JAARSTUKKEN Voorwoord Algemeen Het jaar 2013 was voor veel van onze huurders financieel niet makkelijk. We merkten dit onder andere aan de toename van het aantal huurders met huur achterstand. Ook waren er meer woningzoekenden die dringend een woning nodig hadden. Er was niet altijd snel een oplossing voor handen en dat is pijnlijk. Toch waren er in 2013 ook eerste tekenen van herstel van onze economie. We vertrouwen er op dat dit zich doorzet in 2014. Tegelijk stellen we ons in op definitieve veranderingen in de samenleving. Er komt meer nadruk op het zelf en samen doen en er wordt minder van ‘bovenaf’ geregeld. Door beter samen te werken maken we meer gebruik van de mogelijkheden van huurders en bereiken we de beste resultaten. Economie, politiek en woningmarkt kwamen samen in het akkoord dat de corporaties met minister Blok sloten. Er was veel over te doen. UWOON staat om praktische redenen achter het akkoord. Het grootste deel van de sociale huur woningen blijft namelijk behouden voor sociale huur. Met het akkoord is er meer duidelijkheid over ons werkterrein. Zo mogen corporaties een bijdrage blijven leveren aan leefbaarheid, wijkverbetering en middeldure huurwoningen. Ook mogen we mensen met een middeninkomen blijven bedienen zolang zij geen bereikbare alternatieven hebben. Betaalbaarheid huurwoningen en besparingen De verhuurdersheffing kregen we voor deze kabinetsperiode helaas niet van tafel. UWOON betaalde in 2013 ruim 2 miljoen euro aan deze en aan de sanerings heffing voor o.a. Vestia. De helft van de heffingen dekt UWOON uit extra huurverhoging. De andere helft wordt opgebracht door het terugbrengen van bedrijfslasten, onderhoudsuitgaven en nieuwbouwinvesteringen op langere termijn. UWOON is dus genoodzaakt om de maximale ruimte aan huurverhoging te benutten. We realiseren ons dat hiermee de komende jaren voor een deel van onze huurders nog lastig genoeg worden. In 2014 onderzoeken we daarom de betaalbaarheid van huurwoningen op termijn. Ook blijven we inzetten op het voorkomen van huurachterstanden en streven we ernaar huisuitzettingen tot een minimum te beperken. Bij UWOON lag dat in 2013 weer ruim drie keer onder het landelijk gemiddelde. We bezuinigden ook op onze bedrijfslasten. Helaas moesten we afscheid nemen van enkele medewerkers. Op het planmatig onderhoud bespaarden we door bijvoorbeeld andere materialen toe te passen of vervangingstermijnen te v erlengen. Voorwaarde is dat dit niet leidt tot achterstallig onderhoud in de toekomst. Een deel van de bezuiniging hebben we ook bereikt door slimmer samen te werken. We voerden vijf ‘ketensamenwerkings-’projecten uit. Hierbij overleggen bouwpartijen en bewoners vanaf een vroeg stadium de meest efficiënte aanpak van het werk. Hiermee beperken we verliezen in tijd en geld. Het was een succes: bewoners waren erg tevreden over de kwaliteit van het werk en omdat zij minder in de rommel zaten. Daarom breiden we in 2014 deze aanpak uit. Ook de komende jaren blijven we scherp op onze uitgaven en kunnen v erdere bezuinigingen noodzakelijk zijn. Met deze maatregelen blijft UWOON financieel solide en in staat belangrijke investeringen te doen in nieuwbouw en verbeteringen van woningen. Bouwen en wonen Ondanks het moeilijke economisch tij was UWOON in 2013 een belangrijke bouwopdrachtgever: we leverden 82 nieuwe huur- en koopwoningen op. Aan onderhoud besteedden we 8,4 miljoen euro. Er was ook veel aandacht voor energetische maatregelen, die resulteerden in 352 labelstappen. We zijn goed 2 Woon zoals u wilt JJaaaarrvveerrssllaagg 22001133 Inhoud op weg naar alle woningen minimaal op label C te krijgen. Huurders kunnen hiermee hun energielasten en daarmee hun woonlasten beperken. De gemeenten in de regio hebben initiatief genomen om een regionale woonvisie op te stellen. Corporaties zijn hierin de belangrijkste partner. Het onderzoeksdeel is inmiddels afgerond. Daarin zijn de belangrijkste thema’s zoals duurzaam heid, wonen en zorg etc. in beeld gebracht. De regionale visie, de uitwerking van het onderzoek, is de basis voor de gemeentelijke woonvisies. Deze gemeente lijke visies zijn weer belangrijk voor het strategisch vastgoedbeleid rond onze woningen dat we in 2014 zullen actualiseren. UWOON mag slechts een beperkt deel van de woningen toewijzen aan mensen met een middeninkomen. Daarom zagen we de oprichting van een woon coöperatie als een mooie mogelijkheid om huurwoningen zonder staatsteun aan te bieden aan deze huishoudens . Ondanks dat veel partijen enthousiast waren over het plan, bleek daadwerkelijke financiering en onzekerheid rond regelgeving rond de verhuur van duurdere huurwoningen een knelpunt. Voorlopig is daarom besloten dit project in de koelkast te zetten. UWOON gebruikthet denkwerk wel om te experimenteren met meer directe invloed van bewoners op hun woning en woonomgeving. Toch konden 112 huishoudens met een middeninkomen via UWOON een nieuwe woning betrekken; 63 huishoudens vonden een huurwoning, waarvan 40 in het geliberaliseerde segment. Daarnaast verkochten we in totaal 49 woningen onder de € 200.000 aan middeninkomens: 18 bestaande woningen en 31 nieuwe woningen. In de zorgsector doen zich grote veranderingen voor. Mensen blijven langer zelfstandig wonen, ook met beperkingen. UWOON speelt in op deze nieuwe ontwikkelingen. Ten eerste bekeken we of onze bestaande gestapelde woningen geschikt zijn voor mensen met een fysieke beperking. Ten tweede zet UWOON bij nieuwbouw in op ‘levensloopbestendige’ woningen. Dat zijn woningen die ook geschikt zijn voor mensen met een beperking. JAARVERSLAG 7. Governance . ..................................................................................................................................................................................... 27 VOORWOORD ............................................................................................................................................................................................... 2 7.1 bestuursverslag . ........................................................................................................................................................... 27 INHOUD . ........................................................................................................................................................................................................... 3 7.2 VERSLAG RAAD VAN COMMISSARISSEN ..................................................................................................... 29 1. BOUWEN EN VERBOUWEN .............................................................................................................................................................. 4 7.2.1 Toezichtkader .......................................................................................................................................................... 29 7.2.2Governancecode .................................................................................................................................................. 