. Bij het ontbreken ervan
dient dit gemotiveerd te worden.
-2 (significant
negatief)
Er dient noodzakelijkerwijs gezocht te worden naar milderende maatregelen, eventueel te
koppelen aan de langere termijn. Bij het ontbreken ervan dient dit gemotiveerd te worden.
-3 (zeer
significant
negatief)
Er dient noodzakelijkerwijs gezocht te worden naar milderende maatregelen te koppelen aan de
korte termijn. Bij het ontbreken ervan dient dit gemotiveerd te worden.
De scores 0, +1, +2 en +3 krijgen respectievelijk de beoordeling verwaarloosbaar, positief, zeer positief en
uitgesproken positief.
7.4.2.2
Emissies
Bij ontginning en herstructurering wordt volgende procedure gevolgd:
•
Verwijdering van de teelaarde (indien nodig wanneer men begint te ontginnen op maaiveldniveau ;
stockering ter plaatse);
•
Afgraven en transporteren van de kleilagen;
o
Emmerkettingbagger
o
Hydraulische graafkraan
•
Aanbrengen van aanvulgronden;
•
Herstel, terug aanbrengen van de teelaarde.
De geluidsbelasting voor de diverse stappen in de ontginning en herstructurering is verschillend omdat enerzijds de
duur van elke stap niet dezelfde is en anderzijds de kenmerken (ingezette machines, exploitatieritme) verschillen. We
beschrijven elke stap en bespreken de afgeleide invoergegevens in de geluidsmodellering.
15214 NV Fr. Ceulemans & Co: Definitief MER
Tuinlei z/n Schelle
-95-
7.4.2.2.1
Verwijdering van teelaarde
Deze voorbereidende stap in de ontginning is slechts een zeer tijdelijke activiteit. De graafmachine bevindt zich op
maaiveldniveau. Daar de teelaarde ter plaatse blijft is er geen (intern) transport met vrachtwagens vereist. Eventueel
kan de teellaag gebruikt worden voor de aanleg van een tijdelijke berm.
Bij de geluidsmodellering werd voor de relevante zones binnen het betrokken projectgebied een scenario berekend
waarbij de machinerie, ingezet voor verwijdering van teelaarde, zich bevindt op maaiveldniveau. Deze situatie is
immers te beschouwen als een “worst case” inzake geluidshinder naar de receptoren.
7.4.2.2.2
Afgraven en transporteren van de kleilagen
Enerzijds wordt de klei uitgebaggerd met inzet van een emmerkettingbagger. Omwille van de grote ontginningsdiepte
en noodzaak tot intense menging van het volledig afgegraven geologisch profiel, wordt gebruik gemaakt van dergelijk
systeem. Dit systeem omvat een baggerarm waarop op regelmatige afstand ‘emmers’ zijn gemonteerd die in een
stijgende beweging klei van de talud afschrapen. De afgeschraapte klei wordt bovenaan de talud op een transportband
gebracht, die de klei transporteert naar de vrachtwagens.
Voor het projectgebied te Schelle is de bagger steeds werkzaam op maaiveldniveau, de machinekamer bevindt zich
boven het maaiveldniveau. Deze bagger kan tot op 18 m beneden het maaiveldniveau ontginnen.
Bij de geluidsmodellering werden alle scenario’s doorgerekend met de geluidemissie van de bagger
boven maaiveldhoogte.
Anderzijds kan men de aanwezige kleilagen selectief afgegraven met een graafmachine op rupsbanden. Het voordeel
van deze methode is de wendbaarheid van de machine zodat ook gebieden met een grillige vorm efficiënt en selectief
ontgonnen kunnen worden. De afgegraven klei wordt geladen op vrachtwagens en vervolgens wordt de klei afgevoerd
naar de koper (civiele bouwsector). Niet bruikbare lagen blijven ter plaatse in de groeve en worden gebruikt bij de
realisatie van de nabestemming of voor de aanleg van een gronddam.
De diepte waarop de graafmachine werkzaam is binnen de betrokken groeve bedraagt maximaal 15 m beneden
maaiveldniveau.
Bij de geluidsmodellering werd voor de relevante zones binnen het betrokken projectgebied een scenario berekend
waarbij de machinerie, ingezet voor ontginning, zich bevindt op maaiveldniveau11. Deze situatie is immers te
beschouwen als een “worst case” inzake geluidshinder naar de receptoren. Voor de relevante zones wordt tevens
bekeken wat de effecten zijn wanneer de machinerie werkzaam is op verlaagd niveau (15 m onder het
maaiveldniveau).
Wat het transport van de afgegraven klei betreft, is rekening gehouden met een maximaal ontginningsritme. De
ontginningsactiviteiten zijn gepland op weekdagen tussen 7u en 19u en voor het projectgebied zullen er ongeveer 7
vrachtwagenbewegingen per uur plaatsvinden. Er wordt niet ontgonnen voor 7 uur ’s morgens.
11
Na de voorbereidende fase is de machinerie werkzaam op 3 meter onder het maaiveldniveau
15214 NV Fr. Ceulemans & Co: Definitief MER
Tuinlei z/n Schelle
-96-
7.4.2.2.3
Opvullingswerken
Het ontgonnen gedeelte van de groeve wordt opgevuld met niet-verontreinigde gronden. Hier maakt men (worst case)
gebruik van een hydraulische graafkraan, een bulldozer en vrachtwagens die de opvulgronden aanbrengen.
Bij de geluidsmodellering werd voor de relevante zones binnen het betrokken projectgebied een scenario berekend
waarbij de machinerie, ingezet voor de herstructurering, zich bevindt op maaiveldniveau. Deze situatie is immers te
beschouwen als een “worst case” inzake geluidshinder naar de receptoren. Voor de relevante zones wordt tevens
bekeken wat de effecten zijn wanneer de machinerie werkzaam is op verlaagd niveau (9 m onder het maaiveldniveau).
Ook wat het transport van opvulgrond naar de groeve betreft, is rekening gehouden met een maximaal
ontginningsritme. De opvulactiviteiten zijn eveneens gepland op weekdagen tussen 7u en 19u en voor het
projectgebied zullen er ongeveer 10 vrachtwagenbewegingen per uur plaatsvinden. Er wordt niet opgevuld vóór 7 uur
’s morgens. Om de verkeersdrukte in de Matenstraat – Pierstraat – A12 die zich tijdens de ochtendspits afspeelt voor
te zijn, rijden de eerste vrachtwagens reeds eenmalig (ongeladen) uit omstreeks 6h00 (zie verder onder
Geluidsemissie vrachtwagentransporten).
Daar ontginningsactiviteiten en herstructureringsactiviteiten simultaan kunnen plaatsvinden wordt het cumulatief effect
van beide activiteiten voor de relevante zones binnen het betrokken projectgebied onderzocht.
7.4.2.2.4
Herstel / terug aanbrengen van de teelaarde
De teelaarde die in het gebied is gestockeerd, wordt terug geplaatst bovenop de aanvulgrond. Dit is de eindfase van
herstructurering.
Voor de geluidsmodellering verwijzen we naar de berekening i.f.v. het verwijderen van de teelaarde ; het totale
geluidsvermogen van de ingezette machinerie is immers praktisch identiek.
7.4.2.3
Ingezette machinerie
De voornaamste en meest belangrijke geluidsproducerende machines die worden ingezet gedurende de ontginningsen herstructureringsactiviteiten zijn de hydraulische graafmachine en/of kettingemmerbagger en de vrachtwagens.
Tijdens de herstructureringsactiviteiten zijn dit de hydraulische graafmachine, een bulldozer en vrachtwagens.
Om de te verwachten emissie zo correct mogelijk te kunnen inschatten, werden een aantal bronmetingen uitgevoerd
op de site te Schelle. Tevens werd gebruik gemaakt van gegevens uit de andere gelijkaardige MER’s12. Alle relevante
machines zijn meegenomen in de effectbeoordeling.
Voor onze berekeningen gaan we er van uit dat meest luidruchtige machines uit het machinepark van Ceulemans
zullen worden ingezet op de klei-ontginning / herstructurering:
•
Rupsgraafmachine voor voorbereidende fase (Type ZX350)
•
Rupsgraafmachine voor ontginning/opvulling (Type EX455)
•
Bulldozer (type D6N LGP)
12
O.a. MER Leemwinning te Zaventem, uitgevoerd door Belconsulting i.o.v. Transport Demets n.v. (2003) en MG-MER Groeves Ieperiaanklei
(2009).
15214 NV Fr. Ceulemans & Co: Definitief MER
Tuinlei z/n Schelle
-97-
•
Dumper (type A30E)
•
Vrachtwagens (type onbekend)
•
Pomp enkel nodig in functie van afvoer van water. Werkt dus niet de ganse periode.
De geluidsbronnen met bijhorende geluidsvermogenniveaus die tijdens de ontginning en opvulling worden ingezet,
zijn weergegeven in onderstaande tabel. Aangezien er verschillende types kunnen worden ingezet wordt in de
berekeningen telkens het hoogst mogelijk LWA gehanteerd. Elk berekend scenario geeft het effect weer indien de
machines met vol vermogen in werking zijn. Met andere woorden de meest ongunstige situatie wordt in rekening
gebracht. In werkelijkheid wordt niet altijd met vol vermogen gewerkt en zijn de werktuigen ook niet continu in werking.
Tabel 7.4.8 Geluidsvermogenniveaus van de geluidsbronnen
7.4.2.4
Scenario’s
De locatie van de machines is bepalend voor het immissieniveau dat aan de verschillende woningen zal heersen.
Tevens wordt gelijktijdig het effect van het werfverkeer in rekening gebracht (i.e. afvoer van klei en aanvoer van
opvulgronden in de groeve).
Voor het betrokken ontginningsgebied worden een aantal scenario’s doorgerekend. Elk scenario is slechts een
momentopname, maar kan perfect doorgetrokken worden naar een gelijkaardige situatie.
Om de impact van transporten van en naar de groeve (afvoer van klei naar klanten en aanvoer van opvulgronden) op
de openbare weg in te schatten werd een afzonderlijk model opgesteld conform de SRM 2. Per wegsegment dat
onderhevig is aan vrachtverkeer i.f.v. de ontginning werd een overdrachtsberekening uitgevoerd met de
respectievelijke intensiteiten, om te kijken of er een mogelijk effect is op het huidige omgevingsgeluid wordt het
berekende Lsp vergeleken met het opgemeten LAeq-niveau t.h.v. de eerstelijnsbebouwing.
15214 NV Fr. Ceulemans & Co: Definitief MER
Tuinlei z/n Schelle
-98-
Scenario’s voor de groeve van Ceulemans te Schelle:
•
•
•
•
•
Scenario A: voorbereidende fase (tot 3m onder mv)
o
1 hydraulische graafmachine werkzaam op maaiveldniveau
o
1 bulldozer werkzaam op maaiveldniveau
o
2 dumpers werkzaam op maaiveldniveau
Scenario B-1: opvullen (mv) van bestaande uitgraving + ontginning (3m onder mv) met graafkraan
o
1 hydraulische graafmachine werkzaam op 3m onder maaiveldniveau voor ontginning
o
5 vrachtwagens werkzaam op 3m onder maaiveldniveau voor ontginning
o
1 hydraulische graafmachine werkzaam op maaiveldniveau voor opvulling
o
1 bulldozer werkzaam op maaiveldniveau voor opvulling
o
5 vrachtwagens werkzaam op maaiveldniveau voor opvulling
Scenario B-2: opvullen (tot 18m onder mv) van bestaande uitgraving + ontginning (tot 18m onder mv) met graafkraan
o
1 hydraulische graafmachine werkzaam 15m onder maaiveldniveau voor ontginning
o
5 vrachtwagens werkzaam 15m onder maaiveldniveau voor ontginning
o
1 hydraulische graafmachine werkzaam 9m onder maaiveldniveau voor opvulling
o
1 bulldozer werkzaam 9m onder maaiveldniveau voor opvulling
o
5 vrachtwagens werkzaam 9m onder maaiveldniveau voor opvulling
Scenario C: opvullen (mv) van bestaande uitgraving + ontginning (mv) met emmerkettingbagger
o
1 emmerkettingbagger met transportband werkzaam op maaiveldniveau voor ontginning
o
3 vrachtwagens werkzaam op maaiveldniveau voor ontginning
o
1 hydraulische graafmachine werkzaam op maaiveldniveau voor opvulling
o
1 bulldozer werkzaam op maaiveldniveau voor opvulling
o
5 vrachtwagens werkzaam op maaiveldniveau voor opvulling
Scenario D-1: opvullen (mv) van nieuw ontgonnen percelen (fase1) + ontginning (3m onder mv) met graafkraan (fase 3)
+ ontginning (mv) met emmerkettingbagger
o
1 hydraulische graafmachine werkzaam op 3m onder maaiveldniveau voor ontginning
o
5 vrachtwagens werkzaam op 3m onder maaiveldniveau voor ontginning
o
1 emmerkettingbagger met transportband werkzaam op maaiveldniveau voor ontginning
o
3 vrachtwagens werkzaam op maaiveldniveau voor ontginning
o
1 hydraulische graafmachine werkzaam op maaiveldniveau voor opvulling
o
1 bulldozer werkzaam op maaiveldniveau voor opvulling
15214 NV Fr. Ceulemans & Co: Definitief MER
Tuinlei z/n Schelle
-99-
o
•
•
•
5 vrachtwagens werkzaam op maaiveldniveau voor opvulling
Scenario D-2: opvullen (tot 18m onder mv) van nieuw ontgonnen percelen (fase1) + ontginning (tot 18m onder mv) met
graafkraan (fase 3) + ontginning (mv) met emmerkettingbagger
o
1 hydraulische graafmachine werkzaam op 15m onder maaiveldniveau voor ontginning
o
5 vrachtwagens werkzaam op 15m onder maaiveldniveau voor ontginning
o
1 emmerkettingbagger met transportband werkzaam op maaiveldniveau voor ontginning
o
3 vrachtwagens werkzaam op maaiveldniveau voor ontginning
o
1 hydraulische graafmachine werkzaam 9m onder maaiveldniveau voor opvulling
o
1 bulldozer werkzaam 9m onder maaiveldniveau voor opvulling
o
5 vrachtwagens werkzaam 9m onder maaiveldniveau voor opvulling
Scenario E-1: opvullen (mv) van ontgonnen percelen
o
1 hydraulische graafmachine werkzaam op maaiveldniveau voor opvulling
o
1 bulldozer werkzaam op maaiveldniveau voor opvulling
o
5 vrachtwagens werkzaam op maaiveldniveau voor opvulling
Scenario E-2: opvullen (tot 18m onder mv) van ontgonnen percelen
o
1 hydraulische graafmachine werkzaam op 9m onder maaiveldniveau voor opvulling
o
1 bulldozer werkzaam op 9m onder maaiveldniveau voor opvulling
o
5 vrachtwagens werkzaam op 9m onder maaiveldniveau voor opvulling
In elk scenario wordt, wat de afvoer van afgegraven klei en de aanvoer van opvulgrond betreft, rekening gehouden
met een maximaal ontginningsritme. Dit betekent dat er tijdens de dagperiode 17 vrachtwagenbewegingen per uur in
de groeve plaatsvinden (in overeenstemming met de TRITEL mobiliteitsstudie).
15214 NV Fr. Ceulemans & Co: Definitief MER
Tuinlei z/n Schelle
-100-
7.4.3
EFFECTBEOORDELING
De berekende geluidskaarten worden gegeven in bijlage 7 (boekdeel II).
Effecten ontginning klei
Op de hierboven weergegeven Vlarem-beoordelingspunten wordt het (berekende) specifieke geluidsniveau getoetst
en beoordeeld. In functie van de geplande kleiontginning te Schelle werden er acht scenario’s doorgerekend. Zo wordt
er voor de groeve één scenario doorgerekend waarin men de teelaarde en vegetatie gaat verwijderen. Voor de
ontginning (het afgraven en transporteren van klei) en opvullingsactiviteiten zijn er zeven scenario’s doorgerekend.
Aangezien ontginning en opvulling simultaan kunnen plaatsvinden (altijd op verschillende percelen van de groeve)
werd deze worst case situatie in rekening gebracht. Aangezien er in sommige gevallen een ontginning met graafkraan
en emmerkettingbagger evenals opvulling tegelijkertijd mogelijk is (absolute worst case situatie inzake geluid) werd
deze situatie eveneens gemodelleerd. Let wel, in de praktijk is de kans dat dergelijke situatie zich voordoet zeer klein.
Daarom wordt voor elk scenario het specifieke geluidsniveau opgesplitst in de deelbijdrages van respectievelijk de
ontginning, de opvulling en het transport. Het doel van deze geluidscontourenkaarten is een indicatie te krijgen van
welke afstand er tussen de geluidsbronnen en de immissiepunten gerespecteerd dient te worden opdat de normen die
titeI II van het Vlarem voorziet niet worden overschreden. In de tabellen hieronder worden de berekende
geluidsniveaus weergeven.
Daar echter het gehele projectgebied ontgind / geherstructureerd kan worden kan de ingezette machinerie zich tijdens
de exploitatiefase over de hele groeve bevinden. Bijgevolg berekenen we per scenario een bis-scenario met het
berekende specifieke geluidsniveau wanneer de afstand tussen de geluidsbronnen en de beoordelingspunten
minimaal is, m.a.w. wanneer de machinerie activiteiten uitvoert t.h.v. de projectgrenzen.
Voor alle beoordelingspunten gelegen buiten het ontginningsgebied (= BP B, C, D, E, F, G, H & I) bedraagt de
grenswaarde voor nieuwe inrichtingen tijdens de dagperiode 45 dB(A). Voor de beoordelingspunten binnen het
ontginningsgebied (= BP A, B & J) is de grenswaarde tijdens de dagperiode vastgelegd op 55 dB(A).
In scenario A simuleren we het verwijderen van teelaarde binnen het noordelijk gedeelte van het betrokken
projectgebied. Hiertoe worden er 1 hydraulische graafmachine, 1 bulldozer en 2 dumpers ingezet. Daar de teelaarde
ter plaatse blijft is er geen (intern) transport met vrachtwagens vereist zoals bij de afvoer van klei of de aanvoer van
vulgrond. Uit de overdrachtsberekening blijkt dat men deze activiteit centraal in het noorden van de groeve kan
uitvoeren zonder de Vlarem-norm te overschrijden.
Daar we voor elk beoordelingspunt een worst case scenario dienen te bespreken werd in scenario A bis per meeten beoordelingspunt weergegeven hoeveel het specifieke geluidsniveau bedraagt indien de machinerie zich op de
meest nabijgelegen plaats t.o.v. de immissiepunten bevindt. Hier stellen we ter hoogte van beoordelingspunt B, welk
zeer kort tegen de ZW projectgrens ligt, een Lsp van 66 dB(A) vast waardoor de norm wordt overschreden. Rekening
houdende met het opgemeten achtergrondgeluidsniveau (LA95) wordt het continue omgevingsgeluid tijdelijk bepaald
door de activiteiten wanneer deze plaatsvinden tegen de projectgrens. Daarnaast noteren we nog overschrijdingen
t.h.v. beoordelingspunten C t.e.m. H. Ook hier wordt het omgevingsgeluid, gedurende de periodes dat men activiteiten
uitvoert tegen de projectgrens, bepaald door het specifieke geluidsniveau afkomstig van de werken. We merken echter
op dat het hier een kortstondige voorbereidende fase betreft en dat deze worst case berekende geluidsniveaus
uiteraard slechts gedurende korte tijd aanwezig kunnen zijn. Daar de hinder die gepaard gaat met het aanleggen van
een gronddam groter is dan deze van de voorbereidende fase, wordt het nemen van milderende maatregelen i.f.v.
dergelijke werken dan ook niet realistisch geacht. Het is namelijk de teellaag die gebruikt kan worden voor de aanleg
van een tijdelijke berm.
15214 NV Fr. Ceulemans & Co: Definitief MER
Tuinlei z/n Schelle
-101-
In scenario B-1 simuleren we het afgraven (en transporteren) van klei op 3m onder het maaiveldniveau binnen het
noordoostelijk gedeelte van het projectgebied. Voor de ontginning worden er 1 hydraulische graafmachine en 5
vrachtwagens ingezet. Al het transport van ontgonnen klei richting de fabriek vindt plaats m.b.v. vrachtwagens.
Simultaan wordt de opvulling van het reeds ontgonnen gedeelte (westelijk gedeelte van het projectgebied) uitgevoerd
op maaiveldniveau. Voor de herstructurering van de groeve wordt er 1 hydraulische graafmachine, 1 bulldozer en 5
vrachtwagens ingezet. Al het transport van opvulgrond richting de groeve vindt plaats m.b.v. vrachtwagens. In de
gemodelleerde situatie zien we dat de grenswaarde ter hoogte van alle beoordelingspunten gerespecteerd kan blijven.
Daar we voor elk beoordelingspunt een worst case scenario dienen te bespreken werd in scenario B-1 bis per meeten beoordelingspunt weergegeven hoeveel het specifieke geluidsniveau bedraagt indien de machinerie zich op de
meest nabijgelegen plaats t.o.v. de immissiepunten bevindt. Het hoogste Lsp berekenen we logischerwijs t.h.v. de
meest nabijgelegen woning te Tuinlei 174 (BP B). De ontginning met graafkraan tegen de zuidwestelijke projectgrens
kan hier tijdelijk een niveau van 58 dB(A) produceren, de opvulactiviteiten hogen het Lsp op tot 60 dB(A). Hierdoor
wordt de Vlarem-norm tijdens de dagperiode (= 55 dB(A)) overschreden, dergelijke niveaus zijn bepalend voor het
omgevingsgeluid t.h.v. de woning. We merken op dat de activiteiten zo dicht tegen de woning met bijhorende effecten
zeer tijdelijk zijn. Ook de ontginningsactiviteiten tegen de zuidelijke grens veroorzaken (tezamen met de
opvulactiviteiten) nog een Lsp van 50 à 51 dB(A) t.h.v. de meest nabijgelegen woningen (zie BP C, D & E), ook hierdoor
kan de norm dus tijdelijk worden overschreden. De beoordelingspunten die zich situeren ten oosten en noorden van
de groeve liggen verder tot de betrokken activiteiten, hier blijft de norm onder deze worst case condities te allen tijde
gerespecteerd.
Voor scenario B-2 is de ingezette machinerie en de situering ervan binnen het projectgebied identiek aan het
hierboven beschreven scenario B-1, echter het betreft hier de uitvoeringsfase waarbij de betrokken activiteiten zich in
de ontginningsput bevinden (= machinerie ontginning op 15 meter onder het maaiveldniveau en machinerie opvulling
op 9 meter onder het maaiveldniveau). Aangezien er in scenario B-1 (bij werken op of net onder maaiveldniveau) geen
overschrijdingen van de norm werden vastgesteld is dit bij werken onder het maaiveldniveau eveneens niet het geval.
Door de afschermende werking van de wand van de putliggen de berekende Lsp overal een stuk lager.
In het bis scenario waar de machinerie zich op de meest nabijgelegen plaats t.o.v. de immissiepunten bevindt stelt
zich eveneens nergens nog een probleem m.b.t. het respecteren van de Vlarem-norm. We merken op dat het Lsp, in
sommige gevallen, iets lager kan liggen in het bis scenario. Ondanks het feit dat de machinerie zich dichter tot de
immissiepunten bevindt zal het afschermende effect van de wand vergroten en ervoor zorgen dat het specifieke niveau
lager ligt.
In scenario C simuleren we het afgraven en transporteren van klei met de emmerkettingbagger. De ontgonnen klei
wordt met behulp van een transportband getransporteerd naar de vrachtwagens die de klei verder transporteren naar
de fabriek.
Voor de ontginning wordt er 1 emmerbagger en 3 vrachtwagens ingezet. Simultaan wordt de opvulling van het reeds
ontgonnen gedeelte (westelijk gedeelte van het projectgebied) uitgevoerd. Voor de herstructurering van de groeve
wordt er 1 hydraulische graafmachine, 1 bulldozer en 5 vrachtwagens ingezet. Al het transport van opvulgrond richting
de groeve vindt plaats m.b.v. vrachtwagens. In deze situatie noteren we enkel een beperkte overschrijding van de
norm t.h.v. het meest nabijgelegen woningen ten oosten/zuiden van het projectgebied (zie BP C, D & E). Het is te
zeggen, het totale specifieke geluidsniveau van 47 dB(A) zorgt hiervoor. De individuele bijdrages van de
ontginningsactiviteiten en de opvulactiviteiten liggen onder de norm. Daarenboven is de kans dat beide activiteiten
zich in de praktijk op de slechtst mogelijke positie bevinden (inzake geluid) t.o.v. de betrokken beoordelingspunten
bijzonder klein.
Daar we voor elk beoordelingspunt een worst case scenario dienen te bespreken werd in scenario C bis per meeten beoordelingspunt weergegeven hoeveel het specifieke geluidsniveau bedraagt indien de machinerie zich op de
15214 NV Fr. Ceulemans & Co: Definitief MER
Tuinlei z/n Schelle
-102-
meest nabijgelegen plaats t.o.v. de immissiepunten bevindt. Het hoogste Lsp berekenen we logischerwijs t.h.v. de
meest nabijgelegen woning te Tuinlei 174 (BP B). De opvulactiviteiten veroorzaken hier een tijdelijk een Lsp van 56
dB(A). Hierdoor wordt de Vlarem-norm tijdens de dagperiode (= 55 dB(A)) beperkt overschreden. Wanneer de
emmerkettingbagger actief is tegen de oostelijke projectgrens veroorzaakt deze met 49 dB(A) het hoogste specifieke
niveau t.h.v. BP E (Koekoekstraat 124), de bijdrage van de opvulactiviteiten zorgen voor een totaal Lsp van 51 dB(A)
waardoor de Vlarem-norm tijdens de dagperiode (=45 dB(A)) wordt overschreden. Ook t.h.v. BP C, D & F werd een
overschrijding van de norm berekend. We merken op dat de activiteiten zo dicht tegen de woning met bijhorende
effecten zeer tijdelijk zijn. De beoordelingspunten die zich situeren ten oosten en noorden van de groeve liggen verder
tot de betrokken activiteiten, hier stelt er zich geen probleem m.b.t. het respecteren van de Vlarem-norm onder deze
worst case condities.
In scenario D-1 simuleren we het gelijktijdig afgraven en transporteren van klei met de emmerkettingbagger en de
hydraulische graafkraan. De uitgebaggerde klei wordt met behulp van een transportband getransporteerd naar de
vrachtwagens die de klei verder transporteren naar de fabriek. Voor dit type ontginning wordt er 1 emmerbagger en
3 vrachtwagens ingezet. De graafmachine ontgint klei op 3m onder het maaiveldniveau binnen het zuidelijk gedeelte
van het projectgebied. Voor dit type ontginning worden er 1 hydraulische graafmachine en 5 vrachtwagens ingezet.
Al het transport van ontgonnen klei richting de fabriek vindt plaats m.b.v. vrachtwagens. Simultaan met de ontginningen
wordt de opvulling van het reeds ontgonnen gedeelte (noordelijk gedeelte van het projectgebied) uitgevoerd. Voor de
herstructurering van de groeve wordt er 1 hydraulische graafmachine, 1 bulldozer en 5 vrachtwagens ingezet. Al het
transport van opvulgrond richting de groeve vindt plaats m.b.v. vrachtwagens. In deze absolute worst case situatie
noteren we een beperkte overschrijding van de norm t.h.v. het meest nabijgelegen woningen ten oosten/zuiden van
het projectgebied (zie BP C, D, E & F). Ook t.h.v. de meest nabijgelegen woning ten zuidwesten van het projectgebied
(BP B) noteren we een zeer beperkte overschrijding t.g.v. de uitgevoerde activiteiten in de groeve. De individuele
bijdrages van de ontginningsactiviteiten en de opvulactiviteiten liggen onder de norm. Daarenboven is de kans dat dit
scenario zich in de praktijk voordoet bijzonder klein.
Daar we voor elk beoordelingspunt een worst case scenario dienen te bespreken werd in scenario D-1 bis per meeten beoordelingspunt weergegeven hoeveel het specifieke geluidsniveau bedraagt indien de machinerie zich op de
meest nabijgelegen plaats t.o.v. de immissiepunten bevindt. Het hoogste Lsp berekenen we logischerwijs t.h.v. de
meest nabijgelegen woning te Tuinlei 174 (BP B). De ontginningsactiviteiten veroorzaken hier een tijdelijk een Lsp van
59 dB(A). Hierdoor wordt de Vlarem-norm tijdens de dagperiode (= 55 dB(A)) overschreden. Ook t.h.v. de woningen
ten oosten/zuiden van het projectgebied (zie BP C t.e.m. H) veroorzaken de activiteiten een overschrijding van de
grenswaarde die het Vlarem oplegt voor nieuwe inrichtingen. We merken nogmaals op dat de kans dat dergelijke
situatie (dubbele ontginning + opvulling tegen de projectgrenzen) zich in de praktijk voordoet uitermate klein is.
Bovendien zijn de besproken effecten zeer tijdelijk.
Voor scenario D-2 is de ingezette machinerie en de situering ervan binnen het projectgebied identiek aan het
hierboven beschreven scenario D-1, echter het betreft hier de uitvoeringsfase waarbij de betrokken activiteiten zich in
de ontginningsput bevinden (= machinerie ontginning op 15 meter onder het maaiveldniveau en machinerie opvulling
op 9 meter onder het maaiveldniveau ; de emmerkettingbagger en toebehoren blijven op maaiveldhoogte). Uit de
overdrachtsberekening blijkt dat men, door de afschermende werking van de wand van de put enerzijds en de afstand
tot de immissiepunten anderzijds, de beschreven activiteiten kan uitvoeren zonder de Vlarem-norm te overschrijden.
In het bis scenario waar de machinerie zich op de meest nabijgelegen plaats t.o.v. de immissiepunten bevindt zien we
enkel een overschrijding ter hoogte van de meest nabijgelegen woningen t.o.v. de emmerkettingbagger (BP D & E),
deze blijft immers werkzaam op maaiveldhoogte en geniet niet van enige afscherming. Ter hoogte van de andere
Vlarem-beoordelingspunten stelt zich nergens een probleem m.b.t. het respecteren van de Vlarem-norm.
In scenario E-1 simuleren we de opvulling van het hele projectgebied (ontginningen met emmerbagger en graafkraan
zijn inmiddels voltooid). Voor de herstructurering van de groeve wordt er 1 hydraulische graafmachine, 1 bulldozer en
15214 NV Fr. Ceulemans & Co: Definitief MER
Tuinlei z/n Schelle
-103-
5 vrachtwagens ingezet. Al het transport van opvulgrond richting de groeve vindt plaats m.b.v. vrachtwagens. In de
gemodelleerde situatie, waar de ingezette machinerie zich centraal in het projectgebied bevindt, noteren we een
beperkte overschrijding van de Vlarem-norm ter hoogte van de meest nabijgelegen woningen ten oosten van de groeve
in de Koekoekstraat (BP D, E, F).
Daar we voor elk beoordelingspunt een worst case scenario dienen te bespreken werd in scenario E-1 bis per meeten beoordelingspunt weergegeven hoeveel het specifieke geluidsniveau bedraagt indien de machinerie zich op de
meest nabijgelegen plaats t.o.v. de immissiepunten bevindt. Het hoogste Lsp berekenen we logischerwijs t.h.v. de
meest nabijgelegen woning te Tuinlei 174 (BP B). De opvulactiviteiten veroorzaken een Lsp op van 66 dB(A), hierdoor
wordt de Vlarem-norm tijdens de dagperiode (= 55 dB(A)) overschreden, dergelijke niveaus zijn bepalend voor het
omgevingsgeluid t.h.v. de woning. We merken op dat de activiteiten zo dicht tegen de woning met bijhorende effecten
zeer tijdelijk zijn. Ook wanneer men gaat opvullen tegen de zuidelijke en oostelijke projectgrens berekenen we tijdelijke
overschrijdingen t.h.v. de meest nabijgelegen woningen (zie BP C t.e.m. H). De beoordelingspunten die zich situeren
ten westen en noorden van de groeve liggen verder tot de betrokken activiteiten, hier blijft de norm onder deze worst
case condities te allen tijde gerespecteerd.
Voor scenario E-2 is de ingezette machinerie en de situering ervan binnen het projectgebied identiek aan het
hierboven beschreven scenario E-1, echter het betreft hier de uitvoeringsfase waarbij de betrokken activiteiten zich in
de ontginningsput bevinden (=machinerie opvulling op 9 meter onder het maaiveldniveau). Door de afschermende
werking van de wand van de put liggen de berekende specifieke geluidsniveaus rondom het projectgebied een stuk
lager en blijft de Vlarem-norm voor nieuwe inrichtingen nu overal gerespecteerd.
In het bis scenario waar de machinerie zich op de meest nabijgelegen plaats t.o.v. de immissiepunten bevindt stelt
zich eveneens nergens een probleem m.b.t. het respecteren van de Vlarem-norm. We merken op dat het Lsp, in
sommige gevallen, iets lager kan liggen in het bis scenario. Ondanks het feit dat de machinerie zich dichter tot de
immissiepunten bevindt zal het afschermende effect van de wand vergroten en ervoor zorgen dat het specifieke niveau
lager ligt.
Op basis van de resultaten van de verschillende doorgerekende scenario’s kunnen we stellen dat de afstand tussen
de meest nabijgelegen woningen rondom de groeve te Schelle en de grenzen van het projectgebied zodanig zijn dat
een overschrijding voor de dagwaarden kan verwacht worden. Hierbij dient benadrukt dat deze overschrijdingen niet
ter hoogte van alle omliggende woningen worden verwacht tijdens de volledige ontginningsperiode, maar enkel indien
de betreffende activiteiten binnen de gesimuleerde afstanden tot een specifieke woning aanwezig zijn. Bovendien
betreffen de doorgerekende scenario’s pieksituaties (alle machinerie werkt in vollast met wind van bron richting
ontvanger) terwijl dit in de praktijk zelden het geval is. Indien vooropgesteld wordt dat de grenswaarden te allen tijde
gerespecteerd dienen te worden ter hoogte van de woningen rondom het ontginningsgebied, zijn milderende
maatregelen noodzakelijk. Zoals verder aangegeven, dient de keuze voor de uitvoering van dergelijke maatregelen
geëvalueerd te worden na afweging met andere disciplines en in overleg met omwonenden. De beoordelingspunten
die zich situeren ten noorden en westen van de groeve liggen verder tot de betrokken activiteiten, hier blijft de norm
onder de worst case condities te allen tijde gerespecteerd.
15214 NV Fr. Ceulemans & Co: Definitief MER
Tuinlei z/n Schelle
-104-
Tabel 7.4.9 Berekende geluidsniveaus voor scenario A en beoordelingspunten voor groeve te Schelle
15214 NV Fr. Ceulemans & Co: Definitief MER
Tuinlei z/n Schelle
-105-
Tabel 7.4.10 Berekende geluidsniveaus voor scenario B-1 en beoordelingspunten voor groeve te Schelle
15214 NV Fr. Ceulemans & Co: Definitief MER
Tuinlei z/n Schelle
-106-
Tabel 7.4.11 Berekende geluidsniveaus voor scenario B-2 en beoordelingspunten voor groeve te Schelle
15214 NV Fr. Ceulemans & Co: Definitief MER
Tuinlei z/n Schelle
-107-
Tabel 7.4.12 Berekende geluidsniveaus voor scenario C en beoordelingspunten voor groeve te Schelle
15214 NV Fr. Ceulemans & Co: Definitief MER
Tuinlei z/n Schelle
-108-
Tabel 7.4.13 Berekende geluidsniveaus voor scenario D-1 en beoordelingspunten voor groeve te Schelle
15214 NV Fr. Ceulemans & Co: Definitief MER
Tuinlei z/n Schelle
-109-
Tabel 7.4.14 Berekende geluidsniveaus voor scenario D-2 en beoordelingspunten voor groeve te Schelle
15214 NV Fr. Ceulemans & Co: Definitief MER
Tuinlei z/n Schelle
-110-
Tabel 7.4.15 Berekende geluidsniveaus voor scenario E-1 en beoordelingspunten voor groeve te Schelle
15214 NV Fr. Ceulemans & Co: Definitief MER
Tuinlei z/n Schelle
-111-
Tabel 7.4.16 Berekende geluidsniveaus voor scenario E-2 en beoordelingspunten voor groeve te Schelle
Geluidsemissie vrachtwagentransporten
Het betreft hier de resultaten van de overdrachtsberekening conform SRM II ten gevolge van vrachtwagens i.f.v. de
ontginnings- en opvullingswerken
De kleiontginning zal afhankelijk zijn van de vraag naar klei en de weersomstandigheden. Op de dagen dat er
ontgonnen wordt, gebeurt dit a rato van 56 vrachtwagenbewegingen per dag of 7 vrachtwagenbewegingen per uur.
De afvoerroute voor de klei start aan de ontginningssite en rijdt vervolgens via de Tuinlei naar de Matenstraat. Zo rijdt
men in oostelijke richting door op de Pierstraat waarlangs er aansluiting is met de Boomsesteenweg en de A12. Van
hieruit wordt tot aan de steenbakkerijen gereden. Daar wordt ontgonnen klei afgeleverd. De lege vrachtwagens maken
de omgekeerde beweging in de richting van de groeve.
Voor de opvulling van de groeve gaan we uit van max. 10 vrachtwagenbewegingen per uur. De opvulgronden komen
meestal rechtstreeks van werven in de buurt. Ook voor de herstructureringsactiviteiten gaan we er vanuit dat de groeve
wordt bereikt via A12 – N177 – Pierstraat – Matenstraat – Tuinlei. Aangezien de afvoer en aanvoer tegelijkertijd kunnen
verlopen wordt met dit worst case scenario rekening gehouden.
15214 NV Fr. Ceulemans & Co: Definitief MER
Tuinlei z/n Schelle
-112-
Om te kijken of dit transport een effect uitoefent op het geluidsklimaat werden verschillende metingen uitgevoerd t.h.v.
de eerstelijnsbebouwing langs de route waarvan het vrachtverkeer van en naar de groeve gebruik maakt. De diverse
punten zijn aangeduid op onderstaande kaart met aanduiding van de transportroute van en naar de steenbakkerij:
Figuur 7.4.4 Topografische kaart met aanduiding van de transportroute + meetpunten geluid
Op basis van de verkeersgegevens (max. vrachtwagenbewegingen per uur per wegvak) werd met behulp van de SRM
II een overdrachtsberekening ter bepaling van het wegverkeerslawaai uitgevoerd. Aangezien enerzijds de mogelijkheid
bestaat dat ontginningstransport en herstructureringstransport dezelfde route volgen en anderzijds de mogelijkheid
bestaat dat beiden niet gelijktijdig plaatsvinden werd voor de betrokken wegsegmenten berekend wat de effecten zijn
voor:
•
17 vrachtwagenbewegingen per uur (ontginning + opvulling)
•
7 vrachtwagenbewegingen per uur (enkel ontginning)
•
10 vrachtwagenbewegingen per uur (enkel opvulling)
Volgende LAeq,1h geluidsniveaus werden in de huidige situatie opgemeten en kunnen op de betrokken meetpunten
worden verwacht t.g.v. het transport gerelateerd aan de groeve:
Tabel 7.4.17 Opgemeten LAeq,T verkeer in huidige situatie + berekend Lsp transport toekomstige situatie
Evaluatie van de significantie van de wijziging in geluidimmissies gebeurt conform het significantiekader (enkel
tussenscore).
15214 NV Fr. Ceulemans & Co: Definitief MER
Tuinlei z/n Schelle
-113-
Mpt B bevindt zich t.h.v. de woning te Tuinlei 174 in Schelle op 5 m van het wegvak. Tijdens de ambulante meting
waren er opvulactiviteiten bezig in de groeve en werd het omgevingsgeluid uitgedrukt in LAeq,T bepaald door het
vrachtverkeer van en naar de groeve van Ceulemans, het niveau van 57 dB(A) percipieert men als ‘rumoerig’. We
kunnen stellen dat LAX,T>+6, waardoor het effect op de geluidsimmissie beoordeeld wordt als zijnde zeer significant
negatief. Teneinde geluids- en trillingshinder hier maximaal te beperken is het belangrijk dat men er op toeziet dat het
wegdek bij aanvang van het project in perfecte staat en mooi egaal is.
Mpt D bevindt zich t.h.v. de woning te Pierstraat 292 in Aartselaar. In de huidige situatie wordt het omgevingsgeluid
uitgedrukt in LAeq,T bepaald door het wegverkeer, het niveau van 70 dB(A) wordt waargenomen als ‘zeer lawaaiig’.
Aangezien de meting plaatsvond tijdens het uitvoeren van opvulactiviteiten dient men, om het oorspronkelijk
omgevingsgeluid te kennen, het opgemeten Ltotaal te verminderen met het berekende Lsp veroorzaakt door het
vrachtverkeer gerelateerd aan de opvulling. We ramen het OOG, uitgedrukt in de LAeq-parameter, op 69 dB(A). Indien
het transport gerelateerd aan de ontginningsactiviteiten hier passeert kan de geluidsimmissie met 0,8 dB(A) toenemen,
de significantie van dergelijke wijziging in immissie evalueert men als verwaarloosbaar. Wanneer het transport
gerelateerd aan de opvulactiviteiten of het transport gerelateerd aan ontginnings- en opvulactiviteiten (= absoluut worst
case) de groeve aandoet, kunnen de equivalente niveaus hier toenemen met respectievelijk 1 tot 1,8 dB(A). Dergelijke
wijziging in geluidsimmissie evalueert men als matig significant negatief.
Mpt E bevindt zich t.h.v. de appartementen in de Jan Blockxlaan in Aartselaar. In de huidige situatie wordt het
omgevingsgeluid uitgedrukt in LAeq,T bepaald door het wegverkeer op de N177/A12, het niveau van 63 dB(A) wordt
waargenomen als ‘lawaaiig’. Aangezien de meting plaatsvond tijdens het uitvoeren van opvulactiviteiten dient men,
om het oorspronkelijk omgevingsgeluid te kennen, het opgemeten Ltotaal te verminderen met het berekende Lsp
veroorzaakt door het vrachtverkeer gerelateerd aan de opvulling. Aangezien het Lsp van de vrachtwagenbewegingen
gerelateerd aan de opvulling 10 dB(A) onder het Ltotaal ligt kunnen we stellen dat Ltotaal overeenstemt met het OOG.
Indien het transport gerelateerd aan de ontginningsactiviteiten of opvulactiviteiten evenals het transport gerelateerd
aan gelijktijdige ontginnings- en opvulactiviteiten (= absoluut worst case) hier passeert neemt de geluidsimmissie toe
met minder dan 1 dB(A), de significantie van dergelijke wijziging in immissie evalueert men als verwaarloosbaar.
Bij de beschrijving van de activiteiten werd onder punt 3.2 reeds aangegeven dat alle bedrijvigheid tijdens de
dagperiode (7h00-19h00) plaatsvindt, uitgezonderd het uitrijden van de vrachtwagens ’s morgens. Om de
verkeersdrukte in de Matenstraat – Pierstraat – A12 die zich tijdens de ochtendspits afspeelt voor te zijn, rijden de
eerste vrachtwagens reeds (ongeladen) uit omstreeks 6h00. Het gaat hier dus om eenmalig verkeer tijdens de
nachtperiode. Ze rijden vervolgens naar hun bestemming om opvulgrond te gaan ophalen en komen pas na 7h00
terug binnen. Onder de disciplines Mens (zie hoofdstukken 7.7 en 7.8) wordt verder ingegaan op het vroeg uitrijden.
Gezien voor openbare wegen geen toetsing aan de Vlarem-normen dient te gebeuren, wordt hier niet verder op
ingegaan voor de betrokken segmenten van de Matenstraat een Pierstraat. Wel kan gesteld worden dat de effecten
op de geluidsimmissie tijdens nachtperiode gelijkaardig zullen zijn aan de effecten die hierboven werden besproken
ifv de dagperiode.
We besluiten dat het huidige omgevingsgeluid t.h.v. de eerstelijnsbebouwing langs de voorgestelde transportroutes
reeds hoog is (op de Tuinlei na) waardoor in de meeste gevallen het specifieke geluidsniveau gerelateerd aan het
toekomstige vrachttransport een verwaarloosbare tot zeer beperkte bijdrage levert aan de opgemeten LAeq,T-niveaus.
We merken wel op dat een verwaarloosbare bijdrage ten opzichte van het omgevingsgeluid uitgedrukt in de LAeqparameter echter niet betekent dat deze vrachtwagenpassages geen mogelijke hinder veroorzaken naar de
woongebieden. Ondanks het feit dat het LAeq niet toeneemt zorgen deze passages voor een tijdelijke stijging van de
ogenblikkelijke geluidsniveaus en veroorzaken deze piekniveaus uitgedrukt in LAeq,1s van 75 tot 80 dB(A).
15214 NV Fr. Ceulemans & Co: Definitief MER
Tuinlei z/n Schelle
-114-
Trillingseffecten
Naast de geluidsimmissie ten gevolge van de passerende vrachtwagens langs de aan- en afvoerwegen tot de
ontginning, moet ook aandacht geschonken worden aan het aspect trillingen. Een rijdend voertuig kan een bron van
trillingen zijn naar de omgeving toe. Oneffenheden in het wegdek genereren krachten op de wielen en het wegdek.
Deze krachten zijn een bron van trillingen die zich voortplanten in alle richtingen. Deze trillingen zetten zich ook verder
in de gebouwen langsheen deze wegen. Onder bepaalde omstandigheden kunnen deze trillingen aldus in de
huiskamer waargenomen worden en zelfs als hinderlijk ervaren worden.
De belangrijkste oorzaken voor het genereren van trillingen is het type wegdek en de wegdekoneffenheden.
De wegtypes kunnen ingedeeld worden in asfalt, beton en elementverhardingen. Deze kunnen verder onderverdeeld
worden in:
Asfalt: DAB Dicht asfaltbeton, SMA Steenmastiekasfalt, ZOAB zeer open asfaltbeton, ZOAB Tweelaags, Dunne
deklaag, Combinatiedeklaag en Coatings
Beton: Uitgewassen beton, Oppervlakbehandeling en ZOB Zeer open beton
Elementenverhardingen: Gebakken klinkers, Betonstraatstenen en Stille betonstraatstenen
De oneffenheden van de weg zijn de primaire oorzaak van de trillingen. Door het rijden over oneffenheden wordt
het voertuig verplicht zich te verplaatsen. Hierdoor zullen dynamische krachten op het wegdek worden uitgeoefend
die op zich de bron zijn van de trillingen die verder propageren via de ondergrond. Deze ondergrond speelt natuurlijk
ook een belangrijk rol in de propagatie van deze trillingen.
De sterkte van de trillingen in de gebouwen is afhankelijk van de bouwconstructie - de aard van de fundering en het
materiaal van de vloeren - en kan dus behoorlijk verschillen van woning tot woning. Ten aanzien van invloed op
mensen in gebouwen (trillingshinder) wordt een onderscheid gemaakt naar:
•
zelden, kortstondig optredende trillingen (bijvoorbeeld als gevolg van explosie, impulse en pneumatische
stampers)
•
stationaire trillingen (bijvoorbeeld als gevolg van in drukkerijen opgestelde machines)
Dit wordt beschreven in de Duitse Norm : DIN 4150/2. Momenteel is er in België nog geen wettelijk kader rond trillingen.
De belangrijkste reden voor trillingshinder voor personen blijkt de vrees te zijn dat deze trillingen hun woning schade
kan toebrengen. Nochtans wordt in studies van probleemsituaties geen oorzakelijk verband gevonden tussen de
geobserveerde schade en de opgemeten trillingen. De gemeten trillingsniveaus zijn veel lager dan de grenswaarden
die voor structurele schade gehanteerd worden. De administratie Wegen en Verkeer heeft nogal wat trillingsmetingen
uitgevoerd in woningen die zich op korte afstand tot de weg bevonden. Uit de meeste metingen blijkt dat er geen
problemen zijn inzake trillingshinder indien er geen oneffenheden zijn in de weg. Tevens wijzen deze metingen uit dat
in veel gevallen in de omgeving van oneffenheden en passerende vrachtwagens inderdaad sprake is van trillingshinder
voor de bewoners, maar dat de verkeerstrillingen te zwak zijn om structurele schade te veroorzaken.
Trillingsmetingen uitgevoerd in het kader van andere studies of MER’s wijzen uit dat trillingsniveaus ten gevolge van
lokale defecten 10 maal groter kunnen zijn dan deze van een wegdek in goede staat. Op basis van meetresultaten
kan men stellen dat er trillingshinder voor wegverkeer over een weg in normale staat kan voorkomen tot 14 m
van de weg. Door defecten en oneffenheden kunnen de trillingsniveaus tot 10 maal groter zijn dan deze van
een wegdek in goede staat.
Er werden geen trillingsmetingen uitgevoerd, maar er werd nagegaan of het aanwezige wegdek voor trillingshinder
kan zorgen indien de weg door de vrachtwagens wordt gebruikt. Op basis van de gegevens uit anders studies of
15214 NV Fr. Ceulemans & Co: Definitief MER
Tuinlei z/n Schelle
-115-
MER`s en de staat van het wegdek is in het kader van deze MER voldoende om aan te geven waar trillingshinder kan
verwacht worden en waar niet.
De transportroute richting de groeve verloopt via de Tuinlei, het wegdek van deze smalle straat bestaat uit asfalt.
Gezien de korte afstand tussen het wegdek en de gevel van de woningen dient men er op toe te zien dat het wegdek
bij aanvang van het project in perfecte staat en mooi egaal is.
De woningen langs de Matenstraat – Pierstraat bevinden zich eveneens langs de transportroute van en naar de groeve
van Ceulemans. Het wegdek van deze straten bestond tot voor kort (25.6.2014) uit beton. Gezien de korte afstand
tussen het wegdek en de gevel van sommige woningen bestaat de mogelijkheid dat er zich hier trillingshinder voordoet.
