1 MB pdf-file - Sterrenwacht Saturnus

Jaarprogramma 2014-2015
Titan
Jaarprogramma Sterrenwacht Saturnus
In deze editie:
•
•
•
Alle activiteiten van het seizoen 2014-2015
Informatie over Sterrenwacht Saturnus
Informatie over de cursus Astronomie
Colofon en inhoudsopgave
Uitgave:
Stichting Saturnus
Van Veenweg 98, 1701HH Heerhugowaard
Tel.: 072-57 450 57
Email: [email protected]
Website: http://www.sterrenwachtsaturnus.nl
Bank:
Rabobank Heerhugowaard
Rekeningsnummer: NL15RABO0326991344
Bestuur:
Paul Volman (Voorzitter) Tel.: 072-5745407
Jaap Scheele (Penningmeester) Tel: 072-5646111
Harrie Ploegmakers (Secretaris) Tel: 072-5715465
Lou Güse (Lid) Tel: 072-5745647
Gerard Frensen (Lid) Tel: 072-5726770
Redactie:
Gerard Frensen, email: [email protected]
Inhoudsopgave
Inhoudsopgave...................................................................................................... 2
Activiteiten van seizoen 2014-2015 ............................................................... 3
Informatie Sterrenwacht Saturnus ................................................................. 4
Cursus astronomie ................................................................................................ 5
Oktober: maand van de zon en de maan ..................................................... 6
November: Kometen: sterren met een staart ............................................. 7
December: Sterren stralen overal.................................................................... 8
Januari: Leven in het heelal ............................................................................... 9
Februari: Sprokkelmaand ................................................................................... 10
Maart: Ruimtevaart ............................................................................................... 11
April: Dans van de planeten .............................................................................. 12
Jeugdgroep ............................................................................................................. 13
Astrofotografie ....................................................................................................... 14-15
IC1805 de Hart nevel............................................................................................ 16
Word Donateur van Sterrenwacht Saturnus
Voor slechts € 45,— per jaar steunt u ons werk,
krijgt u 10x per 2jaar de Titan
Heeft u gratis toegang tot de lezingen en de zaterdagavond
Activiteiten van seizoen 2014-2015
Dit jaar biedt Sterrenwacht Saturnus weer een gevarieerd en interessant lezingenprogramma tijdens ons waarneemseizoen, dat op vrijdag 3 oktober 2014
begint. Ook dit jaar staat
iedere maand weer in het
teken van een bijzonder
onderwerp.
Zo zal oktober in het teken
staan van Ufo’s en buitenaards leven. De eerste lezing van november mag u
zeker niet missen, deze
wordt gegeven door gast
spreker dhr. dr. A.J.
(Alexander) van der Horst
van de universiteit van Amsterdam.
Het seizoen eindigt met de maand over de maan en de zon in april. De laatste
lezing zal gehouden worden op vrijdag 24 april.
Uiteraard kunt u ook, bij helder weer, zelf
een blik door onze telescopen werpen.
Misschien ziet u de kraters op de maan, de
ringen van Saturnus of de maantjes van Jupiter!
De sterrenwacht is tijdens het waarneemseizoen (van 3 oktober 2014 tot en met 24 april
2015) iedere vrijdagavond geopend. De zaal
gaat open om 19:30 uur en de lezing of film
begint om 20:00 uur.
Tenzij anders staat aangegeven is het niet
nodig om een afspraak te maken, u kunt
gewoon langskomen!
De toegangsprijs tot de avonden bedraagt
€ 2,50 per persoon, donateurs hebben gratis
toegang.
3
U vindt de sterrenwacht aan de van Veen
weg 98, 1701 HH Heerhugowaard.
Informatie Sterrenwacht Saturnus
Sterrenwacht Saturnus is 37 jaar geleden opgericht door de heer Cor Simons, met als doel het
populariseren van de astronomie. Ook nu nog zijn
wij trouw aan dit doel.
Natuurlijk kunt u bij ons de maan en de planeten
door de telescopen waarnemen, maar tevens kunt
u op zaterdagmiddag (van 14:00 tot 16:00 uur), bij
helder weer, de zon op een veilige manier waarnemen. Door onze speciale zonnetelescoop ziet u
zonnevlekken en, als u geluk heeft, ook prachtige
zonnevlammen!