29 1.1 NIEUWBOUW ..................................................................................................................................................................................... 4 1.1.1 Elburg ......................................................................................................................................................................................... 4 7.2.3 Profielschets leden Raad van Commissarissen .................................................................. 29 1.1.2 Ermelo . ...................................................................................................................................................................................... 4 7.2.4Samenstelling Raad van Commissarissen . ............................................................................. 30 1.1.3 Harderwijk ............................................................................................................................................................................ 5 7.2.5Rooster van aftreden . ....................................................................................................................................... 31 1.2 ONDERHOUD ...................................................................................................................................................................................... 6 7.2.6 Vergaderingen 2013 . ......................................................................................................................................... 32 7.2.7 Commissies ................................................................................................................................................................ 32 1.2.1 Planmatig onderhoud .............................................................................................................................................. 6 1.2.2 Energiemaatregelen . .................................................................................................................................................. 7 7.2.8 Vergoedingen Raad van Commissarissen ................................................................................. 33 1.2.3 Onderzoek naar asbest ............................................................................................................................................ 7 7.2.9 Evalueren Raad van Commissarissen ............................................................................................ 34 1.3 Niet planmatig onderhoud ................................................................................................................................................... 7 7.2.10 Visitatie .......................................................................................................................................................................... 34 2. VERHUREN ......................................................................................................................................................................................................... 8 7.2.11 Verantwoording .................................................................................................................................................... 34 2.1 HUURBELEID ........................................................................................................................................................................................ 8 2.2 BEPERKTE HUURVERHOGING 1 JULI 2013 . ............................................................................................................ 8 8. ALGEMEEN . .............................................................................................................................................................................................. 35 2.3 WONINGBEZIT UWOON . ........................................................................................................................................................ 9 8.1 INVESTERINGEN ..................................................................................................................................................................... 36 2.4 WOONRUIMTEVERDELING ................................................................................................................................................... 9 8.2 JAARRESULTAAT . ..................................................................................................................................................................... 36 2.5 HUURTOESLAG ............................................................................................................................................................................... 10 8.3 FINANCIËLE POSITIE ........................................................................................................................................................... 37 2.6 HUURACHTERSTANDEN ......................................................................................................................................................... 11 8.4 KENGETALLEN ........................................................................................................................................................................... 42 2.7 BIJZONDERE DOELGROEPEN .............................................................................................................................................. 11 8.5 NEVENSTRUCTUREN . ........................................................................................................................................................ 42 7.3 VERKLARING ............................................................................................................................................................................... 34 2.7.1 Elburg ....................................................................................................................................................................................... 12 2.7.2 Ermelo . .................................................................................................................................................................................... 12 JAARREKENING 2.7.3 Harderwijk .......................................................................................................................................................................... 13 9. JAARREKENING .................................................................................................................................................................................. 44 2.8 VERKOOP VAN HUURWONINGEN .............................................................................................................................. 13 9.1 balans per 31 december 2013 (na resultaatbestemming) . ......................................... 44 3. LEEFBAARHEID . ........................................................................................................................................................................................... 