Ruud Abma & Ido Weijers Met gezag en deskundigheid De historie van het beroep psychiater in Nederland SWP Amsterdam 2004 ISBN 90 6665 6204 Inhoud Voorwoord Inleiding Hoofdstuk 1 – Artsen in het gesticht (19e eeuw) 1. 2. 3. 4. 5. Humanisering en medicalisering De Krankzinnigenwet van 1841 Meerenberg: Artsen krijgen het voor het zeggen Ramaer, de NVvP en de Tweede Krankzinnigenwet (1884) Zorgen Hoofdstuk 2 - Psychiaters, zenuwartsen en gestichtsartsen (1880-1925) 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. Diagnostiek en onderzoek Psychiatrie aan de universiteiten Het paviljoenstelsel Van oppassers naar verplegers Het moeilijke inrichtingswerk Gestichtsartsen verenigen zich Sanatoria voor zenuwlijders Nieuwe perspectieven * PORTRET 1: W.H. Cox (1861-1933) Hoofdstuk 3 - Praten in een medische setting (1900-1940) 1. 2. 3. 4. De psychoanalyse Tussen verklaren en begrijpen Psychotherapie: een vak apart? Therapeutisch optimisme in de inrichtingen 5. Verbreding en vernieuwing * PORTRET 2: Th. Hart de Ruyter (1907-2001) Hoofdstuk 4 – Professionalisering en opleiding (1930-1960) 1. De medisch-specialistenregistratie 2. Psychiatrie en neurologie 3. De opleiding tot psychotherapeut 4. De opleiding tot psychiater 5. De feitelijke specialisatieduur 6. In eigen kring Hoofdstuk 5 - Psychiaters buiten het gesticht (1920-1960) 1. Psychiatrie en maatschappij 2. De beweging voor geestelijke volksgezondheid 3. Sociale psychiatrie en geestelijke volksgezondheid na de Tweede Wereldoorlog 4. Medisch of sociaal? * PORTRET 3: W.M. van Wermeskerken (1913) Hoofdstuk 6 - De lange jaren zestig (1945-1985) 1. 2. 3. 4. 5. 6. De behandelbare patiënt De patiënt en zijn verhaal Een generatiewisseling Het bijzondere van de waanzin Het gewone van de waanzin Beweging en tegenbeweging * H.C. RUMKE * UTRECHTSE SCHOOL Hoofdstuk 7 – Rationalisering in onderzoek en praktijk (1960-heden) 1. 2. 3. 4. De academische psychiatrie vanaf 1960 Herleving van de biologische onderstroom Psychiatrische epidemiologie en standaardisering van de diagnostiek Onderzoek en praktijk * PORTRET 4: VAN BAAR (1922) Hoofdstuk 8 – Beleid (1970-heden) 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. Erfenissen van de 19de eeuw: Krankzinnigenwet en Armenwet Corporatisme en verzorgingsstaat Deïnstitutionalisering Rechten van patiënten De vereniging Beroepsprofielen van de psychiater Tot slot PORTRET 5: J.A.C. BLEEKER (1940)Hoofdstuk 9: Psychiaters, pillen en praten - een terugblik 1. Generaties: collectieve ervaringen  De pioniers  De grondleggers  De organisatoren  Een generatie van hoop en twijfel  Medische professionals 2. Wendingen: praten en pillen  De psychoanalyse  Psychofarmaca 3. Besluit Literatuur