Het Nieuwe Werken in Vlaanderen

Het Nieuwe Werken in Vlaanderen
Rondetafel - Onderweg naar morgen
Dagvoorzitter ir. Filip Boelaert
secretaris-generaal MOW
Inleiding en programma
9h00
Onthaal 9h30
Welkomstwoord. ir. Filip Boelaert, secretaris‐generaal Departement Mobiliteit en Openbare Werken
9h40
Concepten, definities, incidentie en toekomstperspectieven van het Nieuwe Werken.
Bart Cambré, Antwerp Management School, Universiteit Antwerpen 10h00
Wat kunnen we verwachten van het Nieuwe Werken? • Wat als we nieuw gaan werken? Hendrik Delagrange, Stichting Innovatie & Arbeid , SERV
• Impact op mobiliteit en milieu. Tom Van Lier, Research group MOBI, Vrije Universiteit Brussel
• Telewerken en reboundeffecten. Eef Delhaye, Transport & Mobility Leuven
11h00
Pauze. 11h20
Debat over kritische succesfactoren.
Het debat wordt gevoed door interventies uit de praktijk. • PLATO, Ludwig Huybrecht, Programmamanager, KBC
• PRONTO, Hendrik Deroo, Programmamanager, Havenbedrijf Gent
12h50
Slottoespraak door Vlaams Minister van Mobiliteit en Openbare Werken Hilde Crevits. 13h00
Broodjeslunch. Het Nieuwe Werken
19 mei 2014
2
1
Concepten, definities, incidentie en
toekomstperspectieven van HNW
Prof. Dr. Bart Cambré
Antwerp Management School, UA
HetNieuweWerken:
Tussendwangendrang
Prof.dr.BartCambré
2
Dwang
VlaamseoverheidPact2020:
‘better quality ofwork for at
least 60%oftheemployees
inFlanders’
Omgevingverandert
Deomgevingverandert:
Afzetmarkt
Arbeidsmarkt
 Langermetmeermet
goestingaanhetwerk
3
EISENVANUITDEAFZETMARKT
Klant‐
gestuurd
Vraag‐
gestuurd
2000 Service
Duurzaamheid
Innovativiteit
+
1990 Innovativiteit
+
Flexibiliteit
Flexibiliteit
1980 Flexibiliteit
+
Klant‐
vriendelijkheid
Aanbod‐
gestuurd
1970 Kwaliteit
+
Kwaliteit
1960 Efficiency Efficiency
Kwaliteit
Efficiency
Kwaliteit
Efficiency
Efficiency
7
Steunpunt
WSE
4
CONCLUSIE
Competitionbytalent
WARFORTALENT
Pensioenenlevensverwachting
Ottovon Bismarck(1879)
Pensioen:70jaar(arbeiders)
Levensverwachting:45jaar
België1925
Pensioen:65jaar
Levensverwachting:58jaar
België2012:
Pensioen:65jaar(nuja:59)
Levensverwachting:80jaar(78man;83vrouw)
5
Decitroenloopbaan
WerkzaamheidsgraadVlaanderen(2012)
15‐24:zeerlaag(28,1%)
25‐49:zeerhoog(85,9%)
50‐64:laag(54,6%)
55‐64:zeerlaag(40,5%)
20‐64(2013/2)
VL:71,9
Br:57,2
Wal:62,2
B:67,2;D:77,0;Fr69,4;Nl76,9
Deolijfboomloopbaan
Groeitlangzaam,dikkestam,lange
wortels,veelvruchten
Blijftheellangvruchtbaar
Langermetmeermetgoesting
aanhetwerk
Actiefwerk:datbepalenorganisaties
zelf!!
6
Actiefwerk(Karasek,1979;EWCS2010)
B Leermogelijkheden
Werkdruk
Laag
Hoog
Regelmogelijkheden
(controle)
Hoog
Laag
Zinloos werk
(low strain)
Actief werk
30% 22%
Slopend werk
(high strain)
Passief werk
23% 25%
A Stress risico's
Actiefwerk@60(Karasek,1979;EWCS2010)
B Leermogelijkheden
Werkdruk
Laag
Hoog
Regelmogelijkheden
(controle)
Hoog
Laag
Zinloos werk
(low strain)
Job @60: 68%
Passief werk
Job @60: 57%
Actief werk
Job @60: 64%
Slopend werk
(high strain)
Job @60: 46%
A Stress risico's
7
Drang
HetNieuweWerken
HetNieuweWerken(Baane etal.,2010)
Tijds‐ enplaats‐
onafhankelijk
Flexibele
arbeidsrelaties
HNW
Zelfsturend
werken
Vrijetoegangen
circulatiekennis
eninformatie
8
Theorie
Progress principle
Alshetmaarvooruitgaat…
Social Exchangetheorie(vanwegewerknemer)
Flexibel werk (krijgen)inruil voor harderwerken (geven)
(Kelliher &Anderson,2010)
Insitutional theory:
Druk (normatief enmimetisch)vanwege peersenverwachtingen
voor CEOenHRbepalen visie optelewerk (Peters&Heusinkveld,
2010)
Socialdenialhypothese (verloopintentie):
Verloopintentiestijgtalsjenietaantelewerkkandoen(Caillier,
2011)
Empirie
Verwachteffectopproductiviteit enengagement,kennisenkunde
vanmedewerkers
Empirie:kostenbeheersing(AMS‐SDWorx,2013)
Geeneenduidigbewijsinwetenschap
Positiefopcommitment(behalve100%thuiswerk(Hunton &
Norman,2010)
Halfvolofhalfleeg?
HNWverklaart16%vanInnovatiefWerknemersgedragzoals
idee‐generatie(DeSpiegelaere etal.,2013)
Vooralautonomie,teamwerkenwerkoverleg=Arbeidsorganisatie
meerdanArbeidsvoorwaarden!
Thuiswerk!
Controlevariabelen(leeftijd,opleiding,beroep,sector,
bedrijfsgrootte):17%
9
Voorwiedoenwehet
eigenlijk?
Topofonderaan?
Matteüs‐effect:voordehappyfewdie
sowiesoalhappyzijn?
Nietvoor
Introverten?
Snifo’s?
Generaties(jong‐oud)?
Nietvoorallefuncties?
Nietvooralleorganisaties?
Enkelvoorservice?
Quartairesector?