14 9.2 winst-en-verliesrekening over 2013 .................................................................................................. 46 9.3 kasstroomoverzicht 2013 . ................................................................................................................................ 47 9.4 toelichting op de jaarrekening ............................................................................................................. 48 3.1LEEFBAARHEIDSPROJECTEN .............................................................................................................................................. 14 3.1.1 Elburg ....................................................................................................................................................................................... 15 3.1.2 Ermelo . .................................................................................................................................................................................... 15 9.5 Toelichting op de balansper 31 december 2013 .................................................................... 57 3.1.3 Harderwijk .......................................................................................................................................................................... 15 9.6 Toelichting op de winst-en-verliesrekening . ...................................................................... 63 3.2SPONSORING . ................................................................................................................................................................................... 16 9.7 overige informatie . ................................................................................................................................................... 68 17 9.8 VERKLARING BESTUUR . ................................................................................................................................................. 69 Om mensen langer zelfstandig te kunnen laten wonen, kijken we niet alleen naar de woning op zich. Ook het omkijken naar elkaar maakt daar een belangrijk onderdeel van uit. De sleutel tot fijne buurten, waar mensen met en zonder beperking goed samen leven, hebben bewoners immers vooral zelf in handen! UWOON kan daarbij ondersteunen, waarop men onze buurtbeheerders kan aanspreken. 4.1 ELBURG .................................................................................................................................................................................................... 17 9.9 VERKLARING RAAD VAN COMMISSARISEN .............................................................................................. 69 4.2 ERMELO . .................................................................................................................................................................................................. 17 4.3 HARDERWIJK . .................................................................................................................................................................................... 17 Met vertrouwen 2014 in: met een nieuw ondernemingsplan In 2014 bereidt UWOON een nieuw ondernemingsplan voor. Meer dan ooit maken we keuzes. Wat we willen is niet meer de enige leidraad. Wat we (nog) kunnen is minstens zo relevant. We willen vooral scherper kiezen omdat de huidige tijd ook kansen biedt om slimmer en beter te werken. Begin 2014 is het woord aan onze belangrijkste samenwerkingspartners en aan onze medewerkers om te zeggen wat ze van onze ambities en onze belangrijkste keuzes voor de komende jaren, vinden. Daarna bepalen we met onze medewerkers de uitwerking in uitvoeringsstrategieën. De gekozen strategieën leggen we vervolgens voor aan belanghouders en medewerkers, waarna ze een plek krijgen in de jaarplannen en begroting voor 2015. 5.5 KLACHTENCOMMISSIE WOONRUIMTEVERDELING NOORD-VELUWE ............................... 23 Kortom: UWOON blijft zich inzetten voor betaalbaar wonen in leefbare wijken op de Noord-Veluwe. Samen met onze medewerkers, onze huurders en onze belanghouders maken we keuzes, met de nadruk op het ‘samen doen’. Moniek van Balen-Uijen, Directeur-bestuurder 4. ZORGEN . ......................................................................................................................................................................................................... 5. MEEPRATEN . ................................................................................................................................................................................................... 18 OVERIGE GEGEVENS 10. OVERIGE GEGEVENS 5.1SAMENWERKING HUURDERS ......................................................................................................................................... 18 10.1Resultaatbestemming ............................................................................................................................................ 70 5.2 BELANGHOUDERS ........................................................................................................................................................................ 19 10.2Gebeurtenissen na balansdatum. ......................................................................................................... 70 5.3 KLANT TEVREDEN OVER UWOON . ............................................................................................................................. 22 10.3Controleverklaring van de onafhankelijke accountant.......................70 5.4REGIONALE KLACHTENADVIESCOMMISSIE ..................................................................................................... 22 6. WERKEN . ........................................................................................................................................................................................................ 24 6.1 ORGANISATIE .................................................................................................................................................................................... 24 6.2 PERSONEEL EN ORGANISATIE ......................................................................................................................................... 25 6.3 ONDERNEMINGSRAAD . ........................................................................................................................................................ 26 BIJLAGE 11. UWOON IN HET KORT . ................................................................................................................................................................. 