Bij klachten dient men het wegdek te egaliseren / trillingsgecontroleerd te repareren.
We adviseren dat men er op toeziet dat, bij aanvang van de aan het project gerelateerde transporten, de gebruikte
wegsegmenten in optimale staat zijn. De firma NV Fr. Ceulemans & Co ijvert reeds lang voor het in stand houden van
een goede staat van het wegdek. Het voorheen onverharde gedeelte van de Tuinlei werd in overleg met de
verschillende gemeenten verhard door de exploitant zelf en in 2007 werd een stedenbouwkundige vergunning
aangevraagd bij de gemeente Aartselaar tot het vervangen de kasseistrook aan het begin van de aftakking van de
Matenstraat richting Tuinlei door geluidsarme KWS-verharding. De vergunning hiervoor is echter pas recent verleend.
Op 25-27 juni 2014 werden de verbeteringen aan het wegdek uitgevoerd op kosten van de exploitant (zie onderdeel
7.8.4.1).
Ten gevolge van de ontginnings- en herstructureringsactiviteiten zelf worden rondom het projectgebied geen
waarneembare trillingen verwacht.
7.4.4
MILDERENDE MAATREGELEN
Op basis van de fasering, de beschouwde geluidsbronnen en de gehanteerde geluidsvermogenniveaus kan globaal
besloten worden dat het specifiek geluidsniveau van de ontginnings- en opvulactiviteiten niet altijd zal voldoen zonder
geluidsreducerende maatregelen. In de praktijk kan men namelijk, weliswaar zeer tijdelijk, tot bijna tegen de grens van
het projectgebied gaan ontginnen of opvulactiviteiten uitvoeren, waardoor de grenswaarden niet meer gerespecteerd
kunnen worden. Specifiek ter hoogte van de meest nabijgelegen woningen en Vlarem-beoordelingspunten die zich
situeren op korte afstand ten oosten/zuiden van de groeve te Schelle.
De milderende maatregelen in de geluidsoverdracht bestaan erin de te stockeren teelaarde aan te wenden als een
aarden wallen van 3 tot 7 m hoog. Een gronddam met een tophoogte van 7 m wordt i.f.v. dit project als het maximaal
realiseerbare beschouwd er van uitgaande dat dit reeds ‘serieuze’ gronddammen zijn en daar de activiteiten op korte
afstand tot de bewoonde vertrekken immers van tijdelijke aard zijn. Het verwijderen van de toplaag en de aanleg van
deze aarden wal zal uiteraard ook voor een tijdelijke geluidshinder zorgen. Dit kan zich gedurende enkele dagen per
jaar voordoen. De hoogste overschrijdingen werden berekend in scenario D-1 bis (waar tegelijkertijd t.h.v. de
projectgrenzen werd ontgonnen met graafmachine en emmerkettingbagger als werd opgevuld) en in scenario E-1 bis
(waar over het hele projectgebied tegen de projectgrens werd opgevuld op maaiveldhoogte). Indien de voorgestelde
milderende maatregelen het mogelijk maken om de grenswaarden te respecteren in bovenvermelde scenario’s zullen
de grenswaarden sowieso gerespecteerd blijven in de andere scenario’s (waar lagere immissieniveaus berekend
werden).
Volgende scenario’s met gronddam werden doorgerekend:
•
Scenario D-1 bis + aanleg van een gronddam
•
Scenario E-1 bis + aanleg van een gronddam
15214 NV Fr. Ceulemans & Co: Definitief MER
Tuinlei z/n Schelle
-116-
Tabel 7.4.18 Berekende geluidsniveaus voor luidruchtigste scenario’s voor groeve te Schelle (met
maatregelen)
In het geval van een ontginning en herstructurering zullen de machines zich niet op een vaste plaats bevinden, maar
van plaats wijzigen in functie van de afgraving / opvulling. Bovenstaande berekeningen van de geluidsimmissies met
geluidsreducerende maatregelen zijn bijgevolg slechts een momentopname.
In scenario D-1 bis + gronddam simuleren we het gelijktijdig afgraven en transporteren van klei met de
emmerkettingbagger en de hydraulische graafkraan. Simultaan met de ontginningen wordt de opvulling van het reeds
ontgonnen gedeelte (noordelijk gedeelte van het projectgebied) uitgevoerd. Per meet- en beoordelingspunt wordt
bekeken hoeveel het specifieke geluidsniveau bedraagt indien de machinerie zich op de meest nabijgelegen plaats
t.o.v. de immissiepunten bevindt en dit na plaatsing van een gronddam t.h.v. de oostelijke en zuidelijke projectgrens
(zie onderstaande orthofoto).
15214 NV Fr. Ceulemans & Co: Definitief MER
Tuinlei z/n Schelle
-117-
Figuur 7.4.5 Orthofoto met aanduiding gronddam i.f.v. scenario D-1 bis
In het scenario D-1 bis (zonder milderende maatregel) werd t.h.v. BP B, de meest nabijgelegen woning t.o.v. de groeve,
een Lsp van 59 dB(A) berekend t.g.v. de ontginningsactiviteiten. Na plaatsing van de gronddam berekenen we een
Lsp van nog 54 dB(A) t.g.v. de activiteiten. Dergelijk effect op de geluidsimmissie evalueert men als zijnde zeer
significant positief. De grenswaarde die het Vlarem oplegt tijdens de dagperiode blijft hier nu te allen tijde
gerespecteerd.
Ook t.h.v. de beoordelingspunten ten zuiden van de projectgrens (BP C & D) oefent de gronddam een significant
positief tot zeer significant positief effect uit op de geluidsimmissie, de niveaus worden teruggedrongen tot de
toegelaten Vlarem-norm voor de dagperiode. Ter hoogte van de meest nabijgelegen woning ten O/ZO van de groeve
(BP E) berekenen we na plaatsing van de gronddam nog een zeer beperkte overschrijding. Het is te zeggen, een
overschrijding van 1 dB valt binnen de foutmarge van het model en daarenboven blijft de norm gerespecteerd door de
individuele bijdrages terwijl de kans dat beide activiteiten zich in de praktijk op de slechtst mogelijke positie bevinden
(inzake geluid) t.o.v. de betrokken beoordelingspunten bijzonder klein is.
Wat betreft de beoordelingspunten ten oosten van de groeve (BP F, G & H), zien we dat het specifieke geluidsniveau
overal wordt teruggedrongen tot of onder de toegelaten grenswaarde die het Vlarem oplegt tijdens de dagperiode.
Ter hoogte van de overige beoordelingspunten die zich situeren ten noorden en westen (welke verder liggen tot de
betrokken activiteiten), bleef de norm onder de worst case condities in alle scenario’s zonder milderende maatregelen
reeds gerespecteerd. Er zijn voor deze punten geen randvoorwaarden die aangeven dat er zich een probleem kan
stellen, milderende maatregelen zijn hier dan ook niet aangewezen.
In scenario E-1 bis + gronddam simuleren we de opvulling van het hele projectgebied (ontginningen met
emmerbagger en graafkraan zijn inmiddels voltooid). Per meet- en beoordelingspunt wordt bekeken hoeveel het
specifieke geluidsniveau bedraagt indien de machinerie zich op de meest nabijgelegen plaats t.o.v. de immissiepunten
bevindt en dit na plaatsing van een gronddam t.h.v. de oostelijke en zuidelijke projectgrens (zie onderstaande
orthofoto).
15214 NV Fr. Ceulemans & Co: Definitief MER
Tuinlei z/n Schelle
-118-
Figuur 7.4.6 Orthofoto met aanduiding gronddam i.f.v. scenario E-1 bis
In het scenario E-1 bis (zonder milderende maatregel) werd t.h.v. BP B, de meest nabijgelegen woning t.o.v. de groeve,
een Lsp van 66 dB(A) berekend t.g.v. de opvulactiviteiten. Na plaatsing van de gronddam berekenen we een Lsp van
55 dB(A) t.g.v. de machinerie die aan het opvullen is op maaiveldhoogte tegen de projectgrens. De grenswaarde die
het Vlarem oplegt tijdens de dagperiode blijft hier nu te allen tijde gerespecteerd.
Ook t.h.v. de beoordelingspunten ten zuiden/oosten van de projectgrens (BP C t.e.m. H) oefent de gronddam een
significant positief tot zeer significant positief effect uit op de geluidsimmissie, de niveaus worden teruggedrongen tot
onder de toegelaten Vlarem-norm tijdens de dagperiode.
Ter hoogte van de overige beoordelingspunten die zich situeren ten noorden en westen (welke verder liggen tot de
betrokken activiteiten), bleef de norm onder de worst case condities in alle scenario’s zonder milderende maatregelen
reeds gerespecteerd. Er zijn voor deze punten geen randvoorwaarden die aangeven dat er zich een probleem kan
stellen, milderende maatregelen zijn hier dan ook niet aangewezen.
Daar we in de praktijk rekening moeten houden met alle scenario’s is een combinatie van de hoogste gronddammen
hier aangewezen:
15214 NV Fr. Ceulemans & Co: Definitief MER
Tuinlei z/n Schelle
-119-
Figuur 7.4.7 Orthofoto met aanduiding gronddam ifv alle scenario’s
Wanneer men opteert voor de plaatsing van de gronddam t.h.v. de projectgrens, moet men er wel op letten dat er
voldoende plaats voorhanden is. Verder dient ook rekening gehouden te worden met artikel 5.18.2.5.1 van Vlarem II
dat stelt dat het stapelen van dekgrond of teelaarde binnen de beschermingsstrook enkel toegelaten is als de
exploitant door middel van een stabiliteitsstudie of van een goed gefundeerde extrapolatie van bestaande
ervaringssgegevens heeft aangetoond dat het voldoende veilig is. Deze stabiliteitsstudie werd uitgevoerd en is
opgenomen in bijlage 17 (boekdeel II).
Een aarden berm zonder wandversterking heeft een maximale wandhelling van 45°, waardoor zijn breedte minimaal
tweemaal zijn hoogte bedraagt. De stabiliteitsstudie wees echter uit dat de grondbermen dienen te worden uitgevoerd
met een helling van 8/4 voor de eigen stabiliteit en er een afstand van 10 m vrijgehouden dient te worden tussen de
rand van de put en de aanzet van de grondberm. Voor een geluidsberm van 7 m hoog betekent dit dat een strook van
40 m breed noodzakelijk is; voor een geluidsberm van 3 m is 24 m nodig. Dit lijkt aldus geen erg efficiënte oplossing
naar plaatsbenutting.
Met een wandversteviging met een metalen of plastic netwerk of met betonelementen, kan de helling van een berm
steiler uitgevoerd worden zonder risico op afschuiving van de aarde. De berm neemt in zo’n geval minder plaats in,
maar de kostprijs ligt dan weer hoger. Een mogelijk alternatief is het plaatsen van tijdelijke geluidsschermen, dit zijn
hightech panelen opgevuld met speciale geluidsabsorberende fibers. Geluidsschermen worden echter niet
weerhouden als haalbare optie voor het voorliggend project (zie onderdeel 7.8.4.2).
Of de voorgestelde maatregelen in de praktijk realiseerbaar en wenselijk zijn moet nog worden afgewogen met de
andere disciplines. Er moet rekening mee gehouden worden dat deze geluidsproducerende activiteiten op
maaiveldniveau slechts tijdelijk zijn. Bij geluidsklachten van omwonenden zal in overleg met omwonenden geëvalueerd
worden welke de meest passende maatregelen zijn.
Tenslotte wordt de significantie van de milieueffecten, veroorzaakt door het project, ingeschat. Hiervoor wordt gebruik
gemaakt van het significantiekader, het betreft een expliciet uitgeschreven beoordelingsmethodiek die van toepassing
is voor industriële MER’s (koppeling met Vlarem II is opgenomen). De evolutie van het omgevingsgeluid (verschil in
15214 NV Fr. Ceulemans & Co: Definitief MER
Tuinlei z/n Schelle
-120-
O.G.) voor uitvoering van het project (=Lvoor) en na de uitvoering van het project (= Lna13)) wordt als belangrijkste
parameter gehanteerd. Na toetsing van het specifieke geluidsniveau aan de vigerende wetgeving wordt een score
toegekend. Op basis van deze score kan men de ernst van de milieueffecten veroorzaakt door het project inschatten.
Elke score dient door de deskundige gekaderd te worden in het project.
Op basis van de immissiemetingen en de overdrachtsberekeningen kunnen we de effecten voor de toekomstige (worst
case) ontginnings- en opvullingsactiviteiten op maaiveldniveau tijdens de dagperiode als volgt worden samengevat:
13
•
Ter hoogte van BP A (Speltenlei 10) bedraagt het (tijdelijke worst case) berekende Lsp afkomstig van de
toekomstige werken 52 dB(A). Het opgemeten oorspronkelijke omgevingsgeluid (Lvoor) bedraagt hier 46
dB(A). Wanneer de werken bezig zijn tegen de projectgrens wordt Lna op 53 dB(A) geraamd (in een worst
case scenario met machinerie in vollast), hierdoor is ∆LAX,T>+6. Doordat het specifieke geluidsniveau de
door Vlarem II opgelegde grenswaarde respecteert is de eindscore gelijk aan -1 ( matig significant
negatief (milderende maatregelen zijn niet dwingend)).
•
Ter hoogte van BP B (Tuinlei 174) bedraagt het (tijdelijke worst case) berekende Lsp afkomstig van de
toekomstige werken 55 dB(A). Het opgemeten oorspronkelijke omgevingsgeluid (Lvoor) bedraagt hier 43
dB(A). Wanneer de werken bezig zijn tegen de projectgrens wordt Lna op 55 dB(A) geraamd (in een worst
case scenario met machinerie in vollast), hierdoor is ∆LAX,T>+6. Doordat het specifieke geluidsniveau de
door Vlarem II opgelegde grenswaarde respecteert is de eindscore gelijk aan -1 ( matig significant
negatief (milderende maatregelen zijn niet dwingend ; werden hier reeds in rekening gebracht)).
•
Ter hoogte van BP C (Koekoekstraat 55) bedraagt het (tijdelijke worst case) berekende Lsp afkomstig van
de toekomstige werken 45 dB(A). Het opgemeten oorspronkelijke omgevingsgeluid (Lvoor) bedraagt hier 43
dB(A). Wanneer de werken bezig zijn tegen de projectgrens wordt Lna op 47 dB(A) geraamd (in een worst
case scenario met machinerie in vollast), hierdoor is ∆LAX,T = +4. Doordat het specifieke geluidsniveau de
door Vlarem II opgelegde grenswaarde respecteert is de eindscore gelijk aan -1 ( matig significant
negatief (milderende maatregelen zijn niet dwingend ; werden hier reeds in rekening gebracht)).
•
Ter hoogte van BP D (Koekoekstraat 138) bedraagt het (tijdelijke worst case) berekende Lsp afkomstig van
de toekomstige werken 45 dB(A). Het opgemeten oorspronkelijke omgevingsgeluid (Lvoor) bedraagt hier 43
dB(A). Wanneer de werken bezig zijn tegen de projectgrens wordt Lna op 47 dB(A) geraamd (in een worst
case scenario met machinerie in vollast), hierdoor is ∆LAX,T = +4. Doordat het specifieke geluidsniveau de
door Vlarem II opgelegde grenswaarde respecteert is de eindscore gelijk aan -1 ( matig significant
negatief (milderende maatregelen zijn niet dwingend ; werden hier reeds in rekening gebracht)).
•
Ter hoogte van BP E (Koekoekstraat 124) bedraagt het (tijdelijke worst case) berekende Lsp afkomstig van
de toekomstige werken 46 dB(A). Het opgemeten oorspronkelijke omgevingsgeluid (Lvoor) bedraagt hier 43
dB(A). Wanneer de werken bezig zijn tegen de projectgrens wordt Lna op 48 dB(A) geraamd (in een worst
case scenario met machinerie in vollast en met inbegrip van milderende maatregelen), hierdoor is ∆LAX,T =
+5. Doordat het specifieke geluidsniveau de door Vlarem II opgelegde grenswaarde niet respecteert is de
eindscore gelijk aan -3 ( dit zeer significant negatief dient genuanceerd daar een overschrijding van 1 dB
binnen de foutmarge van het model valt, daarenboven blijft de norm gerespecteerd door de individuele
bijdrages terwijl de kans dat de verschillende activiteiten zich in de praktijk op de slechtst mogelijke positie
bevinden (inzake geluid) t.o.v. de betrokken beoordelingspunten extreem klein is.
Lna = Lvoor + Lsp project
15214 NV Fr. Ceulemans & Co: Definitief MER
Tuinlei z/n Schelle
-121-
•
Ter hoogte van BP F (Koekoekstraat 54) bedraagt het (tijdelijke worst case) berekende Lsp afkomstig van
de toekomstige werken 44 dB(A). Het opgemeten oorspronkelijke omgevingsgeluid (Lvoor) bedraagt hier 43
dB(A). Wanneer de werken bezig zijn tegen de projectgrens wordt Lna op 46,5 dB(A) geraamd (in een worst
case scenario met machinerie in vollast), hierdoor is ∆LAX,T = +3,5. Doordat het specifieke geluidsniveau de
door Vlarem II opgelegde grenswaarde respecteert is de eindscore gelijk aan -1 ( matig significant
negatief (milderende maatregelen zijn niet dwingend ; werden hier reeds in rekening gebracht)).
•
Ter hoogte van BP G (Koekoekstraat 12) bedraagt het (tijdelijke worst case) berekende Lsp afkomstig van
de toekomstige werken 43 dB(A). Het opgemeten oorspronkelijke omgevingsgeluid (Lvoor) bedraagt hier 45
dB(A). Wanneer de werken bezig zijn tegen de projectgrens wordt Lna op 47 dB(A) geraamd (in een worst
case scenario met machinerie in vollast), hierdoor is ∆LAX,T = +2. Doordat het specifieke geluidsniveau de
door Vlarem II opgelegde grenswaarde respecteert is de eindscore gelijk aan -1 ( matig significant
negatief (milderende maatregelen zijn niet dwingend ; werden hier reeds in rekening gebracht)).
•
Ter hoogte van BP H (Steenwinkelstraat 518) bedraagt het (tijdelijke worst case) berekende Lsp afkomstig
van de toekomstige werken 45 dB(A). Het opgemeten oorspronkelijke omgevingsgeluid (Lvoor) bedraagt hier
45 dB(A). Wanneer de werken bezig zijn tegen de projectgrens wordt Lna op 48 dB(A) geraamd (in een worst
case scenario met machinerie in vollast), hierdoor is ∆LAX,T = +3. Doordat het specifieke geluidsniveau de
door Vlarem II opgelegde grenswaarde respecteert is de eindscore gelijk aan -1 ( matig significant
negatief (milderende maatregelen zijn niet dwingend ; werden hier reeds in rekening gebracht)).
•
Ter hoogte van BP I (Steenwinkelstraat 422) bedraagt het (tijdelijke worst case) berekende Lsp afkomstig
van de geplande werken tegen de projectgrens 45 dB(A). Het opgemeten oorspronkelijke omgevingsgeluid
(Lvoor) bedraagt hier 45 dB(A). Wanneer de werken bezig zijn tegen de projectgrens wordt Lna op 48 dB(A)
geraamd (in een worst case scenario met machinerie in vollast), hierdoor is ∆LAX,T = +3. Doordat het
specifieke geluidsniveau de door Vlarem II opgelegde grenswaarde respecteert is de eindscore gelijk aan 1 ( matig significant negatief (milderende maatregelen zijn niet dwingend)).
•
Ter hoogte van BP J (Tuinlei 141) bedraagt het (tijdelijke worst case) berekende Lsp afkomstig van de
geplande werken tegen de projectgrens 46 dB(A). Het opgemeten oorspronkelijke omgevingsgeluid (Lvoor)
bedraagt hier 45 dB(A). Wanneer de werken bezig zijn tegen de projectgrens wordt Lna op 48,5 dB(A)
geraamd (in een worst case scenario met machinerie in vollast), hierdoor is ∆LAX,T = +3,5. Doordat het
specifieke geluidsniveau de door Vlarem II opgelegde grenswaarde respecteert is de eindscore gelijk aan 1 ( matig significant negatief (milderende maatregelen zijn niet dwingend)).
Uit de toetsing aan het significantiekader blijkt duidelijk dat er zich voor het overgrote merendeel van de Vlarembeoordelingspunten geen probleem stelt indien de werken (zowel ontginningsactiviteiten als simultane ontgininningsen herstructureringsactiviteiten) plaatsvinden gedurende de dagperiode (tussen 07u00 en 19u00). Enkel t.h.v. BP E
wordt na het nemen van milderende maatregelen nog een zeer beperkte overschrijding van de norm vastgesteld. Deze
valt binnen de foutenmarge van het model, daarenboven ligt de individuele bijdrage van de verschillende activiteiten
onder de norm is de kans bijzonder klein dat deze absolute worst case situatie (worst case positie van een dubbele
ontginning met emmerkettingbagger en graafmachine tezamen met opvulactiviteiten) zich ooit in de praktijk voordoet.
Voor de beoordeling van de geluidsberm als visuele barrière in het landschap en voor de mens wordt er verwezen
naar de respectievelijke disciplines. In de discipline wordt de aanleg van een gronddam afgewogen ten opzichte van
eventuele andere effecten zoals de duurtijd van de aanleg van een gronddam versus hinder tijdens
ontginning/opvulling. Ook de barrièrewerking kan als hinderlijk ervaren worden.
15214 NV Fr. Ceulemans & Co: Definitief MER
Tuinlei z/n Schelle
-122-
Naast deze aanbevolen maatregel, gaan we ook in op de wijze waarop het lawaai en/of de perceptie op lawaaihinder
op een ontginningsterrein maximaal kan worden beperkt.
•
Communicatie met de omwonenden. Bijvoorbeeld door het aanstellen van een contactpersoon, het opgeven
van een ‘groen’ telefoonnummer;
•
Maximaal de capaciteit van de vrachtwagens benutten om het aantal ritten te minimaliseren;
•
Onderhoud van de werfwegen;
•
Onderhoudstoestand van de machines is van zeer groot belang;
•
Lossen van materiaal : vermijden van impacten, dichtklappen van laadkleppen;
•
Maximaal gebruik maken van aanwezige objecten om afschermingen te krijgen. Bijvoorbeeld de machines
plaatsen achter terreinoneffenheden of opgestapelde gronden. Zo nodig kan men ook uitgegraven aarde,
en eventueel uitgegraven zand of klei op een voor afscherming gunstige plaats leggen;
•
Gebruik van geluidsarme machines (zie desbetreffende Europese wetgeving en KB van 2006).
Belangrijk is nogmaals te melden dat de berekende geluidsdrukniveaus een worst-case benadering zijn. Immers, er
wordt steeds vanuit gegaan dat de machines vollast in werking zijn. In de praktijk is dit echter niet het geval. Tevens
blijven het theoretische berekeningen waar een foutmarge van 2 à 3 dB(A) moet voor gehanteerd worden. Een exact
beeld van de hinder is toch maar te verkrijgen wanneer de exploitatie begint. Tevens zijn nog bijsturingen (qua
maatregelen) mogelijk. Daarom is een regelmatige monitoring van de geluidsniveaus belangrijk. Zo heeft men
bijvoorbeeld voor de grind- en zandontginning in Limburg een periodieke meetcampagne om de veranderde situatie
van de ontginning te kwantificeren. Deze meetresultaten worden dan voorgesteld in een werkgroep aan de hand van
een voortgangsrapportage. Op basis van deze resultaten kan men eventueel de werkingstijden bijsturen of bijkomende
maatregelen voorstellen.
Onder 7.9 Multidisciplinaire afwegingen worden verder ingegaan op de voor- en nadelen van de aanleg van een
gronddam over de verschillende disciplines heen.
15214 NV Fr. Ceulemans & Co: Definitief MER
Tuinlei z/n Schelle
-123-
7.5
DISCIPLINE FAUNA EN FLORA
7.5.1
AFBAKENING STUDIEGEBIED
Directe effecten op fauna & flora (direct biotoopverlies) komen voor ter hoogte van de ingrepen zelf. De ruimtelijke
begrenzing van het studiegebied voor indirecte effecten op fauna & flora worden bepaald door de invloedssfeer van
de ‘abiotische’ disciplines. Als indirect effect worden de rustverstoring en de barrièrewerking van fauna-elementen in
de omgeving beschouwd. Eveneens kan als indirect effect een versnippering optreden van de aanwezige biotische
waarden. Indirect biotoopverlies door verdroging ten gevolge van grondwaterbemaling komt niet voor. De precieze
begrenzing van het studiegebied wordt bepaald bij de effectbespreking, maar beperkt zich doorgaans tot 500 m.
7.5.2
BESCHRIJVING REFERENTIESITUATIE
Volgende bronnen werden geraadpleegd bij het beschrijven van de referentiesituatie:
−
−
−
−
−
−
Biologische waarderingskaart
Afbakening Natura 2000 (INBO)
Prioriteitenatlas ontsnippering (Defloor et al., 2001)
Kwetsbaarheidskaart voor rustverstoring
Digitale vogelatlas
Multigroeve MER: Groeves Wienerberger – Boomse klei (De Coster et al. 2010)
Landschapsecologische beschrijving (bron: Provinciaal Natuurontwikkelingsplan provincie Antwerpen)
Kenmerken
De intensieve land- en tuinbouw en dichte bebouwing in het ecodistrict Land van Boom en Heist zorgen voor weinig
uitgesproken natuurwaarden. Bossen zijn algemeen klein, versnipperd en vaak deel uit makend van een kasteelpark.
Kleine landschapselementen maken in het overgrote deel de natuurwaarden uit. Langs de Rupel en Schelde hebben
de oude kleigroeven hun belang voor water- en oevervegetaties, voor broekbos en voor vogels. Ze zijn en op zich en
als schakel in de keten van alluviale biotopen langs de grote rivieren van belang.
Kwetsbaarheden
Het ecodistrict is gevoelig voor vermesting, hoewel het type land- en tuinbouw er mogelijk niet meteen aanleiding toe
zal geven. Behalve de zuidelijke regio waar de Boomse Klei dagzoomt is de watervoerende laag erg kwetsbaar voor
verontreiniging. Het geheel is matig gevoelig voor verzuring. Verdroging is een minder probleem.
Ontwikkelingen
Land- en tuinbouw zijn hoofdfuncties in het landschap. Rond de zeer waardevolle boskernen primeert natuurbehoud.
Via bufferstroken met beperkte bemestings- en ontwateringsvoorwaarden of door bosuitbreiding dient hun kwaliteit
bewaard te worden. De kleiputten langs de Rupel kunnen door natuurontwikkeling geoptimaliseerd worden. De
verweving met recreatie en educatie is hier van belang. Kleine natuurrelicten kunnen door landschapsherstel
uitgroeien tot een stabiel stelsel van kleine landschapselementen.
15214 NV Fr. Ceulemans & Co: Definitief MER
Tuinlei z/n Schelle
-124-
Biologische waarderingskaart
Een algemeen uittreksel van de Biologische Waarderingskaart voor het studiegebied wordt weergegeven in figuur
6.6.1 (zie bijlage 1).
In het noorden, oosten en westen is de ruimere omgeving van het studiegebied begrensd door woongebied (al dan
niet met landelijk karakter). Daarbinnen vinden we vooral akkers en weilanden terug, met centraal het huidige
ontginningsgebied van Ceulemans. Het westen en het centrale gedeelte van het studiegebied is gekenmerkt door
ontginningen en heropvullingen (zowel huidige als restanten van vroegere activiteiten). Hier vinden we dan ook een
opgehoogd terrein, het stortterrein van Electrabel (met vliegas), ontginningsputten, diep water met steile vegetatieloze
oevers (als relict van een ontginningsput) aan de overzijde van de Tuinlei, struweelopslag en ruigtevegetaties rond
vroegere ontginningen als pioniersvegetaties.
De BWK2 versie 2.2 (toestand 2010) geeft aan dat zich centraal in het projectgebied een biologisch zeer waardevol
zuur eikenbos (qs) bevindt en daar ten westen van een biologisch waardevol populierenaanplant op droge grond met
struikgewas (lsb). Deze beschrijving stemt echter niet overeen met de werkelijkheid. Het eikenbos werd ondertussen
namelijk gerooid. Ter compensatie van deze ontbossing werd er in de bufferstrook aangelegd beplant met struiken en
bomen (zie verder). De soortsamenstelling werd uitgevoerd in samenspraak met het ANB. De resterende compensatie
zal gerealiseerd worden bij de afwerking van het terrein na afloop van de ontginningswerken. Ook de
populierenaanplant is niet meer op het terrein aanwezig.
De huidige toestand wat betreft aanwezige vegetatie in het projectgebied kan als volgt omschreven worden (zie ook
fotoreportage in bijlage 2 (boekdeel II):
-
De hoofdmoot van het terrein bestaat uit blootgestelde minerale bodem (t.g.v. de ontginningswerken)
-
Op het terrein komen hier en daar struikgewas en struweelopslag voor, vnl. tussen de ontgonnen zones en
op de onderdelen van het terrein die het eerste (= langst geleden) ontgonnen werden. Hier hebben
pionierssoorten (berk,…) zich reeds gevestigd en vind vegetatieve successie plaats.
-
Zowel ten zuiden van de stalplaats voor de vrachtwagens en andere machinerie als aan de oostelijke zijde
van het projectgebied treffen we permanent soortenarm grasland aan.
-
Ook aan de oostelijke zijde van het projectgebied bevinden zich twee akkerpercelen;
-
Langsheen de zuidrand werd een bufferstrook aangeplant van 12 m bestaande uit een mix van struikachtige
soorten en jonge bomen (zwarte els, zomereik, gewone es, gewone beuk,…). Ook langs de oostelijke zijde
werd een bufferstrook aangeplant. Deze volgt deels de grens van het projectgebied, maar wijkt hiervan af
ter hoogte van de akkerpercelen. De bufferstrook volgt namelijk de westelijke grens van de akkerpercelen,
om dan vervolgens terug tot aan de buurtweg (= grens projectgebied) te lopen. Langs de akkerranden is de
bufferstrook slechts 4-5 m breed. De vegetatie van de bufferstroken heeft ondertussen een leeftijd van 7-8
jaar bereikt.
15214 NV Fr. Ceulemans & Co: Definitief MER
Tuinlei z/n Schelle
-125-
Een overzicht van de waardevolle en zeer waardevolle percelen binnen 500 m rondom het projectgebied wordt
weergegeven in volgende tabel met de afstand tot de grens van het projectgebied. Indien eenheden meerdere malen
voorkomen, wordt telkens de afstand gegeven van het perceel die het dichtst gelegen is.
Tabel 7.5.1 Verklaring biotisch milieu omgeving ontginningsgebied
Code
Beoordeling BWK
Dichtste
afstand (m)
qs
sz+
sz
ku
app
k(hu-)
kbshp+
hr
hp
aehx + hp
+ kb
z
z
w
w
w
w
w
w
w
mw
mw
mw
Omschrijving
0
22
15
68
40
71
150
177
217
0
2
zuur eikenbos
goed ontwikkelde struweelopslag
struweelopslag
ruigte
diep water met steile vegetatieloze oevers
bermen langs Wullebeek met elementen van mesofiel hooiland
slecht ontwikkelde wilgenrij langs Wullebeek
soortenrijk permanent cultuurgrasland met relichten van halfnatuurlijke graslanden
verruigd grasland
soortenarm permanent cultuurgrasland met waardevolle elementen zoals bomenrijen
eutrofe plas
complex van zeer soortenarm (ingezaaid) grasland met soortenarm permanent
170 cultuurgrasland en bomenrij(en)
Opgemerkt dient te worden dat deze afstanden werden gemeten vanaf de grens van de ontginningszone. De
ontginningsactiviteiten zelf moeten minstens 20 m van deze rand blijven.
Speciale beschermingszones natuur
Het meest nabij gelegen VEN-gebied situeert zich op ongeveer 964 m ten zuiden van het ontginningsgebied. Het
betreft het VEN-gebied ‘Kleiputten van Niel-Terhaegen’.
De dichtstbij zijnde deelgebieden van het habitatrichtlijngebied ‘Durme- en Schelde-estuarium’ bevinden zich op
ongeveer 2,5 km ten zuidwesten en ten westen van het ontginningsgebied, resp. langs de Rupel en de Schelde.
De monding van de Rupel op ongeveer 3 km van het ontginningsgebied is afgebakend als vogelrichtlijngebied.
Al deze speciale beschermingszones natuur (VEN, Habitatrichtlijngebied en Vogelrichtlijngebied) liggen allemaal op
een afstand die niet meer relevant is voor het project.
Kwetsbaarheidskaart voor ecotoopverlies
Het INBO bracht in 2000 de ecosysteemkwetsbaarheidskaart in kaart (Peymen et al. 2000). Door de resultaten van
de kwetsbaarheidanalyse weer te geven onder de vorm van een kwetsbaarheidkaart wordt een ruimtelijk beeld
geschapen van de kwetsbaarheid van verschillende ecosystemen m.b.t. een bepaalde ingreep (ecotoopverlies,
verzuring, verdroging, vermesting). Dit kan vervolgens aangewend worden om een inschatting te maken van hoe dit
bepaalde processen in de hand werkt of net tegengaat (vb. barrièrewerking). Een uitsnede hiervan wordt gegeven in
figuur 6.6.3 (bijlage 1). Hieruit volgt dat ten tijde van de kartering (2000) voor de ecotopen gelegen binnen het
projectgebied, het noordelijk deel van het toenmalige zuur eikenbos geklasseerd werd als zeer kwetsbaar voor
ecotoopverlies en het zuidelijke deel hiervan als weinig kwetsbaar tot kwetsbaar voor ecotoopverlies. De
populierenaanplant werd ingekleurd als zijnde zeer kwetsbaar voor ecotoopverlies.
Zoals eerder vermeld is de situatie echter aanzienlijk gewijzigd (zie onderdeel Biologische Waarderingskaart). Er zijn
binnen het projectgebied geen kwetsbare biotopen wat betreft ecotoopverlies meer aanwezig.
15214 NV Fr. Ceulemans & Co: Definitief MER
Tuinlei z/n Schelle
-126-
Prioriteitenatlas ontsnippering
In het kader van de studie “Prioriteitenatlas ontsnippering” (Defloor et al., 2001) werd een signaalkaart natuurnetwerk
opgesteld, op basis van de afbakening natuur- en bosreservaat, beschermd duingebied, VEN, gewenste natuur en
bosstructuur, Ramsargebied, vogelrichtlijn- en habitatrichtlijngebied, regionaal landschap, ecologisch impulsgebied &
weidevogelgebied. Door deze beleidskaders te combineren kan een beeld van het ecologisch netwerk afgelijnd
worden. Hierbinnen wordt een gradiënt van ingeschatte (theoretische) belangrijkheid volgens beleidsstatus afgeleid
en prioritaire zones voor het treffen van maatregelen afgebakend.
De huidig vergunde percelen zijn volgens de prioriteitenatlas niet gelegen in verbindings- of overgangsgebied of in
prioritaire zone. Wel grenzen ze aan overgangsgebied met de westelijke zijde (overzijde Tuinlei). Dit overgangsgebied
vormt de ‘overgang’ tussen de 3 VEN-gebieden die verder ten zuiden, ten westen en ten noorden van de ontginning
gelegen zijn. Dit gebied kreeg de score 5. De scores die toegekend werden a.d.h.v. de afwegingsoefening reiken van
1 t/m 28.
Kwetsbaarheidskaart voor rustverstoring
Volgens de kwetsbaarheidskaart voor rustverstoring is de omgeving van het ontginningsgebied vooral als kwetsbaar
aangeduid. De omgeving van het ontginningsgebied zijn voornamelijk weilanden, akkers en waterplassen. Deze
worden als kwetsbaar aanzien, aangezien geluid hier niet geabsorbeerd wordt.
Opgemerkt dient te worden dat de opmaak van de kwetsbaarheidskaart voor rustverstoring niet gesteund is op
faunagegevens, aangezien faunagegevens voor Vlaanderen onvoldoende voorhanden en te onnauwkeurig zijn om
deze gegevens te betrekken bij de opmaak van kwetsbaarheidskaarten. Aangenomen werd dat de kwetsbaarheid voor
fauna indirect wordt benaderd via de kwetsbaarheid voor flora. Bijgevolg dient de kwetsbaarheidskaart voor fauna
voorzichtig geïnterpreteerd te worden. Het is niet omdat een gebied aangeduid is als (zeer) kwetsbaar, dat er effectief
rustverstoring optreedt.
Risicoatlas vogels
In 2000 werd binnen het Instituut voor Natuur- en Bosonderzoek (INBO) in opdracht van de Vlaamse overheid (Vlaams
Energieagentschap) een project opgestart om de nodige beleidskennis op te bouwen inzake de interacties tussen
windturbines en vogels in Vlaanderen. Naast advisering voor projecten en plannen, en de opmaak van een
beleidsondersteunende vogelatlas (Everaert et al. 2003) werd in sommige bestaande windparken ook onderzoek
verricht naar de effecten op vogels (o.a. Everaert 2008). De vogelatlas geeft belangrijke concentratiegebieden en
trekroutes van vogels zijn weer. Er wordt een onderscheid gemaakt tussen pleister-, broedgebieden, broedkolonies,
slaapplaatsen, voedsel-, slaap- en seizoenstrek.
Omwille van de grote vraag naar een update van de beleidsondersteunende vogelatlas van 2003, is sinds oktober
2011 een uitgebreid beslissingsondersteunend instrument (Everaert et al. 2011) beschikbaar inzake de inplanting van
windturbines in Vlaanderen en de mogelijke effecten op vogels en vleermuizen. Daarnaast wordt de vogelatlas uit
2003 (via geoloket AGIV) vervangen door de “Vlaamse risicoatlas vogels-windturbines”.
Bij het gebruik van de gepresenteerde gegevens is evenwel grote voorzichtigheid geboden. De betreffende kaart is
namelijk opgemaakt aan de hand van de best beschikbare gegevens en kan niet gezien worden als een definitief
eindresultaat. Er kunnen zich immers op elk ogenblik veranderingen voordoen door (1) het beschikbaar worden van
nieuwe informatie of (2) het ontstaan van nieuwe vogelconcentratiegebieden, veranderingen in vliegbewegingen, enz.
(Everaert et al. 2003).
15214 NV Fr. Ceulemans & Co: Definitief MER
Tuinlei z/n Schelle
-127-
Volgende waarden gelden voor het projectgebied en omliggende percelen:
Tabel 7.5.2 Resultaten toetsing Vlaamse risicoatlas vogels-windturbines (Everaert et al. 2011)
Type vogels
Inschatting risico
Totaalkaart
1: mogelijk risico bij realisatie windturbines
Pleister en rustgebieden watervogels en steltlopers
1: mogelijk risico bij realisatie windturbines
Slaapplaatsen
geen risico bij realisatie windturbines
Broedkolonies
geen risico bij realisatie windturbines
Weidevogelgebied
geen risico bij realisatie windturbines
Bijzondere broedvogels
1: mogelijk risico bij realisatie windturbines
Akkervogelgebied
geen risico bij realisatie windturbines
Voedseltrek
geen risico bij realisatie windturbines
Slaaptrek
geen risico bij realisatie windturbines
Seizoenstrek
geen risico bij realisatie windturbines
Voorkomende soorten
Ten zuiden van het de Tuinlei, grenzend aan het projectgebied komen een aantal belangrijke natuurwaarden voor:
-
voormalige kleiputten die zich ontwikkelden tot eutrofe plas. Op deze plassen werden volgende (recente)
waarnemingen genoteerd: Kuifeend, slobeend, bergeend, ijsvogel, bruine kiekendief, boerenzwaluw,
wespendief. Verschillende van deze soorten genieten een Europese bescherming daar waar ze voorkomen
(gezien hun voorkomen op bijlage I van de Europese vogelrichtlijn: bruine kiekendief, ijsvogel,
wespendief,…)
-
kleinschalig landschap in de directe omgeving (knotbomen, plassen, Wullebeek als belangrijke
natuurverbinding, bos, ruigte, schrale graslanden…). Deze variatie biedt belangrijke potenties voor, voor de
Rupelstreek kenmerkende soorten, als rugstreeppad, oeverzwaluw, vleermuizen, zandbijen en
kamsalamander. De grote variatie aan natuurwaarden maakt het gebied eveneens belangrijk voor tal van
zoogdieren (wezel, bunzing, konijn,...).
-
het openruimtegebied tussen de Wullebeek, Matenstraat, Provinciale steenweg en de Koekoekstraat is van
belang voor tal van soorten. Naast eerder vermelde soorten die worden waargenomen in de omgeving van
de kleiputten (zie boven), worden ook volgende waargenomen: veldleeuwerik, gierzwaluw, boerenzwaluw,
steenuil, regenwulp, wulp, geelgors, boomleeuwerik, scholekster, slechtvalk, grote zilverreiger, gele
kwikstaart en andere. Ook onder deze soorten bevinden zich vogels die een integrale bescherming genieten
daar waar ze voorkomen (bijlage I vogelrichtlijn).
-
in de omgeving van het projectgebied wordt de aanwezigheid van de kleine watersalamander en de
rugstreeppad opgetekend. Deze laatste soort geniet een integrale bescherming via de Europese
Habitatrichtlijn daar waar ze voorkomt.
-
in de directe omgeving van het projectgebied wordt een aanzienlijke bosuitbreiding gerealiseerd. Hierdoor
zal de natuurwaarde van de omgeving in de toekomst verder toenemen.
15214 NV Fr. Ceulemans & Co: Definitief MER
Tuinlei z/n Schelle
-128-
Een goede referentie voor de soortenrijkdom die wordt teruggevonden in en rond complexen van kleigroeven in de
Rupelstreek is het multigroeve-MER van Wienerberger nv voor de Boomse klei (De Coster et al. 2010). Hierin worden
de effecten van kleiontginning ter hoogte van de site Nieuwstraat – De Vorst/Blickgat (86 ha) beschreven, maar gezien
het hier dezelfde delfstoffenzone (Klei van Boom) betreft en beide ontginningen in de Rupelstreek gelegen zijn, wordt
verwacht dat de soorten die geassocieerd worden met dit kleiontginningslandschap en/of met de vallei van de Rupel
in beide projectgebieden voorkomen of de potentie hebben er voor te komen. De Coster et al. (2010) stellen het
volgende over typische soorten in en rond de kleiontginningscomplexen:
Door de nabijheid van grote rivieren als Schelde, Rupel, Nete en Dijle wordt het oude kleilandschap
van Rumst vaak bezocht door trekvogels. Soms schaarse en zeldzame trekvogels vinden er een
rustpunt. Waarnemingen van soorten zoals: Krooneend, Zomertaling, Grote Zilverreiger, Ooievaar,
Zwarte Wouw, Bokje, Houtsnip, Draaihals, Beflijster, Europese Kanarie illustreren dit. Onder de
broedvogels zijn volgende interessante soorten zeker vermeldenswaard: Dodaars, Boomvalk,
Bruine Kiekendief, Waterral, Steenuil, IJsvogel en Sprinkhaanzanger. IJsvogel, Blauwborst,
Wielewaal, Gekraagde Roodstaart en Nachtegaal zijn opgenomen in de lijst van Prioritaire Soorten
in de provincie Antwerpen (Provinciaal Natuurontwikkelingsplan) en genieten internationale en/of
regionale bescherming (Habitat- en Vogelrichtlijn, Vlaamse Rode Lijst).
Uit de soortendiversiteit blijkt dat de kleiputten van Rumst en Terhagen eveneens waardevol zijn
voor waterjuffers en echte libellen. Hierbij zijn soorten als Vuurlibel, Kanaaljuffer, Plasrombout en
Bruine Korenbout interessante waarnemingen, waarbij Bruine Korenbout is opgenomen op de
Vlaamse Rode lijst.
Kamsalamander is een aandachtssoort vanuit het Provinciaal Natuurontwikkelingsplan van de provincie Antwerpen.
Belangrijke vleermuizensoorten in het wijde studiegebied zijn: Meervleermuis, Rosse vleermuis, Ruige dwergvleermuis
en Tweekleurige vleermuis, Watervleermuis.
Onderstaande tabel vat de hierboven vernoemde soorten samen en vermeldt voor elke soort het statuut volgens de
Vlaamse Rode Lijsten en de Vogel/habitatrichtlijn.
Amfibieën
Kamsalamander (Triturus cristatus)
Kleine watersalamander
(Lissotriton vulgaris)
Rugstreeppad (Epidalea calamita)
Rode Lijst
Zeldzaam
Momenteel niet bedreigd
Zeldzaam
Libellen
Vuurlibel (Crocothemis erythraea)
Kanaaljuffer (Erythromma lindenii)
Plasrombout (Gomphus pulchellus)
Bruine Korenbout (Libellula fulva)
Momenteel niet bedreigd
Momenteel niet bedreigd
Momenteel niet bedreigd
Bedreigd
Avifauna
Beflijster (Turdus torquatus)
Bergeend (Tadorna tadorna)
Boerenzwaluw (Hirundo rustica)
Bokje (Lymnocryptes minimus)
Boomleeuwerik (Lullula arborea)
Boomvalk (Falco subbuteo)
Onregelm. broedvogel
Momenteel niet bedreigd
Achteruitgaand
Kwetsbaar
Momenteel niet bedreigd
15214 NV Fr. Ceulemans & Co: Definitief MER
Vogelrichtlijn
Habitatrichtlijn
Bijlage II + IV
Bijlage IV
Bijlage I
Tuinlei z/n Schelle
-129-
Bruine kiekendief (Circus aeruginosus)
Dodaars (Tachybaptus ruficollis)
Draaihals (Jynx torquilla)
Europese kanarie (Serinus serinus)
Geelgors (Emberiza citrinella)
Gele kwikstaart (Motacilla flava)
Gierzwaluw (Apus apus)
Grote zilverreiger (Ardea alba)
Houtsnip (Scolopax rusticola)
IJsvogel (Alcedo atthi)
Krooneend (Netta rufina)
Kuifeend (Aythya fuligula)
Ooievaar (Ciconia ciconia)
Regenwulp (Numenius phaeopus)
Scholekster (Haematopus ostralegus)
Slechtvalk (Falco peregrinus)
Slobeend (Anas clypeata)
Steenuil (Athene noctua)
Veldleeuwerik (Alauda arvensis)
Waterral (Rallus aquaticus)
Wespendief (Pernis apivorus)
Wulp (Numenius arquata)
Zomertaling (Anas querquedula)
Zwarte wouw (Milvus migrans)
Momenteel niet bedreigd
Momenteel niet bedreigd
Met uitsterven bedreigd
Onvoldoende gekend
Bedreigd
Achteruitgaand
Momenteel niet bedreigd
Momenteel niet bedreigd
Momenteel niet bedreigd
Onregelm. broedvogel
Momenteel niet bedreigd
Onregelm. broedvogel
Momenteel niet bedreigd
Onregelm. broedvogel
Momenteel niet bedreigd
Momenteel niet bedreigd
Kwetsbaar
Momenteel niet bedreigd
Momenteel niet bedreigd
Momenteel niet bedreigd
Bedreigd
Onregelm. broedvogel
Vleermuizen
Meervleermuis (Myotis dasycneme)
Bedreigd
Rosse vleermuis (Nyctalus noctula)
Ruige dwergvleermuis
(Pipistrellus nathusii)
Tweekleurige vleermuis
(Vespertilio murinus)
Watervleermuis (Myotis daubentonii)
7.5.3
Bijlage I
Bijlage I
Bijlage I
Bijlage I
Bijlage I
Bijlage I
Bijlage I
Momenteel niet bedreigd
Vermoedelijk bedreigd
Bijlage II +
bijlage IV
Bijlage IV
Bijlage IV
-
Bijlage IV
Momenteel niet bedreigd
Bijlage IV
EFFECTBEOORDELING
Ten gevolge van de afgraving van de teelaardelaag zullen de ecotopen binnen het projectgebied verdwijnen. Herstel
van deze ecotopen tijdens de herstructureringsfase is niet altijd mogelijk en/of vergt soms zeer lange
ontwikkelingsperioden. Bij de effectbeoordeling voor wijziging biotoop wordt een kwetsbaarheidsanalyse gemaakt
afhankelijk van het vegetatietype, de biologische waardering, de ligging in speciale beschermingszones (bv. wijziging
habitatwaardige ecotopen) en de oppervlakte.
Er is geen biotoopwijziging
geen of verwaarloosbaar
effect
De biotoopwijziging heeft enkel betrekking op niet biologisch waardevolle ecotopen en de
biotoopwijziging is tijdelijk van aard.
gering negatief effect
De biotoopwijziging heeft wel betrekking op biologisch (zeer) waardevolle ecotopen en de
biotoopwijziging is tijdelijk van aard.
matig negatief effect
Er verdwijnen wel biologisch waardevolle of zeer waardevolle ecotopen binnen het
locatievoorstel. De biotoopwijziging is permanent.
negatief effect
15214 NV Fr. Ceulemans & Co: Definitief MER
Tuinlei z/n Schelle
-130-
Door het verdwijnen van bepaalde ecotopen kan er een barrièrewerking of een versnipperingseffect optreden.
Barrièrewerking treedt op indien waardevolle vegetaties die als stepstone dienen (tijdelijk) verdwijnen. Op die manier
worden planten en dieren in hun migratie belemmerd. Versnippering treedt op indien waardevolle vegetaties die
uitmaken van een groter biologisch waardevol gebied (tijdelijk) verdwijnen, zodat het groter geheel niet meer
samenhangend is. Een gevolg hiervan kan zijn dat bepaalde populaties zich niet meer kunnen handhaven in een te
klein gebied.
