Consultatiedocument Adolescentenstrafrecht

Adviescommissie FPPO – Consultatiedocument Adolescentenstrafrecht
Inleiding
In 2012 heeft het College gerechtelijk deskundigen (College) van het Nederlands Register
Gerechtelijk Deskundigen (NRGD) de omlijning, registratie-eisen en toetsingswijze voor het
deskundigheidsgebied Forensische Psychiatrie, Forensische Psychologie en Forensische
Orthopedagogiek (FPPO) middels een expertmeeting en een consultatiefase herijkt voor de
periode juni 2014 – juni 2018. Het geüpdatet Beoordelingskader FPPO is in maart 2013 op
de website van het NRGD gepubliceerd.
Voor het College is het van belang dat de normering van het deskundigheidsgebied FPPO
up-to-date blijft met (wetenschappelijke) ontwikkelingen in de forensische praktijk. Voor
enkele bij de herijking naar voren gekomen discussiethema’s bestaat bij het College de wens
tot een nadere normering en/of kwaliteitsstimulering voor het veld te komen. Hiertoe heeft
het College, analoog aan de normstellingsadviescommissie een semipermanente
Adviescommissie FPPO ingesteld, bestaande uit de volgende deskundigen:
- Mw. mr. dr. C.M. van Esch
- Dhr. drs. A.J. de Groot
- Dhr. prof. dr. J. Hendriks
- Dhr. prof. dr. H.J.C. van Marle
- Dhr. dr. E.D.M. Masthoff, LLB
- Dhr. mr. dr. J.M.L. van Mulbregt
- Dhr. drs. J.M. Oudejans
- Mw. drs. A. Schouten
- Mw. drs. J.S.H. Stolk
- Mw. dr. V. de Vogel
- Dhr. drs. M.A. Westerborg
Het is de taak van de Adviescommissie FPPO om op verzoek van het College of uit eigen
beweging discussiethema’s nader te bespreken en het College voorstellen te doen voor
nadere normering en/of praktische handvatten voor het veld ter kwaliteitsstimulering.
Alle voorstellen van de Adviescommissie FPPO zullen eerst ter consultatie aan het veld
worden voorgelegd zodat een ieder input kan leveren. Reacties vanuit het veld worden door
de Adviescommissie FPPO meegenomen in het definitief advies aan het College.
Aanleiding
“Vanaf 1 april 2014 geldt het adolescentenstrafrecht. Dit betekent onder andere een
verruiming van de leeftijdsgrens tot waar de rechter een jongvolwassene kan veroordelen
volgens het jeugdstrafrecht naar 23 jaar. Jongeren van 12 tot 18 vallen in principe onder het
jeugdstrafrecht. Volwassenen van 18 jaar of ouder vallen onder het volwassenenstrafrecht.
Dat is de regel. Maar de rechter kan hiervan afwijken. Jongeren van 16 of 17 jaar kunnen
veroordeeld worden volgens het volwassenenstrafrecht. En voor jongeren van 18 tot 23 jaar
kan sinds 1 april 2014 het jeugdstrafrecht gelden”1.
1
http://www.rijksoverheid.nl/onderwerpen/jeugdcriminaliteit/adolescentenstrafrecht zoals geraadpleegd op 8 juli
2014
1
Het College heeft bij de normering van het deskundigheidsgebied FPPO op advies van de
normstellingsadviescommissie een onderscheid aangebracht tussen de
deeldeskundigheidsgebieden jeugdstrafrecht en volwassenenstrafrecht. Dit onderscheid
staat als volgt toegelicht in het Beoordelingskader FPPO: “Het College wijst erop dat de
kennis en ervaring die benodigd is voor de categorieën ‘Strafrecht volwassene’ en ‘Strafrecht
jeugdige’ zodanig uiteen lopen dat het tot de mogelijkheden behoort dat een aanvrager na
toetsing voor de ene categorie wel, maar voor de andere categorie niet wordt geregistreerd.
Deze categorieën zijn immers aangemerkt als aparte deskundigheidsgebieden. Gedacht
wordt hierbij aan verschillen in onderzoeksmethoden, gebruikte testen, diagnostiek, kennis
van ontwikkeling(stadia), de betreffende rechtscontext, behandelmogelijkheden en in
betrokken ketenpartners. De aanvrager die zich voor beide categorieën wil inschrijven wordt
voor elke categorie apart getoetst […] (Beoordelingskader FPPO 2.2, p.2)”
Bij rapportages over jongvolwassenen van 16-21 jaar hanteerde het NRGD bij de toetsing
het criterium ‘opgemaakt in de betreffende juridische context’, ofwel het toegepaste jeugdofwel het toegepaste volwassenenstrafrecht.
Het register is inmiddels gevuld en benoeming verloopt in beginsel via het register. Met de
uitbreiding van de leeftijdsgrens voor het jeugdstrafrecht naar 23 jaar worden een aantal
bespreekpunten (wederom) actueel waarover de Adviescommissie het College wenst te
adviseren.
Consultatie Adolescentenstrafrecht
In mei 2014 heeft de Adviescommissie FPPO zich gebogen over het onderwerp
Adolescentenstrafrecht, waarbij de vraag voorlag hoe het NRGD in de toetsing hiermee om
kan gaan. De commissie legt u thans het volgende ter consultatie voor:
1. Welke rapporten worden door het NRGD voor de toetsing geaccepteerd bij de
leeftijdscategorie 16-23 jaar?
