De meest bedreigde beroepen 9 De minst - FEB

HELFT VAN BANEN ZOALS WE ZE NU KENNEN,
Typist
81%
ZAL KOMENDE TWINTIG JAAR VERDWIJNEN
De meest bedreigde beroepen
van deze
jobs zal verdwijnen. Dit
beroep staat al langer
onder druk. Het kopiëren
en verspreiden van
dossiers gebeurt steeds
vaker digitaal.
Economist
Boekhouder
43%
Telemarketeer
94%
99%
van
deze jobs zal
verdwijnen door
software voor
accountants en
fiscalisten die in de
toekomst wordt
uitgebreid.
Winkelbediende
92%
van deze jobs zal
verdwijnen. Bijvoorbeeld:
kassiersters. We hebben in vele
supermarkten al selfscans en
warenhuizen werken almaar meer
met online bestellingen.
van deze jobs —
bijna het hele beroep dus — zal de
komende twintig jaar verdwijnen.
Boosdoeners: mailings en computerprogramma’s die mensen opbellen.
van deze jobs zal
verdwijnen. Software kan steeds
vaker en accurater de activiteiten
overnemen.
Vastgoedmakelaar
86%
Receptionist
Textielarbeider
1.500
Steeds meer geautomatiseerde
stemmenbeantwoordentelefoons
voor bedrijven. En steeds snellere
dataverwerkende
computerprogramma’s maken ook administratieve
bedienden
overbodig.
jobs gingen
in 2011 en 2012 verloren in de
textielindustrie. De digitalisering
van de fabrieken speelt hierbij
een grote rol.
van deze jobs zal
verdwijnen omdat de zoektocht
naar immobiliën steeds
meer online
plaatsvindt.
Meubelmaker
362
jobs zijn sinds 2011
gesneuveld in de meubelindustrie, die
steeds meer met robots en computergestuurde machines werkt.
Ook zijn er in twee jaar tijd
133 houtbewerkers verdwenen.
Machineoperator
65%
van deze
jobs zal verdwijnenomdatrobotten taken overnemen en machines volautomatisch worden.
Personeel muzieken boekenwinkels
230
Vertaler en tolk
89%
van deze
jobs zal verdwijnen.
Google Translate kan nu
al eenvoudige vertalingen maken, maar deze
programma’s zullen nog
veel sterker worden uitgebouwd.
Nu de crisis stilaan zijn greep lost, loert er een
nieuw gevaar voor onze jobs: robots en computers. Zij zullen binnen twintig jaar liefst de helft
van onze jobs zoals we ze nu kennen inpikken — of
ruim 1,4 miljoen Vlaamse banen. Dat voorspelt
economieprofessor Maarten Goos (KU Leuven).
Banen met een gemiddeld loon — zoals boekhouders en winkelbedienden — zijn de grootste
slachtoffers. «We zullen onze arbeidsmarkt
volledig moeten hertekenen.»
KAREN SLEURS
‘370 jobs op de helling bij Makro omdat
mensen meer online kopen.’ ‘1.000 ontslagen bij ING tegen 2015 door toenemend computerbankieren.’ ‘Robots
doen het werk in nieuw distributiecentrum Delhaize.’ ‘230 werknemers op
straat bij Free Record Shop door muziekdownloads en -streaming.’ De krantentitels van de voorbije maanden liegen er
niet om: de grootste jobkiller is niet
meer de crisis, wél computers. En we
staan nog maar in het begin, zegt professor Economie Maarten Goos (KU Leuven),
die hier al jaren onderzoek naar doet. Hij
beantwoordt vier pertinente vragen
over deze ‘Digitale Revolutie’.
Welke jobs zijn bedreigd?
«Zowat alle banen met
een gemiddeld loon»
«Of bijna de helft van al de jobs die we op
dit moment kennen», voorspelt Goos.
Voor Vlaanderen, dat op dit moment
zo’n 2,8 miljoen jobs telt, wil dit dus
zeggen dat er de komende twintig jaar
1,4 miljoen jobs zullen verdwijnen.
«Zoals secretaresses, administratief
medewerkers, bandwerkers, boekhouders... Zij doen jobs die computers en
robots beter én sneller kunnen. Vroeger
waren secretaresses de communicatiespil van een bedrijf. Zij verzonden alle
brieven, maakten agenda’s op, namen
de telefoons op, speelden memo’s door...
