Untitled - Baker Tilly Berk

Benchmark
doelmatigheid
caresector
& p
ek a
t i ch
li ns
Po te
e
w
‘Nog te vaak ontbreekt de
doelmatigheidsprikkel in de zorg’
Om doelmatige zorg te kunnen blijven leveren, moet er een brede maatschappelijke
discussie gevoerd worden over het zuinig omgaan met zorggelden. Baker Tilly Berk
maakte voor het eerst de doelmatigheid van zorgaanbieders binnen de caresector
inzichtelijk. Kim Brand, financieel adviseur zorg, vat samen: ‘Nog te vaak ontbreekt
de doelmatigheidsprikkel in de zorg.’
4 politiek & wetenschap
oelmatigheid is een belangrijk speerpunt in de
zorgsector en cruciaal voor de beheersing van
de zorgkosten. Toch zijn er weinig tot geen
prikkels voor zorginstellingen om de eigen doelmatigheid te vergroten. Het is een kwestie van tijd voordat
zorginkopers het leveren van doelmatige zorg financieel gaan belonen met bijvoorbeeld een hoger tarief. Die
prikkels zijn hard nodig om de doelmatigheid in de zorg
te stimuleren. De doelmatigheid van zorgaanbieders
laat zich bovendien lastig vergelijken. De vraag hoe een
zorginstelling het doet ten opzichte van concurrenten,
is daarmee moeilijk te beantwoorden. Baker Tilly Berk
heeft een unieke benchmark uitgevoerd binnen de care-
D
sector in Nederland. De benchmark maakt de doelmatigheid van zorgaanbieders inzichtelijk. Hoe presteert
een zorgaanbieder op het gebied van doelmatigheid in
vergelijking met andere zorgaanbieders die soortgelijke
producten en diensten aanbieden? Leveren grote zorgaanbieders gemiddeld meer of minder zorguren per product
of per cliënt? De benchmarkrapportage van Baker Tilly
Berk geeft gedetailleerd inzicht in de doelmatigheid voor
producten die vallen binnen de Wmo en AWBZ.
Doelmatigheid
Doelmatigheid is het leveren van zo veel mogelijk
zorg tegen zo laag mogelijke kosten. Vaak wordt zorg
politiek & wetenschap 5
‘Het gezamenlijk beleid van
zorginkopers berust op kwaliteit van zorg,
klantgerichtheid en doelmatigheid.’
Figuur 1:
Veel verschillen in de
zorglevering aan cliënten
tussen de zorgaanbieders.
Gemiddeld aantal uren Persoonlijke Verzorging per cliënt/jaarFiguur 2:
De grotere zorgaanbie-
1.000
ders leveren over het
algemeen minder zorg.
Gemiddeld aantal uren Persoonlijke Verzorging per cliënt/jaar
1.000
0
Zorgaanbieders die persoonlijke verzorging aanbieden (n=1478)
500
Dus hoewel alle partijen van goede wil zijn en doelmatigheid een van de speerpunten bij de zorginkoop 2015
is, wordt dit in de praktijk nog onvoldoende concreet.
Simpelweg omdat het niet duidelijk is hoe goed of slecht
een zorgaanbieder het doet (als het om doelmatigheid
gaat) ten opzichte van andere aanbieders en ook omdat er
geen praktische uitwerking gegeven is aan wat zorgbieders concreet zouden moeten doen om de doelmatigheid
te vergroten.
0
Zorgaanbieders die persoonlijke verzorging aanbieden (n=1478)
Spreiding gemiddelde cliënturen en volume per zorginstelling (produkt PV)
Differentiatie
uren op jaarbasis
1.050.000
850.000
650.000
450.000
Spreiding gemiddelde cliënturen en volume per zorginstelling (produkt PV)
250.000
1.050.000
50.000
850.000100
150
200
250
300
350
Gemiddelde aantal cliënturen per jaar
650.000
400
Pijlers
Het gezamenlijk beleid van zorginkopers berust in essentie op de volgende pijlers: kwaliteit van zorg, klantgerichtheid en doelmatigheid. Veel factoren zijn van invloed
op de doelmatigheid in de zorg, zoals zelfredzaamheid
van de klant, technologische ontwikkelingen, procesinnovaties, medische richtlijnen, planning en keuzes die
professionals elke dag maken. Het is niet zo dat zorg
kantoren, gemeenten en zorgverzekeraars zich niet willen
inspannen om doelmatige zorg in te kopen. Het zijn met
name de zorgaanbieders die voor de uitdaging staan om
doelmatig zorg te leveren.
500
op jaarbasis
ingekocht via aanbestedingsprocedures (zorginkoop).
Prijsafspraken met zorgaanbieders komen traditioneel
tot stand door het tarief te vermenigvuldigen met het
volume. Tarieven en volume staan grotendeels vast, veelal
gebaseerd op historische informatie. De differentiatie
in tarieven tussen zorgaanbieders is marginaal. Dit is
opmerkelijk, omdat hiermee het speerpunt van doelmatigheid geen recht wordt gedaan.