Hetiseenkwestievan
(anders)organiseren
10
Structuur:Architect
Valkuil:Binnenhuisarchitect
Voorwaarden
voor werk van betekenis
Voorwaardenvoorwerkvanbetekenis
complete taak
met externe
toegevoegde
waarde
invloed, keuze& regelmogelijkheid
Bepaald
door het
organiseren!!!
verantwoording
geven over
werk & resultaten
terugkoppelinformatie
voor leermogelijkheden
11
FlexibiliteitenOrganisatiestructuur
Hoog
Meestromend
Innovatieve Arbeids‐
organisatie
Klassieke organisatie
Stroomsgewijs
Flexibiliteit
Laag
Aspect
Integraal
Structuurverandering
Leidinggevenden

Hoe zie ik mezelf als leidinggevende?
 doe ik wat ik zeg?
 neem ik mijn verantwoordelijkheid?
 ben ik het vertrouwen waard?
12
Tot besluit: een organisatievertaling van
HNW
Strategie om te bouwen op kennis en kunde van werknemers
Meer uit werknemers halen
Dwang en drang
De wetgeving volgt wel
Van vormgeving werkplek naar vormgeven van een actieve
werkplek
Van controle van monotone taken naar het organiseren van
uitdagend werk
Geen reductie tot furniture, fads & fashion
Vertrekken vanuit de organisatie: kwaliteit van de arbeid via integrale
benadering
Gedaan!
[email protected]
13
Wat als we nieuw gaan werken?
Hendrik Delagrange
Stichting Innovatie & Arbeid
SERV
Wat als we Nieuw gaan
Werken?
Rondetafel Telewerken
19/05/2014
14
29
Het Nieuwe Werken
Uitgebreide literatuurstudie, bevoorrechte getuigen
8 voorbeelden
VRT (De Redactie)
Janssen
UNIZO
KBC
Getronics
FOD Sociale Zaken
Eneco
Haven Gent
HNW – 19 mei 2014 – www.serv.be/stichting
30
Spraakverwarring
HNW Het Nieuwe Werken
NWOW New World Of Work
TPOW Tijd- en PlaatsOnafhankelijk Werken
Telewerken, Telethuiswerken
HNW – 19 mei 2014 – www.serv.be/stichting
15
31
Het Nieuwe Werken
Concept met evenwichten
Telewerken
Kantoorinrichting
Vertrouwen & autonomie, leiderschapsstijl
HNW – 19 mei 2014 – www.serv.be/stichting
32
Telewerken
Sinds 1980
14% van de ondernemingen & organisaties (IOA 2011)
Vooral diensten en overheid/social profit
21% (EAK) à 17% (EWCS 2010) van de werknemers
Wens van veel werknemers
Werk-privébalans beter door winst pendeltijd; reële winst ook qua
stress
Ontsnappen aan de storing en afleiding, zeker in HNW-kantoren
HNW – 19 mei 2014 – www.serv.be/stichting
16
33
Telewerken
Interessante effecten voor de organisatie
Voordeel wordt gewaardeerd, verbetert extrinsieke binding
Aantrekkelijke werkgever
Plaats komt vrij
Maatschappelijke milieudoelstellingen
HNW – 19 mei 2014 – www.serv.be/stichting
34
Telewerken
Maar ook nadelen:
Intrinsieke band met de onderneming neemt af
Communicatie is moelijker (dat is soms ook de bedoeling), ondanks
technologische oplossingen
Effect op de ‘achterblijvende’ collega’s niet onderschatten
Vergt infrastructuur & paperless
Nadelen wegen door bij + ½ TW; in de praktijk vanaf 2
dagen per week
HNW – 19 mei 2014 – www.serv.be/stichting
17
35
Telewerken
Overal mogelijk, maar ook met beperkingen
Voor meer functies mogelijk dan men oorspronkelijk dacht
Voor veel functies minder intens mogelijk dan gedacht
Vroeger: wat doet een TW-er als we hem/haar niet zien?
Nu: hoe beperken we overvloeien werk in de privé-sfeer?
Als TW beperkt wordt is dit vooral omwille van sociaal
aspect
HNW – 19 mei 2014 – www.serv.be/stichting
36
Open kantoren
SINDS 1900
Taylor  Lean Production  Human Relations  HNW
Enorme besparing in kantooroppervlakte
Werkplekdelen ~ digitalisering vergroot de plaatswinst nog
eens
Grote flexibiliteit – nooit meer verhuizen
Communicatievoordeel ~ kennisdelen voor bepaalde
organisatietypes
HNW – 19 mei 2014 – www.serv.be/stichting
18
37
Open kantoren
Bekend om zijn onaangename werkomstandigheden
Lawaai, afleiding, storing, drukte zijn wetenschappelijk ten
overvloede aangetoond
Gebrek aan privacy is ernstig te nemen
Binding met de organisatie vermindert bij werkplekdelen –
geen duidelijke plaats meer
Ruimtelijk ontwerp wordt altijd door sociaal gedrag
uitgedaagd
Behoefte aan ‘vaste’ plaats
Informeel contact vs. stilte
HNW – 19 mei 2014 – www.serv.be/stichting
38
Open kantoren
Geen vraag van werknemers
Werkplekdelen en bijhorende clean desk versterken zowel
voor- als nadelen
Activity based biedt op een aantal aspecten een antwoord,
de mate van totaaleffect is nog niet onderzocht
Aangename en luxueuze aankleding kan positief effect
hebben
HNW – 19 mei 2014 – www.serv.be/stichting
19
39
Open kantoren
In de meeste voorbeelden aanwezig
Gaat samen met belangrijke andere verandering, zoals
verhuis
Inrichting verschilt sterk
Mate van activity based
Oplossingen voor leidinggevenden
Levert de meeste weerstand op, voornamelijk in combinatie
met werkplekdelen
HNW – 19 mei 2014 – www.serv.be/stichting
40
Leiderschap & management
Telewerken ~ vertrouwen ~ autonomie
Omstandigheden in veel bedrijven al gunstig
Functioneringsgesprekken in 55% ond. (86% in 200+, IOA 2011)
ICO: 37,6% competentiegericht (IOA 2011, 10+ wn)
Redelijke mate van autonomie & ondersteuning (EWCS 2010)
HNW – 19 mei 2014 – www.serv.be/stichting
20
41
Leiderschap & management
Vertrouwen is geen proces of traject maar een beslissing
Opleiding leidinggevenden
HNW – 19 mei 2014 – www.serv.be/stichting
42
HNW als concept
Vertrouwen
Autonomie
Open kantoren
Werkplekdelen
Telewerken
Plaatsbesparin
g
Digitalisering
HNW – 19 mei 2014 – www.serv.be/stichting
21
43
Conclusies kader mobiliteit
HNW zal waarschijnlijk geen brede, algemene trend worden
Als totaalconcept voornamelijk geschikt voor enkele types
bedrijven
Telewerken:
Vraag van de werknemers, onder meer in kader van pendelen
Winsten te behalen voor bedrijf ifv maatschappelijke doelstellingen
Creatief denken leidt tot meer functies dan gedacht
Wordt door HNW-omgeving aangejaagd maar kan ook zonder
HNW – 19 mei 2014 – www.serv.be/stichting
44
Wat als we nieuw gaan werken?