Nu kan dat allemaal rechtstreeks via
mail en gsm, antwoordmachines en
online agenda’s. Net hetzelfde voor
boekhouders: de software is in enkele
jaren tijd zo gesofisticeerd geworden dat
veel accountantwerk hierdoor overgenomen wordt. De bandwerkers worden
dan weer vervangen door robots. Kijk
maar naar het volautomatische distributiecentrum van Delhaize, waar nog
maar 60 werknemers nodig zijn. Of naar
Ford Genk en Opel Antwerpen. Robots
kunnen nu ook fijne motorische dingen,
Laborant
40%
van
deze jobs zal verdwijnen.
Robots zullen in de
toekomst even goed
biopsies kunnen
uitvoeren en
onderzoeken.
Jurist
Velen zullen worden
vervangen door
computerprogramma’s die veel sneller en
accurater wetteksten
kunnen doorploegen én
meteen kunnen analyseren en vergelijken.
Piloot
55%
van deze jobs zal verdwijnen. De bediening
van een vliegtuig is nu al voor het grootste deel automatisch en dat wordt zeker nog uitgebreid.
Computer is
grootste jobkiller
waardoor werknemers aan de band
overbodig zijn. Zeker in de autoassemblage maken ze al veel gebruik van deze
robots. Maar ook in de textiel-, meubelen houtindustrie komt dit stilaan op.»
«Deze automatisering is al sinds de jaren
80 bezig. Tot vijf jaar geleden was dit
sluimerend. De crisis heeft daar verandering in gebracht. Zolang het economisch goed gaat, zien bedrijven weinig
noodzaak om personeel te vervangen
door goedkopere computers en te reorganiseren. En als er wel geautomatiseerd wordt, kunnen de getroffen werknemers wel elders in het bedrijf terecht.
Maar in een recessie willen firma’s besparen. Met de hoge loonkost in ons land
is het logisch dat ze computers en robots
een zinvollere investering vinden. Vele
crisisontslagen hebben dan ook te maken met automatisering. Sinds 2008 zijn
er al 100.000 ‘middenklassejobs’ weg in
België (van 1,5 miljoen naar 1,4 miljoen).
En dat zullen er de komende jaren nog
veel meer worden. We staan nu op eenzelfde punt als net voor de Industriële
Revolutie in de 19de eeuw, toen machines ook het werk overnamen.»
Wordt de helft van ons
dan ook echt werkloos?
«Nee, er komen
alternatieven»
«Het is natuurlijk niet omdat de helft van
onze jobs geautomatiseerd kán worden,
***
dat ook de helft van de werknemers
werkloos zal worden. Er zullen nog
steeds mensen nodig zijn om de machines te bedienen. Geen tientallen secretaresses meer bijvoorbeeld, maar toch
nog één of twee om taken te doen die de
computers niet kunnen. Net zo in de
fabrieken: de robots doen wel al het
bandwerk, maar er zijn nog altijd enkele
mensen nodig om ze juist in te stellen en
fouten op te lossen. Bovendien zullen er
nieuwe jobs komen. Zo zullen er meer
mensen nodig zijn in de IT-sector om de
computers verder te ontwikkelen én te
onderhouden. Maar ook meer ondernemers. Want het internet heeft al voor
heel wat nieuwe, succesvolle bedrijfjes
gezorgd. Denk maar aan Google, Apple,
Twitter en Facebook.»
«Bovendien zijn er ook nog sectoren die
wél blijven groeien omdat computers
hun werk niet kunnen overnemen. Het
gaat dan vooral om zeer goed betaalde
of net zeer slecht betaalde jobs. Denk
aan verpleging of geneeskunde: robots
assisteren wel al bij operaties en soms
ook bij de verzorging van patiënten,
maar het echte menselijke contact en de
medische diagnoses kunnen computers
nog niet. Ook therapeuten en psychologen kunnen moeilijk vervangen worden
door robots, net als managers of communicatiespecialisten die probleemoplossend en creatief moeten denken.
En bij de minder betaalde jobs zullen
obers bijvoorbeeld weinig last hebben
van de digitale revolutie. Je kunt robots
wel laten opdienen, maar de vriendelijkheid en uitstraling bij bediening spelen
medewerkers staan al op straat
door het faillissement van Free Record Shop.
Ook bij boekenclub ECI vallen zo’n 200 ontslagen. De verkoop van cd’s, dvd’s en boeken is in
vrije val sinds de opkomst van e-readers, digitale tv en online muziekdownloads en -streaming.
ook een rol. Net zo bij een tuinman of
poetsvrouw. Dat is voor ons geen moeilijk werk, voor robots wél. Er zijn bijvoorbeeld wel al robots die het gras afrijden,
maar het is moeilijk om hen exact te programmeren om te snoeien of bladeren
bijeen te rapen. Dat zijn taken die een
tuinman intuïtief aanvoelt. Bovendien
wegen de loonkosten van minder
betaalde jobs vaak niet op tegen de kost
van zo’n robot.» Hoeveel werknemers
dan écht moeten vrezen voor hun job,
daar valt nog geen getal op te plakken.
