Passend Onderwijs
Samenwerkingsverband 31-02
Van indiceren naar arrangeren
(concept 28-05-2014)
Van indiceren naar arrangeren versie 28-05-2014
Pagina 1
Inhoudsopgave.
-
-
Inhoudsopgave
Inleiding
De wet Passend onderwijs : doel
Visie m.b.t. Passend onderwijs
De kern van arrangeren
Rol en taken van de onderwijsinspectie
Kaders ondersteuningstoewijzing
De kernwaarden van het SWV Passend onderwijs 31-02
Basisondersteuning
Ondersteuningsteams
Taken van de ondersteuningsteams
Aanbevelingen en aandachtspunten m.b.t. basisondersteuning en ondersteuningsteams
Het toekennen van ondersteuning
Doelstelling van het SWV 31-02
Taken van het BTO
Samenstelling BTO
Aanvragen bij het BTO
Toelaatbaarheidsverklaring
Aanwezige expertise CvI - en PCL-leden
Positie ouders
Het bepalen of extra ondersteuning nodig is
Het in kaart brengen van de ondersteuningsbehoeften
Aanmelding vanuit voorzieningen voor 0 – 4 jarigen
Schema ondersteuningsstructuur
Arrangeren / arrangementen
Beleid EMB-leerlingen
Residentiële plaatsingen
Overzicht aanwezige expertise in het SWV 31-02
Speciaal basisonderwijs
Speciaal onderwijs REC 3 scholen
Speciaal onderwijs REC 4 scholen
SO De Wijnberg (REC 4)
SO-scholen buiten de regio Midden-Limburg, deel uitmakend van SWV 31-02
Bijlage 1:
Handelingsgericht integraal indiceren
Bijlage 2:
Samenwerking passend onderwijs – jeugdhulp
Het toekomstmodel
De basisvoorzieningen
Het CJG en de toegang tot gespecialiseerde jeugdhulp
Bijlage 3:
Landelijke geschillencommissie
Bijlage 4:
Deskundigen in het SWV
Bijlage 5:
Stroomschema’s
Bijlage 6:
Organisatiemodel ondersteuningsstructuur SWV
Bijlage 7:
Hoe om te gaan met een geschil of conflict
Van indiceren naar arrangeren versie 28-05-2014
pag.
pag.
pag.
pag.
pag.
pag.
pag.
pag.
pag.
pag.
pag.
pag.
pag.
pag.
pag.
pag.
pag.
pag.
pag.
pag.
pag.
pag.
pag.
pag.
pag.
pag.
pag.
pag.
pag.
pag.
pag.
pag.
pag.
pag.
pag.
pag.
pag.
pag.
pag.
pag.
pag.
pag.
pag.
2
3
4
4
4
5
5
6
7
9
10
11
12
12
13
14
14
15
17
17
17
18
18
19
20
21
23
24
25
28
31
35
37
40
41
42
43
44
46
47
48
53
55
Pagina 2
Inleiding.
Opdracht voor de werkgroep “van indiceren naar arrangeren” is: ontwikkel vanuit de in de hoofdlijnennotitie
aangegeven kaders een beleidsvoorstel m.b.t. de basisondersteuning en een samenhangend en dekkend netwerk van
extra ondersteuningsvoorzieningen. Leg in het beleidsvoorstel vast op welke wijze onderwijsondersteuning wordt
toegekend, hoe ouders worden betrokken bij de toewijzing van extra ondersteuning en op welke wijze toezicht wordt
uitgeoefend op de uitvoering van het gemeenschappelijk vastgestelde niveau van de basisondersteuning op alle
scholen en de wijze waarop extra ondersteuning wordt toegekend en gerealiseerd binnen het SWV.
Deze notitie vormt de uitwerking van deze opdracht.
De werkgroep heeft de opdracht als volgt geanalyseerd en tracht daarmee op de volgende aspecten een antwoord te
geven :
- Korte weergave van visie, doelen en uitgangspunten op / van passend onderwijs
- Kaders inspectietoezicht en kaderstelling eigen SWV
- Basisondersteuning; het groeien naar kwalitatief goede basisscholen (HGW / HGPD / OGW en OPP)
- Arrangementen en het cascademodel leerlingenzorg
- Preventie en ouders in beeld
- Positionering en inrichten ondersteuningsteams
- Ondersteuningstoewijzing
- Nader uit te werken aspecten
Deze notitie moet gezien worden in samenhang met het Ondersteuningsplan van het SWV Passend Onderwijs
PO 31-02 Midden-Limburg.
In het Ondersteuningsplan wordt het meerjarenbeleid uitgezet en zijn organisatie en kengetallen opgenomen.
Deze notitie “Van indiceren naar arrangeren” moet gezien worden als een operationeel plan / een uitwerking van
het Ondersteuningsplan.
En net als het Ondersteuningsplan is deze notitie een groeidocument, dat gaandeweg zijn verdere invulling zal krijgen
wanneer het nieuwe SWV Passend Onderwijs operationeel is .
Van indiceren naar arrangeren versie 28-05-2014
Pagina 3
De wet Passend onderwijs.
Doel van de wet Passend onderwijs is dat voor alle leerlingen met (een) specifieke
onderwijsbehoefte(n) zo passend mogelijk onderwijs wordt gerealiseerd.
De wet Passend onderwijs beoogt drie bewegingen op gang te brengen:
- het in gang zetten van curatieve naar meer preventieve ondersteuning
- indicatiestelling op basis van slagboomdiagnostiek maakt plaats voor handelingsgerichte
diagnostiek: wat heeft dit kind in deze situatie nodig?
- van sectoraal naar intersectoraal en integraal denken en werken.
De visie die hieronder ligt:
Iedere jeugdige en jong volwassene moet de kans krijgen gezond en veilig op te groeien en zijn of haar talenten te
ontwikkelen, afgestemd op de behoeften en mogelijkheden. Kinderen en jeugdigen moeten de kans krijgen zich goed/
optimaal voor te bereiden op hun toekomst, waarbij van de jeugdige of jong volwassene een positieve participatie aan
de maatschappij wordt verwacht en zo volwaardig mogelijk burgerschap kan worden ingevuld.
Kwaliteit van onderwijs is een voorwaarde en de belangrijkste pijler onder passend onderwijs. Kwalitatief sterke
scholen en een goed functionerend systeem van jeugdhulp vormen de belangrijkste pijlers van passend onderwijs.
Goed onderwijs is voor alle leerlingen noodzakelijk maar in het bijzonder geldt dit voor leerlingen met extra /
specifieke ondersteuningsbehoeften. Er worden hogere eisen gesteld aan het onderwijs voor deze groep leerlingen.
Met extra inzet en deskundigheid moeten we proberen de doelstelling van passend onderwijs waar te maken.
Dit betekent investeren in pedagogische en didactische kwaliteiten van leerkrachten, een pedagogisch klimaat van
hoge verwachtingen en in een opbrengstgerichte schoolcultuur.
De kern van het arrangeren:
Samenwerkingsverbanden hebben de vrijheid om de inrichting van de ondersteuningstoewijzing op hun eigen manier
vorm te geven. Uiteraard wordt recht gedaan aan de uitgangspunten van de wet passend onderwijs en de door het
eigen SWV vastgestelde uitgangspunten en kaders.
Cruciaal is dat de (basis)scholen in hun kracht worden versterkt: het niveau van basiszorg dat door scholen wordt
gerealiseerd is er op gericht dat een zo groot mogelijke doelgroep afgestemd onderwijs kan volgen. De kwaliteit van
basisondersteuning is bepalend voor de extra ondersteuning die voor leerlingen wordt gevraagd. Uitgangspunt is en
blijft: in principe biedt iedere school passend onderwijs voor iedere leerling t/m niveau 4 van het cascademodel.
Kwalitatief goede basiszorg, vroegtijdig signaleren, afstemmen, goed volgen en preventieve maatregelen / acties zijn
kernelementen van goed onderwijs.
Passend onderwijs vereist een andere manier van denken. Uitgangspunt is: een passend aanbod op de eigen school,
zo dicht mogelijk bij huis. Wanneer dit niet lukt kan gebruik gemaakt worden van een laagdrempelige toegang tot
voorzieningen die aan specifieke ondersteuningsbehoeften van leerlingen kunnen voldoen: lichte ondersteuning waar
mogelijk, intensieve ondersteuning waar nodig (indien mogelijk tijdelijk of parttime).
De beweging die we maken:
Van
Probleemgericht
Slagboom
Nul fouten
Verantwoording
Professionele bureaucratie
Diagnostisch onderzoek
Beheren
Van indiceren naar arrangeren versie 28-05-2014
Naar
Oplossingsgericht
Hefboom
Toegevoegde waarde
Verantwoordelijkheid
Ondernemende professionals
Lerend handelen
Innoveren
Pagina 4
De rol van de inspectie en wat gaat de inspectie zoal toetsen m.b.t. arrangementen en ondersteuningstoewijzing?
De inspectie beoordeelt het SWV passend onderwijs o.a. op basis van de volgende indicatoren
1. Het SWV realiseert passende ondersteuningsvoorzieningen voor alle leerlingen die extra
ondersteuning nodig hebben.
Het SWV doet aantoonbaar al het mogelijke om voor alle leerlingen die extra ondersteuning nodig
hebben passende ondersteuningsvoorzieningen te organiseren. Dit leidt er toe dat geen leerlingen van
passende ondersteuning verstoken blijven, verwijtbaar aan het SWV.
Het SWV kan verantwoorden dat het zijn bevoegdheden en invloed heeft aangewend om deze
ondersteuningsvoorzieningen in en/of tussen de scholen te realiseren.
2. Het SWV heeft eenduidige procedures en termijnen voor het plaatsen van leerlingen die extra
ondersteuning nodig hebben en het toewijzen van extra ondersteuning.
Er is een toewijzingsprotocol vastgesteld. Dit protocol bevat ten minste de criteria voor toewijzing van
middelen voor extra ondersteuning, de inhoudelijke plaatsingscriteria voor leerlingen die extra ondersteuning
nodig hebben, de termijnen voor de toelaatbaarheidbepaling en termijnen voor de stappen in de plaatsingsprocedure.
Voor de periode augustus 2014 t/m juli 2016 heeft het SWV een procedure vastgesteld voor de herindicatie
van zittende SO/VSO-leerlingen.
Kaders ondersteuningstoewijzing. (Uit: referentiekader)
Op iedere ondersteuningsvraag van een leerling moet een passend antwoord worden gegeven.
Scholen moeten stagnatie in het onderwijsleerproces tijdig signaleren en passende maatregelen treffen.
Bij handelingsgerichte diagnostiek staat de ondersteuningsvraag van de leerling binnen de context van de school- en
thuissituatie centraal. De ondersteuningsvraag wordt vertaald in concrete en haalbare handelingsadviezen. Deze
adviezen worden omgezet in plannen van aanpak die onderdeel vormen van de basisondersteuning zoals die binnen
de school is geregeld.
Bij leerlingen die meer nodig hebben dan basisondersteuning kan sprake zijn van een combinatie van
ondersteuningsbehoeften. Dan is een multidisciplinaire en integrale beoordeling van de onderwijs- en
ondersteuningsbehoeften van kind, gezin en school noodzakelijk.
Samenwerking met de jeugdketen wordt voor alle onderwijssectoren verplicht.
Met een ondersteuningsteam of (bovenschools) ZAT is voor reguliere en speciale scholen een multidisciplinaire
structuur aanwezig die het proces van toewijzing van extra ondersteuning kan begeleiden.
Van indiceren naar arrangeren versie 28-05-2014
Pagina 5
Het SWV passend onderwijs 31-02 heeft o.a. de volgende kernwaarden geformuleerd en realiseert
de volgende doelstellingen (uit hoofdlijnennotitie) :
-
Het SWV stelt zichzelf als opdracht leerlingen optimale onderwijskansen te bieden.
Het SWV is gericht op de ontwikkeling van een duurzaam en dekkend continuüm van voorzieningen.
De besturen, deelnemend in het SWV achten zich gemeenschappelijk verantwoordelijk voor alle leerlingen in
de eigen regio.
Het SWV beschouwt de rol van ouders als cruciaal bij het realiseren van de opdracht van het SWV.
Het SWV plaatst de school / scholen in een brede pedagogische context, waarvan ook partijen buiten de
school deel uitmaken en waarbij beschikbare niet-schoolgebonden expertise integraal wordt ingezet.
Passend onderwijs wordt waar mogelijk thuisnabij gerealiseerd.
Een kind, een gezin, één plan; dit vereist een integrale benadering en aanpak.
Overige richtinggevende uitspraken uit de hoofdlijnennotitie:
-
Op basis van handelingsgerichte diagnostiek worden leerlingen met een bijzondere ondersteuningsvraag
adequaat begeleid met een passend ondersteuningsarrangement.
De toeleiding naar en/of toewijzing van extra ondersteuning wordt op een transparante en samenhangende
wijze georganiseerd.
Het borgen van de aanwezige expertise in het SWV en het duurzaam investeren in deskundigheidsbevordering zijn essentieel voor het realiseren van de doelstellingen.
Het vergroten van de professionaliteit van de leraren, in het bijzonder het uitbreiden van het handelingsrepertoire, is van groot belang.
Wat betreft het doel om een dekkend aanbod van (extra) onderwijsondersteuning te realiseren:
1. Scholen hebben de opdracht om niveau 1 t/m 4 van het cascademodel leerlingenzorg waar te maken, waarbij
zij op niveau 4 gebruik (kunnen) maken van externe deskundigheid. (De externe ondersteuning op niveau 4
kan zowel op het gebied van onderwijsondersteuning als op het gebied van jeugdhulp liggen.) De ijkpunten
en de ondersteuningsprofielen zijn hulpmiddelen voor de scholen om deze opdracht te realiseren.
2. Binnen het SWV wordt een dekkende infrastructuur van extra onderwijsondersteuning ingericht om alle
leerlingen met een extra ondersteuningsvraag een passend aanbod te bieden.
Deze extra ondersteuning omvat alle vormen en combinaties van onderwijs, ondersteuning en/of zorg die de
basisondersteuning overstijgen, in of buiten het SWV en waar nodig in afstemming met jeugdhulp.
Centraal uitgangspunt:
Het SWV is verantwoordelijk voor de invulling en organisatie van die ondersteuningsmogelijkheden
die er toe leiden, dat zoveel mogelijk leerlingen in het eigen SWV een passende plek en afgestemde
begeleiding kunnen krijgen (niveau 5 van het cascademodel).
Schoolbesturen zijn verantwoordelijk voor goede basisondersteuning en invulling van niveau 1 t/m 4.
Ad 1:
Ondersteunende begeleiding met inzet specifieke expertise is noodzakelijk om op een kwalitatief goede wijze
de basisondersteuning te kunnen realiseren. Ondersteunende expertise kan op alle niveaus 1 t/m 4 worden
ingezet om de basiskwaliteiten van scholen / scholen te versterken.
Hiervoor ligt de verantwoordelijkheid bij de betreffende scholen.
Binnen schoolbesturen en tussen schoolbesturen onderling kunnen afspraken gemaakt worden m.b.t. de extra
ondersteunende begeleidingsactiviteiten, al of niet met inzet vanuit SO en SBO.
Van indiceren naar arrangeren versie 28-05-2014
Pagina 6
Basisondersteuning
Om de kwaliteit van het onderwijs op elke school in kaart te brengen heeft iedere school een ondersteuningsprofiel.
Hierin zijn de voorzieningen beschreven die zijn getroffen voor leerlingen die extra ondersteuning behoeven.
Een niveau van basisondersteuning is vastgesteld door het voorlopige bestuur van het SWV 31-02.
Hierin staat beschreven aan welke kwaliteitsindicatoren alle scholen van het SWV voldoen.
In het SWV 31-02 is een zodanig breed niveau van basisondersteuning bepaald, dat daarin opgesloten zit de
ondersteuning die op niveau 4 van het zogenaamde cascademodel geboden wordt. Dit betekent dat alle scholen of
clusters van scholen uiterlijk in 2019 zich tot brede zorgscholen/ zorgclusters hebben ontwikkeld.
Het cyclisch proces van handelingsgericht werken / handelingsgerichte begeleiding versterkt de afstemming en
kwaliteit van onderwijs, waar het gaat om het omgaan met verschillen tussen leerlingen.
Daar waar de ondersteuningsbehoeften van de leerling door de complexiteit van problematiek en/of door een
combinatie van problemen op school en thuisproblemen een specifieke en/of onevenredige inzet vergen, wordt
gebruik gemaakt van extra, specifieke ondersteuning.
Deze kan gevonden worden bij scholen met een specifiek ondersteuningsprofiel, bij instellingen voor de behandeling
of begeleiding van een beperking of stoornis, of er volgt een verwijzing naar het speciaal (basis)onderwijs (niveau 5,
al dan niet in combinatie met residentiële opname). Echter: in al deze gevallen staat het principe van het perspectief
op terugplaatsing centraal in het ondersteuningstraject.
Ook hier geldt: primair kindnabije en secundair schoolnabije voorzieningen. Het samenwerkingsverband zet in op
voorzieningen binnen of tussen reguliere scholen en wil institutionalisering van voorzieningen zoveel mogelijk
vermijden. Zowel de lichte ondersteuning (SBO) als de zware ondersteuning (SO) zullen een rol blijven vervullen.
Bij het arrangeren van ondersteuning wordt niet alleen gekeken naar de onderwijs- en ondersteuningsbehoeften die
door de school geconstateerd worden en die uitstijgen boven de basisondersteuning, maar ook naar horizontale
samenwerking (met jeugdgerelateerde zorgtaken waarvoor de gemeente de eerste partner is) en verticale
samenwerking met het VO.
Van indiceren naar arrangeren versie 28-05-2014
Pagina 7
Conclusies:
De belangrijkste opdracht ligt bij de scholen in het realiseren van de door het SWV vastgestelde
basisondersteuning.
Scholen zijn verantwoordelijk voor de begeleiding van leerlingen op niveau 1 t/m 4 van het
cascademodel leerlingenzorg.
Het Samenwerkingsverband 31-02 realiseert daarnaast een samenhangend systeem van expertise
waar scholen gebruik van kunnen maken bij het uitvoeren van de basisondersteuning.
Scholen kunnen daarmee een beroep doen op deskundigen binnen het SWV, zowel voor vroegtijdige
signalering als voor het inrichten van onderwijszorgarrangementen.
Definitie: Basisondersteuning is het door het SWV afgesproken geheel van preventieve en lichte curatieve
interventies die binnen de onderwijsondersteuningsstructuur van de school planmatig en op een overeengekomen
kwaliteitsniveau, mogelijk in samenwerking met ketenpartners, worden uitgevoerd.
Basisondersteuning kent 4 aspecten:
1.
kwaliteit van basisondersteuning
2.
planmatig werken
3.
de onderwijsondersteuningsstructuur
4.
preventieve en lichte curatieve interventies
Kwaliteit van de basisondersteuning:
Door het SWV zijn de kwaliteitseisen van de basisondersteuning vastgesteld. Hieraan zullen alle scholen van het SWV
moeten (gaan) voldoen. De afspraken m.b.t. de kwaliteiten van de basisondersteuning zijn vastgelegd in de
ijkpuntennotitie. De ijkpunten vormen de basis voor de schoolondersteuningsprofielen.
In het SWV 31-02 is een zodanig breed niveau van basisondersteuning vastgesteld, dat daarin zit opgesloten de extra
ondersteuning die op niveau 4 van het cascademodel leerlingenzorg wordt geboden.
Planmatig werken:
Op de meeste scholen van het SWV is het planmatig werken goed geïmplementeerd d.m.v. een handelingsgerichte
aanpak (HGW) of het werken met de één-zorg-route. Ook de HGPD-aanpak wordt op veel scholen gepraktiseerd.
Alle scholen evalueren hun leeropbrengsten en ook tussentijds worden leerontwikkelingen in kaart gebracht en
geëvalueerd en wordt, eventueel met subgroepsplannen en met handelingsplannen, de noodzakelijke differentiatie in
aanbod, aanpak en tempo afgestemd.
De ondersteuningsstructuur:
Leerkrachten worden in hun werk, en met name in de afstemming op onderwijsbehoeften van leerlingen, ondersteund
door intern begeleiders. Op sommige scholen wordt gewerkt met zorgteams.
De externe ondersteuningsmogelijkheden verschillen per subregio. Besturen en scholen maken daarin ook nog
verschillend gebruik van deze externe ondersteuningsmogelijkheden.
Preventieve en licht curatieve interventies:
Scholen zijn bekend met leerlingenbesprekingen, met consultaties met externe deskundigen en met de
inzetmogelijkheden van specialisten uit het S(B)O.
Preventieve ambulante begeleiding leidt er toe dat de instroom in het SBO en in het SO wordt beperkt.
Vroegtijdige onderkenning / signalering en het nauwgezet volgen van de ontwikkeling van leerlingen hebben hun
effect op de interventies.
Van indiceren naar arrangeren versie 28-05-2014
Pagina 8
Ondersteuning.
In het ondersteuningsplan van het SWV komen we t.a.v. de ondersteuning de volgende formulering tegen.
Basisondersteuning op alle scholen:
Ten behoeve van het realiseren van haar missie heeft het SWV een kwaliteitsstandaard afgesproken. Deze standaard
is geoperationaliseerd in 13 ijkpunten. Elk ijkpunt is verder uitgewerkt in een aantal indicatoren. De doelstelling is dat
alle scholen in het schooljaar 2019-2020 aan deze ijkpunten voldoen en zodoende krachtige scholen zullen zijn, die al
hun leerlingen op de niveaus 1 t/m 4 van ondersteuning (zie cascademodel) adequaat kunnen begeleiden.
Dit betekent dat het spectrum van ondersteuning van de niveaus 1 t/m 4 wordt gerekend tot de basisondersteuning
van elke school. Het realiseren van dit niveau van basisondersteuning is de verantwoordelijkheid van de individuele
schoolbesturen.
Daar waar de ondersteuningsbehoeften van de leerling door de complexiteit van problematiek en of door een
combinatie van problemen op school en thuis een specifieke en/of onevenredige inzet vergen, wordt gebruik gemaakt
van extra, specifieke ondersteuning. Deze kan gevonden worden bij scholen met een specifiek ondersteuningsprofiel,
bij instellingen voor de behandeling en begeleiding van leerlingen met een beperking of stoornis, of er volgt een
verwijzing naar het S(B)O. (niveau 5, al of niet in combinatie met residentiële opname.)
Echter, in al deze gevallen staat het principe van het perspectief op terugplaatsing centraal in het
ondersteuningstraject.
Omdat het SWV alleen arrangementen toekent op zorgniveau 5 is het belangrijk dat de deelnemende besturen met
elkaar samenwerken om de basisondersteuning op alle scholen zo sterk mogelijk te maken.
Basisscholen hebben hier begeleiding bij nodig, begeleiding die aansluit bij de schoolondersteuningsprofielen en de
ontwikkelingsplannen van de scholen.
Schoolbesturen hebben afspraken gemaakt over de wijze waarop ze, in afstemming met elkaar, middelen beschikbaar
stellen om de ondersteuning t/m niveau 4 vorm te geven. Daarbij wordt het goede van de huidige voorzieningen
behouden en de verbinding gelegd met het speciaal onderwijs en de jeugdhulp. Daarom is het volgende concept
vastgesteld:
Om de basisscholen te ondersteunen in het realiseren van kwalitatief goed passend onderwijs voor
alle leerlingen worden, mede op basis van opgedane ervaringen, kleine teams aan scholen of
clusters van scholen gekoppeld.
Deze kleine teams, te noemen ondersteuningsteams, bestaan uit specialisten, waaronder een
orthopedagoog of psycholoog, een specialist afkomstig uit het SO of SBO, aangevuld met een
jeugd- en gezinswerker (vanuit CJG/AMW/JGZ/BJZ).
Het realiseren van een kwalitatief goede basisondersteuning kan alleen als we ervoor zorgen dat de professionaliteit
van de leerkrachten wordt versterkt in het omgaan met verschillen tussen leerlingen. Welke ondersteuning heeft
deze ene leerling nodig ? De rol van de leerkracht i.c. zijn deskundigheid en handelingsrepertoire is sterk bepalend
t.o.v. de ondersteuningsvraag van de leerling.
Het samenwerkingsverband Midden-Limburg is een groot samenwerkingsverband, niet alleen wat betreft deelnemers,
maar ook geografisch gezien. De ledenvergadering heeft er voor gekozen om de bekende ondersteuningstructuren te
handhaven maar inhoudelijk anders in te richten.
De argumenten hiervoor zijn:
- Het behouden van de opgebouwde samenwerkingsrelatie met de scholen in het SWV
- De zorg voor het kind / de leerling is de gezamenlijke zorg van ouders, school en SWV (ondersteuningsteam)
- Goede zorg begint bij partners die elkaar kennen, elkaar vertrouwen, snel en gemakkelijk bereikbaar zijn.
Vanuit deze vertrouwensrelatie ontstaat een ervaren veiligheid die essentieel is voor het succes van de
ondersteuning.
- De aanwezige expertise en ondersteuning moet voor iedereen snel en laagdrempelig beschikbaar zijn
- De triade ouders, school en ondersteuningsteam eventueel aangevuld met de ontvangende school legt de
basis voor de aanvraag van het toe te kennen arrangement.
Van indiceren naar arrangeren versie 28-05-2014
Pagina 9
Uitgangspunten t.b.v. taakstelling van deze ondersteuningsteams:
- Schoolbesturen / scholen zijn eindverantwoordelijk voor de ondersteuning aan hun leerlingen.
- Schoolbesturen / scholen zijn samen verantwoordelijk voor de ondersteuning aan alle leerlingen binnen het