Overlay van de prioriteitenatlas en de percelen laat toe af te leiden of de natuurlijke structuur aangetast zal worden bij
ontginning van de percelen. Barrièrewerking en versnippering worden als volgt beoordeeld:
geen aansnijding / interferentie met natuurnetwerk of grenzend aan verbindingsgebied of
overgangsgebied (perifere aansnijding)
geen effect
aansnijding van verbindingsgebied of overgangsgebied, waarbij ter hoogte van de
aansnijding geen waardevolle ecotopen voorkomen of grenzend aan prioritair gebied
(perifere aansnijding)
verwaarloosbaar effect
aansnijding van verbindingsgebied of overgangsgebied, waarbij ter hoogte van de
aansnijding (zeer) waardevolle ecotopen voorkomen of aansnijding van prioritaire zone
negatief effect
Inzake rustverstoring voor avifauna wordt er rekening gehouden met de geluidscontouren zoals deze werden
bepaald bij de discipline Geluid. Via overlay met de kwetsbaarheidskaart voor geluidsverstoring leiden we af wat de
oppervlakte is aan potentiële habitats kwetsbaar voor geluidsverstoring gelegen binnen de 45 dB(A)-contour. De
ligging van (zeer) kwetsbaar gebied binnen de invloedszone betekent echter niet dat er effectief rustverstoring voor
de avifauna optreedt. De kwetsbaarheidskaart is op de eerste plaats een afgeleide van de BWK en niet op
aanwezigheid van vogels. Om een indicatie te hebben van het voorkomen van vogels wordt bij de effectbeoordeling
rekening gehouden met de vogelatlas.
er liggen geen kwetsbare gebieden binnen 45 dB(A)-contour bij ontginning
geen effect
er liggen wel kwetsbare gebieden binnen 45 dB(A)-contour bij ontginning, maar deze gebieden
ondervinden ook reeds geluidshinder van de huidige ontginning
verwaarloosbaar effect
er liggen wel kwetsbare gebieden binnen 45 dB(A)-contour bij ontginning, en deze gebieden
ondervinden nog geen geluidshinder van de huidige ontginning. Het gebied is echter niet
gelegen in pleister-, broedgebieden, broedkolonies, slaapplaatsen, voedsel-, slaap- en
seizoenstrek.
verwaarloosbaar effect
er liggen wel kwetsbare gebieden binnen 45 dB(A)-contour bij ontginning, en deze gebieden
ondervinden nog geen geluidshinder van de huidige ontginning. Het gebied is eveneens
gelegen in pleister-, broedgebieden, broedkolonies, slaapplaatsen, voedsel-, slaap- en
seizoenstrek. De oppervlakte is echter beperkt.
gering negatief effect
er liggen wel kwetsbare gebieden binnen 45 dB(A)-contour bij ontginning, en deze gebieden
ondervinden nog geen geluidshinder van de huidige ontginning. Het gebied is eveneenst
gelegen in pleister-, broedgebieden, broedkolonies, slaapplaatsen, voedsel-, slaap- en
seizoenstrek. De oppervlakte is aanzienlijk.
matig negatief effect
er liggen wel kwetsbare gebieden binnen 45 dB(A)-contour bij ontginning, en deze gebieden
ondervinden nog geen geluidshinder van de huidige ontginning. Het gebied is eveneenst
gelegen in pleister-, broedgebieden, broedkolonies, slaapplaatsen, voedsel-, slaap- en
seizoenstrek. De oppervlakte is groot.
negatief effect
15214 NV Fr. Ceulemans & Co: Definitief MER
Tuinlei z/n Schelle
-131-
7.5.4
7.5.4.1
BESCHRIJVING EFFECTEN EN MILDERENDE MAATREGELEN
Wijziging biotoop
Door ontginning is een wijziging in biotoop niet uit te sluiten. In het huidige ontginningsgebied zijn de aanwezige
biotopen reeds grotendeels verstoord. Voor een beschrijving van de huidig voorkomende biotopen, wordt verwezen
naar het onderdeel Biologische waarderingskaart onder 7.5.2 Beschrijving referentiesituatie.
Indien wordt uitgegaan van een volledige ontginning van de resterende kleireserves in het projectgebied en een
volledige omvorming van de huidige voorkomende biotopen i.k.v. de opvulling en de nabestemming van de groeve,
dan zullen volgende biotopen (tijdelijk) verdwijnen:
-
twee akkerpercelen (1,71 ha)
-
soortenarm permanent grasland (2,30 ha)
-
struik- en struweelopslag (verspreide, relatief beperkte oppervlaktes)
-
bufferstrook langsheen akkerpercelen van 4-5 m breed (370 m)
Deze laatst vernoemde maakt deel uit van een boscompensatiemaatregel die werd uitgevoerd ten gevolge van het
ontginningsrijp maken van het projectgebied. De bufferstrook kon hier niet worden aangelegd langsheen de rand van
het projectgebied zoals elders wel het geval is (zuidrand en overige deel van oostrand van het projectgebied) omdat
kadastrale percelen 130 en 131 niet in eigendom zijn bij de exploitant. Hier geldt echter wel een ontginningsmachtiging.
Concreet betekent dit dat de smalle bufferstrook die rond de betrokken percelen werd aangelegd zal moeten wijken
wanneer het ontginningsfront tot op deze percelen vordert. Na ontginning en nabestemming zal de verwijderde
bufferstrook terug hersteld worden. De vegetatie van de bufferstroken heeft een leeftijd van 7-8 jaar.
Gezien de hoge verstoringsfactor die reeds geldt binnen het projectgebied t.g.v. de ontginningsactiviteiten en de korte
tijd dat deze biotopen hebben gehad om zich te ontwikkelen na de aanleg hiervan (bufferstrook) of na kolonisatie van
het braakliggend terrein na ontginning (struik- en struweelopslag), wordt geen van bovenvermelde biotopen als
biologisch waardevol beschouwd. Door het hoog-dynamisch karakter van de exploitatie kan ‘tijdelijke natuur’ zich er
maar moeilijk vestigen. De ontginningsactiviteiten verlopen namelijk simultaan met de opvulactiviteiten beide fronten
schuiven constant op. Op het terrein zijn dan ook nooit biologisch waardevolle poelen tot ontwikkeling kunnen komen.
Er zijn wel waterpartijen aanwezig onderaan het baggerfront enerzijds en onderin het gedeelte dat met hydraulische
graafmachines wordt ontgonnen anderzijds. Deze worden gebruikt om het overtollig hemelwater op te vangen en van
hieruit over te pompen naar een afvoergracht bovenaan op het terrein. Deze waters zijn dan ook erg verstoord door
de pompinstallaties die hier werkzaam zijn. Bij droge periodes kunnen deze ook droogvallen.
Het perceel is niet gelegen binnen de afbakening van een speciale beschermingszone of in faunistisch belangrijk
gebied. Als nabestemming wordt er opnieuw agrarisch gebied gecreëerd.
Afwerkingsniveau
Randvoorwaarden voor landbouw
Zoals eerder vermeld onder de discipline Bodem en Grondwater werd het ontginningsgebied ten tijde van het opstellen
van de Bodemkaart van België hoofdzakelijk gekenmerkt door een matig natte zandbodem van het type Sdcy. Ook de
types Zcc en Sccy kwamen voor. Hieraan wordt een matige droge bodem gekoppeld, maar het voorkomen van deze
types beperkt zich tot de zuidelijke en noordelijke grenszone van het projectgebied. Het centrale gedeelte van het
projectgebied bestond uit nat zandleem (Phc). Omwille van de kleiontginning t.h.v. de projectlocatie evenals de daarop
volgende opvulling, zijn deze bodemseries niet meer aanwezig of zullen deze verdwijnen wanneer het ontginningsfront
15214 NV Fr. Ceulemans & Co: Definitief MER
Tuinlei z/n Schelle
-132-
verder vordert. Het bodemwaterregime is momenteel erg verstoord binnen het projectgebied en ook ten westen
daarvan gezien in heel deze zone bodem vergraven wordt. Ook na opvulling zal het enige tijd vergen vooraleer de
oppervlakkige grondwatertafel zich herstelt en een evenwicht vindt.
De historische bodemseries kunnen wel iets zeggen over de grondwaterstand ten tijde van de kartering. Voor het type
Sdcy wordt uitgegaan van een onvoldoende gedraineerde bodem met een gemiddeld grootste grondwaterstand van
40 m-mv en een gemiddeld laagste grondwaterstand van 130 m-mv (Stuurman et al. 2003). Het centrale gedeelte
bestaande uit nat zandleem (Phc) vertoonde waarschijnlijk grondwaterstanden tussen 20 en 140 m-mv. Dit bodemtype
bevindt zich wat betreft de drainage in de klasse “tamelijk slecht gedraineerde bodems”.
Het ruime gebied ten noorden van de Tuinlei wordt echter bestemd door het gewestplan voor agrarisch gebruik na
ontginning en afwerking. Bij ontginningen die heraangelegd werden op verlaagd niveau vormt de ontwatering een
belangrijker probleem dan bij de heraanleg op oorspronkelijk niveau. Bij het afwerken treedt ook compactie van de
bodem op onder invloed van de zware machines waarmee bovenop de aangebrachte vulgronden gereden wordt,
hoewel er gebruik gemaakt wordt van rijplaten die de druk enigszins spreiden. Lemige bodems zijn gevoeliger voor
compactie dan zandbodems. Wanneer er sprake is van compactie, dan gaat dit zorgen voor een gebrekkige interne
waterafvoer, waardoor oppervlakkige afstroming toeneemt en erosie in de hand gewerkt wordt (Moens et al. 2008).
De exploitant is vanuit de huidige geldende vergunningen verplicht om de lemige deklagen die verwijderd werden voor
de ontginning van de klei terug aan te brengen bij afwerking. Voor afwerking met lemige grond zijn b of c de meest
ideale drainageklassen voor agrarisch gebruik. Een heraanleg op oorspronkelijk niveau is in dit geval het meest
aangewezen (Moens et al. 2008). Als deze klassen niet kunnen bereikt worden, wordt gesteld dat het aangewezen is
het perceel te draineren (via drainagebuizen of grachten).
Voor de verschillende onderdelen van het ontginningsgebied ten noorden van de Tuinlei werden reeds
nabestemmingsplannen opgemaakt. Voor de percelen in eigendom van de NV Vervoeruitbating Fr. Ceulemans & Co
die ten westen van het projectgebied gelegen zijn, werd in 2008 door de Dienst Natuurlijke Rijkdommen en de milieuinspectie het nabestemmingsplan goedgekeurd. Hierin werd een afwerking tot op maaiveldniveau voorzien, waarop
de opvulling tot op maaiveldniveau van start ging en ondertussen reeds vorderde tot de percelen ten westen van het
huidige projectgebied. Op 30 juni 2014 werd ook het daarop aansluitende nabestemmingsplan14 goedgekeurd. Het
betreft het nabestemmingsplan voor het projectgebied zelf. Ook hierin wordt een opvulling tot op maaiveldniveau
voorzien, daar het naadloos dient aan te sluiten op de percelen aan westelijke zijde. De goedgekeurde
nabestemmingsplannen doen echter enkel uitspraak over het reliëf dat gerealiseerd worden i.f.v. de nabestemming
evenals het afwerken voor agrarisch gebruik.
Randvoorwaarden voor natuur
Het projectgebied is niet gelegen in weidevogelgebied, maar nu en dan worden typische weidevogels wel
waargenomen (wulp, kievit, scholekster, slobeend, gele kwikstaart, zomertaling,…) in de Rupelvallei. Het gebied
herbergt echter geen permanente populaties.
Het kleiontginningscomplex van de Rupelstreek is rijk aan watergebonden soorten gezien het veelvuldig voorkomen
van verlaten kleiputten die evolueerden tot permanente waters. Ook ten zuiden van de Tuinlei heeft een relatief groot
water zich ontwikkeld op de locatie van een voormalige kleigroeve. Ten noorden van de projectlocatie treffen we ook
enkele vijvers aan. Hoewel sommige van de nabijgelegen vijvers relatief soortenarm blijven omdat ze nabij historische
14
Nabestemmingsplan 2014, afgeleverd als toevoeging bij het goedgekeurd werkplan van 20/1/2006 (kenmerk 15AB3/122.1/1.41/01/01/23). Zie
bijlage 19 voor de voorbladen van het grondplan en de profielen van het nabestemmingsplan met goedkeuringen van de betrokken instanties.
15214 NV Fr. Ceulemans & Co: Definitief MER
Tuinlei z/n Schelle
-133-
stortplaatsen gelegen zijn en bijgevolg mogelijk onder invloed staan van de instroom van polluenten, worden op en
rond het water aan de overzijde van de Tuinlei wel een aantal voorname soorten aangetroffen. Gezien op het
aanpalend terrein recent een aanzienlijke bosaanplant plaatsvond, wordt verondersteld dat de natuurwaarde van het
geheel nog verder zal toenemen.
Vanuit het AGNAS wordt ter hoogte van het projectgebied gestreefd naar het behoud en de versterking van de
natuurcomplexen. Hoewel het projectgebied nabestemd dient te worden voor agrarisch gebruik, zal het bijgevolg
moeten ingericht worden volgens de randvoorwaarden die vanuit het AGNAS worden opgelegd. Hierbij dient rekening
gehouden te worden met de voorkomende natuurwaarden en de strategische positie van het projectgebied tussen het
openruimtegebied in de noordelijke richting en de natuurcomplexen die meer naar het zuiden gelegen zijn (vb.
Walenhoek).
Hoewel het projectgebied gezien de geldende ruimtelijke bestemming niet als natuurgebied kan worden ingericht,
zullen er maatregelen worden genomen om te komen tot een doorwaadbaar complex dat de aanwezige of potentiële
soorten de nodige kansen biedt zich doorheen het gebied te verplaatsen en hier mogelijk een tijdelijk tussenstop vindt.
Concreet zal gewerkte worden met een brede corridor langs een noord-zuidas doorheen het projectgebied - waar ook
de nodige vochtige elementen worden aangebracht i.f.v. amfibiën - in combinatie met de bestaande groenbuffer
langsheen de perceelsgrenzen van de groeve (zie verder onder 7.5.4.2 Barrièrewerking en versnipperingseffect).
Conclusie
Omwille van bovengenoemde randvoorwaarden voor de afwerking van het gebied i.f.v. landbouw en mits een
voldoende verregaande maatregelen getroffen in functie van het behoud en de versterking van de aanwezige
natuurwaarden op en rond de kleiontginning bij de afwerking, zullen de percelen op maaiveldniveau worden afwerkt.
Omdat biotoopwijziging enkel betrekking heeft op niet-biologisch waardevolle ecotopen en de biotoopwijziging tijdelijk
van aard is waarbij de nodige maatregelen om het gebied bij afwerking deels in te richten in functie van de
voorkomende (en potentiële) natuurwaarden genomen worden, wordt een gering negatief effect begroot.
De biotoopwijziging heeft enkel betrekking op niet biologisch
waardevolle ecotopen en de biotoopwijziging is tijdelijk van aard. Bij
afwerking worden maatregelen in functie van de (potentieel)
voorkomende soorten getroffen.
7.5.4.2
gering negatief effect
Barrièrewerking en versnipperingseffect
Zoals eerder gezegd wordt vanuit het AGNAS in de omgeving van het projectgebied gestreefd naar het behoud en de
versterking van de natuurcomplexen. Hier dient een ecologische basiskwaliteit en doorwaadbaarheid gehanteerd te
worden. De kleiputten in de directe omgeving van het projectgebied vormen een belangrijke stapsteen in dit landschap.
Het bevorderen van vrije migratie van soorten van en naar deze stapsteen dient maximaal te worden behouden en
nagestreefd. De ontginning mag geen barrière vormen in dit resterend open ruimtegebied.
Momenteel loopt er een vergunningsprocedure voor de heraanleg van de Tuinlei. De Tuinlei is een belangrijke
transportas voor de uitbating van de NV Vervoeruitbating Fr. Ceulemans & Co. Die veroorzaakt een aanzienlijke
verstoring en barrièrewerking. In het kader van de heraanleg van de Tuinlei heeft de gemeente, rekening houdende
15214 NV Fr. Ceulemans & Co: Definitief MER
Tuinlei z/n Schelle
-134-
met de huidige en toekomstige natuurwaarden, verschillende ontsnipperingsmaatregelen voorzien. Als onderdeel
hiervan zullen 3 ecoduikers geplaatst worden op strategische locaties onder de Tuinlei (zie figuren 7.5.3, 7.5.4 en
7.5.5).
Gronddammen
Onder de discipline geluid wordt een gronddam voorgesteld als milderende maatregel om aan de geluidsnormen te
kunnen voldoen (zie 7.4.4). Deze heeft een totale lengte van ca. 920 m en loopt van de zuidwestelijke hoek van het
projectgebied langsheen de zuidelijke en oostelijke grens tot in de noordoostelijke uithoek. De hoogte van deze
gronddam varieert naargelang het segment en het betrokken scenario. In de zuidoostelijke hoek zal de gronddam een
hoogte hebben van 6 of 7 m over een lengte van ca. 300 m. De overige delen zijn aanzienlijk lager met een hoogte
van 3 tot 4 m. De hoogte van de gronddam werd bepaald in functie van de afstand tot aan de meest nabij gelegen
bebouwing. Die afstand is het kleinst in zuidoostelijke richting.
De gronddam kan hoe dan ook niet gerealiseerd worden tegen de perceelsrand, gezien hier reeds een groenbuffer
van 12 m werd aangebracht (uitgezonderd kadastrale percelen 130 en 131). Dit maakt onderdeel uit van een
boscompensatie die werd uitgevoerd door de exploitant, die daarvoor krachtens art. 4, vijfde lid van het BVR van
16/02/2001 minstens 25 jaar in stand worden gehouden. De gronddam zou bijgevolg tussen de groeve en groenbuffer
worden aangebracht. Dit zorgt voor een zéér aanzienlijke barrière voor soorten die zich doorheen het gebied willen
begeven, zeker indien uitgegaan wordt van een doorsnede op maaiveldniveau van 18 à 30 m (resp. 4 en 7 m hoge
gronddam) zoals blijkt uit de stabiliteitsstudie.15 Hierbij wordt vooral gedacht aan amfibieën en kleine zoogdieren.
Gezien het projectgebied naar voor geschoven wordt als verbindingsgebied of overgangsgebied tussen het
natuurgebied ten zuiden van de Tuinlei en het openruimtegebied ten noorden van de kleiontginning (tot aan Antwerpse
fortengordel) en hierbij prioritaire soorten beoogd worden zoals kamsalamander en rugstreeppad, wordt deze
maatregel op gebied van barrièrewerking beschouwd als een negatief effect. Verder dient vermeld te worden dat de
aanleg van een gronddam langsheen de zuidelijke rand niet compatibel is met de realisatie van een migratiecorridor
doorheen het projectgebied (zie milderende maatregelen), tenzij deze over een afstand van ca. 20 m onderbroken
wordt.
15
Zie bijlage 17.
15214 NV Fr. Ceulemans & Co: Definitief MER
Tuinlei z/n Schelle
-135-
Figuur 7.5.1 Gronddammen zoals voorgesteld als milderend scenario onder discipline Geluid
7.5.4.3
geen aansnijding / interferentie met natuurnetwerk of grenzend aan
verbindingsgebied of overgangsgebied (perifere aansnijding)
geen effect
aanleg gronddam langsheen gehele zuidelijke en oostelijke grens
van projectgebied (hoogte 3-7 m)
negatief effect
Rustverstoring voor vogels
Bij de berekening van de geluidscontouren bij de discipline Geluid werd vastgesteld dat onder de verschillende
mogelijke ontginnings- en opvullingsscenario’s, een geluidsniveau van 45 dB(A) maximaal reikt tot ca. 430 m ten
noorden van het projectgebied en ca. 375 m ten zuiden van het projectgebied (zie bijlage 7 - Geluidskaarten). Door
het nemen van milderende maatregelen zouden deze contouren echter gedeeltelijk inkrimpen. Langsheen de
zuidelijke en de oostelijke grens van het projectgebied wordt namelijk een gronddam voorzien met een hoogte die
varieert tussen 3-7 m, afhankelijk van het beoogde milderende effect. Hierdoor zal de geluidshinder aan zowel de zuidals de oostzijde van de ontginning afnemen. Voor een meer gedetailleerde beschrijving van de voorgestelde
milderende maatregelen en invloed op de geluidsimmissie in de omgeving wordt verwezen naar hoofdstuk 7.4.
Het projectgebied bevindt zich in een strook van ca. 1 km die parallel aan de A12 loopt en door de kwetsbaarheidskaart
voor rustverstoring als “kwetsbaar” wordt beschouwd. De kwetsbaarheidskaart voor rustverstoring is echter niet
gesteund is op faunagegevens, maar wel de aan- of afwezigheid van rustverstorende elementen in het landschap
evenals het bodemgebruik. De Vlaamse risicoatlas vogels-windturbines (Everaert et al. 2011) bevestigd dat het
studiegebied getypeerd wordt door een beperkte kwetsbaarheid voor avifauna. Enkel op vlak van pleister- en
rustgebieden watervogels en steltlopers enerzijds en bijzondere broedvogels anderzijds wordt een mogelijk risico bij
realisatie windturbines begroot. Voor slaapplaatsen, broedkolonies, weidevogelgebied, akkervogelgebied,
voedseltrek, slaaptrek en seizoenstrek wordt er geen risico begroot omdat deze in de wijde omgeving van het
studiegebied niet voorkomen.
15214 NV Fr. Ceulemans & Co: Definitief MER
Tuinlei z/n Schelle
-136-
In het projectgebied vinden in de huidige situatie reeds nagenoeg overal activiteiten plaats in het kader van de
kleiontginning en ook de heropvulling van de groeve. Enkel langs de oostelijke zijde bevinden zich enkele percelen
die vooralsnog niet aangesneden werden. Wanneer in de toekomst de geluidsbronnen op de ontginning ook aan deze
zijde actief zijn, zullen de contouren enigszins opschuiven in oostelijke richting. Hiermee werd reeds rekening
gehouden bij de effectbeoordeling onder de discipline Geluid. Anderzijds zullen de voorziene gronddammen aan
oostelijke en zuidelijke zijde van het projectgebied zorgen voor een milderend effect. Aan de oostelijke zijde van het
projectgebied bevinden zich echter geen waardevolle biotopen en neemt de invloed van de A12, de KMO-zone en het
woongebied toe. Er wordt dan ook geen toename van de rustverstoring verwacht.
Zoals ook reeds bleek uit de beschrijving van de referentiesituatie worden in de omgeving van het projectgebied een
aantal beschermde vogelsoorten (bijlage I v/d Vogelrichtlijn) waargenomen. Het gaat hier om volgende soorten:
Soort
Habitat16
Afgeleide habitat
Boomleeuwerik
Voornamelijk droge gebieden met lage
vegetatie, met kale grond en verspreide bomen
en bosjes, zoals heidevelden, veengebieden,
kaalslagen in bossen.
Open gebied
Bruine kiekendief
Bouwt groot nest in rietmoerassen. Heeft in
alle seizoenen voorkeur voor grote rietvelden in
stilstaand zoet- of brakwater of soortgelijke
gebieden; ook in geïrrigeerde velden en
veengaten.
Moeras
Grote zilverreiger
Nestelt in uitgestrekte, dichte rietvelden of
andere hoogopgaande watervegetatie, of in
struiken of lage bomen. Foerageert in
laaggelegen weilanden, moerassen, ondergelopen terrein, etc.
Moeras, weiland
IJsvogel
Nabij ondiep, helder, langzaam stromend water
met genoeg vis, dekking en zitplaatsen. Het
liefst leeft hij in schaduwrijke gebieden.
Moeras, bos
Slechtvalk
Bij voorkeur open landschappen, woeste
gronden, valleien, natte gebieden.
Open gebied
Wespendief
Meestal in loofbossen te zien, vooral wanneer
deze langs de weilanden liggen. Komt ook voor
bij andere grenzen met het open landschap.
Grenszone tussen
open gebied en bos
Voor geluid afkomstig van wegverkeer heeft het Nederlandse Sovon dosis-effectrelaties opgesteld. Deze zijn
opgemaakt per soortengroep op basis van vaststellingen gedaan bij een beperkt aantal soorten van de groep. Er wordt
aangenomen dat de verstoringsdrempels uit die studie van Sovon ook geldig zijn voor het geluid afkomstig van dit
project aangezien een belangrijke geluidsbron de vrachtwagens en dumpers zijn (De Coster 2009). Op basis van
veldonderzoek van Reijnen et al. (1995, 1996) zijn geluidscontouren voor verstoring van 42 dB(A) in/bij bos en
47 dB(A) in/bij agrarisch cultuurland bepaald. Minder gevoelige soorten ondervinden pas hinder vanaf een
16
Bron: soortenbank.nl
15214 NV Fr. Ceulemans & Co: Definitief MER
Tuinlei z/n Schelle
-137-
geluidsvermogen van 55 dB(A) en voor trekvogels wordt aangenomen dat de verstoringsdrempel hoger ligt (De Coster
2009).
De bovengenoemde soorten betreffen zowel vogels van open gebieden, overgangszones of meer gesloten habitats
zoals rietvelden en bos. Omdat de ijsvogel en de wespendief (ook) met bos geassocieerd worden, dienen deze aan
een drempelwaarde van 42 dB(A) getoetst worden, terwijl de voor de overige soorten uitgegaan wordt van een
verstoring bij 47 dB(A) hoewel sommige soorten waarschijnlijk toleranter zijn voor geluidsverstoring.
Uit de geluidsmodelleringen die uitgevoerd werden i.k.v. de beoordeling van de (potentiële) geluidshinder in hoofdstuk
7.4 kan worden afgeleid dat de geluidscontouren (zie bijlage 7, boekdeel II) voor de exploitatie erg fluctueren
naargelang de activiteiten die (simultaan) plaatsgrijpen, hun hoogte t.o.v. het maaiveld en de locatie binnen het
projectgebied. Er werd steeds uitgegaan van de worst-casesituatie. Indien gekeken wordt naar de grens van de zones
waar de geluidsdruk hoger ligt dan de drempelwaarden voor de voorkomende beschermde vogelsoorten, dan komen
we tot onderstaande resultaten. Deze zijn echter slechts te gebruiken als indicatieve waarden, gezien hier geen
rekening gehouden wordt met de aanwezige structuren zoals gebouwen, reliëfvormen, vegetatie, etc. Er is met andere
woorden geen rekening gehouden met het geluidsdempende effect hiervan.
Om een inschatting van de range toe te laten, wordt gekeken naar de reikwijdte van de geluidscontouren onder het
scenario met de minst ver reikende effecten (B-2) en het worst-casescenario (D-1). Scenario B-1 omvat het opvullen
op maaiveldniveau van de bestaand uitgraving en ontginning (3 m-mv) met graafkraan. Scenario D-1 omvat het
opvullen (maaiveldniveau) van de nieuw ontgonnen percelen in het noorden EN ontginning (op mv) met
emmerkettingbagger EN ontginning (3m-mv) met de graafkraan in het zuiden. Dit scenario (D-1) komt echter slechts
zeer sporadisch voor wanneer en bijzonder grote bestellingen voor klei ontvangen worden. Op dagen dat er geen
activiteit is op de site, wordt ook geen geluid geproduceerd17.
Scenario
Geluidsniveau
B-2
D-1
42 dB(A)
max. 360 m
max. 780 m
47 dB(A)
max. 285 m
max. 450 m
De opgegeven afstanden zijn steeds vanaf het middelpunt van het projectgebied tot aan de verst reikende grens van
de betrokken contour. Bij scenario B-2 komt het geluidsniveau van 47 dB(A) maar net tot buiten het projectgebied
langs noordelijke, oostelijke en zuidelijke zijde. Aan westelijke zijde reikt dit verder tot in het aangrenzende perceel
van het kleiontginningszone omdat er van uitgegaan wordt dat de transporten langs werfwegen in dit perceel verlopen.
Omdat de kwetsbaarheidskaart voor rustverstoring aangeeft dat het projectgebied (theoretisch gezien) in een
kwetsbare zone gelegen is en er ook kwetsbare gebieden binnen de contour van 45 dB(A) vallen onder bepaalde
scenario’s (vnl. natuurgebied ten zuiden van de Tuinlei), maar de omliggende gebieden in de toekomstige situatie
eenzelfde geluidsbelasting zullen ondervinden als reeds het geval is in de huidige situatie, wordt een verwaarloosbaar
effect begroot.
Indien getoetst wordt t.o.v. van de nulsituatie (= de situatie waarbij er op de site geen ontginnings- en opvulactiviteit
plaatsvindt), dan wordt een gering negatief effect begroot. Vanuit de risicoatlas voor windturbines worden zowel voor
17 Uitgezonderd dat van de pompinstallaties mocht er sprake zijn van hevige regenval. Het geluidsvermogen hiervan is echter
verwaarloosbaar t.o.v. dat van de opvul- en ontginningsactiviteiten.
15214 NV Fr. Ceulemans & Co: Definitief MER
Tuinlei z/n Schelle
-138-
pleister- en rustgebieden watervogels en steltlopers als voor bijzondere broedvogels een mogelijk risico opgegeven.
Vanuit de kwetsbaarheidskaart voor rustverstoring geldt de klasse “kwetsbaar” voor het wijde gebied. Een deel van
deze kwetsbare gebieden zijn gelegen binnen de 45 dB(A)-contour van de exploitatie. Historisch gezien is het gebied
echter reeds ruime tijd onderhevig aan industriële activiteiten en mogelijke verstoring door geluidshinder. Zelfs
wanneer tot een nulsituatie gekomen wordt bij het verlopen van de huidige vergunning, zou het op heden aanwezige
verstoringseffect nog een tijdlang kunnen aanslepen. Pas na een lange, stabiele periode van verminderde geluidsdruk
zullen soorten zich hier (permanent) vestigen of het gebied veelvuldig als broed-, pleister of rustplaats beginnen
gebruiken. Er is dus sprake van een zeker vertragingseffect. Omwille van deze redenen wordt uitgegaan van een
gering negatief effect op gebied van rustverstoring wanneer de gewenste situatie vergeleken wordt met de nulsituatie.
kwetsbare gebieden binnen 45 dB(A)-contour bij ontginning, maar
deze gebieden ondervinden ook reeds geluidshinder van de huidige
ontginning
verwaarloosbaar
effect
Toetsing t.o.v. nulsituatie
gering negatief effect
er liggen wel kwetsbare gebieden binnen 45 dB(A)-contour bij
ontginning, en deze gebieden ondervinden geen geluidshinder van
de ontginning maar hebben in het verleden wel geluidshinder
ondervonden. Het gebied is eveneens gelegen in pleister en
rustgebieden watervogels en steltlopers (mogelijk risico) en
bijzondere broedvogels (mogelijk risico). De oppervlakte is beperkt.
Milderende maatregelen
Reeds toegepast in de huidige situatie
−
Langs de oostelijke grens van het projectgebied werd in 2007 een groenscherm aangeplant van 12 m breed.
Het betreft een beplanting met zowel inheemse bomen als struiken (zwarte els, zomereik, gewone es,
gewone beuk, …). Ter hoogte van percelen 130 en 131 is deze strook evenwel wat smaller (4-5 m).
−
Er worden geen bestrijdingsmiddelen gebruikt op de site
Geplande maatregelen
Blauw-groene migratiecorridor
In functie van de potentie voor het voorkomen en doorheen dit gebied migreren van een aantal prioritaire soorten, zal
in het projectgebied een blauw-groene corridor worden voorzien die de ecologische doorwaadbaarheid langsheen een
noord-zuidas moet waarborgen. Het gaat hier voornamelijk over een aantal amfibieën (kamsalamander,
rugstreeppad,…) maar ook kleine zoogdieren, vleermuizen en insecten. Deze moet migratiemogelijkheden bieden aan
soorten zoals rugstreeppad, kamsalamander, libellen en andere insecten, vleermuizen en kleine zoogdieren.
Voor de voornaamste soorten wordt vooreerst een beschrijving gegeven van hun habitat- en migratievereisten
15214 NV Fr. Ceulemans & Co: Definitief MER
Tuinlei z/n Schelle
-139-
Rugstreeppad: Deze soort komt voor in open, zandige gebieden zoals duinen, open rivieroevers, stuifzanden en
heidevelden. Ook op industrieterreinen, militaire oefenterreinen en in zandgroeves. Ze hebben een voorkeur voor
dynamische milieus en verschijnen vaak als eerste in nieuw ontstane biotopen als afgravingen en opgespoten land.
De rugstreeppad is een echte pionierssoort.
Afstanden tussen de voortplantingsplaats en zomerhabitat kunnen oplopen tot maximaal 1000 m (Miaud 2000). Bij
grotere afstanden die rugstreeppadden kunnen afleggen gaat het om dispersie en/of migratie. Vanuit bekende
voortplantingswateren kan de rugstreeppad tot op enkele kilometers afstand nieuwe voortplantingswateren
koloniseren (Van der Coelen 1992). J. Reinhold (mond. meded.) geeft aan dat plekken tot meer dan drie kilometer van
elkaar verwijderd, tot eenzelfde netwerk kunnen behoren en dat rugstreeppadden van drie kilometer overbruggen.
De rugstreeppad stelt specifieke eisenaan zijn voortplantingswateren (Beenen 1998):
−
Stilstaand water. De wateren hoeven niet permanent water te bevatten, maar dit dient wel het geval te zijn
tot eind juni.
−
Zacht water. Niet al te zure wateren, met een minimum pH van 5,5 en een voorkeur van een pH boven 6,5;
−
Geen beschaduwing;
−
Over het algemeen veel ondiepe delen. Maximale diepte van de poel in de zomer 60 à 70 cm;
−
Flauwe oevers. Zeer geleidelijk verlopend talud;
−
Minimale of geen begroeiing van waterplanten
−
Voorkeur voor geen bedekking van het wateroppervlak door drijvende vegetatie
−
Geringe concurrentie door vis. De beste voortplantingswateren zijn wateren waarin zich geen vissen
bevinden.
Als zomerhabitat is de aanwezigheid van pioniersituaties en zandige bodems van essentieel belang. Daarnaast komt
de soort ook voor in boomgaarden en bossen (Peek 1986).
Kamsalamander: Kamsalamanders komen voor in bosgebied of meer open gebieden zoals kleinschalige
cultuurlandschappen. Voor de voortplanting een voorkeur voor stilstaande, diepe, grotere, zonbeschenen wateren met
veel vegetatie. Met treft ze ook aan in poelen, vennen, sloten en plassen, in groeven, op landgoederen en in beekdalen.
Wanneer ze zich tussen twee poelen verplaatsen, trekken kamsalamanders altijd over land en zelden via een sloot.
Een kamsalamander gaat niet verder dan 100 - 800 m bij water vandaan. Een ideale kamsalamanderpoel voldoet aan
volgende voorwaarden:
−
relatief grote (50 - 100 m²) poel
−
geringe afstand (max. 400 m) tot geschikt landhabitat (bosrand, houtkant, struweel,…)
−
zonbeschenen (niet te dicht bij bosrand)
−
minstens waterhoudend tot begin augustus (jaarlijks opvolgen)
−
relatief diepe poelen (uitgraven tot een diepste punt van ca. 1,8 m).
−
veel ondergedoken watervegetatie in poel
−
visvrij water (afvangen indien problematisch)
−
profiel van de poel: bestaat uit een dicht begroeide zacht hellende talud aan de noordzijde en met een steil
aflopend diep gedeelte aan de zuidzijde.
15214 NV Fr. Ceulemans & Co: Definitief MER
Tuinlei z/n Schelle
-140-
Figuur 7.5.2 Principe profiel kamsalamanderpoel (bron: jaarboek Natuurstudie 2000)
Vleermuizen: De ecologische eisen van de verschillende vleermuissoorten zijn vrij complex waardoor het onmogelijk
is de voorspellingen van populatieverbeteringen aan een bepaalde factor te verbinden. Vermits vleermuizen vooral
reageren op een landschapsecologische schaal zal er pas een verandering in het aantal komen, wanneer een totaal
herstel van de natuur in het algemeen merkbaar wordt. Door hun trage voortplanting en hoge plaatstrouw reageren ze
immers moeizaam op snelle veranderingen in de omgeving (De Bruyn et al. 2000).
Daar ze het best gekend of op te volgen zijn, is het op de eerste plaats van belang behouds- en herstelprojecten te
starten in forten, bunkers en ijskelders optimaal in te richten voor vleermuizen. Rond winterverblijven van kritische
soorten is het wenselijk een bufferzone in te stellen waarin nadrukkelijk gewaakt wordt over de ecologische- en
milieukwaliteit. De kennis over zomerverblijven (kraamkolonies, vliegroutes, jachtgebieden) is relatief beperkt.
Ook zonder voorafgaande kennis is het van belang om waterrijke biotopen en kleinschalige landschappen te behouden
en te versterken.
Libellen: Bijna alle zoetwaterbiotopen worden door libellen gebruikt, zolang een groot deel van het jaar water aanwezig
is. Binnen elk biotoop worden verschillende (micro)habitats gebruikt. Habitatdiversiteit is dus groot.
Implementatie
Om de vermelde soorten (en ook andere soorten) te laten terugkomen in het eindbeeld na afwerking van de groeve,
maar vooral ook om de nodige migratiemogelijkheden te voorzien tussen de waterrijke natuurgebieden ten zuiden van
het projectgebied enerzijds en het open gebied tussen het projectgebied en de Antwerpse fortengordel anderzijds,
werd in het kader van dit project een visie uitgewerkt. Dit visiebeeld zal niet alleen gerealiseerd worden nadat alle
ontginningsactiviteiten ten einde gekomen zijn, maar speelt ook reeds tijdens de ontginnings-/ opvulwerken. Van zodra
de opvulwerken afgerond zijn langs een zijde van de site kunnen hier namelijk reeds maatregelen getroffen worden
om de ecologische doorwaadbaarheid te kunnen garanderen, zeker wanneer aan oostelijke zijde tijdelijke de smalle
15214 NV Fr. Ceulemans & Co: Definitief MER
Tuinlei z/n Schelle
-141-
groenstrook rond kadastrale percelen 130 en 131 zal verdwijnen om optimaal te kunnen ontginnen18 tot tegen de
beschermingsstrook.
Er is dus sprake van een zekere fasering in de implementatie van de blauw-groene corridor tot wanneer het finale
eindbeeld bereikt wordt. Dit wordt weergegeven in onderstaande visiekaarten.
Fase 1: Ecologische verbindingen vóór creatie centrale corridor
Dit beeld geeft de verwachte situatie op 1 augustus 2015 (einddatum huidige milieuvergunning). Hierbij wordt ervan
uitgegaan dat het voortschrijdend opvulfront reeds tot binnen het projectgebied gevorderd is en progressief uitbreidt
in oostelijke richting. Gelijktijdig vinden in de groeve ook nog kleiontginningsactiviteiten plaats, met
emmerkettingbagger of hydraulische graafmachines of een combinatie van de beiden. Langsheen kadastrale percelen
130 en 131 wordt de smalle groenstrook zo lang mogelijk behouden, tot wanneer er geen (geschikte) klei meer
beschikbaar is elders in de ontginning. De nodige machtigingen zullen vervolgens worden aangevraagd om de
groenstrook tijdelijke te verwijderen. Na afwerking zal deze echter volledig hersteld worden (zie fase 3). Percelen 130
en 131 zijn geen eigendom van de firma Ceulemans & Co NV, waardoor deze na het benutten van de
ontginningsmachtiging volledig tot akker dienen te worden hersteld.
18
Er wordt steeds gesproken van "optimale" en niet van "maximale" ontginning. Een optimale ontginning van een ontginningsgebied wil zeggen
dat, rekening houdend met de draagkracht van het ontginningsgebied en zijn omgeving, een maximale hoeveelheid nuttige grondstof (al dan niet
verschillende soorten, afhankelijk van de geologische structuur) wordt ontgonnen.
15214 NV Fr. Ceulemans & Co: Definitief MER
Tuinlei z/n Schelle
-142-
Figuur 7.5.3 Ecologische verbindingen vóór creatie centrale corridor (grijze stippellijnen)
15214 NV Fr. Ceulemans & Co: Definitief MER
Tuinlei z/n Schelle
-143-
Legende
Fase 2: Ecologische verbindingen na creatie centrale corridor en bij ontginning percelen 130 en 131
Wanneer percelen 130 en 131 aangesneden dienen te worden om de kleiontginningsactiviteiten verder te kunnen
zetten, zal de smalle groenstrook (tijdelijk) moeten verdwijnen. Het onderbreken van deze verbinding zal opgevangen
worden op twee manieren. Enerzijds zal bij het ontginnen van de betrokken percelen een beschermingsstrook van
20 m gerespecteerd worden. Hoewel op deze beschermingsstrook geen bos aangeplant zal worden, kan dit wel
beheerd worden als ruigtestrook zolang de machines niet noodzakelijk gebruik moeten maken van deze strook i.k.v.
de exploitatie van de ontginning. Hoe dan ook wordt niet geraakt aan het kleipakket en de deklagen die zich in de
beschermingsstroken bevinden. Anderzijds zal in de zoekzone de blauw-groene corridor worden gerealiseerd. De
uiteindelijke situering hiervan zal grotendeels afhangen van de vordering van de opvulwerken aan de westelijke zijde
van de ontginning. Bijkomende aspecten zoals stabiliteit en afwatering zullen hierbij ook bepalend zijn. De situering
van de corridor zoals weergeven in die visiebeelden is dan ook indicatief. Hetzelfde geldt voor de situering van de
poelen en plassen en andere onderdelen zoals bomen, struiken en ruigtestroken. Wel moeten volgende
randvoorwaarden gerespecteerd worden om de beoogde functionaliteit te waarborgen:
−
minstens 20 m breed en een noord-zuidoriëntatie
−
ten minste 1 grotere poel die relatief centraal gelegen is en voldoet aan de eigenschappen voor
kamsalamander zoals eerder beschreven (o.a.minstens waterhoudend is tot begin augustus, zonbeschenen
en visvrij)
−
verschillende droogvallende (ten vroegste eind juni) plassen i.f.v. de rugstreeppad
−
afwisselende en structuurrijke vegetatie bestaande uit inheemse bomen en struiken evenals ruigtestroken
−
goede aansluiting op de retentiezone van de Wullebeek (mogelijk gebruik makende van bestaande
waterafvoertracé) en zo ook aan de noordzijde van het projectgebied
−
ononderbroken
−
vrij van verlichtingspalen
−
periodieke opvolging van de ontwikkeling en beheer, eventueel i.s.m. lokale natuurverenigingen en/of
vrijwilligers
15214 NV Fr. Ceulemans & Co: Definitief MER
Tuinlei z/n Schelle
-144-
Figuur 7.5.4 Ecologische verbindingen na creatie centrale corridor en bij ontginning percelen 130 en 131
15214 NV Fr. Ceulemans & Co: Definitief MER
Tuinlei z/n Schelle
-145-
Fase 3: Ecologische verbindingen na afwerking
Na afronding van de ontginnings- en opvulwerken zal de site afgewerkt en nabestemd worden voor agrarisch gebruik.
De blauw-groene corridor die reeds eerder centraal in het gebied zal worden gerealiseerd (zie fase 2) blijft behouden.
Aan de oostelijke kant van het projectgebied zal de smalle groenbuffer langsheen kadastrale percelen 130 en 131
worden hersteld. Hierdoor wordt ook langsheen een tweede as een verbinding tussen de percelen gelegen aan
noordelijke en zuidelijke zijde van het projectgebied voorzien. Aan de noordrand zal deze dan kunnen connecteren
met een reeds bestaande houtkant die langsheen buurtweg 35 (Den hooghen weg) strekt voor 300 m en een markant
lijnvorming groenelement vormt in het overwegend open agrarisch landschap. Omdat er echter een opening van
ca. 30 m aanwezig is tussen deze langgerekte houtkant en het projectgebied, zullen hoofdzakelijk avifauna en
vleermuizen van deze verbinding gebruik kunnen maken.
Zoals in de visiebeelden wordt geïllustreerd wordt tevens rekening gehouden met twee gestuurde ontwikkelingen, met
name drie ecoduikers die onder de Tuinlei zullen worden geplaatst bij heraanleg van deze wegenis en de verdere
afwerking van de retentiezone langs de Wullebeek (Provinciaal RUP). Beide ontwikkelingen zullen leiden tot een
verbeterde toestand wat betreft de migratiemogelijkheden voor aanwezige of potentiële natuurwaarden evenals een
meer kwalitatieve set aan (stapsteen)habitats waarin soorten zich (tijdelijk) kunnen vestigen en voldoende robuuste
populaties kunnen vormen. Met betrekking op de ecoduikers is het dan ook van belang dat in het projectgebied
voldoende begeleidend groen voorzien wordt zodat deze naadloos aansluiten op de bestaande groenbuffers.
15214 NV Fr. Ceulemans & Co: Definitief MER
Tuinlei z/n Schelle
-146-
Figuur 7.5.5 Ecologische verbindingen na afwerking
Verdere mogelijkheden en aanbevelingen
−
Aan zowel de zuidelijke als oostelijk grens van het projectgebied wordt vanuit de discipline Geluid een
gronddam voorgesteld als milderende maatregel. Deze zou een hoogte hebben die varieert tussen 3-7 m
(zie discipline Geluid). Het milderend effect op de geluidsimmissie dat hierdoor gerealiseerd kan ook de
rustverstoring in de omgeving terugdringen, maar de barrièrewerking van de voorgestelde gronddammen is
tevens een belangrijk aspect dat dient afgewogen te worden tegen de voordelen qua geluidsreducerend
effect (zie 7.5.4.2). Zowel door de deskundige geluid als door de exploitant wordt aangegeven dat de aanleg
enerzijds en de verwijdering (na afwerking) van de gronddam anderzijds zelf een significante stijging van de
geluidsdruk zal teweegbrengen over de gehele periode van de aanleg/verwijdering. Dit heeft onder meer te
make met hoogte t.o.v. het maaiveld waarop de machines zich zullen moeten begeven om de gronddam te
kunnen realiseren (tot 7 m boven maaiveldniveau). Een interdisciplinaire afweging m.b.t. het aanleggen van
een gronddam wordt gemaakt in hoofdstuk 7.9.
15214 NV Fr. Ceulemans & Co: Definitief MER
Tuinlei z/n Schelle
-147-
7.6
DISCIPLINE LANDSCHAP, BOUWKUNDIG ERFGOED EN ARCHEOLOGIE
7.6.1
AFBAKENING STUDIEGEBIED
Het landschap wordt steeds in eerste instantie benaderd vanaf een macroschaalniveau waarbij rekening wordt
gehouden met de algemene landschappelijke structuren. In een tweede fase wordt meer specifiek aandacht besteed
aan het eigenlijke studiegebied. De afbakening van dit studiegebied is gebaseerd op de omgeving en de
zichtbegrenzende elementen. Een afbakening van het studiegebied op 1 km wordt hierbij toegepast.
7.6.2
BESCHRIJVING REFERENTIESITUATIE
Volgende bronnen werden geraadpleegd bij het beschrijven van de referentiesituatie:
−
−
−
−
−
−
Afbakening Traditionele landschappen
Landschapskenmerkenkaart
Landschapsatlas
CAI-databank
Topografisch en historisch kaartenmateriaal
Orthofoto
Traditionele landschappen
Rekening houdende met de indeling van Vlaanderen in Traditionele Landschappen (Antrop et al., 2002) bevindt het
studiegebied zich op de grens van de traditionele landschappen “Land van Boom” en “Land van Kontich-Ranst”. Deze
eenheden werden door Antrop et al. beschreven inzake hun specifieke landschappelijke kenmerken en
wenselijkheden. Onderstaand worden de kenmerken en wenselijkheden met betrekking tot het Land van Boom en het
Land van Kontich-Ranst weergegeven:
330050
Land van Boom
Visueel-landschappelijke kenmerken, begrenzing en versnippering van de Open Ruimte
Structuurdragende matrix
De structuurdragende matrix van het gebied wordt gevormd door een vlakke topografie met een sterk verstoorde
steilrandbegrenzing naar de valleien van de Schelde en de Rupel toe. Verstedelijkt weefsel en (industriële)
infrastructuur zijn structuurbepalend.
Zichtbare open ruimten
De open ruimten verschillen sterk in omvang en zijn versnipperd en begrensd door bebouwing. Een beperkt
aantal vergezichten komt voor langs de cuestasteilrand.
Impact bebouwing
Er is een complexe verweving van kleine open ruimten, bebouwing en infrastructuur in het gebied. Bebouwing
en infrastructuur zijn ruimtebegrenzend.
Kleine landschapselementen
De betekenis van kleine landschapselementen in het gebied is beperkt. De voorkomende kleine
landschapselementen zijn sterk geïsoleerd.
Wenselijkheden met betrekking tot de Vlaamse Landschappen
15214 NV Fr. Ceulemans & Co: Definitief MER
Tuinlei z/n Schelle
-148-
Structurele hoofdkenmerken
Als belangrijke structurele hoofdkenmerken wordt het gebied gekenmerkt door de Cuesta van de klei van Boom.
Er is een duidelijke begrenzing door de vallei van de Schelde en de Rupel enerzijds en de Antwerpse
agglomeratie anderzijds.
Identiteitsbepalende elementen
Het cuestafront is nagenoeg volledig vergraven.door kleiputten en wordt gekenmerkt door vervallen
steenbakkerijen. Langsheen de cuestarug bevinden zich talrijke industrieën en is het sterk verstedelijkt
(Antwerpse banlieue en forenzenwoonzone).
Erfgoedwaarde
Als voornaamste erfgoedwaarde wordt de lokaal industrieel archeologische waarde aangestipt.
Autonome ontwikkeling en
problemen
Een rurbane gradiënt uitgaande van Antwerpen is aanwezig. Hierdoor is het gebied sterk versneden en bezit het
een dichte bebouwing. De kadastrale oppervlakte aan Open Ruimte in 1989 varieerde van minder dan 50 tot
80%. Ten opzichte van 1980 was deze verder afgenomen met 5 tot 10%. Verder vond ook een grote toename
van tuinbouw onder glas plaats.