Moeten we dan niet panikeren?
«Werknemers moeten
de alternatieven wíllen»
«Het is makkelijker gezegd dan gedaan
om mensen in andere jobs en sectoren
onder te brengen. Ik begeleid bijvoorbeeld werknemers van Ford Genk naar
een nieuwe baan en dat kost zeer veel
moeite. Je zet niet zomaar een arbeider
van 45 die al twintig jaar auto’s maakt in
één, twee drie in een andere job. Zeker
niet als er enkel goed betaalde of slecht
betaalde jobs overblijven. Voor de goed
betaalde moet je dan al zware studies
aanvangen om ze te kunnen doen, wat
niet voor iedereen haalbaar is. En voor
de slecht betaalde is uiteraard veel
minder animo om daarnaar over te
schakelen.»
«Je zou natuurlijk kunnen zeggen dat
alles uiteindelijk wel vanzelf in zijn plooi
valt. De Industriële Revolutie heeft in de
19de eeuw ook jobs gekost, maar zorgde
uiteindelijk wel voor méér banen. Maar
het ligt nu toch anders. Toen maakten
we van laaggeschoolde arbeiders werknemers met een hoger loon en betere
werkomstandigheden. We voorzagen
onderwijs voor hen en sociale voorzieningen zoals een werkloosheidsvergoeding, ziekteverlof, zwangerschapsverlof... Ze gingen er dus op vooruit en
waren dan ook gemotiveerd om in de
fabrieken te gaan werken. Nu krijgen we
de omgekeerde beweging: de beter
betaalde jobs verdwijnen en de werknemers gaan er dus op achteruit. Dit zal
de werknemers dus niet motiveren om
andere jobs te zoeken en de arbeidsmarkt te veranderen.»
Wat kunnen we doen
om onze jobs te redden?
«Stem onderwijs beter af
op een latere job»
«Ons onderwijs moet hier dringend op
inspelen. We moeten kinderen meer
trainen op communicatie en ondernemersschap. Want dit zijn de sectoren
van de toekomst. Dingen vanbuiten
leren, zoals dat nu nog altijd moet, is tijdverspilling. Computers kunnen dat veel
beter en bieden de nodige informatie
binnen enkele seconden. Ook moet IT
moet een belangrijker vak worden. Hen
leren werken met Word en Excel, zoals
nu, is belachelijk. Tegen dat zij een job
Veiligheidsagent
Camera’s en computers
met gezichtsherkenning kunnen veel
nauwkeuriger
criminelen scannen.
woensdag 22 januari 2014
9
De minst
bedreigde jobs
1. Therapeut: 0,3% van jobs verdwijnt
2. Tandarts: 0,4%
3. Sporttrainer: 0,7%
4. Geestelijke: 0,8%
5. Biomedisch ingenieur: 2%
6. Eindredacteur: 6%
7. Brandweerman: 17%
8. Acteur: 37%
In deze sectoren ben je
nog wel zeker van werk
1. Wind en zonne-energie
Windmolens en zonnepanelen zullen door robots
worden vervaardigd, maar om ze te installeren zijn er
tal van loodgieters, elektriciens en bouwvakkers nodig.
2. Helpdesks
Amerikaanse bedrijven beginnen hun helpdesks vanuit
Azië terug naar de VS te brengen. Enerzijds is in de VS
de relatieve arbeidskost gedaald en anderzijds stellen
klanten hulp van mensen uit eigen land meer op prijs.
Tegelijk is de artificiële intelligentie nog lang niet voldoende geëvolueerd om dit proces te automatiseren.
3. Robotmanagement
Elke gerobotiseerde industrie vereist mensen die
begrijpen hoe computers hun taken moeten volbrengen
en die de expertise bezitten om ze te kalibreren,
repareren en onderhouden.
4. Middelbaar en
basisonderwijs
In deze sector bestaat er geen winstmotief, dus deze
jobs zullen niet vlug geautomatiseerd worden. Universitair onderwijs is echter innovatiever en academische
jobs zijn daarom minder zeker.
5. Denktanks over milieu
De klimaatverandering en de stijgende energiekosten
(met daarbij de toenemende reguleringen) betekenen
dat er steeds meer mensen nodig zijn die strategieën
kunnen bedenken om de CO2-voetafdruk van bedrijven
te reduceren.
Verkeersagent
Met alle vernieuwingen in de autosector, de steeds veiligere kruispunten
en de snelheidsbeperkingen zullen
verkeersagenten overbodig worden.