Naast het observatorium beschikt de sterrenwacht ook nog
over een uitgebreide werkplaats waar een
draaibank, een freesbank, een professionele
boormachine en dito zaagmachines staan
opgesteld. Met deze apparatuur en de kennis van de medewerkers van de sterrenwacht kunnen wij u helpen bij het maken
van uw eigen telescoop, maar ook kunnen
wij op maat gemaakte onderdelen maken
die u bij uw astronomiehobby kunt gebruiken (zoals adapters om camera’s aan telescopen te kunnen bevestigen, etc.)
De sterrenwacht is een stichting waarvan u
donateur kunt worden. Dit donateurschap
kost u slechts € 45,— per jaar. Hiervoor krijgt u gratis toegang tot alle activiteiten, kunt u gebruik maken van de werkplaats (mits u heeft aangetoond dat u
veilig en kundig met de apparatuur om kunt gaan) en u kunt gebruikmaken
van ons observatorium en de fotografische hulpmiddelen waarover de sterrenwacht beschikt. Donateurs kunnen op zaterdagavond in alle rust waarnemingen doen in onze koepel en onder begeleiding, foto’s maken door de telescopen.
4
Als donateur kunt u tevens gebruikmaken van de kennis en ervaring die bij
onze donateurs aanwezig is.
Cursus Astronomie
De sterrenwacht organiseert ieder seizoen een cursus astronomie. In acht interessante lessen maakt u een reis door
ruimte en tijd. Deze cursus neemt u mee
terug naar het allereerste begin: de oerknal. De reis leidt u verder langs de maan
en de planeten, de zon en de sterren.
Iedere les wordt een ander onderwerp bij
de horens gevat:
Les 1:
Les 2:
Les 3:
Les 4:
Les 5:
Les 6:
Les 7:
Les 8:
Het ontstaan van het heelal
en ons wereldbeeld door de
eeuwen heen.
De zon, brenger van licht en
leven.
De planeten, vreemde
dwaalsterren aan de hemel.
De bewegingen van de planeten en bijzondere astronomische
gebeurtenissen (zoals zons- en maansverduistering).
Asteroïden, kometen en vallende sterren.
Over sterren, hun ontstaan, de soorten en hun einde.
Sterrenstelsel en afstanden in het heelal: hoe meten we deze
en hoe ver zijn de sterren van ons verwijderd?
Astronomie thuis: het zelf doen van waarnemingen, het
internet en astronomieprogramma’s.
Bij de cursus ontvangt u iedere les een hand-out van de les. En aan het eind
van de cursus ontvangt u een CD met prachtige foto’s, alle Powerpoint presentaties van de cursus en een aantal interessante astrnomieprogramma’s.
De cursus duurt 8 weken, de lessen beginnen om 19:30 uur en duren ongeveer 2 uur. Aan het eind van de les is er, bij helder weer, gelegenheid tot het
doen van waarnemingen in onze koepel.
De kosten voor deze cursus bedragen slechts € 80,— De eerste les is op
woensdag 15 oktober 2014.
5
Meer informatie vindt u op onze website: www.sterrenwachtsaturnus.nl
Oktober: Ufo’s en buitenaards leven
Toen Copernicus en Galileï de ware aard van de
planeten ontdekten, begon gelijk de speculatie
over leven in het heelal. Wilde verhalen over kanalen op Mars en intelligente wezens op de maan
deden al snel de ronde. Maar wat is er nu waar
van al deze verhalen? Deze maand gaan we aan
de hand van een aantal interessante nieuwe lezingen kijken wat de wetenschap hierover denkt.
3 oktober: Interstellair reizen, is het mogelijk? (Nieuwe lezing)
Reizen tussen de sterren, kan dat eigenlijk wel? Welke afstanden
moeten we afleggen en welke gevaren komen we tegen? Maar
vooral gaat het vanavond over de vraag: welke technieken zijn
er, volgens de wetenschap mogelijk om deze reizen mogelijk te
maken? Hoe zal een UFO er in het echt uit zien?