Wenselijkheden voor toekomstige
ontwikkeling
Volgende wenselijkheden worden geformuleerd:
330060
Land van Kontich-Ranst
- Er dient controle te komen op de verstedelijkingsdruk en de versnijding van het landschap, evenals
op de milieuhygiëne;
- Het industrieel-archeologische erfgoed dient gevaloriseerd te worden;
- Een gedifferentieerde reconversie en landschappelijk herstel in het industriegebied langsheen het
cuestafront en het doorbraakdal met de nodige aandacht voor natuurbouw en
recreatievoorzieningen is wenselijk;
- Aangepaste nieuwe natuur- en recreatiewaarden dienen voorzien te worden in artificiële
landschappen (vb. langs de fortengordel)
Visueel-landschappelijke kenmerken, begrenzing en versnippering van de Open Ruimte
Structuurdragende matrix
De structuurdragende matrix wordt gevormd door een hoofdzakelijk vlakke topografie. Het verstedelijkt weefsel
is sterk structuur bepalend.
Zichtbare open ruimten
De open ruimten zijn klein, sterk versnipperd en onregelmatig. Er is slechts een beperkt aantal gerichte
vergezichten voornamelijk door ruimtebegrenzende bebouwing.
Impact bebouwing
Een complexe verweving tussen de open ruimten, bebouwing en de agro-industrie (glasteelt) is aanwezig.
Kleine landschapselementen
De betekenis van sterk geïsoleerd voorkomende kleine landschapselementen is beperkt.
Wenselijkheden met betrekking tot de Vlaamse Landschappen
Structurele hoofdkenmerken
Het voorkomen van de traditionele tuinbouwgebieden op zandgronden is kenmerkend.
Identiteitsbepalende elementen
Het betreft een sterk verstedelijkt gebied met een grote dichtheid aan serres (Antwerpse Banlieue en
forenzenwoonzone).
Erfgoedwaarde
Als voorname erfgoedwaarde wordt de fortengordel van Antwerpen aangegeven.
Autonome ontwikkeling en
problemen
De bewoningsdruk vanuit Antwerpen vormt ook hier een probleem. Er is sprake van complexe rurbane gradiënten
vanuit Antwerpen, Mechelen, Brussel en Leuven. De kadastrale Open Ruimte bedroeg in 1989 ca. 60-80%. Er
is een sterke verstedelijking door lintbebouwing en landelijke verkavelingen. Sedert 1981 is de bebouwing met
meer dan 10% toegenomen.
Wenselijkheden voor toekomstige
ontwikkeling
Volgende wenselijkheden worden geformuleerd:
- Stopzetting van de lintbebouwing;
- Optimaliseren verweving tussen niet grond gebonden landbouw en wonen.
15214 NV Fr. Ceulemans & Co: Definitief MER
Tuinlei z/n Schelle
-149-
Landschapskenmerkenkaart
Op basis van de landschapskenmerkenkaart (figuur 6.7.2, bijlage 1) wordt een situering gegeven van de ruimtelijk
structurerende landschapskenmerken en –elementen in de omgeving van de ontginningssite.
Als structurerende lijnelementen worden onderscheiden:
Autosnelweg A12 Brussel-Antwerpen (op ± 800 meter ten oosten van het de ontginningssite);
Hoogspanningsleidingen in de ruime omgeving van de ontginningssite;
De spoorlijn Puurs – Schelle – Antwerpen-Zuid (op ± 1 km ten zuiden van de ontginningssite);
Als structurerende vlakelementen worden teruggevonden:
Overige industriegebieden (Hemiksem, Schelle, Antwerpen, Aartselaar, Puurs);
Erfgoedwaarden landschap, bouwkundig erfgoed en archeologie
Erfgoedwaarden landschap
De Landschapsatlas kan, met zijn aanduiding van de verschillende relictzones, beschouwd worden als een
landschappelijk referentiekader voor Vlaanderen. Figuur 6.7.1 geeft de elementen, aangeduid volgens de
Landschapsatlas alsook het bouwkundig erfgoed binnen het studiegebied weer.
Binnen een straal van 1 km rondom de kleiontginning vinden we twee landschappelijke relictzones (R10087 en
R10082) en drie landschappelijke puntrelicten (P10468, P10483 en P10484) terug:
° Het noordwestelijke deel van de huidig vergunde percelen van de firma Ceulemans maakt, als meest noordelijke
uitloper, onderdeel uit van de landschappelijke relictzone “R10087: Kleiontginningsgebied Niel, Boom en Rumst”. De
relictzone betreft een ontginningsgebied van klei gelegen langsheen de Rupelcuesta. De relictzone heeft een hoge
herkenbaarheid en hoge samenhang. In deze regio startte de economische bloei van de steenbakkerijen in de 16de
eeuw. In de 19de eeuw werden grote kanalen aangelegd wat de baksteenproductie verder stimuleerde. Rond 1910
gaf de mechanisering van de industrie nog een laatste stimulans. In de jaren ’60 en ’70 sloten de meeste
steenbakkerijen noodgedwongen hun deuren.
Het landschap wordt hier gekenmerkt door een vergraven karakter ten gevolge van de kleiontginning. In het gebied
zijn door de ontginning verschillende archeologische vondsten gedaan. Zo werd lithisch materiaal teruggevonden in
de kleiputten van ‘Terhagen’, een IJzertijdkuil met veel aardewerk in een kleigroeve ‘Konijnenberg’ te Rumst en een
Romeins grafveld te ‘Kattenberg-Kattenveld’.
In de enorme uitgegraven putten kan, zoals nu reeds het geval is op verschillende plaatsen, spontane
natuurontwikkeling optreden. In 1980 werd bijvoorbeeld het zuidelijke deel van de winning ‘Hellegat’ gekocht door
de gemeente Niel. 40 ha werd geschonken aan de Dienst Groen, Waters en Bossen en 6,5 ha werd natuurreservaat
‘Walenhoek’.
° Ten noorden van de ontginning op ± 750 meter ligt een deelgebied van de landschappelijke relictzone “R10082:
Kasteeldomeinen Z-ZO Antwerpen en Randgemeenten”. Deze eenheid omvat verschillende kasteeldomeinen in de
omgeving van Antwerpen. De domeinen vormen ‘groene vlekken’ binnen de verstedelijkte zone of aansluitend op
beekvalleien. De vroegere omgeving van de kasteeldomeinen is nagenoeg volledig verloren gegaan, waardoor ook
de vroegere binding met de omgeving verstoord of onbestaande is. Beleidswenselijk is het behoud van de
kasteeldomeinen en de nog bestaande aanpalende landelijke omgeving.
15214 NV Fr. Ceulemans & Co: Definitief MER
Tuinlei z/n Schelle
-150-
° Als puntrelicten vinden we binnen het studiegebied: P10468: Kloosterhoeve (op ± 850m ten noorden van het
ontginningsgebied en P10483: St-Jan kerk en kapel (op ± 460m ten zuidoosten van het ontginningsgebied).
Bouwkundig erfgoed:
In of nabij het projectgebied komen geen elementen van bouwkundig erfgoed of beschermde monumenten voor.
Archeologie
Uit raadpleging van de Centrale Archeologische Inventaris (CAI) volgt dat in de omgeving van de ontginning bij
oppervlakteprospectie losse vondsten gedaan zijn uit de steentijd (neolithicum), Romeinse bewoningssporen
aangetroffen werden, waaronder een waterput en tot slot een 18e eeuwse kloosterhoeve. De Romeinse heirbaan is
eveneens in de onmiddellijke omgeving gelegen.
In het kader van de MER-ontheffingsaanvraag voor de kleiontginning die in 2007 (OHPR0157) werd opgesteld (zie
1.3 Relevante gegevens uit vorige rapportages) adviseerde het agentschap R-O Vlaanderen, Onroerend Erfgoedarcheologie dat als milderende maatregel een archeologisch vooronderzoek diende uitgevoerd te worden en dit zowel
voor de percelen behandeld in de betrokken ontheffingsaanvraag als voor de reeds vergunde delen.
Omdat de kans rëeel geacht werd dat tijdens de ontginning van één van de percelen archeologisch erfgoed
(grondsporen) zouden worden aangesneden en om te vermijden dat dit erfgoed verloren gaat en de werken vertraging
oplopen, was werd het aangewezen geacht een vooronderzoek te laten uitvoeren.
Op basis van het terreinbezoek van 13 mei 2011 werd vervolgens kadastraal perceel 120a vrijgegeven van
archeologisch vooronderzoek omdat het oppervlak zeer beperkt is en de visuele inspectie van een deel van het terrein
aantoonde dat het reeds sterk verstoord was door vergravingen op het terrein (brief van R-O Antwerpen - Onroerende
Erfgoed met ref. A/30/AV/08/35751/6090). Er werd aan toegevoegd dat de vondstmeldingsplicht evenwel van kracht
bleef.
Het agentschap Onroerend Erfgoed meldt dat perceel 120c enkel recente sporen bevatte en er geen bijkomende
registratie diende te gebeuren. Voor dit perceel geldde enkel vondstmeldingsplicht.
Historisch landschap
Ferraris (1770-1777)
Fig. 6.7.3 Detail van de Ferrariskaart met aanduiding van het plangebied in rood. (Bron: Geopunt)
15214 NV Fr. Ceulemans & Co: Definitief MER
Tuinlei z/n Schelle
-151-
De Ferrariskaart (1770-1777) geeft een voornamelijk agrarisch landschap weer gekenmerkt door kleine percelen
omgeven met kleine landschapselementen op de perceelsranden (hagen, bomenrijen, enz.). Het agrarisch gebied is
samengesteld uit akker- en weilandgebied. Langsheen de wegen zijn bomenrijen aanwezig. De wegverbinding tussen
Brussel en Antwerpen, de huidige A12, is reeds aanwezig en herkenbaar op de kaart als een lange kaarsrechte laan.
Ook de hoofdlijnen van de huidig bestaande weginfrastructuur zijn reeds terug te vinden.
Bebouwing komt verspreid voor in het agrarisch gebied, alsook geconcentreerd in de woonkernen Schelle, Aartselaar
en Niel. Verspreid over het gebied doen zich eveneens verschillende loofbospercelen voor. Het betreft veelal vrij kleine
percelen, plaatselijk komen echter eveneens grotere beboste zones voor (ten NO van Schelle en Niel). Noordelijk op
de kaart vinden we de kasteeldomeinen van Hemixem en Cleyndael.
Ten tijde van graaf de Ferraris bestond het huidige projectgebied bestond hoofdzakelijk uit loofbos en akkerland. Aan
de noordrand bevonden zich enkele hoevegebouwen. Waarschijnlijk komen deze overeen met de locatie waar op
heden ook nog steeds een kleinschalig agrarisch bedrijf gevestigd is ten noorden van de aangrenzende vijvers.
Atlas der buurtwegen (1841)
Fig. 6.7.4 Detail van de Atlas der buurtwegen (1841) met aanduiding van het projectgebied (rood). (Provant)
Bij het opstellen van de Atlas der buurtwegen (1841) was de percelering t.h.v. het projectgebied reeds sterk gelijkend
op de huidig kadastrale opdeling. De Tuinlei is duidelijk herkenbaar en de meeste woningen die we op heden hierlangs
aantreffen, staan ook reeds aangeduid. De buurtwegen die rondom het ontginningsgebied lopen zijn nog steeds in
gebruik. Op figuur 2.1 (zie bijlage 1, boekdeel II) staan de nog bestaande buurtwegen ingetekend.
Bomenrijen langsheen de verschillende wegenissen vinden we niet terug op de detailkaarten. De enige referentie naar
het voorkomen van een bomenrij (hier niet zichtbaar) is een kort segment langs de westelijke zijde van de Tuinlei
tussen de toenmalige gebouwen op het kruispunt van de Tuinlei en de buurtweg langs de zuidzijde van het
projectgebied (“Hillekensweg”) enerzijds en de Wullebeek die daar iets ten zuiden van loopt anderzijds. Mogelijk
werden overige bomenrijen niet geregistreerd bij de opmaak voor het gebied op en rond de huidige ontginning.
15214 NV Fr. Ceulemans & Co: Definitief MER
Tuinlei z/n Schelle
-152-
Vandermaelen (1841-1853)
Fig. 6.7.5 Vandermaelen met aanduiding van het projectgebied (rood).
Ruwweg een eeuw na het opstellen van de Ferraris-kaarten merken we vooral op dat vele bosbestanden ondertussen
verdwenen zijn. Het gebied is nu nagenoeg volledig agrarisch gebied. Kleine landschapselementen en de
perceelsindeling van de akkers dewelke zo duidelijk naar voor kwamen op de kaart van Ferraris zijn niet meer
individueel gekarteerd. De bebouwing komt in grote lijnen nog overeen met deze ten tijde van de Ferraris.
Ter hoogte van het huidige projectgebied is het bosbestand grotendeels verdwenen. Uitgezonderd van een relatief
klein restant aan de noordzijde is het gehele gebied aangegeven als akkerland. Net ten noorden van de huidige
ontginning vinden we nog een bosperceeltje en één woning.
Topografische kaart 1892
Fig. 6.7.6 Topografische kaart 1892 met aanduiding van het projectgebied (rood).
De topografische kaart van 1892 geeft een beeld van het landschap 40 jaar later. De kleine percelering van de akkers
met aanwezigheid van kleine landschapselementen komt hier opnieuw naar voor. Ook de afname in bosoppervlakte
in vergelijking met deze ten tijde van Ferraris is duidelijker waarneembaar.
15214 NV Fr. Ceulemans & Co: Definitief MER
Tuinlei z/n Schelle
-153-
Ten zuiden van Niel langsheen de Rupel zijn de ontginningspatronen van kleiwinning uit de cuestarug duidelijk
zichtbaar (niet opgenomen in figuur 6.7.6). Langgerekte evenwijdige winningssleuven omgeven door steenbakkerijen
zijn aanwezig op de kaart. Nieuw zijn eveneens de aanwezige spoorwegverbindingen dewelke een ondersteunende
rol speelden voor de ontginningsindustrie en steenbakkerijen.
Het bosperceeltje ter hoogte van het projectgebied is terug beperkt uitgebreid. Het overige gedeelte van het gebied is
nog steeds akkergebied, hoewel enkele kleine percelen (geel ingekleurd met verticale streepjes) ook voorkomen. Dit
laatste vinden we hoofdzakelijk terug in valleigebieden en langsheen waterlopen. Het betreft hier dan ook waarschijnlijk
een drassig gebied.
Wat ook opvalt is het veelvuldig voorkomen van bomenrijen en houtkanten langsheen de percelenranden en
wegenissen. Hieruit kan geconcludeerd worden dat deze ten tijde van het opstellen van de kaarten van Vandermaelen
(zie eerder) waarschijnlijk wel aanwezig waren, maar niet volledig ingetekend werden.
Landschapsstructurele analyse
Op basis van een orthofoto (d.d. 2009), weergegeven in figuur 2.4 (bijlage 1), wordt een landschapsstructurele analyse
van het studiegebied doorgevoerd.
Binnen het studiegebied vormt bewoning een belangrijke structurele rol. Ten westen van het studiegebied start de
dense woonkern van Schelle (NW) en Niel (ZW). Ten oosten vinden we de woonkernen van Boom (ZO) en Aartselaar
(NO) terug. De verschillende kernen zijn verbonden via lintbebouwingsgordels die doorheen het studiegebied lopen.
Het eigenlijke bedrijfsterrein van de firma Ceulemans bevindt zich centraal tussen twee verbindingslinten. De
woonkernen worden gekenmerkt door een gesloten karakter. De aanwezige lintbebouwing tussen de verschillende
kernen zorgt voor een compartimentering van het landschap.
Ten zuiden van de bewoningszone vinden we het voormalig ontginningsgebied ‘Hellegat’ te Niel (momenteel
grotendeels nabestemming natuurgebied). De voornaamste landschapstyperende structuren worden hier gevormd
door de aanwezige kleiputten en de omliggende groenelementen. De voormalige stortplaats “Van den Bosch” aan de
overzijde van de Tuinlei werd gesaneerd en volledig ingericht als natuur- en recreatiegebied. Het zogenaamde
“Berrenheibos” werd officieel geopend op 5.9.2012. Op termijn moet hier 20 ha bos gerealiseerd worden, maar ook
hellende flanken en laaggelegen waterpartijen bepalen hier het landschap.
Langsheen de autosnelweg A12 vinden we een langgerekte industriezones terug (ook buiten het studiegebied
langsheen de Rupel bevindt zich industriezone). Tezamen met de bebouwingszones zorgen deze voor een volledige
versnippering van het landschap en de afwezigheid van noemenswaardige open ruimten. De beperkt voorkomende
restzones aan open ruimten, zijn plaatselijk bijkomend verstoord door aanwezige serres. Plaatselijk komen kleine
landschapselementen (vnl. bomenrijen) voor als structurerende elementen binnen de open ruimten.
Beschrijving visuele perceptie
Het gehele landschap is sterk gecompartimenteerd. Open ruimten met vergezichten komen niet voor. Als voornaamste
positieve beelddragers worden de aanwezigheid van de overblijvende bomenrijen (en andere kleine
landschapselementen), de overblijvende boszones en de tot natuur omgevormde kleiputten met natuurontwikkeling
aangegeven.
15214 NV Fr. Ceulemans & Co: Definitief MER
Tuinlei z/n Schelle
-154-
Negatieve beelddragers binnen het studiegebied zijn de hoogspanningslijnen, de aanwezige serres ten zuiden van
het ontginningsgebied, verspreid liggende agrarische loodsen, de industriegebouwen in het oosten langsheen de A12
en zuidelijk tussen de bebouwing en het ontginningsgebied en lintbebouwingsgordels.
Aan de hand van de orthofoto (figuur 2.4 in bijlage 1) en een aantal foto’s van de ontginning (zie fotoreportage in
bijlage 2) wordt getracht een beeld te geven van de zone waarbinnen het bedrijfsterrein visueel zichtbaar is.
Centraal op de orthofoto vinden we een voormalige en hedendaagse kleiontginningszone terug. Deze ontginningszone
wordt centraal doorkruist door de Tuinlei. Het gebied ten westen van de Tuinlei betreft voormalig ontginningsgebied
dat heden gekenmerkt wordt door de aanwezigheid van grote waterpartijen, een centrale open vlakte en aan de
grenzen van het terrein opgaand groen. Dit opgaand groen en de waterpartijen met natuurpotenties worden
beschouwd als positieve beelddragers (zie ook het eerder vermelde “Berrenheibos” onder Landschapsstructurele
analyse).
De ontginningssite van de firma NV Vervoeruitbating Fr. Ceulemans & Co vinden we terug ten oosten van de Tuinlei.
De site is plaatselijk omringd door opgaand groen, ook op de site zelf vinden we plaatselijk groenelementen terug. Een
visuele afscherming door groen is aanwezig in noordelijke, westelijke en zuidwestelijke richting. Het bosgebiedje
zichtbaar op de orthofoto in het oostelijke deel van de site werd ondertussen reeds gekapt in functie van de aan de
gang zijnde ontginningsactiviteiten. Het gedeelte aanwezig op de beschermingsstrook heeft een hoogte van 4-5 m en
blijft behouden als visuele buffer voor de bagger. Ter compensatie van deze ontbossing werd een strook van 12 m
breedte bebost langs de zuidelijke en oostelijke grens van de ontginningssite, hoewel de strook ter hoogte van de
akkerpercelen met kadastrale nummer 130 en 131 daar smaller is (4-5 m). Deze aanplanting werd voltrokken in 2007
en is nog niet volgroeid.
De bebouwing in het studiegebied komt voor in lintbebouwingsgordels. De bebouwing, waarneembaar aan de rand
van de orthofoto, omsluit het ontginningsgebied volledig. Tussen het groen aan de randen van het ontginningsgebied
en deze lintbebouwing komt open akker- en weiland voor met plaatselijk een bomenrij.
Het ontginningsfront en de baggerput (centraal zichtbaar op de orthofoto als een lichtgrijze rechthoekige vlakte) zijn in
vergelijking met de situatie weergegeven in de orthofoto verder naar het oosten opgeschoven (zie figuren 2.7 in
bijlage 1). Langsheen dit front staat de emmerkettingbagger opgesteld, die de voornaamste bedrijfsinfrastructuur vormt
die uitsteekt boven het maaiveld. Een belangrijk gedeelte van de bedrijfsactiviteiten vindt plaats in de ontginningsput
onder maaiveldniveau.
Zuidelijk op de orthofoto vinden we serres en enkele industriële gebouwen terug. Deze opvallende infrastructuren
vormen beide negatieve beelddragers binnen het studiegebied.
Net ten noorden van deze serres loopt een hoogspanningskabellijn in de nabijheid van het eerste opgaande groen
(bomenrij). Ook deze hoogspanningslijn vormt een opvallende negatieve beelddrager. De bomenrij wordt beschouwd
als een positief element, maar wordt gekapt in het kader van de aanleg van het retentiebekken langsheen de
Wullebeek (zie 2.1 Ruimtelijke situering). In de omgeving en ter hoogte van de site zelf komen verschillende
hoogspanningsmasten voor. Voor een duidelijke situering van deze hoogspanningslijnen wordt verwezen naar de
bespreking van de Landschapskenmerkenkaart (zie figuur 6.7.2, bijlage 1).
15214 NV Fr. Ceulemans & Co: Definitief MER
Tuinlei z/n Schelle
-155-
7.6.3
EFFECTBEOORDELING
Structuur- en relatiewijzigingen
Door ingrepen in het terrein kunnen wijzigingen in de geomorfologische elementen die het landschap kenmerken en/of
gevormd hebben optreden. Terreinvormen maken veelal onderdeel uit van aardkundige processen in vroegere en
hedendaagse natuurlijke ontwikkelingen in het landschap en zijn dan ook wenselijk te behouden. Ingrepen in het
landschap die tot gevolg hebben dat de herkenbaarheid van het landschap dreigt verloren te gaan zijn ongewenst. Op
basis van een kwalitief deskundigheidsbeoordeling worden structuur- en relatiewijzigingen ingeschat op basis van
volgend significantiekader:
geen verstoring geomorfologische structuur
geen of verwaarloosbaar effect
geringe verstoring geomorfologische structuur
gering negatief effect
matige verstoring geomorfologische structuur
matig negatief effect
grote verstoring geomorfologische structuur droger karakter
negatief effect
Verlies erfgoedwaarde
Inzake erfgoedwaarde wordt een onderscheid gemaakt tussen landschappelijke erfgoed, bouwkundig erfgoed en
archeologische erfgoed (zie bespreking referentiesituatie). Verlies van erfgoed wordt als negatief en onwenselijk
beschouwd.
Landschappelijk erfgoed
Op basis van de algemene beschrijving en bespreking van het landschap uitgaande van de Landschapsatlas,
Landschapskenmerkenkaart, historisch kaartmateriaal, terreinbezoek, enz. wordt een inschatting gemaakt van de
impact van de geplande ingrepen van het project op de eigenheid van het landschappelijke erfgoed. Deze inschatting
op basis van deskundigenoordeel wordt vervolgens uitgedrukt met behulp van volgend significantiekader:
geen verstoring erfgoed
geen of verwaarloosbaar effect
geringe verstoring erfgoed
gering negatief effect
matige verstoring erfgoed
matig negatief effect
grote verstoring of vernietiging erfgoed
negatief effect
Bouwkundig erfgoed
Vernietiging van bouwkundig erfgoed is eenduidig en ondubbelzinnig. Op basis van de locatie van het bouwkundig
erfgoed en de aard van de ingreep van het project wordt bepaald welke invloed verwacht wordt ter hoogte van de
locatie van het bouwkundig erfgoed. Hierbij kan het gaan om directe vernietigende invloed of een indirecte
beïnvloeding via processen zoals grondwaterstandsdaling, zettingen, trillingen, enz.
15214 NV Fr. Ceulemans & Co: Definitief MER
Tuinlei z/n Schelle
-156-
geen verstoring erfgoed
geen of verwaarloosbaar effect
geringe invloed op erfgoed
gering negatief effect
bijdrage aan stelselmatige achteruitgang erfgoed
matig negatief effect
vernietiging bouwkundig erfgoed
negatief effect
Archeologisch erfgoed
Op basis van de Centraal Archeologische Inventaris kan al dan niet blijken of een gebied rijk is aan gekende
archeologische vondsten. Het gekende archeologische erfgoed is echter in regel slechts een zeer beperkt deel van
het gehele archeologische erfgoed. Statistisch wordt voor het buitengebied bijvoorbeeld veralgemenend gesteld dat
er 1 archeologische site voorkomt per 5 ha. Bij werkzaamheden in het buitengebied over een groot oppervlak bestaat
aldus steeds een redelijke kans dat archeologische sites worden aangetast. Bijkomend dient eveneens aangegeven
dat de meeste archeologische resten zich op geringe diepte bevinden (vaak minder dan 1 meter), waardoor potentiële
verstoring zich niet enkel beperkt tot diepe terreiningrepen.
grondwerkzaamheden thv bodemzone reeds in het verleden verstoord
geen of verwaarloosbaar effect
grondwerkzaamheden beperkt in omvang en in diepte
potentieel gering negatief effect
omvangrijke grondwerkzaamheden of werkzaamheden thv gekende historische
elementen in het landschap
potentieel matig negatief effect
grondwerkzaamheden thv gekende archeologische site
negatief effect
Wijziging perceptieve kenmerken
Wijziging van de perceptieve kenmerken van het landschap kunnen plaatsvinden door het verwijderen, veranderen of
toevoegen van landschapselementen of door veranderingen in het gebruik en het beheer van het landschap.
Afhankelijk van de kenmerken van een bepaald element (positieve of negatieve beelddrager) zal sprake zijn van een
negatieve of positieve perceptieve invloed. De inpassing van het element in het gehele perceptie van het landschap
speelt hierbij ook een belangrijke rol.
Op basis van deskundige oordeel wordt, rekening houdende met de impact van een bepaald project, een inschatting
van het effect gemaakt op basis van volgend significantiekader:
Geen relevante wijziging landschapsperceptie
geen of verwaarloosbaar effect
Geringe verstoring landschapsperceptie
gering negatief effect
Matige verstoring landschapsperceptie
matig negatief effect
Grote verstoring landschapsperceptie
negatief effect
15214 NV Fr. Ceulemans & Co: Definitief MER
Tuinlei z/n Schelle
-157-
7.6.4
BESCHRIJVING EFFECTEN EN MILDERENDE MAATREGELEN
Structuur- en relatiewijzigingen
Door de ontginning van klei en het graven van kleiputten wordt de bestaande landschappelijke geomorfologische
structuur ter hoogte van het terrein van de firma Ceulemans gewijzigd. Zulke wijziging van het landschap is typerend
voor de landschappelijke relictzone waar het bedrijfsterrein van de firma Ceulemans gedeeltelijk in gelegen is. Ter
hoogte van Niel vinden we bijvoorbeeld vele kleiputten die de nabestemming natuurgebied hebben gekregen. Op zich
zijn er hierdoor geen landschapstyperende bestaande geomorfologische structuren verwijderd, maar zijn wel nieuwe
antropogene landschappelijk structurerende eenheden gemaakt.
De ontginningsputten die ter hoogte van het bedrijfsterrein van de firma Ceulemans reeds aanwezig zijn en nog zullen
uitgegraven worden zullen geen blijvende structurele wijziging van het landschap met zich meebrengen. Een werkplan
voor het uitvoeren van opvullingswerken op het terrein is reeds opgemaakt. Hierin wordt voorzien dat het terrein na
de ontginning hersteld wordt tot op maaiveldniveau en afgewerkt wordt als agrarisch gebied. De initiële historische
landschapsstructuur wordt uiteindelijk dus terug hersteld. Weliswaar wordt de klei ontgonnen, maar deze gaat ter
hoogte van het bedrijfsterrein niet gepaard met een landschapsstructurerende geomorfologie. De vergunde
kleiontginning zorgt aldus enkel voor een tijdelijke wijziging van de landschapsstructuur. Hiervoor wordt uitgegaan van
een gering negatief effect.
De ontginningswerken brengen enkel een tijdelijke wijziging van de
geomorfologische structuur met zich mee. Een werkplan is voorzien
waarbij de oorspronkelijke toestand tot maaiveldniveau wordt
hersteld.
gering negatief effect
Aantasting Erfgoed
Aantasting van landschappelijke erfgoedwaarden
Zoals aangegeven in de bespreking van de referentiesituatie bevindt het huidige ontginningsgebied zich gedeeltelijk
ter hoogte van de landschappelijke relictzone “R10087: Kleiontginningsgebied Niel, Boom en Rumst”. De eigenheid
van deze relictzone zit vervat in de kleiontginningsactiviteiten die het landschap kenmerkend hebben gevormd. Een
vergraven karakter van het landschap met vele ontginningsputten ten gevolge van de kleiwinning zijn eigen voor het
landschap. In de omgeving van Niel (meer bepaald zone Hellegat) zijn de ontginningsputten aanwezig gebleven en
omgevormd tot natuurgebied. De ontginningsactiviteiten gaande en nog gepland in deze relictzone binnen het huidige
projectgebied worden niet als storend voor de relictzone beschouwd, omdat ze net typerend zijn voor het ontstaan van
deze zone. Als nabestemming is de bestemming van het gebied als agrarisch gebied voorzien. Dit is een herstel van
de historische toestand (zie bespreking historische kaartenmateriaal). Het verdwijnen van de kleiputten op het
bedrijfsterrein wordt gezien als het terug realiseren van de historische situatie en niet zozeer als een groot verlies voor
de landschappelijke relictzone. De eigenheid van de relictzone blijft sowieso sterk vertegenwoordigd in het omliggende
gebied. Er wordt uitgegaan van een gering negatief effect.
De overige landschappelijke erfgoedwaarden binnen het studiegebied (zie bespreking referentiesituatie: noordelijk
gelegen relictzone en enkele puntrelicten) worden noch direct, noch indirect beïnvloed door het voorliggende project.
15214 NV Fr. Ceulemans & Co: Definitief MER
Tuinlei z/n Schelle
-158-
Na de ontginningsactiviteiten zal het ontginningsgebied ter hoogte
van het projectgebied terug ingericht worden als agrarisch gebied.
Hierdoor wordt een historisch aanwezige toestand terug hersteld.
Hierdoor neemt de omvang van de relictzone gekenmerkt door de
kleiputten iets af. Dit verlies wordt echter niet als een groot verlies
voor de gehele relictzone beschouwd.
gering negatief effect
Aantasting van archeologisch erfgoed
Naast de landschappelijke relicten wordt ook gekeken naar de archeologische potentie van het aangesneden gebied.
Omwille van het ontbreken van een volledig overzicht van archeologische sites die in de ondergrond aanwezig zijn,
dient rekening gehouden te worden met potentiële aanwezigheid van archeologisch erfgoed. De aanwezigheid van
vindplaatsen in de onmiddellijke nabijheid (zie bespreking referentiesituatie) doen vermoeden dat de kans reëel is dat
tijdens de ontginning archeologisch erfgoed wordt aangetroffen.
De percelen die onderdeel uitmaken van het projectgebied zijn echter reeds in grote mate verstoord. Door de
voortgang van de ontginningsactiviteiten en de aanleg van de benodigde infrastructuur (werfwegen, verhardingen,…)
werd de toplaag t.h.v. de meeste onderdelen reeds verwijderd of gewijzigd. Het perceel met kadastraal nummer 120a
werd reeds vrijgegeven voor ontginning en opgenomen in de evenementenlaag van het Centraal Archeologisch
Inventaris wegens de hoge verstoringsgraad die hier aangetroffen werd (zie referentiesituatie). De twee akkers
(percelen met kadastrale nummers 130 en 131) die nog niet aangesneden werden voor ontginning kennen ook reeds
een grote maat van verstoren van de bouwvoer door de agrarische activiteiten die hier plaatsvinden.
Hoewel de bodem binnen het projectgebied door eerdere activiteiten reeds verstoord is, bestaat er steeds een kans
dat archeologische vondsten aangetroffen worden. Er wordt uitgegaan van een verwaarloosbaar tot potentieel matig
negatief effect, afhankelijk van de betrokken zone.
In geval van vondsten wordt ervan uitgegaan dat het art. 4§2 van het archeologiedecreet, dat de zorgplicht van de
eigenaar en de gebruiker omschrijft, wordt toegepast. In navolging van dit artikel dient de eigenaar en gebruiker, in
geval van vernietiging van archeologisch patrimonium, de nodige tijd en middelen ter beschikking te stellen om het
terrein te onderwerpen aan een archeologisch vooronderzoek en opgraving.
Omvangrijke grondwerkzaamheden t.h.v. bodemzone reeds in het
verleden verstoord
15214 NV Fr. Ceulemans & Co: Definitief MER
verwaarloosbaar tot
potentieel matig
negatief effect,
afhankelijk van de
betrokken zone
Tuinlei z/n Schelle
-159-
Aantasting van bouwkundig erfgoed
Door de ontginning vindt er geen beïnvloeding van bouwkundig erfgoed plaats. Er worden geen bemalingen uitgevoerd
en er worden geen zettingseffecten verwacht.
Er vindt geen verstoring van het bouwkundig erfgoed plaats.
Geen effect
Wijziging landschapsperceptie
Momenteel bevindt de ontginning zich grotendeels reeds in exploitatiefase. Klei wordt ontgonnen en afgevoerd,
opvulgrond wordt aangevoerd. Tijdens deze exploitatiefase zijn de aan- en afvoertransporten, de bagger en enkele
grondhopen (kleihoop, teelaarde hoop en dekgrond hoop), tezamen met het aanwezige groen rondom en op het terrein
bepalend voor de landschapsperceptie. De opvulwerkzaamheden, uitgevoerd met een hydraulische kraan en
rupsbulldozer, zijn meestal niet zichtbaar vermits deze in principe plaatsvinden onder maaiveldniveau.
Vermits de werken steeds vorderen en het kleifront opschuift worden regelmatig nieuwe gedeelten van het terrein
klaargemaakt voor ontginning. In de voorbereidende fase wordt de werkzone aangelegd. Hiervoor kunnen kappingen
vereist zijn van opgaand groen. Ook wordt vervolgens de vegetatie verwijderd en wordt de teelaarde afgegraven en
gestockeerd. Deze fase van de werkzaamheden zorgt voor een grote bedrijvigheid op maaiveldniveau. Eens terug
een ontginningszone klaar gemaakt is, vinden de voornaamste werkzaamheden weer onder maaiveld niveau plaats.
De bagger en de af- en aanrijdende vrachtwagens blijven echter wel zichtbaar.
In de nabestemmingsfase zal nog verdere opvulling van de putten plaatsvinden en wordt het terrein afgewerkt tot
agrarische zone. Tijdens deze laatste fase zal de meeste bedrijvigheid op maaiveld plaatsvinden. Visuele hinder in
deze fase zal dan ook het grootst zijn.
Voor de site in zijn geheel met het aan- en afrijden van de vrachtwagens naar het bedrijfsterrein wordt uitgegaan van
een matig negatieve beïnvloeding van de visuele perceptie vanuit oostelijke en zuidelijke richting. Tijdens de
nabestemmingsfase (afwerking tot agrarisch gebied) kan tijdelijk sprake zijn van een negatief effect.
Vanuit de andere richtingen is er afscherming door de aanwezigheid van een houtkant op de beschermingsstrook
(noordzijde) en door het ontoegankelijk karakter van de aangrenzende percelen ten westen van het projectgebied.
Deze laatste worden overigens grotendeels omsloten door struik- en boomopslag. Vanuit deze invalshoeken wordt
dan ook geen visuele hinder verwacht. Naar de toekomst toe zal het in 2007 aangeplante groenscherm aan de
zuidelijke en oostelijke rand van het bedrijfsterrein voor bijkomende visuele afscherming zorgen. Dit groenscherm dient
echter nog volledig te ontwikkelen. Wanneer het baggerfront verschuift naar de akkerpercelen langs de oostelijke zijde
van het projectgebied (kadastrale nummer 130 en 131), zal het groenscherm dat hier aanwezig is wel dienen
verwijderd te worden om dan na de ontginning terug aan te planten.
Onder de discipline Geluid wordt voorgesteld om een gronddam op te richten langsheen de gehele zuidelijke en
oostelijke grens. De hoogte van deze gronddam varieert van 3 à 4 m aan de uiteinden tot 7 m in de zuidoostelijke hoek
van het projectgebied. Dit heeft een belangrijke impact op de landschapsperceptie. Tijdens de aanleg (en afbraak) van
deze gronddam, zullen de machines tot hoog boven het maaiveld moeten werken. Dit is echter een tijdelijke impact.
Na de aanleg zal de gronddam nog enige tijd onbegroeid blijven, waardoor een bijzonder opvallend element in het
landschap zal vormen. Voornamelijk het gedeelte dan tot 7 m reikt in de zuidoostelijke hoek zal buiten proportie zijn
t.o.v. van de overige kleinschalige landschapselementen zoals de groenbuffer (4-5 m hoog) die langsheen de
perceelsgrens staat. Indien de gronddam gerealiseerd wordt zal de groenbuffer sowieso behouden blijven, waardoor
15214 NV Fr. Ceulemans & Co: Definitief MER
Tuinlei z/n Schelle
-160-
het effect enigszins opgevangen wordt. Anderzijds kan de relativering van het hoogste deel van de gronddam t.o.v.
de houtkant net leiden tot een verhoogde negatieve perceptie van deze beelddrager.
Figuur 6.7.7 De onder de discipline Geluid voorgestelde gronddam als milderende maatregel.
De groenbuffer heeft een hoogte van 4-5 m, waardoor het hoogste segment van de gronddam dan nog 2 à 3 m
bovenuit zou steken. Bovendien is deze samengesteld uit inheemse bladverliezende boomsoorten, waardoor de
visuele afscherming die deze bied seizoengebonden is. Zoals eerder vermeld zal de smallere groenbuffer langsheen
percelen 130 en 131 verwijderd moeten worden om te kunnen ontginnen tot tegen de beschermingsstrook, waardoor
langsheen deze twee percelen geen afscherming aanwezig zal zijn. Ondanks de hoogte van de gronddam zal de
baggeraar nog wel zichtbaar blijven vanop afstand.
Omdat net buiten het projectgebied, zowel langsheen de oostelijke en zuidelijke zijde fiets- en wandelroutes lopen en
omdat het hier gaat om een imposantie structuur tot 7 m hoog waarvan een deel niet afgeschermd zal zijn door de
aanwezige groenbuffer, wordt de impact van de gronddam gezien als een grote verstoring voor de landschapsbeleving.
Hieraan wordt een negatief effect gekoppeld.
Voor de site in zijn geheel met het aan- en afrijden van de
vrachtwagens naar het bedrijfsterrein wordt uitgegaan van een matig
negatieve beïnvloeding van de visuele perceptie vanuit oostelijke en
zuidelijke richting. Vanuit de andere richtingen zorgt afscherming
door hout- en struikopslag ervoor dat de visuele perceptie niet wordt
beïnvloed.
matig negatief effect
Tijdens de nabestemmingsfase (afwerking tot agrarisch gebied) kan
tijdelijk sprake zijn van een negatief effect vanuit oostelijke en
zuidelijke richting, vermits de werkzaamheden dan op
maaiveldniveau plaatsvinden.
tijdelijke negatief
effect
Realisatie gronddam langsheen oostelijke en zuidelijke grens
(milderende maatregel voorgesteld vanuit de discipline Geluid)
negatief effect
15214 NV Fr. Ceulemans & Co: Definitief MER
Tuinlei z/n Schelle
-161-
Milderende maatregelen
Reeds toegepast in de huidige situatie
−
Langs de oostelijke grens van het projectgebied werd in 2007 een groenscherm aangeplant van 12 m breed.
Het betreft een beplanting met zowel inheemse bomen als struiken (zwarte els, zomereik, gewone es,
gewone beuk, …). Ter hoogte van percelen 130 en 131 is deze strook evenwel wat smaller (4-5 m). Hoewel
dit groenscherm nog verder moet ontwikkelen, heeft het reeds een belangrijk afschermend effect voor de
omgeving.
−
De meeste ontginningsactiviteiten die uitgevoerd worden met hydraulische kraan en ook een groot deel van
de opvulactiviteiten vinden plaats onder het maaiveld, waardoor de visuele hinder ingeperkt wordt.
Verdere mogelijkheden en aanbevelingen
−
Vanuit de discipline Geluid wordt voorgesteld de te stockeren teelaarde aan te wenden als een gronddam
van 3 tot 7 m hoog langs de zuidelijke en oostelijke grens van het projectgebied. Niet alleen zou dit voordeel
opleveren op gebied van het geluidsniveau dat waarneembaar is in de omgeving van de ontginning, maar
het zou ook zorgen voor een belangrijke visuele afscherming. Zowel langs de zuidelijke en oostelijke zijde
van het projectgebied lopen buurtwegen die deel uitmaken van gemarkeerde fiets- en wandelroutes. Het
eerder vermelde groenscherm zorgt echter ook reeds voor een belangrijk visueel afschermend effect.
Ondanks de visuele afscherming, kan de gronddam ook (of onderdelen daarvan) als negatieve beelddrager
gepercipieerd worden. Tijdens de aanleg (en afbraak) van deze gronddam, zullen de machines tot hoog
boven het maaiveld moeten werken. Na de aanleg zal de gronddam nog enige tijd onbegroeid blijven,
waardoor een bijzonder opvallend element in het landschap zal vormen. Indien de gronddam gerealiseerd
wordt zal de groenbuffer sowieso behouden blijven, waardoor het effect enigszins opgevangen wordt.
Anderzijds kan de relativering van het hoogste deel van de gronddam (7 m) t.o.v. de houtkant (4-5 m) net
leiden tot een verhoogde negatieve perceptie van deze beelddrager.
15214 NV Fr. Ceulemans & Co: Definitief MER
Tuinlei z/n Schelle
-162-
7.7
DISCIPLINE MENS-MOBILITEIT
7.7.1 AFBAKENING STUDIEGEBIED
Het studiegebied wordt voor deze discipline afgebakend tot de dichtstbijzijnde wegen in de onmiddellijke omgeving
van de projectsite, waarvan met zekerheid kan gesteld worden (bestaande situatie) dat ze als aan- en afvoerroutes
kunnen fungeren voor het uitgraven en opvullen van de ontginningsputten. Dit betekent concreet tot midden 2015
de Tuinlei (grondgebied Schelle) – Matenstraat (grondgebied Niel) en Pierstraat (grondgebied Aartselaar) als
kortste weg geldt naar de A12/N177. Vanaf de A12 worden de verkeersstromen diffuus, zeker wat de aanvoer
betreft, en afhankelijk van de locatie van de werven (overwegend in de provincie Antwerpen, van waaruit gronden
worden aangevoerd naar de kleiput).
Na de aanleg van het westelijk deel van de N171 (zie 4.2 Gestuurde ontwikkeling) ontstaat een nieuwe
verkeerskundige situatie. Het is daarom aangewezen om alle mogelijke aan- en afvoerwegen van en naar de A12
te onderzoeken. Bijgevolg wordt het onderzoeksgebied verbreed tot het gebied tussen Steenwinkelstraat-Bist in
het noorden en de toekomstige N171 in het zuiden (zie ook figuur 2.1 Stratenplan).
7.7.2 BESCHRIJVING REFERENTIESITUATIE
7.7.2.1 Verkeerskundige situering
Onderstaande kaarten geven de verkeerskundige situering weer van het projectgebied. Het projectgebied is ten
westen van de autoweg A12 Antwerpen – Boom – Brussel gelegen.
Figuur 7.7.1 verkeerskundige situering op macroniveau (bron : Google Maps)
15214 NV Fr. Ceulemans & Co: Definitief MER
Tuinlei z/n Schelle
-163-
Figuur 7.7.2 verkeerskundige situering op mesoniveau (bron : Google Maps)
De kleiontginning wordt ontsloten via de Tuinlei. Deze (vanaf de ontginningssite) verharde weg sluit aan op de
Matenstraat19. De Matenstraat komt in oostelijke richting uit op de Pierstraat, waarlangs er aansluiting is met de
Boomsesteenweg en verder op de A12. Voor deze wegen geldt een snelheidsbeperking tot 50 km/h. In westelijke
richting geeft de Matenstraat toegang tot de gewestweg N148 die de dorpen Niel, Schelle en Hemiksem verbindt
met Antwerpen en aansluiting geeft op de R11. Alle transporten verlopen vandaag via de route Tuinlei –
Matenstraat - Pierstraat (zie figuur 7.7.3). Vanuit de stedenbouwkundige vergunning dd. 22/10/2007 wordt
overigens opgelegd dat met de vrachtwagens komende van en gaande naar de A12 de kortste weg dient genomen
te worden (zie 2.2 Administratieve voorgeschiedenis). Sinds het begin van de ontginningsactiviteiten in het
ontginningsgebied ten noorden van de Tuinlei, toen nog uitgebaat door NV Steenbakkerijen Damman, is altijd via
de route Tuinlei – Matenstraat - Pierstraat naar de A12 gereden. Dit kan ook gelezen worden in de verklaring op
eer in bijlage 8 (boekdeel II) van de heer Jan Segers, die bestuurder van NV Steenbakkerijen Damman was van
1975 t/m 2008.
19 De straatnamen zijn nogal verwarrend in het studiegebied. Ten zuiden van de Wullebeek gaat de Tuinlei over in Matenstraat en vormt daar de
grens tussen de gemeenten Niel en Aartselaar. Waar de ontsluitingsweg op de Pierstraat aantakt, blijft de straat eveneens de grens vormen tussen
Niel en Aartselaar. De woningen ten zuiden van de weg vallen onder Matenstraat (grondgebied Niel), de woningen ten noorden van de weg behoren
tot de Pierstraat.
15214 NV Fr. Ceulemans & Co: Definitief MER
Tuinlei z/n Schelle
-164-
Figuur 7.7.3 Detail van de route gevolgd door vrachtwagens voor het vervoeren van de klei
naar de steenbakkerijen ter hoogte van segment ontginningssite – A12 (extract uit figuur 2.1
Stratenplan, zie bijlage 1).
De Tuinlei tussen de site en de Matenstraat bestaat uit een landelijke weg die op bepaalde plaatsen, zoals ter
hoogte van de beek, zeer smal is (ca. 3 m). De aansluiting naar de Matenstraat/Pierstraat loopt breder uit zodat
twee voertuigen elkaar zonder problemen kunnen kruisen. Ten noorden van de site is de Tuinlei in zeer slechte
(onverharde) toestand en kan eigenlijk geen normaal wegverkeer verwerken. Er bestaan plannen bij de gemeente
Schelle (zie gestuurde ontwikkelingen) om de Tuinlei als een volwaardige ontsluitingsweg aan te leggen, maar
deze stuiten op verzet bij de bewoners van de Tuinlei. Verder noordelijker in de Tuinlei alsook in de
Steenwinkelstraat en Bist bestaat het wegdek uit een asfaltverharding welke in goede staat is.
15214 NV Fr. Ceulemans & Co: Definitief MER
Tuinlei z/n Schelle
-165-
Figuur 7.7.5 Zicht op de Tuinlei nabij de beek links en voorbij ingang ontginningsput rechts
(bron : Google Street View)
De Matenstraat en de Pierstraat bestaan uit een profiel van een breed 2x1 rijstrook met een vrijliggend
dubbelrichtingsfietspad aan één zijde en parkeergelegenheden aan de andere zijde. Het fietspad wordt
afgeschermd van de rijbaan door een verharde strook met discontinue haagstructuren. Deze twee straten zijn
volledig bebouwd aan beide kanten.
Figuur 7.7.6 Zicht op de Pierstraat (bron: Google Street View)
De site grenst zowel in het zuiden als in het oosten aan bestaande buurtwegen, de Hillekensweg en Den Hooghen
Weg. Beide zijn smalle, verharde landbouwweg van max. 3 m breed. De Hillekensweg komt uit in de Koekoekstraat,
Den Hooghen Weg in de Steenwinkelstraat. Via de Koekoekstraat, een woonstraat, kan de industriezone van
Schelle langsheen de A12 met de brede, goed uitgeruste Brandekensweg worden bereikt. De Koekoekstraat werd
tot het invoeren van één richtingsverkeer gebruikt als sluiproute om het kruispunt Pierstraat/N177 te vermijden.
15214 NV Fr. Ceulemans & Co: Definitief MER
Tuinlei z/n Schelle
-166-
Figuur 7.7.7 Zicht op de Hillekensweg (bron: Google Street View)
Figuur 7.7.8 Zicht op het kruispunt Steenwinkelstraat – Den Hooghen Weg (bron: Google Street View)
De Steenwinkelstraat – Bist bestaat uit een dwarsprofiel van 2x1 rijstrook met een dubbelricthingsfietspad aan de
zuidzijde vanaf het kruispunt Tuinlei. Ook hier wordt het fietspad doorgaans gescheiden door een berm of een
haagstructuur. Verder wisselt het profiel af met delen met een enkelzijdige parkeerstrook en delen zonder. Naast
de verhoogde aanleg van sommige kruispunten, werden op een aantal plaatsen rijbaanversmallingen en visule
elementen aangebracht in functie van het beperken van de snelheid van het wegverkeer.
Figuur 7.7.9 Zicht op de Steenwinkelstraat (bron : Google Street View)
Het gedeelte Bist naar het kruispunt N177/A12 toe versmalt aanzienlijk en dit zowel wat de rijbaan, als wat de fietsen voetgangersinfrastructuur betreft.