Een rapporteur die over jongvolwassenen wil rapporteren zal idealiter voor beide
strafrechtsgebieden geregistreerd moeten staan. Dit vanwege het bovenstaande criterium
van het NRGD en omdat de toepassing van het betreffende strafrechtsgebied niet vooraf
wordt bepaald. Alleen op die manier voorkomt de rapporteur het risico een opdracht aan te
nemen, onderzoek te doen en uiteindelijk een rapport te schrijven voor een strafrechtsgebied
waarvoor hij/zij niet geregistreerd staat. Het aantal rapporteurs dat voor zowel het jeugd- als
volwassenenstrafrecht geregistreerd staat is echter gering.
De Adviescommissie is van mening dat in principe alle rapporteurs in staat moeten zijn om
voor de leeftijdscategorie 16-23 jaar te rapporteren en een aspecifiek advies uit te brengen –
dat wil zeggen, toepassing van het volwassenenstrafrecht bij een 16 of 17-jarige ofwel
toepassing van het jeugdstrafrecht bij een 18 tot 23-jarige. Gedragskundig bestaan er
eigenlijk geen leeftijdsgrenzen, hoewel juridisch wel een onderscheid in strafrechtsgebieden
bestaat en in het veld een onderscheid in deskundigheidsgebieden wordt gehanteerd. Vanuit
de toetsingspraktijk van het NRGD is gebleken dat sommige rapporteurs voor het ene
strafrechtsgebied wel afdoende competent zijn maar voor het andere strafrechtsgebied niet.
De reikwijdte van het NRGD in dezen is beperkt omdat het NRGD geen rapporteurs
bemiddelt. Het advies van de commissie aan het College is daarom tweeledig.
Allereerst adviseert de commissie het College bij de beoordeling van aanvragen tot
registratie pragmatisch met deze vraag om te gaan en te beslissen dat:
- Een rapport opgemaakt over een onderzochte tot 16 jaar wordt geaccepteerd voor de
toetsing van een aanvraag tot registratie voor het deskundigheidsgebied
Jeugdstrafrecht;
- Een rapport opgemaakt over een onderzochte vanaf 23 jaar wordt geaccepteerd voor
de toetsing van een aanvraag tot registratie voor het deskundigheidsgebied
Volwassenenstrafrecht;
2
-
Een rapport opgemaakt over een jongvolwassen onderzochte van 16 tot 23 jaar kan
ongeacht het strafrechtsgebied dat wordt toegepast, worden opgegeven voor een
aanvraag tot registratie voor één van beide deskundigheidsgebieden.
De Adviescommissie realiseert zich dat met deze pragmatische oplossing de mogelijkheid
bestaat dat een rapporteur een rapport opmaakt waarbij een deskundigheidsgebied wordt
toegepast waarvoor de rapporteur niet (meer) geregistreerd staat. De Adviescommissie
benadrukt dat de rol van het NIFP als bemiddelaar en de eigen verantwoordelijkheid van de
deskundige zelf met de komst van het adolescentenstrafrecht nog belangrijker is geworden.
De commissie adviseert het College daarom voorts in overleg met het NIFP het volgende af
te spreken:
- In beginsel wordt voor onderzochten tot 18 jaar voor het jeugdstrafrecht
geregistreerde rapporteurs en voor onderzochten vanaf 18 jaar voor het
volwassenenstrafrecht geregistreerde rapporteurs bemiddeld voor benoeming.
- Wanneer daar indicaties voor zijn, kan bij 16- of 17-jarige onderzochten een voor het
volwassenen strafrecht geregistreerde deskundige en bij 18 tot 23-jarige
onderzochten een voor het jeugdstrafrecht geregistreerde deskundige worden
bemiddeld voor benoeming.
De Adviescommissie benadrukt daarnaast dat de rapporteur tuchtrechtelijk en conform de
NRGD Gedragscode een eigen verantwoordelijkheid heeft om de grenzen van zijn
deskundigheid te bewaken. Ook dienen volgens de Adviescommissie de opdrachtgevers (de
zittende magistratuur, het Openbaar Ministerie en de advocatuur) bewust te zijn van het
belang dat bij onderzochten van 16-23 jaar een deskundige wordt benoemd die beschikt
over de voor die casus benodigde competenties. Blijkt gaande het onderzoek dat een
rapporteur aan de grenzen van diens deskundigheidsgebied zit, dan dient in overleg met de
opdrachtgever en de bemiddelende instantie een oplossing gevonden te worden.
2. Welke handvatten kan het College publiceren voor het geven van een aspecifiek advies?
Wanneer een rapporteur adviseert tot de toepassing van het volwassenenstrafrecht bij een
16- of 17-jarige of het jeugdstrafrecht bij een 18 tot 23-jarige, is een goede onderbouwing
van het advies essentieel.
De Adviescommissie verwacht dat voor een goede onderbouwing van aspecifieke adviezen
voor jongvolwassenen in de leeftijd van 16 tot 23 jaar in het veld nog bij- en nascholing nodig
is. Het veld is nog niet zover dat het NRGD hieraan expliciete eisen kan stellen bij de
toetsing. Om het veld behulpzaam te zijn bij een kwaliteitsverbetering in dit kader, adviseert
de commissie het College het volgende handvat te publiceren:
 Onderbouw uw advies voor een aspecifieke toepassing van het strafrecht met een
heldere uitleg en expliciete argumentatie. Een wegingslijst kan hierbij een hulpmiddel
zijn.
Graag ontvangt de Adviescommissie FPPO uw mening over het bovenstaand voorstel. U
kunt uw reactie vóór 22 november 2014 per e-mail ter attentie van dhr. W.A. Schenk van
het Bureau NRGD sturen naar [email protected].
3

Download Report