http://www.serv.be/stichting/publicatie/wat-als-we-nieuwgaan-werken
HNW – 19 mei 2014 – www.serv.be/stichting
22
Impact op Mobiliteit en Milieu
Tom Van Lier
MOBI – Vrije Universiteit Brussel
Impact van telewerken in grote bedrijven in
Brussels Hoofdstedelijk Gewest
Tom van Lier & Cathy Macharis
Rondetafel Nieuwe Werken 19 mei 2014
MOSI ‐ Transport & Logistics
46
23
MOBI presentation
47
Achtergrond studie telewerken
(in opdracht van Leefmilieu Brussel BIM)
# jobs in Brussels Hoofdstedelijk Gewest:
741.110 (eind 2010)
Pendelaars naar Brussel: 371.700
Pendelaars uit Brussel: 61.140


TELEWERKEN?
Thuiswerken
Satellietkantoor
=
Evolutie Brussel:
% grote ondernemingen (>200) met
telewerken in bedrijfsvervoerplannen:
fase 1: 25%  fase 2: 36% (+11%)
Evolutie België:
2003: 1 op 10 werknemers
2010: 1 op 5 werknemers
POTENTIEEL: 64% toont interesse!!
Pag.48
24
Mobiliteitsmaatregelen
Vestiaires / Douches
Sensibilisatie fietsers
Sensibilisatie OV
"Schone" wagens
Info via Intranet
Info fietsers
Info OV
Derdebetalerregeling NMBS
Fietsenstalling
Multimodaal toegangsplan
Fietsersvergoeding
100% terugbetaling De Lijn
100% terugbetaling TEC
100% terugbetaling MIVB
100% terugbetaling NMBS
0%
20%
Niet-telewerkende onderneming
40%
60%
80%
100%
Telewerkende onderneming
Bron: MOBI (VUB), op basis van Bedrijfsvervoerplannen BIM, 2011
Pag.49
Selectie bedrijven
 Ondernemingen met
bestaand telewerkbeleid
 Personeel >100
werknemers
 Uit het BHG
 Met diverse
bereikbaarheidszones
Pag.50
25
Telewerken: enquête
n= 1247 werknemers
4%
Niet‐telewerkers
Satellietwerkers
32%
48%
Thuiswerkers
Combinatie
16%
Pag.51
Telewerkers: Telewerkfrequentie
Thuiswerkers
4%1%
Satellietwerkers
< 1x per week
21%
6%
7%
29%
1x per week
45%
2x per week
3x per week
26%
> 3x per week
30%
32%
11%
6%
6%
2%
1%
4%
< 2u per dag
2u - 4u per dag
4u - 6u per dag
> 6u per dag
77%
94%
Pag.52
26
Pendelafstand & -tijd
Gemiddelde Pendelafstand (in km)
80
70
60
50
40
30
20
10
0
76
63
45
35
Gemiddelde pendeltijd (in min)
100
80
60
40
20
0
91
54
83
64
Pag.53
Telewerkers: Telewerktaken
Contact met anderen
Data invoer
Ontwerpen (software, websites, …)
Thuiswerkers
Administratieve taken
Schrijven en/of opmaken van documenten
Lezen van documenten
Lezen en beantwoorden van mails
0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90%100%
Beter
Even goed
Minder goed
Contact met anderen
Data invoer
Ontwerpen (software, websites, …)
Satellietwerkers
Administratieve taken
Schrijven en/of opmaken van documenten
Lezen van documenten
Lezen en beantwoorden van mails
Eindrapport Telework
Pag.54
23-5-2014
0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90%100%
27
Niet-telewerkers: Potentieel
Zou u willen telewerken?
Combinatie
Satellietwerk
Telethuiswerk
29%
28%
71%
Ja
Nee
5%
67%
Pag.55
Thuiswerkers
Reductie pendeltijd en -afstand
369
Productiviteit
294
Work-life balance
117
Gezondheid
98
Flexibiliteit
76
Andere
Voordelen
33
0
50
100
150
200
250
300
350
Sociaal isolement
400
186
Minder faciliteiten
119
Moeilijkere communicatie
106
Organisatorische problemen
66
Vervaging scheiding werk/privé
49
Extra kosten
47
Afleiding
19
Andere
17
Weinig
draagvlak
Eindrapport
Telework
Pag.56
23-5-2014
17
0
20
Nadelen
40
60
80
100
120
140
160
180
200
28
Satellietwerkers
Reductie pendeltijd en -afstand
204
Productiviteit
102
Andere
55
Flexibiliteit
52
Work-life balance
38
Gezondheid
Voordelen
35
0
50
100
150
200
250
Moeilijkere communicatie
62
Organisatorische problemen
47
Sociaal isolement
46
Minder faciliteiten
29
Mindere bereikbaarheid
16
Extra kosten
15
Andere
6
Weinig draagvlak
Jobinhoud
Eindrapport Telework
Pag.57
23-5-2014
6
Nadelen
4
0
10
20
30
40
50
60
70
Niet-telewerkers
Reductie pendeltijd en -afstand
355
Productiviteit
160
Gezondheid
81
Work-life balance
61
Flexibiliteit
52
Andere
34
Kosten besparen
Motieven
18
0
50
100
150
200
250
300
350
Aard van het werk
172
Geen mogelijkheid/toelating
144
Contact met collega's/klanten
109
Geen voordeel
64
Organisatorisch niet mogelijk
63
Geen interesse
32
Familiale redenen
Geen reden
Eindrapport Telework
Pag.58
23-5-2014
400
31
Hinderpalen
7
0
20
40
60
80
100
120
140
160
180
200
29
Transportmodus
Mobiliteit
Hoofdtransportmodus naar hoofdkantoor
80%
70%
60%
50%
40%
30%
20%
10%
0%
Auto
Bus
Fiets
(Pre) Metro
Motor /
brommer
Te voet
Tram
Trein
Satellietwerkers
27%
2%
0%
1%
2%
0%
2%
67%
Thuiswerkers
52%
2%
2%
1%
3%
1%
2%
38%
Combinatie
50%
0%
0%
2%
0%
0%
2%
46%
Niet-telewerkers
53%
5%
4%
4%
1%
2%
4%
28%
Totaal
48%
3%
3%
2%
1%
1%
3%
38%