10 oktober: ET, lijkt hij op ons en waar blijft hij? (Nieuwe lezing)
In Hollywood films zien wij prachtige buitenaardse wezens, maar
hoe zullen zij er in werkelijk uitzien? Kunnen wij er ons een voor
stelling van maken? Ook zullen we kijken waarom er nog geen
buitenaards leven op aarde geland is, of zijn ze misschien al ge
land?
17 oktober: Wat stortte er neer bij Roswell? (Geheel herziene lezing)
8 juli 1947, een “vliegende schotel” stort neer bij Roswell in Ame
rika. In deze geheel herziene lezing gaan we kijken of we eindelijk
de waarheid kunnen achterhalen
24 oktober: Speurtocht naar buitenaards leven (Geheel herziene lezing)
In deze lezing gaan we kijken hoe de wetenschap op zoek is naar
buitenaardse beschavingen. Zoeken de wetenschappers wel op de
juiste plek? Moeten ze niet de UFO’s op aarde onderzoeken?
25 oktober: Nacht van de nacht in Butterhuizen.
31 oktober: UFO’s, Film
Deze film gaat over de vele6UFO waarnemingen, zijn het echt buitenaardse wezens? Na afloop gelegenheid tot discussiëren.
November: Kometen, sterren met een staart
Deze maand landt er voor het eerst een
door mensen gemaakt apparaat op een
komeet. Tijdens deze maand kijken we wat
een komeet is en waar ze vandaan komen.
De komeetlezingen beginnen 14 november, aangezien 7 november dhr. dr. A.J.
(Alexander) van der Horst een lezing zal
houden over Gamma flitsen!
7 november: Gammaflitsers: de meest extreme laboratoria in het heelal
Gammaflitsers zijn korte en krachtige uitbarstingen van gammastraling, maar worden ook waargenomen met röntgensa
tellieten, en optische en radiotelescopen. . In deze lezing zal
dr. Van der Horst bespreken hoe de (recente) waarnemingen
van gammaflitsers hebben geleid tot inzicht in hun aard en
de natuurkundige processen die hierbij een rol spelen.
14 november: Kometen: oorsprong en aard van de kometen
Waar komen kometen vandaan en hoe zijn ze opgebouwd?
Waarom is er zoveel belangstelling voor kometen? In deze
nieuwe lezing hoort u alles over hoe men door de eeuwen
heen over kometen dacht en wat wij inmiddels weten over
deze staartsterren.
21 november: Kometen bezocht: over de eerste komeetsondes
De eerste komeet die door ruimtevaartuigen is bezocht was
de komeet van Halley in 1986. Een ware armada van
satellieten bezocht de komeet. Hierna zijn nog een aantal
interessante missies gevolgd. Vanavond krijgt u een overzicht
van deze missies.
28 november: Rosetta: komeetbezoeker, wat zijn de eerste resultaten?
Deze maand landt er voor het eerst een door mensenhanden
gemaakt voorwerp op een komeet. In dezer nieuwe lezing
7 met de Rosetta die dit allemaal
nemen wij u mee op reis
mogelijk maakt! Zie met eigen ogen wat de Rosetta zag.
December: Sterren stralen overal
De maand december staat volledig in
het teken van sterren en sterrenbeelden
Aan de hand van drie interessante
lezingen krijgt u een beeld van hoe
sterren en sterrenbeelden ontstaan.
Bij de traditionele kerstlezing over de
Ster van Bethlehem wordt natuurlijk
ook weer een bakje lekkere zelfgemaakte erwtensoep geschonken.
5 december: Sterrenwacht is vandaag op verzoek van Sint Nicolaas
gesloten. Aangezien niemand op de sterrenwacht ruzie wil
met de goedheiligman zijn we deze avond gesloten.
12 december: Sterren: ontstaan, werking en einde (Geheel herziene lezing)
Iedere avond ziet u duizenden sterren aan de hemel staan,
maar wat zijn sterren eigenlijk, hoe ontstaan ze, hoe lang leven
ze en zullen ze ooit sterven? In deze reis door het heelal en de
tijd komt u alles over sterren te weten!
19 december: De Ster van Bethlehem. Traditionele kerstlezing met snert!
