Ingekomen: 1 1 FEB. ZOU Gemeente Leiderdorp Afdeling Kopie aan de gemeenteraad van Leiderdorp 2014.00674 11/02/2014 VERZONDEN 1 1 FEB. ZOH datum kenmerk bijlage betreft : 11 februari 2014 : 2014U00325 : 1. : Opstap naar verbetering van de exploitatie van De Sterrentuin Geacht meneer/mevrouw, In uw vergadering van 14 oktober 2013 heeft u de kaders subsidiëring 2015 vastgesteld. Een daarvan betrof het rapporteren over de voortgang van de verbetering van de exploitatie van sociaal cultureel centrum De Sterrentuin. Het college heeft toegezegd voor het einde van de raadsperiode aan de vraag van uw raad te zullen voldoen. ICSadviseurs is gevraagd hiervoor een plan van aanpak te schrijven; een vervolg op de rapportage over De Sterrentuin die het adviesbureau eind 2012 opstelde. In deze brief lichten wij het standpunt toe dat het college ten aanzien van de rapportage heeft ingenomen. Vooraf Eind 2012 heeft ICSadviseurs in opdracht van de gemeente Leiderdorp een verkennend onderzoek uitgevoerd naar de kansen en bedreigingen van De Sterrentuin. Destijds is geconcludeerd dat er zowel fysiek als in het programmatisch beheer van de accommodatie verbeteringen wenselijk zijn. Een meer concrete vertaling naar oplossingen gaf dat verkennend onderzoek niet. Vandaar dat eind 2013 aan ICSadviseurs is gevraagd een stappenplan met concrete aanbevelingen op te stellen. Plan van aanpak Hiertoe heeft het adviesbureau gesprekken gevoerd met de collegeleden, een aantal beleidsmedewerkers, de gebruikers van De Sterrentuin en een vijftal mogelijke kandidaten voor het beheer en/of de maatschappelijk-ondernemersrol. Deze gesprekken en observaties bij andere (welzijns)accommodaties hebben geleid tot een plan van aanpak in een zestal stappen. Op 11 februari heeft het college besloten om met de eerste aanbevelingen uit de rapportage direct aan te vangen. Bezoekadres Willem-Alexanderlaan 1 2351 DZ Leiderdorp Postbus 35 2350 AA Leiderdorp telefoon (071) 545 85 00 [email protected] www.leiderdorp.nl -2- De maatschappelijk ondernemer ICSadviseurs komt in de rapportage met een aantal voorstellen om de exploitatie van de Sterrentuin te verbeteren en de maatschappelijke relevantie van de activiteiten te vergroten. Om meer activiteiten binnen te halen stelt ICSadviseurs voor om een maatschappelijk ondernemer (MO) aan te trekken. De MO moet meer reuring in De Sterrentuin gaan brengen / halen door -samen met de huidige gebruikers- het aantal activiteiten en bezoekers te verhogen. En deze MO moet proberen met optimalisaties op programmatisch vlak zowel maatschappelijke meerwaarde te creëren als toe te werken naar een hoger financieel rendement. Het verbreden van het aanbod in De Sterrentuin zal de MO moeten bezien in relatie met het aanbod in Zijlkwartier en Dwars&Zo. Deze accommodaties worden alle drie ingezet om maatschappelijke, culturele en/of educatieve activiteiten te faciliteren en zouden elkaar moeten versterken en niet beconcurreren. Verhuur van kantoorruimte Een minstens even belangrijke opgave is het verbeteren van de exploitatie. Hier kan een quick win worden behaald. Er heeft zich een partij geïnteresseerd getoond in de kantoorruimte op de verdieping die nu (deels) aan SCw wordt verhuurd. Programmatisch voegt verhuur voor de kantoorfunctie niet veel toe aan De Sterrentuin, maar de kans om direct een verbetering van de exploitatie te realiseren, door tegen kostendekkend tarief te verhuren, is te mooie kans om te laten liggen. In het huurcontract dient wel flexibiliteit te zitten om de MO de 'ruimte' te geven om ook het maatschappelijk rendement te verhogen (niet verhuren aan functies, maar voor activiteiten). Daarna ICSadviseurs stelt voor de verdere ontwikkeling van De Sterrentuin met en door de MO op te pakken. Ook stelt het bureau voor te wachten met te investeren in de accommodatie totdat de MO aangeeft welke aanpassingen het beste bijdragen aan het verhogen van het rendement. De werving van de MO wordt nog deze raadsperiode in gang gezet. De inzet van de MO is tijdelijk en erop gericht zich op termijn terug te verdienen. Wij houden u op de hoogte van de vorderingen. Ho H hten meun Cretans L.M. Driessen-Jansen burgemeester w w w icsadviseurs nl • infoglicsadviseurs nl T 088 235 04 27 KvK 05082583 Vestiging Amsterdam • Zekeringstraat 46 Postbus 59112 1040 KC Amsterdam Vestiging Zwolle Burg Dri|bersingel 25 Postbus 652 8000 AR Zwolle Opstap naar 'Verbetering exploitatie De Sterrentuin' Opdrachtgever Gemeente Leiderdorp Rcf £r(?nti£nurnmGT 980229/20140130sl01 (definitief) Samenstelling Thomas Nobel en Tanneke Willems 30 januari 2014 • ICS a d v i s e u r s 1 Introductie 1.1 Aanleiding Het voornemen van de gemeente Leiderdorp is om zowel het maatschappelijke als het financiële rendement van Sociaal Cultureel Centrum De Sterrentuin te verbeteren. Gezocht wordt naar balans tussen ondernemerszin (om t o t een gezonde exploitatie te komen) en het verzilveren van een aantal onbenutte kansen van de accommodatie ten gunste van de Leiderdorpse gemeenschap. Wenselijk is het om meer samenhang t e verkrijgen tussen de t e huisvesten sociaal maatschappelijke activiteiten. De gemeente Leiderdorp ziet voor zichzelf een belangrijke rol weggelegd in het initiëren en regisseren van de noodzakelijke veranderingen om t o t een exploitatie van De Sterrentuin t e komen, die zowel maatschappelijk als financieel beter is dan nu het geval is. In 2012 heeft ICSadviseurs in opdracht van de gemeente een verkennend onderzoek uitgevoerd naar de kansen en bedreigingen van De Sterrentuin. Destijds is al geconcludeerd dat er zowel fysiek als in het programmatisch beheer van de accommodatie, verbeteringen wenselijk zijn. Een meer concrete vertaling naar oplossingen gaf dat verkennend onderzoek niet. Vandaar dat eind 2013 aan ICSadviseurs is gevraagd een aanpak en een stappenplan met concrete stappen op te stellen. 1.2 Aanpak Om t o t een concrete aanpak en stappenplan te komen, zijn bilaterale gesprekken gevoerd met partijen in het veld die in potentie een (grotere) rol kunnen spelen bij genoemde doelen. Partijen die voor het onderzoek geïnterviewd zijn: D D D ° a BplusC; Sociaal Cultureel werk Leiderdorp; Stichting Pluspunt Leiderdorp; Stichting Kinderopvang Leiderdorp; Sportfondsen Leiderdorp BV. Daarnaast zijn gesprekken gevoerd met de vier wethouders (in tweetallen) over het gemeenschappelijke wensbeeld van De Sterrentuin als multifunctionele accommodatie. Met een vertegenwoordiging vanuit de ambtelijke organisatie zijn onze observaties in een gezamenlijk overleg uitgebreid besproken. Met de huidige huurders heeft een gesprek plaatsgevonden waarin onze opdracht is toegelicht en waarin de huurders aangaven achter het initiatief te staan om werk te maken van de rendementsverbetering van De Sterrentuin. Op basis van de indrukken uit alle gesprekken, zijn de wensen, eisen, voornemens, focus en doelen van de verschillende betrokkenen beschouwd. Zodoende is gekomen t o t een krachtenveldanalyse waarin naar voren komt op welke wijze e n / o f met welke partijen er in potentie een verbeterslag te maken valt in De Sterrentuin. De beschouwing is vervolgens procesmatig omgezet in concrete actiepunten en een stappenplan waarlangs gehandeld dient te worden om optimalisaties mogelijk te maken. Daarmee kan het College aan de Raad de voortgang in het proces laten zien en overgaan t o t het nemen van daadwerkelijke stappen richting een betere exploitatie van De Sterrentuin. 