Pag.59
Pendelafstand
Mobiliteit
80
68
70
60
50
40
30
36
34
29
22
18
20
8
10
4
5
4
5
8
0
Satellietkantoor
1,3 1,5
4
4
Hoofdkantoor
Pag.60
30
Energieverbruik
Milieu
Verlichting
Thuiswerk
Verwarming
Daling
1%
Geen invloed
Stijging
+7%
42%
58%
43%
56%
+13%
Elektrische toestellen

Resultaten uit literatuur:

Meeste aandacht gericht naar transport

Energie-impact in kantoren is minimaal
 Daling 0,01% à 0,03%
 Daling mogelijk +/- 1% bij hoge telewerkfrequentie (4
dagen/week) en hoge penetratiegraad (50%
kenniswerkers)

Energie-impact thuis is significant
 Meeste studies wijzen uit dat het vermeden transport
naar kantoor dit extra energieverbruik minstens opheft
28%
72%
+7%
Pag.61
Duurzaamheid
Externe kosten
Pag.62
31
Hasselt
63
van Lier & Macharis, 2010
Voertuigkilometers
Externe kosten
Dagelijkse voertuigkilometers heenrit naar hoofdkantoor en satellietkantoor, en
dagelijkse extra voertuigkilometers bij thuiswerken, opgedeeld naar
brandstoftype
Scenario
hoofdkantoor
satellietkantoor
thuiswerken
Type brandstof
voertuigkm
# respondenten
Benzine
2.313 km
126
Diesel
21.295 km
569
Totaal
23.608 km
695
Benzine
482 km
29
Diesel
3.186 km
131
160
Totaal
3.668 km
Benzine
30 km
9
Diesel
303 km
50
Totaal
333 km
59
Bron: MOSI-T, 2011
Pag.64
32
Congestie
Externe kosten
Verkeersdrukte ’s ochtends op weg naar hoofdkantoor en
satellietkantoor ingeschat door de respondenten
Verkeersdrukte 's ochtends
Hoofdkantoor
altijd vlot, zonder files
Satellietkantoor
4,0%
29,8%
meestal vlot, weinig files
16,8%
51,3%
redelijk vlot, maar toch geregeld files
25,3%
15,3%
meestal moeizaam, vaak files
28,3%
3,6%
zeer moeizaam, bijna altijd files
25,5%
0,0%
100,0%
100,0%
Totaal
Bron: MOBI, 2011
Pag.65
Extra mobiliteit
Mobiliteit
Gebruik wagen overdag bij thuiswerk?
13%
87%
Gebruikt de wagen
Gebruikt GEEN wagen
6% van de thuiswerkers maakt extra private verplaatsingen
 +/- 14 km/telewerkdag
 60% tijdens spitsuren
Pag.66
33
Modal shift!
modale verschuiving HK naar satelliet
2%
2%
2%
9%
Trein naar auto
Auto naar auto
3%
35%
Trein naar trein
Trein naar fiets
7%
Trein naar te voet
Auto naar trein
15%
Auto naar fiets
Trein naar bus
24%
Andere
Pag.67
Externe kosten:
satellietkantoor vs thuiswerk
SATELLIET
gewogen
Klimaat
Lucht
Up- &
down
Geluid
TOT
milieu
0,97
1,41
1,12
1,71
5,21
verschil tov
Sc 1
Ongeval
Conges
tie
TOT incl
Cong
5,68
68,38
79,27
5,33
56,56
66,91
4,99
44,74
54,54
3,94
9,27
17,46
Ongeval
Conges
tie
TOT incl
Cong
6,07
73,03
84,65
4,88
58,79
67,79
3,68
44,54
50,92
0,11
0,08
0,31
verschil tov
Sc 1
€/werknemer/wk
Scenario 1
(5d HK)
Scenario 2
(1d SK + 4d HK)
0,91
1,29
1,05
1,77
5,01
Scenario 3
(2d SK + 3d HK)
0,85
1,17
0,98
1,82
4,82
Scenario 4
(5d SK)
0,67
0,81
0,79
1,98
4,25
Klimaat
Lucht
Up- &
down
Geluid
TOT
milieu
1,04
1,50
1,19
1,83
5,56
THUIS
gewogen
-0,20
(-3,7%)
-0,39
(-7,4%)
-0,96
(-18,4%)
verschil tov
Sc 1
-12,36
(-15,6%)
-24,72
(-31,2%)
-61,81
(-78,0%)
verschil tov
Sc 1
€/werknemer/wk
Scenario 1
(5d HK)
Scenario 2
(1d TW + 4d HK)
Scenario 3
(2d TW + 3d HK)
Scenario 4
(5d TW)
0,83
1,21
0,96
1,47
4,47
0,63
0,91
0,72
1,12
3,38
0,02
0,02
0,02
0,06
0,12
-1,09
(-19,6%)
-2,18
(-39,1%)
-5,44
(-97,8%)
-16,87
(-19,9%)
-33,74
(-39,9%)
-84,34
(-99,6%)
HK = hoofdkantoor / SK = Satellietkantoor / TW = telewerken
Pag.68
34
SWOT telewerken
Sterktes
Zwaktes
Reductie pendelafstand
Extra mobiliteit bij thuiswerk
Reductie pendeltijd
Lagere bezettingsgraad hoofdkantoor
Kansen
Mobiliteit
Ontlasten van de spits bij thuiswerk of glijdende uren
Minder pendelverplaatsingen bij thuiswerk en satellietwerk
Besparen van parkeerruimte
Bedreigingen
Weinig gebruik van glijdende uren omdat het sociaal nog niet aanvaard wordt om later te komen werken
Pendel naar satellietkantoor gebeurt vaak met auto door onaangepast OV abonnement
Sterktes
Zwaktes
Reductie pendelafstand
Extra energieverbruik thuis
Besparing energieverbruik hoofdkantoor
Milieu
Kansen
Bedreigingen
Reductie externe kosten bij daling autokilometers
Landschapsbureaus verhinderen duurzaam energiegebruik op kantoor
Milieubewust imago bedrijf
Positieve impact op milieu en klimaat bij duurzaam energiegebruik
Pag.69
Thank you for your attention!
http://mobi.vub.ac.be
35
Telewerken en reboundeffecten
Eef Delhaye
Transport & Mobility Leuven
TELEWERKEN – HET REBOUND EFFECT
Rondetafel nieuwe werken – 9 mei 2014
36
Inhoud presentatie
• Wat zijn rebound effecten
• Situering studie
• Telewerken
– Welke effecten verwachten we
– Rekenmodel
– Conclusies
Rebound effecten
73
Wat zijn rebound effecten?