De wijzen kwamen uit het oosten en volgden een sterre. Maar
welke ster volgden zij? Stond er werkelijk een ster boven het
stalletje in Betlehem? Vanavond hoort u , onder het genot van
een bakje snert hoe de astronomen over dit fenomeen
denken...
26 december: gesloten i.v.m. kerst.
8
Januari: Dans der planeten
Het bestuur van sterrenwacht Saturnus
wenst u een heel gelukkig 2015!
De eerste maand van het jaar gaan we op
bezoek bij een aantal planeten in ons zonnestelsel. Aan de hand van fraaie beelden
en een boeiend verhaal hoort u wat de
stand van zaken is van het planetenonderzoek.
2 januari: Voyagers: een ware planetenmarathon (Nieuwe lezing)
Het is alweer meer dan dertig jaar geleden dat deze dappere
robots als afgezanten van de mensheid de planeten bezochten.
Aan de hand van prachtige foto’s komt u te weten wat deze sondes allemaal bereikt hebben en hoe ze zelfs nu nog een bijdrage
leveren aan onze kennis van het zonnestelsel.
9 januari: Marsonderzoek: geschiedenis en toekomst. (Nieuwe lezing)
De planeet Mars fascineert ons al sinds mensenheugenis. De rode
planeet is dan ook door heel veel missies bezocht. Vanavond maken we een reis naar het verleden en bekijken alle missies naar de
god van de oorlog; langs het heden nemen we ook een kijkje naar
de toekomst van het Marsonderzoek.
16 januari: Is er leven in ons zonnestelsel? (Geheel herziene lezing)
Zover we weten is er alleen op de aarde leven ; er zijn nog geen
aanwijzingen dat er ergens anders in het heelal nog leven is, maar
dat wilt niet zeggen dat er geen leven mogelijk is. Geleerden onderzoeken de mogelijkheden van leven op andere planeten, maar
ook naar eventueel leven op manen bij de planeten.
23 januari: Pluto, een verre ijsdwerg. De New Horizon (Nieuwe lezing)
Waarom is Pluto geen planeet meer? Hoe ziet de planeet eruit en
waarom zijn de geleerden zo geïnteresseerd in deze dwerg dat ze
er een ruimtevaartuig naar toe hebben gestuurd? Vanavond krijgt
u de antwoorden in deze nieuwe lezing.
30 januari: Mercurius: Messenger en Bepi Colombo (Nieuwe lezing)
De laatste lezing van deze maand gaat over de kleinste planeet
van ons zonnestelsel en de Europese sonde die ernaar onderweg
9
gaat. Wat weten we al over de boodschapper van de goden en
welke nieuwe informatie zal de Bepi Colombo ons opleveren?
Februari: Sprokkelmaand
Volgens de almanak is februari de sprokkelmaand: wij hebben daarom een aantal interessante onderwerpen uit ruimtevaart en
astronomie voor je bij elkaar gesprokkeld die
niet in de andere maanden pasten.
Wij wensen u veel plezier met deze interessante lezingen!
Capita Selecta
6 februari:
13 februari:
20 februari:
27 februari:
Spectraalanalyse en astrochemie
Hoe weet men uit welke stoffen een ster is opgebouwd? Men is
immers nooit bij een ster geweest? Hiervoor analyseren de ge
leerden het spectrum van een ster. Harrie Ploegmakers geeft in
zijn lezing tekst en uitleg over dit boeiende onderwerp.
Astronomie door de eeuwen heen
Eeuwen dacht men dat de aarde in het midden van het heelal
stond. Als je anders durfde te beweren liep het slecht met je af.
Lou Güse neemt u mee op een reis door de tijd en laat zien hoe
ons wereldbeeld de afgelopen eeuwen veranderd is.
Alles over kalenders. (Nieuwe lezing)
Waarom begint het Chinese Nieuwjaar op een andere datum
dan ons nieuwjaar? Hoe komt het dat de Joden in de toekomst leven? Hun kalender zegt immers dat het het jaar 7575
is! Als u wilt weten wanneer u verwacht wordt als een moslim u
uitnodigt op Friday 8 Jumaada al-awal 1436 A.H. kom dan naar
deze interessante lezing van Lou Güse, hij is onze kalenderexpert en vertelt u alles over de kalenders bij andere culturen!
