Toekomstverkenning ziekten en aandoeningen

afdeling epidemiologie
Toekomstverkenning ziekten
en aandoeningen in Den Haag in 2020
Aanleiding/achtergrond
aandoeningen ook veranderen door een verandering
Eind 2013 werd de bevolkingsprognose voor Den Haag
in het voorkomen van bepaalde risicofactoren of door
voor 2020 gepresenteerd.1 Een veranderde samenstel-
medische ontwikkelingen. Een goed voorbeeld hier-
ling van de bevolking heeft invloed op het voorkomen
van is overgewicht: doordat het aantal mensen met
van aandoeningen en ziekten onder Hagenaars.
overgewicht is toegenomen in de laatste 10 jaar zal het
Zo komen bepaalde aandoeningen en ziekten vaker
aantal personen met diabetes, dat samenhangt met
voor op hogere leeftijd (bijvoorbeeld gewrichts­slijtage)
overgewicht, nog sneller stijgen in de toekomst dan op
of bij sommige herkomstgroepen (bijvoorbeeld dia-
basis van demografische ontwikkelingen alleen is te
betes bij Hindostanen). Het is van belang dat met
verwachten.
die veranderende bevolkingssamenstelling rekening
gezondheids­beleid. Met deze informatie kan bijvoor-
Belangrijkste punten ‘Bevolkingsprognose
Den Haag 2013-2020’
beeld geanticipeerd worden op een stijgende zorgvraag
Volgens de ‘Bevolkingsprognose Den Haag 2013-2020’1
in de toekomst.
groeit de Haagse bevolking met 3,3% tot ruim 519.000
wordt gehouden bij het vormgeven van toekomstig
inwoners in 2020, ten opzichte van 2012 (zie tabel 1).
In deze factsheet worden allereerst de belangrijkste pun-
Daarmee groeit de bevolking in Den Haag sneller dan
ten uit de bevolkingsprognose opgesomd. Vervolgens
het landelijk gemiddelde van 2,5%. Wat betreft leeftijd is
wordt ingegaan op de mogelijke gevolgen die deze
er een sterke groei te zien in het aantal 65+’ers (+14,5%)
veranderingen kunnen hebben op het voorkomen
en ook in het aantal 45-64-jarigen (+8,2%). Het aantal
van een aantal ziekten en aandoeningen. Belangrijke
jeugdigen (0-19 jaar) neemt licht toe met 3,3%, terwijl
kanttekening bij deze toekomstverkenning is dat er een
het aantal 20-29-jarigen (-5,0%) en 30-44-jarigen (-2,6%)
aantal onzekere factoren is. Ten eerste gaan we uit van
afneemt ten opzichte van 2012.
de gegevens van een bevolkingsprognose, waarbij wordt
uitgegaan van een aantal aannames/ (gekwantificeerde)
Tot 2020 neemt het aantal autochtone Hagenaars af.
veronderstellingen. Ten tweede wordt bij het doorreke-
Hetzelfde is te zien bij de bevolkingsgroepen Indonesisch
nen van de cijfers over het voorkomen van de verschil-
en Surinaams. Alle overige bevolkingsgroepen nemen
lende ziekten en aandoeningen de aanname gedaan
in aantal toe. De sterkste groei is te zien bij de groep
dat het voorkomen in de onderscheiden groepen in de
Oost-Europeanen2 (tabel 1).
tijd gelijk blijft. In werkelijkheid kan het voorkomen van
1 Bron: Gemeente Den Haag/DSO/Programmanagement, Strategie en Onderzoek. Bevolkingsprognose Den Haag 2013. Den Haag, januari 2013/
november 2013.
2 Een belangrijke, maar onzekere factor in de prognose is of de toestroom van migranten uit de MOE-landen van de afgelopen jaren continueert
of dat deze in de nabije toekomst weer afneemt. De Haagse prognose volgt in deze de nationale CBS prognose.
Tabel 1. Prognose Haagse bevolking 2020 naar leeftijd en etniciteit. Den Haag 2012-2020. *
Realisatie 2012
Prognose 2020
Groei t.o.v. 2012
502.802
519.540
3,3%
115.359
119.131
3,3%
75.966
72.161
-5,0%
Middelbaar jong (30-44 jaar)
120.079
116.904
-2,6%
Middelbaar (45-64 jaar)
124.739
135.008
8,2%
66.659
76.336
14,5%
totaal
Den Haag
leeftijd
Jeugd (0-19 jaar)
Jongeren (20-29 jaar)
Bejaarden (65+)
herkomst
Autochtoon
253.776
227.234
-10,5%
Turks
37.752
43.482
15,2%
Marokkaans
28.258
32.246
14,1%
Surinaams
46.886
45.206
-3,6%
Antilliaans
12.183
13.885
14,0%
Oost-Europees
17.728
34.587
95,1%
Indonesisch
19.280
16.506
-14,4%
Overig westers allochtoon
39.461
45.733
15,9%
Overig niet-westers allochtoon
47.478
60.662
27,8%
* Bron: Gemeente Den Haag/DSO/Programmanagement, Strategie en Onderzoek. Bevolkingsprognose Den Haag 2013. Den Haag, januari 2013/november 2013.