450
Uit cijfers van het Centraal Administratiekantoor (CAK)
blijkt dat er voldoende differentiatie in de zorgbudgetten is tussen zorgaanbieders. Maar in welke mate bestaat
die differentiatie er ook tussen de geleverde zorguren
per cliënt? Om dat te bepalen, heeft Baker Tilly Berk de
extramurale zorg in het AWBZ domein geanalyseerd. Kim
Brand legt uit: ‘Een vergelijking gaat alleen op als er sprake is van gelijksoortige diensten en/of producten en als
er voldoende massa is voor de analyse. Binnen de AWBZ
worden onder meer de producten Persoonlijke Verzorging, Verpleging en Begeleiding geleverd. Ter illustratie
nemen we hier Persoonlijke Verzorging, met meer dan 40
miljoen uren per jaar een belangrijke post van de landelijke zorgkosten. De analyse richt zich op instellingen die
6 politiek & wetenschap
‘Het zou een juiste prikkel zijn als zorgaanbieders
worden uitgedaagd zo min mogelijk zorg te
leveren, mits dit verantwoord is binnen de
cliëntspecifieke setting en dit gebeurt binnen
de kwaliteitskaders.’
het product Persoonlijke Verzorging leveren (peildatum
maart 2014). Hieruit blijkt dat er veel spreiding is in het
gemiddeld aantal uren per cliënt per zorginstelling.
Uit het gemiddelde aantal cliënturen per jaar blijkt dat er
een relatieve grote bandbreedte is tussen de zorginstellingen. De zorgkosten per cliënt variëren hiermee ook in
dezelfde verhouding. Immers, zoals we eerder vaststelden, is er ten aanzien van het tarief per zorginstelling
weinig differentiatie.’
Interessant is na te gaan welke impact deze differentiatie heeft. In grafiek 2 is de spreiding aangegeven per
zorgaanbieder. Instellingen met een hoog volume hebben
grotere impact op de zorgkosten op macroniveau.
Hun aandeel in het landelijke volume is immers groter.
Dan is het interessant om te weten hoeveel er gemiddeld
aan zorguren per cliënt wordt geleverd. Uit de grafiek
blijkt dat de grotere instellingen die Persoonlijke Verzorging leveren over het algemeen aan de goede kant van de
bandbreedte zitten, zij werken dus kennelijk doelmatiger dan de kleine zorgaanbieders. Zorginkopers zouden
op basis van een dergelijke analyse veel meer recht doen
aan het speerpunt doelmatigheid. Tariefdifferentiatie op
basis hiervan draagt bij aan de juiste prikkel om de zorgkosten te beheersen.
Consultatiedocument
doelmatigheidsprikkels NZa
De Nederlandse Zorgautoriteit (NZa) heeft in maart 2014 een consultatiedocument opgesteld waarmee het wil onderzoeken hoe in de tariefberekeningen meer gestuurd kan worden op doelmatige zorg.
Daarbij definieert de NZa doelmatigheid als ‘de optimale benutting van beschikbare middelen’. Dat wil
zeggen, zo laag mogelijke kosten bij een gegeven kwaliteit of maximale kwaliteit, gegeven de kosten.
Maar ook hoe zorgaanbieders die hun doelmatigheid verbeteren daarvoor beloond kunnen worden. En
kan de consument mee profiteren van doelmatigheidsverbeteringen in de zorg? De uitkomsten van de
consultatie worden in de definitieve rapportage ‘Sturen op doelmatigheid’ door de NZa gepubliceerd.
Spiegel uw organisatie aan de sector, zodat u weet hoe
u ‘scoort’ op het thema doelmatigheid. U kunt deze
informatie bijvoorbeeld gebruiken in uw gesprekken met
de zorginkopers, en ook als input om het gesprek aan te
gaan met uw zorgmedewerkers.’
Eigen inzet
Meer zelf beschikking, participatie en eigen kracht zijn de
gevleugelde termen binnen het gemeentelijke domein.
In de kern wordt een groter appèl gedaan op de eigen
inzet van vrijwilligers en mantelzorg. De professionele
zorg komt pas in beeld als dit nodig is. Het zou dus een
juiste prikkel zijn als zorgaanbieders worden uitgedaagd
zo min mogelijk zorg te leveren, mits dit verantwoord is
binnen de cliëntspecifieke setting en dit gebeurt binnen
de kwaliteitskaders.
Neem de regie
Op de vraag wat care instellingen zelf kunnen doen om
hun doelmatigheid te vergroten, antwoordt Kim: ‘Neem
zelf de regie. Wacht niet af totdat u door de zorginkoper
met cijfers wordt geconfronteerd. Dit gebeurt momenteel
al bij de ziekenhuizen en volgt ook bij instellingen die
verpleging, verzorging en thuiszorg leveren.
Speerpunt
Kim Brand: ‘De overheid heeft als duidelijk speerpunt dat
de zorgkosten omlaag moeten. Zorginkopers streven er
naar om voor een bepaald bedrag zo veel mogelijk cliënten te helpen die daarvoor in aanmerking komen.
In de curesector gebeurt het al; referentielijsten laten zien
wat de behandelingen kosten per cliënt per ziekenhuis.
Nu staan ook de zorgaanbieders in de caresector voor de
uitdaging om doelmatige zorg te leveren. Wij zien alleen
dat het in de praktijk nog onvoldoende concreet wordt
gemaakt, ondanks dat alle partijen van goede wil zijn.
Maar het is echt niet ondenkbaar dat op termijn zorgverzekeraars of gemeenten de vergoeding laten afhangen
van de doelmatigheid.’
meer informatie I www.bakertillyberk.nl

Download Report