Orde van de Dag is een uitgave van Kluwer, Motstraat 30, 2800 Mechelen, in samenwerking met de projectgroep «Criminaliteit & Samenleving». Redactieadres Orde van de Dag Kluwer Motstraat 30 2800 Mechelen Alle discussieteksten zijn onderworpen aan een double-blind peer review. Voor het beleidsplan, auteursrichtlijnen e.d.m. verwijzen wij u graag naar onze website www.ordevandedag.be. Volledige themanummers en bijdragen kunnen online geraadpleegd en gedownload worden via Jura, Jurisquare en Polinfo. Kernredactie «Projectgroep Criminaliteit & Samenleving»: Kristel Beyens, Willy Bruggeman, Philippe De Baets, Sofie De Kimpe, Evelien De Pauw, Kristof De Pauw, Elke Devroe, Arne Dormaels, Marleen Easton, Jean-Claude Gunst, Wim Hardyns, Frederik Janssens, Noël Klima, Ludo Kools, Stefaan Pleysier, Paul Ponsaers, Tom Van den Broeck, Gudrun Vande Walle, Jeffrey Vincent. Hoofdredacteur Marleen Easton Verantwoordelijke uitgever Hans Suijkerbuijk Ragheno Business Park Motstraat 30 B-2800 Mechelen Klantenservice Kluwer tel. 0800/30 144 fax: 0800/17 529 www.kluwer.be e-mail: [email protected] Prijzen (inclusief BTW, verzend- en administratiekosten): Jaargang (ringband inbegrepen): € 139,22 © 2014 Wolters Kluwer Belgium NV Behoudens de uitdrukkelijk bij wet bepaalde uitzonderingen mag niets uit deze uitgave verveelvoudigd, opgeslagen in een geautomatiseerd gegevensbestand of openbaar gemaakt worden, op welke wijze ook, zonder de uitdrukkelijke voorafgaande en schriftelijke toestemming van de uitgever. ISSN-nummer 1781-9210 Reageren? Orde van de Dag wil een breed discussieforum over criminaliteit en samenleving bieden. Wilt u reageren op de teksten in dit nummer? In een volgende aflevering kan uw reactie verschijnen in de rubriek Het debat aangevuld. Stuur uw bondige (maximaal 1 bladzijde A4) teksten voor 15 oktober 2014 naar: Marleen Easton, hoofdredacteur, p/a: Kluwer Overheid, Motstraat 30, 2800 Mechelen, of e-mail naar [email protected] met vermelding van het artikel waarop u reageert. Anomieme reacties, en reacties met onvolledig of zonder adres, worden niet in aanmerking genomen. Kluwer – Orde van de Dag .............................................................................................................................................................................................................................................................................. Inhoud Het debat geopend 2 Inleiding K. Van Altert P. De Baets J. Noppe Locomotieftekst Zalven of slaan? Agressie en geweld tegen openbare dienstverleners Katrien Van Altert Philippe De Baets 5 Discussietekst Samenleven gebeurt in het publiek. Analyse van een fundament van de samenleving Tim Heysse 17 Leer van de politie dat gezag mag, en hoe het kan. Een les voor overheid en bevolking Jurriën Rood 25 Hoe halen ze het in hun hoofd! Agressie en geweld tegen werknemers met een publieke taak, een groeiend probleem? Manja Abraham 33 Is meten weten? De omvang en evolutie van geweld tegen openbare dienstverleners en geweld tegen politie in het bijzonder Sandra Savenberg Joke Van Gelder 44 Agressie op het spoor Iris Steenhout 56 De politie: meer bont en blauw op straat? Vanessa Laureys 66 De lont uit het kruitvat... een kwestie van bedrijfscultuur. Agressie en geweld in een ziekenhuiscontext Ria Vanschoenwinkel Erik Van de Gucht 79 Eerder verschenen themanummers 88 Medewerkers Orde van de Dag 89 Orde van de Dag 2014/67 – 1