15214 NV Fr. Ceulemans & Co: Definitief MER
Tuinlei z/n Schelle
-167-
De A12 Antwerpen-Boom-Brussel bestaat uit 2x2 doorgaande rijstroken met een gedeelte in opensleuf (2x3
rijstroken tussen Pierstraat en Rupeltunnel). De N177 loopt parallel met de A12 en vormt de ontsluitingsstructuur
naar het omliggend gebied en de aangrenzende functies. Slechts op een aantal punten sluit de N177 aan op de
A12:
•
Ter hoogte van het centrum van Boom (op- en afrit van en naar de sleuf)
•
Ter hoogte van Bist (kruispunt met verkeerslichten)
De aansluiting van de Pierstraat met de N177 wordt geregeld door verkeerslichten waarbij een afzonderlijke
rijstrook voorzien is voor het verkeer dat linksaf richting Antwerpen wil rijden. De fietspaden zijn nabij en op het
kruispunt verhoogd aangelegd met veilige opstel- en oversteekplaatsen op het kruispunt.
Het kruispunt van Bist met de N177/A12 bestaat uit een volledig gelijkgrondse aansluiting waarbij de opstelzones
voor verkeer linksaf erg beperkt is. Bovendien is de fietsinfrastructuur weinig uitgebouwd met verhoogde maar
kleine opstelzones nabij de verkeerslichten.
7.7.2.2 Voorgaande mobiliteitsstudies
Zoals reeds vermeld onder onderdeel 1.3 werden er voor de kleiontginning reeds twee mobiliteitsstudies opgesteld:
−
TRITEL (2008): Een mobiliteitsstudie met als doel de impact van de transporten van en naar de
kleiontginningssite in relatie tot het volledige druktebeeld volledig in beeld te brengen. Eveneens wordt kort
aandacht geschonken aan de potenties voor watergebonden vervoer van en naar de site.
−
TRITEL (2011): een mobiliteitsstudie die twee mogelijke aan- en afvoerroutes analyseert
I.k.v. het voorliggend MER vond tevens een verkeerstelling t.h.v. de Matenstraat plaats tussen 16 en 22 juni 2014 (zie
verder).
Hieronder worden de conclusies van deze mobiliteitsstudies gegeven:
Conclusie TRITEL-mobiliteitsstudie uit 2008
Zowel tijdens de ochtend- als avondspits bedraagt het aandeel van de verkeersgeneratie van de kleiwinning en
opvulling samen slechts 3% van de totale verkeersdrukte ter hoogte van het kruispunt Matenstraat. De activiteiten
van Vervoeruitbating Ceulemans hebben dus geen significant negatieve impact op de verkeersafwikkeling op het
kruispunt Matenstraat. Bovendien worden extra inspanningen geleverd door de Vervoeruitbating Ceulemans om
zijn activiteiten zoveel mogelijk buiten de spitsmomenten te organiseren teneinde de verkeersdruk tijdens deze
referentiemomenten te beperken en de eigen werkzaamheden zo vlot mogelijk te laten verlopen.
Tot slot kan ook besloten worden dat het vervoer via waterwegen voor deze activiteiten niet wenselijk zijn gezien
de locatie van de betrokken site (kleiwinning/opvulling, werven). Zowel het niet watergebonden zijn van deze sites
als de relatief korte afstand onderling zorgen voor extra tijd- en overslagkosten maar ook de voordelen op vlak van
mobiliteitsimpact zijn eerder marginaal gezien een groot deel van het traject via de weg noodzakelijk blijft.
15214 NV Fr. Ceulemans & Co: Definitief MER
Tuinlei z/n Schelle
-168-
Conclusie TRITEL-mobiliteitsstudie uit 2011
Het traject via Tuinlei-Matenstraat-Pierstraat is aanzienlijk korter dan het traject via de Steenwinkelstraat. Verder
zijn langs het eerste traject veel minder woningen gelegen dan via het traject Steenwinkelstraat.
Het traject via Matenstraat is bovendien voldoende uitgebouwd om de geraamde transporten te kunnen verwerken.
Het traject via de Steenwinkelstraat is veel minder geschikt aangezien het eerste deel van de Tuinlei onverhard en
slecht berijdbaar is, en de Steenwinkelstraat bochtig is en uitgerust met rijbaanversmallingen.
Op vlak van kruispunten met N177/A12 is het kruispunt Pierstraat aanzienlijk eenvoudiger dan het kruispunt Bist.
Bovendien is het beter uitgebouwd op niveau van opstel- en afslagstroken alsook op vlak van fietsinfrastructuur.
Het kruispunt geeft via de N177 rechtstreeks toegang tot de recent gerealiseerde oprit A12 richting Antwerpen.
Voor de relatie met Brussel dient vanaf dit punt de N177 te worden gevolgd tot Boom om alsnog de A12 op te rijden
richting Brussel, wat als een minpunt kan worden beschouwd.
Het kruispunt N177/A12 - Bist is daarentegen aanzienlijk complexer door de gelijkgrondse afwikkeling en de vele
afslagbewegingen. Het kruispunt is aanzienlijk minder overzichtelijk waarbij eveneens minder comfort voor de
fietsers en voetgangers terug te vinden is.
Vanuit beide invalshoeken bekeken, trajecten enerzijds en kruispunten N177/A12 anderzijds, kan besloten worden
dat het traject van en naar de site te Schelle via Tuinlei - Matenstraat - Pierstraat de voorkeur geniet. Het traject is
aanzienlijk korter waardoor de hinder naar het bebouwd gebied aanzienlijk kleiner is. De aansluiting ter hoogte van
N177/A12 is bovendien ongelijkvloers uitgebouwd ter hoogte van de Pierstraat, waardoor een minder complexe
afwikkeling wordt gegarandeerd. De verschillende voorziene transporten van en naar de site kunnen dan ook best
via deze route verlopen in relatie tot A12 Antwerpen en Boom - Brussel.
7.7.2.3 Huidige verkeersintensiteiten
Tussen 16 en 22 juni 2014 werd een automatische intensiteitstelling gehouden in de Matenstraat/Pierstraat tussen
het kruispunt met de ’s Herenbaan/Koekoekstraat en Tuinlei. Op dat ogenblik was weliswaar ’s Herenbaan
afgesloten omwille van de aanleg van “de Banaan” (zie 4.2 Gestuurde Ontwikkeling), maar we kunnen ervan
uitgaan dat dit geen invloed heeft gehad op het betreffende wegvak. De volgende figuren geven hiervan de
resultaten: eerst het verloop over de gehele week, daarna wordt de gemiddelde werkdag getoond, met opsplitsing
per voertuigcategorie.
15214 NV Fr. Ceulemans & Co: Definitief MER
Tuinlei z/n Schelle
-169-
Figuur 7.7.10 Verkeersintensiteiten Pierstraat/Matenstraat richting A12, 14-20 juni 2014
Figuur 7.7.11 Verkeersintensiteiten Pierstraat/Matenstraat richting Niel, 14-20 juni 2014
Uit deze grafieken kan men duidelijk lagere intensiteiten in de weekends en ’s nachts terugvinden, naast de
ochtenpiek richting A12 en de avondpiek richting centrum Niel.
15214 NV Fr. Ceulemans & Co: Definitief MER
Tuinlei z/n Schelle
-170-
Figuur 7.7.12 Intensiteitsverloop Pierstraat/Matenstraat richting A12l, gemiddelde werkdag
Figuur 7.7.13 Intensiteitsverloop Pierstraat/Matenstraat richting Niel, gemiddelde werkdag
Voorgaande grafieken geven ook de opsplitsing in de verschillende soorten voertuigcategorieën: de rode lijn toont
het aantal personenwagens, de paarse lijn geeft het totaal. Het overwicht van de personenwagens is overduidelijk.
Deze grafieken tonen nog beter de twee pieken: ongeveer 570 voertuigen rijden tijdens de ochtendspits in de
richting van de A12. ’s Avonds is de piek hoger met bijna 700 voertuigen richting centrum Niel, wat wel dicht bij de
praktische capaciteit van deze weg komt (800 vtg/uur).
Beide richtingen samen is de hoogste piek waargenomen tussen 17 en 18 uur met 1126 voertuigen, ’s ochtends
tussen 8 en 9 uur bedraagt het aantal voertuigen gemiddeld 900 voertuigen.
Vergelijken we deze cijfers met de éénmalige manuele telling, gehouden door Tritel in 2008, en rekening houdend
met de ophoging naar pae die Tritel heeft doorgevoerd, dan liggen de huidig waargenomen aantallen een 10 %
15214 NV Fr. Ceulemans & Co: Definitief MER
Tuinlei z/n Schelle
-171-
lager. Dit heeft wellicht te maken met het afsluiten van ’s Herenbaan en de omlegging van en naar het
bedrijventerrein Krekelenberg via de Pierstraat die van toepassing was vanwege de aanleg van de ‘Banaan’.
De volgende grafieken geven het aandeel en opsplitsing van het zwaar verkeer.
Figuur 7.7.13 Zwaar verkeer Pierstraat/Matenstraat richting A12, gemiddelde werkdag
Figuur 7.7.13 Zwaar verkeer Pierstraat/Matenstraat richting Niel, gemiddelde werkdag
Het zwaar verkeer kent een veel gelijkmatiger verloop over de dag : het betreft ca. 10 à 12 vrachtwagens per uur
tussen 6 en 16 uur in de richting van de A12, waarvan de meeste met drie assen achteraan (blauw). In de andere
richting gaat het slecht over een viertal voertuigen per uur. Deze ongelijkheid, en met name het feit dat er meer
vrachtwagens zijn waargenomen in de richting van de A12 heeft waarschijnlijk te maken met de omleiding die van
toepassing was voor de bedrijventerreinen langsheen de Rupel in Boom en Niel via de Matenstraat-Pierstraat.
15214 NV Fr. Ceulemans & Co: Definitief MER
Tuinlei z/n Schelle
-172-
Niet alleen het aantal voertuigen, ook de snelheid werd gemeten in de Pierstraat/Matenstraat. Over het algemeen
wordt overdag de snelheidsbeperking tot 50 km/uur goed gerespecteerd, en dit in beide richtingen. Enkel ’s nachts
ligt de gereden snelheid hoger.
In totaal werden gemiddeld op een werkdag 13761 voertuigen geteld in de Matenstraat/Pierstraat, hiervan was 96
% een personenwagen, 3% een bestelwagen, en slechts 1,3% zwaar vrachtverkeer, ondanks de omleiding die van
toepassing was voor het (zwaar) verkeer richting bedrijventerreinen langsheen de Rupel.
De intensiteiten in de Steenwinkelstraat liggen gevoelig lager met ca. 5900 voertuigen per dag (bron: Igean, cijfers
voor 2008). Dit wordt bevestigd door een telling in Bist gehouden in 2013. Het aandeel zwaar vrachtverkeer is in
Bist wel beduidend hoger, ca. 11 %. Het gros van dit vrachtverkeer heeft een bestemming in het nabijgelegen
industrieterrein (Molenberghlei en Brandekensweg). Deze rijden dus niet door tot in de Steenwinkelstraat.
7.7.2.4 Recreatieve routes
Een aantal fiets- en wandelroutes doorkruisen het studiegebied. Het wandelknooppuntennetwerk heeft een
knooppunt liggen aan de zuidwestelijke uithoek van het projectgebied (knooppunt 119). Van hieruit vertrekt een
onverharde wandelroute noordwaarts langs de Tuinlei, een verharde wandelroute langs buurtweg nr. 33
(Hillekensweg) oostwaarts en een verharde wandelroute zuidwaarts langs de Tuinlei.
Figuur 7.7.5 Wandelknooppuntennetwerk in het studiegebied (bron: wandelknooppunt.be); projectlocatie is met rood omcirkeld
Ook het fietsknooppuntennetwerk loopt langs het projectgebied. Het betreft het traject tussen knooppunten 17 en
18. Dit traject loopt langs de Tuinlei vanaf de Matenstraat, draait vervolgens rechts buurtweg nr. 33 (Hillekensweg)
in en kiest dan voor de Buurtweg in noordwaartse richting. Hierdoor loopt het traject zowel langs de zuidzijde als
de oostzijde van het projectgebied (zie onderstaande figuur).
15214 NV Fr. Ceulemans & Co: Definitief MER
Tuinlei z/n Schelle
-173-
Figuur 7.7.6 Fietsknooppuntennetwerk in het studiegebied met knooppunt 18 onder en knooppunt 17 boven (bron: fietsnet.be);
projectlocatie is met rood omcirkeld
Verder loopt er ook een wandelpad (“Boerenhoekpad”), loopt in het noorden langs de ontginningssite, tussen de
ontginningsput en de vijvers ten noorden van het gebied.
7.7.2.5 Beleidscontext
Het intergemeentelijk mobiliteitsplan van de Rupelstreek en de gemeente Aartselaar, verbreed en verdiept in 2011,
samen met de gemeentelijke mobiliteitsplannen van Schelle, Niel en Aartselaar, fungeren als beleidsmatig
referentiekader voor de discipline mens mobiliteit. Hieronder worden de gewenste vrachtroutes op bovenlokaal
niveau weergegeven.
15214 NV Fr. Ceulemans & Co: Definitief MER
Tuinlei z/n Schelle
-174-
Figuur 7.7.6 Routes zwaar verkeer (bron: intergemeentelijk mobiliteitsplan Rupelstreek en Aartselaar); projectlocatie is met ster
aangeduid)
In het oorspronkelijke beleidsplan (2000) werd een globale gewenste ontsluitingsstructuur voor autoverkeer
opgesteld. Het betreft een dubbele kamstructuur, enerzijds vanuit de N177/A12, anderzijds vanuit de E19. Deze
structuur blijft in het aangepaste plan behouden en werkt ook door in het vrachtroutenetwerk. Ook hier geldt het
principe dat het vrachtverkeer zolang mogelijk op de E19 of op de A12 dient te blijven. Uitwisseling tussen beide
structuren dient zoveel mogelijk te gebeuren ter hoogte van de R11 (korte termijn) en de doorgetrokken N171 (bij
realisatie).
Ook hier geldt dat de upgrading van de A12 en doortrekking van de N171 cruciaal zijn. Parallel dienen lokale assen
gedowngraded te worden (bijvoorbeeld ’s Herenbaan, Pierstraat, …. ).
Voor vrachtverkeer wordt een kamstructuur rond de N177/A12 opgebouwd uit volgende ontsluitende takken:
•
Cleydaellaan en Kontichsesteenweg
•
Steenwinkelstraat/Bist en Langlaarsteenweg
•
Pierstraat (tot de doortrekking van de N171) en Matenstraat (Niel)
•
Doorgetrokken N171
•
Rondweg Boom en Kapelstraat
Deze ontsluitende takken zijn gekozen conform het streefbeeld voor de A12 Antwerpen-Boom, en dienen een
volwaardige en rechtstreekse aantakking te krijgen op de A12.
Opvallend is nog dat de Tuinlei in het gemeentelijk mobiliteitsplan van Schelle is geselecteerd als lokale weg type
II (ontsluitend), terwijl het verlengde van de Tuinlei op het grondgebied van de gemeenten Niel en Aartselaar noch
15214 NV Fr. Ceulemans & Co: Definitief MER
Tuinlei z/n Schelle
-175-
in het gemeentelijk mobiliteitsplan van Niel, noch in dat van Aartselaar deze categorie heeft gekregen. In beide
mobiliteitsplannen is dit stuk weg bijgevolg een woonstraat/landbouwweg zonder ontsluitende functie.
De volgende figuur geeft het gewenste intergemeentelijk fietsroutenetwerk weer.
Figuur 7.7.6 Fietsroutenetwerk (bron: intergemeentelijk mobiliteitsplan Rupelstreek en Aartselaar); projectlocatie is met ster
aangeduid)
De Tuinlei, Matenstraat en Pierstraat, maar ook Steenwinkelstraat-Bist en Koekoekstraat zijn hierbij aangeduid als
(functionele fiets-) verbindingsassen.
7.7.3 EFFECTBEOORDELING
Bij ontginning zijn volgende transportstromen te onderscheiden:
Afvoer van de delfstof naar de verwerkingsinstallatie/steenfabriek of andere bestemming met
behulp van vrachtwagens;
Aanvoer van vulmateriaal.
Aangezien het aantal mensen dat bij de ontginning als bij de opvulling rechtstreeks betrokken is, zeer beperkt is
(12 à 15 man), zal enkel gekeken worden naar het bedrijfsverkeer (vrachtverkeer over de weg) en wordt het woonwerkverkeer buiten beschouwing gelaten.
Daarna wordt het effect op het bestaand wegennet geëvalueerd. Hierbij wordt nagegaan in welke mate de mobiliteit
in ruime zin (bereikbaarheid, verkeersleefbaarheid, verkeersveiligheid) kan worden verbeterd. Een belangrijk
toetsingskader hierbij is het intergemeentelijk mobiliteitsplan Rupelstreek en Aartselaar en de gemeentelijk
mobiliteitsplannen.
15214 NV Fr. Ceulemans & Co: Definitief MER
Tuinlei z/n Schelle
-176-
Bereikbaarheid
De verzadigingsgraad van wegvakken wordt als uitgangspunt gebruikt voor de beoordeling van de bereikbaarheid.
De verzadigingsgraad is de verhouding tussen de verkeersintensiteit en de wegcapaciteit. De wegcapaciteit wordt
bepaald door het aantal rijvakken, de frequentie van kruispunten en erftoegangen en de voorrangs- en
lichtenregeling aan de kruispunten. Algemeen worden de volgende wegcapaciteiten gehanteerd:
• autoweg 2x2 zonder kruispunten: 3000 vtg/uur/wegvak
• autoweg 2x2 met kruispunten: 2000 vtg/uur/wegvak
• autoweg 2x1 zonder kruispunten: 1500 vtg/uur/wegvak
• autoweg 2x1 met kruispunten: 1200 vtg/uur/wegvak
• lokale/secundaire weg buiten bebouwde kom 2x1: 1000 vtg/uur/wegvak
• lokale/secundaire weg binnen bebouwde kom 2x1: 800 vtg/uur/wegvak
Volgende effectbeoordeling wordt toegepast:
Bijdrage van het project < 10% van X
geen of verwaarloosbaar
effect
10% =< bijdrage van het project < 50% van X
gering negatief effect
50% =< bijdrage van het project < 100% van X
matig negatief effect
Bijdrage van het project >= 100% van X
negatief effect
met X = restcapaciteit (maximale capaciteit – verkeersintensiteit) van de beschouwde weg
Verkeersleefbaarheid
Bij de bepaling van de invloed van beide transportstromen op de verkeersleefbaarheid is de ligging van de
ontginning ten opzichte van de omgeving (nabijheid woonwijken, nabijheid ontsluitingswegen, kanalen,…)
bepalend.
Voor de beoordeling van de verkeershinder/verkeersleefbaarheid wordt de ontsluitingsinfrastructuur in de nabijheid
van de ontginning onder de loep genomen, waarbij aandacht besteed wordt aan welke wegen gebruikt kunnen
worden en van welk type evenals of woonkernen noodzakelijk moeten worden gedwarst?
Het volgende significantiekader voor de leefbaarheid in woonstraten wordt gehanteerd :
Vrachtroute loopt minder dan 100 m via een woonstraat
geen of verwaarloosbaar
effect
Vrachtroute loopt tussen 100 m en 1 km via een woonstraat
gering negatief effect
Vrachtroute loopt meer dan 1 km via woonstraten
matig negatief effect
Vrachtroute loopt doorheen een dorpskern
negatief effect
15214 NV Fr. Ceulemans & Co: Definitief MER
Tuinlei z/n Schelle
-177-
Verkeerveiligheid
De beoordeling van de verkeersveiligheid gebeurt op basis van de confrontatie met het bestaand fiets- en
wandelroutenetwerk, zowel op functioneel als op recreatief vlak (expert judgement). Het volgende
beoordelingskader op het vlak van verkeersveiligheid wordt hiervoor gebruikt:
De activiteit/project zorgt niet voor een conflict (in tijd en ruimte) tussen
zwaar vrachtverkeer en fietsers/voetgangers
geen of verwaarloosbaar effect
De activiteit/project zorgt voor een beperkt conflict (in tijd en ruimte) tussen
zwaar vrachtverkeer en fietsers/voetgangers
gering negatief effect
De activiteit/project zorgt voor een ernstig conflict (in tijd en ruimte) tussen
zwaar vrachtverkeer en fietsers/voetgangers
matig negatief effect
De activiteit/project zorgt voor een zeer ernstig conflict (in tijd en ruimte)
tussen zwaar vrachtverkeer en fietsers/voetgangers
negatief effect
7.7.4 BESCHRIJVING EFFECTEN EN MILDERENDE MAATREGELEN
7.7.4.1 Verkeersgeneratie
De mobiliteitsstudie opgesteld door TRITEL nv in 2008 (zie eerder) analyseerde de kleigroeve-gerelateerde
verkeersgeneratie:
Op basis van de vrachtverslagen kan de verkeersgeneratie op dagbasis worden berekend.
Hieruit kwamen volgende resultaten:
Tabel 7.7.1 In- en uitgaande bewegingen kleiput
De aan- en afvoer van bodemmateriaal om de ontgonnen gebieden terug op te vullen
gebeurt door vrachtwagens van de firma Vervoeruitbating Ceulemans. De afvoer van de klei
naar de steenbakkerijen (Beerse of Kwaadmechelen) wordt door andere externe firma's
verzorgd.
Zowel voor de ingaande als de uitgaande bewegingen worden enkele pieken waargenomen.
De eerste piek omvat enkel uitgaande bewegingen (13) en vindt plaats tussen 06h00 en
07h00 wanneer de meeste vrachtwagens vertrekken naar een werf in de omgeving om
15214 NV Fr. Ceulemans & Co: Definitief MER
Tuinlei z/n Schelle
-178-
grond aan te voeren. Dit gebeurt bewust vóór de ochtendspits om zoveel mogelijk congestie
te vermijden. Een tweede piek vindt plaats net na de ochtendspits tussen 09h00 en 10h00
zowel voor ingaande (12) als uitgaande bewegingen (11). Tussen 11h00 en 12h00 was een
daling op te merken zowel voor ingaande als uitgaande bewegingen. Deze daling kan
gerelateerd worden aan de lunchpauze van de chauffeurs. De daling werd gevolgd door een
piek van 13 ingaande bewegingen en 11 uitgaande. Een laatste piek neemt plaats net voor
de avondspits met 11 in en 11 uitgaande bewegingen.
Het voorgaande tijdsverloop betekent een gemiddelde van bijna 16 vrachtwagens per uur, wat als een uitzonderlijke
situatie binnen de huidige vergunning moet worden beschouwd, aangezien volgens de projectbeschrijving er
gemiddeld 12 vrachtwagens per uur zijn. De activiteit van een kleiput en vooral de opvulling ervan, is immers zeer
tijdsgebonden en sterk afhankelijk van de timing bij grondwerken.
Na de aanleg van de N171 (‘de Banaan’) vervalt de aanvoerbeperking van grond en zal het gemiddeld aantal
vrachtbewegingen verhogen naar 136 vrachten per werkdag of gemiddeld 17 vrachten per uur (34 pae per uur).
Het tijdsverloop, zoals geschetst in de studie van Tritel kan bijgevolg in de toekomst als maatgevend worden
beschouwd.
Wanneer de in 2008 opgemeten vrachtbewegingen van Vervoeruitbating Ceulemans in relatie gebracht worden
met de totale verkeersstromen tijdens het spitsmoment (cijfers Tritel 2008), kan geconcludeerd worden dat deze
eerste tijdens de ochtendspits slechts goed zijn voor 3% van de totale verkeersgeneratie, uitgedrukt in pae, ter
hoogte van het onderzochte kruispunt (Matenstraat-Tuinlei). Indien de verkeersstroom in de Matenstraat komende
van de A12 bekeken werd, bleek dat 3,5% van de 463 pae/h gerelateerd waren aan de bedrijvigheid van
Vervoeruitbating Ceulemans. Indien dit voor de verkeersstroom op de Matenstraat richting A12 berekend werd,
bedroeg dit 3%.
Wanneer dezelfde oefening voor de avondspits gedaan werd, bedroeg het aandeel van de verkeersgeneratie
gegenereerd door de activiteiten van de kleiwinning en opvulling slechts 2% van de totale verkeersgeneratie op
het kruispunt. Op de hoofdas Matenstraat (Niel) - Matenstraat (A12) liggen de percentages in dezelfde lijn als
tijdens de ochtendspits. 3% van de voertuigbewegingen richting Matenstraat (Niel) zijn gerelateerd aan de
werkzaamheden van Vervoeruitbating Ceulemans. Komende van de Matenstraat (Niel) richting A12 bedroeg dit
aandeel slechts 2%.
Zie ook bijlage 4 (boekdeel II) voor een grafische weergave van de gemeten verkeersintensiteiten door Tritel in
2008 tijdens de ochtend- en avondspits evenals de percentuele bijdrage door de bedrijvigheid
van NV Vervoeruitbating Fr. Ceulemans & Co, en dat zowel rekening houdende met de afvoer van ontgonnen klei
als de aanvoer van vulgrond naar de groeve, en het bijhorende leeg transport naar de afnemer of aanbieder van
vulgrond.
Uitgaande van de tellingen van juni 2014 komen we tot gelijkaardige conclusies: Er zijn gemiddeld per dag 173
vrachtwagens waargenomen op de Pierstraat/Matenstraat of 1,3% van het totaal aantal voertuigen (13.761
voertuigen). De huidige gemiddeld 90 vrachtbewegingen van en naar de kleiput, zoals opgenomen in de
projectbeschrijving (zie hoofdstuk 3.2) vormen slechts 0,6 % van het totale verkeer, gemeten over de volledige
dag. In de toekomst, nadat ‘De Banaan’ is afgewerkt en/of nadat een hernieuwing van de milieuvergunning
bekomen is, worden er dat gemiddeld 136 vrachtbewegingen, of ca. 1,0 % van het aantal voertuigen. Indien het
aantal transporten omgezet wordt naar personenauto-equivalenten (2 pae per vrachtwagen), dan zal het aandeel
op de Matenstraat/Pierstraat 2% bedragen.
De impact hiervan op de restcapaciteit van de weg wordt enkel voor de ochtendspits bekeken. Immers, tijdens het
avondpiekuur tussen 17 en 18 uur rijden er geen vrachtwagens meer met grond naar de kleiput.
15214 NV Fr. Ceulemans & Co: Definitief MER
Tuinlei z/n Schelle
-179-
De restcapaciteit ’s ochtends tussen 8 en 9 uur bedraagt ca. 230 voertuigen (800 – 570 waargenomen voertuigen)
in de richting van het centrum van Niel. Het gemiddelde van 6 vrachtwagens (vandaag) en 8 (in de toekomst) per
uur ligt onder de 10% van de restcapaciteit van de betrokken weg Matenstraat/Pierstraat. Hierdoor wordt een
verwaarloosbaar effect begroot op het vlak van bereikbaarheid.
7.7.4.2 Vervoermiddelkeuze
Het huidig transport van en naar de kleiput gebeurt quasi uitsluitend via de weg. Nochtans bestaat in theorie de
mogelijkheid van vervoer via het water, wat op vlak van milieu en congestie een verbetering zou zijn. Dit werd reeds
nader onderzocht in de mobiliteitsstudie van Tritel uit 2008.
Voor de kleiput in Schelle zijn in de omgeving twee mogelijkheden voorhanden. Enerzijds zijn er verschillende
kadefaciliteiten aanwezig langsheen het Zeekanaal (Willebroek, Puurs), en anderzijds voorziet het ruimtelijk
structuurplan van de gemeente Schelle aan de vroegere Electrabel-site aan de Schelde eveneens
overslagfaciliteiten. Ondanks de nabijheid van deze overslagzones spreken enkel argumenten de wenselijkheid
van vervoer via het water voor de kleiput tegen.
De meeste werven vanwaar de grond wordt aangevoerd bevinden zich in een straal van 30 km rond de kleiput.
Bovendien wisselt de locatie van de werven vaak, eens de werf wordt opgedoekt en er geen grond meer
voorhanden is, wordt gezocht naar andere werven.
Het gros van al deze locatie, inclusief de kleiput zelf, zijn niet watergebonden. Dit impliceert een voor- en
natransport waarbij telkens overslag van weg naar water nodig is. Gezien de korte afstand is dit in termen van tijd
en economische haalbaarheid geen valabele kaart.
Er moet ook voldoende volume gegenereerd worden om een boot te kunnen vullen. Veel werfvolumes bereiken
niet de grens van de ruiminhoud van het kleinste binnenschip, de spits, namelijk 433 m³.
Men kan dus gerust concluderen dat het vrachtvervoer via waterwegen geen wenselijk alternatief is gezien de
locatie van de betrokken sites (kleiwinning/opvulling vs. werven van waar vulgrond wordt aangevoerd). Zowel het
niet-watergebonden zijn van deze sites als de relatief korte afstand onderling zouden voor extra tijd- en
overslagkosten zorgen maar ook de voordelen op vlak van mobiliteitsimpact werden eerder marginaal bevonden
gezien een groot deel van het traject over de weg noodzakelijk blijft.
Bovendien werden eventuele laadmogelijkheden via een nieuwe kade langsheen Rupel op het bedrijfsterrein van
Coeck NV aan De Laetstraat te Niel recent onderzocht, maar omwille van bezorgdheid over mogelijke contaminatie
(= vermenging) van grondstoffen, capaciteitsbeperkingen en het ontbreken van de nodige overslaginstallaties op
de nieuwe kade, kon de firma Coeck NV niet ingaan op deze vraag.
7.7.4.3 Routekeuze
Route van en naar A12
Het intergemeentelijk mobiliteitsplan Rupelstreek en Aartselaar legt de krijtlijnen vast voor de routekeuze van en
naar de kleiput (zie beleidscontext). Het uitgangspunt is hierbij om vanuit het principe van de kamstructuur via één
van de geselecteerde ontsluitingswegen van en naar de A12 te rijden. De volgende ontsluitingswegen komen hierbij
in aanmerking:
15214 NV Fr. Ceulemans & Co: Definitief MER
Tuinlei z/n Schelle
-180-
•
Matenstraat-Pierstraat (= huidige routekeuze)
•
Westelijk deel N171 (vanaf eind 2015)
•
Steenwinkel-Bist
Bij het verlenen van de vergunning voor het opvullen van een gedeelte van de ontginningsput werd opgelegd aan
de huidige exploitant dat het transport diende te gebeuren via de A12. Tussen de A12 en het ontginningsgebied is
de exploitant verplicht om de kortste weg te nemen. De kortste weg naar de A12/N177 is vandaag via de Tuinlei,
Matenstraat en Pierstraat. Deze weg is bijna volledig gelegen in woongebied op grondgebied van Rumst, Aartselaar
en Niel. Ongeveer 1,2 km woongebied wordt er gekruist.
Bij aanvang was de Tuinlei en het deel van de Matenstraat naar het ontginningsgebied nog niet verhard. De
exploitant heeft deze weg zelf verhard met asfalt, na het bekomen van de nodige vergunningen van Niel, Aartselaar
en Schelle (deze straat ligt op het grondgebied van deze 3 gemeenten). Tussen 25 en 27 juni 2014 werden de
kasseien aan het begin van de Matenstraat (waar deze een aftakking maakt richting Tuinlei) verwijderd en
vervangen door geluidsreducerende KWS-verharding. Tevens werden overige segmenten die zich in slechte staat
bevonden aangepakt. Bijlage 15 geeft op kaart weer over welke segmenten het gaat; bijlage 16 bestaat uit een
aantal foto’s genomen tijdens en na afloop van de werken (boekdeel II).
Met de aanleg van ‘De Banaan’ (N171) ontstaat in 2015 een nieuwe situatie en een nieuwe route van en naar de
A12 via ’s Herenbaan in vervanging van de Pierstraat. Op termijn zal de N171 ook in oostelijke richting worden
doorgetrokken tot aan de E19. Wanneer het gehele traject operationeel zal zijn (A12-E19), is echter nog niet
gekend.
Hoewel deze nieuwe route de meest logische lijkt, worden hieronder toch nog een aantal alternatieven van en en
naar de A12 bekeken en met elkaar vergeleken:
•
Tuinlei – Matenstraat – ’s Herenbaan – N171 (= voorkeursroute)
•
Tuinlei – Steenwinkelstraat – Bist (alternatief 1)
•
Buurtweg 35 (Den Hooghen weg) – Steenwinkelstraat – Bist (alternatief 2)
•
Buurtweg 33 (Hillekensweg) – Koekoekstraat – Brandekensweg (alternatief 3)
De verschillende routes staan weergegeven op de volgende figuur:
15214 NV Fr. Ceulemans & Co: Definitief MER
Tuinlei z/n Schelle
-181-
Figuur 6.8.6 Alternatieve routes van en naar A12 (legende: zie volgende pagina)
15214 NV Fr. Ceulemans & Co: Definitief MER
Tuinlei z/n Schelle
-182-
In de volgende tabel worden de verschillende alternatieve routes met elkaar vergeleken op basis van de volgende
criteria:
•
Lengte van de route (vanaf de grens van de kleiput)
•
Lengte van de route doorheen woonstraten
•
Technische haalbaarheid
•
Conformiteit met het intergemeentelijk mobiliteitsplan Rupelstreek en Aartselaar
•
Impact op verzadigingsgraad in de ochtendspits
•
Verkeersleefbaarheid
•
Verkeersveiligheid
Voorkeursroute
Alternatief 1
Alternatief 2
Alternatief 3
Lengte van de route
1,8 km
3,7 km
1,9 km
1,0 km
Waarvan via
woonstraat
0,7 km
2,2 km
0,6 km
0,2 km
Technische
haalbaarheid
Ok
Tuinlei
onaangepast
Den Hooghen
Weg
onaangepast
Hillekensweg
onaangepast
Conformiteit
mobiliteitsplan
Ok
Ok
Ok
Niet conform
Impact op
verzadigingsgraad
Verwaarloosbaar
Verwaarloosbaar
Verwaarloosbaar
Verwaarloosbaar
Verkeersleefbaarheid
Gering negatief
Matig negatief
Gering negatief
Verwaarloosbaar
Verkeersveiligheid
Gering negatief
Gering negatief
Gering negatief
Gering negatief
15214 NV Fr. Ceulemans & Co: Definitief MER
Tuinlei z/n Schelle
-183-
Globaal beschouwd scoort de voorkeursroute het beste: het is op één na de kortste route naar de N177/A12, er
hoeven geen wegen te worden aangepast, de impact van de voertuigbewegingen op de restcapaciteit is
verwaarloosbaar en zowel op het vlak van verkeersleefbaarheid en verkeersveiligheid is het effect gering negatief
(dit laatste heeft dit te maken met het verlengde van de Tuinlei op het grondgebied van Niel/Aartselaar die een
wandelroute is en fietsroute, zowel functioneel als recreatief).
Het alternatief via het noordelijk deel van de Tuinlei en de Steenwinkelstraat – Bist is veel langer, vergt een volledige
aanpassing van de Tuinlei (het eerste deel van de Tuinlei is vandaag onverhard en slecht berijdbaar) en scoort op
het vlak van verkeersleefbaaheid slechter (Steenwinkelstraat is één lange woonstraat met ca. 300 woningen).
Bovendien is de Steenwinkelstraat bochtig en uitgerust met rijbaanversmallingen;
De kortere versie via Den Hooghen Weg vraagt eveneens infrastructurele aanpassingen, en scoort op de andere
criteria gelijkaardig aan het vorige alternatief.
Het alternatief 3 via de Hillekensweg is weliswaar de kortste route, maar komt uit op de N177 tussen het kruispunt
Bist en Pierstraat en is daarmee niet conform het intergemeentelijk mobiliteitsplan van de Rupelstreek en
Aartselaar. Bovendien moet het vrachtverkeer dan om de A12 te bereiken toch ofwel richting kruispunt Pierstraat
(naar Antwerpen, Boom of Brussel) of richting kruispunt Bist (vanuit Boom/Brussel, en van en naar Antwerpen)
rijden. Bovendien zijn ook voor dit alternatief, net zoals voor alternatief 2, technische aanpassingen (verbredingen)
aan de weg en een aantal kruispunten nodig, waardoor deze routes vandaag niet mogelijk zijn.
Bijkomend is het kruispunt N177/A12 – Bist aanzienlijk complex door de gelijkgrondse afwikkeling en de vele
afslagbewegingen en minder overzichtelijk waarbij eveneens minder comfort voor de fietsers en voetgangers terug
te vinden is. Dit laatste is ook een groot nadeel voor alternatief 1 en 2.
Routekeuze van en naar de E19
Een deel van het vrachtverkeer volgt niet de A12, maar rijdt door richting de E19. De huidige verbinding tussen de
A12 en de E19 is de Pierstraat deel ten oosten van de A12 en de N171 en deels gelegen op het grondgebied van
Aartselaar en Rumst. Op termijn zal de Pierstraat vervangen worden door het ontbrekende deel van de N171 (zie
ook intergemeentelijk mobiliteitsplan Rupelstreek en Aartselaar). Het is nog niet bekend wanneer dit deel zal
aangelegd worden. Tot dat moment zal de Pierstraat gebruikt worden als voorlopig alternatief voor de N171. De
Pierstraat is een woonstraat, maar het betreft een goed uitgeruste weg met soms een dubbelrichtingsfietspad,
soms enkelrichtingsfietspaden, gescheiden van de rijweg door een smalle groenstrook. Dit deel van de Pierstraat
verwerkt vandaag 5 tot 8% vrachtverkeer (bron: snelheidsmetingen politie Aartselaar, december 2013). Uitgaande
van het gegeven dat ca. één vierde van de vrachtwagens deze route zullen nemen, zal slechts een fractie hiervan
afkomstig zijn van de kleiput, met name maximum 4 vrachten per uur.
Volgens de projectbeschrijving zal maximaal 54.000 m³ aanvoer van vulgrond per jaar via dit deel van Pierstraat
richting E19 gaan (zolang de N171 niet is doorgetrokken). Omgerekend naar daggemiddelden bedraagt dit
maximaal 4 vrachtbewegingen per uur, wat een fractie is van het totaal aantal vrachtwagens die vandaag de
Pierstraat gebruiken. Wanneer de totale hoeveelheid van 54.000 m³ vulgrond overschreden wordt, zal onmiddellijk
overgeschakeld worden op alternatieve tracés langs de A12 om tot op bestemmingen te komen waarvoor de E19
de snelste / meest efficiënte keuze zou zijn. Dit zal halfjaarlijks aan het gemeentebestuur van Aartselaar voorgelegd
worden aan de hand de gegevens die werden overgemaakt aan de grondbank. De overige 81.000 m³ (135.000 m³
- 54.000 m³) aan vulgrond die wordt aangevoerd, zal dus steeds over alternatieve routes (= niet langs het deel van
de Pierstraat aan de oostzijde van de A12) worden getransporteerd.
15214 NV Fr. Ceulemans & Co: Definitief MER
Tuinlei z/n Schelle
-184-
7.7.4.4 Milderende maatregelen
Hierboven kon worden aangetoond dat vanaf eind 2015, het ogenblik waarop de nieuwe milieuvergunning van start
zou gaan, de meest aangewezen aan- en afvoerroute die via de nieuwe N171 zal zijn. Hoewel deze route zeker
niet ideaal te noemen valt, scoort zij toch het best in vergelijking met andere mogelijkheden. Knelpunten blijven de
smalle Tuinlei ter hoogte van de Wullebeek en het beperkt rijden door woonstraten zoals de Matenstraat en ’s
Herenbaan.
Milderende maatregelen hierbij kunnen zijn:
7.8
•
Het zich houden aan de snelheidsbeperking van 50 km/ uur
•
Het plaatsen van een spiegel in het smalste deel van de Tuinlei, zodat vrachtwagens zichtbaar kunnen
worden recreatieve voetgangers en fietsers.
DISCIPLINE MENS – RUIMTELIJKE ASPECTEN EN GEZONDHEID
7.8.1
AFBAKENING STUDIEGEBIED
Het studiegebied wordt voornamelijk bepaald door de abiotische factoren, zoals de invloedsstraal van geluidshinder,
stofhinder en visuele hinder. Effecten als tijdelijk verlies van functies beperken zich tot het eigenlijke projectgebied en
het huidige studiegebied.
7.8.2
BESCHRIJVING REFERENTIESITUATIE
Volgende bronnen werden geraadpleegd bij het beschrijven van de referentiesituatie:
− Gewestplan
− Stratenatlas
− Landbouwtyperingskaart
Bewoning
De bewoning is vooral gesitueerd langs de Matenstraat, Koekoekstraat, Steenwinkelstraat en langs het noorden van
de Tuinlei. Deze bewoning is ofwel gelegen in woongebied of in woongebied met landelijk karakter. Op die manier is
er zowel in het noorden, oosten als in het westen een gordel van bebouwing. Daartussen liggen er akkers en
weilanden, met af en toe een geïsoleerde woning.
De dichtste woning betreft een landbouwbedrijf, net aan de overzijde van de Tuinlei, ter hoogte van de zuidwestelijke
hoek van het projectgebied. Dit landbouwbedrijf is gelegen in ontginningsgebied (Gewestplan Antwerpen 3/10/1979).
Verderop in de Tuinlei (richting Schelle centrum) kunnen ook nog enkele woningen worden aangetroffen die in
ontginningsgebied gelegen zijn, zowel ten noorden van de Tuinlei als ten zuiden ervan.
15214 NV Fr. Ceulemans & Co: Definitief MER
Tuinlei z/n Schelle
-185-
Landbouw
De landbouwtyperingskaart (figuur 6.3.3a, bijlage 1) heeft als doel een éénduidige differentiatie van het agrarisch
gebied te bekomen (opgemaakt door VLM i.o.v. Afdeling Land). Hiervoor wordt in een eerste deel een waardering
toegekend aan individueel geregistreerde landbouwpercelen. De waardebepaling wordt berekend op basis van 4
groepen parameters: bodemgeschiktheid, bemestingsnorm, perceelskenmerken en bedrijfskenmerken. De individuele
perceelswaardering wordt vertaald naar een waardering van ruimtelijk samenhangende gehelen of deelgebieden die
minstens één van deze percelen bevatten. De landbouwtyperingskaart visualiseert de differentiatie van het agrarisch
gebied in 5 waarderingsklassen (van zeer lage waardering tot zeer hoge waardering voor landbouw). Volgens de
landbouwtyperingskaart is het volledige projectgebied gelegen in een zone met een matige waardering voor
landbouwkundig gebruik (score 6,58). De gehanteerde landbouwtyperingskaart dateert van 2001 en is dus mogelijk
enigszins verouderd.
De landbouwgebruikspercelenlaag voor 2013 geeft overzicht van de percelen die in landbouwgebruik zijn op de
uiterste indieningsdatum van de verzamelaanvraag in 2013. De inventaris omvat onder meer ook poelen, houtkanten
en landbouwproductiefaciliteiten (erven met stallen en gebouwen). Volgens de landbouwgebruikspercelenlaag voor
2013 waren er binnen het projectgebied (nog niet ontgonnen gedeelte) 4 percelen blijvend grasland aanwezig met een
oppervlakte van resp. 0,97 ha, 0,61 ha, 0,54 ha, 1,13 ha. Verder konden er ook 2 percelen akkerland (1 perceel met
silomaïs en 1 perceel met triticale) teruggevonden worden met een resp. opp. van 0,87 ha en 0,68 ha.
Recreatie
Een aantal fiets- en wandelroutes doorkruisen het studiegebied. Deze staan uitgebreid beschreven in de discipline
mens mobiliteit.
Stof
In het huidige ontginningsgebied is er kans op stofhinder. Er kan een onderscheid gemaakt worden tussen emissie
via diffuse bronnen en emissie via puntbronnen. Emissies door puntbronnen kunnen mits geschikte maatregelen
beperkt worden. Diffuse emissies daarentegen worden vaak veroorzaakt door het opdwarrelen van stof dat reeds
neergeslagen is door de wind of door het bewegen van machines.
Klei- en leemontginningen veroorzaken veel minder stofemissies dan de droge ontginning en verwerking van zand en
grind. Afhankelijk van de windsterkte en de korreldiameter kan stof tot 500 meter buiten de vergunde zone hinder
veroorzaken (Algemeen oppervlaktedelfstoffenplan, LNE 2008).
Stofvorming kan ook ontstaan door het af- en aanrijden van vrachtwagens op en buiten het terrein.
15214 NV Fr. Ceulemans & Co: Definitief MER
Tuinlei z/n Schelle
-186-
7.8.3
EFFECTBEOORDELING
Geluidshinder
De ontginning en opvulling speelt zich overdag af. De VLAREM-norm waartegen getoetst wordt, is afhankelijk van de
ligging volgens het gewestplan. Volgende VLAREM-normen zijn van belang in het studiegebied:
- agrarisch gebied:
40 dB(A)
- woongebied:
45 dB(A)
Bij de discipline Geluid werden de kritische afstanden weergegeven waarop deze geluidsniveaus bereikt worden. De
effectbeoordeling is gesteund op het aantal woningen die voorkomen binnen deze kritische afstanden. Tevens wordt
een vergelijking gemaakt naar de geluidshinder die deze woningen al ondervinden door de huidige ontginning en de
toekomstig te verwachten hinder.
Volgende effectbeoordeling wordt toegepast:
er liggen geen woningen binnen de vooropgestelde geluidscontour
geen effect
er liggen woningen binnen de vooropgestelde geluidscontour, maar deze ondervinden ook reeds
geluidshinder van de huidige ontginning.
verwaarloosbaar effect
er liggen woningen binnen de vooropgestelde geluidscontour, die nog geen hinder ondervinden van
de huidige ontginning. Het gaat om een beperkt aantal woningen.
gering negatief effect
er liggen woningen binnen de vooropgestelde geluidscontour, die nog geen hinder ondervinden van
de huidige ontginning. Het gaat om een aanzienlijk aantal woningen.
matig negatief effect
er liggen woningen binnen de vooropgestelde geluidscontour, die nog geen hinder ondervinden van
de huidige ontginning. Het gaat om een groot aantal woningen.
negatief effect
Stofhinder
Voor een kwantitatief onderbouwde evaluatie van de stofemissie t.g.v. de ontginnings- en opvullingsactiviteiten vanuit
het projectgebied, ontbreken echter de nodige emissiekengetallen en dient rekening gehouden te worden met grote
mate van onzekerheid. Verder wordt vanuit het Richtlijnenboek Ontginningen (LNE 2013) ook afgeraden om met een
eventueel berekend emissietotaal (mocht dit berekend kunnen worden) via de huidige IFDM-versie de impact op de
omgevingsconcentraties te berekenen. Wel wordt verwezen naar de van toepassingen zijnde BBT’s en de toetsing
hiervan, om na te gaan of het nodige wordt gedaan om stofemissies tegen te gaan. Voor de oplijsting en toetsing van
de BBT’s wordt verwezen naar hoofdstuk 10.
Hoewel niet tot een emissietotaal gekomen kan worden, zijn voor sommige deelactiviteiten wel cijfers beschikbaar.
Voor het kwantitatief inschatten van de stofopwaai ten gevolge van het laden of lossen en het transport per
vrachtwagen kan gebruik gemaakt worden van cijfers van het Amerikaanse Environment Protection Agency (EPA).
Volgende kengetallen worden gehanteerd voor kleiontginningen:
15214 NV Fr. Ceulemans & Co: Definitief MER
Tuinlei z/n Schelle
-187-
Tabel 7.8.1 Kengetallen stofopwaai EPA
Oorzaak emissie
Hoeveelheid in suspensie gebracht materiaal
Laden vrachtwagens met klei (batchdrop)
0,138 g/ton materiaal
Lossen van vrachtwagens (batchdrop)
0,552 g/ton materiaal
Transport op industriële (verharde) wegen (industrial paved road)
0,615 kg/vkm(1)
(1)vkm:
voertuigkilometer
Wijziging functies: Ruimtelijk-structureel effect op land- en tuinbouw (mens)
De ontginning zal een bepaalde oppervlakte innemen. Het landbouwgebruik binnen het projectgebied zal daarbij op
termijn volledig verdwijnen. Het gebied zal na herstructurering opnieuw in landbouwgebruik komen.
Volgende effectbeoordelingen zijn mogelijk:
binnen het locatievoorstel zijn geen landbouwpercelen gelegen
geen effect
binnen het projectgebied zijn landbouwpercelen met slechts een lage waarde gelegen
(landbouwtyperingskaart), nabestemming landbouwgebied wordt nagestreefd
gering negatief effect
binnen het projectgebied zijn landbouwpercelen met een matige tot hoge waarde gelegen
(landbouwtyperingskaart), nabestemming landbouwgebied wordt nagestreefd
matig negatief effect
binnen het projectgebied zijn landbouwpercelen met een hoge waarde gelegen
(landbouwtyperingskaart), nabestemming landbouwgebied wordt niet nagestreefd
negatief effect
7.8.4
7.8.4.1
BESCHRIJVING EFFECTEN EN MILDERENDE MAATREGELEN
Klachten
Bij de provinciale milieu-inspectie noch bij de gemeente Schelle werden ooit klachten ontvangen m.b.t. de
kleiontginnings- of opvulactiviteiten van NV Fr. Ceulemans & Co. Ook de gemeente Niel bevestigt dat er de laatste
jaren géén klachten m.b.t. de uitbating van de kleiontginning en vervoer dat daarmee gepaard gaat werden gemeld
aan het gemeentebestuur van Niel.
Bij de gemeente Aartselaar werden nooit officiële klachten gericht tegen de exploitant geregistreerd. De gemeente
Aartselaar meldt wel dat in 2007 en 2008 een buurtcomité actief was, dat omwille van de door de exploitatie van de
firma NV Fr. Ceulemans & Co toegenomen verkeersoverlast in de Matenstraat-Pierstraat diverse malen heeft
aangedrongen op maatregelen.
I.k.v. het openbaar onderzoek m.b.t. de tweede milieuvergunningsaanvraag van 2007, werd (laattijdig weliswaar) een
uitgebreid bezwaarschrift ontvangen van een inwoner van de Pierstraat, waarin o.m. de geluidsoverlast van het
vrachtverkeer, de trillingen, de fijn stofemissies, de spoorvorming, kleiresten op de weg en de verkeersonveiligheid
werden aangeklaagd. Doorheen de jaren werden de klachten gekanaliseerd via de lokale wijkraad “Koekoek”.