Rebound effecten
74
37
Het rebound effect
Rebound effecten
75
Situering van de studie
• Vlaamse overheid wenste
– Beter zicht op rebound effecten
– Zijn ambtenaren attent te maken op rebound effect
• Vraagt aan TML-KU Leuven studie
– Theoretisch begrip – literatuur studie
• Rebound is gevolg van reactie consument
• Maar rebound op zich is niet negatief
– De efficiëntiewinst leidt tot een besparing voor de consument
– De consument kan hierdoor extra energie en/of andere goederen kopen
= welvaartsverhogend
•
Maar hou wel rekening met rebound effecten
–
–
Bij het bepalen van doelstellingen
Gevaar van “backfire”
– Case studies: 1 van de studies = telewerken
http://www.tmleuven.be/project/reboundeffecten/index.htm
Rebound effecten
76
38
Telewerk
“telewerken is een arbeidsvorm waarbij
werknemers hun activiteiten kunnen
verrichten buiten de eigenlijke
vestigingsplaats en dit doorgaans op
flexibele tijdstippen”
Rebound effecten
77
Te verwachte effecten
• Direct effect:
– 1 woon-werkverplaatsing per week vermeden
• Besparing in energie en tijd
• Rebound effecten:
– Direct: extra verwarming thuis
– Indirect:
• Extra transport met vrijgekomen budget
• Verhuis en daarom extra transport
• Tijdswinst voor niet-telewerkers dankzij minder files
– Beperkt wegens aanzuigeffect
– Niet in aanmerking: kleinere kantoren
Rebound effecten
78
39
Doorrekening met rekenmodel
• 4 stappen
– Berekenen van het directe effect op aantal vkm
• Effect op energie
• Effect op tijd
– Berekening meerverbruik thuis (directe rebound)
– Berekening indirecte rebound op vkm
• Door inkomenseffect en locatiekeuze
– Berekening direct effect op congestie
• Inclusief latente vraag
Rebound effecten
79
Belangrijke elementen
• Aantal dagen/week thuiswerken
• Thuiswerken versus Satellietkantoren
• Modale keuze om naar het werk te gaan
– Wagen: tijd- en energiewinst
– OV: tijdswinst
• Snelheid van de verschillende modi
• Of er anders iemand thuis is
• Veronderstellingen aanzuigeffect
Rebound effecten
80
40
Tabel 8: Tijdswinst per satellietwerkers per trip
Directe effect: tijdseffect
• Thuiswerker: 44 minuten winst/trip
Tabel 1: Tijdswinst per thuiswerker per trip
Normale pendelmodi
auto
trein
motor/brommer
tram
metro
te voet
fiets
bus
aandeel bij gemiddelde afstand gemiddelde thuiswerkers
hoofdkantoor (km) snelheid (km/u)
51.30%
40
57
39.20%
62
80
2.20%
31
57
2.20%
11
17
1.10%
28
29
0.40%
3
5
2.00%
14
18
1.50%
26
30
tijdswinst thuiswerken (uur/trip)
0.71
0.78
0.55
0.65
0.97
0.60
0.78
0.87
• Satellietkantoor: 34 minuten winst/trip
Verandering van modi
van trein naar auto
van auto naar auto
trein naar trein
trein naar zacht
auto naar trein
auto naar zacht
trein naar bus
anderen
gemiddelde gemiddelde afstand gemiddelde snelheid gemiddelde tijdswinst aandeel afstand satellietkantoor modi naar snelheid modi naar thuiswerken satellietwerkers hoofdkantoor (km) (km)
hoofdkantoor (km/u) satellietkantoor
(uur/trip)
34.60%
75
21
80
57
0.57
23.90%
73
28
57
57
0.79
14.80%
83
26
80
80
0.71
9.90%
72
5
80
10
0.40
2.50%
60
35
57
80
0.62
2.50%
48
10
57
10
‐0.15
2.50%
86
10
80
30
0.74
9.50%
0
0
0
0
0.00
Rebound effecten
81
Directe effect
• 1/week telewerken
• 13 % telewerkers (sectorafhankelijk)
– 9% thuiswerkers; 4% satellietkantoor
Tabel 1: Resultaten direct effect voertuigkm (per thuiswerker)
Tabel 1: Resultaten effect voertuigkm, energiegebruik en tijdswinst per satelli
Input: basisgegevens
frequentie (aantal per week)
aantal werkweken
modale aandeel auto
gemiddelde afstand werk auto (km)
heen en terug (factor)
Winst: direct effect
vkm/werknemer/jaar
energie wagen (kWh/werknemer/jaar)
tijdswinst per jaar (uur/werknemer/jaar)
Input: basisgegevens
frequentie (aantal per week)
aantal werkweken
van trein naar auto
van auto naar auto
auto naar trein
auto naar zacht
heen en terug (factor)
gemiddelde afstand werk
gemiddelde afstand satelliet
Winst: direct effect
vkm/werknemer/jaar energie wagen (kWh/werknemer/jaar)
tijdswinst per jaar (uur/werknemer/jaar)
thuiswerker
1
40
51.30%
40
2
1642
1178
59
Totaal direct effect
totaal miljoen vkm/jaar
energie wagen ( miljoen kWh/jaar)
tijdswinst per jaar (miljoen uur/jaar)
Rebound effecten
370
265
15
satellietwerker
1
40
35%
24%
2%
2%
2
75
22
647
464
45
82
41
Direct rebound effect: verwarming (top
down)
Totaal
energieverbruik
residentiële sector
230 PJ/jaar
70% voor
verwarming
161 PJ/jaar
= 44.722 mio kWh
2.775.682
woongelegenheden
73,2
kWh/woning/dag
220
dagen
16.112
kWh/woning/jaar