Toekomstverkenning gezondheid Hagenaars
in 2020
Als we kijken naar lichamelijke aandoeningen, dan zijn
In deze toekomstverkenning is voor de berekeningen
in Den Haag het meest voorkomen in 2012. Dat blijft
gebruik gemaakt van een werkmethode (toolkit) van
zo in 2020. In absolute aantallen zijn er in 2020 ruim
het RIVM. Er zijn verschillende gegevens gebruikt:
70.000 Hagenaars die artrose hebben en bijna 80.000
er is uiteraard gebruik gemaakt van cijfers uit de
Hagenaars die te kampen hebben met een hoge bloed-
Bevolkingsprognose. Voor het voorkomen van ziekten
druk. Astma of COPD zijn de aandoeningen die hierna
zijn gegevens uit de Gezondheidsenquête uit 2012
het meest voorkomen, gevolgd door diabetes. In 2020
gebruikt. Deze cijfers over het voorkomen van ziekten
heeft 8,5% van de Haagse bevolking diabetes; dit komt
zijn toegepast op de verwachte bevolkingsaantallen
overeen met ruim 34.000 Hagenaars.
artrose en hoge bloeddruk de twee aandoeningen die
in 2020. Hierbij is rekening gehouden met leeftijd en
herkomst. Immers, zoals al vermeld komen bij sommige
Als we kijken naar de indicatoren voor geestelijke
herkomstgroepen bepaalde ziekten en aandoeningen
gezondheid (eenzaamheid en matig of hoog risico op
vaker voor. Ook is het zo dat bepaalde aandoeningen en
angst en depressie), dan valt op dat deze in 2012 veel
ziekten vaker voorkomen op hogere leeftijd.
voorkomen. In 2020 is dit niet anders: de helft van de
Haagse bevolking voelt zich eenzaam en bijna de helft
Wij hebben gekozen om een aantal indicatoren te
van de Haagse bevolking heeft een matig of verhoogd
presenteren: allereerst de ziekten en aandoeningen die
risico op angst en depressie. Dit zijn ruim 200.000
volgens het RIVM belangrijk (zullen) zijn in de toekomst.
Hagenaars.
Daarnaast laten we ook de cijfers zien van ziekten en
aandoeningen die in de ‘Gezondheidsmonitor Den Haag
Tot slot staat overgewicht gepresenteerd in de tabel.
2014’ naar voren kwamen omdat ze veel voorkomen.
Overgewicht blijft een groot probleem: in 2020 heeft
De resultaten staan gepresenteerd in tabel 2 en figuur 1.
de helft van de Haagse bevolking overgewicht (ruim
Ze worden hierna kort besproken.
200.000 personen).
Tabel 2. Het voorkomen van ziekten en aandoeningen in 2012, schattingen voor 2020 en de toename in absolute
aantallen en procenten onder Haagse inwoners van 19 jaar en ouder. Den Haag 2012-2020.
Toename
Geschatte
Prevalentie
2012-2020
pre­valentie 2020
2012
(absolute aantallen) (absolute aantallen) (absolute aantallen)
Toename
2012-20204
lichamelijke gezondheid
Diabetes1
29.228
34.189
4.961
17,0%
Hoge bloeddruk2
70.962
79.011
8.049
11,3%
Hartinfarct1
12.319
14.306
1.987
16,1%
Beroerte, hersenbloeding,
herseninfarct1
12.778
14.274
1.496
11,7%
Gewrichtsslijtage (artrose,
slijtage)2
64.400
71.458
7.058
11,0%
39.464
41.767
2.303
5,8%
Matig of hoog risico op angststoornis
of depressie
189.472
201.027
11.555
6,1%
Eenzaamheid
177.549
193.251
15.702
8,8%
188.778
200.714
11.936
6,3%
Astma of COPD (chronische bronchitis,
longemfyseem)2
geestelijke gezondheid
leefstijl
Overgewicht (BMI3 >= 25)
1
2
3
4
Het gaat hier om personen die aangegeven hebben ooit de aandoening of ziekte gehad te hebben.
Het gaat hier om personen die aangegeven hebben in de afgelopen twaalf maanden de aandoening of ziekte gehad te hebben.
Gewicht gedeeld door lengte in het kwadraat: indicator voor mate van overgewicht.
De totale bevolking neemt volgens de prognose toe met 3,3% tussen 2012 en 2020. Voor de aandoeningen en ziekten in de tabel is de
procentuele toename hoger in deze periode, omdat er rekening is gehouden met leeftijd en herkomst.
Figuur 1. Het voorkomen van ziekten en aandoeningen in 2012 en schattingen voor 2020 onder Haagse inwoners van
19 jaar en ouder. Den Haag 2012-2020.
Diabetes
2012
2020
Hoge bloeddruk
Hartinfarct
Beroerte
Artrose
Astma of COPD
Risico op angst of depressie
Eenzaamheid
Overgewicht (BMI >= 25)
0
10
20
30
Percentage
40
50
bezoekadressen
postadres
publicatie
ontwerp
Westeinde 128
2512 he Den Haag
Postbus 16130
2500 bc Den Haag
Nasra Karamali, Mary Berns, Ad van Dijk
GGD Haaglanden, afdeling Epidemiologie
Ontwerpwerk, Den Haag
Van Bleyswijckstraat 93e
2613 rr Delft
[email protected]
t (088) 355 01 00
Juni 2014
Croesinckplein 24-26
2722 ea Zoetermeer
www.ggdhaaglanden.nl
bewaakt, beschermt en bevordert de gezondheid