Basis Tabloid

DE VOLKSKRANT
WOENSDAG 17 SEPTEMBER 2014
27
Werk Economie
Reportage Onzekerheid in instellingen
Als de gemeente minder zorg wil
Bezuinigingen kostten al duizenden banen in de zorg. Nu gemeenten vanaf 2015 zelf hun zorg
inkopen, dreigt een tweede ontslaggolf. In Ede probeert een sociotherapeute niet te piekeren.
Van onze verslaggeefster
Kaya Bouma
ede Bezuinigingen? De jongeren van
de klinische behandelgroep de Vlam
halen hun schouders op. ‘Voor mij is
dat niet zo belangrijk’, zegt een 15-jarige jongen in een Simpsons-T-shirt. Hij
kijkt even op van zijn tekening en
denkt na. ‘Het is eerder het probleem
van mijn ouders.’ De twee meisjes bij
hem aan tafel knikken instemmend. Ze
hebben wel wat anders aan hun hoofd.
De pubers hebben een lichte verstandelijke beperking plus een psychiatrische aandoening als adhd of autisme. Thuis wonen gaat niet meer, dus
wonen ze tijdelijk in een van de behandelgroepen van Karakter, een psychiatrisch ziekenhuis voor kinderen en jongeren in de bossen bij Ede. Leuk is anders, vindt een 18-jarige meisje dat zich
achter haar laptop heeft verstopt. Ze is
hier ver verwijderd van haar familie en
vrienden. ‘Maar het zal wel moeten.’
Een paar honderd meter verderop
zit een bezorgde Bertine Lahuis in haar
kantoor. Voor haar, als bestuurvoorzitter van Karakter, zijn de bezuinigingen
wel een probleem. Zij moet mogelijk
een deel van haar negenhonderd medewerkers ontslaan. Tot voor kort leek
het mee te vallen. Net als andere vormen van jeugdzorg valt de geestelijke
gezondheidszorg voor jongeren vanaf
2015 onder de verantwoordelijkheid
van de gemeenten. Zij moeten de zorg
inkopen bij de zorgverleners.
Lahuis: ‘Er is door het kabinet almaar
gezegd dat er voldoende geld beschikbaar is voor de overgang van de jeugdzorg naar de gemeenten. Dat klopt in
principe, maar de laatste weken blijkt
dat we toch flink gekort worden.’ Dat
komt volgens de bestuurder doordat
het geld voor de jeugdzorg niet apart
wordt gehouden. Het gaat op de grote
hoop – een pot waaruit gemeenten al
hun zorg inkopen. Omdat ze flink moeten bezuinigen, onder meer op langdurige zorg, blijkt in de praktijk dat die
‘besparingen’ worden uitgesmeerd
over alle vormen van zorg.
‘Zoals het er nu uitziet, nemen de gemeenten volgend jaar tot 20 procent
minder zorg bij ons af en willen ze die
zorg ook nog eens 5 tot 20 procent
goedkoper’, zegt Lahuis. En dat kan
niet, vindt ze. De bezuinigingen stapelden zich de laatste jaren al op. ‘Er is een
grens aan wat er mogelijk is.’
Bovendien moet het allemaal in
korte tijd gebeuren. Veel zorginstellingen weten op dit moment nog nauwelijks waar ze aan toe zijn. Gemeenten
moeten de zorg voor 1 november inkopen, maar vaak is daar nog weinig van
terechtgekomen. ‘Wij hebben nog
geen enkel contract getekend’, zegt Lahuis. De onderhandelingen zijn wel
van start gegaan, maar doordat dat zo
lang heeft geduurd, wordt nu pas duidelijk dat zich een gapend gat aftekent
in het budget van Karakter.
Schattingen
Het gevolg is dat de medewerkers niet
allemaal meer zeker zijn van hun baan.
Als de instelling voor kinder- en jeugd
psychiatrie inderdaad flink minder
geld krijgt, gaan er ontslagen vallen.