7 uur vol vermogen (22°)
17 uur gereduceerd vermogen
(15°)
9 uur
33,0 vol
22,27 kWh/dag
extra
40,2 gered
=489kWh/jaar
aan vol
ipv aan
gered
Anderen
in huis
Laag
366
kWh/thuiswerker/
jaar
Rebound effecten
83
Direct rebound effect: verwarming: bottom
up
• Vermogen om 1 of 2 kamers extra op te
warmen
Geïnstalleerd
vermogen van
1000-5000W
8 uur extra
verwarmen
8-40 kWh/dag extra
Opwarmingsvermogen voor
40 m²
Om kamer
van 3° te
verwarmen
1.76 kW
6.24-38.24
kWh/thuiswerkdag
Rebound effecten
extra
besparing
netto
84
42
Direct rebound effect: verwarming
(conclusie)
• Top down:22.27 kWh
• Bottom up (1): 6.24-38.24
• Bottom up (2): 19 kWh
• Gewerkt met 21.24 kWh/thuiswerkdag
= 367 kWh/jaar/thuiswerker
= 69 mio kWh/jaar Vlaanderen
Rebound effecten
85
Indirecte rebound: extra uitgaven en
locatiekeuze
• Met behulp van algemeen evenwichtsmodel
ISEEM
• Schok van 20% in aantal pendeltrips
Variabele
Variabele (%)
Totale bestedingen
0%
Andere consumptie
-0,32%
Woon-werk verkeer
-13,20%
Ander transport
Rebound effecten
2,271%
86
43
Indirect rebound effect: aanzuigeffect en
effrect andere weggebruikers
• Thuiswerken leid tot daling voertuigkm
• Hoe minder verkeer, hoe korter de files (in
piek)
• Berekend met behulp van congestiefuncties
Tabel 1: Effect (seconden) van een daling/stijging met een voertuigkm
Vlaams gewest
hoofdwegennet Vlaamse ruit
hoofdwegennet
regionaal wegennet
stedelijk
werkdag
ochtend avond
dag
7.46
10.82
5.31
7.19
10.90
12.57
18.62
21.47
niet‐werkdag
ochtend avond
dag
nacht
7.04
4.99
7.09
7.09
0.74
2.36
4.18
4.03
9.45
14.19
nacht
3.15
4.73
7.09
• Gemiddeld 10.90 seconden per vkm
=> 0.61 mio uur
Rebound effecten
87
Indirect rebound effect: latente vraag
• Op basis van literatuur effect latente vraag
=> 50% bijkomend verkeer op LT
Tabel 6: Aandeel capaciteit opnieuw ingenomen op korte
Auteur
SACTRA*
Goodwin*
Johnson & Ceerla*
Hansen & Hung*
Fulton ea*
Marshall*
Noland*
EC (2004)
Schiffer ea (2005)
Rebound effecten
Korte termijn
28%
10-40%
20-50%
25%
0-40%
en
lange termijn
Lange termijn (na 3
jaar)
50-100%
57%
60-90%
90%
50-80%
76-85%
70-100%
50%
50-100%
88
44
Conclusie: Effect telewerken op vkm,
energie en tijdswinst
miljoen vkm/jaar
Direct effect
Telewerkers
370
Rebound 1
Energiegebruik thuis
Rebound 2 en 3
Inkomens en locatie‐effect
energie (miljoen kWh/jaar)
tijdswinst (miljoen uur/jaar)
265
15
‐69
‐168
‐120
‐7
‐101
‐72
‐4
0.31
Totaal
101
4
4
Rebound Effect
73%
99%
71%
Rebound 4
Latente vraag
Congestie niet‐telewerkers
Rebound effecten
89
Redenen
• 50% gebruikte de trein vóór ze telewerkten
• Telewerk vanuit vanuit een satellietkantoor.
– Om naar dat satellietkantoor te gaan gebruiken ze de
auto. Voorheen gebruikten ze de trein voor een
weliswaar langere verplaatsing.
• Het energieverbruik om zich te verplaatsen met
een wagen is relatief laag vergeleken met het
opwarmen van een huis gedurende de hele dag.
• MAAR meer vervuilende energie van
wagengebruik wordt vervangen door minder
vervuilende energie voor verwarming.
• MAAR werk/privéleven balans
Rebound effecten
90
45
BEDANKT
Rebound effecten
91
Het Nieuwe Werken in Vlaanderen
Rondetafel - Onderweg naar morgen
Pauze
46
PLATO - Case KBC
Ludwig Huybrecht
KBC
HNW@KBC
PLATO
PLAats‐ en TijdsOnafhankelijk werken
…inmiddels Duurzaam Werken
19 mei 2014
Onderweg naar morgen
Ludwig Huybrecht, Program Manager PLATO
Program Manager GRAaG
23/05/2014
onderweg naar morgen
94
47
PLATO
• Kostenbesparing ten koste van arbeidscomfort




Weerstanden eind 2010
Restart begin 2011 medewerkers verkiezen ‘eigen stekje’
clean desk
ergonomie & hygiëne: stoelen, burelen, klavieren, telefoon, schermen
flexwork: digitaliseren & archiveren
• Focus lag op ‘organisatie’ en te weinig op ‘menselijke change’
• 1° inrichtingsconcept voldeed niet:  open space – cockpits – vergaderzalen / steriel en onpersoonlijk
• tijdens transitieperiode: gevoel meer lawaai, drukte, concentratieverlies…
• samenwerken op afstand moet je leren
• nieuw gedrag aanleren kost energie
 Wat & Waarom van PLATO
Succesfacoren?  focus op mens & gedrag: change & transparant communiceren
 PLATO‐verantwoordelijken / leidinggevenden als changemanager
 inspraak oa via user panels
 kleur & variatie: Activity Inspired Workplaces
aandacht voor de ‘centrale’ werker: Home@Work
23/05/2014
onderweg naar morgen
95
PLATO
Wat & Waarom? Arbeidstevredenheid
Aantrekkelijke werkgever
Ecologische voetafdruk
Kostenbewust
23/05/2014
onderweg naar morgen
96
48
PLATO
Arbeidstevredenheid:
… wat brengt het op?