SWV. De zorg voor de leerling is onze gezamenlijke zorg.
- De aanwezige expertise binnen het SWV is voor iedereen beschikbaar en laagdrempelig bereikbaar.
- De ondersteuningsteams werken binnen de kaders die in het Ondersteuningsplan en in de notitie “Van
indiceren naar arrangeren” zijn aangegeven.
- Ondersteuning wordt schoolnabij gerealiseerd: binnen het SWV wordt ondersteuning geboden aan de
basisscholen in 3 subregio’s. De ondersteuning wordt uitgevoerd binnen vastgestelde kaders, de uitgangspunten die het SWV heeft opgesteld zijn leidend.
- Op het niveau van het SWV passend onderwijs is het van belang dat de positie, taakstelling en
verantwoordelijkheden van de ondersteuningsteams die binnen subregio’s opereren gelijkaardig zijn.
- Ondersteuning is noodzakelijk om de gevraagde kwaliteiten inzake de basisondersteuning te realiseren.
- De ondersteuningsteams sluiten aan bij de zorgstructuur in de drie subregio’s, waarin verschillen te zien zijn.
- De ondersteuningsteams hebben zicht op de ondersteuningsplannen van de scholen in de eigen subregio’s.
- De ondersteuning moet vraaggericht plaatsvinden, niet aanbodgericht: wat heeft deze leerling of wat heeft
deze leerkracht / dit team nodig ? Basaal uitgangspunt: ondersteuning richt zich op het in zijn kracht zetten
van de leerkracht: op het versterken van de competenties en het handelingsrepertoire van de leerkracht.
- Zoveel mogelijk moet de ondersteuning op de scholen plaatsvinden, in de klas, in gesprek met de
leerkracht(en) en de IB-er etc. Een heldere ondersteuningsvraag vormt de basis.
- Scholen zijn casemanager ten aanzien van de ondersteuning, de eindverantwoordelijkheid voor de
ondersteuning ligt bij de schoolbesturen.
- Signaleren is investeren: vroegtijdige onderkenning en het snel inschakelen van de juiste expertise is
belangrijk.
- Bij de ondersteuning wordt, waar nodig, op 3 niveaus ingezet: leerling-, leerkracht- en schoolniveau.
- Bij meer complexe ondersteuningsvragen wordt gewerkt vanuit de gedachte: één kind, één gezin, één plan,
waarbij de ouders altijd als partners worden gezien.
- Ondersteuning is laagdrempelig toegankelijk, nabijheid van ondersteuning bij de scholen is belangrijk;
ondersteuning kan vlot, flexibel worden ingezet.
- Ondersteuning vindt plaats door professionals die de praktijk van de scholen kennen. Verbondenheid,
betrokkenheid, laagdrempeligheid zijn kernwoorden.
- De organisatie en coördinatie van de ondersteuningsteams moet zo plat en eenvoudig mogelijk zijn. We
waken voor een bureaucratische benadering en aanpak.
Taken van het ondersteuningsteam.
Binnen passend onderwijs is en blijft de focus gericht op het realiseren van kwalitatief (nog) beter onderwijs.
De meeste leerlingen van de basisschool stromen in zonder specifieke ondersteuningsbehoeften en doorlopen de
basisschool binnen de zorgniveaus 1 en 2. Hoe beter de kwaliteit van de zorgniveaus 1 en 2, hoe minder leerlingen
aangewezen zijn op specifieke ondersteuning. Maar ondanks het streven naar hoge kwaliteit en toenemende
deskundigheid zullen er altijd leerlingen zijn die aangewezen zijn op extra ondersteuning.
Ondersteuningsteams vormen de spil in de zorgstructuur van het SWV.
De ondersteuningsteams ondersteunen de scholen in het realiseren van kwalitatief goed onderwijs en passend
onderwijs voor alle leerlingen.
HGW en daarnaast HGPD en HGA vormen de leidraad voor het omgaan met verschillen tussen leerlingen.
De ondersteuningsteams richten zich vanuit de taakstelling op de niveaus 3 – 4 van het cascademodel.
Deze niveaus kunnen niet losgekoppeld worden van de niveaus 1 – 2.
De inzet op niveau 1 - 2 komt dan voort uit de ondersteuningsvragen op niveau 3 - 4.
Van indiceren naar arrangeren versie 28-05-2014
Pagina 10
De taken :
- Vroegtijdig signaleren van belemmeringen in de ontwikkeling van leerlingen, d.m.v. het voeren van
consultatiegesprekken of het deelnemen aan leerlingenbesprekingen.
- Het samen met de school, i.c. de IB-er helder krijgen van specifieke onderwijs- en zorgbehoeften van
leerlingen en het daarbij, indien nodig, inschakelen van expertise van partners binnen en buiten de school.
- Zo nodig aanvullend diagnostisch onderzoek initiëren of uitvoeren.
- Multidisciplinaire handelingsgerichte adviezen geven en beoordeling uitvoeren bij complexe situaties.
- Advies of lichte kortdurende ondersteuning bieden aan leerlingen, leraren en/of ouders (bijv. in de vorm
van (P)AB).
- Ondersteunen bij het vaststellen van en afspraken maken over het benodigde onderwijs(zorg)-arrangement.
- Ondersteunen bij de terugplaatsing van leerlingen vanuit het S(B)O naar het basisonderwijs.
- Voorbereiden van integrale indicatiestelling en het formuleren van het deskundigenadvies bij verwijzing naar
SBO, SO of jeugdhulp.
- Ondersteuning bieden bij het maken van afspraken over de coördinatie van zorg.
- Scholen ondersteunen bij het realiseren van de zorgplicht voor zij- en onderinstroom.
Aanvraag toelaatbaarheidsverklaring:
Als alle mogelijkheden binnen de niveaus 3 – 4 van het cascademodel zijn ingezet dan is de leerling aangewezen op
lichte of zware zorg. De voorbereiding van de indicatiestelling voor lichte of zware zorg / het formuleren van het
deskundigenadvies is een van de taken van het ondersteuningsteam. Het Bovenschools Toetsings Orgaan (BTO)
beoordeelt de indicatieaanvraag en geeft de toelaatbaarheidsverklaring af.
Te zetten stappen door het ondersteuningsteam voor aanmelding bij BTO:
- Het ondersteuningsteam stelt vast dat huidige school niet in staat is tegemoet te komen aan de
onderwijsbehoeften van de leerling;
betrokkenen: huidige school, ondersteuningsteam, ouders
- Het ondersteuningsteam stelt vast dat een andere basisschool niet in staat is tegemoet te komen aan de
onderwijsbehoeften van de leerling;
betrokkenen: huidige basisschool, ondersteuningsteam, ouders en nieuwe basisschool
- Het ondersteuningsteam stelt vast dat de ondersteuningsbehoeften niet binnen zorgniveaus 1 t/m 4
opgevangen kunnen worden en opvang binnen niveau 5 noodzakelijk is: deskundigenadvies opstellen en
advies SBO of SO onderbouwen;
betrokkenen: huidige school, ondersteuningsteam, ouders, SBO of SO-school;
- Het ondersteuningsteam legt het deskundigenadvies voor aan het BTO.
Samenstelling en kwaliteiten van het ondersteuningsteam:
Gestreefd wordt naar een allround team bestaande uit enkele (3-4) specialisten die de school kennen, dicht bij de
school staan, praktische en professionele begeleiding kunnen bieden en vrijwel alle ondersteuningsvragen op zowel
leerling-, leerkracht- als schoolniveau kunnen beantwoorden. (school = ook cluster)
Realistisch is echter ook dat bij zeer specifieke vragen of speciale begeleidingstrajecten andere specialismen
ingeschakeld kunnen worden.
De organisatie en coördinatie van de ondersteuningsteams wordt subregionaal ingekleurd.
Samenstelling:
- Een lid van het ondersteuningsteam, deskundig op (ortho)didactisch gebied en op het gebied van
leerlingenondersteuning en HGW begeleidt de IB-ers en leerkrachten vooral t.b.v. het versterken van de
kwaliteit van het onderwijs en de leerlingenzorg in het bijzonder.
- Een teamlid, specialist op het gebied van (ortho)pedagogiek en (ortho)didactiek ondersteunt de school bij
de uitvoering van individuele specifieke ondersteuningsbehoeften van leerlingen.
- Een teamlid, in de regel een orthopedagoog of psycholoog, komt in actie bij verzoeken om de
ondersteuningsbehoeften van leerlingen in kaart te brengen en hij/zij geeft adviezen m.b.t. de gewenste
arrangementen.
- De jeugd- en gezinswerker wordt ingezet in consultaties en op afroep wanneer sprake is van problemen
van leerlingen waar gezins- en systeemaspecten een rol spelen.
Van indiceren naar arrangeren versie 28-05-2014
Pagina 11
Wanneer op basis van een specifieke ondersteuningsvraag van een leerling een arrangement moet worden opgesteld
en uitgevoerd, kan door het ondersteuningsteam een expert worden ingeschakeld. Hier geldt het principe: de
aanwezige specifieke expertise binnen het SWV dient (eerst) te worden benut. Specialisten kunnen gerekruteerd
worden uit het SO, de ambulante diensten, het SBO, het basisonderwijs en uit de jeugdhulpinstanties.
Bij een ondersteuningsarrangement is en blijft de school, op grond van de zorgplicht, verantwoordelijk.
Aanbevelingen en aandachtspunten m.b.t. de basisondersteuning en de rol van de ondersteuningsteams:
-
-
-
-
-
-
-
-
Scholen moeten sterk (of nog sterker) inzetten op HGW – HGPD en op het doorontwikkelen van de
kwaliteiten van de leerkrachten.
Met de inzet van ondersteuningsteams kan de kwaliteit van de basisondersteuning op alle scholen van het
SWV worden bevorderd.
Ondersteuningsteams begeleiden daarnaast de scholen bij het formuleren van onderwijsbehoeften van
leerlingen. Het is daarbij belangrijk dat scholen altijd een heldere hulpvraag formuleren.
Vanuit de ondersteuningsteams kan advies gegeven worden t.a.v. de noodzakelijke expertise en waar deze
het beste kan worden gevonden.
De verantwoordelijkheid voor trajecten extra ondersteuning blijft altijd bij de school, de school behoudt de
regiefunctie.
Schoolbesturen en scholen dienen wel ruimte (ook financieel) te behouden voor inzet (extra) ondersteuning,
naast de structurele begeleiding die voor alle scholen noodzakelijk wordt geacht om die kwaliteiten van
basisondersteuning te realiseren, zoals deze in de hoofdlijnennotitie zijn opgenomen.
Daar waar (structurele) begeleiding (op termijn) niet meer noodzakelijk is, moet deze kunnen worden
afgebouwd.
Gewaakt moet worden voor een situatie, waarin het aanbod aan ondersteuning bepalend is. Ondersteuning
vindt vraaggestuurd plaats.
De inzet van de ondersteuningsteams moet een preventieve werking hebben om de nagestreefde deelnamepercentages SO en SBO (op termijn) te realiseren.
Ruimte voor subregionale inkleuring van de ondersteuningsteams is gewenst: datgene dat is opgebouwd aan
ondersteuning en inzet expertise én helpend gebleken is te zijn, moet benut worden in de wijze waarop de
ondersteuning door de ondersteuningsteams plaatsvindt.
De inzet van de ondersteuningsteams zou vanuit de volgende verdeelsleutel moeten plaatsvinden:
70 % - 80 % inzet in de praktijk, op school en in de groepen
10 % - 15 % inzet op het gebied van scholing, ontwikkeling, collegiale consultatie, intervisie
10 % - 15 % inzet t.b.v. eigen deskundigheidsbevordering
Een verbinding tussen de ambulante diensten van het SO en het SBO moet worden gelegd, zodanig dat er
een bundeling van expertise plaatsvindt, waardoor een deskundige en professionele begeleiding aan
leerkrachten kan worden geboden. We willen, ook in deze zin, het nieuwe SWV passend onderwijs zien als
een professionele leergemeenschap.
Voor het opzetten en het uitvoeren van de taken van de ondersteuningsteams is voor het schooljaar 20142015 per subregio 2 FTE ter beschikking vanuit het SWV Passend onderwijs PO 31-02. Deze invulling is
gebaseerd op de personele verplichtingen die op dit moment bij schoolbesturen liggen ter ondersteuning van
de basisscholen.
Op termijn zou gestreefd kunnen worden naar een inzet van de ondersteuningsteams ter hoogte van 2½ FTE
voor de regio Echt-Susteren, 2½ FTE voor de regio Leudal - Thornerkwartier en 4 FTE voor de regio
Roermond.
Het is aan te bevelen te werken met prestatiecriteria en –afspraken voor de ondersteuningsteams.
Samenwerking dient te worden opgezocht en afstemming moet worden bereikt met het werkveld VVE.
Ook is samenwerking met het werkveld jeugdhulp en met gemeenten (als regisseurs jeugdbeleid) van belang
en beslist noodzakelijk.
Van indiceren naar arrangeren versie 28-05-2014
Pagina 12
Het toekennen van (extra) ondersteuning.
In het volgende deel van deze notitie wordt verder ingegaan op de onderdelen:
- Bovenschools Toetsings Orgaan (BTO)
- Toelaatbaarheidsverklaring en Deskundigenadvies
Inleidend:
Vanaf 1 augustus 2014 komt de beslissing of een leerling toelaatbaar is voor het speciaal basisonderwijs of
(voortgezet) speciaal onderwijs te liggen bij het samenwerkingsverband.
In de wet wordt de taak van het samenwerkingsverband beschreven betreffende de beoordeling van de
toelaatbaarheid. Beschreven wordt wat in de toelaatbaarheidsverklaring moet staan.
Ook wordt e.e.a. gezegd over een deskundigenadvies.
Wettelijke kader:
Omschrijvingen in de wet:
- Het SWV heeft tot taak het beoordelen of leerlingen toelaatbaar zijn tot het onderwijs aan een speciale school
voor basisonderwijs in het SWV of tot het speciaal onderwijs. Het bevoegd gezag van de school waar de
leerling is aangemeld of ingeschreven staat, vraagt hiervoor een toelaatbaarheidsverklaring aan bij het
samenwerkingsverband. (art 18a lid 6 sub d).
- Om te beslissen over de toelating van een leerling tot het speciaal basisonderwijs of het speciaal onderwijs
vraagt het samenwerkingsverband advies aan deskundigen.
- De deskundigen die adviseren over de toelaatbaarheid van leerlingen tot het SBO of het SO zijn een
orthopedagoog of psycholoog en afhankelijk van de leerling over wiens toelaatbaarheid wordt geadviseerd
een pedagoog, een kinderpsychiater, een maatschappelijk werker of een arts.
- Het SWV stelt een adviescommissie in die adviseert over bezwaarschriften betreffende beslissingen van het
SWV over de toelaatbaarheid van leerlingen tot het onderwijs aan een SBO- of SO-school.
- Het SWV kent aan elke toelaatbaarheidsverklaring een volgnummer toe en geeft de startdatum en einddatum
en het overeengekomen bekostigingsniveau van de ondersteuning aan (sbo en categorie 1, 2 en 3 voor so).
- Het SWV verstrekt van elk advies over de ondersteuningsbehoefte van een leerling een afschrift aan de
ouders.
Conclusies:
De verantwoordelijkheid voor het beoordelen van de toelaatbaarheid van leerlingen in het SBO en SO wordt gelegd bij
het SWV. Voorwaarde is wel dat er een deskundigenadvies wordt gegeven.
In het SWV 31-02 worden de onderwijs(zorg)arrangementen t/m cascadeniveau 4 geregeld onder verantwoordelijkheid van de schoolbesturen. In deze notitie is vastgelegd dat ondersteuningsteams hier een belangrijke bijdrage aan
gaan leveren.
Specifieke onderwijs(zorg)arrangementen op niveau 5 (plaatsing in het SBO of SO, ofwel in een gespecialiseerde
setting met lichte of zware ondersteuning) vallen onder de verantwoordelijkheid van het SWV.
De beoordeling cq toetsing van deze aanvragen gebeurt binnen de hierboven genoemde wettelijke kaders.
Doelstelling van het SWV 31-02 is:
Alle ondersteuning binnen het SWV wordt gerealiseerd met het aan het SWV toegekende zorgbudget.
Het streven is om in de periode t/m 01-08-2019 het aantal plaatsingen in het SO en SBO
(lichte en zware ondersteuning) te brengen op het niveau van de landelijke deelnamepercentages.
Voor het SBO betekent dit een deelname van 2,7% en voor het SO een deelnamepercentage van 1,7%.
Het SWV 31-02 stelt een bovenschools toetsingsorgaan (BTO) samen. Het BTO heeft als taak
aanvragen voor specifieke onderwijs(zorg)arrangementen (niveau 5) te toetsen.
Indien een leerling in aanmerking komt voor plaatsing in een gespecialiseerde setting met lichte of
zware ondersteuning, geeft het BTO een toelaatbaarheidbeschikking af.
De beoordeling van het BTO is procedureel van aard, op basis van inhoudelijke informatie die door de
school i.s.m. ouders/verzorgers en het ondersteuningsteam wordt aangeleverd. Het BTO voert haar
taak uit op basis van het wettelijk kader en is klein van bezetting.
Van indiceren naar arrangeren versie 28-05-2014
Pagina 13
Het BTO is een geleding van het SWV, onafhankelijk van de deelnemende schoolbesturen en/of subregio’s.
Het BTO wordt pas ingeschakeld als beredeneerd kan worden aangetoond dat de leerling extra ondersteuning nodig
heeft, m.a.w. als de basisondersteuning zoals deze door het SWV is vastgesteld niet toereikend is.
De school levert een vraag voor een dergelijk arrangement volledig onderbouwd bij het BTO aan. Het BTO toetst
alleen maar of de vastgestelde procedures zijn gevolgd en de vraag voldoende inhoudelijk is beargumenteerd.
De insteek is dus dat de beslissing op de school ligt: wanneer school, ouders en ondersteuningsteam, eventueel
aangevuld met een vertegenwoordiger van de (mogelijk) ontvangende school, het eens zijn over een advies, wordt dit
ook automatisch gehonoreerd.
Wanneer in het overleg tussen verwijzende school, ondersteuningsteam en ouders, met mogelijk al betrokkenheid van
een ontvangende school / instelling, wordt vastgesteld dat de huidige school niet tegemoet kan komen aan de
ondersteuningsbehoefte van de leerling en er ook op bestuursniveau geen mogelijkheden zijn om te plaatsen, wordt
dit gemotiveerd aan het BTO voorgelegd en een toelaatbaarheidsverklaring van het BTO gevraagd. Het noodzakelijke
arrangement wordt zo concreet mogelijk beschreven. De verantwoordelijkheid in deze ligt bij school en ouders.
Bij jonge kinderen zal dit vooral op basis van voorinformatie van derden gebeuren.
Bij leerlingen die al onderwijs volgen is de informatie van school belangrijk. Duidelijk moet zijn dat de school al
inspanningen heeft geleverd, bijv. door gewerkt te hebben met groepsplannen en individuele plannen (HGPD).
En dat de school de mogelijkheden van (externe) ondersteuning heeft benut of heeft afgewogen: zoals consultatie,
ambulante begeleiding, JHV, verder onderzoek.
Voordat een toelaatbaarheidsverklaring kan worden afgegeven, moet er een deskundigenadvies zijn gegeven.
In het traject voor aanmelding bij het BTO zijn ondersteuningsteams ingezet die samen met school en ouders de
niveaus van het cascademodel doorlopen. In dit traject wordt een dossier opgebouwd, waarin de ondersteuningsbehoeften van de leerling in kaart worden gebracht en waar ondersteuningsarrangementen zijn ingezet en
geëvalueerd (mogelijk met de HGPD-aanpak).
Het dossier en met name de eindconclusie is het deskundigenadvies dat wordt aangeleverd aan het BTO, mits een
orthopedagoog of psycholoog betrokken is bij het formuleren van de eindconclusie/ het deskundigenadvies.
Taken van het BTO zijn dus:
Het toetsen van rechtstreekse aanmeldingen bij het SBO en SO (onderinstromers)
Het toetsen van rechtstreekse aanmeldingen bij het SBO en SO (zij-instromers vanuit andere regio's door
verhuizing) (Aanbevolen wordt een TLV, afgegeven in een andere regio, over te nemen.)
Het toetsen van aanmeldingen vanuit het basisonderwijs:
toetsen van het deskundigenadvies: is het aangeleverd, heeft een orthopedagoog bijgedragen aan het advies,
is zo nodig een tweede deskundige betrokken geweest bij het advies, wordt het advies gedragen door alle
betrokkenen, namelijk ouders, school van de leerling, lid ondersteuningsteam en ontvangende school ?
Toetsen van leerlingen van het SBO en SO waarvan de TLV afloopt:
gezamenlijk advies van deskundigen S(B)O en ondersteuningsteam (inclusief vertegenwoordiger van BaO) .
(Dit geldt tevens voor alle leerlingen die op 1-8-2014 bij het SO ingeschreven staan: voor deze leerlingen
moet voor 01-08-2016 een nieuwe TLV worden aangevraagd bij het BTO).
Tevens heeft het BTO tot taak het beleid zoals door het SWV vastgesteld inzake ondersteuningstoewijzing en
plaatsing van leerlingen in SO en SBO te monitoren. Zo nodig doet het BTO voorstellen of geeft
aanbevelingen t.b.v. het beleid leerlingenondersteuning op niveau 5.
Voorwaardelijk voor het goed uitvoeren van taken door het BTO is:
Het functioneren van ondersteuningsteams t/m niveau 4 van het cascademodel die adviseren inzake de
ondersteuningsarrangementen, deze inzetten en monitoren en het deskundigenadvies formuleren, waarbij
minimaal een orthopedagoog is betrokken.
Het toetsen van het voortraject met de vraag: kan beredeneerd worden aangetoond dat de
basisondersteuning t/m niveau 4, zoals deze door het SWV is vastgesteld, niet toereikend is en de leerling
extra ondersteuning nodig heeft ?
Van indiceren naar arrangeren versie 28-05-2014
Pagina 14
Samenstelling van het BTO.
Het BTO bestaat uit 4 leden, waarvan één onafhankelijk voorzitter.
Deelname van de overige leden vanuit de 3 steunpunten, gekoppeld aan de SBO-scholen. Overweging: i.v.m. de
zwaarte en consequenties van besluiten en de verantwoordelijkheid voor besluiten inzake plaatsing SBO/SO moet de
beslissingsbevoegdheid niet bij één persoon komen te liggen. Bovendien is het belangrijk te waken voor het ontstaan
van verschillen in verwijzing tussen de huidige 3 subregio’s.
Tijdens de behandeling kan door een vertegenwoordiger van een ondersteuningsteam een toelichting op de aanvraag
worden gegeven, maar deze persoon is geen lid van het BTO. (zie procedure)
BTO leden zijn dus:
Een onafhankelijk voorzitter: orthopedagoog of (GZ)-psycholoog
Drie leden afkomstig uit de 3 steunpunten, één uit elk van de 3 ondersteuningsteams,met onderwijskundige
achtergrond, liefst met ervaring in beoordeling van zorgleerlingen, bijv. ervaring in PCL of CvI’s.
Profiel onafhankelijke voorzitter:
De voorzitter moet bekend zijn met de regio, de scholen van het samenwerkingsverband, de afspraken die het
SWV met de besturen heeft gemaakt, de afspraken die besturen met scholen hebben gemaakt en kennis
hebben van de mogelijkheden van inzet van jeugdhulpverlening.
De voorzitter mag geen belang hebben bij de besluiten die worden genomen (bv. aantal verwijzingen
beïnvloeden, een leerling wel of niet geplaatst krijgen). Belangenverstrengeling moet worden voorkomen, want
dat maakt de functie/persoon kwetsbaar.
Aanvragen bij het BTO.
De volgende documenten moeten bij een aanvraag bij het BTO voor lichte of zware ondersteuning (plaatsing SBO of
SO) worden ingediend:
een aanmeldingsformulier ondertekend door ouders, verwijzende school , vertegenwoordiger ondersteuningsteam en eventueel ontvangende school
het deskundigenadvies, ondertekend door een orthopedagoog of psycholoog
aanvullend t.b.v. de monitorfunctie: een HGPD-formulier of inventarisatieformulier onderwijsbehoeften
Voor zij-instromers geldt:
een aanmeldingsformulier ondertekend door verwijzende instelling, ouders en eventueel ontvangende school
het deskundigenadvies, ondertekend door een orthopedagoog of psycholoog
De aanvraagprocedure.
Het bevoegd gezag van de school waar de leerling is aangemeld of ingeschreven staat, is formeel de
aanmelder / aanvrager van de TLV.
Aanleveren verzoek en informatie: aanvraag met benodigde stukken aanleveren bij secretariaat van het BTO
(secretariaat is onderdeel van het SWV, niet van één van de besturen)
In behandeling nemen: inschrijven, ontvangstbevestiging, plannen bespreking e.d.
Voorbereiding BTO: stukken verspreiden onder BTO-leden
Bespreken in het BTO van gevolgde procedure.
Besluit nemen: in principe unaniem (i.v.m. samenstelling en aantal deelnemers)
besluit nemen over toelaatbaarheidsverklaring (TLV)
(Verplichte onderdelen TLV: het nummer van de toelaatbaarheidsverklaring, de startdatum en einddatum en
het overeengekomen bekostigingsniveau van de ondersteuning.
Uitgangspunten m.b.t. het vaststellen van toelaatbaarheid tot S(B)O (afgeven TLV).