30 januari 2014 | 980229/20140130sl01 ICS a d v i s e u r s 1 3 Leeswijzer Na d i t hoofdstuk halen w e de gedefinieerde ambitie en streefbeelden aan die in de afgelopen jaren zijn opgenomen in onder meer beleidsstukken. Hoofdstuk 3 betreft onze observatie van het gemeenschappelijke wensbeeld van de Collegeleden dat heden bij hen bestaat. Hoofdstuk 4 bevat de observaties naar aanleiding van gesprekken met partners uit het maatschappelijk veld. Hoofdstuk 5 is een beschouwing van het krachtenveld in en rondom De Sterrentuin. Het zesde hoofdstuk geeft de route aan om t e komen t o t rendementsverbetering, zowel financieel als maatschappelijk. Het zevende hoofdstuk beschrijft een aantal kansen dat w e definiëren. Het laatste hoofdstuk tenslotte bevat een stappenplan waarlangs gehandeld dient t e worden om t o t rendementsverbetering t e komen en kansen t e grijpen. In voorliggend rapport is een aantal blauwe tekstvakken opgenomen met daarin prikkelende stellingen of goede voorbeelden elders in multifunctionele accommodaties of Kulturhusen (de benaming die men in vooral in Gelderland, Overijssel en Utrecht gebruikt voor multifunctionele en maatschappelijke accommodaties zoals De Sterrentuin). "Ze heten Kulturhus, cultuurgebouw of multifunctioneel centrum en ze z i j n in opkomst. Vaak gloednieuwe gebouwen waar bibliotheek, theater, welzijnsvoorziening en kapsalon of bridgeclub onderdak vinden. Idealiter moet het samenwonen een (financiële) meerwaarde bieden, maar dat b l i j k t nog niet zo simpel." Bron: Binnenlands Bestuur, 2 september 2011 30 januari 2014 | 980229/20140130sl01 4/22 ICS l a d v i s e u r s 2 Eerder gestelde ambitie en toekomstbeelden In dit hoofdstuk gaan w i j in op de ambities en toekomstbeelden die in de afgelopen jaren zijn geuit c.q. vastgesteld met betrekking t o t De Sterrentuin. Het aanhalen van de gestelde ambitie achten w i j van groot belang om van daaruit verder stappen en keuzes t e maken over de invulling van bijvoorbeeld beheer en exploitatie. Dit is het kader of vertrekpunt van waaruit we in dit rapport verder doorpakken. Masterplan Centrumplan 2004 Het inhoudelijk en functioneel kader van de gemeente luidde in 2004 (Masterplan Centrumplan) als volgt: "Zorg dat de Santhorstzijde een levendige tegenpool wordt. Het Sociaal Cultureel Centrum gaat zorgen voor die levendigheid en wordt het centrum voor alles wat met zorg, welzijn en cultuur te maken heeft. Voor Leiderdorpers én wijkbewoners." Gebruiksreglement De Sterrentuin In het gebruiksreglement van De Sterrentuin is opgenomen: "Onder Sociaal Cultureel Centrum gebouw waarin sociale, culturele partijen met elkaar samenwerken inhoudelijke samenwerking willen De Sterrentuin wordt verstaan een multifunctioneel en educatieve activiteiten plaatsvinden én waarin volgens een activiteitenprogramma en dat partijen de faciliteren door samenwerking in het gebouw." Accommodatie- en subsidiebeleid 2012 In 2012 is het document 'Beleidskader, uitgangspunten voor samenhangend beleid van voorzieningen, accommodaties en eigendommen' vastgesteld door de Raad. Doelstellingen daarin zijn onder andere om maatschappelijke accommodaties samenhangend, goed en duurzaam te exploiteren. Uitgangspunt is om bij maatschappelijke accommodaties en grondposities op het gebied van onderwijs, welzijn, cultuur en sport toe te werken naar situaties waarbij activiteiten elkaar versterken. Er wordt niet meer geïnvesteerd in het in stand houden van moeizaam te exploiteren monofunctionele gebouwen. De gemeente kiest voor een weg richting multifunctionaliteit, structureel sluitende exploitaties en een herbezinning op lokale taken. Vanuit het algemeen geldende beleidskader zijn voor De Sterrentuin de volgende zaken relevant: a ° a Gemeente faciliteert in de samenwerking tussen partijen/gebruikers. Verleggen van beheertaken van de gemeente naar gebruikers ('beheren wie beheren toekomt') met uitzondering van de taken van technische aard die voortvloeien uit het eigenaarschap van het gebouw en gebouw gebonden installaties. Alleen waar nodig faciliteert de gemeente (middels subsidie of anderszins) het aanbieden van activiteiten. Gemeente verstrekt geen gelabelde subsidie voor huisvesting van de gebruikers. 30 januari 2014 | 980229/20140130sl01 5/22 ICS a d v i s e u r s Verkennend onderzoek ICSadviseurs 2012 Het verkennend onderzoek uit 2012 en het rapport dat daaruit voortvloeide bevatte uitspraken over een aantal zaken: Geconstateerd werd dat het gebouw fysiek een aantal tekortkomingen kent, met name waar het gaat om de indeling van het pand, de matige toegankelijkheid van de eerste verdieping en de slechte zichtbaarheid van de entree buiten het gebouw. D D D Geconcludeerd werd dat er wel bereidheid is bij de gebruikers/huurders t o t samenwerking maar door het ontbreken van menskracht en middelen functioneren organisaties zelfstandig en vindt samenwerking momenteel veelal ad hoe plaats. Conclusie was dat het primaire beheer- en exploitatieproces loopt en het dagelijks facilitair beheer geen grote acute knelpunten kent. Echter, door de gekozen beheer- en verhuurstructuur zijn de gebruikers minder betrokken bij de voorziening als geheel. Er is sprake van versnippering van taken en verantwoordelijkheden. Ook werd geconcludeerd dat er geen permanente trekker is voor het programmabeheer, het opstellen van een samenwerkingsvisie, het opstellen en bewaken van het inhoudelijk concept en het opstellen van een programma-aanbod van (gezamenlijke) activiteiten. Het onderzoek ging verder in op het huidige beheermodel van de accommodatie en leverde een analyse van het functioneren hiervan. Vervolgens is een advies opgesteld waarvan de strekking luidde: "Op basis van ome indrukken lijkt een model passend, waarbij het beheer door één van de hoofdgebruikers ingevuld wordt en niet door de gemeente. Het beheer vindt daarmee dichter op de voorziening plaats en de gemeente neemt meer een regierol in. Het grotendeels in één hand leggen van de taken en