Super telescopen (Nieuwe lezing)
De laatste jaren worden er steeds grotere telescopen
gebouwd. Gigantische telescopen met spiegels van meer dan
twintig meter doorsnede.
Jaap Scheele vertelt u alles over deze supertelescopen.
10
Iedere vrijdagavond is er bij helder weer gelegenheid tot het doen van waarnemingen, De zaal is open om 19:30 uur de presentaties starten om 20:00 uur.
Maart: Ruimtevaart
Reizen door de ruimte, wie wil dat nu niet? Deze
maand kijken we hoe de mensen door de jaren heen
hun eerste stapjes op weg naar de ruimte gezet
hebben. In vier nieuwe lezingen maakt u kennis met
de geschiedenis van de ruimtevaart.
27 en 28 maart zijn de Nationale Sterrenkijkdagen,
natuurlijk is de sterrenwacht dan geopend. Bij goed
weer is er alle gelegenheid om door de telescopen
te kijken. Bij bewolking is er een aangepast programma.
6 maart:
13 maart:
20 maart:
27 maart:
28 maart:
Hoe de Amerikanen naar de maan gingen (Nieuwe lezing)
Toen president Kennedy zijn beroemde speech hield, waarin hij
opriep om voor het einde van de jaren 60 een mens op de maan
te zetten, startte een ware race tegen de klok en vooral tegen de
Russen. In deze lezing krijgt u te horen welke technische
uitdagingen aangenomen/overwonnen moesten worden en hoe
de Amerikanen uiteindelijk de race gewonnen hebben.
De Spaceshuttle: het ruimtevliegtuig (Nieuwe lezing)
Paul Volman vertelt u vanavond alles over de Spaceshuttle, het
ruimteveer dat ruimtereizen goedkoper moest maken.
Het ISS: van de bouw tot het vurige einde (Nieuwe lezing)
Wilt u weten hoe het ISS gebouwd is, wat er allemaal aan boord
gebeurd en wat er uiteindelijk met het gigantische gevaarte gaat
gebeuren als het zijn taak volbracht heeft? Kom vanavond naar de
sterrenwacht en u krijgt al uw antwoorden.
Lezing: zijn we op de maan geweest? (Nieuwe lezing)
“It is a small step for men, but a giant leap for mankind” sprak Neil
Armstrong deze legendarische woorden werkelijk vanaf de maan,
of kwamen ze uit een geheime studio ergens in de Verenigde
Staten? Bent u benieuwd naar het antwoord? Vanavond laten wij
het u weten!
11
Nationale Sterrenkijkdagen. Film over het Gemini project.
April: Over de zon en de maan
De laatste maand van dit seizoen staat in zijn
geheel in het teken van de zon en de maan.
Deze twee hemellichamen hebben grote invloed op ons leven. Wilt u weten hoe het leven
er zonder de zon uit ziet, of wilt u meer weten
over maanziekte? Kom dan naar onze lezingen
in april.
3 april:
Paasdatumlezing
Vandaag vertelt Lou Güse u waarom de paasdatum alles met de
maan te maken heeft. In deze interessante lezing hoort u hoe de
paasdatum berekend wordt en waarom het Joodse paasfeest
nooit tegelijk wordt gevierd met het christelijke paasfeest!
10 april:
De zon: de grote manager van het zonnestelsel (Nieuwe lezing)
De zon geeft ons licht en warmte, maar deze middelmatige ster is
zonder twijfel de grote manager in ons zonnestelsel. Vanavond
hoort u in deze nieuwe lezing welke invloed de zon heeft op de
aarde en de planeten.
17 april:
Alles over verduisteringen en overgangen (Nieuwe lezing)
Af en toe wordt de zon of de maan verduisterd en soms beweegt
zelfs een planeet zich voor de zon langs. Wilt u weten hoe zo’n
zons- of maansverduistering plaatsvindt en welke planeten voor
de zon langstrekken en wanneer dat gaat gebeuren? Kom dan
naar deze nieuwe lezing!
24 april:
Zonnewijzers: de ware tijd!
Vandaag vertelt Lou Güse, onze specialist als het om
zonnewijzers gaat, u alles over de verschillende soorten
zonnewijzers, hoe u ze moet plaatsen om ze goed te laten werken
en waarom ze niet naar de zon moeten wijzen. Deze lezing geeft u
een geheel nieuwe kijk op de tijd!