Het gaat erom gedrag en cultuur te beïnvloeden. Verantwoorde en verantwoordelijke regie is gewenst op elk
niveau: SWV, schoolbesturen, scholen en leerkrachten. En dat in voortdurende samenwerking met de ouder.

Procesdenken en -handelen (HGW en HGA) vormen de basis.

De ondersteuningsvraag is leidend. Het SOP van elke school speelt een wezenlijke rol.
De rol van diagnostiek (wanneer wel/niet, hoe ondersteuningsvraag aantonen en onderbouwen) vraagt goede
overdenking.

De focus op tijdelijke plaatsing in SBO en SO versterken, met gerichte en structurele dialoog over verantwoorde
terugplaatsing en nadere verkenning.
Van indiceren naar arrangeren versie 28-05-2014
Pagina 15

Passende bureaucratie.
De procesvoorwaarden en onderliggende beslisindicatoren zodanig opstellen dat de procedure passend is voor
efficiënte toewijzing én voor de gewenste gedragsbeïnvloeding. Geen onnodig zware procedures voor leerlingen
met zwaarwegende kindkenmerken en gerichte dialoog en afstemming rond de overige leerlingen.

Voldoende waarborgen in het proces inbouwen om het handelen binnen de gestelde financiële kaders te
bevorderen.