verantwoordelijkheden (dus zowel facilitair, programmabheer als exploitatie bij één organisatie) heeft de voorkeur, omdat de maatschappelijke ondernemersrol dan integraal opgepakt kan worden. Het spreekt voor zich dat het toewijzen van taken en verantwoordelijkheden aan een partij inhoudt dat een financiële vergoeding c.q. compensatie hiervoor op zijn plaats is." 30 januari 2014 | 980229/20140130sl01 ICS l a d v i s e u r s 3 Wensbeeld College Bovenstaande ambities en toekomstbeelden zijn inmiddels een aantal jaar geleden gedefinieerd. Op basis van gesprekken met de vier Leiderdorpse wethouders in december 2013, kwam het volgende gemeenschappelijke wensbeeld naar voren ten aanzien van De Sterrentuin: > > Behalen van meer rendement op zowel financieel als maatschappelijk vlak. Op de korte t e r m i j n een grote(re) prioriteitstelling op het behalen van een beter financieel rendement. Het urgentiebesef is groot om t o t een substantiële verbetering van de financiële huishouding van de exploitatie te komen. Tegelijkertijd gaat het de portefeuillehouders uiteindelijk om een gezonde en duurzame exploitatie van De Sterrentuin op de lange duur. Extra stimuleringsmaatregelen op de korte termijn zijn niet ondenkbaar mits daar een doordacht plan aan ten grondslag ligt. > Een aangescherpt wensbeeld ten aanzien van de potentie om van De Sterrentuin een bruisend hart midden in Leiderdorp t e maken. Door de tijdsgeest heden ten dage en door in het verleden gemaakte keuzes, zijn ambities niet zozeer naar beneden bijgesteld, maar is er een gegroeid realiteitsbesef over de mate waarin gestelde ambities werkelijkheid kunnen worden. Observatie van de gevoerde gesprekken levert over het algemeen een overeenkomstig beeld met eerder gedefinieerde ambities en streefbeelden op. Opvallend is de gegroeide nadrukkelijke focus op een gezonde financiële huishouding van de accommodatie. Ook komt naar voren dat - wellicht vanwege de ervaringen vanuit de eerste jaren exploitatie van De Sterrentuin - t w i j f e l wordt uitgesproken in hoeverre De Sterrentuin als accommodatie de ambities wel waar kan maken en in hoeverre de ambities reëel zijn gebleken. Doordat de gemeente in de afgelopen jaren een aantal keuzes maakte met betrekking t o t verhuur en maatschappelijke initiatieven elders in Leiderdorp, zijn kansen voor De Sterrentuin verloren gegaan. Het besef bij het College, dat er met betrekking t o t De Sterrentuin rigoureuze veranderingen vereist zijn om de gestelde ambities alsnog waar te maken, is groot. 30 januari 2014 | 980229/20140130sl01 7/22 ICS a d v i s e u r s 4 Observaties gesprekspartners in het maatschappelijk veld Met een aantal in Leiderdorp actief zijnde partijen (commercieel en maatschappelijk) zijn bilaterale gesprekken gevoerd over het toekomstperspectief van De Sterrentuin en de (eventuele) rol die zij hierbij kunnen spelen. Beknopt doen w i j vanuit die gesprekken de volgende observaties: Cultureel Werk (SCw) + 'Intermediair' kwaliteiten voor vrijwilligers betrokkenheid. + Rol van 'dagelijks' gastheerschap sluit goed aan bij de rol die SCw nu al vervult. SCw heeft op dit moment de rol van aanspreekpunt voor huurders, de verhuurder, leveranciers, bewoners, schoonmaak, beveiliging en het doorgeven van storingen en klachten. SCw is dus reeds goed bekend met een deel van de facilitaire taken in en rondom De Sterrentuin. + SCw legt duidelijk de link naar verbreding in sociaal domein en ziet dat als voor de hand liggende 'kans' in De Sterrentuin. Binnen hun huidige beheertaak vervullen zij geen proactieve rol richting programmatisch c.q. strategisch beheer. Handelen daarmee reactief en volgend op hun opdracht vanuit de gemeente. Vraag is of ze in toekomst wel een dergelijke proactieve en 'ontwikkelende' rol kunnen vervullen. - Getwijfeld wordt of programmabeheer van een sociaal culturele accommodatie past bij de kerntaak van SCw; jeugdbeleid. Inschatting dat men waarschijnlijk met name de sociale kant van programmabeheer kan invullen en de financiële kant van de 'maatschappelijke onderneming' onvoldoende gaat belichten / invullen. SCw is specifiek gericht op tieners en jongeren. Getwijfeld wordt of zij daardoor goed in staat zijn om ook een breder veld (andere doelgroepen, andere doelen) te kunnen overzien. Stichting Kinderopvang Leiderdorp (SKL) + + Ondernemend / denken in kansen. Zijn potentiële huurpartner voor kantoorruimte (op korte t e r m i j n ) . + Potentiële huurpartner die zelf opties aandraagt voor toekomstige kansen voor ook inhoudelijk toegevoegde waarde vanuit SKL in De Sterrentuin (naast vast huurpartner voor kantoorfunctie). + Denkt in termen van 'gecombineerd activiteitenaanbod' en gedeeld ruimtegebruik vanuit ondernemend en zakelijk oogpunt (exploitatie gedachte). Vooralsnog geen behoefte aan uitbreiding van primaire proces, bijvoorbeeld in De Sterrentuin. Beleid is juist om kinderopvang nabij basisonderwijs t e situeren (brede school gedachte). SLK zal dus in eerste instantie inhoudelijk weinig toevoegen aan het sociaal en cultureel centrum dat De Sterrentuin is. 30 januari 2014 | 980229/20140130sl01 adviseurs BplusC + Heeft expansiedrift en grote interesse om een 'totaal concept' neer t e zetten in Leiderdorp dat niet alleen de ' b ' van BplusC b e t r e f t , maar ook antwoord geeft en aanbod biedt aan cultuur gerelateerde activiteiten. + Het BplusC totaalconcept past bij de ambitie van De Sterrentuin, namelijk sociaal en cultureel centrum. + Heeft in verleden en heden bewezen een professionele partner t e zijn en heeft ruime ervaring in de regio. + Zit al 'centraal' en prominent in gebouw. + Heeft vanuit een natuurlijke positie de mogelijkheid om contacten/verbindingen te leggen met het gehele 'sociale en culturele veld' van Leiderdorp. Kan gastheerschap van De Sterrentuin vervullen in combinatie met de reeds aanwezige bibliotheekmedewerkers. "De mensen zijn er toch a l " . Geeft aan geen beheerdersrol van De Sterrentuin t e willen vervullen, vanwege de beredenering dat dergelijke beheerdersrol te ver staat van de primaire activiteiten en centrale doelstelling van BplusC. + - Aandachtspunt is in hoeverre er vraag/behoefte/markt is voor een totaalconcept vanuit BplusC in Leiderdorp. De vraag is of een totaalconcept in Leiderdorp reëel is, gezien de schaalgrootte van Leiderdorp, de behoeften uit de gemeenschap én de behoefte aan met name bibliotheekwerk op de middellange en lange t e r m i j n . Nader onderzoek hieromtrent is gewenst. In geval t e kiezen voor een breder aanbod vanuit BplusC, dan een blijvende vergrote subsidierelatie. Pluspunt + Partij waarvan de centrale doelstelling grote raakvlakken heeft met De Sterrentuin. / Geen vaste huurder in De Sterrentuin, hebben langjarig huurcontract met andere partij elders. Overigens is het contractueel wel mogelijk om de gehuurde ruimte aan de Splinterlaan onder te verhuren. + - De Sterrentuin sluit qua entourage en sfeer nog niet goed aan op de laagdrempeligheid die het type activiteiten van Pluspunt vraagt. Getwijfeld wordt of Pluspunt een grote beheerrol kan vervullen. Sterk l i j k t Pluspunt met name op het faciliteren van activiteiten voor bepaalde doelgroepen (ouderen), gebruikmakend van veel vrijwilligers. Geven zelf ook aan te willen focussen op hun primaire taak en vooralsnog geen belangstelling te hebben in een beheerrol. Standpunt is in ieder geval dat zij niet op meer dan één locatie gehuisvest willen zijn, dit vanwege de beheersbaarheid van hun eigen organisatie. 