71 Jaarstukken, bestuursreglement en reglement van de Raad van Commissarissen zijn ook beschikbaar via www.uwoon.nl Jaarverslag 2013 Woon zoals u wilt 3 1. Bouwen en verbouwen 1.1 Nieuwbouw Ondanks het moeilijke economische tij en de druk op onze investeringscapaciteit, heeft UWOON zich in 2013 maximaal ingespannen om nieuwe woningen te bouwen. Met r esultaat: in totaal leverden wij 54 nieuwe huur- en 28 koopwoningen op. Doordat we bespaarden op bedrijfskosten en onderhoud, konden we blijven investeren in lopende nieuwbouw en zijn we tegelijk in staat om de Verhuurdersheffing af te dragen. Besparingen hebben niet geleid tot vermindering van de kwaliteit van onderhoud: door nóg beter samen te werken en ook door scherp in te kopen hebben we toch een maximaal resultaat voor onze bewoners kunnen realiseren. 1.1.2 Ermelo Projecten in voorbereiding Taxi Bakker wordt De Herbergier Op de oude locatie van Taxi Bakker komt een Herbergier. Een Herbergier is een vernieuwende vorm van verzorgd w onen voor mensen met geheugenproblemen, zoals Alzheimer. Naast de 16 bewoners woont ook een zorgondernemer in de woonvoorziening. UWOON werkt in dit project wederom samen met De Drie Notenboomen, die in heel Nederland Herbergiers realiseert. We zien uit naar het moment dat deze fraaie zorgvoorziening in het centrum van Ermelo in gebruik genomen kan worden, naar verwachting medio 2015. 1.1.1 Elburg Projecten in voorbereiding Eerste bouwfase winkelcentrum ’t Harde klaar De eerste bewoners trokken begin 2014 in hun woning in winkelcentrum ’t Harde. Daarmee is het eerste deel van het project klaar. Ondertussen bereiden we de volgende fase van het plan voor. Daarin bouwen wij 22 huurwoningen en 26 koopwoningen boven winkels. De bouw start vermoedelijk in augustus 2014. Vier woningen in ’t Loo UWOON begon in 2013 met de verkoop van acht starter koopwoningen in ’t Loo. In 2014 start de bouw van de eerste vier. De andere vier verrijzen zodra daarvan een deel is verkocht. Ook zijn er nog twee bouwkavels voor mensen die zelf willen bouwen. Thomashuis aan Eperweg 40 UWOON bouwt voor De Drie Notenboomen een Thomashuis. Daarvoor sloten wij in 2013 een samenwerkingsovereenkomst met DDN af. Een Thomashuis is een woonvorm voor acht volwassenen met een verstandelijke beperking. Zij wonen samen met een zorgondernemer die de bewoners begeleidt. We verwachten dat de bewoners begin 2015 het pand kunnen betrekken. Projecten in uitvoering Eerste nieuwe woningen en winkels ’t Harde De bouw van de eerste winkels in het nieuwe winkelcentrum van ’t Harde is in volle gang. Bovenop de winkels komen 36 appartementen (26 koop- en tien huurappartementen). Dit onderdeel van het project is in januari 2014 klaar. De koop appartementen in verschillende soorten en maten zijn voor een breed publiek toegankelijk. Dat blijkt ook uit de koop prijzen die variëren van € 139.800,= tot € 238.000,= vrij op naam. Alle tien huurwoningen zijn bewoond. De woningen voldoen duidelijk aan een behoefte, ze konden rekenen op ruime belangstelling. 4 Woon zoals u wilt Jaarverslag 2013 Uitstel voor Oude Kom (Vlishoek) UWOON kon zich in 2013 verheugen in een grote belang stelling voor twaalf patiowoningen op de Oude Kom, veelal senioren. Toch is het in deze tijd moeilijk om de stap naar koop te zetten, veel mensen hebben problemen met de verkoop van de huidige woning, waardoor de bouw nog niet kon starten. We hebben vertrouwen dat in 2014 wel een startschot gegeven kan worden om de invulling van deze centrale plek in Ermelo ter hand te nemen. Het wonen in een woning met een mooie uitstraling met alle voorzieningen dichtbij, is voor veel vitale senioren erg welkom! Volop doorbouwen op Het Trefpunt In 2012 besloot UWOON de realisatie van fase 2 (48 woningen) van het plan Het Trefpunt te splitsen en als eerste 26 koopwoningen te bouwen. De verkoop van deze woningen liep voorspoedig, waarmee in 2013 het bouwbesluit voor de resterende 22 koopwoningen genomen kon worden. Ook de bouw van 10 huurwoningen (fase 2b) is in voorbereiding. Voor dit plandeel kon gemeente Ermelo in 2013 groen licht geven. De woningen hebben dezelfde luxe uitstraling als de koopwoningen en zijn voorzien van zonnepanelen. Door het plan te blijven realiseren binnen de terecht hoge eisen aan uitstraling en woonkwaliteit op deze locatie toont UWOON zich - ook in economisch mindere tijden - een betrouwbare samenwerkingspartner. Bouw Kampvelderweg nadert UWOON realiseert in 2014 een nieuwbouwplan aan de Kampvelderweg. Dat begint met de sloop van twintig duplex huurwoningen. Wij rondden in 2013 planvorming en ontwikkeling af. Ook dienden we de omgevingsvergunning in. Het project bestaat uit zestien sociale rug-aan-rug huur woningen verdeeld over twee blokken en een blok met vijf koopwoningen voor starters. Behoefte aan woningen voor starters en senioren in De Wegwijzer (Postlaan/Kerklaan) UWOON en het Ermelose gemeentebestuur hebben in 2011 een overeenkomst gesloten over het aantal woningen en de ruimtelijke kaders voor locatie ‘De Wegwijzer’. Gezien de verandering van de marktvraag zijn er minder dure en meer betaalbare appartementen in het programma opgenomen. Deze zijn zeer geschikt voor starters en senioren. Woningen waar in Ermelo de komende jaren behoefte aan is! In 2013 is veel overleg gevoerd om tot een definitief programma te komen. We hopen die in 2014 te bereiken. Dat is ook erg ge wenst om deze verwaarloosde plek goed te laten aansluiten op de centrumontwikkeling in Ermelo. Eksterstraat (Blok 5) UWOON gaat medio 2014 aan de slag met de laatste fase van het grote renovatieproject Eksterstraat en Spechtstraat. In Blok 5 worden twaalf appartementen gerenoveerd en zes appartementen erbovenop gebouwd. In 2013 startten we met de voorbereidingen voor dit plan. In totaal renoveerden we de afgelopen jaren 46 woningen en 18 nieuwe optop appartementen. Hiermee is het aanbod van woningen voor senioren vergroot en kan het complex weer een levenlang mee. Opgeleverde projecten Veel interesse Het Trefpunt De interesse in het project Het Trefpunt is groot. Eind december waren al 26 van de 28 woningen in deelfase 2a1 verkocht. De Amaniet in gebruik De Amaniet in wijk Oost in Ermelo biedt sinds 2013 o nderdak aan een basisschool, een buitenschoolse opvang, een zorginstelling met intramurale zorg voor somatische en psychische cliënten en een brasserie. Bovendien heeft de buurtbeheerder van U WOON een kantoor in het bijzondere gebouw. 