Alle scholen van het SWV zijn “voordeur” en ouders kunnen bij alle scholen aanmelden. Daarachter moet echter
via een stroomschema voor iedereen helder zijn welke route gelopen moet worden.
Geldigheidsduur TLV.
Er geldt geen vaste geldigheidsduur voor een TLV. Deze kan variëren al naar gelang de zwaarte van de hulpvraag en
het benodigde arrangement. Bij lichte ondersteuning wordt zoveel mogelijk met een korte geldigheidsduur gewerkt.
Bij complexe, zware en meervoudige ondersteuningsbehoeften geldt een langere geldigheid of een definitieve TLV.
Het BTO heeft als uitgangspunt geen onnodige herindicatie procedures te hoeven lopen.
Bij iedere toelaatbaarheidsverklaring is beoordeeld en wordt aangegeven of we te maken hebben met een tijdelijk
arrangement, met de mogelijkheid voor een parttime plaatsing en/of er sprake is van een terugkeerperspectief.
Specifieke richtlijnen bij het beoordelen van de toelaatbaarheid:
Leerlingkenmerken
EMB-leerlingen, met
A. een laag ontwikkelingsperspectief
(Ontwikkelingsleeftijd max 24 maanden, waarbij de
kalenderleeftijd ver boven de ontwikkelingsleeftijd
ligt) ten gevolge van een ernstige verstandelijke
beperking (IQ < 35), vaak met moeilijk te ‘lezen’
gedrag en ernstige sensomotorische problematiek
(zoals ontbreken van spraak, bijna niet kunnen
zitten/staan), óf
B. een matig tot lichte verstandelijke beperking (IQ
tussen 35 en 70) in combinatie met een grote
zorgvraag ten gevolge van ernstige en complexe
lichamelijke en neurologische beperkingen, óf
C. een matig tot lichte verstandelijke beperking (IQ
tussen 35 en 70) in combinatie met moeilijk te
reguleren gedragsproblematiek als gevolg van
ernstige psychiatrische stoornissen.
Looptijd
TLV
Categorie
Instemming
vereist van
SOloopbaan
SO
cat. 3
- SO-school
met DA
- Ouders
SOloopbaan
SO
cat. 3
Besluit
door
(1)
BTO
- OT (3)
- BAO-school
BTO
(2) (3)
in postcode
woonplaats LL/ouders
- S(B)O-school
(1)
met DA
- Ouders
Intensieve ondersteuning is altijd nodig bij alle aspecten
van het dagelijkse leven gedurende dag en nacht.
Leerlingen met IQ < 55
Overig
Van indiceren naar arrangeren versie 28-05-2014
4 jaar
Minimaal
schooljaar van
afgifte +
1
(max 4 jr)
SO
cat. 1 of
SBO
SO
cat. 1 of
SBO
- OT met DA
- BAO-school
BTO
(2)
in postcode
woonplaats ll/ ouders
-
S(B)O-school (1)
Ouders
OT met DA
BAO-school (2)
BTO
in postcode
woonplaats ll/ouders
- S(B)O-school
- Ouders
(1)
Pagina 16
(1)
Bedoeld wordt: de S(B)O-school die plaatst
(2)
BAO volgens postcode woonplaats LL/ouders i.g.v. rechtstreekse aanmelding bij S(B)O.
Indien aanmelding bij BAO-school: dan uiteraard handtekening van deze school.
(3)
Bij eerste aanmelding bij BaO
OT= Ondersteuningsteam
DA= deskundigenadvies
In het algemeen verloopt de vaststelling van de categorie SO langs de volgende richtlijn:
Categorie 1 SO:
Categorie 2 SO:
Categorie 3 SO:
bij zware enkelvoudige ondersteuningsbehoefte op pedagogisch/didactisch, sociaal/emotioneel
of gedragsvlak.
bij zware enkelvoudige ondersteuningsbehoefte t.g.v. ernstige en complexe medische,
neurologische, motorische en/of psychiatrische problematiek.
bij combinatie van een verstandelijke beperking en een zware ondersteuningsbehoefte t.g.v.
ernstige en complexe medische, neurologische, motorische en/of psychiatrische problematiek.
Richtlijnen bij het herbeoordelen zittende leerlingen SO
De verplichte herbeoordeling van leerlingen die op 1-8-2014 in het SO verblijven o.b.v. een geldige CVI-beschikkking
verloopt grotendeels volgens een vergelijkbaar stramien. Gezien de bijzondere overgangssituatie is de aanpak als
volgt.
Leerlingkenmerken
Looptijd
TLV
Categorie
Instemming
vereist van
Besluit
door
MG (=EMB-leerlingen A, B en C)
SOloopbaan
SO
cat. 3
- SO-school
met DA
- Ouders
(1 )
Leerlingen met IQ < 55
(Daarnaast het SO zelf vragen om leerlingen aan te
dragen voor verantwoorde terugplaatsing, via de
omgekeerde route van de 4 handtekeningen.)
Overig
(Daarnaast het SO zelf vragen om leerlingen aan te
dragen voor verantwoorde terugplaatsing, via de
omgekeerde route van de 4 handtekeningen.
SOloopbaan
SO
cat. 1
- SO-school
met DA
- Ouders
(1)
Vóór
1-8-2016
herbeoordelen
SO
cat. 1 of
SBO
- OT
- BAO-school
BTO
BTO
BTO
(2)
in postcode
woonplaats LL
- S(B)O-school
- Ouders
(1)
Welke positie en rol hebben ouders / verzorgers in een beoordelingsprocedure ?
Bevoegdheden, rol, kaders etc. van ouders/verzorgers zijn vastgelegd in de wet en zijn als eerste leidend.
Vervolgens staat in de ijkpunten beschreven op welke wijze we de ouders als partners zien en betrekken bij
besluitvorming en leerlingvolgen.
Ten behoeve van het meenemen van ouders in procedures om te komen tot een ondersteuningsarrangement is het
belangrijk om ouders nauw te betrekken bij het formuleren van de ondersteuningsbehoeften van hun kind.
De school heeft en houdt hiervoor de verantwoordelijkheid. Echter, ouders als partner beschouwen en hen
vroegtijdig, daadwerkelijk en serieus betrekken bij menings- en/of besluitvorming, vormt altijd het uitgangspunt.
Een lid van het ondersteuningsteam, aan elke school of cluster van scholen verbonden, kan contactpersoon voor de
ouders zijn.
Er zal een procedure ontwikkeld worden die duidelijk maakt wat gedaan kan / moet worden wanneer ouders niet
akkoord zijn. Ouders kunnen in verweer gaan bij een geschillencommissie tegen extra ondersteuning en zij kunnen
hierover ook een deskundigenadvies aanvragen.
In het licht van de keuzevrijheid van ouders dient de in juridische zin marginale toetsbaarheid van het totale
ondersteuningsaanbod, goed bewaakt te worden. Daarbij gaat het om de vraag: heeft het samenwerkingsverband
zowel een dekkend aanbod als een consistente aanpak gebaseerd op transparantie en toetsbaarheid ontwikkeld?
Van indiceren naar arrangeren versie 28-05-2014
Pagina 17
Gegeven de wettelijke kaders wordt de keuzevrijheid van ouders beperkt door de criteria billijkheid en redelijkheid:
het samenwerkingsverband is niet verplicht aan elke keuzewens van ouders tegemoet te komen, maar dient wel een
passend antwoord te hebben op de ondersteuningsvraag. Deze toetsbaarheid speelt een belangrijke rol bij
beroepsprocedures en het voorkomen van schadeprocedures.
Hoe kunnen scholen bij de aanmelding van een leerling bepalen of extra ondersteuning nodig is en of
de school een passende plek kan bieden?
Uitgangspunt voor het bepalen van de noodzakelijke extra ondersteuning vormen enerzijds de onderwijsbehoeften
van de leerling en anderzijds het ondersteuningsprofiel van de school. In het ondersteuningsprofiel is aangegeven
welke expertise aanwezig is en welke ondersteuning de school kan bieden.
Bij aanmelding van 4 jarigen geldt: er wordt een aanmeldings- en anamneseformulier gehanteerd, waardoor de
school zich een beeld kan vormen van de ontwikkeling van het kind, de eventuele problemen hierin en de
begeleidingsbehoeften van de leerling. Ook blijkt uit deze informatie of er externe instanties (BJZ, AMW, PSW, zat,
kinderarts, etc.) bij het gezin betrokken zijn. Ook zal er een uitgebreide overdracht moeten plaatsvinden door de
peuterspeelzaal of een andere instantie waar het kind ingeschreven is tot de vierde verjaardag. Bij twijfel of de school
het kind kan bieden wat het nodig heeft, moet de school de mogelijkheid hebben voor een tijdelijke of
proefplaatsing.
Vervolgens zullen in de loop van de schoolloopbaan van de leerling de onderwijsbehoeften duidelijker worden.
Heel belangrijk is om de samenwerking met organisaties VVE op te zoeken en aan te gaan om een doorgaande lijn te
ontwikkelen tussen voorschoolse voorzieningen en het onderwijs.
Bij jonge leerlingen waar wel al betrokkenheid van derden is (bv. MKD, KDC, JHV, Riagg, medisch specialisten), zullen
op grond van beschikbare informatie de ondersteuningsbehoeften van de leerling in kaart kunnen worden gebracht.
Zie hiervoor ook de stroomschema’s verderop in deze notitie.
Bij zorgsignalen kan het ondersteuningsteam worden ingezet om gesprekken aan te gaan of nader onderzoek te
doen.
Vanuit de ondersteuning die op SWV- en/of bestuursniveau plaatsvindt zou expertise kunnen worden ingezet bij
twijfel of de ondersteuningsmogelijkheden van de school aansluiten bij de ondersteuningsbehoeften van de leerling.
Wanneer een leerling wordt aangemeld vanuit een andere school (zij- /doorstroom), toetst de school op basis van het
eigen ondersteuningsprofiel of de ondersteuningsbehoeften van de betreffende leerling passen bij de ondersteuningsmogelijkheden van de school.
Het VPI kan als instrument in het gesprek tussen “verwijzende” en “ontvangende” school worden gehanteerd.
Bij twijfels kan de school advies vragen aan het ondersteuningsteam. Het ondersteuningsteam kan dan bijv. door
gesprekken, observaties en/of onderzoeken proberen zicht te krijgen op de ondersteuningsbehoeften van de leerling.
Wanneer de school, waarbij de leerling is aangemeld de leerling niet toelaatbaar acht, moet de school, op basis van
de zorgplicht die het schoolbestuur heeft, trachten een passende plek voor de leerling te vinden. Het kan zijn dat de
school dan de leerling aanmeldt bij het BTO dat achtereenvervolgens binnen het SWV en buiten het SWV tracht de
juiste setting voor de leerling te vinden.
Hoe brengen we de ondersteuningsbehoeften van een leerling in kaart, wanneer sprake is van een
leerling met mogelijk specifieke ondersteuningsbehoeften ?
Bij de aanmelding van een leerling door ouders dient duidelijk te worden welke ondersteuningsbehoeften het kind
heeft. Naast het verzamelen van informatie middels het genoemde aanmeldings- en anamneseformulier wordt een
instrument ingezet dat het beeld en de ondersteuningsbehoeften van het kind completeert.
De onderwijsbehoeften van een leerlingen worden in kaart gebracht op verschillende domeinen, conform de indeling
van het Vraag Profiel Instrument (VPI):
1. Mentale eigenschappen
2. Emotioneel functioneren
3. Sociale participatie
4. Fysieke eigenschappen en mobiliteit
5. Communicatie en taal
6. Leren leren
7. Leerontwikkeling
8. Praktische redzaamheid
Van indiceren naar arrangeren versie 28-05-2014
Pagina 18
Op alle onderdelen worden zowel de bevorderende als belemmerende factoren benoemd. Immers we kijken met
name naar wat een kind wel kan.
Als deze bevorderende en belemmerende factoren in beeld zijn gebracht, kan de school aangeven welke
ondersteuning ze denkt dat de leerling nodig heeft.
Dit doet de school door de ondersteuningsbehoeften te toetsen op de volgende domeinen:
1. Pedagogische veiligheid
2. Pedagogisch reguleren
3. Aansluiten bij verstandelijke niveau
4. Didactische begeleiding
5. Lesstof
6. Leeromgeving en leermiddelen
7. Medische zorg en hulpmiddelen
De school dient vanuit het ondersteuningsprofiel te beargumenteren waarom zorg niet geboden kan worden. Het gaat
immers om leerlingen die extra zorg nodig hebben en dus niet passen binnen het niveau van basisondersteuning die
de scholen binnen het SWV hebben geformuleerd.
Hoe worden scholen preventief geïnformeerd door voorzieningen voor 0 – 4 jarigen?
De scholen / de schoolbesturen zijn hier in principe zelf verantwoordelijk voor. Het is echter dringend aan te bevelen
om nadrukkelijk met de voorschoolse voorzieningen afspraken te maken op SWV-niveau over de kwaliteit van de
overdrachtsgegevens en indien aanwezig de rapportages van de gerealiseerde zorg. Hierbij mogen we verwachten dat
ook de voorschoolse voorzieningen de ondersteuningsbehoeften van kinderen beargumenteerd in kaart kunnen
brengen en daarbij de kinderen met een verhoogd risico in beeld hebben.
Op het aanmeldingsformulier moet duidelijk aangegeven worden waar het kind tot het vierde jaar ingeschreven heeft
gestaan (crèche, peuterspeelzaal) en welke instanties bij het gezin mogelijk betrokken zijn.
Het is zeer aan te bevelen informatie van het kind direct uit te wisselen in de vorm van warme overdracht: contact en
gesprek(ken) tussen voorzieningen zoals bijv. peuterspeelzaal, KDC en MKD enerzijds en school anderzijds, waardoor
informatie en eventuele afspraken goed gecommuniceerd worden.
Indien er derden betrokken zijn bij het kind, zal altijd informatie hierover meegegeven moeten worden.
Ouders zullen moeten tekenen om toestemming te geven voor overdracht en inzage in dossiers.
Schema ondersteuningsstructuur:
Het SWV zet in op maximale preventieve ondersteuning en op het toepassen van handelingsgericht werken en
handelingsgerichte diagnostiek die doorverwijzing moet voorkomen.
Het voorzien in licht curatieve ondersteuning op schoolniveau door ondersteuningsteams kan hieraan een belangrijke
bijdrage leveren.
Doel is het terugdringen / minimaliseren van verwijzingen naar niveau 5 en het optimaliseren van mogelijkheden tot
terugkeer van tijdelijk doorverwezen leerlingen.
Van indiceren naar arrangeren versie 28-05-2014
Pagina 19
Schematisch kunnen we de niveaus van ondersteuning als volgt weergeven:
Niveaus van huidige
leerlingenzorgstructuur
Verantwoordelijke(n) /
Beoordeling
Cascademodel
niveau 5 b
Zware
ondersteuning
(5)
(5)
Cascademodel
niveau 5 a
Lichte ondersteuning
(bijv. SBO, met OPP
en afspraak duur
arrangement
(5
Cascademodel
niveau 4
Cascademodel
niveau 1 t/m 3
Basisondersteuning met
maatwerk arrangement
(HGPD met bijv. eigen leerroute / OPP,
al of niet met PAB)
Regulier onderwijsaanbod / basisondersteuning
BTO en school voor
speciaal onderwijs
BTO en SBO
en/of AB
School
(en ondersteuningsteam*)
OT
Leerkracht(en
en IB-er
Toelichting:
Voor leerlingen die, op grond van een (toelaatbaarheids)beschikking, in aanmerking komen voor lichte of zware
ondersteuning wordt door het BTO een arrangement toegekend.
Bij iedere toelaatbaarheidsverklaring is beoordeeld en wordt aangegeven of we te maken hebben met een tijdelijk
arrangement, met de mogelijkheid voor een parttime plaatsing en/of er sprake is van een terugkeerperspectief.
In dit arrangement worden de doelen, de kaders, de mogelijkheden en middelen opgenomen.
Arrangementen
We onderscheiden verschillende niveaus van arrangementen, van licht naar zwaar.
Lichte ondersteuning – niveau 5a: arrangement in gespecialiseerde setting (huidig SBO) voor leerlingen
met OPP, eigen leerroutes en afspraak m.b.t. duur (waar mogelijk tijdelijk) van het arrangement), zoals
- Tijdelijk arrangement voor leerlingen met een HGPD en/of OPP waarvan de ondersteuningsbehoeften niet
zeer intensief zijn. Perspectief voor deze leerlingen is terugplaatsing in het basisonderwijs (al of niet met AB).
- Tijdelijk arrangement voor leerlingen met specifieke ondersteuningsbehoeften, waarvan niet duidelijk is welke
setting het beste past bij hun begeleidingsbehoeften. Mogelijk inzet van jeugdhulp.
Zware ondersteuning – niveau 5b: intensief arrangement in gespecialiseerde setting (huidig SO)
(met toelaatbaarheidsverklaring, met afspraken over OPP), zoals
- Tijdelijk arrangement voor leerlingen met intensieve, specifieke ondersteuningsbehoeften, met een mogelijk
perspectief op terugkeer in een reguliere setting (basisonderwijs), al of niet gecombineerd met jeugdhulp.
- Arrangement voor leerlingen met specifieke, complexe en zeer intensieve ondersteuningsbehoeften, waarvan
het perspectief is dat zij ook op termijn in een gespecialiseerde setting dienen te worden begeleid. Inzet van
jeugdhulp is noodzakelijk.
Van indiceren naar arrangeren versie 28-05-2014
Pagina 20
Beleid m.b.t. ernstig meervoudig beperkte leerlingen (EMB-leerlingen).
Er zijn kinderen in Midden-Limburg die om verschillende redenen verstoken blijven van onderwijs.
Kinderen voor wie uitgangspunten als “elk kind heeft recht op passend onderwijs” en “geen kind tussen wal en schip”
ook behoren te gelden. Ook zij hebben recht op passend onderwijs. Kinderen met ernstig meervoudige beperkingen
(EMB) zijn zulke kinderen. Over deze kinderen bestaat geen twijfel dat zij in aanmerking (blijven) komen voor de
zwaarste vorm van extra ondersteuning in het kader van passend onderwijs.
Wat zijn “ernstig meervoudig beperkte kinderen”?
Het Platform Ernstig Meervoudig Gehandicapten omschrijft personen met een ernstig meervoudige beperking (EMB)
als volgt:
“De groep personen met een ernstige meervoudige beperking is zeer divers en moeilijk te beschrijven, maar er is
altijd sprake van een complexe problematiek en de onderstaande aspecten zijn te onderscheiden vanaf de geboorte of
in de eerste levensjaren:
lenderleeftijd ver boven de ontwikkelingsleeftijd ligt.
prikkelverwerkingsstoornissen.
Volgens het EMG-platform zijn dit de belangrijkste oorzaken: “Meestal wordt de zeer ernstige
verstandelijke beperking veroorzaakt door een hersenbeschadiging. De oorzaak kan zijn een
chromosomale afwijking, infecties, een stofwisselingsziekte of complicaties voor, gedurende of na
de zwangerschap.”
Waar gaan deze kinderen momenteel naar school?
EMB-kinderen in de leeftijd 0-4 jaar verblijven vooral in reguliere kinderdagverblijven, medische kinderdag-verblijven,
therapeutische peutergroepen (revalidatiecentra) en verpleegkundige dagverblijven. Ook zijn er kinderen die volledig
thuis verblijven, al dan niet met door ouders zelf georganiseerde dagbesteding.
De meeste EMB-kinderen van vier jaar en ouder beschikken op basis van hun medische indicatie van de gemeente
een leerplichtontheffing en gaan dus niet naar school. Deze kinderen gaan naar kinderdagcentra zoals van PSW
(Midden-Limburg West) of PGZ (Midden-Limburg Oost).
Deze kinderdagcentra bieden onder meer ontwikkelingsgerichte dagbesteding aan EMB-kinderen.
Om verschillende redenen hebben steeds meer van deze genoemde zorgorganisaties hebben de behoefte
kinderdagcentra in de (nabije) toekomst te verbinden aan het onderwijs.
Daarnaast zijn er EMB-kinderen die al naar school gaan, zoals naar een mytyl- en tytylschool en het speciaal
onderwijs. De ervaring leert dat er meer kinderen die naar een kinderdagcentrum gaan deels of volledig naar school
kunnen gaan, mits de ondersteuning toereikend is.
De ZMLK-scholen in Midden-Limburg als De Maaskei en de Herman Broerenschool (Roermond) en mytylschool
Ulingshof (Venlo) hebben daar de afgelopen jaren in meer of mindere mate praktijkervaring mee opgedaan.
Wat is ervoor nodig om deze EMB-kinderen van passend onderwijs te voorzien?
Voor het SWV Passend Onderwijs Midden-Limburg 31-02 is passend onderwijs een fundamenteel kinderrecht.
Elk kind heeft unieke talenten en kwaliteiten en het onderwijs kan hem of haar faciliteren deze talenten maximaal te
ontwikkelen. Dat recht en die potentie tot talentontwikkeling geldt onverkort ook voor EMB-kinderen.
Daarvoor is echter wel een intensieve en nauwe samenwerking tussen onderwijs- en
zorginstellingen nodig en op operationeel niveau ook met de betreffende ouders/verzorgers.
Deze samenwerking moet (verder) zijn beslag krijgen in de samenwerking op de diverse niveaus in het SWV 31-02.
Uitgangspunten die gezamenlijk gedragen worden:
Van indiceren naar arrangeren versie 28-05-2014
Pagina 21
-
-
-
Onderwijs- en zorginstellingen werken op gelijkwaardige en wederkerige wijze met elkaar samen.
De integrale gedachte “1 kind, 1 gezin, 1 plan” is hierin leidend en stelt daarmee eisen aan de wijze van
onderlinge afstemming en tevens geïntegreerde vormen van indicatiestelling in de zin van passende
onderwijszorgarrangementen.
De bekostiging tussen onderwijs en zorg verschilt, evenals de onderliggende procedures om van de
betreffende middelen gebruik te kunnen maken. Er is regie nodig om tijdig de benodigde middelen te
realiseren om onderwijszorgarrangementen voor EMB-kinderen mogelijk te maken. Vanwege de
decentralisaties in het sociale domein krijgen gemeenten hierin een steeds grotere en belangrijkere rol.
Afspraken in het OOGO zouden eveneens betrekking moeten hebben om de genoemde EMB-kinderen.
Ouders zijn essentiële, pedagogische partners voor het realiseren van onderwijszorgarrangementen voor EMBkinderen.
Pedagogisch optimisme is cruciaal voor de bejegening van EMB-kinderen.
De ondersteuningsbehoefte van EMB-kinderen is in de praktijk vrij complex, zeker naarmate de
gedragscomponent om extra ondersteuning en dito deskundigheid vraagt. Daartoe is de inzet van ambulante
vormen van onderwijs- en zorgexpertise van toegevoegde waarde, zoals de inzet van gedragsdeskundigen en
revalidatieartsen.
Zodra er aan deze uitgangspunten wordt voldaan en zowel zorg- als onderwijsorganisaties kwalitatief goed hun werk
verrichten, zijn ook EMB-kinderen in staat tot realisatie van concrete leeropbrengsten en hun persoonlijke
talentontwikkeling.
Wat moeten EMB-kinderen minimaal leren op school?
De inhoud van wat EMB-kinderen kunnen leren, is afhankelijk van de doelstellingen zoals deze verwoord zijn in het
OPP. Het OPP richt zich op een aantal ontwikkelingsgebieden, te weten:
- sensoriek
- motoriek
- communicatie
- zelfredzaamheid
- sociaal-emotionele vorming
- spel
De kerndoelen zijn te onderscheiden in leergebiedspecifieke en leergebiedoverstijgende doelen.
Leergebiedspecifiek zijn de kerndoelen Nederlandse taal, rekenen en wiskunde, oriëntatie op mens en wereld,
kunstzinnige oriëntatie en bewegingsonderwijs. Bij de leergebiedoverstijgende kerndoelen gaat het om zintuiglijke en
motorische ontwikkeling, sociale en emotionele ontwikkeling, spelontwikkeling, leren leren, omgaan met media en
technologische hulpmiddelen, praktische redzaamheid en ruimtelijke oriëntatie en mobiliteit. Voor EMB-leerlingen zijn
ook specifieke leerlijnen ontwikkeld, zoals de Plancius-leerlijnen voor leerlingen met een IQ tot 35 in zowel scholen als
kinderdagcentra.
Welke keuzes maakt het SWV 31-02 voor deze EMB-kinderen?
Het SWV 31-02 maakt de volgende keuzes in het belang van de talentontwikkeling van EMB-kinderen:
1. Op grond van artikel 18a van de WPO beoordeelt het SWV of een leerling toelaatbaar is voor het SBO of het SO.
Ook stelt het SWV het beleid en de procedure vast m.b.t. de terugplaatsing of overplaatsing van leerlingen voor wie
de periode, waarop de toelaatbaarheidsverklaring (TLV) betrekking heeft, is verstreken.
Voor de plaatsing van EMB-leerlingen in een voor hen passende school is het van belang dat dit gerealiseerd wordt
met zo min mogelijk procedurele en administratieve belasting voor de ouders en de betrokken scholen. Een
overweging daarbij is dat er geen twijfel bestaat over de noodzaak voor deze leerlingen om in aanmerking te komen
voor de zwaarste vorm van ondersteuning binnen het kader van passend onderwijs.
2. EMB-leerlingen worden aangemeld bij het BTO dat een eenvoudige, laagdrempelige procedure voor het toekennen
van een toelaatbaarheidsverklaring volgt.
3. Voor EMB-leerlingen wordt een eenmalige toelaatbaarheidsverklaring toegekend gedurende het gehele verblijf in
het speciaal onderwijs (tot maximaal 14 jaar).
4. Op basis van een inventarisatie van het aantal EMB-kinderen in Midden-Limburg worden voldoende
middelen in de begroting opgenomen en ter beschikking gesteld om passend onderwijs voor deze kinderen
daadwerkelijk mogelijk te maken.
Van indiceren naar arrangeren versie 28-05-2014
Pagina 22
5. De daartoe toegeruste speciaal onderwijsvoorzieningen binnen of aangesloten bij het SWV 31-02
krijgen de opdracht om in 2014 samen met daartoe toegeruste zorginstellingen te komen met een concreet voorstel
voor onderwijs-zorgarrangementen voor EMB-kinderen.
Uitgangspunten bij deze opdracht kunnen zijn: innovatief, doelmatig en doeltreffend. De betreffende speciaal
onderwijsvoorzieningen behoren hun aanbod dan ook expliciet te vermelden in hun schoolondersteuningsprofiel.
6. In het OOGO met de diverse gemeenten besteden directie en bestuur SWV en de respectievelijke schoolbesturen
aandacht aan afspraken voor en over passend onderwijs en jeugdhulp voor EMB-kinderen.
Er behoren vanuit de gemeenten voldoende middelen beschikbaar te worden gesteld vanuit bijv. de AWBZ.
Ge
Residentiële plaatsingen in het speciaal onderwijs.
“Onder het bekostigingssysteem via het SWV vallen ook leerlingen die gedurende een bepaalde periode verblijven in
een residentiële instelling en ingeschreven worden op een school voor (v)so waar de instelling mee samenwerkt.
Dat kan bijvoorbeeld een instelling voor (open) jeugdzorg of geestelijke gezondheidszorg zijn. In het
samenwerkingsverband moeten ook afspraken worden gemaakt over de plaatsing van deze leerlingen in het (v)so of
in het regulier onderwijs en daarmee ook over de bekostiging van deze leerlingen.
Voor deze leerlingen geldt dat zij niet dezelfde procedure van aanmelding tot toelating doorlopen als de andere
leerlingen in het funderend onderwijs en in het (voortgezet) speciaal onderwijs in cluster 3 en 4 voor wie de zorgplicht
geldt. Zij worden op de school geplaatst die aan de residentiële instelling is verbonden zonder de procedure van het
verkrijgen van een toelaatbaarheidsverklaring te hebben doorlopen. Net als nu is de zorgindicatie in deze situaties
leidend. Onderwijs moet dan gelijk kunnen worden aangeboden.
De toelaatbaarheid geldt zolang de leerling op de residentiële instelling is geplaatst.
Indien de leerling ook daarna is aangewezen op het (v)so, vraagt de school voor (v)so een toelaatbaarheidsverklaring