6. Gezondheidszorg
Bankbediende
1.000
Ook dokters, verpleegsters en andere werknemers in
de gezondheidszorg die rechtstreeks met patiënten
werken, zijn voorlopig veilig. Toch zijn er in sommige
subsectoren — apotheken, ouderenzorg en radiologie
— al tekenen dat ook deze sector in toenemende mate
zal worden geautomatiseerd.
Foto’s ThinkStock
8
woensdag 22 januari 2014
7. Sociaal werk
ontslagen
plant ING tegen 2015 door het toenemend online bankieren. De bank wil
hier nog extra op inzetten. Bij Belfius
zijn het voorbije jaar 650 jobs gesneuveld door het sluiten van kantoren.
Alle sectoren waar een menselijke touch nodig is,
mogen onder deze noemer worden gebracht. Het
lijkt heel erg onwaarschijnlijk dat robots binnenkort de taken van begrafenisondernemers of
kindercrèches op zich zullen nemen.
8. Media
hebben, zullen die software zo goed als
automatisch werken. Leer hen liever
nieuwe software programmeren. Daarmee kunnen ze innoveren.»
«Ook ons hoger onderwijs moeten we
beter afstemmen op de arbeidsmarkt.
De begeleiding van onze kinderen als ze
gaan studeren, laat te wensen over. De
keuze is nu volledig vrij en er wordt
vaak niet gekeken of een studie ook wel
naar een job leidt. Als ik met ingenieurs
praat, klagen zij dat ze geen geschikte
kandidaten vinden voor de vele vacatures. Terwijl in andere sectoren velen
werkloos blijven. Als de overheid 18-jarigen beter zou informeren, zou dit
probleem opgelost worden.»
«Net hetzelfde trouwens voor omscholingen. In opleidingen om mensen aan
een andere job te helpen, ligt te weinig
nadruk op communicatie en ICTvaardigheden, probleemoplossend
denken of menselijke omgang.
Terwijl net dát hen een voordeel geeft op de computers.»
«En nog belangrijk: de werkloosheidsuitkering en loopbaanonderbreking. De
overheid bouwt dit nu af om te besparen, maar dat is fout. Om mensen flexibel te houden voor omscholingen, mogen we zeker niét snoeien in deze voorzieningen. Mensen zullen het enkel
zien zitten als ze hun loon behouden.»
«Als we al deze maatregelen nemen,
zullen we het jobverlies kunnen beperken. En op termijn misschien zelfs doorgroeien naar méér jobs dan nu. Maar de
komende twintig jaar zal het alvast nog
zeer moeilijk worden.»
Er zijn tal van
schrijvers, redacteurs
en designers nodig om
het internet draaiende te
houden. Ook bij tv-kanalen, kranten en magazines
blijft menselijke creativiteit
essentieel. Al staan de media
wel onder druk door de
opkomst van online nieuws en
digitale kranten. Zo verdwijnen 205 banen bij de samenvloeiing van uitgeverijen Corelio
en Concentra tot Het Mediahuis.
Bij tijdschriftuitgeverij Sanoma
staan ook 470 jobs op de tocht.
Taxichauffeur
Volgens een Brits onderzoek
zullen zij al tegen 2040 volledig
verdwenen zijn. De grootste
bedreiging voor hen: de zelfrijdende
auto die Google ontwikkelt. Autoconstructeurs zullen die snel beginnen
te bouwen, zeggen onderzoekers.
Postbode
11.000
minder postbodes
rijden er in ons land
rond sinds 2002. Toen
waren er nog 30.000,
nu nog maar 19.000. De
briefwisseling is dan
ook drastisch gedaald
door de opkomst van
e-mail en sms.
9. Advocaten en
andere creatieve
denkers
Elke job waarbij meer nodig is dan alleen
maar logisch redeneren heeft menselijke
input nodig.
10. Politiek
Er zal nooit een robot verkozen worden tot premier of
president. Veel bureaucratische taken kunnen worden
geautomatiseerd, maar de job van politicus nooit.
Zelfs als robots ooit even intelligent worden dan
mensen — of zelfs meer — zullen de politici hun macht
nooit willen delen.
(Bron: onderzoek van The Fiscal Times)
De procenten die vermeld worden bij sommige beroepen komen van professoren Benedikt Frey en
Michael Osborne van de universiteit van Oxford. Zij hebben voorspeld hoeveel jobs binnen twintig
jaar zullen verdwijnen. Volgens prof. Goos (KU Leuven) gaat deze prognose ook voor Vlaanderen op.
***

Download Report