De firma NV Fr. Ceulemans & Co heeft reeds in 2007 een stedenbouwkundige vergunning aangevraagd bij de
gemeente Aartselaar tot het vervangen de kasseistrook aan het begin van de aftakking van de Matenstraat richting
Tuinlei door geluidsarme KWS-verharding. Deze kasseistrook zorgde namelijk voor onnodige geluidshinder bij de
15214 NV Fr. Ceulemans & Co: Definitief MER
Tuinlei z/n Schelle
-188-
omwonenden. Deze aanvraag werd gesteund door 21 omwonenden die een petitie ondertekenden, opgesteld door de
firma NV Fr. Ceulemans & Co zelf. Zowel de exploitant als de omwonenden waren m.a.w. vragende partij. De
vergunning is echter langtijdig geweigerd geweest door de gemeente Aartselaar en werd pas recent verleend. Op 2527 juni 2014 werden de verbeteringen aan het wegdek uitgevoerd op kosten van de exploitant zelf (zie bijlagen 16 en
17, boekdeel II).
De exploitant zal ook in de toekomst het nodige ondernemen om hinder voor de omwonenden zoveel mogelijk te
voorkomen. Mochten er klachten, vragen of aanbevelingen zijn, dan mogen (potentieel) gehinderden hem steeds
opbellen en zal het nodige ondernomen worden om hieraan tegemoet te komen.
7.8.4.2
Geluidshinder
In functie van de geplande kleiontginning te Schelle werden er acht scenario’s doorgerekend. Zo werd er voor de
groeve één scenario doorgerekend waarin men de teelaarde en vegetatie gaat verwijderen. Voor de ontginning (het
afgraven en transporteren van klei) en de opvullingsactiviteiten zijn er zeven scenario’s doorgerekend. Aangezien
ontginning en opvulling simultaan kunnen plaatsvinden (altijd op verschillende delen binnen de groeve) werd deze
worst case situatie in rekening gebracht.
Op basis van de resultaten van de verschillende doorgerekende scenario’s kunnen we stellen dat de afstand tussen
de meest nabijgelegen woningen ten zuiden en oosten van de groeve en de grenzen van het projectgebied zodanig
zijn dat een overschrijding voor de dagwaarden kan verwacht worden. Hierbij dient benadrukt dat deze
overschrijdingen niet ter hoogte van alle omliggende woningen worden verwacht tijdens de volledige
ontginningsperiode, maar enkel indien de betreffende activiteiten binnen de gesimuleerde afstanden tot een specifieke
woning aanwezig zijn. Bovendien betreffen de doorgerekende scenario’s pieksituaties (alle machinerie werkt in vollast
met wind van bron richting ontvanger) terwijl dit in de praktijk zelden het geval is. Indien vooropgesteld wordt dat de
grenswaarden te allen tijde gerespecteerd dienen te worden ter hoogte van de woningen rondom het
ontginningsgebied, zijn milderende maatregelen noodzakelijk. De keuze voor de uitvoering van dergelijke maatregelen
dient geëvalueerd te worden in overleg met omwonenden. De beoordelingspunten die zich situeren ten noorden en
westen van de groeve liggen verder tot de betrokken activiteiten, hier blijft de norm onder de worst case condities te
allen tijde gerespecteerd.
Op basis van de verkeersgegevens (max. vrachtwagenbewegingen per uur per wegvak) werd met behulp van de SRM
II een overdrachtsberekening ter bepaling van het wegverkeerslawaai (openbare weg) uitgevoerd. Ter hoogte van de
woningen in de Tuinlei (= transportroute richting de groeve) kan het vrachtverkeer een zeer significant negatief effect
op de geluidsimmissie veroorzaken. Wanneer het transport gerelateerd aan de activiteiten van Ceulemans rijdt over
de Pierstraat – Matenstraat, kunnen de equivalente niveaus hier in het slechtste geval toenemen met 1 tot 1,8 dB(A).
Dergelijke wijziging in geluidsimmissie evalueert men als matig significant negatief. Op de N177/A12 is er reeds veel
verkeer aanwezig en zal de bijdrage aan de geluidsimmissie langs deze wegen verwaarloosbaar zijn.
Ten gevolge van de ontginnings- en herstructureringsactiviteiten zelf worden rondom het projectgebied geen
waarneembare trillingen verwacht. Door de korte afstand van sommige woningen in de Tuinlei en in de Matenstraat –
Pierstraat bestaat de kans dat het vrachtverkeer gerelateerd aan de groeve trillingen overdraagt door het rijden over
oneffenheden in het wegdek. We adviseren dat men er op toeziet dat, bij aanvang van de aan het project gerelateerde
transporten, de gebruikte wegsegmenten in optimale staat zijn.
Binnen de discipline Geluid werden tevens de effecten berekend bij het realiseren van een gronddam langs de
zuidelijke en oostelijke grens van het projectgebied. In functie van de te nemen milderende maatregelen heeft men
zich toegespitst op de worst case scenario’s, welke verantwoordelijk zijn voor de hoogste specifieke geluidsniveaus,
nl. scenario D-1 en scenario E-1.
15214 NV Fr. Ceulemans & Co: Definitief MER
Tuinlei z/n Schelle
-189-
Per meet- en beoordelingspunt werd bekeken hoeveel het specifieke geluidsniveau bedraagt indien de machinerie
zich op de meest nabijgelegen plaats t.o.v. de immissiepunten bevindt en dit na plaatsing van een gronddam t.h.v. de
zuidelijke en oostelijke projectgrens. Op onderstaande orthofoto wordt de gronddam (die is opgedeeld in verschillende
hoogtes) weergegeven die nodig is teneinde de Vlarem-norm te allen tijde te respecteren:
Figuur 1.8.5 Orthofoto groeve Ceulemans met aanduiding gronddam
Ter hoogte van alle beoordelingspunten (waar voor plaatsing van de gronddam een overschrijding werd vastgesteld)
stellen we een significant positief tot zeer significant positief effect op de geluidsimmissie vast.
Enkel t.h.v. BP E werd nog een zeer beperkte overschrijding van de norm vastgesteld. Deze valt binnen de
foutenmarge van het model, daarenboven ligt de individuele bijdrage van de verschillende activiteiten onder de norm
is de kans klein dat deze absolute worst case situatie inzake geluid (worst case positie van een dubbele ontginning
met emmerkettingbagger en graafmachine tezamen met opvulactiviteiten) zich ooit in de praktijk voordoet.
Ter hoogte van de andere BP’s ten zuiden en oosten van het projectgebied waar overschrijdingen werden berekend
wordt het specifieke geluidsniveau t.g.v. de activiteiten na plaatsing van de gronddam gereduceerd tot de toegelaten
norm of lager.
Ter hoogte van de overige beoordelingspunten die zich situeren ten noorden en westen van de groeve (welke verder
liggen tot de betrokken activiteiten), bleef de norm onder de worst case condities in alle scenario’s zonder milderende
maatregelen reeds gerespecteerd. Er zijn voor deze punten geen randvoorwaarden die aangeven dat er zich een
probleem kan stellen, milderende maatregelen zijn hier dan ook niet aangewezen.
Wanneer men opteert voor de plaatsing van de gronddam t.h.v. de zuidelijke en oostelijke projectgrens, moet men er
wel op letten dat er voldoende plaats voorhanden is. Een aarden berm zonder wandversterking heeft een maximale
wandhelling van 45°, waardoor zijn breedte minimaal tweemaal zijn hoogte bedraagt. Uit de stabiliteitsstudie (zie
bijlage 17, boekdeel II) blijkt dat hiervoor een strook tot 40 m breed nodig is. Met een wandversteviging met een
metalen of plastic netwerk of met betonelementen, kan de helling van een berm steiler uitgevoerd worden zonder risico
op afschuiving van de aarde. De berm neemt in zo’n geval minder plaats in, maar de kostprijs ligt dan weer hoger. Een
mogelijk alternatief is het plaatsen van tijdelijke geluidsschermen, dit zijn hightech panelen opgevuld met speciale
geluidsabsorberende fibers. De exploitant geeft echter te kennen dat dit geen haalbare optie is gezien de hoge kostprijs
15214 NV Fr. Ceulemans & Co: Definitief MER
Tuinlei z/n Schelle
-190-
(350-400 euro per m2) en de benodigde oppervlakte aan geluidsschermen. Ook op vlak van landschapsperceptie zijn
geluidsschermen niet wenselijk.
Er moet rekening mee gehouden worden dat deze geluidsproducerende activiteiten op maaiveldniveau slechts tijdelijk
zijn. Bij geluidsklachten van omwonenden zal in overleg met omwonenden geëvalueerd worden welke de meest
passende maatregelen zijn.
Wegbevuiling
De bevuiling van de openbare weg met modderresten wordt zoveel mogelijk voorkomen. Het ontginnen van klei met
een hydraulische kraan kan pas plaatsvinden na een periode van droge weersomstandigheden omdat natte
omstandigheden de ontginning dusdanig bemoeilijken. De emmerkettingbaggeraar kan wel nog ingezet worden.
Op de site worden de werfwegen verhard met steenpuin en rijplaten (zie ook onderdeel Aanleg werkzone onder 3.2
Beschrijving van de activiteit. Hierdoor wordt zoveel mogelijk voorkomen dat de vrachtwagens in contact komen met
de bodemspecie bij het afvoeren van klei en evenzeer bij het aanvoeren van vulgrond. Bijgevolg treedt
wegdekbevuiling slechts in zeer beperkte mate op ter hoogte van de openbare weg (Tuinlei, Matenstraat, Pierstraat).
Vanuit de geldende stedenbouwkundige vergunningen wordt overigens opgelegd dat de openbare weg dient rein
gehouden te worden in de nabijheid van de bouwwerken (zie 2.3 Huidige vergunningstoestand). Het wegdek van de
Tuinlei wordt dan ook periodiek gereinigd met een borstelwagen20. De exploitant zal ook bij het betrokken
gemeentebestuur melden wanneer geborsteld zal worden, om zo dubbelwerk te vermijden en aan te geven dat het
nodige ondernomen wordt om het wegdek schoon te houden. Ook wanneer de gemeente(n) of omwonenden klachten
hebben m.b.t. de bevuilingsgraad van het wegdek en dit te wijten is aan de uitbating van de kleiontginning van NV
Ceulemans & Co, mogen deze steeds contact opnemen met de exploitant. Deze zal vervolgens het nodige
ondernemen om het probleem te verhelpen.
De onverharde wegen op het terrein worden niet bevochtigd omdat de stofhinder beperkt blijft.
7.8.4.3
Stofhinder
In onderdeel 6.1 Lucht werd stofhinder reeds uitvoerig behandeld. Passages die voor de discipline Mens van relevantie
zijn worden hier hernomen.
De stofemissie die plaatsgrijpt binnen het projectgebied is hoofdzakelijk het gevolg van het berijden van het terrein.
Omdat de klei die ontgonnen wordt steeds vochtig is, treedt nagenoeg geen stofhinder op als direct gevolg van de
graafwerken. Ook het opvullen van de kleiput veroorzaakt weinig tot geen stofemissie, omdat de vulgrond en deklagen
steeds vochtig zijn.
Uitgaande van een soortelijk gewicht van 1.900 kg/m³ (bron: Stanford University, GEOL 615), wordt in de huidige
situatie per werkdag maximaal 905 ton klei afgevoerd (ca. 476 m³/werkdag, zie 3.2 Beschrijving van de activiteit).
Uitgaand van een soortelijk gewicht van opvulgrond van 1.700 kg/m³, wordt in de huidige situatie per werkdag
maximaal 437 ton vulgrond aangevoerd (ca. 257 m³/werkdag, gezien de huidige aanvoerbeperking tot 54.000 m³ per
jaar).
De hoeveelheid klei die jaarlijks ontgonnen wordt blijft zoals in de huidige situatie. Hier is dus geen sprake van een
toename ten gevolge van het laden van klei. Uitgaand van een soortelijk gewicht van opvulgrond van 1.700 kg/m³,
20
Gemiddeld wordt dit 4 keer per jaar gedaan.
15214 NV Fr. Ceulemans & Co: Definitief MER
Tuinlei z/n Schelle
-191-
wordt in de toekomstige situatie per werkdag maximaal 1.093 ton vulgrond aangevoerd (ca. 643 m³/werkdag, zie 3.2
Beschrijving van de activiteit).
Theoretisch gezien komt dit overeen met gemiddeld 124,86 g stofopwaai per werkdag ten gevolge van het laden van
vrachtwagens (zowel in de huidige als in de toekomstige situatie), 241,2 g stofopwaai per werkdag ten gevolge van
het lossen van vulgrond in de huidige situatie en 603,3 g in de toekomstige. In hoeverre het gevolgde traject
overeenkomt met wat de Environment Protection Agency (EPA) “industrial paved road” noemt is echter niet duidelijk.
Het opgegeven cijfer geldt waarschijnlijk enkel voor de werfwegen in de ontginning. Hoeveel kilometer langs deze
werfwegen genavigeerd wordt om tot bij de site te komen waar geladen of gelost wordt, is echter niet geweten. Het
kengetal van het EPA langsheen “industrial paved road” kan niet gebruikt worden om een beeld te geven van de
stofemissie langsheen de Tuinlei en de Matenstraat omdat dit verharde wegen zijn. Met de term “industrial paved road”
wordt een onverhard weg bedoeld (zie RLB Ontginningen).
Omdat een deel van de vrachtwagens onderaan in de groeve geladen wordt en het opwaaiend stof dus voor een groot
deel terug in de put valt, en omwille van redenen van onzekerheid m.b.t. tot de totaalemissie (zie 7.1.3. Methodiek)
kan echter geen uitspraak gedaan worden over de (fijn)stofdepositie in de omgeving van het projectgebied die hier het
gevolg van is. Wat wel uit het voorgaande kan afgeleid worden is dat de stofemissie t.g.v. het lossen van vrachten ca.
2,5 keer hoger zal liggen dan in de huidige situatie. In hoeverre deze bron van stofemissie bijdraagt aan de
totaalemissie kan echter niet begroot worden. Verwacht wordt dat het gros van de stofemissies op het terrein afkomstig
is van het berijden van het terrein. Bij ontginning van meer stuifgevoelige grondstoffen zoals grind of zand, of daar
waar de grondstof nog eerst op het terrein dient behandeld te worden, is de stofemissie t.g.v. het
ontginnen/overslaan/behandelen van de ontgonnen stof beduidend groter.
Aanleg gronddam
Vanuit de discipline Geluid wordt voorgesteld een gronddam van 3 tot 7 m hoogte (variabel) op te richten langsheen
de gehele oostelijke en zuidelijke grens als milderende maatregel. Zoals vermeld onder 7.1.3 Methodiek kan de aanleg
(en afbraak) van gronddammen gepaard gaan met stofhinder. Ook tijdens de fase volgend op de aanleg, kan zolang
er nog geen begroeiing op de gronddam aanwezig is stofhinder optreden tijdens droge perioden of bij hevige wind.
Vanuit de discipline Lucht wordt het aanleggen van de gronddam van de voorziene omvang en hoogte (zie 7.4 Geluid)
als ongunstig beschouwd m.b.t. de luchtkwaliteit.
7.8.4.4
Wijziging bodemgebruik
Wijziging van bodemgebruik, althans ten minstens tijdelijk, is bij een ontginning niet uit te sluiten. Als bodemgebruik
hebben we hier te maken met landbouwkundig gebruik. Het projectgebied heeft volgens de landbouwwaarderingskaart
een matige landbouwkundige waardering. Oorzaak is de dikke kleilaag die zorgt voor een slechte drainage van de
gronden.
Binnen projectgebied is het bodemgebruik voor een groot deel reeds gewijzigd. Het toenmalige zuur eikenbos dat
centraal in het huidige projectgebied gelegen was, werd gekapt (zie 7.5 Fauna & Flora). Ten westen en ten zuiden
hiervan waren er vroeger graslanden gelegen, terwijl aan de oostelijke zijde van dit bos hoofdzakelijk akkers konden
teruggevonden worden. Ook nu vinden we hiervan nog restanten terug (zie beschrijving referentiesituatie).
Door de ontginning zijn er dus landbouwgronden die tijdelijk niet meer voor de landbouw kunnen gebruikt worden. Het
betreft echter bodems met een matige landbouwkundige waardering, waarvoor als nabestemming agrarisch gebied
zal worden gerealiseerd. Bijgevolg wordt uitgegaan van een matig negatief effect.
15214 NV Fr. Ceulemans & Co: Definitief MER
Tuinlei z/n Schelle
-192-
binnen het projectgebied zijn landbouwpercelen met een matige tot
hoge waarde gelegen (landbouwtyperingskaart), nabestemming
landbouwgebied wordt nagestreefd
matig negatief effect
Milderende maatregelen
Reeds toegepast in de huidige situatie
−
De ontginningsput heeft een diepte van 18 m. Het meeste stof dwarrelt terug neer in de put zelf;
−
De potentiële stofhinder door de aan- en afvoertransporten worden tot een minimum beperkt door het gebruik
van voldoende verharde werfwegen en rijplaten;
−
Het wegdek van de Tuinlei wordt periodiek gereinigd met een borstelwagen;
−
De Tuinlei werd door de exploitant zelf geasfalteerd na het bekomen van de nodige stedenbouwkundige
vergunningen. Hierdoor wordt de hinder door de vrachtwagentransporten langs de Tuinlei zoveel mogelijk
beperkt op vlak van geluidsproductie, trillingen, stofopwaai en de algemene berijdbaarbeid van de
Tuinlei/Matenstraat;
−
Het transport met vrachtwagens op het terrein verloopt steeds langs de met steenpuin of met rijplanen
verharde wegenissen, waardoor de voertuigen geen of slechts een beperkte hoeveelheid modderresten met
zich –meedragen tot op de openbare weg;
−
Er wordt enkel klei ontgonnen en opvulgrond aangebracht tijdens de dagperiode (7h00-19h00). De enige
activiteit die vroeger start is het uitrijden van de vrachtwagens. Dit gebeurt omstreeks 6h00 om te voorkomen
dat dit samenvalt met de ochtendspits. Deze activiteit is kortstondig en levert voordelen op binnen de
discipline Mens-Mobiliteit;
−
De laadbakken zijn uitgerust met wanden in inox, waardoor de vulgrond vlot gekipt kan worden. Hierdoor
wordt voorkomen dat de laadkleppen dienen te worden dichtgeslagen om de laadbak de ledigen;
−
De baggerinstallatie en de pompen voor het afvoeren van het hemelwater worden aangedreven door
elektriciteit.
−
Langs de oostelijke grens van het projectgebied werd in 2007 een groenscherm aangeplant van 12 m breed.
Het betreft een beplanting met zowel inheemse bomen als struiken (zwarte els, zomereik, gewone es,
gewone beuk, …). Ter hoogte van percelen 130 en 131 is deze strook evenwel wat smaller (4-5 m). Hoewel
dit groenscherm nog verder moet ontwikkelen, heeft het reeds een belangrijk afschermend effect voor de
omgeving;
−
De meeste ontginningsactiviteiten die uitgevoerd worden met hydraulische kraan en ook een groot deel van
de opvulactiviteiten vinden plaats onder het maaiveld, waardoor de visuele hinder ingeperkt wordt.
−
Voor een aantal percelen die tijdelijk niet kunnen gebruikt worden voor landbouwkundige toepassingen wordt
door de exploitant gecompenseerd door de betrokken landbouwer(s) in het reeds afgewerkte deel van het
ontginningsgebied in eigendom bij de firma NV Vervoeruitbating Ceulemans & Co hun activiteit te laten
verderzetten. In eerste instantie zal het hier gaan om hooi- of weiland, gezien het enkele jaren duurt vooral
de bodem weer geschikt is voor akkerbouw.
15214 NV Fr. Ceulemans & Co: Definitief MER
Tuinlei z/n Schelle
-193-
Verdere mogelijkheden en aanbevelingen
−
Om wegbevuiling te voorkomen zou ook een bandenwasinstallatie kunnen gebruikt worden. Een
wielwasinstallatie is bedoeld om te verhinderen dat voertuigen die het opslagterrein verlaten via vervuilde
wielen stof meenemen en het buiten het terrein verspreiden. Er bestaan verschillende uitvoeringsvormen,
gaande van een eenvoudig waterbekken waar de vrachtwagen doorheen moet rijden, tot een gesofistikeerd
systeem waarbij een sproei-installatie in werking treedt wanneer een voertuig nadert en het water na
reiniging (bezinking waarbij het stof afgescheiden wordt) hergebruikt wordt. Er dient uiteraard voor gezorgd
dat vrachtwagens komende van het opslagterrein te allen tijde via de bandenwasinstallatie moeten passeren
vooraleer zij het terrein kunnen verlaten.
Het gebruik van een wielwasinstallatie is enkel geschikt voor goederen die in de aanwezigheid van water
niet gaan samenklitten. Door contact met water kunnen dergelijke goederen immers aan de banden gaan
kleven. De aanklevende producten kunnen terug loskomen op de openbare weg en daar voor moddersporen
zorgen. In de wielwasinstallatie zal afvalwater en modder geproduceerd worden. De lozing van afvalwater
kan vermeden worden door het installeren van een opvangtank waarin de modder kan bezinken. Het water
kan op die manier worden hergebruikt. Het slib dient als afval afgevoerd te worden. De kostprijs bedraagt
ca. € 37.500, met inbegrip van de betonwerken (Jacobs et al., 2004).
Een belangrijke beperking is dat wielwasinstallaties ’s winters niet kunnen functioneren bij vrieskou.
15214 NV Fr. Ceulemans & Co: Definitief MER
Tuinlei z/n Schelle
-194-
MULTIDISCIPLINAIRE AFWEGINGEN
7.9
Aanleg geluidsbermen
Onder de discipline geluid wordt een gronddam voorgesteld als milderende maatregel om aan de geluidsnormen te
kunnen voldoen (zie 7.4.4). Deze heeft een totale lengte van ca. 920 m en loopt van de zuidwestelijke hoek van het
projectgebied langsheen de zuidelijke en oostelijke grens tot in de noordoostelijke uithoek. De hoogte van deze
gronddam varieert naargelang het segment en het betrokken scenario. In de zuidoostelijke hoek zal de gronddam een
hoogte hebben van 6 of 7 m over een lengte van ca. 300 m. De overige delen zijn aanzienlijk lager met een hoogte
van 3 tot 4 m. De hoogte van de gronddam werd bepaald in functie van de afstand tot aan de meest nabij gelegen
bebouwing. Die afstand is het kleinst in zuidoostelijke richting.
Analoog met de uitwerking van een sterkte-zwakteanalyse m.b.t. de aanleg van geluidsbermen door De Coster et al.
(2010), wordt hier op basis van de effectbespreking van het MER ten aanzien van de verschillende effectgroepen een
oplijsting gegeven van de argumenten voor het al dan niet aanleggen van de gronddam.
Positieve elementen:
−
Overschrijding van de norm ten aanzien van receptor mens t.h.v. de woningen het dichtst bij de zuidoostelijke
hoek van het projectgebied gelegen wanneer uitgegaan wordt van het worst-casescenario. Daarbij moet wel
de kanttekening worden gemaakt dat het onderwerp van dit MER een hervergunning betreft en er dus huidig
reeds ontginning gebeurt in het projectgebied.
−
Voorkomen van geluidshinder ten aanzien van aanwezige fauna
−
Gronddam zorgt voor visuele afscherming
Negatieve elementen:
−
De akoestische belasting is aanzienlijk bij de aanleg van de berm zelf
−
In de huidige situatie heeft NV Ceulemans & Co nog geen klachten van omwonenden ontvangen mbt.
geluidshinder ten gevolge van de ontginnings- en opvulactiviteiten in het projectgebied.
−
De aanleg van bermen veroorzaakt bijkomende stofhinder. Ook tijdens de fase volgend op de aanleg, kan
zolang er nog geen begroeiing op de gronddam aanwezig is stofhinder optreden tijdens droge perioden of
bij hevige wind.
−
Een stabiliteitsstudie wees uit dat voor een geluidsberm van 7 m een strook van 40 m breed noodzakelijk is.
Dit lijkt aldus geen erg efficiënte oplossing naar plaatsbenutting en “optimale ontginning”.
−
Een gronddam zorgt voor een zéér aanzienlijke barrière voor soorten die zich doorheen het gebied willen
begeven en is niet compatibel is met de realisatie van een migratiecorridor doorheen het projectgebied;
−
Dit heeft een belangrijke impact op de landschapsperceptie. Tijdens de aanleg (en afbraak) van deze
gronddam, zullen de machines tot hoog boven het maaiveld moeten werken. Na de aanleg zal de gronddam
nog enige tijd onbegroeid blijven, waardoor een bijzonder opvallend element in het landschap zal vormen.
Indien de gronddam gerealiseerd wordt zal de groenbuffer sowieso behouden blijven, waardoor het effect
enigszins opgevangen wordt. Anderzijds kan de relativering van het hoogste deel van de gronddam (7 m)
t.o.v. de houtkant (4-5 m) net leiden tot een verhoogde negatieve perceptie van deze beelddrager.
15214 NV Fr. Ceulemans & Co: Definitief MER
Tuinlei z/n Schelle
-195-
De hoogste overschrijdingen m.b.t. geluidsniveau ter hoogte van de woningen nabij de zuidoostelijk hoek van het
projectgebied werden berekend in scenario D-1 bis (waar tegelijkertijd t.h.v. de projectgrenzen werd ontgonnen met
graafmachine en emmerkettingbagger als werd opgevuld) en in scenario E-1 bis (waar over het hele projectgebied
tegen de projectgrens werd opgevuld op maaiveldhoogte). Dit zijn specifieke situaties die tijdelijk optreden en hierdoor
niet in proportie staan met de “gewone hinder” die gepaard gaat met de overige fases van de exploitatie en
nabestemming.
Er wordt voorgesteld om een eventuele realisatie van bermen in nauw overleg met omwonenden te evalueren en op
basis hiervan de beslissing tot het al dan niet aanleggen van dergelijke bermen te nemen.
Besluit met betrekking tot de aanleg van bermen
Gelet op bovenstaande sterkte-zwakteanalyse wordt in dit MER afgezien van de aanleg van bermen. In functie van
klachten ten gevolge van geluidshinder zal steeds volgend stappenplan worden aangehouden:
−
Detectie van de mogelijke oorzaak van de geluidsbron
−
Monitoring van de geluidsbron via meting
−
Voorstellen van oplossing om geluidshinder te voorkomen
−
Realiseren van meest passende en haalbare oplossing
Verdere mogelijkheden
Om toch een mogelijke maatregel aan te reiken m.b.t. het reduceren van geluidshinder in het geval dat dit ondanks
alle voorzorgen een probleem mocht vormen bij het vorderen van de ontginning (hoewel er in het verleden nooit
klachten zijn geweest rond geluid), dan is een containerwand eventueel een mogelijke denkpiste.
Hierbij kan inspiratie worden gezocht op de werf Arsenaal te Mechelen. Daar kregen de huizen aan de
Leuvensesteenweg tijdelijk een containerwand van drie containers hoog om onder meer geluidshinder tegen te gaan.
Het grote voordeel hiervan is dat de containers minder plaats innemen dan de voorgestelde gronddam en deze
gemakkelijk geplaatst en terug weggenomen kunnen worden zonder daarbij veel stofhinder te veroorzaken. Het nadeel
is natuurlijk wel dat deze dan weer op landschappelijk vlak een belangrijke inpakt hebben. Deze verschillende vooren nadelen dienen tegen elkaar te worden afgewogen wanneer zich een concreet probleem stelt naar geluid toe. In
dit MER wordt deze maatregel louter aangereikt als een mogelijkheid. Het MER waagt zich niet aan een uitspraak
omtrent de haalbaarheid en de afweging van de voor- en nadelen, gezien dit in nauw overleg met de buurtbewoners
zal moeten worden bekeken.
Uit navraag blijkt wel dat deze mogelijkheid enkel economisch haalbaar is indien geplaatst langs de kant waar de
potentiële hinder het hoogst is (zuidoostelijke uithoek) en wanneer de ontginnings- en opvulactiviteiten bijna de
oostelijke grens van het ontginningsgebied bereikt hebben. Hoe dan ook zou het gaan om een tijdelijke maatregel.
15214 NV Fr. Ceulemans & Co: Definitief MER
Tuinlei z/n Schelle
-196-
Figuur 7.9.1 Containerwand op werf Arsenaal in Mechelen
15214 NV Fr. Ceulemans & Co: Definitief MER
Tuinlei z/n Schelle
-197-
8
ELEMENTEN TEN BEHOEVE
1.
VAN DE WATERTOETS
De vergunningsvraag heeft betrekking op het verkavelen van een stuk grond, het oprichten van
een constructie (al dan niet gedeeltelijk of volledig ondergronds), het aanleggen van een
verharding.
Binnen de ontginningssite worden de wegenissen verhard met steenpuin om te maken dat de
vrachtwagens ook in de winter in en uit de put kunnen rijden voor het afvoeren van de klei en het
aanvoeren van vulmateriaal. Voor deze toepassing zijn metalen rijplaten te glad. Ook bij hellende
werfwegen dient bovenop de klei een dunne laag steenpuin worden aangebracht omdat de
metalen rijplaten anders wegschuiven.
Vooraleer de puinverharding wordt geplaatst bovenop de onderliggende bodem, wordt een laag
harde kunststof aangebracht. Dit staat toe om bij het verleggen of het verwijderen van de
werfwegen het steenpuin zo efficiënt mogelijk te recupereren en te kunnen hergebruiken.
Bestaande werfwegen worden zo lang mogelijk gebruikt en worden slechts heraangelegd wanneer
de kleiontginning of opvulactiviteiten de aanwezigheid van de werfwegen gehinderd wordt. Andere
vormen van verharding worden niet aangebracht.
2.
De vergunningsvraag heeft betrekking op de opslag van, het storten van bodemvreemd materiaal
of de wijziging van vegetatie.
Op het terrein wordt gebruik gemaakt van steenpuinverharding. Aan de zuidzijde van het
projectgebied, naast de stalplaats voor vrachtwagens en andere machinerie, wordt een beperkte
hoeveelheid hiervan gestockeerd zodat er steeds steenpuin voorradig is wanneer bijkomende
verharding dient aangebracht te worden.
De opvulling wordt uitvoerig besproken in onderdeel 3.2 Beschrijving van de huidig vergunde
activiteiten en ook onder de discipline Bodem (zie onderdeel 7.2). Bij de opvulling van de kleiput
na ontginning worden in aanmerking komende partijen vulgrond tot op een hoogte van max. 1,5 m
onder het maaiveld aangebracht. Nadien wordt grond aangevoerd die voldoet aan de eisen voor
vrij hergebruik. De dekgrond wordt gelijkmatig aangebracht zonder deze te veel te verdichten
zodat de natuurlijke structuur, eigen aan ophoginggrond, behouden blijft. Deze laag heeft een dikte
van max. 1,2 m. Tenslotte wordt de teelaarde aangebracht op dezelfde wijze als de dekgrond. De
teelaarde heeft tenminste een dikte van 30 cm. De teelaarde die in de groeve afgegraven werd,
wordt opgeslagen op het terrein zelf en zal aangewend worden voor de heraanleg van de toplaag.
Indien wordt uitgegaan van een volledige ontginning van de resterende kleireserves in het
projectgebied en een volledige omvorming van de huidige voorkomende biotopen i.k.v. de
opvulling en de nabestemming van de groeve, dan zullen volgende biotopen (tijdelijk) verdwijnen
(zie onderdeel 7.5.4.1):
-
twee akkerpercelen (1,71 ha)
-
soortenarm permanent grasland (2,30 ha)
-
struik- en struweelopslag (verspreide, relatief beperkte oppervlaktes)
-
smalle bufferstrook bestaande uit jonge boom- en struikopslag langsheen akkerpercelen
(370 m)
15214 NV Fr. Ceulemans & Co: Definitief MER
Tuinlei z/n Schelle
-198-
Hoewel deze oppervlaktes aan vegetatie door het vorderen van de kleiontginning (tijdelijk) zullen
verdwijnen, wordt gelijktijdig opgevuld en afgewerkt op de percelen die reeds ontgonnen zijn aan
de westelijke zijde. Na afwerking tot op maaiveldniveau zullen deze percelen worden ingezaaid
met gras. Hierdoor wordt watererosie tegengegaan en zal bijgevolg de infiltratie van hemelwater
op deze stukken in de hand gewerkt worden.
3.
De vergunningsvraag heeft betrekking op een reliëfwijziging.
Er wordt maximaal uitgegraven tot op een diepte van 18 m t.o.v. het maaiveld. De dikte van de
resterende kleilaag zelf bedraagt op deze diepte nog steeds zo’n 20 m. Het overzicht met
referentiepunten in bijlage 1 onder figuren 2.7 geeft een beeld van het reliëf binnen en nabij het
projectgebied in m TAW. Het hoogste punt is gelegen is gelegen aan de noordergrens van het
terrein en bedraagt ca. 18,75 m TAW. Het laagste punt is gelegen in de zuidelijke uithoek en
bevindt zich op ca. 11 m TAW.
In het kader van de voortzetting van de ontginningswerken zal de baggeraar vorderen in oostelijke
richting tot aan de grens van het projectgebied, rekening houdende met een minimale
beschermingsstrook van 20 m en een hellingsgraad van max. 45°. In sommige locaties wordt een
bredere beschermingsstrook (30 m) gerespecteerd om afkalving tegen te gaan of wordt onder een
kleinere hellingsgraad ontgraven uit veiligheidsbeperkingen m.b.t. de aanwezigheid van een
hoogspanningspyloon (zie figuren 2.7 in bijlage 1).
Het gedeelte in de noordoostelijke hoek werd vooralsnog tot op een diepte van ca. 9 m-mv
ontgonnen met een hydraulische kraan en zal nog verder ontgonnen worden tot wanneer een
diepte van 18 m-mv bereikt wordt.
Anderzijds zullen de percelen aan de westelijke zijde van het projectgebied progressief opgevuld
worden tot op maaiveldniveau i.k.v. de nabestemming als agrarisch gebied. Binnen de groeve zal
dus zowel een reliëfwijzing t.g.v. verdere ontginning als t.g.v. opvulling na ontginning plaatsvinden.
Na afloop van de ontginningswerken zal de gehele groeve tot op maaiveldniveau afgewerkt
worden.
4.
De vergunningsvraag heeft betrekking op het aanleggen van een buffer- of infiltratievoorziening
voor de opvang van oppervlaktewater of hemelwater.
Neen.
5.
De vergunningsvraag heeft betrekking op een lozing op een rioleringsstelsel, het oppervlaktewater
of het grondwater.
Het hemelwater dat in de ontginningsput terecht komt en op de klei stagneert wordt via een
systeem bestaande uit twee pompen met vlotter naar een hogerop gelegen gracht gepompt. Een
van de pompen bevindt zicht in de ontginningsput nabij het kleifront dat ontgonnen wordt door de
bagger; de tweede pomp bevindt zich in de noordelijke put waar klei ontgraven wordt met een
hydraulische graafmachine. Door het vlottersysteem, wordt er pas water overgepompt indien het
waterniveau een bepaald peil bereikt. Op de afvoer van het hemelwater uit de put zit dus een
vertragingseffect. Vanuit de hogerop gelegen afvoergracht, wordt het water vervolgens naar de
Wullebeek geleidt langs een uitlaat halverwege de zuidzijde van het projectgebied.
15214 NV Fr. Ceulemans & Co: Definitief MER
Tuinlei z/n Schelle
-199-
Om de wateroverlast stroomafwaarts aan te pakken werd het PRUP “Retentiezone Wullebeek”
opgemaakt (zie 2.1 Ruimtelijke situering). De werken om deze retentiezone te implementeren zijn
begin 2014 van start gegaan. Na aanleg van de retentiezone zal het bestaande weiland ten
noorden van de Wullebeek fungeren in functie van waterberging en natuurontwikkeling. Het gaat
hier dus om de creatie van een aanzienlijke buffercapaciteit op de Wullebeek die op korte termijn
zal gerealiseerd zijn.
Er wordt nooit water overgepompt in het rioleringssysteem.
6.
De vergunningsvraag heeft betrekking op een grondwaterwinning.
Neen.
7.
De vergunningsvraag heeft betrekking op een wijziging van de bedding en de structuurkwaliteit
van de waterloop
Neen.
15214 NV Fr. Ceulemans & Co: Definitief MER
Tuinlei z/n Schelle
-200-
9
1.
PASSENDE-BEOORDELINGTOETS
Liggen er binnen het studiegebied speciale beschermingszones (SBZ-V en SBZ-H)? Zo ja, welke en op
welke afstand.
Neen.
2.
Werden er in het kader van de discipline lucht gering negatieve, matig negatieve of negatieve effecten
ingeschat ter hoogte van een SBZ?
Neen.
3.
Werden er in het kader van de discipline fauna & flora gering negatieve, matig negatieve of negatieve
effecten ingeschat ter hoogte van een SBZ?
Neen.
4.
Werden er in het kader van de discipline bodem gering negatieve, matig negatieve of negatieve effecten
ingeschat ter hoogte van een SBZ?
Neen.
5.
Werden er in het kader van de discipline water gering negatieve, matig negatieve of negatieve effecten
ingeschat ter hoogte van een SBZ?
Neen.
6.
Werden er in het kader van de discipline landschap gering negatieve, matig negatieve of negatieve
effecten ingeschat ter hoogte van een SBZ?
Neen.
7.
Werden er in het kader van de discipline geluid gering negatieve, matig negatieve of negatieve effecten
ingeschat ter hoogte van een SBZ?
Neen.
15214 NV Fr. Ceulemans & Co: Definitief MER
Tuinlei z/n Schelle
-201-
10 BESTE BESCHIKBARE TECHNIEKEN
Volgens het BBT-rapport voor de ontginning van zand, grind, leem en klei (Jacobs et al. 2005) zijn er een 40-tal technieken die BBT zijn voor ontginningen. Vanuit de IPPC-richtlijn en de
Richtlijn Industriële Emissies wordt aan ingedeelde installaties opgelegd dat steeds de Beste Beschikbare Technieken (BBT) worden toegepast.
Techniek
Beschrijving techniek
Toepassing op het bedrijf
Huidige situatie
Watergebruik en afvalwater
Depots en wegen enkel besproeien bij
droog weer en wind en hiervoor
oppervlaktewater te gebruiken (W1)
Verdere
mogelijkheden
/ milderende
maatregelen
Geplande situatie
Techniek om het watergebruik te beperken.
Er worden geen depots of
wegen besproeid.
Idem
-
Een gesloten watercircuit gebruiken bij
natte winningen (W9)
Techniek om het watergebruik te beperken.
Het betreft een kleiwinning
in den droge.
Idem
-
Een werkplan opstellen met de voldoende
aandacht voor de invloed van de winning
op het grondwaterplan (W3)
Techniek bedoeld om problemen met het grondwaterpeil te beperken.
Niet van toepassing. Er
wordt geen grondwater
bemaald en de geldende
vergunningen leggen op
steeds een laag klei achter
te laten zodat nooit tot aan
de grondwatertafel
ontgonnen wordt.
Idem
-
Bij droge winning met bemaling,
retourbemaling toepassen voor zover dit
haalbaar is na beoordeling van de
doorlatendheid van de lagen, de
hoeveelheid water dat verpompt moet
worden en de kosten. Indien dit niet
haalbaar is, wordt de voorkeur gegeven
aan lozing op oppervlaktewater. Het lozen
Techniek bedoeld om problemen met het grondwaterpeil te beperken.
Niet van toepassing. Er
wordt geen grondwater
bemaald en de geldende
vergunningen leggen op
steeds een laag klei achter
te laten zodat nooit tot aan
de grondwatertafel
ontgonnen wordt.
Idem
-
15214 NV Fr. Ceulemans & Co: Definitief MER
Tuinlei z/n Schelle
-202-
in de riolering wordt negatief beoordeeld
(W5 en TF 3).
Installaties voorzien die lekken voorkomen Techniek om watervervuiling tegen te gaan.
en materiaal voorzien dat bij een olielek
ingezet kan worden om de olie te ruimen bij
natte winningen die gebruik maken van
drijvende baggermachines of zandzuigers
(W8)
Niet van toepassing.
Idem
-
De put aanvullen met een beheerst tempo
bij natte ontginningen van zand en grind en
bij het opvullen van ontgonnen putten in
verzilte gebieden nabij de Noordzee of aan
de monding van belangrijke waterwegen
(W7).
Niet van toepassing.
Idem
-
Er wordt geen grondwater
bemaald en de geldende
vergunningen leggen op
steeds een bestendige
laag klei achter te laten
zodat nooit tot aan de
grondwatertafel ontgonnen
wordt.
Idem
-
Onverharde wegen bevochtigen (bij droog
Techniek bedoeld om de stofemissies te beperken.
weer en wind) en verharde wegen borstelen
(L4)
Het wegdek van de Tuinlei
en Matenstraat wordt
periodiek gereinigd met
een borstelwagen. De
onverharde wegen op het
terrein worden niet
bevochtigd omdat de
stofhinder beperkt blijft.
Idem
-
Bij leem- en kleiontginningen vervuiling van
de openbare weg door voertuigen
vermijden of verhelpen. Zo nodig dient
hiervoor een wielwasinstallatie gebruikt te
worden (L5)
Het wegdek van de Tuinlei
en Matenstraat wordt
periodiek gereinigd met
een borstelwagen. Het
transport met
Idem
-
Techniek om verzilting te voorkomen. Aanvullen met een beheersd tempo wil zeggen
rekening houdend met de graad van de verzilting ter plaatse, de diepte van de
ontginning, de doorlatendheid van de verschillende geologische lagen en het plaatselijk
reliëf.
Nagaan of bij bemaling van een
ontginningsgebied samenwerking mogelijk
is met drinkwatermaatschappijen en of
andere industrieën bevoorraad kunnen
worden (W6)
Reductie van luchtemissies
15214 NV Fr. Ceulemans & Co: Definitief MER
Techniek bedoeld om de stofemissies te beperken.
Tuinlei z/n Schelle
-203-
vrachtwagens op het
terrein verloopt steeds
langs de met steenpuin of
met rijplanen verharde
wegenissen, waardoor de
voertuigen geen of slechts
een beperkte hoeveelheid
modderresten met zich –
meedragen tot op de
openbare weg.
Transport per schip gebruiken in plaats van
vrachtwagens voor zover deze
transportmogelijkheid voor handen is (L6)
Techniek bedoeld om de stofemissies te beperken.
Bij op- en overslag een aantal algemene
maatregelen van goed beheer nemen (zie
voorbeeld-maatregelen) (L7)
Technieken bedoeld om de stofemissies te beperken. Voorbeeldmaatregelen zijn:
15214 NV Fr. Ceulemans & Co: Definitief MER
Het transport geschiedt per Idem
vrachtwagen. Voor
bepaalde bestellingen
verloopt het verdere
transport dan per schip
vanaf zeekanaal Puurs
(meestal bestemd voor
Nederland). Dit gebeurt
echter enkel bij grote
hoeveelheden klei (3.0004.000 ton) die over grote
afstand dienen vervoerd te
worden en daarbij gebruik
kan gemaakt worden van
bestaande waterwegen
met voldoende diepgang.
Eventuele laadmogelijkheden via een nieuwe
kade langsheen de Rupel
op het bedrijfsterrein van
Coeck NV aan De
Laetstraat te Niel werden
recent onderzocht, maar
dit bleek niet praktisch
haalbaar.
Het betreft hier een
kleiontginning. Bij het
· de locatie van depots en be- en verwerkingsinstallaties zo ver mogelijk van
stofgevoelige objecten situeren. Hierbij dient tevens rekening te worden gehouden met de ontginnen van klei is de
kleimassa vochtig tot nat,
heersende windrichting;
Tuinlei z/n Schelle
-204-
Idem
-
-
· een maximum opslaghoogte voor de opslag van stuifgevoelig fijn zand respecteren;
· de overslagapparatuur aanpassen in functie van het stortgoed (geen overbelading van
grijpers bij stuifgevoelig materiaal);
· de gevulde grijpers bij overslag langzaam bewegen;
waardoor geen verstuiving
optreedt bij de overslag.
Op de ontginningssite zelf
wordt geen klei
opgeslagen.
· de lege grijpers bij overslag in gesloten toestand terugvoeren;
· de overslaginstallaties regelmatig onderhouden;
· de snelheid voor transportbanden aanpassen en te vol geladen transportbanden
vermijden;
· de longitudinale as van de opslaghoop evenwijdig plaatsen met de overheersende
windrichting. Dit is wel afhankelijk van site tot site: niet overal kan men voor deze
plaatsing kiezen (grootte en vorm van vergunde zone, ligging ervan,…);
· bij overslag met hydraulische laadschoppen de juiste positie innemen om de delfstof te
lossen;
· bij hoge windsnelheden de overslag beperken;
· de laadklep reinigen na het lossen van de vrachtwagens (met een schop en borstel);
· de laadbak van vrachtwagens afdekken.
Pas aangelegde wallen of maagdelijk
terrein van de vergunde zone beplanten of
inzaaien (L9)
Techniek bedoeld om de stofemissies te beperken.
De afgegraven teelaarde
en deklagen worden
langsheen de
perceelsranden en elders
op het terrein gestockeerd.
Deze worden niet actief
beplant of ingezaaid, maar
raken snel gekoloniseerd
door vegetatie waarvan de
zaden zich in de teelaarde
bevinden en/of door
natuurlijke zaadaanvoer
vanuit de omgeving.
Idem
-
De transportbanden van klei en
leemontginningen reinigen (L16)
Techniek bedoeld om de stofemissies te beperken.
Wordt toegepast, dagelijks
na dagtaak manueel
reinigen met spade.
Idem
-
Het rooien van bomen en weghalen van de
toplaag uitstellen tot zo kort mogelijk voor
Techniek bedoeld om de stofemissies te beperken.
Wordt gedaan.
Idem
-
15214 NV Fr. Ceulemans & Co: Definitief MER
Tuinlei z/n Schelle
-205-
de aanvang van de ontginningswerken
(L19)
De verkeersbewegingen op het terrein
zorgvuldig plannen (L20)
Techniek bedoeld om de emissie van verbrandingsgassen te beperken.
Wordt gedaan.
Idem
-
De installaties goed en regelmatig
onderhouden (L21)
Techniek bedoeld om de emissie van verbrandingsgassen te beperken.
Wordt gedaan.
Idem
-
Maatregelen nemen om luchtemissies te
reduceren door gebruik te maken van
zwavelarme brandstof, loodvrije benzine,
een katalysator en energiezuinige motoren
(L22)
Techniek bedoeld om de emissie van verbrandingsgassen te beperken.
Er wordt gebruik gemaakt
van AdBlue. Hierdoor
worden de bij verbranding
gevormde stikstofoxiden
omgezet in elementair
stikstof en water. Door de
toevoeging van AdBlue
wordt hevoldaan aan de
Euro V-norm (Europese
richtlijn 99/96/EC).
Idem
-
Een scherm plaatsen rond delen van de be- Techniek bedoeld voor wanneer op basis van de locatie van de installatie er een risico is
of verwerkingsinstallaties van zand (L1)
op plaatselijke hinder door stof.
Niet van toepassing.
Idem
-
Geheel of gedeeltelijk verharden van de
wegen op de bedrijfsterreinen naargelang
het soort ondergrond (L3)
Techniek bedoeld voor wanneer op basis van de locatie van de installatie er een risico is
op plaatselijke hinder door stof.
De berijding door
vrachtwagens binnen de
ontginningssite gebeurt
meestal op met puin
verharde exploitatiewegen
of op rijplaten.
Idem
-
De zanddepots bevochtingen in zoverre
water aanwezig is (L10)
Techniek bedoeld voor wanneer op basis van de locatie van de installatie er een risico is
op plaatselijke hinder door stof.
Niet van toepassing.
Idem
-
Geluid
Een geluidswerende berm of een
geluidsscherm aanbrengen (G1 en TF 1)
Techniek bedoeld voor wanneer op basis van de locatie van de installatie er een risico is Enkele tijdelijke
op plaatselijke hinder door geluid. Eén of meerdere van de hier voorgestelde maatregelen opslagplaatsen van grond
kunnen toegepast worden.
die fungeren als
geluidswerende berm.
Wordt voorgesteld vanuit
de discipline Geluid
-
Depots opwerken aan rand van de
vergunde zone als geluidsbuffer (G2)
Techniek bedoeld voor wanneer op basis van de locatie van de installatie er een risico is De afgegraven teelaarde
op plaatselijke hinder door geluid. Eén of meerdere van de hier voorgestelde maatregelen en deklagen worden deels
kunnen toegepast worden.
langsheen de
Idem
-
15214 NV Fr. Ceulemans & Co: Definitief MER
Tuinlei z/n Schelle
-206-
perceelsranden
gestockeerd.
De deelbronnen geheel of gedeeltelijk
omkasten (G3 en TF 4)
De storttrechters en afvoergoten voorzien
van rubberen bekledingen (G4)
Geluidsdempers en –roosters gebruiken op
de in- en uitlaten van ventilatieopeningen
en motoren (G5)
Techniek bedoeld voor wanneer op basis van de locatie van de installatie er een risico is
op plaatselijke hinder door geluid. Eén of meerdere van de hier voorgestelde maatregelen
kunnen toegepast worden.
Techniek bedoeld voor wanneer op basis van de locatie van de installatie er een risico is
op plaatselijke hinder door geluid. Eén of meerdere van de hier voorgestelde maatregelen
kunnen toegepast worden.
Techniek bedoeld voor wanneer op basis van de locatie van de installatie er een risico is
op plaatselijke hinder door geluid. Eén of meerdere van de hier voorgestelde maatregelen
kunnen toegepast worden.
Er zijn geen omkastbare
deelbronnen.
Idem
-
Niet van toepassing voor
klei.
Idem
-
Er wordt gebruik gemaakt Idem
van standaard
fabrieksmodellen van
vrachtwagens en machines
die voldoen aan de
geldende normen.