aan bij het samenwerkingsverband waarin de school is gelegen waar de leerling oorspronkelijk vandaan komt.
Dit samenwerkingsverband betaalt ook de kosten voor de plaatsing in het (v)so.”
Voor deze bijzondere groep van leerlingen moet het SWV in de loop van schooljaar 2014-2015 specifieke afspraken
maken met de betreffende SO-scho(o)len en de zorginstelling waarmee deze scho(o)len een
samenwerkingsconvenant hebben rond integrale zorg- en onderwijsprogramma’ s.
Deze specifieke afspraken kunnen betrekking hebben op:
vaste budgetafspraken, gekoppeld aan krimp en afspraken over terugdringen deelnamepercentage;
daarbinnen: prijsafspraken en afspraken over leerlingvolume;
monitoren bezetting per schooljaar.
Van indiceren naar arrangeren versie 28-05-2014
Pagina 23
Overzicht aanwezige expertise in het SWV Passend onderwijs 31-02.
SBO-scholen:
In het SWV Passend onderwijs 31-02 Midden-Limburg functioneren 3 SBO-scholen: SBO de Balans in Roermond,
SBO de Horst in Echt, en SBO Op de tump in Heel.
Het bleek moeilijk om de expertise van het SBO te beschrijven. In enkele gesprekken zijn we tot de volgende
formuleringen gekomen:
De meerwaarde van het SBO t.o.v. het basisonderwijs zit basaal al in de opdracht die we als SBO hebben, in onze
mogelijkheden en in de extra competenties van de teamleden van het SBO, waarbij m.n. een adaptieve grondhouding
noodzakelijk is.
Leerlingen worden naar het SBO verwezen naar aanleiding van kindkenmerken, handelingsverlegenheid bij de
leerkracht, grenzen m.b.t. klassenmanagement, combinatie- en grote groepen, en draagvlak bij de ouders.
Echter, de belangrijke factor voor verwijzing van een leerling naar het SBO is het ontbreken van welbevinden van de
leerling in het onderwijs.
Belangrijkste opdracht voor het SBO is een gezamenlijke afstemming als SBO-team op de onderwijsbehoeften van
individuele leerlingen, vanuit een sterk theoretische kennis die praktisch op kwalitatief hoog niveau wordt uitgevoerd.
Dit vereist allereerst op school- en op groepsniveau een klimaat waarin structuur, duidelijkheid, voorspelbaarheid en
rust belangrijke componenten zijn.
Leerkrachten en ondersteunende personeelsleden op onze SBO-scholen hebben een empathische basishouding en
werken met een zeer hoge betrokkenheid en geïnspireerd vanuit hun opdracht, met het totaal van
onderwijsbehoeften en de complexiteit daarvan van de leerlingen in hun groep. Samen zorgen ze als team ervoor dat
leerlingen uitgedaagd en begeleid worden met een structuurvolle aanpak en met hoge verwachtingen, waardoor
leerlingen zich veilig, competent en gewaardeerd voelen.
Leerkrachten zijn in staat om kwalitatief sterk adaptief onderwijs te verzorgen en een goed pedagogisch en
werkklimaat hiervoor te creëren.
Leerkrachten beschikken over orthopedagogische en orthodidactische competenties en specialismen mede door
opleidingen: gespecialiseerde groepsleerkracht, OSO, RT, leesspecialist, IB, specialist JRK, gedragsspecialist en
specialist bewegingsonderwijs.
In de begeleiding kan daarnaast gebruik gemaakt worden van diverse specialismen. Op grond van specifieke
onderwijsbehoeften kunnen teamleden zoals psycholoog, orthopedagoog, logopedist, onderwijsassistent worden
ingeschakeld.
Aan de 3 SBO-scholen zijn ook externe deskundigen verbonden, zoals kinderfysiotherapeut, speltherapeut en
schoolmaatschappelijk werkende.
SBO versus SO:
Het onderscheid tussen de SBO-scholen en de huidige REC 4 scholen zit in de grens t.a.v. begeleiding op grond van
de gedrags- , sociaal-emotionele en persoonlijkheidskenmerken van leerlingen.
Voor leerlingen met hulpvragen op het gebied van zelfsturing, met internaliserend en externaliserend
probleemgedrag, emotionele instabiliteit en agressief gedrag, hulpvragen die de didactische en persoonsontwikkeling
sterk belemmeren, is de expertise en zijn de begeleidingsmogelijkheden op een school voor speciaal onderwijs meer
passend.
Ook bij de scholen voor speciaal onderwijs zijn er echter grenzen:
- Wanneer een leerling bijv. structureel één op één begeleiding nodig heeft vanwege de veiligheid van de
leerling voor zichzelf of voor zijn omgeving
- wanneer de zelfredzaamheid en zelfstandigheid vanwege beperkingen minimaal is.
- wanneer verzorgingsbehoeften groot zijn of medische handelingen structureel noodzakelijk zijn
- wanneer zintuiglijke beperkingen zodanig zijn dat, in combinatie met de onderwijsbehoeften van de andere
leerlingen, de noodzakelijke begeleidingsmogelijkheden ontbreken.
Beoordeling of aan leerlingen passend onderwijs kan worden geboden, gebeurt altijd op individuele basis, waarbij
gekeken wordt naar de onderwijsbehoeften van de betreffende leerling en de begeleidingsmogelijkheden van de
school, ook op de langere termijn.
Van indiceren naar arrangeren versie 28-05-2014
Pagina 24
Speciaal basisonderwijs (SBO) de Balans , de Horst en Op de tump.
Thema
Kenmerken van het onderwijs/
onderwijskundige expertise
Huidige taken en
verantwoordelijkheden naar
het basisonderwijs vanuit het
SBO
SBO de Balans (Roermond)
HGW- aanpak voor (sub)groepen.
HGPD- aanpak voor individuele leerlingen.
Voor alle leerlingen een OPP.
Uitgaan van mogelijkheden, denken in kansen
Leeromgeving is kindgericht, uitnodigend,
vriendelijk, uitdagend.
Passend leerstofaanbod middels
groepsplannen.
Sterke zorgstructuur.
Vroegtijdige signalering, analyseren, proactief
handelen.
Verbinding met en inzet van ZAT.
Aanpak vanuit expertgroepen.
SBO de Horst (Echt)
Het richten op kansen en minder op
bedreigingen.
Werken in heterogene groepen met aanbod
dat is gebaseerd op convergente
differentiatie.
Een breed zorgcontinuüm dat uitgaat van
kansen.
Een aanbod dat gebaseerd is aspecten van
meervoudige intelligentie, coöperatieve
werkvormen, hersenwerk en
systeemdenken.
Opbrengstgericht werken met meetbare en
schaalbare resultaten.
Een sterk pedagogisch klimaat op basis van
rust, regelmaat en reinheid.
Het bieden van een veilige en
gestructureerde omgeving, werkend naar
meer eigen verantwoordelijkheid en
eigenaarschap van de leerling.
De éénzorgroute vormt de basis voor het
model leerlingenondersteuning.
Centraal daarin staat het OPP met de
ondersteuningsbehoefte van de leerling, de
afstemming op de leerling, het verankeren
van de ondersteuningsbehoefte in sub
groepen en groep.
Verbinding met en inzet van zorgteam en
ZAT.
Externe ondersteuning die op locatie wordt
geboden in de vorm van ergotherapie,
fysiotherapie, logopedie,
dyslexiebegeleiding.
Intensieve contacten met ouders op basis
van full-partner.
SBO Op de tump (Heel)
HGW- aanpak voor (sub)groepen.
HGPD- aanpak voor individuele leerlingen.
Voor alle leerlingen een OPP.
Sterke zorgstructuur.
Onderwijs op maat, opbrengstgericht en
afgestemd op mogelijkheden en talenten.
Structuurvolle, consequente en voorspelbare
aanpak en benadering.
Een uitdagende leeromgeving.
PAB na aanvraag PCL
Trajectbegeleiding na aanvraag PCL
Observatie/ gesprekken met BAO voor
“kleinere” vraagstelling zonder interventie PCL
Op basis van de opdrachten uit het zorgplatform wordt ondersteuning geboden
door:
1 psycholoog
2 IB-ers
Opmaat-onderwijsbegeleiding, Opmaat-plus
(met AB) en het Dienstencentrum onderwijs &
zorg (met loketfunctie en ZAT op SWV-niveau).
Functies:
2 Psychologen
Van indiceren naar arrangeren versie 28-05-2014
Pagina 25
Sterk pedagogisch klimaat.
Begeleiden van leerlingen met IQ >50.
Werken met profielen en leerlijnen.
Werken met (sub)groepsplannen.
Commissie van begeleiding.
Verbinding met en inzet van ZAT.
3 leerkrachten met specialisaties:
SVIB
Het jonge kind
Gedragsspecialisatie
Rekenspecialisatie
Dyslexiespecialisatie
Kwaliteiten vanuit
ondersteuningsprofiel
Werken met handelingsgerichte
groepsplannen,uitstroom perspectieven
voor alle leerlingen en OPP’s en waar
nodig met individuele handelingsplannen
Vaststellen en aanpassen
ontwikkelingsperspectief danwel
leerrendementsverwachting per
hoofdvakgebied
Monitoring leeropbrengsten in relatie tot
leerrendementsverwachtingen in
vergelijking tot het uitstroomperspectief
Expertisegroepen op gebied van taal,
rekenen, SEO en WO/techniek die volgens
taakstelling werken aan geïnitieerde
operationele plannen die bijdragen aan de
schoolontwikkeling
Inzet deskundigheid
onderwijsondersteuners met
behandeltaken
Duidelijke zorgstructuur
Van indiceren naar arrangeren versie 28-05-2014
Een duidelijke en eenduidige
pedagogische aanpak binnen de
groepen.
Een pedagogisch klimaat dat zich
kenmerkt door een positieve
benadering in de basis.
Heterogeniteit van de groepen,
verschillen bieden kansen
Hoge mate van planmatig werken
gebaseerd op vaste afspraken en
pragmatische handelen vanuit de
onderwijskundige visie.
De ondersteuningsbehoefte en het
plannend aanbod worden verwoord in
een OPP.
Een lerende organisatie waarin
ontwikkeling van leerkracht gekoppeld
is aan de ondersteuningsvragen van
het kind en de ontwikkeling van de
organisatie.
Pagina 26
1
1
1
1
1
Orthopedagoge
Teamleider met opleiding IB,
AB-er met specialisatie autisme
Psychologisch assistente
Creatief / speltherapeute
Het formuleren van de onderwijsbehoeften
van de leerlingen.
Het volgen van de sociaal-emotionele
ontwikkeling van de leerlingen en het
versterken van de sociale competenties.
Specifieke kwaliteiten op het gebied van
de leerlingenondersteuning: de planmatige
leerlingenzorg en een vrij breed
ondersteuningsaanbod.
Hiermee kunnen we t.a.v. een breed scala
aan ondersteuningsbehoeften van
leerlingen de juiste begeleiding en
afgestemde expertise bieden.
Planmatig werken aan de
onderwijskwaliteit.
Het werken met OPP voor alle leerlingen
leidt tot een planmatige aanpak, waarbij
we hoge verwachtingen hebben van de
leerlingen.
Het volgen, sturen van de ontwikkeling
van de leerlingen, zowel didactisch als op
sociaal-emotioneel gebied.
De opbrengstgerichte cultuur is in de
afgelopen schooljaren sterk ontwikkeld.
De expertise van leerkrachten, IB-ers en
onderwijs ondersteunend personeel vormt
een extra kwaliteit.
Pedagogische kwaliteiten en het schoolklimaat vormen een extra kwaliteit.
Werkprocessen m.b.t. de leerlingondersteuning en verdeling van taken en
verantwoordelijkheden zijn duidelijk.
Welke expertise is aanwezig en waar ligt de grens voor de SBO-scholen ?
Domein
Motorisch functioneren
Zintuiglijk functioneren
Aanwezige expertise
Kinderen met lichte motorische hulpvragen kunnen worden geplaatst.
Een redelijke mate van zelfstandigheid is een vereiste.
Kinderen met een lichte visuele of auditieve beperking zijn
toelaatbaar. Ervaring in begeleiding van deze leerlingen is aanwezig.
Waar ligt voor ons de grens?
Bij leerlingen die veel zorg (verzorging) nodig hebben, leerlingen
die structureel fysieke ondersteuning nodig hebben.
We zien geen mogelijkheid voor het begeleiden van leerlingen met
een ernstige visuele of auditieve beperking.
Wanneer gebarentaal noodzakelijk is en leerlingen daardoor zeer
beperkt kunnen communiceren.
Wanneer zorg en persoonlijke begeleiding centraal staan.
Belemmeringen bij het zelfstandig
uitvoeren van algemene dagelijkse
verrichtingen.
Een bepaalde mate van zelfredzaamheid is voorwaarde: leerlingen
moeten zelfstandig naar het toilet kunnen, zichzelf kunnen aan- en
uitkleden. Kinderen moeten zindelijk zijn.
Cognitieve beperkingen
SBO-scholen hebben ervaring in de begeleiding van leerlingen met
een IQ ca. 50 en hoger. Onderwijsdoelen worden afgestemd op de
mogelijkheden van de leerlingen.
Voor het SBO ligt de ondergrens IQ tussen 45 en 50.
Voorwaarde hierbij is dat de leerlingen didactisch leerbaar zijn met
streefdoelen leerlijn 0,3.
Sterke cognitieve vaardigheden
(meer- en hoogbegaafdheid)
Op de SBO-scholen is weinig / geen expertise aanwezig in de
begeleiding van meer- en hoogbegaafde leerlingen.
Communicatieve beperkingen
(spreken en luisteren)
Expertise op communicatief gebied bij leerkrachten en logopedisten
van de SBO-scholen aanwezig.
In principe geen grens voor meer- en hoogbegaafde leerlingen. Bij
gediagnosticeerde hoogbegaafde leerlingen met gecombineerde
problematiek, m.n. op het gebied van gedrag vinden gesprekken
plaats m.b.t. de toelaatbaarheid.
Wanneer de communicatie met medeleerlingen zeer beperkt
mogelijk is. Als leerlingen in een isolement dreigen te geraken
a.g.v. taalspraakproblemen. Wanneer gebarentaal noodzakelijk is.
Wanneer continu 1 – 1 begeleiding nodig is.
Gedrag moet hanteerbaar zijn, de veiligheid van medeleerlingen
en leerkrachten mag niet in het geding komen.
Wanneer het kind zichzelf iets aandoet of dreigt dit te doen.
Wanneer de leerling een gevaar is voor zichzelf en voor anderen.
Als het welbevinden van het kind in gevaar komt / is, mede door
emotionele instabiliteit.
Agressief gedrag (verbaal en fysiek).
Als het kind grensoverschrijdend en niet beheersbaar gedrag
vertoont en / of niet aanspreekbaar is op zijn/haar gedrag.
Geen grens, beheersbaar
Zelfstandigheid
Zelfsturing en zelfcontrole
Internaliserend probleemgedrag
Externaliserend probleemgedrag
Emotionele instabiliteit
Agressief gedrag
Onvoldoende sociale vaardig-heden
(o.a. manipuleren en pesten)
Angsten (waaronder faalangst)
Dwangen en tics
Van indiceren naar arrangeren versie 28-05-2014
Pagina 27
Speciaal onderwijs REC 3 scholen: Herman Broerenschool en De Maaskei voor ZML en MG
Algemene kenmerken:
Deze SO-scholen kenmerken zich als doelgroepenschool voor leerlingen met een verstandelijke beperking en bijkomende stoornissen door een specifiek(e), specialistisch(e) en verdiept(e)
aanbod en begeleiding. De scholen bieden speciale ondersteuning aan leerlingen, die door hun beperking niet in staat zijn om deel te nemen aan het reguliere onderwijs.
Enkele kenmerkende uitgangspunten en opvattingen bij de doelgroepenbenadering:
- Door de mate van de verstandelijke beperking (IQ varieert van 70 tot <35) zijn de ontwikkeldoelen gevarieerd. Bijkomende belemmeringen zijn vaak motorische, zintuiglijke handicaps,
prikkelverwerkingsproblemen, epilepsie, autisme, spraaktaalproblemen en ADHD.
- De doelgroep heeft betrekkelijk uniforme onderwijs- en ondersteuningsbehoeften.
- Leren in homogene groepen van leerlingen met betreffende onderwijsbehoeften heeft voorkeur .
- De expertise die de doelgroep nodig heeft vraagt een omgeving van een specialistische voorziening.
Kleine groepen, waarin gewerkt wordt met 3 leerlingstromen en met groepsplannen (7-13 leerlingen)
Aparte specifieke structuurgroep (autisme/gedrag) (Herman Broerenschool)
ZON groep waarin leerlingen extra zorg en ondersteuning nodig hebben en veilige omgeving om zich te kunnen ontwikkelen
Kenmerken van het onderwijs/
onderwijskundige expertise
De
-
beide scholen bieden:
Gedifferentieerd, geïndividualiseerd en planmatig onderwijs.
Structuurvolle, veilige en voorspelbare leeromgeving
Een orthopedagogische en orthodidactische aanpak
Doelgericht en betekenisvol onderwijs en onderwijs op maat, afgestemd op mogelijkheden
Sterk pedagogisch klimaat, gebaseerd op de behoeften van leerlingen aan competentie, relatie en autonomie
Voor alle leerlingen een OPP/HGPD/individuele leerlijnen (eigen leerlingvolgsysteem)
Duidelijke interne en externe zorgroute (Ortho-zorgteam; C.v.B.; verbinding met ZAT)
Binnen het onderwijs is veel aandacht voor spel, zintuiglijke, en sociaal-emotionele ontwikkeling.
Expertise op het gebied van SVIB, SPELdiagnostiek en sensorische integratie problemen is aanwezig.
Beide SO-scholen beschikken over verzorgingsruimtes, snoezelruimte, behandelruimte, ruimtes voor 1op1 begeleiding, praktijklokalen en
aangepaste toiletten. Beide scholen zijn ook rolstoeltoegankelijk.
Teamleden van beide scholen hebben expertise op het gebied van de begeleiding van leerlingen met een verstandelijke beperking, het
begeleiden van leerlingen met moeilijk gedrag, met ASS, met MG leerlingen en leerlingen met sensorische integratieproblemen.
Huidige taken en
verantwoordelijkheden naar
het basisonderwijs vanuit het
SO
De Herman Broerenschool
De Herman Broerenschool heeft een eigen AB-dienst. De
medewerkers van deze dienst verzorgen ambulante begeleiding,
voorlichting, geven advies en ondersteunen op leerlingniveau (LGF),
ouders en leerkrachten.
Kwaliteiten vanuit
ondersteuningsprofiel
-
Er wordt gewerkt met kleine groepen (7 – 13 leerlingen) en met
groepsplannen.
Van indiceren naar arrangeren versie 28-05-2014
De Maaskei
Het schoolbestuur SSONML van SO De Maaskei heeft een
ambulante dienst van waaruit ambulante begeleiding, diagnostiek,
advies en informatie worden gegeven.
-
Er wordt gewerkt met kleine groepen en met 3 leerlingstromen
en met groepsplannen.
Pagina 28
-
Aparte specifieke structuurgroep (autisme / gedrag).
Zorggroep (merendeel laag functionerende kinderen)
Teamleden hebben met name expertise op het gebied van:
- de manier waarop leerlingen met een verstandelijke beperking
leren en in het leven staan.
- gedrag / weerbaarheid en agressiehantering (omgaan met
moeilijk gedrag)
- omgang/communicatie met (allochtone) ouders
- begeleiden van leerlingen met een verstandelijke beperking én
een ASS (diverse niveaus) en andere stoornissen.
- ondersteunende communicatievormen: bijv. Nederlands met
ondersteunende Gebaren of het gebruik van PEC's
(
individueel foto-verwijzingsprogramma).
- begeleiden van leerlingen met een MG-indicatie: diepe stoornis
in de intellectuele ontwikkeling met een zeer beperkt
gedragsrepertoire, oftewel het samengaan van een
verstandelijke en lichamelijke beperking.
- Begeleiden van leerlingen die bij hun ontwikkeling ernstig
gehinderd worden door sensorische integratieproblemen: extra
therapieën en specifieke aanpak en hulpmiddelen.
Specifieke expertise binnen het team aanwezig:
- School video interactie begeleiding
- Speldiagnostiek
- Analyse kindertekening
- Onderwijs aan ASS kinderen
- Onderwijs aan laagfunctionerende kinderen (vaak een
combinatie van onderwijs en zorg)
- Sensorische integratieproblemen
- Muziek
- Specifieke leerstoornissen: lees- en rekenproblemen
- Ondersteunende communicatievormen
(te onderscheiden naar gecertificeerde expertise en ervaring)
-
Er is een ZON-groep, waarin leerlingen, die extra zorg en
ondersteuning en een veilige omgeving nodig hebben, zich
kunnen ontwikkelen
- Het onderwijsaanbod wordt in samenwerking met ouders,
begeleiders en andere betrokkenen afgestemd op de
individuele en specifieke situatie van elke leerling.
- Het begeleiden van leerlingen in de ZON-groep (onderwijszorggroep) met extra zorg en ondersteuning.
- Het begeleiden van leerlingen met een ontwikkelingsachterstand en tevens ASS door inzet van het autisme team
Maaskei (ATM) , o.a. met het programma TEACCH.
- Het begeleiden van leerlingen met behulp van het Plancius
project waarbij communicatie, sensomotoriek, sociaalemotionele ontwikkeling, spelontwikkeling en zelfredzaamheid
onderdelen vormen.
- Om leerlingen te ondersteunen in de communicatie wordt
gebruikgemaakt van picto’s en van Nederlands met Gebaren.
- Om leerlingen te leren lezen en spreken wordt Leespraat
ingezet.
- Ten behoeve van de sociale ontwikkeling wordt het programma
MISC gebruikt.
- Kennis en expertise binnen het team op het gebied van
psychopathologische problematieken.
Specifiek aandacht en methodieken t.b.v. handicapbeleving
De hierboven genoemde expertise binnen de teams van de Herman Broerenschool en SO de Maaskei is nagenoeg gelijk.
Van indiceren naar arrangeren versie 28-05-2014
Pagina 29
Welke expertise is aanwezig en waar ligt de grens voor deze SO-scholen ?
Domein
Aanwezige expertise
Waar ligt voor ons de grens?
Motorisch functioneren
Leerlingen met motorische hulpvragen in samenhang met een
verstandelijke beperking kunnen worden geplaatst (ook lichamelijk
beperkte kinderen)
Leerlingen met een visuele of auditieve beperking zijn toelaatbaar.
Ervaring is aanwezig; met name ‘alternatieve’ communicatievormen
(gebarentaal, PECS) zijn bekend/worden gebruikt. Vaak ook nog extra
AB-begeleiding vanuit cluster 1 of 2.
Volledige expertise aanwezig; behoort tot het school/ontwikkelingsprogramma. Hier hebben we specifieke leerlijnen voor.
Leerlingen met ernstige medische problematiek, die structureel
professionele verpleegzorg nodig hebben
Zintuiglijk functioneren
Belemmeringen bij het zelfstandig
uitvoeren van algemene dagelijkse
verrichtingen
Cognitieve beperkingen
Ondergrens is er in principe niet. In de praktijk is het veelal zo dat
deze grens gemaakt wordt bij een ontwikkelingsleeftijd van 20-24
maanden (IQ ca. 35). Bovengrens ligt rond een IQ van 70.
Ontwikkelingsperspectief/handelingsplan en leerlijnen worden
afgestemd op de mogelijkheden van de leerlingen.
Sterke cognitieve vaardigheden
(meer- en hoogbegaafdheid)
Communicatieve beperkingen
(spreken en luisteren)
Zelfstandigheid
n.v.t. Leerlingen behoren niet tot de doelgroep.
Zelfsturing en zelfcontrole
Internaliserend probleemgedrag
Externaliserend probleemgedrag
Expertise duidelijk aanwezig bij het personeel ( zie ook zintuiglijk
functioneren). Altijd inzet van logopedie.
Expertise duidelijk aanwezig. Aanleren van zelfstandigheid
(zelfredzaamheid) behoort tot de ontwikkelingsdoelen/leerlijnen.
Idem
Expertise aanwezig (leerkrachten, ortho-zorgteam). Indien nodig
wordt er –samen met ouders- advies gevraagd bij een
kinderpsychiater (verwijzing): observatie, hulpverlening.
Idem (door elk teamlid ‘weerbaarheidstraining’ gevolgd)
Van indiceren naar arrangeren versie 28-05-2014
Ernstig beperkte leerlingen; bijv. totaal blinde of doofstomme
kinderen (cluster 1 of 2 verwijzing)
Leerlingen die in voorwaardelijke zin nog niet toe zijn aan een
schoolse omgeving.
Wanneer leerlingen de hele schooldag door hierbij 1 op 1
begeleiding nodig hebben (is m.n. van toepassing op de Herman
Broerenschool)
Leerlingen die niet structureel deel kunnen nemen aan het
groepsgebeuren, c.q. de hele dag 1 op 1 ondersteuning
behoeven.( ook dit geldt m.n. voor de Herman Broerenschool)
Leerlingen die een dusdanige specifieke expertise/begeleiding
nodig hebben dat verwezen moet worden naar een zorginstelling
met onderwijsmogelijkheden.
(Voor de Maaskei is dit laatste een speerpunt: de school is op
weg om gepaste begeleiding te bieden aan deze leerlingen door
samenwerking met zorgpartners.)
n.v.t.
n.v.t.
Wanneer leerlingen de hele schooldag door hierbij 1 op 1
begeleiding nodig hebben.
Idem.
Wanneer niet meer kan worden voldaan aan de hulpvraag van
het kind; dan volgt verwijzing naar een behandelingsinstituut.
Leerlingen met ernstige externaliserende gedragsproblemen
en/of die fysieke begrenzing behoeven om de veiligheid van
Pagina 30
Domein
Aanwezige expertise
Waar ligt voor ons de grens?
zichzelf, de medeleerlingen en het personeel te waarborgen.
Emotionele instabiliteit
Expertise aanwezig; vaak onderdeel van verstandelijke beperking.
Wanneer niet meer kan worden voldaan aan de hulpvraag van
het kind (bijv. psychiatrische stoornis); dan volgt verwijzing naar
een kinderpsychiater/behandeling.
Agressief gedrag
Expertise aanwezig; door elk teamlid ‘weerbaarheidstraining’
(agressiehantering) gevolgd
Onvoldoende sociale vaardigheden
(o.a. manipuleren en pesten)
Angsten (waaronder faalangst)
Expertise aanwezig
Leerlingen met ernstige gedragsproblemen en/of agressief en/of
destructief gedrag, die regelmatig fysieke begrenzing behoeven
om de veiligheid van zichzelf, de medeleerlingen en het
personeel te waarborgen
Geen grens
Dwangen en tics
Expertise bij leden van het ortho-zorgteam aanwezig; adviezen naar
leerkrachten
Expertise bij leden van het ortho-zorgteam aanwezig. Indien nodig:
cyclus van gesprekken (counseling; coaching)
Wanneer niet meer kan worden voldaan aan de hulpvraag van
het kind (bijv. psychiatrische stoornis); dan volgt verwijzing naar
een kinderpsychiater/behandeling
Wanneer niet meer kan worden voldaan aan de hulpvraag van
het kind (bijv. psychiatrische stoornis); dan volgt verwijzing naar
een kinderpsychiater/behandeling
Speciaal onderwijs REC4 scholen: Latasteschool, Spoorzoeker en Widdonckschool
Algemene kenmerken:
Kenmerken van het onderwijs/
onderwijskundige expertise
Wij werken vanuit een ecologisch perspectief. Ondanks de ernstige gedragsproblemen waar onze leerlingen mee te kampen hebben, willen
wij niet in de eerste plaats het kind een defect toekennen. In onze visie wordt probleemgedrag gedefinieerd als gedrag dat slecht ‘past’ in
de setting waarin men verkeert.
Benader je complexe gedragsproblemen vanuit ecologisch pedagogisch perspectief, dan kijk je niet alleen naar de leerling zelf, maar ook
naar alle andere (omgevings)factoren die het moeilijke gedrag mogelijk beïnvloeden. De complexe, sociale, multiculturele, fysieke,
technische en virtuele wereld waarin kinderen en jongeren opgroeien, stelt hen voor ingewikkelde uitdagingen. Deze uitdagingen gaan
veelal verder dan de individuele belangen en behoeften en raken het welzijn van de omgeving (gezin, familie, vrienden, school, enzovoort)
waarvan zij deel uitmaken. In de ecologische benadering staat de mens niet los: een ecologisch pedagoog beschouwt de wereld als een
netwerk van verschijnselen, die onderling afhankelijk en fundamenteel met elkaar verbonden zijn.
Indicaties als gedrags- en ontwikkelingsstoornissen worden wel erkend, maar zijn vooral relevant voor de diagnostiek. De medewerker die