30 januari 2014 | 980229/20140130sl01 9/22 adviseurs Sportfonc sen Leiderdorp Ondernemende partij die vanuit een maatschappelijke insteek veel ervaring heeft met het creëren en behouden van een gezonde exploitatie van multifunctionele accommodaties. Sportfondsen ziet zichzelf als een 'verlengstuk' van de gemeente, heeft een maatschappelijke doelstelling, is een verbindende partij tussen vele organisaties en is tegelijk een nieuwe dus 'neutrale' partij in De Sterrentuin. Binnen Sportfondsen zijn mensen werkzaam die mogelijkerwijs passen binnen het profiel van strategisch en programmatisch beheerder voor De Sterrentuin. Iemand die verbindt. Iemand die met oog voor het maatschappelijk belang toewerkt naar een gezonde exploitatie van de accommodatie, de bezetting en benutting vergroot en partijen nauwer laat samenwerken. De vorm waarin een dergelijk persoon zou moeten functioneren is nader in te vullen. De vraag is of Sportfondsen dé partij is om de inhoudelijke programmering naar een hoger plan te brengen. Gevaar is dat de nadruk té veel komt te liggen op het behalen van financieel rendement. Overigens is dit wel in afspraken vast t e leggen. Sportfondsen is een beheerpartij, met name technisch en facilitair. Een deel van de facilitaire taken in de Sterrentuin wordt nu ingevuld door SCw. Wanneer Sportfondsen een rol krijgt, betekent dat direct een consequentie voor de rol van (en contract met) SCw. Die wordt anders. 30 januari 2014 | 980229/20140130sl01 10/22 adviseurs Beschouwing krachtenveld in en rondom De Sterrentuin 5 Dit hoofdstuk is een nadere beschouwing van het krachtenveld waarin De Sterrentuin gepositioneerd is. Deze beschouwing deden w i j naar aanleiding van de gesprekken met de Leiderdorpse partners en aangevuld met onze indrukken uit een gesprek met een ambtelijke vertegenwoordiging vanuit de gemeente én gesprekken met alle wethouders. 5.1 Obsprvat n Ho takpn pn vprhoudinf'pn van n a r t i i p n • Bij de huurders/gebruikers in De Sterrentuin ligt erg de nadruk op het 'claimen van de eigen r u i m t e n ' . Daar waar veel partijen grotendeels of zelfs totaal afhankelijk zijn van de gemeente voor hun huisvesting. Het als tegenprestatie terug verwachten van een groter of breder activiteiten aanbod richting Leiderdorpse bewoners, is ons inziens niet meer dan normaal. De huidige huurders/gebruikers van De Sterrentuin geven aan graag mee te denken over een beter gebruik van De Sterrentuin, maar de vraag is in hoeverre zij ook kritisch naar hun eigen gebruik van ruimten kunnen kijken. • De huidige huurder die vanuit ons perspectief in mindere mate geschikt is in De Sterrentuin is het winkeltje van Kinderkring. Het w i n k e l t j e zorgt weliswaar voor aanloop in De Sterrentuin, maar heeft weinig meerwaarde voor de sociaal culturele identiteit die wordt nagestreefd. Tevens is het w i n k e l t j e gepositioneerd op een prominente positie in de accommodatie. Deze prominente positie kan ons inziens op een effectievere wijze benut worden die meer bijdraagt aan de doelstellingen van De Sterrentuin. • De theaterruimte in de Sterrentuin beschikt over een kleinschalige bar. Het theater én het bargedeelte wordt op het moment gebruikt en geëxploiteerd door Toverlei. De bar als faciliteit is in potentie een goede aanvulling op het voorzieningenniveau binnen De Sterrentuin en bevindt zich binnen de accommodatie ook op een centrale plek. De inzet van deze barfaciliteit voor andere activiteiten of door andere partijen vindt niet op grote schaal plaats. De exploitatie en daarmee de maatschappelijk toegevoegde waarde van het bargedeelte komt nog niet of nauwelijks ten goede aan De Sterrentuin als geheel. • Het museum past als voorziening goed bij de ambitie van De Sterrentuin als sociaal en cultureel centrum. Het heeft in potentie een toegevoegde waarde. Echter, door de wijze waarop de exploitatie van het museum nu verloopt - onder andere door de beperkte openingstijden - worden kansen (nog) niet benut en is de toegevoegde waarde vooralsnog beperkt. De doelstelling in het Masterplan Centrumplan ging in op "levendigheid waar De Sterrentuin voor moet gaan zorgen". Het museum zorgt nu niet voor die levendigheid. • De huidige (facilitair) beheerder SCw voert haar taak uit, waarmee de huidige huurders van De Sterrentuin tevreden zijn. Wij zien echter dat er - vanuit de facilitaire rol die zij hebben - veel meer te halen valt uit De Sterrentuin. SCw 'past op de t e n t ' , maar niet meer dan dat. Dit kan natuurlijk aan de opdracht liggen e n / o f de middelen die hiervoor beschikbaar gesteld kunnen worden. Desondanks stellen w i j ter discussie of de middelen die nu besteed worden aan facilitair beheer niet op een meer effectieve wijze besteed kunnen worden. SCw voert het facilitair beheer uit van De Sterrentuin, maar gebruikt deze accommodatie verder niet (meer) voor haar primaire proces rondom de uitvoering van jeugdbeleid. Op de eerste verdieping heeft SCw kantoorruimte in gebruik voor de facilitair beheerder en de algemeen directeur. • 30 januari 2014 | 980229/20140130sl01 11/22 ICS a d v i s e u r s • De eigenaar/ontwikkelaar van de aanpalende leegstaande ruimten naast De Sterrentuin heeft gemeenschappelijke belangen met de gemeente namelijk het tegengaan van leegstand en het actie ondernemen tegen de 'niet uitnodigende omgeving' van het vastgoed. Er is echter vanuit de huurders/gebruikers van De Sterrentuin nauwelijks afstemming met de eigenaar/ontwikkelaar over bijvoorbeeld het ontplooien van gezamenlijke initiatieven die voor beide gunstig z i j n . Er wordt nu veel over de eigenaar/ontwikkelaar gesproken maar nauwelijks m e t hen. • Huurovereenkomsten tussen gemeente en BplusC en Stichting Kinderkring hebben een looptijd van 5 jaar, waarna een aansluitende periode van 5 jaar is vastgelegd. Belangwekkend detail is de constatering dat deze contracten afliepen (en dus automatisch doorlopen) op 1 januari 2014. Wel bestaat contractueel de mogelijkheid