Iedere vrijdagavond is er bij helder weer gelegenheid tot het doen van waar12
nemingen, De zaal is open om 19:30 uur de presentaties starten om 20:00 uur.
Jeugdgroep
Sterrenwacht Saturnus
vindt het erg belangrijk dat
ook de jeugd kennismaakt
met het heelal: daarom
heeft zij een actieve jeugdgroep. Deze groep is voor
kinderen vanaf 7 jaar. Iedere zaterdagavond komen de
kinderen bij elkaar om onder deskundige leiding kennis te maken met het heelal, ruimtevaart en techniek.
Tijdens deze bijeenkomsten worden documentaires getoond, presentaties
gehouden en aan de hand van proefjes en spelletjes van alles uitgelegd
over astronomie, ruimtevaart en techniek.
Regelmatig worden er met de kinderen kleine raketjes gemaakt en gelanceerd
De jeugdgroep komt iedere zaterdagavond bij elkaar vanaf 19:00 tot 20:00
uur; bij helder weer, (in de winter) gaan wij waarnemingen doen in onze
koepel. De oudere kinderen (vanaf ca. 12
jaar) kunnen zelf leren foto’s te maken van
de maan en planeten.
Een keer per jaar gaan we met de groep een
dagje naar een interessante tentoonstelling of
activiteit, zoals de Space Expo , Nemo of het
Eise Eisinga planetarium.
Kortom de jeugdgroep is erg leuk voor alle
kinderen die van sterrenkunde en ruimtevaart houden. De jeugdgroep is toegankelijk
voor kinderen van onze donateurs! Bent u
nog geen donateur en uw zoon of dochter
wilt toch deelnemen aan de activiteiten van
13
de jeugdgroep?
wordt dan donateur voor
slechts € 45,00 per jaar!
Astro Fotografie
Heeft u die prachtige Hubble foto’s gezien?
Wilt u ook zelf wel eens mooie foto’s van de
hemellichamen maken? Dan bent u bij Sterrenwacht Saturnus aan het juiste adres! Als
donateur van de sterrenwacht kunt u, tijdens
het winterseizoen, iedere zaterdagavond in
ons observatorium foto’s komen maken van
de
maan, de planeten en andere
deepsky objecten.
Wij beschikken over een Celestron
C11 telescoop voor het maken van
prachtige maan en planetenfoto’s
en een Takahashi FSQ 106 Telescoop voor de mooiste deepsky
plaatjes.
Tijdens de zaterdagmiddag kunt u
ook foto’s maken m.b.v. onze Coronado Maxscope 60 zonnetelescoop.
Hiervoor hoeft u niet eens over een
camera te beschikken, donateurs
kunnen gebruikmaken van de camera’s van de sterrenwacht. Voor het
maken van foto’s
van de zon, de
maan en de planeten beschikken wij
over een “DMK”
camera, die uitermate geschikt is
voor het maken
14
van opnamen van deze objecten.
Voor deep sky objecten (zoals de
Orion nevel, de Andromeda nevel en de ringnevel in de Lier)
kunt u gebruik maken van de
professionele Starlight Express
camera. Deze camera beschikt
over een zeer grote beeldchip ter
grootte van een kleinbeeldnegatief met maar liefst 11 miljoen
pixels. Ook beschikt de sterrenwacht over de nodige filters om
de mooiste opnamen te maken
van de verschillende nevels aan de hemel.
Maar natuurlijk kunt u
ook uw eigen
(spiegelreflex) camera
aan de telescoop hangen met een adapter
die wij in onze werkplaats voor u kunnen
maken.
Wij helpen u graag bij
het maken en bewer-
ken van uw opnamen tot ware
juweeltjes!
De foto’s op deze pagina’s zijn
gemaakt door
leden van onze
sterrenwacht!
Durft u de uitdaging aan? Kom
dan langs!
15
Zonnevlam
Paul Volman
16
Sterrenwacht Saturnus
Van Veenweg 98 • 1701 HH • Heerhugowaard
Tel: 072-5745057 • www.sterrenwachtsaturnus.nl • [email protected]

Download Report