-
Organisatorische maatregelen nemen om
geluidshinder te beperken (G6)
Techniek bedoeld voor wanneer op basis van de locatie van de installatie er een risico is Op de ontginningssite
op plaatselijke hinder door geluid. Eén of meerdere van de hier voorgestelde maatregelen worden organisatorische
kunnen toegepast worden.
maatregelen genomen om
eventuele geluidshinder te
voorkomen. Zo wordt er
enkel klei ontgonnen en
opvulgrond aangebracht
tijdens de dagperiode
(7h00-19h00). De enige
activiteit die vroeger start is
het uitrijden van de
vrachtwagens. Dit gebeurt
omstreeks 6h00 om te
voorkomen dat dit
samenvalt met de
ochtendspits. Deze
activiteit is kortstondig en
levert voordelen op binnen
de discipline MensMobiliteit.
-
Geluidsarm materieel gebruiken voor
overslag en transport (G7)
Techniek bedoeld voor wanneer op basis van de locatie van de installatie er een risico is Het gebruikte materiaal is
op plaatselijke hinder door geluid. Eén of meerdere van de hier voorgestelde maatregelen conform EG regelgeving
kunnen toegepast worden.
en beschikt over CE
keuring.
-
15214 NV Fr. Ceulemans & Co: Definitief MER
Tuinlei z/n Schelle
-207-
Idem
Techniek bedoeld voor wanneer op basis van de locatie van de installatie er een risico is
op plaatselijke hinder door geluid. Eén of meerdere van de hier voorgestelde maatregelen
kunnen toegepast worden.
Techniek bedoeld voor wanneer op basis van de locatie van de installatie er een risico is
op plaatselijke hinder door geluid. Eén of meerdere van de hier voorgestelde maatregelen
kunnen toegepast worden.
/
De laadbakken zijn
Idem
uitgerust met wanden in
inox, waardoor de vulgrond
vlot gekipt kan worden.
Hierdoor wordt voorkomen
dat de laadkleppen dienen
te worden dichtgeslagen
om de laadbak de ledigen.
-
Techniek bedoeld voor wanneer op basis van de locatie van de installatie er een risico is
op plaatselijke hinder door geluid. Eén of meerdere van de hier voorgestelde maatregelen
kunnen toegepast worden.
Techniek bedoeld voor wanneer op basis van de locatie van de installatie er een risico is
op plaatselijke hinder door geluid. Eén of meerdere van de hier voorgestelde maatregelen
kunnen toegepast worden.
/
/
-
De baggerinstallatie wordt
aangedreven door
elektriciteit van het net.
Idem
-
Het gebruik van bestrijdingsmiddelen
beperken (B2)
Voor bodembescherming is het BBT om elk van de hier opgelijste technieken toe te
passen.
Er worden geen
bestrijdingsmiddelen
gebruikt op de site.
Idem
-
Bodemerosie voorkomen door inzaaien en
voorzien van wateropvang (B3)
Voor bodembescherming is het BBT om elk van de hier opgelijste technieken toe te
passen.
De afgegraven teelaarde
en deklagen worden
langsheen de
perceelsranden en elders
op het terrein gestockeerd.
Deze worden niet actief
beplant of ingezaaid, maar
raken snel gekoloniseerd
door vegetatie waarvan de
zaden zich in de teelaarde
bevinden en/of door
natuurlijke zaadaanvoer
vanuit de omgeving.
Hemelwater stroomt naar
de laagste gelegen
Idem
-
Het achteruitrij-alarm gebruiken met
beperkte hinder voor omgeving (G8)
Dichtslaan van laadkleppen voorkomen
(G9)
De funderingen ontkoppelen bij trillingen
(G10)
Indien elektriciteit van het net beschikbaar
is, baggerinstallaties gebruiken die werken
met elektriciteit in plaats van met
dieselmotoren (G11)
/
-
Bodembescherming
15214 NV Fr. Ceulemans & Co: Definitief MER
Tuinlei z/n Schelle
-208-
gedeelten in de groeve en
stagneert bovenop de
kleilagen. Overtollig
hemelwater wordt
afgepompt naar nabij
gelegen waterlopen.
Voor bodembescherming is het BBT om elk van de hier opgelijste technieken toe te
passen.
Niet van toepassing.
Idem
-
Om het energieverbruik te beperken is het BBT om elk van de hier opgelijste technieken
toe te passen.
Wordt rekening mee
gehouden bij eventuele
aankoop nieuwe machines
Idem
-
Gebruiken van softstarters voor motoren
van transportmiddelen (E2)
/
/
-
Sterdriehoekschakelingen gebruiken om
piekverbruik te vermijden (E3)
/
/
-
In geval van een groot inductief verbruik,
een condensatorbatterij gebruiken voor de
compensatie van cos phi (E4)
/
/
-
Frequentiegestuurde regelingen of
toerentalregelingen gebruiken (E5)
/
/
-
Bij de aanschaf van nieuwe
transformatoren kiezen voor toestellen met
beperkte verliezen (E6)
Niet van toepassing. Er
wordt geen aankoop van
nieuwe transformatoren
gepland.
Idem
-
Bij aankoop van nieuwe apparatuur kiezen
voor meer efficiënte zandzuigers (E8)
Niet van toepassing.
Idem
-
Uitgewassen fijne en grove bestanddelen
hergebruiken voor de eindafwerking (B4)
Energiegebruik
Kiezen voor energiezuinige apparatuur bij
de aanschaf van nieuwe apparatuur (E1)
15214 NV Fr. Ceulemans & Co: Definitief MER
Tuinlei z/n Schelle
-209-
11 GRENSOVERSCHRIJDENDE EFFECTEN
Er zijn geen grensoverschrijdende effecten. Het bedrijf is op minimaal 23,5 km van de Nederlandse grens gelegen.
15214 NV Fr. Ceulemans & Co: Definitief MER
Tuinlei z/n Schelle
-210-
12 LEEMTEN IN KENNIS
Stofhinder
[bron: Richtlijnenboek Ontginningen, Verhaegen et al. 2013]
-
-
-
-
-
Gebruik van emissiekengetallen: van tal van activiteiten / ingezette machines zijn, in tegenstelling met deze van
vrachtwagens, geen of slechts verouderde emissiekengetallen beschikbaar, voornamelijk met betrekking tot
stofemissies;
Emissies die zich in de diepte van de groeve voordoen zullen slechts gedeeltelijk vrijgesteld worden uit de
werkzone. Dit aandeel is nauwelijks kwantitatief onderbouwd in te schatten, en varieert naargelang de diepte,
naargelang de locatie waar de emissies optreden ten opzichte van de "wanden" van de winning (afstand en
windrichting), en naargelang de meteorologische omstandigheden;
De impact van milderende maatregelen die desgevallend voorzien worden in het project is onvoldoende vertaald
in bestaande emissiekengetallen (bv. bevochtiging, voorzien van begroeide en verhoogde bermen,...). Deze
effecten kunnen ook moeilijk kwantitatief onderbouwd worden;
De inschatting brandstofverbruik machines en interne transportmiddelen is moeilijk;
De inschatting van de toekomstige langetermijnevoluties van bovenstaande gegevens kunnen moeilijk kwantitief
onderbouwd worden (wat in feite noodzakelijk is gezien de vaak zeer lange duur van exploitatie/uitvoering
nabestemming);
Onvoldoende kennis over de aard van de bodem waarmee desgevallend de groeven op termijn (bv. na 20, 30
jaar) opgevuld zullen worden;
Er bestaan geen geschikte impactmodellen om uitgaande van verspreid optredende (diffuse) emissies, waarbij
de ligging van de bronnen vaak verandert, de impact op de luchtkwaliteit te berekenen (inclusief stofdepositie);
Impact van die bronnen die in de diepte gelegen zijn, kan niet modelmatig geëvalueerd worden met klassiek
toegepaste modellen;
De achtergrondwaarden inzake de PM10- en PM2,5-stofconcentratie binnen het studiegebied kunnen slechts
benaderend bepaald worden.
Het inschatten van het exacte effect van groenelementen is niet mogelijk.
15214 NV Fr. Ceulemans & Co: Definitief MER
Tuinlei z/n Schelle
-211-
13 MONITORING EN EVALUATIE
Hinder door omwonenden - klachtenopvolging op gemeentelijk niveau
Met betrekking tot hinder worden eventuele klachten geregistreerd op de gemeentelijke milieudienst. Indien
noodzakelijk worden de klachten doorgegeven aan de milieu-inspectie, die deze klachten verder onderzoekt.
Voortgangsplannen
Artikel 24 van het oppervlaktedelfstoffenbesluit (Vlareop) van de Vlaamse regering van 26 maart 2004 houdende
regels tot uitvoering van het oppervlaktedelfstoffendecreet omvat volgende bepalingen:
Uiterlijk op 31 maart volgend op elk volledig kalenderjaar dat binnen de vergunningstermijn valt, bezorgt de
vergunninghouder aan de afdeling, bevoegd voor natuurlijke rijkdommen een voortgangsrapport betreffende de
exploitatie in het voorbije kalenderjaar.
Na een eerste basisvoortgangsrapport kunnen de daaropvolgende jaarlijkse voortgangsrapporten zich beperken tot
het aanleveren van de gegevens die wijzigingen inhouden ten opzichte van de vorige voortgangsrapporten. Ook
ingeval er in het voorbije kalenderjaar geen enkele wijziging is opgetreden, wordt dit aan de afdeling, bevoegd voor
natuurlijke rijkdommen gemeld. In elk geval wordt om de vijf jaar een geactualiseerd basisvoortgangsrapport aan de
afdeling, bevoegd voor natuurlijke rijkdommen bezorgd.
Het basisvoortgangsrapport bevat minstens de volgende gegevens:
1.
de stand van zaken betreffende de ontginning bestaande uit een situeringsplan en opgave van de
ontgonnen hoeveelheden, eventueel opgesplitst naar de verschillende soorten delfstoffen, en de
gerealiseerde dieptes;
2.
een digitaal grafisch opmetingsbestand, gerefereerd in het Lambert BD72-stelsel en de Tweede Algemene
Waterpassing (TAW). Volgende gegevens worden vermeld:
a.
b.
c.
d.
e.
f.
g.
h.
i.
j.
kadastrale gegevens;
grens vergunning;
situering van alle gebouwen;
situering van toegangswegen en uitbatingswegen;
aanduiden van grachten, beken,...;
aanduiden van de ontginningsfronten;
voldoende hoogtepeilen vermelden langs taluds en ontginningsfronten;
aanduiden van waterplassen, slibbekkens,..;
aanduiden met behulp van inkleuring of arcering hetgeen afgedekt is, hetgeen opgevuld is, en
hetgeen zijn eindafwerking heeft verkregen;
aanduiden van de referentiepunten voor de opeenvolgende metingen.
3.
een digitaal bestand voor de beschrijving van gematerialiseerde verdichtingspunten, opgemeten met
behulp van FLEPOS (Flemish Positioning Service). Deze bestanden worden opgemaakt met behulp van
de steekkaart-applicatie, beschikbaar op www.gisvlaanderen.be;
4.
een tabel met een bondige beschrijving (piket, grenspaal, merkteken, hoek gebouw,...) van de
referentiepunten, samen met de respectievelijke coördinaten in Lambert BD72/TAW;
15214 NV Fr. Ceulemans & Co: Definitief MER
Tuinlei z/n Schelle
-212-
5.
de grondbalans met de geraamde hoeveelheden teelaarde en overige dekgronden; werkelijk gerealiseerde
depots; hergebruikte teelaarde, dekgronden en tussenlagen in het kader van de eindafwerking of de
nabestemming en nog te reserveren teelaarde, dekgronden en tussenlagen;
6.
een plan met de zonering en fasering van de ontginning en vermelding van de oppervlakten van de
verschillende zones
Aan de hand van deze informatie is de afdeling, bevoegd voor natuurlijke rijkdommen, in staat de ontginningswerken
op te volgen.
15214 NV Fr. Ceulemans & Co: Definitief MER
Tuinlei z/n Schelle
-213-
14 TEWERKSTELLINGS- EN INVESTERINGSRAPPORT
Tewerkstelling
Op de kleiontginning zijn in totaal 12-15 voltijdse werkkrachten of equivalenten daarvan werkzaam. Het betreft een
baggerman, kraanmannen, vrachtwagenchauffeurs voor de afvoer van klei en de aanvoer van vulgrond en een
bulldozermachinist.
Investeringen
Niet van toepassing. Alle betrokken percelen zijn reeds eigendom van NV Fr. Ceulemans & Co of zijn voorwerp van
een ontginningsmachtiging.
15214 NV Fr. Ceulemans & Co: Definitief MER
Tuinlei z/n Schelle
-214-
15 SYNTHESE MILIEUEFFECTEN, MILDERENDE MAATREGELEN EN
CONCLUSIE
15.1 SYNTHESE MILIEUEFFECTEN EN MILDERENDE MAATREGELEN
15.1.1 DISCIPLINE LUCHT
Om de bijdrage aan de immissie te bekenen, werd gebruik gemaakt van CAR Vlaanderen versie 2.0 (versie
februari 2012 met geactualiseerde achtergrondconcentraties). Hiermee kunnen de parameters NO2, PM10
en PM2,5 voorspeld worden, wat een toetsing aan de geldende normen mogelijk maakt. Voor de emissie van
NO2 ten gevolge van de vrachtwagentransporten van en naar de kleiontginning is er zowel voor 2015 als
voor 2020 sprake van een belangrijke bijdrage, maar dankzij het gebruik van AdBlue-technologie worden de
stikstofoxides in stikstof omgezet. Wat betreft de emissie van fijn stof die teweeggebracht wordt door deze
vrachtwagentransporten wordt voor PM2,5 en PM10 een beperkte bijdrage begroot, zowel voor 2015 als voor
2020. Deze effecten werden enkel berekend voor het segment van de aan- en afvoerroute tussen de
ontginningssite en de A12 dat doorheen bewoning loopt (Tuinlei – Matenstraat- Pierstraat). De gevolgde
route vanaf de ontsluiting met de A12, is afhankelijk van geografische situering van de afnemer. Uitgaande
van een intensiteit van 136 vrachtwagenbewegingen per werkdag wordt geen of slechts een
verwaarloosbare bijdrage aan het aantal overschrijdingen van de geldende uurgrenswaarde of
daggrenswaarde begroot voor PM10. Voor PM2,5 wordt geen daggrenswaarde wettelijk voorgeschreven.
De meteorologische omstandigheden zijn bepalend voor de potentiële stofhinder bij het berijden van
onverharde grond binnen het projectgebied, evenals bij het laden en lossen van resp. klei en vulgrond.
Voornamelijk langdurige droge periodes of sterke wind (in de richting van de bewoning) kan stofhinder
veroorzaken. Bij nat weer mag aangenomen worden dat er in het geheel geen stofhinder optreedt. Stofhinder
binnen het projectgebied is voornamelijk afkomstig van het rijden langs de werfwegen. Hieraan wordt bij
(aanhoudende) droge omstandigheden een matig negatief effect gekoppeld.
Het laden en lossen op het terrein veroorzaken minder hinder. Aan de andere laad- en losactiviteiten wordt
bij (aanhoudende) droge omstandigheden een gering negatief effect gekoppeld. Het vervoer van klei of
vulgrond langs de verharde weg veroorzaakt weinig of geen stofopwaai, onder het beding dat het wegdek
goed onderhouden wordt en het nodige wordt ondernomen om bevuiling tegen te gaan.
Er wordt uitgegaan van een matig negatief effect bij aanleg en afbraak van de onder de discipline Geluid
voorgestelde gronddam en van een gering negatief effect zolang de gronddam niet begroeid is.
Milderende maatregelen
Door het bedrijf genomen maatregelen
De ontginningsput heeft een diepte van 18 m. Het meeste stof dwarrelt terug neer in de put zelf;
De potentiële hinder door de aan- en afvoertransporten worden tot een minimum beperkt door het gebruik
van voldoende verharde werfwegen en rijplaten;
Op en rond het terrein zijn elementen aanwezig die door hun barrièrewerking stofhinder voorkomen of
reduceren (vegetatie, opgehoopte teelaarde,…).
15214 NV Fr. Ceulemans & Co: Definitief MER
Tuinlei z/n Schelle
-215-
De vrachtwagens maken gebruik van de AdBlue-technologie. Hierdoor worden de bij verbranding gevormde
stikstofoxiden omgezet in elementair stikstof en water. Door de toevoeging van AdBlue wordt hevoldaan aan
de Euro V-norm (Europese richtlijn 99/96/EC). Voor de overige machine wordt gebruik gemaakt van extra
10 ppm voor een betere verbranding;
De wegen op het terrein zijn verhard met rijplaten/steenslag. Hierdoor wordt de stofhinder binnen de
ontginning zelf beperkt en dragen de voertuigen geen of slechts een beperkte hoeveelheid modderresten
met zich mee tot op de openbare weg;
Het wegdek van de Tuinlei en Matenstraat wordt periodiek gereinigd met een borstelwagen (zie hoofdstuk
7.8);
Voor bepaalde bestellingen verloopt het transport per schip vanaf zeekanaal Puurs;
De transportband wordt dagelijks na de dagtaak manueel gereinigd met spade;
Het rooien van bomen en het weghalen van de toplaag wordt uitgesteld tot zo kort mogelijk voor de aanvang
van de ontginningswerken;
De installaties goed en regelmatig onderhouden.
15.1.2 DISCIPLINE BODEM & GRONDWATER
Binnen de huidige vergunning treden verdichtingseffecten enkel thv verstoorde bodems. Door het gebruik van metalen
rijplaten wordt verdichting van machines zoveel mogelijk vermeden. Buiten de ontginningssite komen geen
verdichtingseffecten voor. Geen of verwaarloosbaar effect.
Rekening houdende met het feit dat de oorspronkelijke natuurlijke bodem permanent verloren is en dat pas op langere
termijn een volwaardige bodem zal gevormd worden (na opvullen), en rekening houdende met de realisatie van een
bodem die beter geschikt is voor landbouw dan de oorspronkelijke bodem, wordt er uitgegaan van een
verwaarloosbaar effect.
De Boomse klei komt voor langsheen een as die strekt van Sint-Niklaas tot de omgeving van Genk. Deze wordt enkel
ontgonnen in het Waasland en in de Rupelstreek. Gezien de afgraving aanzienlijk tot groot is in omvang maar de
geologische opbouw zich veel verder uitstrekt dan het studiegebied, wordt er uitgegaan van een matig negatief effect
voor de ontginning.
Voor de nabestemming van de ontginningszones als agrarisch gebied is het van groot belang dat de toplaag van een
goede kwaliteit is. Hierbij gaat het niet enkel over de laag teelaarde van 30 cm, maar ook de onderliggende laag van
grond met als kwaliteitsvereiste vrij hergebruik (ca. 1,2 m). Door de hoge kwaliteitsvereisten van deze laatste, en
omdat dezelfde teelaarde zal gebruikt worden voor afdekking als diegene die oorspronkelijk werd afgegraven bij
aanvang van de ontginningswerken, kan uitgegaan worden van een gelijkaardige kwaliteit, wat overeenkomt met geen
of slechts een verwaarloosbaar effect.
Gezien het lokaal karakter van calamiteiten en de getroffen maatregelen ter preventie hiervan en de beperktheid van
de hoeveelheden evenals een lage grondwaterkwetsbaarheid wordt uitgegaan van een verwaarloosbaar effect voor
de ontginnings- en opvulactiviteiten.
Doordat de uitgraving van klei in de droge wordt uitgevoerd, vindt geen grondwaterbemaling plaats, waardoor er geen
wijziging optreedt van grondwaterstromingen. Vanuit de verschillende huidig geldende vergunningen wordt opgelegd
15214 NV Fr. Ceulemans & Co: Definitief MER
Tuinlei z/n Schelle
-216-
een voldoende dikke kleilaag achter te laten (min. dikte 10 m) bij het ontginnen. Deze zorgt ervoor dat het grondwater
in de onderliggende watervoerende laag niet aan de oppervlakte komt en het hemelwater ook niet in deze laag dringt.
In de groeve wordt het stagnerend hemelwater wel afgepompt wanneer dit water de werkzaamheden verhindert. Er
wordt dan ook uitgegaan van geen effect.
Een stabiliteitsstudie wees uit dat de huidig gehanteerde beschermingsstroken en hellingsgraad (45°) volstaan om te
veiligheid te waarborgen. Ook werd onderzocht wat het effect op de stabiliteit zou zijn mocht een gronddam van tot
7 m hoog worden gerealiseerd zoals voorgesteld als milderende maatregel onder de discipline Geluid. De conclusie
hieromtrent waren dat de grondberm dient te worden uitgevoerd met een helling van 8/4 voor de eigen stabiliteit en
dat er een afstand van 10 m vrijgehouden dient te worden tussen de rand van de put en de aanzet van de grondberm
om de bestaande taludveiligheid van de put niet te verlagen. Dit geldt zowel voor de hoge als voor de lagere bermen.
Verder werd bekerend dat voor een 7 m hoge gronddam een strook van 40 m zou noodzakelijk zijn, wat als niet
efficiënt wordt beschouwd naar plaatsbenutting en ingaat tegen het principe van “optimaal ontginnen”.
Milderende maatregelen
Door het bedrijf genomen maatregelen
−
Er worden geen bestrijdingsmiddelen gebruikt op de site;
−
Er wordt gebruik gemaakt van rijplaten en steenpuin voor de constructie van de werfwegen;
−
Vooraleer steenpuin wordt aangebracht op het terrein, wordt een laag geotextiel (synthetisch weefseldoek)
aangebracht zodat het steenpuin na afloop van de werken terug gerecupereerd kan worden;
−
In de noordwestelijke uithoek van het projectgebied wordt een bredere beschermingsstrook gehanteerd dan
wettelijk vereist. Hier is de beschermingsstrook namelijk tussen 20-30 m breed om het risico op afkalving
van de groevewand hier verder in te perken;
−
De teelaarde en deklagen worden op het terrein zelf hergebruikt na afloop van de ontginnings- en
opvulwerken;
−
Indien er zich ondanks de getroffen voorzorgsmaatregelen (lekdetectie, overvulbeveiliging,..) lekken zouden
voordoen wordt gebruik gemaakt van doeken en ander absorberend materiaal of afbreekmiddelen om de
lekkende olie ter plaatse te houden en op te ruimen;
−
het vullen van de werfmachines met brandstof gebeurt aan de hand van nieuwe werftanks die uitgerust
werden met overvulbeveiliging en permanente lekdetectie. Deze zijn dubbelwandig, waardoor deze
conforme artikel 5.17.3.1 van Vlarem niet dienen ingekuipt te worden.
Verdere mogelijkheden en aanbevelingen
−
vervanging van klassieke hydraulische olie door biodegradeerbare oliën;
15214 NV Fr. Ceulemans & Co: Definitief MER
Tuinlei z/n Schelle
-217-
15.1.3 DISCIPLINE OPPERVLAKTEWATER
Het hemelwater dat in de ontginningsput terecht komt en op de klei stagneert wordt via een systeem bestaande uit
twee pompen met vlotter naar deze gracht gepompt. Een van de pompen bevindt zicht in de ontginningsput nabij het
kleifront dat ontgonnen wordt door de bagger; de tweede pomp bevindt zich in de noordelijke put waar klei ontgraven
wordt met een hydraulische graafmachine. Door het vlottersysteem, wordt er pas water overgepompt indien het
waterniveau een bepaald peil bereikt. Op de afvoer van het hemelwater uit de put zit dus een vertragingseffect.
In de huidige situatie is er stroomafwaarts op de Wullebeek een overstromingsprobleem, door de geringe
infiltratiecapaciteit van de ruime omgeving. Deze worden door de huidige activiteiten slechts in beperkte mate
beïnvloed (door vertragingseffect hemelwater in de put). Door de aanleg van de retentiezone “Wullebeek” net ten
zuiden van het projectgebied, moeten de eerder vermelde overstromingsproblemen voorkomen worden. De werken
om deze retentiezone te implementeren zijn begin 2014 van start gegaan. Het gaat hier dus om de creatie van een
aanzienlijke buffercapaciteit op de Wullebeek die op korte termijn zal gerealiseerd zijn.
Omdat het hemelwater dat uit de groeve wordt opgepompt vertraagd wordt afgevoerd naar de Wullebeek en omdat er
op korte termijn extra buffercapaciteit zal gecreëerd worden voor de retentie van water op de Wullebeek bij hevige
regenval, worden geen overstromingsproblemen verwacht ten gevolge van de ontginningsactiviteiten. De afvoer van
hemelwater in de ontginningsputten dient geïnfiltreerd te worden of, indien infiltratie onmogelijk is, gebufferd te worden
met een buffervolume van minstens 330 m³/ha. Dit volume moet geledigd worden met een maximaal debiet van
10 L/(s.ha). De totale terreinoppervlakte bedraagt 11,84 ha. Dit betekent dat er vanuit de ontginning maximaal
118,4 liter per seconde aan opgevangen hemelwater mag worden afgevoerd.
Het hemelwater dat neervalt in het projectgebied komt niet contact met verontreinigende stoffen en wordt louter
overgepompt naar afvoergrachten die gelegen zijn op maaiveldniveau om dan van daaruit via 1 lozingspunt aan de
zuidzijde van het terrein te worden geleid. Het hemelwater komt via een afvoergracht ten zuiden van de Hillekensweg
in de Wullebeek terecht. Indien door het optreden van een calamiteit het hemelwater vervuild wordt het nooit op het
oppervlaktewater geloosd.
Er wordt geen grondwater afgepompt.
Milderende maatregelen
Door het bedrijf genomen maatregelen
−
Er wordt nooit water overgepompt in het rioleringssysteem;
−
Door gebruik te maken van een vlottersysteem, wordt er pas water overgepompt indien het waterniveau een
bepaald peil bereikt. Op de afvoer van het hemelwater uit de put zit dus een vertragingseffect.
−
De pompsystemen worden uitsluitend elektrisch aangedreven, waardoor geen calamiteiten t.g.v.
brandstoflekken e.d. kunnen ontstaan bij het afpompen van het hemelwater.
−
Er dient steeds minimaal een visuele controle van het ingestroomd hemelwater plaats te vinden vooraleer
het overgepompt wordt naar het oppervlaktewater. Bij het vaststellen van een calamiteit wordt onder geen
beding mogelijk verontreinigd hemelwater afgepompt tot nadat verder onderzoek heeft plaatsgevonden en
de nodige maatregelen getroffen zijn om de verontreiniging te verwijderen / behandelen.
−
De oppervlaktewateren en kunstmatige afvoerwegen voor hemelwater dienen steeds in open bedding te
blijven of aangelegd te worden.
15214 NV Fr. Ceulemans & Co: Definitief MER
Tuinlei z/n Schelle
-218-
Geplande maatregelen
−
De oppervlaktewateren en kunstmatige afvoerwegen voor hemelwater dienen steeds in open bedding te
blijven of aangelegd te worden.
15.1.4 DISCIPLINE GELUID
In functie van de geplande kleiontginning te Schelle werden er acht scenario’s doorgerekend. Zo werd er voor de
groeve één scenario doorgerekend waarin men de teelaarde en vegetatie gaat verwijderen. Voor de ontginning (het
afgraven en transporteren van klei) en de opvullingsactiviteiten zijn er zeven scenario’s doorgerekend. Aangezien
ontginning en opvulling simultaan kunnen plaatsvinden (altijd op verschillende delen binnen de groeve) werd deze
worst case situatie in rekening gebracht.
Op basis van de resultaten van de verschillende doorgerekende scenario’s kunnen we stellen dat de afstand tussen
de meest nabijgelegen woningen ten zuiden en oosten van de groeve en de grenzen van het projectgebied zodanig
zijn dat een overschrijding voor de dagwaarden kan verwacht worden. Hierbij dient benadrukt dat deze
overschrijdingen niet ter hoogte van alle omliggende woningen worden verwacht tijdens de volledige
ontginningsperiode, maar enkel indien de betreffende activiteiten binnen de gesimuleerde afstanden tot een specifieke
woning aanwezig zijn. Bovendien betreffen de doorgerekende scenario’s pieksituaties (alle machinerie werkt in vollast
met wind van bron richting ontvanger) terwijl dit in de praktijk zelden het geval is. Indien vooropgesteld wordt dat de
grenswaarden te allen tijde gerespecteerd dienen te worden ter hoogte van de woningen rondom het
ontginningsgebied, zijn milderende maatregelen noodzakelijk. De keuze voor de uitvoering van dergelijke maatregelen
dient geëvalueerd te worden in overleg met omwonenden. De beoordelingspunten die zich situeren ten noorden en
westen van de groeve liggen verder tot de betrokken activiteiten, hier blijft de norm onder de worst case condities te
allen tijde gerespecteerd.
Op basis van de verkeersgegevens (max. vrachtwagenbewegingen per uur per wegvak) werd met behulp van de SRM
II een overdrachtsberekening ter bepaling van het wegverkeerslawaai (openbare weg) uitgevoerd. Ter hoogte van de
woningen in de Tuinlei (= transportroute richting de groeve) kan het vrachtverkeer een zeer significant negatief effect
op de geluidsimmissie veroorzaken. Wanneer het transport gerelateerd aan de activiteiten van Ceulemans rijdt over
de Pierstraat – Matenstraat, kunnen de equivalente niveaus hier in het slechtste geval toenemen met 1 tot 1,8 dB(A).
Dergelijke wijziging in geluidsimmissie evalueert men als matig significant negatief. Op de N177/A12 is er reeds veel
verkeer aanwezig en zal de bijdrage aan de geluidsimmissie langs deze wegen verwaarloosbaar zijn.
Ten gevolge van de ontginnings- en herstructureringsactiviteiten zelf worden rondom het projectgebied geen
waarneembare trillingen verwacht. Door de korte afstand van sommige woningen in de Tuinlei en in de Matenstraat –
Pierstraat bestaat de kans dat het vrachtverkeer gerelateerd aan de groeve trillingen overdraagt door het rijden over
oneffenheden in het wegdek. We adviseren dat men er op toeziet dat, bij aanvang van de aan het project gerelateerde
transporten, de gebruikte wegsegmenten in optimale staat zijn.
Milderende maatregelen
Door het bedrijf genomen maatregelen
−
De Tuinlei werd door de exploitant zelf geasfalteerd na het bekomen van de nodige stedenbouwkundige
vergunningen. Hierdoor wordt de hinder door de vrachtwagentransporten langs de Tuinlei zoveel mogelijk
beperkt op vlak van geluidsproductie;
15214 NV Fr. Ceulemans & Co: Definitief MER
Tuinlei z/n Schelle
-219-
−
Er wordt enkel klei ontgonnen en opvulgrond aangebracht tijdens de dagperiode (7h00-19h00). De enige
activiteit die vroeger start is het uitrijden van de vrachtwagens. Dit gebeurt omstreeks 6h00 om te voorkomen
dat dit samenvalt met de ochtendspits. Deze activiteit is kortstondig en levert voordelen op binnen de
discipline Mens-Mobiliteit;
−
De laadbakken zijn uitgerust met wanden in inox, waardoor de vulgrond vlot gekipt kan worden. Hierdoor
wordt voorkomen dat de laadkleppen dienen te worden dichtgeslagen om de laadbak de ledigen;
−
De baggerinstallatie wordt aangedreven door elektriciteit.
−
Langs de oostelijke grens van het projectgebied werdt in 2007 een groenscherm aangeplant van 12 m breed.
Ter hoogte van percelen 130 en 131 is deze strook evenwel wat smaller (4-5 m). Hoewel dit groenscherm
nog verder moet ontwikkelen, heeft het reeds enigszins een afschermend effect voor de omgeving;
−
De meeste ontginningsactiviteiten die uitgevoerd worden met hydraulische kraan en ook een groot deel van
de opvulactiviteiten vinden plaats onder het maaiveld, waardoor de hinder ingeperkt wordt.
Verdere mogelijkheden en aanbevelingen
Onder de discipline Geluid werd het aanbrengen van een gronddam langsheen de oostelijke en zuidelijke grens van
het projectgebied als milderende maatregel bestudeerd. Ter hoogte van de beoordelingspunten ten zuiden en oosten
van het projectgebied waar overschrijdingen werden berekend, wordt het specifieke geluidsniveau t.g.v. de activiteiten
na plaatsing van de gronddam gereduceerd tot de toegelaten norm of lager.
Ter hoogte van de overige beoordelingspunten die zich situeren ten noorden en westen van de groeve (welke verder
liggen tot de betrokken activiteiten), bleef de norm onder de worst case condities in alle scenario’s zonder milderende
maatregelen reeds gerespecteerd. Er zijn voor deze punten geen randvoorwaarden die aangeven dat er zich een
probleem kan stellen, milderende maatregelen zijn hier dan ook niet aangewezen.
Een mogelijk alternatief voor een gronddam is het plaatsen van tijdelijke geluidsschermen, dit zijn hightech panelen
opgevuld met speciale geluidsabsorberende fibers. Geluidsschermen worden in het MER echter niet weerhouden als
haalbare optie voor het voorliggend project.
Een stabiliteitsstudie wees uit dat de gronddam dient te worden uitgevoerd met een helling van 8/4 voor de eigen
stabiliteit en er een afstand van 10 m vrijgehouden dient te worden tussen de rand van de put en de aanzet van de
grondberm. Voor een geluidsberm van 7 m hoog betekent dit dat een strook van 40 m breed noodzakelijk is; voor een
geluidsberm van 3 m is 24 m nodig.
Uit een sterkte-zwakteanalyse die in het MER gemaakt wordt m.b.t. de aanleg van de voorgestelde gronddam, volgt
de conclusie dat hiervan beter afgezien wordt. Er moet rekening mee gehouden worden dat deze geluidsproducerende
activiteiten op maaiveldniveau slechts tijdelijk zijn. In functie van klachten ten gevolge van geluidshinder zal steeds
volgend stappenplan worden aangehouden:
−
Detectie van de mogelijke oorzaak van de geluidsbron
−
Monitoring van de geluidsbron via meting
−
Voorstellen van oplossing om geluidshinder te voorkomen
−
Realiseren van meest passende en haalbare oplossing
15214 NV Fr. Ceulemans & Co: Definitief MER
Tuinlei z/n Schelle
-220-
Om toch een mogelijke maatregel aan te reiken m.b.t. het reduceren van geluidshinder in het geval dat dit ondanks
alle voorzorgen een probleem mocht vormen bij het vorderen van de ontginning, dan is een containerwand eventueel
een mogelijke denkpiste. De wenselijkheid hiervan dient te worden afgewogen in nauw overleg met de buurtbewoners.
15.1.5 DISCIPLINE FAUNA EN FLORA
De ontginningsputten die ter hoogte van het bedrijfsterrein van de firma Ceulemans reeds aanwezig zijn en nog zullen
uitgegraven worden zullen geen blijvende structurele wijziging van het landschap met zich meebrengen. Een werkplan
voor het uitvoeren van opvullingswerken op het terrein is reeds opgemaakt. Hierin wordt voorzien dat het terrein na
de ontginning hersteld wordt tot op maaiveldniveau en afgewerkt wordt als agrarisch gebied. De initiële historische
landschapsstructuur wordt uiteindelijk dus terug hersteld. Weliswaar wordt de klei ontgonnen, maar deze gaat ter
hoogte van het bedrijfsterrein niet gepaard met een landschaps-structurerende geomorfologie. De vergunde
kleiontginning zorgt aldus enkel voor een tijdelijke wijziging van de landschapsstructuur. Hiervoor wordt uitgegaan van
een gering negatief effect.
Het huidige ontginningsgebied bevindt zich gedeeltelijk ter hoogte van de landschappelijke relictzone “R10087:
Kleiontginningsgebied Niel, Boom en Rumst”. De eigenheid van deze relictzone zit vervat in de
kleiontginningsactiviteiten die het landschap kenmerkend hebben gevormd. Een vergraven karakter van het landschap
met vele ontginningsputten ten gevolge van de kleiwinning zijn eigen voor het landschap. In de omgeving van Niel
(meer bepaald zone Hellegat) zijn de ontginningsputten aanwezig gebleven en omgevormd tot natuurgebied. De
ontginningsactiviteiten gaande en nog gepland in deze relictzone binnen het huidige projectgebied worden niet als
storend voor de relictzone beschouwd, omdat ze net typerend zijn voor het ontstaan van deze zone. Als nabestemming
is de bestemming van het gebied als agrarisch gebied voorzien. Dit is een herstel van de historische toestand. Het
verdwijnen van de kleiputten op het bedrijfsterrein wordt gezien als het terug realiseren van de historische situatie en
niet zozeer als een groot verlies voor de landschappelijke relictzone. De eigenheid van de relictzone blijft sowieso
sterk vertegenwoordigd in het omliggende gebied. Er wordt uitgegaan van een gering negatief effect. De overige
landschappelijke erfgoedwaarden binnen het studiegebied worden noch direct, noch indirect beïnvloed door het
voorliggende project.
Naast de landschappelijke relicten wordt ook gekeken naar de archeologische potentie van het aangesneden gebied.
Omwille van het ontbreken van een volledig overzicht van archeologische sites die in de ondergrond aanwezig zijn,
dient rekening gehouden te worden met potentiële aanwezigheid van archeologisch erfgoed. De aanwezigheid van
vindplaatsen in de onmiddellijke nabijheid doen vermoeden dat de kans reëel is dat tijdens de ontginning archeologisch
erfgoed wordt aangetroffen. De percelen die onderdeel uitmaken van het projectgebied zijn echter reeds in grote mate
verstoord. Door de voortgang van de ontginningsactiviteiten en de aanleg van de benodigde infrastructuur (werfwegen,
verhardingen,…) werd de toplaag t.h.v. de meeste onderdelen reeds verwijderd of gewijzigd. Het perceel met
kadastraal nummer 120a werd reeds vrijgegeven voor ontginning en opgenomen in de evenementenlaag van het
Centraal Archeologisch Inventaris wegens de hoge verstoringsgraad die hier aangetroffen werd. De twee akkers
(percelen met kadastrale nummers 130 en 131) die nog niet aangesneden werden voor ontginning kennen ook reeds
een grote maat van verstoren van de bouwvoer door de agrarische activiteiten die hier plaatsvinden. Hoewel de bodem
binnen het projectgebied door eerdere activiteiten reeds verstoord is, bestaat er steeds een kans dat archeologische
vondsten aangetroffen worden. Er wordt uitgegaan van een verwaarloosbaar tot potentieel matig negatief effect,
afhankelijk van de betrokken zone.
Door de ontginning vindt er geen beïnvloeding van bouwkundig erfgoed plaats. Er worden geen bemalingen uitgevoerd
en er worden geen zettingseffecten verwacht.
15214 NV Fr. Ceulemans & Co: Definitief MER
Tuinlei z/n Schelle
-221-
Momenteel bevindt de ontginning zich grotendeels reeds in exploitatiefase. Klei wordt ontgonnen en afgevoerd,
opvulgrond wordt aangevoerd. Tijdens deze exploitatiefase zijn de aan- en afvoertransporten, de bagger en enkele
grondhopen (kleihoop, teelaarde hoop en dekgrond hoop), tezamen met het aanwezige groen rondom en op het terrein
bepalend voor de landschapsperceptie. De opvulwerkzaamheden, uitgevoerd met een hydraulische kraan en
rupsbulldozer, zijn meestal niet zichtbaar vermits deze in principe plaatsvinden onder maaiveldniveau.
Voor de site in zijn geheel met het aan- en afrijden van de vrachtwagens naar het bedrijfsterrein wordt uitgegaan van
een matig negatieve beïnvloeding van de visuele perceptie vanuit oostelijke en zuidelijke richting. Tijdens de
nabestemmingsfase (afwerking tot agrarisch gebied) kan tijdelijk sprake zijn van een negatief effect. Vanuit de andere
richtingen is er afscherming door de aanwezigheid van een houtkant op de beschermingsstrook (noordzijde) en door
het ontoegankelijk karakter van de aangrenzende percelen ten westen van het projectgebied. Deze laatste worden
overigens grotendeels omsloten door struik- en boomopslag. Vanuit deze invalshoeken wordt dan ook geen visuele
hinder verwacht. Naar de toekomst toe zal het in 2007 aangeplante groenscherm aan de zuidelijke en oostelijke rand
van het bedrijfsterrein voor bijkomende visuele afscherming zorgen. Wanneer het baggerfront verschuift naar de
akkerpercelen langs de oostelijke zijde van het projectgebied (kadastrale nummer 130 en 131), zal het groenscherm
dat hier aanwezig is wel dienen verwijderd te worden om dan na de ontginning terug aan te planten.
Onder de discipline Geluid wordt voorgesteld om een gronddam op te richten langsheen de gehele zuidelijke en
oostelijke grens. De hoogte van deze gronddam varieert van 3 à 4 m aan de uiteinden tot 7 m in de zuidoostelijke hoek
van het projectgebied. Dit heeft een belangrijke impact op de landschapsperceptie. Tijdens de aanleg (en afbraak) van
deze gronddam, zullen de machines tot hoog boven het maaiveld moeten werken. Dit is echter een tijdelijke impact.
Na de aanleg zal de gronddam nog enige tijd onbegroeid blijven, waardoor een bijzonder opvallend element in het
landschap zal vormen. Voornamelijk het gedeelte dan tot 7 m reikt in de zuidoostelijke hoek zal buiten proportie zijn
t.o.v. van de overige kleinschalige landschapselementen zoals de groenbuffer die langsheen de perceelsgrens staat.
Indien de gronddam gerealiseerd wordt zal de groenbuffer (4-5 m hoog) sowieso behouden blijven, waardoor het effect
enigszins opgevangen wordt. Anderzijds kan de relativering van het hoogste deel van de gronddam t.o.v. de houtkant
net leiden tot een verhoogde negatieve perceptie van deze beelddrager.
Milderende maatregelen
Door het bedrijf genomen maatregelen
−
Langs de oostelijke grens van het projectgebied werd in 2007 een groenscherm aangeplant van 12 m breed.
Het betreft een beplanting met zowel inheemse bomen als struiken (zwarte els, zomereik, gewone es,
gewone beuk, …). Ter hoogte van percelen 130 en 131 is deze strook evenwel wat smaller (4-5 m);
−
Er worden geen bestrijdingsmiddelen gebruikt op de site.
Geplande maatregelen
−
Hoewel het projectgebied gezien de geldende ruimtelijke bestemming niet als natuurgebied kan worden
ingericht, zullen er maatregelen worden genomen om te komen tot een doorwaadbaar complex dat de
aanwezige of potentiële soorten de nodige kansen biedt zich doorheen het gebied te verplaatsen en hier
mogelijk een tijdelijk tussenstop vindt. Concreet zal gewerkte worden met een brede corridor langs een
noord-zuidas doorheen het projectgebied - waar ook de nodige vochtige elementen worden aangebracht
i.f.v. amfibiën - in combinatie met de bestaande groenbuffer langsheen de perceelsgrenzen van de groeve.
15214 NV Fr. Ceulemans & Co: Definitief MER
Tuinlei z/n Schelle
-222-
Verdere mogelijkheden en aanbevelingen
−
Aan zowel de zuidelijke als oostelijk grens van het projectgebied wordt vanuit de discipline Geluid een
gronddam voorgesteld als milderende maatregel. Deze zou een hoogte hebben die varieert tussen 3-7 m
(zie discipline Geluid). Het milderend effect op de geluidsimmissie dat hierdoor gerealiseerd kan ook de
rustverstoring in de omgeving terugdringen, maar de barrièrewerking van de voorgestelde gronddammen is
tevens een belangrijk aspect dat dient afgewogen te worden tegen de voordelen qua geluidsreducerend
effect (zie 7.5.4.2). Zowel door de deskundige geluid als door de exploitant wordt aangegeven dat de aanleg
enerzijds en de verwijdering (na afwerking) van de gronddam anderzijds zelf een significante stijging van de
geluidsdruk zal teweegbrengen over de gehele periode van de aanleg/verwijdering. Dit heeft onder meer te
make met hoogte t.o.v. het maaiveld waarop de machines zich zullen moeten begeven om de gronddam te
kunnen realiseren (tot 7 m boven maaiveldniveau).
15.1.6 LANDSCHAP, BOUWKUNDIG ERFGOED EN ARCHEOLOGIE
De ontginningsputten die ter hoogte van het bedrijfsterrein van de firma Ceulemans reeds aanwezig zijn en nog zullen
uitgegraven worden zullen geen blijvende structurele wijziging van het landschap met zich meebrengen. Een werkplan
voor het uitvoeren van opvullingswerken op het terrein is reeds opgemaakt. Hierin wordt voorzien dat het terrein na
de ontginning hersteld wordt tot op maaiveldniveau en afgewerkt wordt als agrarisch gebied. De initiële historische
landschapsstructuur wordt uiteindelijk dus terug hersteld. Weliswaar wordt de klei ontgonnen, maar deze gaat ter
hoogte van het bedrijfsterrein niet gepaard met een landschaps-structurerende geomorfologie. De vergunde
kleiontginning zorgt aldus enkel voor een tijdelijke wijziging van de landschapsstructuur. Hiervoor wordt uitgegaan van
een gering negatief effect.
Het huidige ontginningsgebied bevindt zich gedeeltelijk ter hoogte van de landschappelijke relictzone “R10087:
Kleiontginningsgebied Niel, Boom en Rumst”. De eigenheid van deze relictzone zit vervat in de
kleiontginningsactiviteiten die het landschap kenmerkend hebben gevormd. Een vergraven karakter van het landschap
met vele ontginningsputten ten gevolge van de kleiwinning zijn eigen voor het landschap. In de omgeving van Niel
(meer bepaald zone Hellegat) zijn de ontginningsputten aanwezig gebleven en omgevormd tot natuurgebied. De
ontginningsactiviteiten gaande en nog gepland in deze relictzone binnen het huidige projectgebied worden niet als
storend voor de relictzone beschouwd, omdat ze net typerend zijn voor het ontstaan van deze zone. Als nabestemming
is de bestemming van het gebied als agrarisch gebied voorzien. Dit is een herstel van de historische toestand. Het
verdwijnen van de kleiputten op het bedrijfsterrein wordt gezien als het terug realiseren van de historische situatie en
niet zozeer als een groot verlies voor de landschappelijke relictzone. De eigenheid van de relictzone blijft sowieso
sterk vertegenwoordigd in het omliggende gebied. Er wordt uitgegaan van een gering negatief effect. De overige
landschappelijke erfgoedwaarden binnen het studiegebied worden noch direct, noch indirect beïnvloed door het
voorliggende project.
Naast de landschappelijke relicten wordt ook gekeken naar de archeologische potentie van het aangesneden gebied.
Omwille van het ontbreken van een volledig overzicht van archeologische sites die in de ondergrond aanwezig zijn,
dient rekening gehouden te worden met potentiële aanwezigheid van archeologisch erfgoed. De aanwezigheid van
vindplaatsen in de onmiddellijke nabijheid doen vermoeden dat de kans reëel is dat tijdens de ontginning archeologisch
erfgoed wordt aangetroffen. De percelen die onderdeel uitmaken van het projectgebied zijn echter reeds in grote mate
verstoord. Door de voortgang van de ontginningsactiviteiten en de aanleg van de benodigde infrastructuur (werfwegen,
verhardingen,…) werd de toplaag t.h.v. de meeste onderdelen reeds verwijderd of gewijzigd. Het perceel met
kadastraal nummer 120a werd reeds vrijgegeven voor ontginning en opgenomen in de evenementenlaag van het
15214 NV Fr. Ceulemans & Co: Definitief MER
Tuinlei z/n Schelle
-223-
Centraal Archeologisch Inventaris wegens de hoge verstoringsgraad die hier aangetroffen werd. De twee akkers
(percelen met kadastrale nummers 130 en 131) die nog niet aangesneden werden voor ontginning kennen ook reeds
een grote maat van verstoren van de bouwvoer door de agrarische activiteiten die hier plaatsvinden. Hoewel de bodem
binnen het projectgebied door eerdere activiteiten reeds verstoord is, bestaat er steeds een kans dat archeologische
vondsten aangetroffen worden. Er wordt uitgegaan van een verwaarloosbaar tot potentieel matig negatief effect,
afhankelijk van de betrokken zone.
Door de ontginning vindt er geen beïnvloeding van bouwkundig erfgoed plaats. Er worden geen bemalingen uitgevoerd
en er worden geen zettingseffecten verwacht.
Momenteel bevindt de ontginning zich grotendeels reeds in exploitatiefase. Klei wordt ontgonnen en afgevoerd,
opvulgrond wordt aangevoerd. Tijdens deze exploitatiefase zijn de aan- en afvoertransporten, de bagger en enkele
grondhopen (kleihoop, teelaarde hoop en dekgrond hoop), tezamen met het aanwezige groen rondom en op het terrein
bepalend voor de landschapsperceptie. De opvulwerkzaamheden, uitgevoerd met een hydraulische kraan en
rupsbulldozer, zijn meestal niet zichtbaar vermits deze in principe plaatsvinden onder maaiveldniveau.
Voor de site in zijn geheel met het aan- en afrijden van de vrachtwagens naar het bedrijfsterrein wordt uitgegaan van
een matig negatieve beïnvloeding van de visuele perceptie vanuit oostelijke en zuidelijke richting. Tijdens de
nabestemmingsfase (afwerking tot agrarisch gebied) kan tijdelijk sprake zijn van een negatief effect. Vanuit de andere
richtingen is er afscherming door de aanwezigheid van een houtkant op de beschermingsstrook (noordzijde) en door
het ontoegankelijk karakter van de aangrenzende percelen ten westen van het projectgebied. Deze laatste worden
overigens grotendeels omsloten door struik- en boomopslag. Vanuit deze invalshoeken wordt dan ook geen visuele
hinder verwacht. Naar de toekomst toe zal het in 2007 aangeplante groenscherm aan de zuidelijke en oostelijke rand
van het bedrijfsterrein voor bijkomende visuele afscherming zorgen. Wanneer het baggerfront verschuift naar de
akkerpercelen langs de oostelijke zijde van het projectgebied (kadastrale nummer 130 en 131), zal het groenscherm
dat hier aanwezig is wel dienen verwijderd te worden om dan na de ontginning terug aan te planten.