• Opnieuw op hoogste niveau van voor 2008
2013
• 54.161 DWP‐dagen door 4.088 gebruikers
• 86.031 telewerkdagen door 4.903 gebruikers • 140.192 keer niet tot minder in de file: woon‐werkverkeer wordt privétijd! • Gemiddeld 700 medewerkers/dag niet tot minder in de file
• Activity Inspired Workplaces = grote variatie in keuze ‘werkplaats’
• home@work & regie over eigen leven en werken
Aantrekkelijke werkgever
• 9° op rij: Werkgever van het jaar • 2013: Award The New World of Work (Vlerick)
Ecologische voetafdruk
• Reductie ruimtegebruik ‐36.500 m² (los van Antwerpen en Mechelen)
• Reductie woon‐werkverkeer ‐10,9 mio kms & ‐12,90% CO2 • Maximaal gebruik van gerecupereerd materiaal
Kostenbewust
• Maximaal gebruik van gerecupereerd materiaal
• Reductie 4 mio recurrente kosten huisvesting • Verkopen gebouwen & opzeggen huurcontracten 23/05/2014
onderweg naar morgen
97
Policy Telewerk
uitgangspunten …arbeidstevredenheid telewerker stijgt
…niet‐telewerker ervaart geen substantieel nadeel
…klant ervaart geen substantieel relatieverlies
…er is geen efficiëntieverlies bij telewerk
…bijwerkingen HNW vermijden
 Verzakelijking
 Solisme, vereenzaming
 Sociale cohesie
 Evenwicht Werk‐Privé
 Nooit meer stoppen
maw: als je haast niet merkt dat er verschillen zijn
23/05/2014
onderweg naar morgen
98
49
• lichte policy, maar wel sterke KBC‐beleidsvisie
• instapbeslissing ligt bij directoraat •
•
•
•
Policy Telewerk
gezond verstand & bedrijfswaarden PEARL
flexibiliteit & overlegcultuur MW/LG/team/klant
teams organiseren zelf
telewerken is een opportuniteit: geen recht, noch plicht
• verplicht gebruik van collaboration tools
• aanbeveling: 3d/week op ‘een’ werkvloer
• juridisch van occasioneel ‐> structureel telewerken
 maar mét behoud van occasioneel telewerken
• eenvoudig proces HR4U & administratie
Telewerken wordt… Het Nieuwe Normaal
23/05/2014
DNA
99
onderweg naar morgen
home@work
• Aangename werkplekken, kleur en veel variatie
 Meet & greet, drop downs, long table, high table…
 Loungeruimtes, crearooms, inspiration rooms, stille ruimtes…
 Vi‐Zit, atria’s en resto’s
• Privé‐faciliteiten
 Deli Marché
 Fox Cuisine
 Strijkatelier
 Stekelbees
 Open Leren: avondacademie
 Gezondheidsprogramma GRAaG
o
23/05/2014
Move, Feed, Mind, Care … your body
o Fitness & wekelijks workshops
o Culturele wandelingen
o S2W – S2R – Ventousiasten…
onderweg naar morgen
100
50
23/05/2014
onderweg naar morgen
101
PRONTO - Case Havenbedrijf Gent
Hendrik Deroo
Havenbedrijf Gent
51
PRONTO –
Veranderingstraject door medewerkers
Studiedag Het Nieuwe Werken in Vlaanderen
Dept. Mobiliteit en Openbare Werken
19 mei 2014
23-5-2014
| pag. 10
3
Agenda
• Betere mobiliteit?
• Waarom Veranderen?
• Hoezo, door medewerkers ??
• Integraal veranderen dus! 23-5-2014
| pag. 104
52
PRONTO ??
• Organisatiecultuur van vertrouwen en duidelijkheid
• Tijd en plaats onafhankelijk werken
23-5-2014
| pag. 105
Doel: Cirkel van vertrouwen
Dik Bijl, resultaatsgericht organiseren
23-5-2014
| pag. 106
53
Bereikbaarheid Haven?
23-5-2014
| pag. 107
23-5-2014
| pag. 108
54
Files om 16u30
Touring Mobilis
23-5-2014
| pag. 109
Duurzame organisatie ?
23-5-2014
| pag. 110
55
Agenda
• Betere mobiliteit?
• Waarom Veranderen?
• Hoezo, door medewerkers ??
• Integraal veranderen dus! 23-5-2014
| pag. 111
Leeftijdspiramide en
toekomstige arbeidsmarkt
Havenbedrijf 2015:
Belgische Arbeidsmarkt:
22% +60j
Slechts
93% instroom tegen 2015
24% 55‐60 jaar
32% 45‐55 jaar
22% < 45 jaar
23-5-2014
| pag. 112
56
23-5-2014
| pag. 113
Nieuwe technologie
23-5-2014
| pag. 114
57
Toekomstige generatie
23-5-2014
| pag. 115
Welke organisaties willen we voor onze kinderen ?
23-5-2014
| pag. 116
58
Gemotiveerde en geëngageerde medewerkers
23-5-2014
| pag. 117
Agenda
• Betere mobiliteit?
• Waarom Veranderen?
• Hoezo, door medewerkers ??
• Integraal veranderen dus! 23-5-2014
| pag. 118
59
Draagvlak
• Dat het gebeurt: beslissing DC (november 2011)
• Hoe = maximaal ‘bottom up’
–
–
–
–
–
23-5-2014
Met en door medewerkers (maart 2012)
Consequente opbouw van onderuit
Na brede consultatie: opmaken producten met draagvlak
Start formele consultatie. (maart 2013)
Telkens inbouwen van keuzemogelijkheden voor de medewerkers
| pag. 119
Draagvlak (1)
• Bevragen problematiek en problemen
– Gewenste Leidinggeven
– Gewenste Organisatiecultuur
– Gewenste Werkomgeving
• Bevragen van sterktes van de huidige organisatie, via Appreciative Inquiry‐methode
23-5-2014
| pag. 120
60
Draagvlak (2)
• Opbouw programma met 6 trajecten
–
–
–
–
–
–
23-5-2014
Toon je talent
Behaal je resultaat
Werken doe je samen
Kies je eigen tijd
Deel je informatie
Kies je plek
| pag. 121
Draagvlak (3)
• 6 projectgroepen
– 6 interne projectleiders
– Op vrijwillige basis meewerken
– Aandacht voor evenwicht in groepen
> Elke afdeling
> Elke leeftijd
> Vele meningen
– Totaal aantal betrokkenen = 60 personen > 1 stuurgroep: 6 personen
> 6 werkgroepen : 36 personen > 4 testgroepen: 28 personen
23-5-2014
| pag. 122
61
Draagvlak (4)
• Werkgroepen bepalen snelheid en inhoud
Principes NTO: Team@Work
1. Subsidiariteit: teamniveau lost op, tenzij …
2. Duidelijkheid: heldere afspraken en prioriteit.
3. Zelfsturing: het team krijgt de controle.
> Medewerker beslist
> Medewerker geeft aan
– Virtueel Team@Work: 1. Telewerk voor iedereen vanaf januari 2014
2. Praktische afspraken (bereikbaarheid en ergonomie) 23-5-2014
| pag. 123
Draagvlak (5)
• Communicatie aan medewerkers
• Direct:
– Blog
– Intranet‐boodschappen
– Tentoonstelling
– 6‐maandelijks print over voortgang project
– Maandelijks open ‘infomoment’
– Nieuwjaarsreceptie, …
• Indirect:
– Via medewerkers werkgroepen
– Via testgroepen
– Via vakorganisaties
– Via Directie 23-5-2014
| pag. 124
62
Draagvlak (6)
• In overleg met vakorganisaties
1.