1.1.3 Harderwijk Projecten in voorbereiding Prinsenhof komt er! UWOON en de gemeente Harderwijk bereikten eind 2013 overeenstemming over de aankoop van de locatie Prinsenhof. Daar realiseren wij 34 huurappartementen. Aanvankelijk stonden 24 sociale huurappartementen en tien koopappartementen gepland. UWOON is blij met de inzet van de gemeente Harderwijk die de bouw van deze 34 betaalbare huurwoningen mede mogelijk maakt. De woningen zijn bestemd voor senioren vanaf 55 jaar. We verwachten een grote belangstelling van woningzoekenden. De Verbinding fase 2 In 2014 bouwen we 20 betaalbare huurappartementen in fase 2b van ‘De Verbinding’. Wij gingen daarvoor in december 2013 een samenwerking aan met Green Real Estate voor de turnkey afname. Ook hier doet UWOON goede zaken voor het wonen in Ermelo, getuige de grote belangstelling voor deze woningen bij woningzoekenden. Jaarverslag 2013 Woon zoals u wilt 5 1. bouwen en verbouwen Zeebuurt, deelprojecten Burgemeester Kempersstraat en Zeestraat UWOON werkte samen met bewoners en gemeente aan de plannen voor een van de volgende deelprojecten in de Zeebuurt. Bij dit project in de Burgemeester Kempersstraat en Zeestraat zijn 48 woningen betrokken. Het is de volgende fase in de aanpak van de woningen in de Zeebuurt. De woningen zullen na renovatie het energielabel A hebben. Projecten in uitvoering Sloop en nieuwbouw appartementen Zeebuurt Aan de Burgemeester de Meesterstraat staan vanaf 2014 twee nieuwe galerijflats met in totaal 28 woningen. UWOON begon in maart 2013 met de bouw nadat we eerder twee oude appartementencomplexen sloopten. De flats bestaan uit 22 huurwoningen en zes koopwoningen. Daarvan was er eind 2013 nog maar één te koop. Opgeleverde projecten Renovatie Schrassertstraat in de Zeebuurt Bewoners, gemeente en UWOON zijn zeer tevreden met het resultaat van de renovatie van 26 woningen aan de Schrassertstraat. De woningen zijn van energielabel F naar A gegaan. Deze woningen zijn geschikt voor een- en tweepersoonshuishoudens of kleine gezinnen. De grote invloed van de bewoners uit de woonblokken op de plan voorbereiding en de prima samenwerking met bewoners en gemeente, wil UWOON graag voortzetten in de volgende fasen in de herstructurering van Zeebuurt. 1.2 Onderhoud Begin 2013 besloten we te bezuinigen op het planmatig onder houd. Het bezuinigingsdoel is ruim gehaald, zonder dat dit onverantwoorde consequenties heeft voor de kwaliteit van de woningen. Ook heeft het niet geleid tot minder inspraak of overleg met onze huurders over het onderhoud. Mede d ankzij gebundeld aanbesteden, het economisch tij en een goede samenwerking in de bouwketen, konden wij onderhouds werkzaamheden in 2013 efficiënt uitvoeren. Onze huurders profiteren daar uiteindelijk van. Meer projecten met ketenintegratie Vijf pilotprojecten met ketenintegratie in 2013 verliepen zo succesvol dat wij in 2014 meer projecten via deze werkwijze uitvoeren. Bij ketenintegratie zitten UWOON, aannemers, onderaannemers, eventuele adviseurs én de betrokken bewoners in een vroeg stadium aan tafel om een plan voor te bereiden. Ook in de uitvoering is er een nauwe samenwerking. Alle pilotprojecten konden wij ruim binnen het budget en de planning uitvoeren. Ook bewoners zijn zeer tevreden over het proces en het eindresultaat. Veel keuzevrijheid Huurders van UWOON mochten ook in 2013 weer veel zelf veranderen aan de binnenkant van hun woning. Ook hebben ze veel keuzen in het afwerkingsniveau van bijvoorbeeld douche 6 Woon zoals u wilt Jaarverslag 2013 en keuken. UWOON vindt die keuzevrijheid belangrijk. Tegen eenmalige betaling neemt UWOON de extra wensen van de huurders met betrekking tot afwerking van de binnenzijde van de woning uit handen. Voordat we met het project aan de slag konden, moest onderzoek uitwijzen of het complex een verblijfplaats is voor vleermuizen. In dit deel van de binnenstad worden namelijk regelmatig vleermuizen gezien. Zij bivakkeren echter niet in de Fraterhuishof, waardoor het werk volgens planning verliep. Het gebrek aan beschikbare werkruimte rondom het gebouw was lastig. Toch konden we de overlast voor bewoners en omwonenden beperken d ankzij een strakke planning en extra aandacht voor de aan- en afvoer en opslag van materialen. 1.2.1 Planmatig onderhoud UWOON heeft een Strategisch Voorraadbeleid, waarin vast gelegd is welke toekomst iedere woning heeft. Om het onder houd goed af te stemmen op die langetermijnplanning, zijn alle maatregelen vanuit het strategisch voorraadbeleid in 2013 volledig opgenomen in het planmatig onderhoudsprogramma. Extra aandacht is er voor energetische maatregelen die nodig zijn om uiteindelijk tot een label C te komen. Wij inspecteerden in 2013 weer een derde van onze woningvoorraad. Naast het planmatig onderhoud besteedden we veel aandacht aan de opnames van de energielabels van de woningen. Onderhoudsuitgaven planmatig onderhoud UWOON besteedde in 2013 € 8,4 miljoen aan het planmatig onderhoud. Dat is minder dan in 2012 (€ 11,4 miljoen). € 0,8 miljoen van het budget in 2013 besteedden wij aan maatregelen vanuit het strategisch voorraadbeheer en energiemaatregelen. UWOON verzorgt zelf opnames en dataverwerking van de energielabels. Elke woning die muteert heeft een energielabel. UWOON wil van woningen met het energielabel D of lager de energiezuinigheid verhogen. Maatregelen daarvoor voeren we uit tijdens het planmatig onderhoud. Denk aan na-isoleren van gevels en aanbrengen van HR++ beglazing in nieuwe kozijnen. In 2013 vervingen wij 386 cv-ketels door een HR-ketel. Het onderstaande overzicht toont de stand van zaken van de energielabels op 31 december 2013. G Onderhoud aan de Klimoplaan UWOON voerde onderhoud uit in 39 woningen aan de Klimoplaan en omgeving. Wij namen de binnen- en buitenkant van deze woningen in Ermelo onder handen. Zo vervingen wij kozijnen, voegwerk en schoorstenen en brachten gevelisolatie aan. Aan de binnenkant vernieuwden wij toiletten, badkamers en meterkasten. Aanpak schil Ermelose woningen UWOON pakte de schil van 85 woningen aan de Jasmijnweg, Ribespad en Seringweg grondig aan. Bewoners profiteren van nieuwe kozijnen, voegwerk en goten. Ook kregen de woningen een schilderbeurt. Platte daken kregen nieuwe dakbedekking en vloeren voorzagen we van een nieuwe isolatielaag. Nieuw dak Fraterhuishof Het Fraterhuishof in de binnenstad van Harderwijk kreeg nieuwe dakpannen en goten. Ook vervingen wij de dakbedekking van de platte daken. Enkele bewoners gebruikten de gelegenheid voor het aanbrengen van een groot dakraam. A B F UWOON realiseerde in 2013 onder meer de volgende projecten: Monumenten Doelenlaan terug in oude stijl in Elburg 25 monumentale woningen aan de Doelenlaan zijn in oude stijl hersteld. Dit als vervolg op een eerdere fase in Elburg uit 2012. Wij namen onder meer de daken, gevels en a anbouwen aan de achterkant van de woningen onder handen. Uithakken en opnieuw invoegen van het totale voegwerk en waar nodig na-isoleren van de woningen maakten onderdeel uit van het project. Dat voerden wij uit in goed overleg met de monumentencommissie van de gemeente Elburg. 1.2.2 Energiemaatregelen E C D Label 2013 2014 Verschil AB C D E F G 4281.610 2.3951.5791.029 989 420 4731.718 2.3641.5511.036 942 397 45108 -31-28 7-47-23 UWOON combineert werkzaamheden. Dit is efficiënter en zorgt voor minder overlast bij huurders. Uiteindelijk doel is het verbeteren van het energielabel via planmatig onderhoud. Zoals uit bovenste tabel blijkt, is UWOON op de goede weg. In 2013 realiseerden we 352 labelstappen. Hiermee zijn we op weg naar het doel alle woningen in label C te krijgen. 