om de overeenkomst tussentijds te beëindigen indien de subsidie aan de huurder (gedeeltelijk) vervalt. • Gewezen wordt op de mogelijkheid om ook commerciële partijen toe te laten in De Sterrentuin als huurder /gebruiker. Verhuur aan commerciële partijen moet mogelijk zijn, mits dat uiteindelijk tegemoet komt aan andere - meer maatschappelijke - activiteiten in De Sterrentuin. Het één moet het andere mogelijk maken. • Zoals ook al opgenomen in het verkennend onderzoek van ICSadviseurs in 2012 wordt gesteld dat om meer financieel en maatschappelijk rendement te verkrijgen in De Sterrentuin de gemeente meer afstand moet nemen van het beheer en de exploitatie. Een te nauwe relatie belemmert de professionalisering en vergroot de kans dat bij tegenvallende resultaten (te) snel wordt teruggegrepen op hulp van de gemeente. Dit 'op afstand z e t t e n ' van beheer past bij het gemeentelijk beleid van 'beheren wie beheren toekomt'. • Het nabijgelegen Zijlkwartier is een centrum van activiteiten voor de w i j k . De accommodatie is in eigendom van de gemeente Leiderdorp. Het doet laagdrempelig aan, trekt veel mensen en heeft een grote toegevoegde maatschappelijke waarde voor zijn omgeving. Er is geen samenhang in het aanbod tussen Zijlkwartier en De Sterrentuin. Het is onverstandig om met De Sterrentuin qua programmering te 'concurreren' met het Zijlkwartier. • Stichting Pluspunt Leiderdorp is gehuisvest in een door de gemeente gehuurde locatie aan de Splinterlaan. Het heeft daar een grote multifunctionele ruimte waar t a l van activiteiten voor met name ouderen plaatsvinden. Ook biedt hun accommodatie een aantal werkplekken voor mensen van Pluspunt en heeft deze een kleine keuken. De locatie is te typeren als laagdrempelig en goed toegankelijk. De rondom De Sterrentuin gesitueerde detailhandel moet geen grote nadelige gevolgen ondervinden van het (toekomstige) aanbod in De Sterrentuin. Wenselijk is het om juist een aanvullend maatschappelijk aanbod te bieden in De Sterrentuin zodat winkeliers direct p r o f i j t hebben van de extra 'aanloop' richting De Sterrentuin. De eventueel te positioneren (kleinschalige) horeca in De Sterrentuin mag niet direct concurreren met plaatselijke horeca in de nabije omgeving. 5.2 O b s e r v a t i e s v a n de o m g e v i n g • 30 januari 2014 | 980229/20140130sl01 12/22 ICS a d v i s e u r s 5.3 Observatie fysiek Al in het verkennend onderzoek door ICSadviseurs in 2012 is een groot aantal opmerkingen geplaatst over hoe De Sterrentuin als accommodatie fysiek in elkaar steekt en welke knelpunten het pand kent. Hieronder worden die knelpunten nogmaals opgesomd: o o o o o o o De Sterrentuin heeft een bescheiden entree, iets verscholen in de gevel. De entree is daardoor slecht zichtbaar en wordt niet als uitnodigend ervaren. Ruimten en organisaties die gehuisvest zijn in De Sterrentuin zijn niet goed zichtbaar van buitenaf, maar ook niet vanuit het Atrium. De cursusruimten op de 1 etage zijn niet goed bereikbaar en slecht vindbaar. De l i f t is niet gebruiksvriendelijk en de gang naar de cursusruimten is smal. De huidige beheerder van De Sterrentuin heeft een werkplek op de 1 etage op een decentrale positie in het pand. De bibliotheek in De Sterrentuin is gehuisvest op meerdere niveaus wat de bereikbaarheid voor mindervaliden beperkt. Bezoekers van de Sterrentuin komen binnen via een grote verkeersruimte, ooit bedoeld als centrale ontmoetingsruimte. Vanwege voorschriften van de brandweer en ervaren overlast voor de bovenburen mag deze ruimte alleen niet of sporadisch gebruikt worden voor bijeenkomsten. Ook is de aankleding karig. De stenen vloer en sobere kleurstelling dragen niet bij aan het gevoel van een gastvrije omgeving waar bezoekers zich welkom en thuis voelen. De grootste trekker van bezoekers, de bibliotheek, bevindt zich achterin het pand en is niet prominent zichtbaar. e e Prominent naast de hoofdentree van De Sterrentuin staat een ruimte leeg. Deze aanblik bij binnenkomst heeft een negatief effect op de uitstraling van de accommodatie. De destijds gedefinieerde knelpunten worden nog steeds onderschreven door de huidige huurders/gebruikers. Los van de specifieke fysieke knelpunten doen w i j een algemene observatie ten aanzien van De Sterrentuin die wat ons betreft het meest pregnant is: De Sterrentuin straalt bij binnenkomst geen gastvrijheid uit. Een enorm gemis waar in onze ogen wat aan gedaan moet worden en wat ook kan. Het is een must om bij binnenkomst in De Sterrentuin daadwerkelijk mensen te t r e f f e n . Het onpersoonlijke karakter moet weggenomen worden en het nut van de centrale hal dient vergroot te worden. Dat er op dit moment een aantal praktische bezwaren zijn met betrekking t o t bijvoorbeeld brandveiligheid of mogelijke overlast voor bovenliggende woningen, mag ons inziens niet betekenen dat dit potentieel aan maatschappelijke-activiteitenruimte onbenut b l i j f t . 30 januari 2014 | 980229/20140130sl01 adviseurs 6 Route richting rendementsverbetering Op basis van alle indrukken uit de gesprekken én onze observaties komen w i j t o t een procesvoorstel. Die staat hieronder uiteen gezet. 6.1 Introductie 'Maatschappelijk Ondernemer' De Sterrentuin - w i l het op den duur een volwaardig sociaal en cultureel centrum worden zoals bedoeld - heeft een persoon of organisatie nodig die met een 'frisse blik' en met een stevig mandaat: o het programmatisch beheer meer gestalte geeft door het aantal activiteiten, de diversiteit aan activiteiten en het aantal bezoekers te vergroten, o organisaties verbindt. o naar de buitenwereld toe De Sterrentuin onder de aandacht brengt. Aandacht moet uitgaan naar gebruik van nieuwe media, zoals bijvoorbeeld één gezamenlijke website van De Sterrentuin die op een interactieve wijze het activiteitenprogramma toont en waar eenvoudig beschikbare ruimte t e zien en t e reserveren is. o aandacht en competenties hebben voor de communicatie met bestuurders van allerlei organisaties en lokale politiek. Als volwaardig gesprekspartner dient diegene op te treden namens De Sterrentuin. o nadrukkelijk de relatie legt tussen De Sterrentuin en andere maatschappelijke accommodaties in de omgeving. Ingezet moet worden op samenwerking tussen maatschappelijke accommodaties. Het gaat om maatschappelijk rendement voor Leiderdorp en niet om exploitatieverbetering van De Sterrentuin als dat ten koste gaat van de exploitatie van andere (gemeentelijke) accommodaties. o o partijen benadert om 'gebruik' t e maken van de potenties die De Sterrentuin heeft. de exploitatie gezonder maakt en daarvoor toewerkt naar een betere bezetting en benutting van ruimten. Kortom; een maatschappelijk ondernemer die de komende t i j d met een duidelijke