rechtstreeks met het kind interacteert heeft vooral te maken met uitingsvormen van gedrag. Gedragsproblemen hebben ook te maken met
persoonlijke historiciteit, transactionele overdracht, normen en waarden, cultuur, en tijdgeest. Een gedragsprobleem is daarom een sociaal
construct, geplaatst binnen een context. Hetzelfde geldt voor onze opvattingen over “Goed onderwijs”: veranderende omstandigheden in
de samenleving, wetenschappelijke inzichten en specifieke veranderingen binnen het onderwijs zijn van invloed op het onderwijsaanbod. In
de komende jaren staat het werken vanuit een ontwikkelingsgericht en effectief onderwijsaanbod centraal. Ontwikkelingsgericht, omdat elk
kind recht heeft op een eigen ontwikkelingsperspectief en daarbij passend onderwijsaanbod. Resultaatgericht, omdat meetbare
leerresultaten steeds belangrijker worden om tot een doelgerichte invulling van onderwijsbehoeften te komen.
Goed onderwijs/ Goede dienstverlening betekent investeren in de preventie van problemen en herstel van het systeem.
Van indiceren naar arrangeren versie 28-05-2014
Pagina 31
Huidige taken en
verantwoordelijkheden naar
het basisonderwijs vanuit het
SBO
Dat doen wij middels:
•
de versterking van het regulier onderwijs
•
de basishouding van de medewerkers;
•
de kwaliteit van de instructie en uitdagende leeromgeving;
•
de kwaliteit van het klassenmanagement (voorspelbaar en gestructureerd);
•
de samenwerking met ouders/verzorgers/externe partners;
•
de kwaliteit van de ambulante dienstverlening;
•
schoolbeleid en leiderschap.
Triade Ambulante Dienst Midden Limburg verzorgt Rugzak Ambulante Begeleidingen (RAB) voor leerlingen met nu nog een cluster 4indicatie en die onderwijs volgen in het regulier (speciaal) basisonderwijs, het regulier voortgezet onderwijs en het middelbaar
beroepsonderwijs. Verder verzorgen wij ook Preventieve Ambulante Begeleiding (PAB) voor niet-geïndiceerde leerlingen in de diverse
samenwerkingsverbanden voor primair onderwijs en voortgezet onderwijs en voor het middelbaar beroepsonderwijs in de regio Roermond
en Weert Incidenteel wordt ook Terugplaatsing Ambulante Begeleiding (TAB) geleverd.
Verder biedt Triade de mogelijkheid om op pedagogische wijze kinderen met gedragsproblemen te ondersteunen en te coachen binnen
zowel peuterspeelzalen als buitenschoolse opvang. We verzorgen begeleiding op maat, die goed aansluit op de ervaring en deskundigheid
van de medewerkers in de peuterspeelzalen en de buitenschoolse opvang.
Afhankelijk van de actuele hulpvragen of ondersteuningsbehoeften biedt Triade Midden Limburg een uitgebreid scala van cursussen en
trainingen voor leerlingen, (groepen van) leerkrachten, ouders en/of schoolteams. Dit alles ter ondersteuning bij het aanpakken van
voorkomende problemen op het gebied van gedrags- en omgangsproblemen.
Kwaliteiten vanuit
ondersteuningsprofiel
Wij bereiden kinderen en jongeren voor op hun toekomstige plaats in onze samenleving. De scholen van onze stichting zijn er voor
leerlingen van 4 tot en met 23 jaar, die ernstige, complexe gedragsproblemen, psychiatrische problemen en/of leerproblemen ervaren.
Uitgangspunt in onze aanpak zijn de onderwijsbehoeften van de leerlingen. Wij richten ons primair op leerlingen met de meest complexe
gedragsproblemen en daarnaast op die leerlingen die kunnen profiteren van onze aanpak.
Wij richten ons ook op de ouders van onze leerlingen en de partners in de jeugdhulpverlening.
Wij bieden onze leerlingen een passend ontwikkelings- en opbrengstgericht onderwijsprogramma of begeleidingsprogramma (ambulante
dienstverlening). Dat doen wij in een leeromgeving die de ontwikkelingsmogelijkheden optimaal stimuleert en die leerlingen tot hun recht
laat komen.
Wij stemmen onze werkwijze af met onze leerlingen, hun ouders en partners in het onderwijs en de jeugdhulpverlening. Ons aanbod is
bovendien afgestemd op de leefwereld van onze leerlingen. Op onze scholen en binnen de ambulante dienstverlening wordt gewerkt vanuit
een gedeelde visie, die elke dag zichtbaar is voor leerlingen, hun ouders en onze partners.
“Wij hebben zorg voor ieder ander, met name voor hen die het moeilijker hebben dan wijzelf en dat doen wij door onze grote
betrokkenheid.”
Onze medewerkers zetten zich elke dag onverminderd betrokken in voor onze leerlingen, die het allemaal een stuk moeilijker hebben dan
wijzelf. Zij gaan door waar anderen stoppen, vinden betekenis in hun werk, doen hun werk met plezier, geven net dat onsje meer en
vinden ieder kind de moeite waard om hun best voor te doen.
Van indiceren naar arrangeren versie 28-05-2014
Pagina 32
Onze kernwaarden (en onze beelden daarbij)
Wij delen drie kernwaarden binnen de Aloysius Stichting: kracht, onvoorwaardelijkheid en passie.
Kracht is waarmee wij dagelijks ons werk doen. Beelden en omschrijvingen die hier voor ons bij horen zijn: leerlingen en medewerkers in
hun kracht zetten, eigen kracht ontwikkelen, leerlingen krachtige persoonlijkheden laten worden, stevig in je schoenen staan en een
krachtige leeromgeving.
Wij zijn er onvoorwaardelijk voor onze leerlingen. Beelden en omschrijvingen die hier voor ons bij horen zijn: doorgaan waar anderen
stoppen, loslaten als het goed gaat, blijven zoeken naar mogelijkheden, in goede en slechte tijden, elkaar nemen zoals iedereen is,
onbaatzuchtigheid en ‘mag het een onsje meer zijn’?
Wij doen ons werk met passie. Beelden en omschrijvingen die hier voor ons bij horen zijn: met je hart, energiek, plezier, gedrevenheid,
samen met anderen en ons werk is de moeite waard.
Kerncompetenties: samen blijven leren
Iedere medewerker is binnen onze organisatie vrij om binnen zijn/haar opdracht eigen keuzes te maken om resultaatgericht en effectief te
(kunnen) werken. Dat kan alleen sámen met collega’s. Daarom stimuleren we teamontwikkeling, via onderlinge uitwisseling van informatie,
kennis en ervaringen en staat coöperatief leren voorop.
De Aloysius Stichting is een lerende organisatie die investeert in:
het professionele product (het beste onderwijs of dienstverlening in een krachtige leeromgeving en draait om problemen
voorkomen en het bekrachtigen van de authenticiteit van ieder kind).
de professionele medewerker (die uniek is, kwaliteiten heeft en die zich kan ontwikkelen door planmatig met en van elkaar een
leven lang te leren. Zo kan hij/zij bijdragen aan goed onderwijs)
een professionele organisatie (die de piketpalen uitzet, kaders biedt, primaire (onderwijs)processen ondersteunt, heldere
managementinformatie biedt en die transparant en efficiënt werkt)
Om onze missie, visie en strategie in praktijk te brengen, vragen wij van onze medewerkers drie kerncompetenties: authenticiteit,
ontwikkelingsgerichtheid en doorzettingsvermogen.
Authenticiteit is het vermogen om een sterke persoonlijke aantrekkingskracht en natuurlijke invloed op mensen uit te oefenen. Die wordt
ervaren als waarachtig, open en transparant.
Kinderen persoonlijk begeleiden en leiding geven aan kinderen (en soms ook medewerkers) op zo’n manier dat kinderen (en medewerkers)
zich kunnen ontplooien, in relatie tot anderen. Dat vraagt om ontwikkelingsgerichtheid.
Doorzettingsvermogen is belangrijk om uit eigen beweging, innerlijke drang of motivatie je prestaties voortdurend te verbeteren ten gunste
van de ontwikkeling van onze leerlingen.
Deze drie kerncompetenties geven richting aan de (team)ontwikkelprogramma’s die wij uitvoeren. De functiegerichte en persoonsgerichte
competenties die aansluiten bij het verzorgen van het onderwijs aan onze leerlingen, worden hieraan toegevoegd voor medewerkers.
Van indiceren naar arrangeren versie 28-05-2014
Pagina 33
Welke expertise is aanwezig en waar ligt de grens voor deze SO scholen.
Domein
Motorisch functioneren
Zintuiglijk functioneren
Belemmeringen bij het zelfstandig
uitvoeren van algemene dagelijkse
verrichtingen
Cognitieve beperkingen
Sterke cognitieve vaardigheden
(meer- en hoogbegaafdheid)
Communicatieve beperkingen
(spreken en luisteren)
Zelfstandigheid
Aanwezige expertise
Kinderen met lichte motorische hulpvragen kunnen worden geplaatst.
Een redelijke mate van zelfstandigheid is een vereiste.
Kinderen met een lichte visuele of auditieve beperking zijn
toelaatbaar. Ervaring in begeleiding van deze leerlingen is aanwezig.
Waar ligt voor ons de grens?
Bij leerlingen die veel zorg (verzorging) nodig hebben, leerlingen
die structureel fysieke ondersteuning nodig hebben.
We zien geen mogelijkheid voor het begeleiden van leerlingen
met een ernstige visuele of auditieve beperking.
Wanneer gebarentaal noodzakelijk is en leerlingen daardoor zeer
beperkt kunnen communiceren.
Een bepaalde mate van zelfredzaamheid is voorwaarde: leerlingen
moeten zelfstandig naar het toilet kunnen, zichzelf kunnen aan- en
uitkleden. Kinderen moeten zindelijk zijn.
In overleg met ouders zijn uitzonderingen bespreekbaar.
SO-scholen hebben ervaring in de begeleiding van leerlingen met een
IQ ca. 70 en hoger. Onderwijsdoelen worden afgestemd op de
mogelijkheden van de leerlingen.
Op de SO-scholen is enige kennis aanwezig in de begeleiding van
meer- en hoogbegaafde leerlingen.
Zelfsturing en zelfcontrole
Internaliserend probleemgedrag
Externaliserend probleemgedrag
Emotionele instabiliteit
Agressief gedrag
Wanneer 1 op 1 begeleiding voor langere tijd noodzakelijk is
doordat de leerling een gevaar voor zijn omgeving vormt.
Als het welbevinden van het kind dermate in het gedrang komt
en school de expertise niet kan leveren
Wanneer 1 op 1 begeleiding voor langere tijd noodzakelijk is
doordat de leerling een gevaar voor zijn omgeving vormt.
Onvoldoende sociale vaardigheden
(o.a. manipuleren en pesten)
Angsten (waaronder faalangst)
Dwangen en tics
Van indiceren naar arrangeren versie 28-05-2014
Pagina 34
Speciaal onderwijs de Wijnberg (REC 4)
Algemene kenmerken:
De ontwikkeling van de leerlingen wordt gekenmerkt door een disharmonisch ontwikkelingsprofiel. De kinderen kenmerken zich door hun
grote behoefte aan rust, regelmaat en structuur en een met veel zorg op te bouwen ritmiek van leven en leren. Binnen de elkaar
aanvullende professionaliteit van Zorg en Onderwijs geldt voor onze kinderen dat aandacht en vertrouwen van volwassenen, maar ook
ervaren dat vriendschappen met leeftijdsgenoten tot nieuw levensgeluk kunnen leiden, erg belangrijk zijn voor deze kinderen (en hun
ouders). Middels diagnose en casuïstiek binnen het Full Service Centrum kunnen o.a. de volgende ontwikkelingsstoornissen bij onze
leerlingen herkend worden :
- Autisme Spectrum Stoornissen:
o Klassiek autisme;
o PDD-NOS;
o Syndroom van Asperger;
o McDD;
- Angst- en stemmingsstoornissen;
-
o Aandachtstekortstoornissen met of zonder hyperactiviteit;
Gedragsstoornissen:
o Oppositioneel opstandige gedragsstoornis (ODD);
o Antisociale agressieve gedragsstoornis (CD);
o Gedragsstoornis NAO;
Reactieve hechtingsstoornissen;
-
Ticstoornissen, waaronder syndroom van Gilles de la Tourette;
-
Voedings- en eetstoornissen;
-
KOPP-problematiek;
-
Leerstoornissen:
o Leesstoornis (dyslexie);
o Rekenstoornis (dyscalculie);
o Stoornis in de schriftelijke uitdrukkingsvaardigheid;
o Nonverbal Learning Disability (NLD);
o Spraak- en/of taalstoornissen;
o Developmental Coordination Disorder (DCD);
Taalproblematiek, taal- en communicatiestoornissen.
-
-
Onderwijsexpertise de Wijnberg ziet ambulante begeleiding als een actieve vorm van serviceverlening. Wij noemen deze kwaliteitsdienst
dan ook: ‘Ambulante begeleiding als service!’
Wij begeleiden kinderen (ouders, school van herkomst, toekomstige school) – waar nodig en waar mogelijk – bij het toeleidingstraject naar
de Wijnberg, maar ook (vanuit de Wijnberg) bij het traject van plaatsing binnen de beste vorm van vervolgonderwijs voor het betreffende
kind.
Heel concreet betekent dit dat wij begeleidende diensten kunnen aanbieden bij:
Van indiceren naar arrangeren versie 28-05-2014
Pagina 35
Preventie: Wijnbergexpertise kan ingeschakeld worden bij het beter in beeld brengen van vraagstukken op het gebied van (acute)
handelingsverlegenheid binnen onderwijs en opvoeding.
Samen met ouders en school (basisschool dan wel speciale basisschool) kan gekeken worden wat er nodig is ten aanzien van de
voortgang van de onderwijsloopbaan van dit kind en welke route er dan wellicht het best gevolgd kan worden;
Toeleiding: scholen (basisonderwijs, voortgezet onderwijs, dan wel speciaal basisonderwijs), ouders informeren over hoe de route
loopt naar de jeugdhulpverlening van de Mutsaersstichting en – zo nodig – naar Wijnbergonderwijs;
Terugplaatsing: kinderen die vanuit de Wijnberg worden teruggeplaatst in een meer reguliere setting van basisonderwijs,
voortgezet onderwijs, dan wel speciaal basisonderwijs, worden begeleid en ondersteund bij het vervolg van hun schoolloopbaan.
Doel is om in nauwe samenwerking met ouders en ontvangende school te zorgen voor een goed doorlopende
onderwijsontwikkeling, op basis van zorgvuldige, professionele, warme overdracht;
Vervolgens participeren wij op vraag en verzoek van collega-instellingen bij ambulante trajecten jeugdhulpverlening – onderwijs,
met name daar waar vanuit Onderwijsexpertise-optiek een rol in informerende en communicerende zin genomen kan worden ten
behoeve van voortgangsprocessen rond (aankomende, nieuwe) leerlingen en hun ouders.
Waar mogelijk zijn onze ambulant begeleiders ook al als rapportageverantwoordelijke betrokken bij de casussen van kinderen
waarvan het bekend is dat zij zullen uitstromen richting regulier (basis)onderwijs.
Van indiceren naar arrangeren versie 28-05-2014
Pagina 36
SO-scholen, buiten de regio Midden-Limburg, deel uitmakend van het SWV 31-02:
SO De Maasgouw REC 3
(Tyltyl)
Alle leerlingen die onderwijs volgen op Tyltylschool de Maasgouw hebben een indicatie voor categorie 2 of 3. De leerlingen zijn onder te
verdelen in drie groepen:
1. Leerlingen met een diepe stoornis in de intellectuele ontwikkeling (IQ < 20).
2. Leerlingen met een ernstige stoornis in de intellectuele ontwikkeling (IQ tussen 20 en 35), in combinatie met bijbehorend zeer beperkt
gedragsrepertoire en bijkomende medische of gedragsproblematiek.
3. Leerlingen met een lichamelijke handicap (zie criteria LG) in combinatie met IQ < 70.
Tyltylschool de Maasgouw richt zich op leerlingen met een IQ beneden 50-60. Als een leerling een IQ heeft tussen de 50 en 60, dan wordt
bekeken of de leerling het best passende aanbod kan krijgen binnen Tyltylschool de Maasgouw of binnen de mytylschool van Adelante.
Veel leerlingen hebben fysieke/motorische beperkingen in combinatie met hun verstandelijke beperking.
Er kan sprake zijn van diverse medische/fysieke/neurologische problematieken: (niet) aangeboren hersenletsel, spasticiteit, cerebrale
parese, dyspraxie, ruggenmergproblemen, skeletaandoeningen, chronische aandoeningen waaronder progressieve ziektebeelden
(stofwisselingsziekte, syndroom van Hunter), chromosoomafwijkingen, epilepsie, hartproblematiek.
- Ernstige medische problematiek waarvoor verpleegkundige zorg nodig is (bijv. canule, katheteriseren, stoma, sondevoeding).
- Grote zorgzwaarte (niet zindelijk, rolstoelafhankelijk).
- Eet- en drinkproblematiek (o.a. sondevoeding).
- Vertraagde of verstoorde prikkel-/informatieverwerking, dan wel problemen met sensorische integratie.
- Zintuiglijke stoornissen: visuele beperkingen (verminderde visus, cerebrale visusstoornis); auditieve beperkingen etc.
- Communicatieve beperkingen (laag taalbegrip, niet of nauwelijks (kunnen) spreken, gebruik van alternatieve / ondersteunende
communicatiemethodieken/-middelen).
- Zeer geringe zelfredzaamheid op gebied van verzorging, alledaagse vaardigheden, communicatie, beperkte sociale weerbaarheid.
- Laag emotioneel ontwikkelingsniveau en/of regulatieproblemen (regulatie van aandacht, emoties, gedrag);
aldus behoefte aan een hierop aangepaste begeleiding (sensitief-responsieve benadering, nabijheid om tot ontwikkeling en communicatie
te komen, ondersteuning m.b.t. regulatie, balans tussen actie en ontspanning, alert zijn om overvraging te voorkomen etc.);
alsook behoefte aan een aangepaste omgeving (kleinschalig, rustig, overzichtelijk, verduidelijking etc.).
- Gedrags- / psychiatrische problematiek o.a. autisme spectrum stoornis (ASS), AD(H)D.
SO de Maasgouw verzorgt geen ambulante begeleiding naar andere scholen van het verband.
SO Ulingshof
Binnen de school is sprake van teamexpertise: kennis, ervaring en vaardigheden die geïntegreerd zijn in de teamaanpak en
geïnternaliseerd in het handelen van alle medewerkers. Daarnaast is ook sprake van specifieke expertise die bij één of meer collega’s
aanwezig is, intern dan wel extern.
Algemeen
De medewerkers van Ulingshof willen de leerling echt ontmoeten, zij werken hard vanuit hun hart. De school is een organisatie waarbij
Van indiceren naar arrangeren versie 28-05-2014
Pagina 37
warmte en betrokkenheid een groot goed is. De medewerkers hebben inlevingsvermogen; zij kunnen goed observeren en luisteren. Maar
zij kunnen ook eisen stellen en de zone van de naaste ontwikkeling opzoeken. Er is sprake van een juiste balans van acceptatie van de
beperking en de stimulering tot ontwikkeling. Telkens op weg om talenten te ontwikkelen.
De medewerkers zijn professionals die naast hun vakmanschap en deskundigheid (orthopedagogisch en -didactisch) affiniteit hebben met
leerlingen met een lichamelijke of meervoudige beperking.
Medewerkers die zich voortdurend willen blijven ontwikkelen en zich verdiepen in de problematiek, maar meer nog in de mogelijkheden
van deze doelgroep.
Theorie en cognitieve kennis moeten vertaald kunnen worden naar de praktijk. We zijn een lerende organisatie.
Alle kinderen hebben een specifieke aanpak nodig m.b.t. 4 ontwikkelingsaspecten:
1. De leerlingen vragen een individuele, pedagogische/didactische aanpak op basis van hun (verminderde) intelligentie en specifieke
leerstoornissen.
2. Ook vragen zij een specifieke aanpak en ondersteuning door logopedist, ergotherapeut en fysiotherapeut op basis van hun
lichamelijke beperkingen.
3. Een groot aantal kinderen heeft bovendien een specifieke vraag m.b.t. handicapbeleving en gedrag. (NLD, ADHD, ASS).
4. Lichamelijke verzorging en verpleging en de route naar een zo zelfstandig mogelijk functioneren zijn voor alle kinderen anders.
Mytylschool Ulingshof heeft zich bekwaamd om voor alle kinderen een eigen leerroute te ontwerpen. Veelal gestoeld op de leerlijnen van
het Plancius, CED, (of SLO voor de LG leerlingen) en uitgaande van de genoemde uitstroomperspectieven; regulier onderwijs, voortgezet
speciaal onderwijs of dagbesteding. Uitstroomperspectief “arbeid” is voor onze leerlingen niet van toepassing.
De eerder genoemde deskundigheden, materialen, methodieken en leermiddelen worden op individuele basis geconcretiseerd en toegepast
binnen de ontwikkelingen vanuit de optiek "één kind, één plan". Dit is gestoeld op het HGPD denken (HandelingsGerichte
ProcesDiagnostiek).
Mytylschool Ulingshof ziet steeds meer MG leerlingen naar school komen en zal zich verder ontwikkelen de benodigde expertise hiervoor in
huis te hebben en door te ontwikkelen. Speciale aandacht zal hierbij uitgaan naar de nieuwe doelgroep; onderwijs aan kinderen met een
IQ <35 in samenwerking met de collega’s van KLEUR.
Specifieke expertise bij delen van het team/teamleden:
Nederlands met Gebaren
Aangepast/toegepast leren lezen, schrijven en rekenen.
Verpleegkundige zorg
Voorbehouden Handelingen (bijvoorbeeld Sondevoeding, katheteriseren enz.)
Spraakcomputers
Mind Express en andere specifieke software
Muziek: de vakdocent muziek krijgt met haar vakkennis en enthousiasme zowel leerlingen als collega's in ontwikkeling.
Dramatische expressie: de vakdocent dramatische expressie krijgt met haar vakkennis en enthousiasme zowel leerlingen als
collega's in ontwikkeling. Het belevingstheater is daar een passend voorbeeld van.
Lichamelijke opvoeding; de vakleerkrachten zorgen met hun specifieke kennis voor bewegingsonderwijs op maat.
Expertise buitenschools snel toegankelijk:
Overige scholen en diensten SSONML
VieCuri Medisch Centrum
KLEUR
BCO
Veerkrachtgroep
Van indiceren naar arrangeren versie 28-05-2014
Pagina 38
-
Mutsaersstichting
CED
CCE
Van indiceren naar arrangeren versie 28-05-2014
Pagina 39
Bijlage 1.
Handelingsgericht integraal indiceren (N. Pameijer)
(Definitie: Handelingsgericht integraal indiceren is een proces van indicatiestelling, waarbij instellingen die
betrokken zijn bij de opvoedingsdomeinen onderwijs, gezin en vrije tijd samenwerken om volgens de uitgangspunten
van het handelingsgericht werken al dan niet gecombineerde onderwijs- en ondersteuningsarrangementen toe te
kennen. Alle professionals werken hierbij vraaggericht: wat is voor dit kind, gezien de doelen die we willen bereiken
en aansluitend bij diens behoeften, het best passende onderwijs- en /of ondersteuningsarrangement ?)
Indicatiestelling op basis van de behoeften van het kind en de ondersteuningsbehoeften van de opvoeders is veel
flexibeler en meer passend, dan op basis van een diagnose of label. Zo kan ook beter tot een meer objectieve
beoordeling en toekenning van een onderwijszorgarrangement worden gekomen.
Het gaat daarbij altijd om het kind in zijn opvoedings- en onderwijssituatie. HII is gericht op de wisselwerking tussen
bevorderende en belemmerende factoren in het kind, diens gezin, de school en de buurtsituatie.
Het gaat altijd om dit kind in deze school, in deze groep, bij deze leraar, van deze ouders, in deze buurt.
Belemmerende en beschermende factoren in het kind, in de school, in het gezin en de buurt bepalen in grote mate de
doelen en inhoud van een ondersteuningsarrangement.
Vanuit verschillende posities en verantwoordelijkheden zoeken betrokkenen gezamenlijk naar oplossingen, waarbij de
belangen van het kind centraal staan.
De onderwijs- en ondersteuningsbehoeften van het kind worden omgezet in een onderwijs- en/of zorgarrangement.
Werken vanuit het principe “één kind, één gezin, één plan”, kan de ondersteuning van een leerling verbeteren, omdat
het leidt tot een gecombineerde aanpak: een aanpak die zich richt op het kind in zijn context: gezin, school en vrij
tijd.
Deze aanpak vergt multidisciplinair overleg, waarbij professionals uit onderwijs en jeugdzorg daadwerkelijk
samenwerken vanuit eenzelfde kader, zodat zij elkaar begrijpen en aanvullen.
Het kind staat centraal en het gaat er om wat een kind wel kan !!
In ieder SWV zal een loket of geleding voor handelingsgerichte toewijzing van ondersteuning binnen het onderwijs
moeten inrichten / bepalen.
Daarbij gelden de volgende doelen:
1. vermindering van de administratieve lasten van dit moment
2. snellere doorlooptijden, een efficiëntere werkwijze en afhandeling
3. geen dubbelingen in onderzoeken en procedures
4. goede informatie-uitwisseling
5. integrale hulp
Het HGW-stappenplan kan als leidraad gebruikt worden:
Stap 1:
verzamelen gegevens
Stap 2:
selecteren van leerlingen met specifieke onderwijsbehoeften (in groepsoverzichten
Stap 3:
het benoemen van de onderwijsbehoeften van de (sub)groepen
Stap 4:
het clusteren van leerlingen met dezelfde onderwijsbehoeften
Stap 5:
het opstellen van een (sub)groepsplan voor een bepaalde periode
Stap 6:
evaluatie of doelen zijn bereikt middels het opnieuw verzamelen van gegevens en deze te
analyseren.
Van indiceren naar arrangeren versie 28-05-2014
Pagina 40
Bijlage 2:
Samenwerking onderwijs – gemeenten in het kader van passend onderwijs en de transitie jeugdzorg.
Uit : Conceptbeleidsplan Jeugdhulp 2014–2016 van de gemeenten in de regio Midden-Limburg.
Gemeenten worden per 01-01-2015 verantwoordelijk voor de jeugdhulp.
Dit betekent een decentralisatie, waarbij de gemeenten taken op verschillende gebieden overnemen van de overheid
op landelijk en provinciaal niveau. Maar het gaat niet alleen over overnemen, het gaat ook om het anders organiseren
van de jeugdhulp, een transformatie.
Deze decentralisatie dwingt gemeenten op diverse domeinen te gaan samenwerken.
Gemeenten bereiden zich voor op de transformatie van de jeugdhulp, zoals schoolbesturen zich voorbereiden op
passend onderwijs Deze ontwikkelingen zijn complementair aan elkaar.
De actuele samenwerking tussen gemeenten en het (primair) onderwijs ziet er als volgt uit:
De gemeenten Nederweert en Weert hebben met de schoolbesturen een Lokaal Educatieve Agenda (LEA) opgesteld
waarin de afspraak is vastgelegd om passend onderwijs en de decentralisatie Jeugdzorg gezamenlijk vorm te geven.
Leudal valt onder het samenwerkingsverband van Midden-Limburg 31-02. Hier wordt op ambtelijk niveau afgestemd
over passend onderwijs en de transitie jeugdzorg. De gemeenten Leudal, Roerdalen, Roermond en Maasgouw kennen
allen een eigen Lokaal Educatieve Agenda en kennen een gezamenlijk afstemmingsoverleg passend onderwijs /
jeugdzorg met de gemeenten en het samenwerkingsverband.
Als eerste zijn er pilots gestart met inzet van jeugd- en gezinswerkers om te onderzoeken hoe de vernieuwing in de
jeugdzorg eruit kan zien. Eerste ervaringen hierin zijn positief.
In