1.2.3 Onderzoek naar asbest UWOON startte in juni met een inventarisatie van asbesthoudende m aterialen in woningen. Daarvoor onderzocht de firma Search tien procent van onze woningen van voor 1994. Na dat jaar was de toepassing van asbest verboden. Inmiddels heeft UWOON een goed beeld van de aanwezigheid van asbest. Huurders in Elburg en Ermelo weten waar wij asbest vonden in hun woning en hoe ze daarmee moeten omgaan. Ook als het materiaal niet is gevonden meldden we dat. Begin 2014 brengen we onze huurders in Harderwijk op de hoogte van de bevindingen van Search. Het onderzoek riep weinig vragen op bij onze huurders. We hebben ons i ngespannen om bewoners vooraf zo duidelijk mogelijk te informeren, omdat het hoe dan ook om een g evoelig onderwerp gaat. In 2014 wordt duidelijk welke maatregelen op welke termijn nodig zijn. 1.3 Niet-planmatig onderhoud Dagelijks melden huurders een gebrek aan de woning of verhuizen mensen. Het voordeel van huren is dat een huurder flexibel is in het wonen en het grootste deel van het o nderhoud aan de verhuurder over kan laten. Voor een r eparatie maken wij een afspraak. Ook zorgen we dat een woning na een huuropzegging netjes wordt opgeleverd aan de nieuwe h uurder. Dagelijks onderhoud flink goedkoper Minder kosten voor het dagelijks onderhoud, zonder dat de kwaliteit van de woningen wordt aangetast. Daarin staken we in 2013 met succes veel energie. Wij besteedden bijna 1 miljoen euro minder aan dagelijks onderhoud. Huurders deden in 2013 ongeveer 9.500 verzoeken voor een reparatie aan de woning. Dit betekent iets meer dan één reparatie verzoek per woning. Dit is iets meer dan andere jaren, maar de kosten zijn lager. Dit heeft twee redenen. We delen aan de voorkant van het proces de soorten werkzaamheden beter in en we zien scherper toe op een efficiënte wijze van uitvoering. Elburg: 1.902 Ermelo: 3.112 Harderwijk: 4.998 548 woningen konden wij gereedmaken voor een nieuwe huurder. Dit kostte in 2013 € 2.500 per woning, waar dat bedrag een jaar eerder nog duizend euro hoger lag. Dit komt doordat de dit jaar opgezegde woningen op orde waren maar ook omdat we bewust scherpere keuzes maken in wat wij wel en niet doen. Jaarverslag 2013 Woon zoals u wilt 7 2. Verhuren UWOON is er als sociale verhuurder vooral voor huishoudens met een inkomen tot € 34.229 (prijspeil 2013). Daarnaast mogen we maximaal tien procent van de woningen met een huurprijs tot € 681 verhuren aan de hogere inkomens. Woningzoekenden met een urgente woonvraag verlenen we daarbij voorrang. In 2013 konden we 485 huishoudens met inkomens tot € 34.229 aan een sociale huurwoning helpen. Woningvoorraad per 31-12-2013 naar vestiging/huurklasse Huurklasse goedkoopbetaalbaar duur < € 374,44 € 374,44 <> € 574,35 > € 574,35 Woningvoorraad per 31-12-2013 naar woningtype/huurklasse Huurklasse goedkoop < € 374,44 2.1 Huurbeleid Korting op de maximale huurprijs In ons huurbeleid streven we naar een balans tussen betaal baar wonen en mogelijkheden om te blijven investeren voor UWOON. We bewaken dat er voldoende betaalbare woningen voor huurders en woningzoekenden overblijven met lagere middeninkomens. Concreet betekent dit dat wij slechts een deel vragen van de maximaal redelijke huurprijs van een woning. Huurders die van een eengezinswoning van UWOON verhuizen naar een gelijkvloerse woning van UWOON kunnen, bij wijze van experiment, zelfs nog meer korting krijgen. Zij mochten dan hun oude percentage van de maximale huurprijs meenemen naar hun nieuwe woning. Met die korting willen wij de door stroming vanuit eengezinswoningen stimuleren. Dit experiment - ingebracht door de huurdersorganisaties - loopt ook in 2014 nog door. 2.2 Beperkte huurverhoging 1 juli 2013 UWOON verhoogde de huren voor de woningen in 2013 met vier procent. Dit is het gemiddelde CBS inflatiecijfer (2,5%) over 2012 plus de basis huurverhoging (1,5%) die het kabinet mogelijk maakte. 2013 betaalbaar € 374,44 <> € 574,35 duur > € 574,35 totaal Woningtype: • Benedenwoning 166499128793 • Bovenwoning 44 79 2125 • Eengezinswoning 3393.374 9884.701 • Eengezinswoning met slaapkamer en badkamer op de begane grond 80 653 64 797 • Etagewoning met lift 41 1.105 289 1.435 • Etagewoning zonder lift 210 458 19 687 • Kamer 1100 11 Totaal 8916.1681.4908.549 Helaas heeft het haalbaarheidsonderzoek naar de m ogelijkheid een wooncoöperatie voor middeninkomens op te richten, wegens gebrek aan belangstelling van beleggers, geen positief resultaat gehad. UWOON besloot eind 2013 met dit onderzoek te stoppen. Woon zoals u wilt J a a r v e r s l a g totaal Vestiging: • Elburg 2671.210 4441.921 • Ermelo 3951.769 3992.563 • Harderwijk 2293.189 6474.065 totaal 8916.1681.4908.549 % 10,4%72,1%17,4% UWOON rekent ook de lagere middeninkomens (tot € 50.000) tot onze doelgroep. Die hebben nu nauwelijks mogelijkheden op de koopmarkt en er zijn te weinig dure huurwoningen voor ze. In 2013 wezen wij 23 sociale huurwoningen én 40 woningen in het geliberaliseerde segment toe aan deze groep. Daarnaast konden we goedkope koopwoningen (tot € 200.000) in de bestaande bouw aanbieden: in Harderwijk 2, in Ermelo 5 en in Elburg 11. Qua nieuwbouw boden we 31 woningen voor deze inkomensgroep aan. 8 2.3 Woningbezit UWOON Woningvoorraad per 31-12-2013 naar woningtype/huurklasse, per vestiging Huurklasse goedkoopbetaalbaar duur < € 374,44 € 374,44 <> € 574,35 > € 574,35 Vestiging: totaal ElburgErmeloHarderwijkElburgErmeloHarderwijkElburgErmeloHarderwijk ElburgErmeloHarderwijk Totaal Woningtype: • Benedenwoning 25116 25 43133 323 27 59 42 95 308390 793 • Bovenwoning 2123 0 238 39 0 1 1 23 6240 125 • Eengezinswoning 18285 72 868 1215 1.291298 197493 1.348 1.497 1.8564.701 • Eengezinswoning met slaapkamer en badkamer 5815224 134 29532626263 198 336 797 op de begane grond 7 • Etagewoning met lift 5 18 18 63 135 907 69 126 76 137 279 1.001 1.417 • Etagewoning zonder lift 27 91 92 10 114 334 18 10 9 55 215 435 706 • Kamer 04 7 00 0 00 0 0 47 11 Totaal 267395 2291.210 1.7693.189 444399 6471.921 2.563 4.065 8.549 2.4 Woonruimteverdeling Als corporatie moeten we minimaal 90% van de te verhuren woningen met een huurprijs tot € 681 toewijzen aan huishoudens met een inkomen tot € 34.229. Over 2013 kwamen we uit op 95,3%. Hiermee voldoen we ruim aan de eisen. Elburg, Epe, Ermelo, Harderwijk, Hattem, Heerde, Nunspeet, Oldebroek en Putten werken sinds 2004 samen volgens de Samenwerkingsovereenkomst Woonruimteverdeling Noord-Veluwe. Woningzoekenden kunnen daardoor bij alle samenwerkende corporaties terecht voor een woning. Voor woningen onder de huur toeslaggrens (per 1 januari 2013: € 681,02) moeten mensen een maatschappelijke of economische binding hebben met de regio. Zonder die binding kunnen woningzoekenden alleen in Harderwijk terecht. Jaarverslag 2013 Woon zoals u wilt 9 2. verhuren Huurportaal Op www.hurennoordveluwe.nl staan de vrijkomende w oningen van de regionale woningcorporaties. Het huurportaal linkt belangstellenden door naar de woning van hun keuze. Ze krijgen dan informatie over afmetingen, energielabel en toegankelijk heid. Reageren gebeurt vervolgens met een digitale woonbon op de site van de corporatie. Hiermee zorgt UWOON voor een transparante en efficiënte woonruimteverdeling. 