opdracht en met voldoende 'bewegingsruimte' reuring brengt in De Sterrentuin. De opdracht moet onder meer zijn, om voor de lange duur een structuur op te bouwen waarin technisch, facilitair en programmatisch beheer een samenhangend geheel vormen en die tezamen een sterk programmaaanbod in De Sterrentuin ondersteunen. Een maatschappelijk ondernemer die met een duidelijke opdracht en met voldoende 'bewegingsruimte' reuring brengt in De Sterrentuin. De opdracht aan de maatschappelijk ondernemer (hierna afgekort MO) is in eerste instantie van t i j d e l i j k e aard. Na een bepaalde t e r m i j n moet de 'organisatie' staan en moet opnieuw de afweging gemaakt worden of en in welke mate een dergelijke maatschappelijk ondernemer nog vereist is. De t e r m i j n dat de MO aan de slag is, moet overigens ook niet te kort zijn. Resultaten zullen niet direct zichtbaar z i j n , gezien de complexe materie, vele uitdagingen en het respecteren van bestaande afspraken en contracten. Bovenstaande schets van een MO dient in een vervolgstap in afstemming met de huidige huurders/gebruikers van De Sterrentuin nader uitgewerkt t e worden in een profiel. 30 januari 2014 | 980229/20140130sl01 14/22 ICS a d v i s e u r s 6.2 Voorwaarden voor welslagen De belangrijkste aspecten die randvoorwaardelijk zijn aan het welslagen van het procesvoorstel z i j n : o o o m BEST PRACTICE Beheer: Meer bewerkstelligen van meervoudig ruimtegebruik, waarbij de huidige huurders proactief meewerken aan het in medegebruik stellen van ' h u n ' eigen ruimte. Er ligt w a t dat betreft een stevige verantwoordelijkheid b i j de huidige huurders/gebruikers om het speelveld van de MO én De Sterrentuin t e verruimen, Programmering: Randvoorwaardelijk is het om de MO de mogelijkheden t e geven (qua beleid en in contracten) om maatschappelijk t e ondernemen. Dat betekent bijvoorbeeld dat deze de ruimte moet krijgen om - naast de maatschappelijke partners ook eventueel meer commerciële partijen ' t o e t e laten' als huurder/gebruiker van De Sterrentuin. Dit om de exploitatie t e verbeteren en zodoende lagere huren voor de maatschappelijke partners mogelijk t e maken. Een ander voorbeeld betreft de ruimte die de MO moet krijgen om zelfstandig huurbedragen t e kunnen bepalen en met (potentiële) huurders maatwerkafspraken t e maken die passen bij de specifieke situatie en die aansluiten bij de lokale marktomstandigheden, Fysiek en regelgeving: Verruimen van de Het Kulturhus in Borne legt in huurcontracten niet alleen afspraken over de 'stenen' vast, maar ook over de gezamenlijke inhoudelijke samenwerking. Wie huurt bij het Kulturhus wordt geacht de 'Kulturhus-gedachte' uit t e dragen. Hierdoor is inhoudelijke samenwerking geen vrijblijvend onderdeel van het 'wonen' in een Kulturhus meer, maar mogelijkheden van het gebruik van het atrium. Aandachtspunten liggen zowel op technisch vlak als in de regelgeving. Naar alle waarschijnlijkheid zal dit om eenmalige fysieke aanpassingen vragen, gecombineerd met een proces waarin met zowel de brandweer als met bewoners van bovenliggende appartementen toegewerkt wordt naar nieuwe afspraken. onlosmakelijk met elkaar verbonden. Bron: Handboek exploitatiescan kulturhusen, ICSadviseurs, 2010 % 6.3 w Mogelijke invulling rol Maatschappelijk Ondernemer Zoals al eerder vermeld doen w i j het voorstel om voor het vinden van een geschikte MO een profiel op t e stellen in afstemming met de huidige huurders/gebruikers. De persoon of partij die voor deze rol in aanmerking komt dient t e voldoen aan dat profiel. Op basis van de algemene kenschets van de MO in paragraaf 6.1 doen w i j uitspraken omtrent de geschiktheid van een aantal partijen om deze rol t e vervullen of om een MO t e leveren. De MO moet het vertrouwen zien t e krijgen van alle gebruikers van De Sterrentuin, maar moet tegelijkertijd ook een bepaalde mate van gezag hebben om vicieuze cirkels t e doorbreken en kritisch t e zijn op het functioneren van partijen. 'Vreemde ogen dwingen'. De persoon of partij die deze rol op zich neemt, zal daarom naar onze mening niet uit de huidige groep van huurders/gebruikers van De Sterrentuin moeten komen. 30 januari 2014 | 980229/20140130sl01 15/22 ICS a d v i s e u r s Om meerdere redenen zien w i j Sportfondsen als een partij die wellicht hiervoor geschikt is en voldoet aan veel eisen hieromtrent. Deze partij heeft landelijk inmiddels ruime ervaring met ook niet-sport gerelateerde accommodaties. De accommodatie die Sportfondsen Leiderdorp in beheer heeft - 'De Does' - exploiteert deze in onze optiek op een ondernemende wijze, waarbij het gezond maken en houden van de exploitatie hand in hand gaat met het nastreven van maatschappelijk toegevoegde waarde voor Leiderdorp. Het is een verbindende partij die tevens neutraal is in De Sterrentuin. Sportfondsen heeft voldoende professionaliteit en flexibiliteit om binnen zakelijke afspraken met de gemeente het MO-schap te vervullen. Dit door vanuit hun eigen gelederen iemand te benoemen of iemand hiervoor aan t e trekken. Bij SCw zien w i j ook competenties terug die aansluiten bij de rol van MO, alhoewel in mindere mate dan bij Sportfondsen. Vanzelfsprekend is SCw niet neutraal in dit vraagstuk. Ook missen w i j bij deze partij de grondhouding om financieel t e zoeken naar kansen en mogelijkheden zonder daarbij direct terug t e grijpen naar ondersteuning van de gemeente. Pluspunt zien w i j op korte termijn geen rol van betekenis vormen in en voor De Sterrentuin, dus ook niet in de rol van MO. Belangrijkste redenen zijn het bestaande huurcontract met de eigenaar van hun huidige huisvesting én het gemis van een passende ruimte in De Sterrentuin die goed toegankelijk en voldoende van omvang is. De eerste etage van De Sterrentuin is niet voldoende toegankelijk voor hun doelgroep. Daarbij heeft Pluspunt aan de Splinterlaan een voorziening gecreëerd die ruim bekend is in de buurt, die behoorlijk wordt bezocht door de doelgroep en waarbij de fysieke ruimten prima geschikt z i j n . Hier verandering in brengen - bijvoorbeeld door Pluspunt te laten 'verhuizen' naar De Sterrentuin - levert ons inziens veel meer afbreukrisico op dan kansen. Het is wel aan de MO om ook bij Pluspunt nog meer duidelijk t e maken dat De Sterrentuin voor activiteiten van Pluspunt prima faciliteiten biedt, zoals de bewegingsruimte op de begane grond. BplusC geeft zelf aan niet open te staan voor een dergelijke rol. Zij focussen zich op hun primaire proces van bibliotheekwerk en cultuuraanbod. Wat ons betreft is een organisatie als BplusC in haar eigen exploitatie vooral sterk gericht en afhankelijk van de lokale overheid. Die financieringswijze strookt niet met hoe de exploitatie van De Sterrentuin