2.
3.
4.
5.
6.
23-5-2014
Mededeling dat we dit traject instappen
Open toelichting over doelstellingen
Vraag tot deelname aan proces (hoedanigheid medewerker)
Vraag tot advies over beslissingen directie obv voorstellen vanuit medewerkers
Toelichting aan regionale verantwoordelijken
Formele en informele communicatie | pag. 125
Agenda
• Betere mobiliteit?
• Waarom Veranderen?
• Hoezo, door medewerkers ??
• Integraal veranderen dus! 23-5-2014
| pag. 126
63
Meer autonomie voor de medewerkers?
• Werkplaats wordt irrelevant
– Mobiliteit volgens behoefte en op maat
• Medewerker kiest
– Werkplek
– Werkinstrumenten
– Werkritme
• Medewerker geeft aan
–
–
–
–
–
23-5-2014
Werkinhoud/duidelijke werkafspraken
Goed kunnen + graag doen
Ambitieniveau
Interessegebieden ifv projecten
Voorkeur verloningspakket | pag. 127
Betere mobiliteit voor de medewerkers?
• Werkplaats wordt irrelevant
– Mobiliteit volgens behoefte en op maat
• Medewerker kiest
– (elektrische) bedrijfsfiets
– Mobiel toestel (tablet of laptop)
• Duurzame mobiliteit
– Laadpaal op terrein
– Elektrische voertuigen als het kan
– Hybride poolwagens
23-5-2014
| pag. 128
64
Conclusie: Veranderingen met draagvlak
• Principiële keuze voor – Bottom up benadering
> Betrokkenheid
> Veranderingen op maat van medewerkers
– Evolutie ipv Revolutie
– Integrale benadering
• Nieuwe Toekomstige Organisatie bouwen = maatwerk
23-5-2014
| pag. 129
Large enough to cope
small enough to care
[email protected]
www.havengent.be
23-5-2014
| pag. 13
0
65
Het Nieuwe Werken in Vlaanderen
Rondetafel - Onderweg naar morgen
Debat
Het Nieuwe Werken
Voordelen?
Nadelen?
Opschalen?
Wie aan zet?
• Zijn de voordelen van HNW (voor de maatschappij, de werknemers en de werkgevers) realistisch?
• Zijn de aangehaalde nadelen reëel ?
• Zij deze te milderen?
• Om de mobiliteitseffecten te vergroten:
• Is een verruimde toepassing van HNW wenselijk?
• Is een verruimde toepassing ook mogelijk?
• Heeft de overheid hierin een rol te spelen?
• Zo ja, welke?
66
Zijn de voordelen van HNW realistisch?
Welke ontbreken?
VOORDELEN MAATSCHAPPIJ:
Mobiliteit
• Minder woon‐werkverkeer
• Minder uitstoot van CO2
• Minder verkeersongevallen
• Efficiënter gebruik van de capaciteit
• Minder noodzaak voor uitbreiding capaciteit tijdens de spits zowel voor auto als OV
• Stimulans voor economie door innovatie
• Hogere arbeidsparticipatie vrouwen
• Betere balans werk en privé
• Minder kinderopvang nodig
• Lager ziekteverzuim
•…
VOORDELEN WERKNEMERS:
• Concentratie en productiviteit
• Betere balans werk‐gezin (zorgtaken)
• Autonomie
• Kansen voor mensen met verminderde mobiliteit
• Minder reistijd en reiskosten
• Minder kinderopvang nodig
• Hogere arbeidssatisfactie
• Bredere keuzemogelijkheden jobs (als gevolg van verbeterde bereikbaarheid)
•…
VOORDELEN WERKGEVERS:
• Flexibiliteit
• Efficiënte inzet medewerkers
• Hogere productiviteit
• Behoud personeel
• Attractiviteit als werkgever bij aanwerving
• Minder kosten kantoorruimten flexplekken
• Lagere kosten voor energie
• Lagere ziekteverzuim
• Innovatie van werkprocessen, ICT‐technologie
• Ruimere rekrutering werknemers
• Verbeterde bereikbaarheid
• Minder behoefte aan parkeren
•…
Zijn de aangehaalde nadelen reëel?
Welke ontbreken?
Zij deze nadelen te milderen?
NADELEN MAATSCHAPPIJ
Mobiliteit
• Minder accijnzen/inkomsten uit autoverkeer
• Rebound effecten op vlak van mobiliteit
• Meer energieverbruik in gebouwensector (woningverwarming)
• Minder sociale cohesie
•…
NADELEN WERKNEMERS
NADELEN WERKGEVERS
• Isolement, minder spontane ontmoetingen
• Inrichting werkplek van onvoldoende kwaliteit
• Grotere kans op stress door onduidelijke afspraken
• Menging werk en privé, geen geregelde werktijden
• (Idee dat) thuiswerken negatief is voor carrière
•…
• Kosten onderbezette werkplek (thuiswerken)
• Verlies betrokkenheid
• Informele contacten
• Opleiding thuiswerkers
• Nieuwe manier van leidinggeven
• Idee van niet e‐werkers dat zij overlast raken
• Additionele ICT en inrichtingskosten
•…
67
Opschalen of niet omwille van positieve mobiliteitseffecten? •
•
•
•
•
Is een opschaling van HNW wenselijk/mogelijk?
Welke belemmeringen staan opschaling in de weg?
Zijn deze belemmeringen weg te werken?
Is er voldoende draagvlak?
Is flankerend beleid noodzakelijk?
Heeft de overheid hierin een rol te spelen?
Zo ja, welke?
REGULEREN
• Verplicht onderdeel bedrijfsvervoersplannen
• Koppeling met vergunningenbeleid of locatiebeleid
• “Recht” als werknemer op thuiswerk
•…
STIMULEREN
FACILITEREN
• Fiscale aftrek beroepskosten beperken of afschaffen
• Invoering rekening rijden (plaats‐ en tijd gedifferentieerde heffing)
• Invoering mobiliteitsbudget
•…
• Flexplekken beschikbaar stellen (bv. in/nabij stations) of voorzien (via ruimtelijk beleid)
• Goede bereikbaarheid flexplekken met OV en fiets
• Flexibele abonnementen
• Verruimen OV aanbod buiten de spits
• Informeren en sensibiliseren
• Tools (draaiboeken, …)
68
Het Nieuwe Werken in Vlaanderen
Rondetafel - Onderweg naar morgen
Hilde Crevits,
Vlaams minister van
Mobiliteit en Openbare erken
69

Download Report