Dat kan oplopen tot 15 tot 20 procent
van het personeelsbestand.
Daarin is de zorginstelling bepaald
niet de enige. Vakbond FNV Abvakabo
houdt op een website alle ontslagen bij
Een medewerkster van Karakter in Ede.
Foto’s Marcel van den Bergh / de Volkskrant
Bestuurder Lahuis probeert de rust
onder haar personeel zo veel mogelijk
te bewaren. In tegenstelling tot andere
instellingen heeft ze ervoor gekozen
pas banen te schrappen als duidelijk is
hoeveel ze moet bezuinigen. Aan de andere kant: hoe langer de onzekerheid
voortduurt, hoe lastiger het wordt de
ontslagen op een nette manier af te
wikkelen. ‘Wij zullen alles doen om het
personeel zo fatsoenlijk mogelijk te laten afvloeien, maar dat dat met pijn gepaard gaat is onmiskenbaar.’
Ik kan uitkomen
op 150 tot 200
losse contracten.
En dat vergt weer
heel veel extra
administratie
Bertine Lahuis bestuurvoorzitter
psychiatrisch ziekenhuis Karakter
20
procent minder zorg gaat de gemeente Ede naar het zich laat aanzien in 2015 afnemen van Karakter
Tekst op de deur van een kamer in pyschiatrisch ziekenhuis Karakter.
die zorginstellingen het afgelopen jaar
hebben aangekondigd. De teller staat
op 25.755 ontslagen.
Het gaat om voorlopige schattingen,
de komende maanden wordt duidelijk
of de ontslagen echt nodig zijn. Voorlopig lijkt het personeelsleden van verpleeg- en verzorgingshuizen de grootste ontslaggolf boven het hoofd te hangen: bijna 11 duizend aangekondigde
ontslagen. De thuiszorg komt uit op
bijna 8 duizend. Maar ook duizenden
medewerkers in de gehandicaptenzorg en de geestelijke gezondheidzorg
dreigen hun baan te verliezen.
Sociotherapeute Joke (50), die de
jongeren in de Vlam begeleidt, probeert er maar niet te veel bij stil te
staan. Ze zit aan tafel met de drie jongeren die ze onder haar hoede heeft. Op
het programma staat een half uur tekenen. Zelf doet Joke ook mee. Uit een
stripboek van Suske en Wiske tekent ze
Jerom na.
Als de bezuinigingen ter sprake komen legt ze haar potlood neer. ‘Ik denk
weleens: zal ik mijn baan ook kwijtraken?’ Ze werpt een blik op de pubers
die naast haar aan tafel zwijgend verder werken aan hun tekeningen. ‘Maar
het heeft niet veel zin te piekeren, er is
nog veel onzeker.’
Extra administratie
Paradoxaal genoeg heeft Karakter het
afgelopen jaar ook nieuw personeel
aangenomen, om de administratieve
rompslomp die met de herindeling gepaard gaat het hoofd te bieden. In de
oude situatie werd de zorg ingekocht
door hooguit zes verschillende verzekeraars. Nu heeft de instelling – met
vestigingen verspreid over Gelderland
en Overijssel – te maken met tweehonderd gemeenten. Lahuis: ‘Ik kan uitkomen op 150 tot 200 losse contracten.
Dat vraagt ontzettend veel extra administratie, niet alleen dit jaar, maar ook
de komende jaren.’
In de huiskamer van de Vlam is van
alle veranderingen voorlopig nog niets
te merken. Het half uurtje tekenen zit
erop en zo zachtjes aan bereidt Joke de
jongeren voor op het volgende programmapunt. Een half uur rust, ieder
op zijn eigen slaapkamer. ‘Wat een onzin’, vindt het oudste meisje. ‘Mag het
ook buiten?’, probeert de jongen nog.
Maar Joke is onverbiddelijk.

Download Report