Onder de discipline Geluid wordt voorgesteld om een gronddam op te richten langsheen de gehele zuidelijke en
oostelijke grens. De hoogte van deze gronddam varieert van 3 à 4 m aan de uiteinden tot 7 m in de zuidoostelijke hoek
van het projectgebied. Dit heeft een belangrijke impact op de landschapsperceptie. Tijdens de aanleg (en afbraak) van
deze gronddam, zullen de machines tot hoog boven het maaiveld moeten werken. Dit is echter een tijdelijke impact.
Na de aanleg zal de gronddam nog enige tijd onbegroeid blijven, waardoor een bijzonder opvallend element in het
landschap zal vormen. Voornamelijk het gedeelte dan tot 7 m reikt in de zuidoostelijke hoek zal buiten proportie zijn
t.o.v. van de overige kleinschalige landschapselementen zoals de groenbuffer die langsheen de perceelsgrens staat.
Indien de gronddam gerealiseerd wordt zal de groenbuffer (4-5 m hoog) sowieso behouden blijven, waardoor het effect
enigszins opgevangen wordt. Anderzijds kan de relativering van het hoogste deel van de gronddam t.o.v. de houtkant
net leiden tot een verhoogde negatieve perceptie van deze beelddrager.
Milderende maatregelen
Door het bedrijf genomen maatregelen
−
Langs de oostelijke grens van het projectgebied werd in 2007 een groenscherm aangeplant van 12 m breed.
Het betreft een beplanting met zowel inheemse bomen als struiken (zwarte els, zomereik, gewone es,
gewone beuk, …). Ter hoogte van percelen 130 en 131 is deze strook evenwel wat smaller (4-5 m). Hoewel
dit groenscherm nog verder moet ontwikkelen, heeft het reeds een belangrijk afschermend effect voor de
omgeving.
15214 NV Fr. Ceulemans & Co: Definitief MER
Tuinlei z/n Schelle
-224-
−
De meeste ontginningsactiviteiten die uitgevoerd worden met hydraulische kraan en ook een groot deel van
de opvulactiviteiten vinden plaats onder het maaiveld, waardoor de visuele hinder ingeperkt wordt.
Verdere mogelijkheden en aanbevelingen
−
Vanuit de discipline Geluid wordt voorgesteld de te stockeren teelaarde aan te wenden als een gronddam
van 3 tot 7 m hoog langs de zuidelijke en oostelijke grens van het projectgebied. Niet alleen zou dit voordeel
opleveren op gebied van het geluidsniveau dat waarneembaar is in de omgeving van de ontginning, maar
het zou ook zorgen voor een belangrijke visuele afscherming. Zowel langs de zuidelijke en oostelijke zijde
van het projectgebied lopen buurtwegen die deel uitmaken van gemarkeerde fiets- en wandelroutes. Het
eerder vermelde groenscherm zorgt echter ook reeds voor een belangrijk visueel afschermend effect.
Ondanks de visuele afscherming, kan de gronddam ook (of onderdelen daarvan) als negatieve beelddrager
gepercipieerd worden. Tijdens de aanleg (en afbraak) van deze gronddam, zullen de machines tot hoog
boven het maaiveld moeten werken. Na de aanleg zal de gronddam nog enige tijd onbegroeid blijven,
waardoor een bijzonder opvallend element in het landschap zal vormen. Indien de gronddam gerealiseerd
wordt zal de groenbuffer sowieso behouden blijven, waardoor het effect enigszins opgevangen wordt.
Anderzijds kan de relativering van het hoogste deel van de gronddam (7 m) t.o.v. de houtkant (4-5 m) net
leiden tot een verhoogde negatieve perceptie van deze beelddrager.
15.1.7 DISCIPLINE MENS - MOBILITEIT
Verkeersgeneratie
De huidige gemiddeld 90 vrachtbewegingen van en naar de kleiput, zoals opgenomen in de projectbeschrijving (zie
hoofdstuk 3.2) vormen slechts 0,6 % van het totale verkeer, gemeten over de volledige dag. In de toekomst, nadat ‘De
Banaan’ is afgewerkt en/of nadat een hernieuwing van de milieuvergunning bekomen is, worden er dat gemiddeld 136
vrachtbewegingen, of ca. 1,0 % van het aantal voertuigen. Indien het aantal transporten omgezet wordt naar
personenauto-equivalenten (2 pae per vrachtwagen), dan zal het aandeel op de Matenstraat/Pierstraat 2% bedragen.
De impact hiervan op de restcapaciteit van de weg wordt enkel voor de ochtendspits bekeken. Immers, tijdens het
avondpiekuur tussen 17 en 18 uur rijden er geen vrachtwagens meer met grond naar de kleiput.
De restcapaciteit ’s ochtends tussen 8 en 9 uur bedraagt ca. 230 voertuigen (800 – 570 waargenomen voertuigen) in
de richting van het centrum van Niel. Het gemiddelde van 6 vrachtwagens (vandaag) en 8 (in de toekomst) per uur ligt
onder de 10% van de restcapaciteit van de betrokken weg Matenstraat/Pierstraat. Hierdoor wordt een verwaarloosbaar
effect begroot op het vlak van bereikbaarheid.
Routekeuze
Route van en naar A12
Het intergemeentelijk mobiliteitsplan Rupelstreek en Aartselaar legt de krijtlijnen vast voor de routekeuze van en naar
de kleiput (zie beleidscontext). Het uitgangspunt is hierbij om vanuit het principe van de kamstructuur via één van de
geselecteerde ontsluitingswegen van en naar de A12 te rijden. De volgende ontsluitingswegen komen hierbij in
aanmerking:
15214 NV Fr. Ceulemans & Co: Definitief MER
Tuinlei z/n Schelle
-225-
−
Matenstraat-Pierstraat (= huidige routekeuze)
−
Westelijk deel N171 (vanaf eind 2015)
−
Steenwinkel-Bist
Bij het verlenen van de vergunning voor het opvullen van een gedeelte van de ontginningsput werd opgelegd aan de
huidige exploitant dat het transport diende te gebeuren via de A12. Tussen de A12 en het ontginningsgebied is de
exploitant verplicht om de kortste weg te nemen. De kortste weg naar de A12/N177 is vandaag via de Tuinlei,
Matenstraat en Pierstraat. Deze weg is bijna volledig gelegen in woongebied op grondgebied van Rumst, Aartselaar
en Niel. Ongeveer 1,2 km woongebied wordt er gekruist.
Bij aanvang was de Tuinlei en het deel van de Matenstraat naar het ontginningsgebied nog niet verhard. De exploitant
heeft deze weg zelf verhard met asfalt, na het bekomen van de nodige vergunningen van Niel, Aartselaar en Schelle
(deze straat ligt op het grondgebied van deze 3 gemeenten). Tussen 25 en 27 juni 2014 werden de kasseien aan het
begin van de Matenstraat (waar deze een aftakking maakt richting Tuinlei) verwijderd en vervangen door
geluidsreducerende KWS-verharding. Tevens werden overige segmenten die zich in slechte staat bevonden
aangepakt. Bijlage 15 geeft op kaart weer over welke segmenten het gaat; bijlage 16 bestaat uit een aantal foto’s
genomen tijdens en na afloop van de werken.
Met de aanleg van ‘De Banaan’ (N171) ontstaat in 2015 een nieuwe situatie en een nieuwe route van en naar de A12
via ’s Herenbaan in vervanging van de Pierstraat. Op termijn zal de N171 ook in oostelijke richting worden
doorgetrokken tot aan de E19. Wanneer het gehele traject operationeel zal zijn (A12-E19), is echter nog niet gekend.
Hoewel deze nieuwe route de meest logische lijkt, werden toch nog een aantal alternatieven van en en naar de A12
bekeken en met elkaar vergeleken:
−
Tuinlei – Matenstraat – ’s Herenbaan – N171 (= voorkeursroute)
−
Tuinlei – Steenwinkelstraat – Bist (alternatief 1)
−
Buurtweg 35 (Den Hooghen weg) – Steenwinkelstraat – Bist (alternatief 2)
−
Buurtweg 33 (Hillekensweg) – Koekoekstraat – Brandekensweg (alternatief 3)
In de volgende tabel worden de verschillende alternatieve routes met elkaar vergeleken:
Voorkeursroute
Alternatief 1
Alternatief 2
Alternatief 3
Lengte van de route
1,8 km
3,7 km
1,9 km
1,0 km
Waarvan via woonstraat
0,7 km
2,2 km
0,6 km
0,2 km
Technische haalbaarheid
Ok
Tuinlei onaangepast
Den Hooghen
onaangepast
Conformiteit mobiliteitsplan
Ok
Ok
Ok
Niet conform
Impact
verzadigingsgraad
Verwaarloosbaar
Verwaarloosbaar
Verwaarloosbaar
Verwaarloosbaar
Verkeersleefbaarheid
Gering negatief
Matig negatief
Gering negatief
Verwaarloosbaar
Verkeersveiligheid
Gering negatief
Gering negatief
Gering negatief
Gering negatief
op
15214 NV Fr. Ceulemans & Co: Definitief MER
Weg
Tuinlei z/n Schelle
Hillekensweg
onaangepast
-226-
Globaal beschouwd scoort de voorkeursroute het beste: het is op één na de kortste route naar de N177/A12, er hoeven
geen wegen te worden aangepast, de impact van de voertuigbewegingen op de restcapaciteit is verwaarloosbaar en
zowel op het vlak van verkeersleefbaarheid en verkeersveiligheid is het effect gering negatief (dit laatste heeft dit te
maken met het verlengde van de Tuinlei op het grondgebied van Niel/Aartselaar die een wandelroute is en fietsroute,
zowel functioneel als recreatief).
Het alternatief via het noordelijk deel van de Tuinlei en de Steenwinkelstraat – Bist is veel langer, vergt een volledige
aanpassing van de Tuinlei (het eerste deel van de Tuinlei is vandaag onverhard en slecht berijdbaar) en scoort op het
vlak van verkeersleefbaaheid slechter (Steenwinkelstraat is één lange woonstraat met ca. 300 woningen). Bovendien
is de Steenwinkelstraat bochtig en uitgerust met rijbaanversmallingen;
De kortere versie via Den Hooghen Weg vraagt eveneens infrastructurele aanpassingen, en scoort op de andere
criteria gelijkaardig aan het vorige alternatief.
Het alternatief 3 via de Hillekensweg is weliswaar de kortste route, maar komt uit op de N177 tussen het kruispunt Bist
en Pierstraat en is daarmee niet conform het intergemeentelijk mobiliteitsplan van de Rupelstreek en Aartselaar.
Bovendien moet het vrachtverkeer dan om de A12 te bereiken toch ofwel richting kruispunt Pierstraat (naar Antwerpen,
Boom of Brussel) of richting kruispunt Bist (vanuit Boom/Brussel, en van en naar Antwerpen) rijden. Bovendien zijn
ook voor dit alternatief, net zoals voor alternatief 2, technische aanpassingen (verbredingen) aan de weg en een aantal
kruispunten nodig, waardoor deze routes vandaag niet mogelijk zijn.
Bijkomend is het kruispunt N177/A12 – Bist aanzienlijk complex door de gelijkgrondse afwikkeling en de vele
afslagbewegingen en minder overzichtelijk waarbij eveneens minder comfort voor de fietsers en voetgangers terug te
vinden is. Dit laatste is ook een groot nadeel voor alternatief 1 en 2.
Routekeuze van en naar de E19
Een deel van het vrachtverkeer volgt niet de A12, maar rijdt door richting de E19. De huidige verbinding tussen de A12
en de E19 is de Pierstraat deel ten oosten van de A12 en de N171 en deels gelegen op het grondgebied van Aartselaar
en Rumst. Op termijn zal de Pierstraat vervangen worden door het ontbrekende deel van de N171. Het is nog niet
bekend wanneer dit deel zal aangelegd worden. Tot dat moment zal de Pierstraat gebruikt worden als voorlopig
alternatief voor de N171. De Pierstraat is een woonstraat, maar het betreft een goed uitgeruste weg met soms een
dubbelrichtingsfietspad, soms enkelrichtingsfietspaden, gescheiden van de rijweg door een smalle groenstrook. Dit
deel van de Pierstraat verwerkt vandaag 5 tot 8% vrachtverkeer. Uitgaande van het gegeven dat ca. één vierde van
de vrachtwagens deze route zullen nemen, zal slechts een fractie hiervan afkomstig zijn van de kleiput, met name
maximum 4 vrachten per uur.
Volgens de projectbeschrijving zal maximaal 54.000 m³ aanvoer van vulgrond per jaar via dit deel van Pierstraat
richting E19 gaan (zolang de N171 niet is doorgetrokken). Omgerekend naar daggemiddelden bedraagt dit maximaal
4 vrachtbewegingen per uur, wat een fractie is van het totaal aantal vrachtwagens die vandaag de Pierstraat gebruiken.
Wanneer de totale hoeveelheid van 54.000 m³ vulgrond overschreden wordt, zal onmiddellijk overgeschakeld worden
op alternatieve tracés langs de A12 om tot op bestemmingen te komen waarvoor de E19 de snelste / meest efficiënte
keuze zou zijn. Dit zal halfjaarlijks aan het gemeentebestuur van Aartselaar voorgelegd worden aan de hand de
gegevens die werden overgemaakt aan de grondbank. De overige 81.000 m³ (135.000 m³ - 54.000 m³) aan vulgrond
die wordt aangevoerd, zal dus steeds over alternatieve routes (= niet langs het deel van de Pierstraat aan de oostzijde
van de A12) worden getransporteerd.
15214 NV Fr. Ceulemans & Co: Definitief MER
Tuinlei z/n Schelle
-227-
Milderende maatregelen
Hierboven kon worden aangetoond dat vanaf eind 2015, het ogenblik waarop de nieuwe milieuvergunning van start
zou gaan, de meest aangewezen aan- en afvoerroute die via de nieuwe N171 zal zijn. Hoewel deze route zeker niet
ideaal te noemen valt, scoort zij toch het best in vergelijking met andere mogelijkheden. Knelpunten blijven de smalle
Tuinlei ter hoogte van de Wullebeek en het beperkt rijden door woonstraten zoals de Matenstraat en ’s Herenbaan.
Milderende maatregelen hierbij kunnen zijn:
−
Het zich houden aan de snelheidsbeperking van 50 km/ uur
−
Het plaatsen van een spiegel in het smalste deel van de Tuinlei, zodat vrachtwagens zichtbaar kunnen
worden recreatieve voetgangers en fietsers.
15.1.8 DISCIPLINE MENS - RUIMTELIJKE ASPECTEN EN GEZONDHEID
Klachten
Bij de provinciale milieu-inspectie noch bij de gemeente Schelle werden ooit klachten ontvangen m.b.t. de
kleiontginnings- of opvulactiviteiten van NV Fr. Ceulemans & Co. Ook de gemeente Niel bevestigt dat er de laatste
jaren géén klachten m.b.t. de uitbating van de kleiontginning en vervoer dat daarmee gepaard gaat werden gemeld
aan het gemeentebestuur van Niel.
Bij de gemeente Aartselaar werden nooit officiële klachten gericht tegen de exploitant geregistreerd. De gemeente
Aartselaar meldt wel dat in 2007 en 2008 een buurtcomité actief was, dat omwille van de door de exploitatie van de
firma NV Fr. Ceulemans & Co toegenomen verkeersoverlast in de Matenstraat-Pierstraat diverse malen heeft
aangedrongen op maatregelen.
De exploitant zal ook in de toekomst het nodige ondernemen om hinder voor de omwonenden zoveel mogelijk te
voorkomen. Mochten er klachten, vragen of aanbevelingen zijn, dan mogen (potentieel) gehinderden hem steeds
opbellen en zal het nodige ondernomen worden om hieraan tegemoet te komen.
Geluidshinder
In functie van de geplande kleiontginning te Schelle werden er acht scenario’s doorgerekend. Op basis van de
resultaten van de verschillende doorgerekende scenario’s kunnen we stellen dat de afstand tussen de meest
nabijgelegen woningen ten zuiden en oosten van de groeve en de grenzen van het projectgebied zodanig zijn dat een
overschrijding voor de dagwaarden kan verwacht worden. Hierbij dient benadrukt dat deze overschrijdingen niet ter
hoogte van alle omliggende woningen worden verwacht tijdens de volledige ontginningsperiode, maar enkel indien de
betreffende activiteiten binnen de gesimuleerde afstanden tot een specifieke woning aanwezig zijn. Bovendien
betreffen de doorgerekende scenario’s pieksituaties (alle machinerie werkt in vollast met wind van bron richting
ontvanger) terwijl dit in de praktijk zelden het geval is.
Op basis van de verkeersgegevens (max. vrachtwagenbewegingen per uur per wegvak) werd met behulp van de SRM
II een overdrachtsberekening ter bepaling van het wegverkeerslawaai (openbare weg) uitgevoerd. Ter hoogte van de
woningen in de Tuinlei (= transportroute richting de groeve) kan het vrachtverkeer een zeer significant negatief effect
op de geluidsimmissie veroorzaken. Wanneer het transport gerelateerd aan de activiteiten van Ceulemans rijdt over
de Pierstraat – Matenstraat, kunnen de equivalente niveaus hier in het slechtste geval toenemen met 1 tot 1,8 dB(A).
15214 NV Fr. Ceulemans & Co: Definitief MER
Tuinlei z/n Schelle
-228-
Dergelijke wijziging in geluidsimmissie evalueert men als matig significant negatief. Op de N177/A12 is er reeds veel
verkeer aanwezig en zal de bijdrage aan de geluidsimmissie langs deze wegen verwaarloosbaar zijn.
Ten gevolge van de ontginnings- en herstructureringsactiviteiten zelf worden rondom het projectgebied geen
waarneembare trillingen verwacht.
Wegbevuiling
Op de site worden de werfwegen verhard met steenpuin en rijplaten. Hierdoor wordt zoveel mogelijk voorkomen dat
de vrachtwagens in contact komen met de bodemspecie bij het afvoeren van klei en evenzeer bij het aanvoeren van
vulgrond. Bijgevolg treedt wegdekbevuiling slechts in zeer beperkte mate op ter hoogte van de openbare weg (Tuinlei,
Matenstraat, Pierstraat).
Vanuit de geldende stedenbouwkundige vergunningen wordt overigens opgelegd dat de openbare weg dient rein
gehouden te worden in de nabijheid van de bouwwerken. Het wegdek van de Tuinlei wordt dan ook periodiek gereinigd
met een borstelwagen. De exploitant zal ook bij het betrokken gemeentebestuur melden wanneer geborsteld zal
worden, om zo dubbelwerk te vermijden en aan te geven dat het nodige ondernomen wordt om het wegdek schoon te
houden.
Stofhinder
Voor een kwantitatief onderbouwde evaluatie van de stofemissie t.g.v. de ontginnings- en opvullingsactiviteiten vanuit
het projectgebied, ontbreken echter de nodige emissiekengetallen en dient rekening gehouden te worden met grote
mate van onzekerheid. Hoewel niet tot een emissietotaal gekomen kan worden, zijn voor sommige deelactiviteiten wel
cijfers beschikbaar. Voor het kwantitatief inschatten van de stofopwaai ten gevolge van het laden of lossen en het
transport per vrachtwagen kan gebruik gemaakt worden van cijfers van het Amerikaanse Environment Protection
Agency (EPA). Theoretisch gezien mag uitgegaan worden van gemiddeld 124,86 g stofopwaai per werkdag ten
gevolge van het laden van vrachtwagens (zowel in de huidige als in de toekomstige situatie), 241,2 g stofopwaai per
werkdag ten gevolge van het lossen van vulgrond in de huidige situatie en 603,3 g in de toekomstige.
Wijziging bodemgebruik
Als bodemgebruik hebben we hier te maken met landbouwkundig gebruik. Het projectgebied heeft volgens de
landbouwwaarderingskaart een matige landbouwkundige waardering. Oorzaak is de dikke kleilaag die zorgt voor een
slechte drainage van de gronden.
Binnen projectgebied is het bodemgebruik voor een groot deel reeds gewijzigd.
Door de ontginning zijn er landbouwgronden die tijdelijk niet meer voor de landbouw kunnen gebruikt worden. Het
betreft echter bodems met een matige landbouwkundige waardering, waarvoor als nabestemming agrarisch gebied
zal worden gerealiseerd. Bijgevolg wordt uitgegaan van een matig negatief effect.
Recreatie
Zie effecten onder 2.7 Mens-Mobiliteit.
15214 NV Fr. Ceulemans & Co: Definitief MER
Tuinlei z/n Schelle
-229-
Milderende maatregelen
Door het bedrijf genomen maatregelen
−
De ontginningsput heeft een diepte van 18 m. Het meeste stof dwarrelt terug neer in de put zelf;
−
De potentiële stofhinder door de aan- en afvoertransporten worden tot een minimum beperkt door het gebruik
van voldoende verharde werfwegen en rijplaten;
−
Het wegdek van de Tuinlei wordt periodiek gereinigd met een borstelwagen;
−
De Tuinlei werd door de exploitant zelf geasfalteerd na het bekomen van de nodige stedenbouwkundige
vergunningen. Hierdoor wordt de hinder door de vrachtwagentransporten langs de Tuinlei zoveel mogelijk
beperkt op vlak van geluidsproductie, trillingen, stofopwaai en de algemene berijdbaarbeid van de
Tuinlei/Matenstraat;
−
Het transport met vrachtwagens op het terrein verloopt steeds langs de met steenpuin of met rijplanen
verharde wegenissen, waardoor de voertuigen geen of slechts een beperkte hoeveelheid modderresten met
zich –meedragen tot op de openbare weg;
−
Er wordt enkel klei ontgonnen en opvulgrond aangebracht tijdens de dagperiode (7h00-19h00). De enige
activiteit die vroeger start is het uitrijden van de vrachtwagens. Dit gebeurt omstreeks 6h00 om te voorkomen
dat dit samenvalt met de ochtendspits. Deze activiteit is kortstondig en levert voordelen op binnen de
discipline Mens-Mobiliteit;
−
De laadbakken zijn uitgerust met wanden in inox, waardoor de vulgrond vlot gekipt kan worden. Hierdoor
wordt voorkomen dat de laadkleppen dienen te worden dichtgeslagen om de laadbak de ledigen;
−
De baggerinstallatie en de pompen voor het afvoeren van het hemelwater worden aangedreven door
elektriciteit.
−
Langs de oostelijke grens van het projectgebied werd in 2007 een groenscherm aangeplant van 12 m breed.
Het betreft een beplanting met zowel inheemse bomen als struiken (zwarte els, zomereik, gewone es,
gewone beuk, …). Ter hoogte van percelen 130 en 131 is deze strook evenwel wat smaller (4-5 m). Hoewel
dit groenscherm nog verder moet ontwikkelen, heeft het reeds een belangrijk afschermend effect voor de
omgeving;
−
De meeste ontginningsactiviteiten die uitgevoerd worden met hydraulische kraan en ook een groot deel van
de opvulactiviteiten vinden plaats onder het maaiveld, waardoor de visuele hinder ingeperkt wordt.
−
Voor een aantal percelen die tijdelijk niet kunnen gebruikt worden voor landbouwkundige toepassingen wordt
door de exploitant gecompenseerd door de betrokken landbouwer(s) in het reeds afgewerkte deel van het
ontginningsgebied in eigendom bij de firma NV Vervoeruitbating Ceulemans & Co hun activiteit te laten
verderzetten. In eerste instantie zal het hier gaan om hooi- of weiland, gezien het enkele jaren duurt vooral
de bodem weer geschikt is voor akkerbouw.
Verdere mogelijkheden
−
Om wegbevuiling te voorkomen zou ook een bandenwasinstallatie kunnen gebruikt worden. Belangrijke
belemmeringen zijn het niet kunnen functioneren bij vrieskou, de hoge kostprijs en intensief onderhoud.
15214 NV Fr. Ceulemans & Co: Definitief MER
Tuinlei z/n Schelle
-230-
16 EINDCONCLUSIE
Het betreft de hernieuwing van de milieuvergunning voor een kleiontginning gelegen in het ontginningsgebied ten
noorden van de Tuinlei in Schelle. Zowel de huidige vergunning voor het ontginnen van de klei als de vergunning voor
het opvullen van de kleiput vervallen op 1 augustus 2015. Er is echter nog een aanzienlijk volume klei voorradig in de
groeve. Ook het heropvullen van de kleiputten en het afwerken voor de nabestemming als agrarisch gebied zal nog
tot na de einddatum van de huidige vergunning duren. De totale oppervlakte van het voor ontginning vergunde gebied
bedraagt ca. 33,6 ha. De totale oppervlakte van het huidig voorliggende projectgebied bedraagt nog ca. 12,8 ha en
beperkt zich tot percelen gelegen in het door het gewestplan als ontginningsgebied bestemde gedeelte. De percelen
gelegen in het uitbreidingsgebied voor ontginning, worden door het voorliggende project niet aangesneden.
De ontginningsput heeft een diepte van 18 m waardoor het meeste stof neerdwarrelt in de put zelf. Wat betreft de
emissie van fijn stof die teweeggebracht wordt door deze vrachtwagentransporten wordt voor PM2,5 en PM10 een
beperkte bijdrage begroot, zowel voor 2015 als voor 2020. Er wordt geen of slechts een verwaarloosbare bijdrage aan
het aantal overschrijdingen van de geldende uurgrenswaarde of daggrenswaarde begroot voor PM10. Voor PM2,5 wordt
geen daggrenswaarde wettelijk voorgeschreven. Dankzij het gebruik van AdBlue-technologie worden de NO2-emissies
omgezet naar stikstof (N2).
Omdat de afgraving aanzienlijk tot groot in omvang is en de geologische opbouw zich veel verder uitstrekt dan het
studiegebied, wordt conform het significantiekader een matig negatief effect begroot. Opvulling gebeurt met een
hydraulische kraan en een rupsbulldozer. Voor de bovenste laag van 150 cm wordt het standstillbeginsel gehanteerd.
Dit houdt in dat de vulgrond en deklaag die worden aangebracht van minstens even goede kwaliteit zijn als voor
aanvang van de ontginningswerken het geval was, zoals wettelijk opgelegd. Milieutechnisch moeten de vulgrond
voldoen aan de waarden voor vrij gebruik van uitgegraven bodem zoals opgenomen in bijlage V van het VLAREBO.
Het terrein zal zoals bepaald in het gewestplan als agrarisch gebied nabestemd worden en de afwerking gebeurt tot
op maaiveldniveau, conform de goedgekeurde werkplannen en nabestemmingsplannen voor zowel het projectgebied
als het aanpalende gebied ten westen hiervan.
Omdat het hemelwater dat uit de groeve wordt opgepompt vertraagd wordt afgevoerd naar de Wullebeek en omdat er
op korte termijn extra buffercapaciteit zal gecreëerd worden voor de retentie van water op de Wullebeek (RUP
“Retentiezone Wullebeek”) bij hevige regenval, worden geen overstromingsproblemen verwacht ten gevolge van de
ontginningsactiviteiten. Er wordt geen grondwater afgepompt en er wordt nooit water overgepompt in het
rioleringssysteem. Er zal steeds een visuele controle op (mogelijke) verontreiniging gebeuren vooraleer het
opgevangen hemelwater wordt overgepompt op het oppervlaktewater.
Onder de discipline Geluid werd de significantie van de milieueffecten die veroorzaakt worden door het project
ingeschat. Hiervoor werd gebruik gemaakt van het significantiekader, het betreft een expliciet uitgeschreven
beoordelingsmethodiek die van toepassing is voor industriële MER’s (koppeling met Vlarem II is opgenomen). Uit de
toetsing aan het significantiekader blijkt duidelijk dat er zich voor het overgrote merendeel van de Vlarembeoordelingspunten geen probleem stelt indien de werken (zowel ontginningsactiviteiten als simultane ontgininningsen herstructureringsactiviteiten) plaatsvinden gedurende de dagperiode (tussen 07u00 en 19u00).
Op basis van de resultaten van de verschillende doorgerekende scenario’s kan worden gesteld dat de afstand tussen
de meest nabijgelegen woningen rondom de groeve te Schelle en de grenzen van het projectgebied zodanig zijn dat
een overschrijding voor de dagwaarden kan verwacht worden. Hierbij dient benadrukt dat deze overschrijdingen niet
ter hoogte van alle omliggende woningen worden verwacht tijdens de volledige ontginningsperiode, maar enkel indien
de betreffende activiteiten binnen de gesimuleerde afstanden tot een specifieke woning aanwezig zijn. Indien
vooropgesteld wordt dat de grenswaarden te allen tijde gerespecteerd dienen te worden ter hoogte van de woningen
15214 NV Fr. Ceulemans & Co: Definitief MER
Tuinlei z/n Schelle
-231-
rondom het ontginningsgebied, zijn milderende maatregelen noodzakelijk. Er wordt een gronddam langsheen de
zuidelijke en oostelijke grens van het projectgebied voorgesteld, maar deze wordt negatief beoordeeld op vlak van
barrièrewerking voor fauna, landschappelijke impact en laat geen ‘optimale ontginning’ toe gezien hiervoor een strook
van 24 tot 40 m gereserveerd dient te worden. Verder wordt de hinder tijdens de aanleg van deze gronddam als
aanzienlijk beschouwd (stofproductie, geluidshinder,…). Uit de sterkte-zwakteanalyse die het MER maakt, wordt
geconcludeerd dat in dit MER afgezien wordt van de aanleg van bermen omwille van het niet opwegen van de positieve
effecten hiervan t.o.v. de negatieve gevolgen.
Het perceel is niet gelegen binnen de afbakening van een speciale beschermingszone of in faunistisch belangrijk
gebied. Gezien de hoge verstoringsfactor die reeds geldt binnen het projectgebied t.g.v. de ontginningsactiviteiten en
de korte tijd dat deze biotopen hebben gehad om zich te ontwikkelen na de aanleg hiervan (bufferstrook) of na
kolonisatie van het braakliggend terrein na ontginning (struik- en struweelopslag), wordt geen van de huidig aanwezige
biotopen als biologisch waardevol beschouwd. Het betreft hier twee akkerpercelen (1,71 ha), 2,3 ha soortenarm
permanent grasland, enkele relatief kleine oppervlaktes struik- en struweelopslag en een eerder aangeplante
bufferstrook langsheen akkerpercelen. In de omgeving van het projectgebied komen wel een aantal waardevollen
soorten voor, of er wordt verwacht dat de potentie tot voorkomen toeneemt (beschermde avifauna, kamsalamder,
rugstreeppad,..). Bij de nabestemming van het terrein na opvullen zal echter wel een blauw-groene corridor worden
aangelegd langs een noord-zuidas doorheen het projectgebied om de ecologische doorwaadbaadheid van het gebied
te waarborgen.
De percelen die onderdeel uitmaken van het projectgebied zijn reeds in grote mate verstoord. Door de voortgang van
de ontginningsactiviteiten en de aanleg van de benodigde infrastructuur (werfwegen, verhardingen,…) werd de toplaag
t.h.v. de meeste onderdelen reeds verwijderd of gewijzigd. Er bestaat echter steeds een kans dat archeologische
vondsten aangetroffen worden. Omdat het omvangrijke grondwerkzaamheden betreft t.h.v. een bodemzone die reeds
in het verleden werd verstoord, wordt een verwaarloosbaar tot potentieel matig negatief effect begroot, afhankelijk van
de betrokken zone. Er vindt geen verstoring van het bouwkundig erfgoed plaats.
Voor de site in zijn geheel met het aan- en afrijden van de vrachtwagens naar het bedrijfsterrein wordt uitgegaan van
een matig negatieve beïnvloeding van de visuele perceptie vanuit oostelijke en zuidelijke richting. Vanuit de andere
richtingen zorgt afscherming door hout- en struikopslag ervoor dat de visuele perceptie niet wordt beïnvloed. Tijdens
de nabestemmingsfase (afwerking tot agrarisch gebied) kan tijdelijk sprake zijn van een negatief effect vanuit oostelijke
en zuidelijke richting, vermits de werkzaamheden dan op maaiveldniveau plaatsvinden.
Bij de provinciale milieu-inspectie noch bij de gemeenten Niel en Schelle werden ooit klachten ontvangen m.b.t. de
kleiontginnings- of opvulactiviteiten van NV Fr. Ceulemans & Co. Bij de gemeente Aartselaar werden nooit officiële
klachten gericht tegen de exploitant geregistreerd. Bij aanvang van de ontginningsactiviteiten van de firma op de site
was de Tuinlei/Matenstraat en het deel van de Matenstraat naar het ontginningsgebied nog niet verhard. De exploitant
heeft deze weg zelf verhard met asfalt, na het bekomen van de nodige vergunningen. Het totaal aantal transporten
ten gevolge van de activiteiten (ontginning + opvulling) wordt door de exploitant begroot op ca. 17 vrachtwagens per
uur nadat ‘De Banaan’ is afgewerkt en/of nadat een hernieuwing van de milieuvergunning bekomen is. In de huidige
situatie is dit gemiddeld 12 vrachtwagens. Vanuit de stedenbouwkundige vergunning dd. 22/10/2007 wordt opgelegd
dat met de vrachtwagens komende van en gaande naar de A12 de kortste weg dient genomen te worden. Toch werden
in het kader van het MER een aantal alternatieve routes beschouwd, waaronder ook de route van de Tuinlei en de
Steenwinkelstraat. Globaal beschouwd scoort de route langs de Matenstraat en Pierstraat (= huidige aan- en
afvoerroute) het beste: het is op één na de kortste route naar de N177/A12, er hoeven geen wegen te worden
aangepast, de impact van de voertuigbewegingen op de restcapaciteit is verwaarloosbaar en zowel op het vlak van
verkeersleefbaarheid en verkeersveiligheid is het effect gering negatief.
15214 NV Fr. Ceulemans & Co: Definitief MER
Tuinlei z/n Schelle
-232-
Door de ontginningsactiviteiten is er sprake van landbouwgronden die tijdelijk niet meer voor de landbouw kunnen
gebruikt worden. Het betreft echter bodems met een matige landbouwkundige waardering, waarvoor als
nabestemming agrarisch gebied zal worden gerealiseerd. Bijgevolg wordt uitgegaan van een matig negatief effect.
15214 NV Fr. Ceulemans & Co: Definitief MER
Tuinlei z/n Schelle
-233-
17 NIET-TECHNISCHE SAMENVATTING
De niet-technische samenvatting wordt opgenomen als bijlage in boekdeel II.
15214 NV Fr. Ceulemans & Co: Definitief MER
Tuinlei z/n Schelle
-234-
18 VERKLARENDE WOORDENLIJST
abiotisch milieu
De niet-levende materie
aerodynamische diameter
De aerodynamische diameter van een stofdeeltje is gelijk aan de diameter van een bolvormig deeltje dat in de omgevingslucht
hetzelfde gedrag vertoont als dat stofdeeltje
alluviaal
Behorend tot het alluvium, dat ontstaan is door aanslibbing van rivierklei
antropogeen
Ontstaan door menselijke activiteit
autonome ontwikkeling
De ontwikkeling die het studiegebied zou doormaken zonder gestuurde beïnvloeding van buitenaf
biotisch
Met betrekking tot de levende materie
bodemkaart
Geeft de verspreiding aan van bodemseries, die elk gekenmerkt wordt door hun grondsoort, natuurlijke drainageklasse en
horizontenopvolging; ze geeft ook de blijvende landbouwwaarde van de verschillende bodems aan
depositie
Afzetting vanuit de lucht naar een ecosysteem; het is een hoeveelheid per tijdseenheid per oppervlakte-eenheid (vb. 10 kg
SO2/dag/ha)
discipline
Milieuaspect dat in het kader van milieueffectrapportage onderzocht wordt, door de regelgeving vastgelegd als de disciplines
‘mens’, ‘fauna en flora’, ‘bodem’, ‘water’, ‘lucht’, ‘licht, warmte en straling’, ‘geluid en trillingen’, ‘klimaat’, ‘monumenten en
landschappen en materiële goederen’
drainageklasse
Ontwateringtoestand van het bodemprofiel uitgedrukt volgens het Belgisch bodemclassificatiesysteem
ecosysteem
Geheel van abiotische en biotische componenten en onderlinge relaties
ecotoop
Ruimtelijke eenheid die homogeen is ten aanzien van de vegetatie en de abiotische standplaatsfactoren (water, bodem) die
voor de vegetatie bepalend zijn
effecten
Veranderingen in het abiotische milieu ten gevolge van (vooral) antropogene activiteiten
emissie
Uitstoot van stoffen in de omgevingslucht
fluctuerend geluid
Geluid waarvan het niveau voortdurend en in belangrijke mate varieert; de variaties kunnen zowel periodisch als nietperiodisch zijn; de niveauverhogingen duren in het totaal niet langer dan 10 % van de desbetreffende beoordelingsperiode(n).
GPBV-installatie
Een inrichting die als dusdanig onder de toepassing valt van de bepalingen van de titels I en II van het Vlarem inzake
geïntegreerde preventie en bestijding van verontreiniging als bedoeld in de EU-richtlijn 96/61/EEG van 24/09/1996 en die de
vaste technische eenheid omvat waarin de activiteiten en processen die technisch in verband staan met de op die plaats ten
uitvoer gebrachte activiteiten en die gevolgen kunnen hebben voor de emissies en de verontreiniging
grondwaterkwetsbaarheid
Hiermee wordt aangegeven in welke mate een watervoerende laag beschermd is tegen verontreiniging s.l. vanaf het maaiveld
immissie
De concentratie van een bepaalde stof/contaminant in de omgevingslucht
impulsachtig geluid
Geluid veroorzaakt door zeer kortstondige gebeurtenissen, korter dan 2 seconden, en waarvan het niveau meerdere keren
abrupt terugvalt tot dat van het residuele geluid of het oorspronkelijke omgevingsgeluid; de niveauverhogingen duren in het
totaal niet langer dan 10 % van de desbetreffende beoordelingsperiode(n).
incidenteel geluid
Geluid waarvan het niveau weinig frequent verhoogt ingevolge gebeurtenissen die langer dan 2 seconden duren, de
niveauverhogingen duren niet langer dan 10% van de duur van de desbetreffende beoordelingsperiode.
15214 NV Fr. Ceulemans & Co: Definitief MER
Tuinlei z/n Schelle
-235-
indelingslijst
De aan het VLAREM als bijlage I toegevoegde alfabetische lijst en indeling van de als hinderlijk beschouwde inrichtingen
ingreep-effect-schema
Schema of netwerk dat de relaties tussen de milieueffecten onderling en met de afgeleide ingrepen van de activiteit aanduidt
initiatiefnemer
De natuurlijke of rechtspersoon die een vergunning voor het project wenst te bekomen
intermitterend geluid
Geluid waarvan het niveau weinig frequent verhoogt ingevolge gebeurtenissen die langer dan 2 seconden duren; de
niveauverhogingen duren in het totaal niet langer dan 10 % van de duur van de desbetreffende beoordelingsperiode(n).
IPCC
Intergovernmental Panel on Climate Change
IPPC
In 1996 werd de Europese Richtlijn 96/61/EG van de Raad inzake geïntegreerde preventie en bestrijding van verontreiniging
goedgekeurd: de IPPC-richtlijn (Integrated Pollution Prevention and Control) of in het Nederlands de GPBV-richtlijn
(Geïntegreerde Preventie en Bestrijding van Verontreiniging). De GPBV-richtlijn werd recent gecodificeerd tot Richtlijn
2008/1/EG van 15 januari 2008.
Het doel van deze richtlijn is een hoog beschermingsniveau voor mens en milieu te creëren via het voorkomen en bestrijden
van verontreiniging bij de potentieel meest verontreinigende installaties. Om deze doelstelling te kunnen bereiken, verplicht
de GPBV-richtlijn om deze potentieel meest verontreinigende bedrijven op regelmatige basis uitgebreid te toetsen en zo nodig
de vergunningsvoorwaarden bij te stellen.
m.e.r.
Milieueffectrapportage
m.e.r.-plicht
De verplichting tot het opstellen van een milieueffectrapport voor hinderlijke en andere dan hinderlijke inrichtingen
MER
Milieueffectrapport
m.e.r.-deskundige
Natuurlijke of rechtspersonen door de Vlaamse minister bevoegd voor het leefmilieu als deskundige voor het opstellen van
een milieueffectrapport in een of meerdere disciplines ‘mens’, ‘fauna en flora’, ‘bodem’, ‘water’, ‘lucht’, ‘licht, warmte en
straling’, ‘geluid en trillingen’, ‘klimaat’, ‘monumenten en landschappen en materiële goederen’
milderende maatregelen
Maatregelen die voorgesteld worden om nadelige milieueffecten van het geplande project te vermijden, te beperken en zoveel
mogelijk te verhelpen
milieu
De fysieke, niet-levende en levende omgeving van de mens waarmee deze in een dynamische en wederkerige relatie staat
ontwikkelingsscenario
Beschrijft de evolutie van het studiegebied in de toekomst, rekening houdend met de autonome evolutie van het gebied en
met de evolutie o.i.v. plannen en beleidsopties
projectgebied
Het gebied waarin een voorgenomen activiteit gepland is
referentiesituatie
De toestand van het studiegebied, waarnaar gerefereerd wordt in functie van de effectvoorspelling, omvattende: de huidige,
gewijzigde en de wenselijke situatie
studiegebied
Het gebied dat bestudeerd wordt in functie van het vaststellen van de milieueffecten en afhankelijk is van de invloedssfeer
van de milieueffecten
vegetatie
Ruimtelijke massa van de plantenindividuen in samenhang met de plaats waar zij groeien en in de rangschikking die zij
spontaan en door onderlinge concurrentie hebben ingenomen
VITO
Vlaamse Instelling voor Technologisch Onderzoek
waarnemingsdrempel
Laagste gehalte of concentratie voor de betrokken parameter die kan worden waargenomen
15214 NV Fr. Ceulemans & Co: Definitief MER
Tuinlei z/n Schelle
-236-
19 LITERATUURLIJST
Aeolus & Lisec, 2001. Kwetsbaarheidskaarten voor fauna en flora ten behoeve van de ondersteuning van
milieueffectrapportage – Rustverstoring. Rapport i.o.v. Aminal Cel MER.
Antrop M., Van Eetvelde V., Janssens J., Martens I. en Van Damme S. (2002). Traditionele landschappen van het
Vlaamse Gewest, Universiteit Gent, Vakgroep geografie.
Beenen R (red.) 1998 Soortbeschermingplan Rugstreeppad Provincie Utrecht. Provincie Utrecht, Utrecht.
Belgisch Geologische dienst. Bodemkaart van België.
Bervoets L., Schneiders A. en Verheyen R.F. (1990). Onderzoek naar de verspreiding en de typologie van ecologisch
waardevolle waterlopen in het Vlaamse Gewest (Bekken van de Dender). Ministerie van de Vlaamse Gemeenschap,
AMINAL, Brussel.
Coelen J van der (1992) Verspreiding en ecologie van amfibieën en reptielen in Limburg. Stichting RAVON, Nijmegen
en Natuurhistorisch Genootschap Limburg, Maastricht.
De Coster K, Peeters E & Loosveldt K (2010) Multigroeve MER: Groeves Wienerberger - Boomse Klei. Arcadis
Belgium nv in opdracht van nv Wienerberger Bricks, 637 pp.
Defloor W., Van Gulck T., Peymen J., Van Straaten D. & Kuijken E. (2001). Opstellen prioriteitenatlas voor
ontsnipperingsmaatregelen op het transport infrastructuurnetwerk, Rapport Instituut voor Natuurbehoud 2001.3,
Brussel, 2001.
Digitale vogelatlas. INBO (2011)
Ecorem, 2004. Hydrogeologische nota kleigroeve ex-Damman - Eindrapport. Rapport i.o.v. Vervoeruitbating Fr.
Ceulemans & C° N.V. (12 pp.)
Ecorem, 2006. Aanvraag van een certificaat van herkomst Kleigroeve Schelle - Eindrapport.
Vervoeruitbating Fr. Ceulemans & C° N.V.
Rapport i.o.v.
Everaert, J., Devos, K. & Kuijken E., 2003. Vogelconcentraties en vliegbewegingen in Vlaanderen.
Beleidsondersteunende vogelatlas - achtergrondinformatie voor de interpretatie. Rapport Insituut voor Natuurbehoud.
R.2003.02., Brussel (27 pp.)
Jacobs A., Vrancken K., Van Dessel J. & Adams W. (2004). Beste Beschikbare Technieken (BBT) voor de ontginning
van zand, grind, leem & klei. Studie uitgevoerd door VITO in opdracht van het Vlaams Gewest. 160 pp.
Kaarten recent en natuurlijk overstroombare gebieden. Coördinatiecommissie Integraal Waterbeleid.
LNE (2008) Algemeen oppervlaktedelfstoffenplan. Departement Leefmilieu, Natuur en Energie van de Vlaamse
overheid, Brussel, 168 pp.
Meetgegevens meetnet oppervlaktewaterkwaliteit. www.vmm.be.
MER kleiontginning Terca nv te Zonnebeke (2003). CAH/03/518.
MER uitbreiding kleiontginning Terca nv te Oostende (2005). PR-MER-0112.
Miaud C, Sanuy D & Avrillier J-N (2000) Terrestrial movements of the natterjack toad Bufo Calamita in a semi-arid
agricultural landscape. Amphibia-Reptilia 21:357-369.
MVG, 1986. Grondwaterkwetsbaarheidskaart Vlaanderen, provincie Antwerpen.
15214 NV Fr. Ceulemans & Co: Definitief MER
Tuinlei z/n Schelle
-237-
MVG, 2000. Digitale vectoriële bestanden van de Vlaamse Hydrografische Atlas, op schaal 1/10.000, opgemaakt door
MVG, LIN, AMINAL, Afdeling Water.
MVG, LIN, AROHM, M&L, 2001. Landschapsatlas. Digitale vectoriële bestanden van de Vlaamse Landschapsaltas,
toestand 31/03/2001 (schaal 1/10.000 of 1/50.000).
OVAM, ligging verontreinigde gronden. www.ovam.be
Peek R (1986) De rugstreeppad: een literatuurscriptie. Rapport nr. 271. Afdeling Dieroecologie van de Katholieke
Universiteit Nijmegen, Nijmegen. 29 pp.
TRITEL (2008) Mobiliteitsimpact vergunde kleiwinning en opvulling te Schelle. Mechelen, 13 pp.
TRITEL (2011) Kleiwinning Schelle - Onderzoek aan- en afvoerroutes. Mechelen, 11 pp.
Universiteit Gent (1998). Werkdocument Traditionele landschappen in Vlaanderen, Vakgroep geografie, Afdeling
regionale geografie en landschapskunde, Universiteit Gent, gent. p.17
Verhaegen K, Devivier A, Vansina F, Wauters E, Van Heysbroeck K, Versieren J, Neuteleers C, Cloet B en Bleukens
K (2013) Richtlijnenboek Milieueffectrapportage - Ontginngen. Definitieve versie. Technum, Antwerpen, 189 pp.
VMM (2012a) Luchtkwaliteit in het Vlaamse Gewest - Jaarverslag Immissiemeetnetten 2011. VMM, Erembodegem.
162 pp.
VMM (2012b) Marleen Van Steertegem (eindred.), Milieurapport Vlaanderen, Vlaamse Milieumaatschappij. 174 pp.
15214 NV Fr. Ceulemans & Co: Definitief MER
Tuinlei z/n Schelle
-238-
20 BIJLAGEN
Bijlage 1 - Figurenbundel
Bijlage 2 - Fotoreportage
Bijlage 3 - Metingen VMM-meetpunt Wullebeek 224000
Bijlage 4 - Verkeersstomen ochtend- en avondspits TRITEL-mobiliteitsstudie (2008)
Bijlage 5 - Niet-technische samenvatting
Bijlage 6 - Meetresultaten continu geluidsmeting
Bijlage 7 - Geluidskaarten
Bijlage 8 - Verklaring op eer Damman m.b.t. transporten
Bijlage 9 - Toelichting en motivering art 45 i.k.v. aanvraag tot wijziging van de vergunningsvoorwaarden
Bijlage 10 - Aanvullende toelichting t.a.v. Deputatie m.b.t. de aanvraag tot wijziging van de vergunningsvoorwaarden
Bijlage 11 - Hydrogeologische nota (Ecorem 2004) m.b.t. kleigroeve ex-Damman
Bijlage 12 - Hydrogeologisch onderzoek (Bouwen & Milieu 2008) perceel 146-b
Bijlage 13 - Studie ontvangende grond (Ecorem 2008) kleigroeve Schelle dossier
Bijlage 14 - Studie Ontvangende groeve (Bouwen & Milieu 2009) perceel 146-B
Bijlage 15 - Plan asfaltverharding aangebracht 25 t/m 27 juni 2014
Bijlage 16 - Fotoreportage asfaltverharding aangebracht 25 t/m 27 juni 2014
Bijlage 17 - Stabiliteitsstudie
Bijlage 18 - Overzicht ontginning en opvulling per perceel
Bijlage 19 - Voorbladen van het grondplan en de profielen van het nabestemmingsplan met goedkeuringen
15214 NV Fr. Ceulemans & Co: Definitief MER
Tuinlei z/n Schelle
-239-

Inschrijvingsformulier BIN-Z Molenberglei

Meerderheid blinkt uit in vaagheid over buurtwegen

opzet workshops DIY Class leerjaar 4

Planning_Luchthavenbesluit_Gilze-Rijen

scan - waaier

Richard NEIRINCKX Richard NEIRINCKX

gevarieerd aanbod aan attracties en activiteiten

3 september 2014 pagina 35

Toetsingsadvies - Commissie voor de milieueffectrapportage