2.6 Huurachterstanden Doelgroepen Doelgroepen Elburg •Starters •Doorstromers Ermelo Harderwijk 77 76116 64 76139 Woningtype Type 548 woningen kregen in 2013 nieuwe huurders. Per gemeente gaat het om: Elburg: 141 woningen Ermelo: 152 woningen Harderwijk: 255 woningen Elburg •Benedenwoning •Bovenwoning •Eengezinswoning •Eengezinswoning met badkamer en slaapkamer op bgg •Etagewoning met lift •Etagewoning zonder lift •Kamer •Woonwagen/ standplaats Ermelo Harderwijk 14 3038 3 32 78 5080 23 19 14 16 1883 7 31 35 0 13 0 0 0 141 152255 Totaal De nieuwe verhuringen naar huishoudsamenstelling en huurprijs in 2013 Huishoudsamenstelling: huishouden/huurprijs Aantal mutaties in 2013 Elburg Ermelo Harderwijk Totaal Harderwijk Totaal De mutatiegraad is lager dan voorgaande jaren (in 2012: 6,73 en in 2011: 6,98). Woon zoals u wilt Harderwijk Totaal 3DTaartdiagram: Taartdiagram: 3D Mutatiegraad in 2013 = 6,0% 10 Ermelo Eenpersoons < € 374,44 10 32 648 € 374,44 - € 574,35 30 42 109181 > € 574,35 37 33 2292 Subtotaal 77 107 137321 Tweepersoons < € 366,37 0 4 37 € 374,44 - € 574,35 10 7 2946 > € 561,98 30 13 2770 Subtotaal 40 24 59123 Drie- of meer persoons < € 366,37 0 0 00 € 374,44 - € 574,35 3 2 2328 > € 561,98 21 19 3676 Subtotaal 24 21 59104 141 152 255548 Totaal Totaal aantal vhe’s in 2013 Elburg Ermelo Elburg Jaarverslag 2013 200 200 -350 -350 100 100 Perspectief:00 Perspectief: Diepte:20 20 Diepte: 2.5 Huurtoeslag Huurders met te weinig inkomen voor de volledige huur, k unnen huurtoeslag aanvragen bij de belastingdienst. Of iemand daarvoor in aanmerking komt, hangt af van de hoogte van de huurprijs (in 2013 tot € 681,02) en het gezamenlijk inko men en vermogen van de huurder. Sinds 1 januari 2014 kan UWOON de huurtoeslag niet meer verrekenen via de huur. De belastingdienst betaalt de toeslag nu altijd rechtstreeks uit aan de rechthebbende huurder. Steeds meer mensen hebben moeite om inkomsten en uitgaven in balans te houden. Dit gevolg van de recessie merkten wij al in 2012 en die ontwikkeling zette zich in 2013 voort. Ook hebben we sinds eind 2013 meer problemen met het innen van auto matische incasso’s. Dit heeft te maken met het nieuwe Europese betaalsysteem SEPA. Een automatische incasso wordt nu nog maar vijf in plaats van dertig dagen aangehouden. Met een grotere kans op terugboeken tot gevolg. Wij merken daardoor dat sinds november het aantal huurders met een huurachter stand sterk stijgt. Mede hierdoor liep in 2013 de achterstallige huur van de lopende contracten met 34,7% op tot € 349.000. Het aantal huurders met een achterstand steeg met 24,4%, de gemiddelde achterstand per huurder met 8,4%. Dit betekent dat we inmiddels extra aandacht besteden aan het terugdringen van huurachterstand. 141 141 Omdat wij het voorkomen van huurachterstanden heel belangrijk vinden, gaan wij verder dan alleen a anmaningen sturen. Onze medewerker huurincasso maakt na twee betalingsherinneringen een persoonlijke afspraak met een huurder. Wellicht spelen er immers meer problemen. Wij leggen dan desgewenst contact met hulpverleningsorganisaties zoals de Maatschappelijke Dienstverlening Veluwe. Meestal levert een huisbezoek een betalingsregeling op maat op. Alleen in het uiterste geval geeft UWOON de vordering uit handen. 152 152 548 548 255 255 Aantal huurders met een huurachterstand per 31-12-2013: Vestiging Aantal Totaal Gemiddeld contractenbedrag bedrag Elburg Ermelo Harderwijk 88 66 366 € 67.000,- € 33.000,- € 249.000,- € 761,€ 500,€ 680,- UWOON heeft zes huurders met een huurachterstand die vallen onder de wettelijke schuldsanering (WSNP). Daarvan wonen er vier in Elburg, één in Ermelo en één in Harderwijk. De huurder betaalt in dit geval alleen de lopende huur. Invordering van de totale huurschuld wordt stopgezet. 2.7 Bijzondere doelgroepen In sommige gevallen hebben mensen echt dringend woning ruimte nodig en kunnen ze niet wachten tot ze voldoende punten bezitten. De regionale urgentiecommissie (onderdeel van de Samenwerkingsovereenkomst Woonruimteverdeling Noord-Veluwe) besluit dan of iemand voorrang krijgt. Volgens een objectief vastgesteld kader maakt de commissie de vaak moeilijke afweging of de aanvrager voorrang krijgt. Urgentie is mogelijk vanwege een aantal redenen: medische urgentie dreigende dakloosheid van minderjarige kinderen nadat ouders scheiden of hun relatie verbreken financiële problemen huuropzegging (door de verhuurder) van legale zelfstandige woonruimte, gehuurd voor onbepaalde tijd (stadsvernieuwingsurgentie) calamiteiten De regionale urgentiecommissie kende het afgelopen jaar 104 van de 161 aanvragen toe. Via UWOON kregen 35 m ensen op deze manier een woning, waarvan 20 in Harderwijk, 11 in Ermelo en vier personen kwamen in Elburg terecht. Ook 1921 1921 8549 8549 2563 2563 Ontruimingen Terwijl landelijk sprake is van een stijging, blijft het aantal huisuitzettingen bij UWOON gelijk: 11 in totaal. Net als in 2012 ligt het aantal huisuitzettingen bij UWOON in 2013 3x onder het landelijk gemiddelde. Een ontruiming is het uiterste middel bij het niet betalen van de huur. Het beleid bij UWOON is erop gericht de problemen zo vroeg mogelijk te signaleren en aan te pakken. De persoonlijke benadering van bewoners met een huurachterstand, via een huisbezoek, en de samenwerking met andere hulpverlenende instanties zijn de belangrijkste onder delen van onze aanpak. 4065 4065 Per vestiging ging het om: Elburg: 3 woningen Ermelo: 0 woningen Harderwijk: 8 woningen Jaarverslag 2013 Woon zoals u wilt 11 2. verhuren bestaat er stadsvernieuwingsurgentie. Van die groep vonden zeven mensen een woning in Ermelo en vier in Harderwijk. In 2013 waren er 161 aanvragen, het jaar daarvoor 185. Het aantal aanvragen is daarmee met 13% gedaald. In 2013 werd er door UWOON 32 keer een woning verhuurd met een bijzondere toewijzing. Dit zijn woningtoewijzingen aan bijvoorbeeld mensen met een CIZ-indicatie, statushouders, opvanghuizen en woningen die tijdelijk verhuurd worden in het kader van de leegstandswet. Afspraken omtrent b ijzondere toewijzing worden regionaal gemaakt. In 2013 waren er 113 bijzondere toewijzingen, het jaar daarvoor 90. Een sterk wisselend beeld dus. Verdere samenwerking tussen de maatschappelijke partners op het specifieke gebied van huurachterstanden en mogelijke huis uitzettingen krijgt in 2014 verder vorm. Dit vanuit de gedachte dat problemen beter zijn aan te pakken als we vroeg en goed op signalen reageren. 