de visienota zijn de volgende richtinggevende keuzes gemaakt:
Hulp passend bij de vraag, snel en vroeg;
De essentie van de jeugdhulp is: zo licht en kort als mogelijk, zo zwaar en lang als noodzakelijk;
Basishouding van alle jeugdhulp = 1Gezin1Plan;
Keuzevrijheid voor jeugdige en gezin bij hulpvorm en jeugdhulppartner;
Opgroeien, ontwikkelen en opvoeden overnemen als veiligheid in geding is;
Verantwoordelijkheid nemen voor alle jeugdigen en gezinnen waar hulp nodig is door aanbieders;
Basisuniformiteit voor alle jeugdigen en gezinnen in Midden-Limburg;
Stabiel, betaalbaar jeugdhulpstelsel met betekenis voor ouders;
Participatie van ouders en jeugdigen vormgeven.
Van indiceren naar arrangeren versie 28-05-2014
Pagina 41
Toekomstmodel
Ook staat in de visienota beschreven hoe we het nieuwe jeugdhulpstelsel zien. Ons nieuwe jeugdstelsel focust op
preventie, een integrale aanpak en (gespecialiseerde) jeugdhulp flexibel en op maat inzetten. Dit model werken we in
uit naar wat we op de middellange termijn willen bereiken.
Het model voor de jeugdhulp in de regio Midden-Limburg ziet er als volgt uit:
Figuur : toekomstmodel
Van indiceren naar arrangeren versie 28-05-2014
Pagina 42
In dit toekomstmodel onderscheiden we:
 de (pedagogische) Civil Society
 de basisvoorzieningen
 het Centrum voor Jeugd en Gezin als spin in het web
 de specialistische jeugdhulp
 het gedwongen kader
(Pedagogische) Civil society
De jeugdwet:
Een van de doelstellingen van de nieuwe jeugdwet is
demedicaliseren, ontzorgen en normaliseren door ondermeer het
opvoedkundig klimaat te versterken in gezinnen, wijken, scholen
voorzieningen als kinderopvang en peuterspeelzalen.
Daarbij is opgenomen dat er een consultatiefunctie moet zijn voor
professionals die werken met jeugd. Specifiek wordt in de
vermeld dat nauwe samenwerking tussen gemeenten en het
onderwijs nog belangrijker wordt als voorheen. Gemeenten en
schoolbesturen dienen gezamenlijk vorm te geven aan die
samenwerking.
en in
jeugdwet
Doelstellingen voor de komende jaren:
Het fundament van het stelstel wordt gevormd door de (pedagogische) civil society in gemeenten, buurten en wijken:
de ouders en omgeving van het kind. In een goed functioneerde gemeenschap zijn ouders en burgers bereid en
betrokken om in hun eigen sociale netwerk binnen het publieke domein verantwoordelijkheid te nemen rond het
opvoeden en opgroeien van kinderen. Deze gemeenschap wordt gevormd door ouders, buren, families, cultuur in de
wijk etc.
Gemeenten hebben een stimulerende rol bij het versterken van deze (pedagogische) civil society. Gemeenten streven
naar een integrale aanpak van burgervragen (uitkering, schuldhulp, wmo, kinderopvang) optimale leefomgeving, denk
hierbij aan kindvriendelijke inrichting van wijken en het stimuleren van de participatie van burgers hierbij, maar ook
aan het CJG.
Ondersteunen, faciliteren en stimuleren van de (pedagogische) civil society gericht op het volledige
sociale domein. Vanuit Wmo perspectief wordt de (pedagogische) civil society de participerende samenleving
genoemd. Het resultaat moet zijn een samenleving in beweging waarin eigen
verantwoordelijkheid wordt genomen en waarin we allemaal mede-opvoeders zijn.
Dit vraagt een cultuuromslag in verwachtingen, het denken en handelen van burgers.
Gemeenten kunnen deze (pedagogische) civil society niet creëren. Een kenmerk van de (pedagogische) civil society
is immers dat de burgers zelf verantwoordelijkheid gaan nemen. Gemeenten kunnen de (pedagogische) civil society
wel stimuleren, onder andere door burgerinitiatieven te belonen en door de basisvoorzieningen te betrekken bij een
cultuurverandering.
De basisvoorzieningen
Doelstellingen voor de komende jaren:



Basisvoorzieningen goede en snel inzetbare ondersteuning bieden bij opvoed- en opgroeivraagstukken waarbij de
zorgstructuur lokaal kan verschillen. Ondersteuning is gericht op versterken van de basisvoorziening of
ondersteuning van de ouder of jeugdigen.
Binnen de zorgstructuur worden ouders en jongeren betrokken bij gesprekken, consultatie bij een specialist en het
opstellen van een gezinsplan.
Basisvoorzieningen leveren een bijdrage aan het ontzorgen, normaliseren en demedicaliseren.
Van indiceren naar arrangeren versie 28-05-2014
Pagina 43
Resultaat:
 Basisvoorzieningen zijn toegerust in de rol van medeopvoeder en kunnen snel en direct professionals betrekken
bij opvoedvraagstukken. Basisvoorzieningen zijn breed toegankelijk: (gratis) kinderopvang voor ouders met
schulden en bij een sociaal medische indicatie.
 Ouders en kinderen met opvoedvragen/problemen zijn ondersteund door professionals die werken bij de
basisvoorziening. Daar waar de basisvoorziening onvoldoende ondersteuning kan bieden is er vanuit de
basisvoorziening laagdrempelige jeugdhulp beschikbaar voor ouders en jeugdigen.
 Ouders en jongeren zijn fullpartner in de (opstart naar) jeugdhulp.
Onder basisvoorzieningen verstaan we de plekken, functies of voorzieningen die deel uitmaken van de “natuurlijke
omgeving” van ouders en jeugdigen: de jeugdgezondheidszorg, de verenigingen, de scouting, de huisartsen, de
kinderopvang, de welzijnswerkers, de scholen, pluspunt etc.
Door jeugdhulp in en om de basisvoorziening te brengen, krijgen ze ondersteuning bij het omgaan met
opgroeiproblematiek. Ondersteuning betekent de basisvoorzieningen “in de eigen kracht zetten” zodat ze zelf verder
kunnen met ouders en jeugdigen. Als dat onvoldoende blijkt wordt vanuit de basisvoorziening het contact gelegd met
de ouders en/of de jeugdigen om hulp op maat te organiseren. Inzet van het Centrum voor Jeugd en Gezin bij de
basisvoorzieningen is daarbij cruciaal.
De huidige zorgstructuur bestaat uit verschillende zorg- of netwerkoverleggen. Deze kunnen lokaal per gemeente of
per samenwerkingsverband van het onderwijs verschillen.
We willen in deze regio vanuit dezelfde uitgangspunten rond de zorgstructuur werken. Momenteel vindt zowel binnen
het PO als VO de nulmeting van het schoolondersteuningsprofiel plaats.
Dit leidt in het voorjaar van 2013 tot het vaststellen van het ondersteuningsprofiel op school-, bestuurs – en
samenwerkingsverbandniveau. Mede op basis van dit profiel wordt de basis-, lichte en zware ondersteuning van de
beide SWV-en vastgesteld. Jeugd-en gezinswerkers van het Centrum voor jeugd en Gezin worden ingezet in de
ondersteuningsstructuur van het onderwijs.
1.1. Het Centrum voor Jeugd en Gezin en toegang tot gespecialiseerde jeugdhulp
De Jeugdwet:
Gemeenten dienen te zorgen voor een herkenbare en laagdrempelige organisatie van de jeugdhulp. Ouders en
kinderen moeten terecht kunnen bij een aangewezen organisatie met vragen en zorgen over opvoeden, opgroeien,
geestelijke gezondheid of de veiligheid van een kind. Hierbij is het van belang dat ondersteuning in de eigen
omgeving wordt geboden, inzetten op eigen kracht en 1Gezin1Plan en 1 regisseur.
Verder concretisering van de toegang volgens de jeugdwet:
Waarborgen dat passende hulp tijdig wordt ingezet, consultatiefunctie voor professionals, directe interventies
realiseren bij crisis, bij complexe hulpvragen of wanneer de veiligheid in het geding is zo snel mogelijk specialistische
jeugdhulp inzetten.
Huisartsen, de medisch specialisten en de jeugdartsen kunnen verwijzen naar specialistische jeugdhulp. Gemeenten
maken met hen en de zorgverzekeraar afspraken over hun “verwijsgedrag”.
Gemeenten in Midden-Limburg kiezen ervoor Centra voor Jeugd en Gezin een spilfunctie te geven in deze
taakstelling.
Vanuit de Centra voor Jeugd en Gezin participeren teamleden in de ondersteuningsteams op de scholen van het
SWV Midden-Limburg 31-02. Hiermee wordt / is de verbinding gelegd met de jeugdhulp en het beleid in deze van de
gemeenten in de regio Midden-Limburg.
Doelstellingen voor de komende jaren:
 Realisatie van een snel inzetbaar, adequaat basisaanbod jeugdhulp gericht op de meest voorkomende vragen en
problemen van ouders en jeugdigen.
 Realisatie van consultatiefunctie voor professionals.
 De toegang tot de specialistische jeugdhulp herkenbaar en laagdrempelig organiseren.
 Samenwerking realiseren met de “verwijzers” van de jeugdhulp (huisartsen, medisch specialisten, de jeugdartsen
en partners uit het gedwongen kader) m.b.t. toegang tot de jeugdhulp.
 Het Centrum voor Jeugd en Gezin op laten gaan in de meest passende organisatievorm.
Van indiceren naar arrangeren versie 28-05-2014
Pagina 44
Resultaat:
 Ouders en kinderen weten waar ze terecht kunnen met vragen over opvoeden en opgroeien
 Er is kwalitatief goede jeugdhulp beschikbaar die snel, op maat en zonder indicatie ouders en jongeren
ondersteunt van licht tot zwaar.
Om dit te realiseren wordt de taakstelling van het huidige CJG uitgebreid. Daarmee draagt het CJG in de toekomst
zorg voor de volgende taken gericht op opvoeden en opgroeien:
 Informatie en advies, zowel individueel als groepsgericht.
 Opvoedondersteuning aan ouders en jeugdigen van licht tot zwaar.
 Betrekken van specialistische hulp (of wel de toegang naar specialistische hulp).
 Ondersteuning aan de basisvoorzieningen bij opvoed- en opgroeivraagstukken.
Op dit moment draagt het CJG zorg voor het geven van informatie en advies en het bieden van lichte
opvoedondersteuning. Deze taakstelling wordt uitgebreid met opvoedondersteuning voor alle vragen en problemen,
ondersteuning van de basisvoorzieningen en de toegang naar specialistische hulp realiseren. Dit gebeurt door de
vorming van teams jeugd-en gezinswerkers.
Teams jeugd-en gezinswerkers
De twee CJG’s in Midden-Limburg worden uitgebreid met teams van jeugd-en gezinswerkers.
De jeugd- en gezinswerkers werken ambulant en gebiedsgebonden. Ze zijn te vinden in alle basisvoorzieningen,
zoals de kinderopvang, het onderwijs en bij de huisarts. De jeugd- en gezinswerkers denken mee met de
basisvoorzieningen (consultatie en advies). Gezinnen die meer hulp nodig hebben dan de basisvoorzieningen kunnen
bieden, krijgen (tijdelijk) ambulante hulp vanuit het team van jeugd- en gezinswerkers. Deze vorm van hulp is flexibel
en op maat. Het kan gaan om een kortdurende begeleiding van enkele gesprekken of een langdurend traject voor een
gezin met meervoudige problemen. De basishouding is 1Gezin1Plan, namelijk werken vanuit perspectief van het
gezin. Ouders bepalen mee de gezinsdoelen (eigen verantwoordelijkheid). Er wordt ingezet op eigen kracht van het
gezin, het inzetten van het eigen netwerk en waar nodig worden integrale gezinsplannen gemaakt. In de basishouding
1Gezin1Plan wordt nauw samengewerkt met andere betrokkenen in het gezin. Dit kunnen partners uit verschillende
domeinen of organisaties zijn zoals sociale zaken, schulphulpverlening, Wmo-team, volwassenenzorg.
Altijd wordt gewerkt met behoud van de eigen professionaliteit van de jeugd- en gezinswerker.
Dat betekent ook wegen van wat acceptabel is in het kader van veiligheid en/of ontwikkelingsdreiging bij het kind.
Jeugd- en gezinswerkers schakelen het Advies en Meldpunt Huiselijk geweld en Kindermishandeling (AMHK) in op
het moment dat ze zich zorgen maken over de ontwikkeling van een kind, maar de ouders geen extra hulp
aanvaarden (ondanks extra inspanning uit het team),
Expertise en kwaliteit
In de teams worden de expertises van de huidige soorten ambulante hulp samengevoegd. Het gaat om de expertise
e
e
van: het algemeen maatschappelijk werk, MEE, Bureau Jeugdzorg (toegang), 1 lijns GGZ, 2 lijns GGZ,
verslavingszorg, provinciale jeugdzorg, zorg voor jeugd met een licht verstandelijke beperking en de zorg voor jeugd
met een verstandelijke handicap.
We gaan uit van 10-12 medewerkers voor een gebied van ongeveer 20.000 inwoners.
Naast de basisvaardigheden die ieder teamlid moet beheersen zijn verschillende teamleden ook domeinexpert zoals
kennis van psychiatrische aandoeningen bij jeugd en ouders, verstandelijke beperkingen bij jeugd en ouders of
verslavingzorg. Deze domeinexperts zijn verantwoordelijk voor het bijhouden en overdragen van deze expertise. Ook
zijn ze verantwoordelijk voor het onderhouden van de relaties met het “domeinnetwerk”.
Van indiceren naar arrangeren versie 28-05-2014
Pagina 45
Bijlage 3: Landelijk geschillencommissie Passend Onderwijs
Dit besluit bepaalt de deskundigheid van de leden, het aantal leden, de wijze van benoeming en de wijze van ontslag
van de leden van de landelijke geschillencommissie passend onderwijs, zoals bedoeld in artikel 43 van de Wet op het
primair onderwijs, artikel 44 van de Wet op de expertisecentra en artikel 27c van de Wet op het voortgezet onderwijs.
Deskundigheid van de leden
In dit besluit zijn voorschriften gegeven voor de deskundigheid van de leden van de commissie. Hiertoe behoren in
ieder geval de orthopedagogische, psychologische, bestuurlijke, onderwijskundige, gedragsmatige, maatschappelijke,
juridische en medische deskundigheid en ervaring. Er is voor een breed spectrum aan deskundigheden gekozen,
gezien de uiteenlopende aard van de geschillen die aan deze commissie kunnen worden voorgelegd.
Afhankelijk van de aard van het ingediende geschil kiest de commissie uit haar leden een voorzitter en twee leden.
Het secretariaat van de geschillencommissie draagt zorg voor de voorbereiding van de behandeling van het geschil
en de keuze voor de samenstelling van de geschillencommissie. De leden mogen niet werkzaam zijn binnen het
gezagsbereik van een school, instelling of samenwerkingsverband, die bij het specifieke geschil betrokken is.
Voordracht van de leden
De leden van de commissie worden benoemd op een gezamenlijke en bindende voordracht van de landelijke ouder-,
gehandicapte- en patiëntenorganisaties en de sectororganisaties gezamenlijk. Er is voor bindende voordracht
gekozen, omdat de geschillencommissie een oordeel valt bij geschillen tussen ouders en schoolbesturen, en het van
belang is dat er bij hun vertegenwoordigers draagvlak is voor de samenstelling van de geschillencommissie. Bij de
voordracht en/of bij relevante casuïstiek kan ook expertise vanuit cluster 1 en 2 worden betrokken.
Deze invulling van bindende voordracht is naar analogie van de landelijke Commissie voor Geschillen WMS (LCG
WMS) die is ondergebracht bij de Stichting Onderwijsgeschillen.
Oordeel aan bevoegd gezag
De geschillencommissie zendt haar oordeel aan het bevoegd gezag en zendt een afschrift van haar oordeel aan de
ouders die het geschil hebben ingediend. Na ontvangst van het oordeel van de geschillencommissie deelt het
bevoegd gezag zo spoedig mogelijk schriftelijk aan de ouders mee hoe het oordeel van de commissie ten uitvoer
wordt gebracht. Het bevoegd gezag deelt dit ook mee aan de landelijke geschillencommissie. Slechts bewogen en
beargumenteerd kan door het bevoegd gezag van het oordeel van de commissie worden afgeweken. Hierbij is
aangesloten bij de bepalingen in de Awb (artikel 7:13, zevende lid).
Toetsingskader
In het kader van de totstandkoming van haar oordeel is de commissie gehouden aan alle van toepassing zijnde
relevante wetgeving, waaronder de Wet gelijke behandeling op grond van handicap of chronische ziekte (Wgbh/cz). In
de kern vraagt de Wgbh/cz de school van aanmelding om serieus onderzoek te doen naar al haar mogelijkheden om
de betreffende leerling toe te laten, eventueel met inzet van doeltreffende en redelijke aanpassingen. Wat
doeltreffende en redelijke aanpassingen zijn, zal van geval tot geval moeten worden beoordeeld. Een beroep van de
school op het schoolondersteuningsprofiel of op de bekostiging die de school van het samenwerkingsverband
ontvangt voor extra ondersteuning van een leerling betekent niet automatisch dat bepaalde aanpassingen niet in
redelijkheid van het bevoegd gezag zouden kunnen worden gevraagd.
Bijlage 4:
Van indiceren naar arrangeren versie 28-05-2014
Pagina 46
Deskundigen samenwerkingsverband
(Een toelaatbaarheidsverklaring voor het S(B)O moet voorzien zijn van een deskundigenadvies.)
De deskundigen hier bedoeld, en opgenomen in artikel 18a elfde lid van de wet Passend Onderwijs, zijn een
orthopedagoog of een psycholoog en afhankelijk van de leerlingen over wiens toelaatbaarheid wordt geadviseerd ten
minste een tweede deskundige, te weten een kinder- of jeugdpsycholoog, een pedagoog, een kinderpsychiater, een
maatschappelijk werker of een arts.
Deskundigen verbonden aan het samenwerkingsverband
In dit besluit, op grond van artikel 18a van de Wet op het primair onderwijs en artikel 17a van de Wet op het
voortgezet onderwijs, ???? (nakijken) geregeld door welk type deskundigen het samenwerkingsverband zich moet
laten adviseren over de toelaatbaarheid van leerlingen tot het onderwijs aan en speciale school voor basisonderwijs in
het samenwerkingsverband of tot het (voortgezet) speciaal onderwijs.
In dit besluit is bepaald dat voor de toelating tot het speciaal basisonderwijs en voor toelating tot het (voortgezet)
speciaal onderwijs het samenwerkingsverband zich moeten laten adviseren door ten minste twee deskundigen
waaronder in elk geval een orthopedagoog of een psycholoog. De tweede deskundige is afhankelijk van de
ondersteuningsvraag van de leerling (zoals blijkt uit de gegevens van de ouders of de school).
Dit is een psycholoog, een pedagoog, een maatschappelijk werker, een arts of een kinderpsychiater.
Het samenwerkingsverband kan ervoor kiezen om extra deskundigen te betrekken bij het advies over de
toelaatbaarheid van een leerling.
Bijlage 5: stroomschema’s
Van indiceren naar arrangeren versie 28-05-2014
Pagina 47
Van indiceren naar arrangeren versie 28-05-2014
Pagina 48
Van indiceren naar arrangeren versie 28-05-2014
Pagina 49
Toelichting bij de stroomschema’s:
Voorwaarden aanmelding bij reguliere school
De aanmeldingsprocedure van de school is leidend. Natuurlijk kunnen ouders voor de inschrijving het
schoolondersteuningsprofiel in de schoolgids raadplegen. Nadat de ouders hun kind schriftelijk hebben aangemeld,
kan de zorgplicht ingaan. Hiervoor moet zijn voldaan aan de onderstaande voorwaarden:
Er is plaatsruimte op de school van aanmelding (de school is niet vol).
Ouders respecteren de grondslag van de school.
Voor primair onderwijs: aanmelden kan vanaf de leeftijd van 3 jaar. Kinderen die jonger zijn, kunnen op een
wachtlijst (“lijst van vooraanmeldingen”) worden geplaatst.
Ouders moeten bij de aanmelding aangeven dat ze vermoeden dat hun kind extra ondersteuning nodig heeft.
Bij aanmelding op meerdere scholen moeten ouders doorgeven bij welke school hun kind nog meer is
aangemeld. Dan is het aan de scholen of het samenwerkingsverband om aan te geven hoe ze hiermee
omgaan:
- Optie a: de scholen vragen, eventueel via het samenwerkingsverband, aan de ouders welke school hun
voorkeur heeft. Deze school krijgt de zorgplicht als dat nodig is.
- Optie b: centrale aanmelding via het samenwerkingsverband. De school die ouders als eerste voorkeur
opgeven, heeft de zorgplicht als dat nodig is. Als ouders bij scholen van verschillende
samenwerkingsverbanden aanmelden, kan na overleg met de ouders 1 school worden aangewezen de
zorgplicht krijgt als dat nodig is.
De termijn om een passende plak voor een leerling te vinden, gaat in vanaf het moment dat de school de aanmelding
heeft ontvangen. Dat is doorgaans op de datum dat de ouders het aanmeldingsformulier hebben ingevuld. De school
kan dit bijvoorbeeld in een ontvangstbevestiging aangeven. Vervolgens heeft de school 6 weken de tijd om een
passende plek te vinden. Dit zijn gewone weken, geen schoolweken.
Eventueel kan deze termijn met 4 weken worden verlengd.
Hoe stelt de school vast of extra ondersteuning nodig is?
De school schat op basis van de door de ouders aangeleverde informatie in of de leerling extra ondersteuning nodig
heeft. Dit doet een school op basis van eigen ervaring en kennis van bijvoorbeeld welke ondersteuning de leraren op
de school zelf kunnen bieden. De school maakt een inschatting op basis van de beschikbare informatie, ook als die
beperkt is. Als de school vindt dat de informatie daar aanleiding voor geeft, kan de school onderzoeken of de leerling
extra ondersteuning nodig heeft. Als er geen aanleiding is om verder onderzoek te doen, is dat niet nodig.
Om te onderzoeken of een leerling extra ondersteuning nodig heeft, gebruikt de school de informatie van de ouders,
eventueel aangevuld met informatie van het kinderdagverblijf, de peuterspeelzaal of het onderwijskundig rapport van
de voorgaande school voor primair onderwijs (bij aanmelding in het voortgezet onderwijs). Als het kind al op een
school zit, vormt de informatie van de school ook een belangrijke bron voor de school waar het kind is aangemeld.
Heeft de school onvoldoende informatie voor een goede beoordeling, dan kan de school extra informatie vragen aan
de ouders. Wil de school dat een psycholoog of een orthopedagoog aanvullend onderzoek doet, dan moeten de
ouders daar toestemming voor geven. Ook als de school informatie over de leerling bij andere instanties wil opvragen,
moeten de ouders toestemming geven. Wanneer deze aanvullende informatie niet beschikbaar is of komt, moet de
school werken met informatie die er wel is. Ook als de ouders aangeven dat ze geen informatie willen leveren, moet
de school het onderzoek uitvoeren met de informatie die wel beschikbaar is.
Voorwaarden voor plaatsing op een andere reguliere school
Als een reguliere school constateert dat een leerling extra ondersteuning nodig heeft en de school kan die
ondersteuning zelf niet bieden, gaat de school in overleg met de ouders. In dat gesprek geeft de school aan of er een
reguliere school is die wel passend programma kan bieden en zo ja, welke school dit is. Dit kan een school binnen het
eigen samenwerkingsverband zijn, maar dat is niet verplicht.
De school heeft hiermee nog niet aan de volledige zorgplicht voldaan. De school van aanmelding moet op basis van
het gesprek met de ouders een voorstel doen voor plaatsing op een andere reguliere school of een school voor
speciaal onderwijs. Deze school moet plek hebben en bereid zijn om de leerling toe te laten. Het is dan aan de ouders
om hun kind vervolgens op die school in te schrijven. Pas op dat moment gaat de zorgplicht over naar de nieuwe
school.
Zijn ouders het niet eens met het voorgestelde aanbod, dan kunnen zij bezwaar aantekenen bij het bevoegd gezag
van de (eerste) school of de tijdelijke geschillencommissie toelating en verwijdering om een oordeel vragen.
Of ze kunnen besluiten om hun kind bij een andere school aan te melden. Deze nieuwe school krijgt dan de
zorgplicht.
Van indiceren naar arrangeren versie 28-05-2014
Pagina 50
Aanmelding bij een school voor speciaal onderwijs (s(b)o)
De aanmelding bij het s(b)o gebeurt altijd schriftelijk. Nadat de leerling schriftelijk is aangemeld, kan de zorgplicht
ingaan. Hiervoor moet wel zijn voldaan aan de onderstaande voorwaarden:
Er is plaatsruimte op de school van aanmelding (de school is niet vol).
Ouders respecteren de grondslag van de school.
Voor speciaal onderwijs: aanmelden kan vanaf de leeftijd van 3 jaar.
Voor voortgezet speciaal onderwijs: als de leerling wordt aangemeld voor het diplomagerichte
uitstroomprofiel, moet de leerling voldoen aan het Inrichtingsbesluit. Dat wil zeggen dat er uitzicht moet zijn op
het behalen van een diploma.
Bij aanmelding op meerdere scholen moeten ouders doorgeven bij welke school hun kind nog meer is
aangemeld. Dan is het aan de scholen of het samenwerkingsverband om aan te geven hoe ze hiermee
omgaan:
- Optie a: de scholen vragen, eventueel via het samenwerkingsverband, aan de ouders welke school hun
voorkeur heeft. Deze school krijgt de zorgplicht als dat nodig is.
- Optie b: centrale aanmelding via het samenwerkingsverband. De school die ouders als eerste voorkeur
opgeven, heeft de zorgplicht als dat nodig is. Als ouders bij scholen van verschillende
samenwerkingsverbanden aanmelden, kan na overleg met de ouders 1 school worden aangewezen die
de zorgplicht krijgt als dat nodig is.
De zorgplicht geldt ook als er voor een leerling (nog) geen toelaatbaarheidsverklaring (t.l.v.) is afgegeven. De
aanmeldingsschool moet voor deze leerling op zoek naar een andere passende plek.
Van indiceren naar arrangeren versie 28-05-2014
Pagina 51
Bijlage 6: Deeluitwerking organogram SWV 31.02
Directeur SWV
Klankbordgroep
SBO directeuren 3
BAO
vertegenwoordigers
3
SO directeuren 2
Professionele leergemeenschap
Coördinatie
ondersteuningsteam
(SBO-directeur)
Ondersteu
ning
scholen
tbv
niveau 1
t/m 4
Begeleidi
ng
scholen
op gebied
leerlingondersteu
-ning
Steunpunt Roermond e.o.
Coördinatie Kirsten Belt Tel:
0475-323529
Mail:
[email protected]
Coördinatie
ondersteuningsteam
(SBO-directeur)
Ondersteu
-ning
scholen
tbv niveau
1 t/m 4
Begeleidin
g scholen
op gebied
leerlingondersteuning
Steunpunt Leudal en
Thornerkwartier Boy Mertens
Tel: 0475-571215
Mail:
[email protected]
Coördinatie
ondersteuningsteam
(SBO-directeur)
Ondersteu
-ning
scholen
tbv niveau
1 t/m 4
Begeleidi
ng
scholen
op gebied
leerlingondersteuning
BTO
- Onafhankelijk voorzitter
- Vertegenwoordiger
steunpunt Leudal en
Thornerkwartier
- Vertegenwoordiger
steunpunt Roermond e.o.
- Vertegenwoordiger
steunpunt Echt-Susteren
Steunpunt Echt-Susteren
Coördinatie Martien Tonnaer Tel
0475-483122
Mail: [email protected]
Peuterspeelzalen in het SWV Passend onderwijs
BAO scholen in het SWV Passend onderwijs
SBO scholen in het SWV Passend onderwijs
SO scholen in het SWV Passend onderwijs
Jeugdzorg in het SWV Passend onderwijs
KDC, MKD
Melden hun ondersteuningsvragen bij het ondersteuningsteam in de regio
Van indiceren naar arrangeren versie 28-05-2014
Pagina 52
Bijlage 7:
Wat te doen bij een conflict of geschil ?
Mediation.
Partijen die met elkaar een conflict of geschil hebben kunnen met behulp van een onafhankelijke neutrale
derde, alvorens naar de geschillencommissie te stappen, op zoek gaan naar een oplossing.
Mediation kan dan worden ingezet.
Mediation kan worden uitgevoerd door:
- een lid van een ander ondersteuningsteam, dat in de vorm van een second opinium probeert partijen op
één lijn te krijgen of
- een onafhankelijk (ortho)pedagoog of psycholoog die zich een oordeel vormt en hiermee met partijen in
gesprek gaat.
Een mediator kan dan met beide partijen afzonderlijk bekijken of de zaak zich leent voor mediation of voor
een formele behandeling door de geschillencommissie.
Mediation kan worden ingezet voor:
- De behandeling van klachten die bij de landelijke klachtencommissie onderwijs (LKC) worden ingediend.
- Bemiddeling bij verschil van inzicht tussen ouders en school/bevoegd gezag t.a.v. extra ondersteuning
voor een leerling.
- De behandeling van medezeggenschapsgeschillen.
Mediation is een vorm van het oplossen van conflicten waarbij partijen die met elkaar een conflict hebben
m.b.v. een onafhankelijk neutrale derde proberen zelf een oplossing voor dat conflict te vinden. De mediator
is dan de procesbegeleider. In vertrouwelijke gesprekken brengt hij/zij de vastgelopen communicatie weer op
gang. De beide partijen zijn actief, staan open voor bemiddeling en hebben een grote inbreng.
De mediator kiest geen partij of velt geen oordeel. Hij/zij zorgt ervoor dat de belangen, wensen en zorgen
van beide partijen op tafel komen. De mediator begeleidt de partijen bij het onderhandelen om samen tot een
oplossing te komen, die voor alle partijen acceptabel en haalbaar is.
Mediation is gericht op herstel van het vertrouwen en herstel van de relatie in de toekomst. Partijen moeten
immers met elkaar weer verder. Het kan ook zijn dat partijen ervoor kiezen om hun conflict bespreekbaar te
maken en op een goede manier tot een afronding komen.
Bij mediation gelden twee belangrijke uitgangspunten:
- Vertrouwelijkheid en geheimhouding: alles wat tijdens de mediationgesprekken besproken wordt, valt
onder de geheimhoudingsplicht van partijen.
- Vrijwilligheid: mediation kan alleen starten wanneer beide partijen hieraan willen meedoen. De ene partij
kan de andere niet dwingen. Mediation vindt plaats op basis van vrijwilligheid. En het staat ieder vrij op
elk gewenst moment de mediation te beëindigen. Uitgangspunt is dat partijen samen de wens hebben
om een oplossing te vinden voor hun probleem.
Onderwijsconsulenten.
Een derde mogelijkheid om een verschil van inzicht tussen ouders en school / bevoegd gezag op te lossen is
de inzet van een onderwijsconsulent. Onderwijsconsulenten kunnen (kosteloos) advies en begeleiding bieden
aan ouders rond onderwijs aan geïndiceerde leerlingen.
De consulenten die nu nog advies en begeleiding bieden bij de huidige landelijke indicatiestelling, sinds 2002,
krijgen daarmee ook een plek binnen passend onderwijs.
Scholen en ouders van leerlingen met extra ondersteuningsbehoeften kunnen na 1 augustus a.s. een beroep
doen op de onderwijsconsulenten.
Er kan een beroep worden gedaan op de onderwijsconsulent als:
- er sprake is van plaatsingsproblematiek van een leerling met extra ondersteuningsbehoeften in het PO of
VO.
- als ouders en/of school problemen ervaren m.b.t. het handelingsdeel van het OPP
- als een leerling langer dan 4 weken thuiszit en er geen uitzicht is op terugkeer naar de school waar deze
leerling ingeschreven staat en er door deze school geen ander passend onderwijs kan worden
geadviseerd.
Voor scholen geldt dat als zij een aanmelding willen doen bij het Bureau Onderwijsconsulenten, ouders
hiervan op de hoogte moeten zijn en hiermee ook akkoord gaan.
Van indiceren naar arrangeren versie 28-05-2014
Pagina 53
Dit heeft te maken met het feit dat ouders moeten tekenen, wanneer informatie wordt uitgewisseld van /
naar het Bureau Onderwijsconsulenten.
Als partijen (of één van beide partijen) niet akkoord zijn met het advies van de onderwijsconsulent kan en
mag het dagelijks bestuur i.c. de directeur van het SWV Passend Onderwijs een bindend besluit nemen.
Wanneer ook dan één van de partijen het niet eens is met dit besluit van het bestuur van het SWV, wordt het
geschil voorgelegd aan de landelijke geschillencommissie.
De (landelijke) geschillencommissie.
Wanneer er een verschil van mening is en blijft tussen ouders enerzijds en school / ondersteuningsteam
anderzijds kan in het uiterste geval het probleem aan de landelijke geschillencommissie worden voorgelegd.
Hierna rest alleen nog een beroepsprocedure bij de rechtbank.
Schoolbesturen moeten in de uitvoering van het toelatingsbeleid er rekening mee houden dat ouders,
wanneer zij het niet eens zijn met een beslissing van het bevoegd gezag, een geschil aanhangig kunnen
maken bij de geschillencommissie.
Deze landelijke commissie is samengesteld uit tenminste 7 leden die beschikken over (ortho)pedagogische,
psychologische, maatschappelijke, bestuurlijke, juridische en medische deskundigheid.
De leden mogen geen deel uitmaken van het bevoegd gezag van één van de scholen die deelnemen aan dat
SWV dat betrokken is in het geschil.
Als er sprake is van een ingediend geschil, moet het bevoegd gezag van de school rekening houden met het
oordeel van deze geschillencommissie.
Wanneer het bevoegd gezag een beslissing neemt die afwijkt van het oordeel van de geschillencommissie
moet het bevoegd gezag dit beargumenteren.
Ouderorganisaties pleiten ervoor dat uitspraken van de geschillencommissie bindend zijn. Dit besluit is tot nu
toe echter nog niet genomen. (Zal mogelijk in een volgende AMvB worden opgenomen.)
De geschillencommissie passend onderwijs behandelt geschillen over:
- de toelating van leerlingen die extra ondersteuning nodig hebben
- over verwijdering van leerlingen
- het ontwikkelingsperspectief.
Alle scholen voor PO en VO zijn m.i.v. 01-08-2014 van rechtswege aangesloten bij de landelijke
geschillencommissie.
Van indiceren naar arrangeren versie 28-05-2014
Pagina 54
Stroomschema bij conflicten en geschillen in het kader van
leerlingenondersteuning en arrangementsaanbod
versie 27-05-2014
OT = Onders teuni ngs tea m
BTO = Bovens chool s Toets i ngs Orga a n
TLV = Toel a a tba a rhei ds verkl a ri ng
Voorstel arrangement
(ouders, school, lid OT,
evt. ontv. school
Akkoord: BTO / TLV
Ni et a kkoord
Mediation
Akkoord: BTO / TLV
Lid ander OT
evt. incl.
second opinion
Onafhankelijk
orthopedagoge /
psycholoog
second opinion
Ni et a kkoord
Ni et a kkoord
Akkoord: BTO / TLV
Onderwijsconsulent
Akkoord: BTO / TLV
Ni et a kkoord
Directeur - Bestuur
SWV PO 3102
(bindend besluit)
Akkoord: BTO / TLV
Ni et a kkoord =
ges chi l
Landelijke
geschillencommissie
Akkoord: BTO / TLV
Ni et a kkoord
Via rechtbank:
beroepsprocedure
Van indiceren naar arrangeren versie 28-05-2014
Pagina 55

Plattegrond ingang kantoor SWV VO De Langstraat 30-09

Kernpunten passend onderwijs

Ouderbrochure ondersteuningsteam

Afkortingen - Samenwerkingsverband Zuid

Secretarieel medewerker voor het bovenschools toetsingsorga

Nieuwsbrief Passend Onderwijs Noord-Limburg september

Bijlage 5 ECT in beeld - Passend Onderwijs Groningen

2014 Tripartiete akkoord - SWV Helmond

Orthopedagoog / psycholoog (m/v) voor het bovenschools toe

Procedure voor werving en selectie en profiel van - SWV PO 30-10