er op termijn uit zou moeten zien. In die zin missen w i j bij BplusC de ondernemende grondhouding die we van de MO wel verwachten. Voor SKL tenslotte, geldt dat de rol van MO van De Sterrentuin in onze optiek (te) ver ligt van hun kernactiviteit. Het ligt niet voor de hand om hen een dergelijke rol te geven alhoewel zij een onafhankelijke positie zouden hebben in de Sterrentuin en zij waarschijnlijk beschikken over voldoende ondernemingszin om op den duur toe te werken naar een gezonde(re) exploitatie. Voor meer inspiratie en informatie over het vinden van een maatschappelijk ondernemer voor De Sterrentuin wijzen w i j u op de website: www.kulturhus.nl en vul daar als zoekterm 'Co-makership' in. 30 januari 2014 | 980229/20140130sl01 ICS a d v i s e u r s 7 Kansen om aan te grijpen Los van het procesvoorstel om een MO aan t e stellen die de komende t i j d de opdracht krijgt om zowel het financieel als het maatschappelijk rendement t e verhogen definiëren w i j vanuit onze indrukken een aantal programmatische kansen voor De Sterrentuin. Wij wijzen op het risico om voordat een MO is aangesteld al t e veel t e besluiten c.q. vast t e leggen op fysiek of programmatisch vlak. De aan t e stellen MO moet de ' r u i m t e ' hebben om d i t soort zaken t e bepalen. Direct vanuit zijn of haar financieel - maatschappelijke insteek. Hieronder alvast kansen die de MO kan oppakken. 7.1 Programma uitbreiding Om diverse redenen maken een aantal maatschappelijke partijen op dit moment geen of beperkt gebruik van De Sterrentuin voor het programmeren c . q . organiseren van hun activiteiten. Dit komt door bewuste keuzes van die partijen of door besluiten van de gemeente. Er ligt echter zeker een kans om met die partijen in gesprek t e gaan over het 'gebruiken' van De Sterrentuin om hun activiteiten in te organiseren c.q. hun activiteitenprogramma in de Sterrentuin uit te breiden. BEST PRACTICE Specifiek wijzen we in dit verband op de mogelijkheid van een programma uitbreiding van BplusC. BplusC biedt ook alternatief aanbod, met name met een culturele insteek. Een goed voorbeeld achten w i j de bibliotheek in Leiden waar zij een ander concept aanbieden, inclusief kleinschalige horeca en een aantrekkelijke omgeving om t e verblijven (leestafels et cetera). Dat bredere activiteitenaanbod - gebaseerd op bibliotheekwerk inclusief een breed cultureel aanbod - zien w i j ook in De Sterrentuin als kans om met name het maatschappelijke rendement t e vergroten. BplusC is de meest voor de hand liggende partij om de inhoudelijke ambities van het sociaal culturele centrum van Leiderdorp vorm t e geven. Zij hebben een natuurlijke positie in het maatschappelijk veld, hebben een professionele organisatie en ervaring met het bieden van een breed aanbod. Als BplusC programmatisch een prominentere rol krijgt in De Sterrentuin, zou het Atrium in De Sterrentuin als 'voorportaal' kunnen fungeren vóór de eigenlijke bibliotheek. In het Atrium worden de bezoekers al 'welkom' geheten, kunnen de nieuwste aanwinsten in de boekcollectie getoond worden, wordt koffie en thee geschonken. Gedacht kan worden aan de combinatie tussen de reeds aanwezige bibliotheekmedewerkers en het 'gastheerschap' van De Sterrentuin. Eerder in voorliggend document wordt namelijk al melding 30 januari 2014 | 980229/20140130sl01 Kulturhus Lemelerveld heeft intern de nodige aanpassingen doorgevoerd, waardoor het Kulturhus beter t o t z i j n recht komt en bezoekers meer het gevoel hebben in een Kulturhus in plaats van in een bedrijfsverzamelgebouw te komen. Een voorbeeld is dat de bibliotheek nu onderdeel is van de ontmoetingsruimte van het Kulturhus. Door het verwijderen van een wand is nu veel meer beweging en leven in het gebouw. Deze relatief makkelijke verbouwing levert een gezelliger gebouw op, met meer ruimte voor ontmoeting. Bron: Handboek exploitatiescan kulturhusen, ICSadviseurs, 2010 17/22 ICS a d v i s e u r s gemaakt van het onpersoonlijke karakter van het Atrium en de sterke behoefte om bij binnenkomst daadwerkelijk mensen te t r e f f e n . Door een dergelijk voorportaal zou de onpersoonlijke sfeer bij binnenkomst verminderd kunnen worden. Eventuele verbreding van het aanbod van BplusC heeft een direct effect voor de huidige aanbieders van culturele activiteiten als Stichting MOL en de LVU. Het moet wat ons betreft niet gezien worden als alternatief voor wat de Stichting MOL en de LVU nu aanbieden, maar als aanvulling op wat zij nu aanbieden. Advies is om met alle betrokken partijen in gezamenlijkheid toe t e werken naar een nieuwe vorm van samenwerking. Wij achten het verstandig om in t e zetten op een verbreding van het aanbod van BplusC, zo mogelijk binnen de bestaande financiële kaders. De opzet van de bibliotheek in Leiderdorp is nu voornamelijk het beschikbaar stellen van boeken daar waar het gebouw en de positie aan het park met een terras aan het water voldoende potentie biedt om aan andere concepten t e denken. BplusC heeft ideeën en ervaringen genoeg om hierin - binnen financiële kaders die ze 'meekrijgen' vanuit Leiderdorp - met vernieuwende concepten te komen. Bij de onderhandeling over bovenstaande moet de inzet van de gemeente zijn om een verandering van aanbod t e bewerkstelligen door BplusC zonder uitbreiding van geldstromen/subsidie. Het is de uitdaging van BplusC om binnen de subsidiekaders met creatieve oplossingen t e komen om het aanbod te wijzigen / verbreden. Gedacht kan worden aan het aanboren van alternatieve inkomstenbronnen, bijvoorbeeld met kleinschalige horeca. Goed gekeken moet worden naar de mogelijkheden en onmogelijkheden van kleinschalige horeca. In dit kader dient onderzocht t e worden hoe deze activiteit zich verhoudt t o t het bestemmingsplan en de subsidieverhouding tussen gemeente en BplusC. 7 2 Versaderruimten beter benutten Kansrijk achten w i j het voor de MO om De Sterrentuin te promoten als vergadervoorziening. In en rondom Leiderdorp is (zeker in deze tijden) voldoende aanbod aan 'mainstream' vergadervoorzieningen. Het advies daarom is niet om te concurreren met algemene vergaderlocaties in de regio, maar om een specifiek aanbod te bieden met een maatschappelijk karakter en een goed aanbod aan koffie en thee. Mogelijke nieuwe doelgroepen zijn VvE-vergaderingen (Vereniging van Eigenaren) of huiswerkbegeleiding. Op de volgende pagina staat een geslaagd voorbeeld van een vorm waarop j e het maatschappelijke karakter van de vergadervoorziening in De Sterrentuin kunt versterken. 30 januari 2014 | 980229/20140130sl01 ICS a d v i s e u r s 7.3 Positionering gastheerschap Het gastheerschap in De Sterrentuin is nu niet goed belegd. Het vraagt fysiek om een prominente plek in de accommodatie dicht b i j de hoofdingang en goed zichtbaar en vindbaar voor bezoekers. De ruimte van het Winkeltje of het bargedeelte van het theater zouden zich hier goed voor lenen. Het w i n k e l t j e trekt veel bezoekers, maar heeft naar ons idee weinig raakvlakken met de doelstelling en het profiel van De Sterrentuin en levert een bescheiden bijdrage in de gezamenlijke programmering die wordt nagestreefd. Daarbij is het (door)verkopen van speelgoed f e i t e l i j k een commerciële activiteit waarvoor de gemeente geen (huur)subsidie zou moeten verstrekken. Gezien de prominente positie in De Sterrentuin is het ook geschikt om daar het gastheerschap fysiek een plek t e geven. Ook zijn er wellicht andersoortige activiteiten denkbaar die op die prominente plek meer bijdragen aan het doel van de multifunctionele accommodatie. Een alternatieve fysieke positie van het gastheerschap is het bargedeelte van het theater. Deze ruimte ligt ook centraal in de accommodatie. Wij zien het als een kans om het bargedeelte multifunctioneel t e maken. Een verbouwing is nodig om een directe verbinding t e creëren met het Atrium en daarbij ook het gastheerschap fysiek een plek t e geven. De combinatie van een centrale balie van de gastheer/vrouw en kleinschalige horeca activiteiten, ligt wat ons b e t r e f t voor de hand. Ter inspiratie voor het combineren van functies en het koppelen van activiteiten verwijzen we graag naar het voorbeeld hiernaast in Lemelerveld. 30 januari 2014 | 980229/20140130sl01 BEST PRACTICE Stichting het Mozaïek in Lemelerveld heeft in een multifunctioneel gebouw aan het dorpsplein een cafétje ingericht; de Kletsmajoor. Dit wordt ondersteund door ZoZijn, een professionele zorgdienstverlener die mensen met een verstandelijke beperking ondersteunt. De stichting heeft dankzij deze constructie geen personeelslasten voor de Kletsmajoor. De cliënten van Zozijn worden ondersteund door vrijwilligers van de stichting en medewerkers van Zozijn. De kletsmajoor is een succes. Er zijn veel actieve vrijwilligers uit het dorp en bewoners komen er graag voor een kopje koffie. De maatschappelijke insteek van het multifunctionele gebouw komt in optima forma tot uiting. Bron: Handboek exploitatiescan kulturhusen, ICSadviseurs, 2010 19/22 ICS a d v i s e u r s 7 4 Nieuwe huurder De MO moet de ruimte krijgen om nieuwe initiatieven te ontplooien. Wij adviseren daarom om, voordat de MO is aangesteld, de voorstellen die w i j hierboven doen, niet al ten uitvoer t e gaan brengen. Ook adviseren w i j om fysieke ingrepen/aanpassingen op aanwijzing van de MO t e doen. Wel zou de gemeente op korte t e r m i j n het gesprek met SKL aan moeten gaan over (ver)huur van kantoorruimte op de eerste etage. SKL heeft serieus interesse getoond en kan en w i l op korte t e r m i j n ' t o t zaken' komen. Deze kans dient zich niet vaak aan en verdient nadere aandacht. Advies daarbij is om kortlopende en flexibele contracten na te streven om de MO 'speelruimte' te geven. Kijk voor meer inspiratie en kansen op: www.kulturhus.nl 30 januari 2014 | 980229/20140130sl01 20/22 ICS a d v i s e u r s 8 Stappenplan Om de exploitatie van de Sterrentuin t e verbeteren en het maatschappelijk rendement t e verhogen, stellen w i j de volgende stappen voor: 8.1 In e e r s t e i n s t a n t i e > > Maatschappelijk Ondernemer aanstellen o Profielschets opstellen. o Heldere opdracht formuleren die de MO mee krijgt. o Er voor zorgdragen dat de MO voldoende 'speelruimte' heeft waarbinnen de MO zelfstandig mag opereren. Een voorbeeld waaraan gedacht kan worden, is de mogelijkheid om de MO zelfstandig huurprijzen te laten bepalen. o De rol van MO daadwerkelijk invullen door: • de functie vacant te stellen of, • door met een partij prestatieafspraken t e maken over het aandragen van een geschikt persoon, waarbij de gemeente inspraak heeft in de selectie van de persoon. Onderhandeling aangaan met SKL als vaste huurder o Voorwaarde stellen dat een deel van de huidige vergaderruimten op de 1 etage voor algemeen gebruik blijven. Met SCw in gesprek gaan over een alternatieve werkplek in De Sterrentuin. o Het doel daarbij is het zoeken naar een werkplek voor de beheerder van De Sterrentuin en niet naar kantoorruimte of ruimte voor activiteiten van SCw. Die heeft SCw in de accommodatie Dwars&Zo. e > 8.2 In t w e e d e i n s t a n t i e Wij achten het verstandig om de MO de ' r u i m t e ' t e geven om met verschillende gebruikers en voor verschillende activiteiten passende afspraken te maken. Desalniettemin benoemen w i j op basis van onze indrukken alvast wel een aantal stappen dat voor de hand liggend is. > Activiteitenprogramma van De Sterrentuin uitbreiden o De MO dient met maatschappelijke partners toe te werken naar een breder, meer gevarieerd aanbod van activiteiten in De Sterrentuin dat zorgt voor reuring, bekendheid en grotere bezetting en benutting. Voor de hand liggende partijen om het activiteitenprogramma uit te breiden zijn Pluspunt, SCw en BplusC. o Met BplusC dient de MO de mogelijkheden te bekijken van een breder aanbod. Hierbij is specifiek van belang: • Binnen bestaande financiële kaders en met gebruikmaking van de kansen die hun huidige ruimte én aanpalende ruimten in De sterrentuin biedt. • Op voorwaarde dat BplusC een verbreding van functie en activiteiten aan gaat bieden voor meerdere doelgroepen. • In onderhandeling afspraken maken over aanwezigheid van 'kleinschalige horeca' (bijv. "Coffeestar" concept zoals in Leiden). • Op voorwaarde dat zij hun eigen ruimte in medegebruik geven voor vergaderruimte en andere activiteiten. 30 januari 2014 | 980229/20140130sl01 ICS a d v i s e u r s > SCw voorlopig als beheerder aanhouden o Plannen maken om op centrale plek op begane grond een gastheerrol t e positioneren, in eerste instantie ingevuld door de huidige beheerder, op t e r m i j n wellicht anders ingevuld. Die mogelijke andere invulling wordt voorgesteld door de MO. > Fysiek het gastheerschap van De Sterrentuin positioneren o Het onpersoonlijke karakter moet weggenomen worden en het nut van de centrale hal dient vergroot te worden. Het is een must om bij binnenkomst in De Sterrentuin daadwerkelijk mensen te t r e f f e n . Fysiek zien w i j een baliefunctie op de huidige plek van ' t Winkeltje of direct gekoppeld aan het bargedeelte van het theater. Letterlijk een gezicht dat de gasten welkom heet en mensen verwijst. Dit vraagt om een fysieke aanpassing in combinatie met een koppeling met het Atrium, zoals een balie. Het gastheerschap kan gecombineerd worden met andere rollen als facilitair beheer, een bibliotheek-medewerkersfunctie of de functie van kleinschalige horeca exploitant. 30 januari 2014 | 980229/20140130sl01 22/22
© Copyright 2025 ExpyDoc