2.7.1 Elburg Bijzondere doelgroepen in Elburg Woningen voor statushouders De taakstelling voor 2013 was gesteld op dertien personen. UWOON ontvangt via de gemeente gegevens van kandidaten die een woning nodig hebben. In 2013 werden acht w oningen toegewezen. Hiermee werden 16 personen aan onderdak geholpen. Woonwagenbewoners UWOON beheert het gemeentelijk woonwagenkamp aan de Giek. Het kamp bestaat uit zes standplaatsen. Die kregen in 2013 geen nieuwe bewoners. Woningzoekenden met zorgvraag UWOON verhuurt in de gemeente Elburg 78 woongelegen 12 Woon zoals u wilt Jaarverslag 2013 2.7.3 Harderwijk Bijzondere doelgroepen in Harderwijk Woningen voor 24 statushouders UWOON bood in 2013 nieuw onderdak aan 24 statushouders. Zij wonen in 11 woningen van UWOON. Doordat de taak stelling h alverwege het jaar verhoogd werd, voldeed in 2013 de gemeente Harderwijk niet aan haar taakstelling. Vooral door het geweld in Syrië nam die taakstelling toe. Ook 24 keer urgentie Vier mensen kregen in 2013 een woning via stadsvernieuwings urgentie. Twintig anderen kregen een huis via een reguliere urgentieverklaring. Sociaal vangnetoverleg In 2013 nam UWOON iedere zes weken deel aan het zogenoemde Sociaal vangnetoverleg in zowel Elburg, Ermelo als Harderwijk. Alle zes Noord-Veluwse gemeenten werken samen binnen het overleg. De GGD Noord- en Oost-Gelderland coördineert dit vanuit het meldpunt Maatschappelijke Zorg. Centraal tijdens dit overleg staan situaties waarbij samen werking en afstemming noodzakelijk zijn omdat de problematiek een multidisciplinaire aanpak vereist. UWOON bereikt hiermee dat zij schrijnende gevallen snel kan melden en in een vroegtijdig stadium hulpverlening erbij kan b etrekken. Dit zorgt er bijvoorbeeld voor dat schuldenproblematiek bij gezinnen niet onnodig oploopt, of dat kinderen uit een probleemgezin adequaat begeleid worden. Deelnemers aan dit overleg zijn onder andere Maatschappelijke Dienstverlening Veluwe, Icare, Tactus verslavingszorg, Stichting Ontmoeting, GGZ Centraal, Sociale Dienst Veluwerand, Politie, Iriszorg, Steunpunt Huiselijk geweld, Bureau Jeugdzorg, Centrum voor Jeugd en Gezin, MEE Veluwe en de woningcorporaties. Huurders van een woonwagen/standplaats In 2013 verhuisde geen enkele huurder vanuit een standplaats van UWOON. heden aan of via een aantal instellingen. C areander is daarvan met 36 woningen de grootste afnemer. Andere instellingen zijn EBC met 16 woningen, GGZ-C met tien, Stichting Philadelphia en Stichting InteraktContour met ieder zes en ’s Heeren Loo met vier woningen. Urgenten Wij verhuurden als bijzondere toewijzing 13 woningen aan kandidaten via een zorginstelling. Ook gingen zes woningen naar mensen met een urgentie. 2.7.2 Ermelo Bijzondere doelgroepen Ermelo Woningen voor statushouders Zoals bij alle gemeenten in Nederland moet de gemeente Ermelo jaarlijks een aantal statushouders een woning toe wijzen. Deze gemeentelijke taakstelling bestond in 2013 uit het onderdak bieden aan 15 personen. In samenwerking met de Sociale Dienst Veluwerand wees UWOON hiervoor acht woningen toe aan in totaal 12 personen. Daarnaast kwamen nog twee personen naar Ermelo vanwege gezinshereniging, in totaal kregen daarmee 14 statushouders een plekje. Woonwagenbewoners UWOON beheert voor de gemeente Ermelo het woonwagen kamp Patrijzenhof. Woningzoekenden met zorgvraag UWOON verhuurt in de gemeente Ermelo 299 woongelegen heden aan of via de volgende instellingen: Stichting Zorggroep Noordwest-Veluwe (89) waarvan 51 plaatsen van de Amaniet, ’s Heeren Loo (76), Bartiméus (62), GGZ (59), Stichting Sirach (7), Stichting ZorgNvrij (6). Urgenten Achttien woningen gingen naar kandidaten met een urgentie. Daarbij gaat het om 11 reguliere urgenties en zeven stads vernieuwingsurgenties. Woningzoekenden met zorgvraag Naast onderstaande woningen verhuurt UWOON in Harderwijk 239 woningen aan of via diverse instellingen: Careander (99), Zorggroep Noordwest Veluwe (72), IrisZorg (28), Fokus (14), Abbeyfield (10), ’s Heeren Loo (7), BMO (4), Nové/Lijn 5 (2), E.B.C. (2), T.R.I.N. stichting (1). Drie vrouwen uit opvanghuizen Drie vrouwen uit vrouwenopvanghuizen kregen in 2013 via UWOON een woning in deze regio. UWOON stelt jaarlijks drie woningen voor deze doelgroep beschikbaar. Woningen voor opvang ex-verslaafden UWOON stelde ook in 2013 vier woningen beschikbaar aan het project begeleid wonen van IrisZorg Verslavingszorg. Zo hielpen we drie nieuwe cliënten op weg naar zelfstandig wonen. Cliënten nemen de huurwoning na een geslaagde begeleiding over. Dit gebeurde in 2013 één keer. Stap voor stap wonen UWOON verhuurt in Harderwijk sinds 2013 één woning voor het nieuwe experiment Stap voor stap wonen. Samen met het EBC, stichting De Ontmoeting, IrisZorg, Omnia Wonen en de gemeente, namen wij het initiatief voor dit project. UWOON heeft de eerste woning hiervoor inmiddels gerealiseerd. De bewoners zijn mensen die vanuit onder andere de nachtopvang ‘klaar’ zijn voor een volgende stap in hun wooncarrière. Dat gebeurt onder professionele ambulante b egeleiding van de zorgpartners. UWOON vindt het heel belangrijk dat er woningen zijn voor mensen met een bijzondere zorgvraag die het op basis van eigen kracht niet direct redden. Het is een mooie bijdrage aan het helpen van mensen om weer zelfstandig te kunnen wonen. 2.8 Verkoop huurwoningen In totaal willen we op de lange termijn 450 woningen v erkopen. UWOON verkocht in 2013 beduidend meer w oningen dan minimaal als doel is gesteld. De reden hiervan is dat er veel woningen werden opgezegd die voor verkoop in a anmerking kwamen. Bovendien nam de interesse in bestaande koopwoningen duidelijk toe. UWOON houdt in de begroting rekening met 12 verkopen uit bestaand bezit. Dit jaar verkochten we 18 woningen en nog eens twee woningen die wij aankochten vanwege een eerder project dat verkocht werd met terugkoop garantie. De groep waar wij ons op richten bestaat voornamelijk uit starters op de (koop)woningmarkt. Wij laten de woningen taxeren en valideren. UWOON werkt, voor nieuw aan te bieden woningen, samen met één makelaar voor Ermelo en Harderwijk en één makelaar voor Elburg. Elburg UWOON verkocht in Elburg tien woningen. 14 woningen werden in de verkoop gezet. Drie woningen daarvan hebben we na een periode toch weer verhuurd omdat er onvoldoende belangstelling voor was. Wanneer deze opnieuw vrij komen, gaan ze weer de verkoop in. Ermelo Met de verkoop van vijf huurwoningen haalden wij in E rmelo onze doelstelling. Met name de Starters Renteregeling zorgde voor een verkoopimpuls. Ook verkochten we nog twee woningen die we moesten aankopen vanwege een terugkoopgarantie uit de regeling ‘kopen met korting’. Harderwijk In Harderwijk verkochten wij volgens prognose in 2013 twee woningen. Na een bepaalde periode trokken wij een woning uit 2012 en een uit 2013 terug uit de verkoop. De verwachting is dat we deze woning op korting termijn niet alsnog zullen verkopen. In verband met de druk op de huurmarkt, brengen wij de w oning weer terug de verhuur in. Jaarverslag 2013 Woon zoals u wilt 13 3. Leefbaarheid Goed wonen vindt UWOON belangrijk. Daarom zetten we ons op meerdere terreinen in voor de leefbaarheid. Dat doen we niet alleen, maar samen met bewoners en maatschappelijke partners zoals welzijnswerk en politie. De wekelijkse wijkspreekuren van onze buurt beheerders dragen bij aan de leefbaarheid. De wijkagent en de betrokken opbouwwerker zijn daarbij aanwezig. Door goed samen te werken met andere organisaties kunnen bijvoorbeeld overlast of vervuiling snel en adequaat aange pakt worden. Buurten waarvoor iedereen zich verantwoordelijk voelt, zijn fijner en prettiger om in te wonen. Veel bewoners waarderen het werk van onze buurtbeheerders. Hun werk ontsnapt ook niet aan de aandacht van de media. De Stentor plaatste bijvoorbeeld een artikel over onze buurtbeheerders in Harderwijk. Een goede leefbaarheid betekent ook dat mensen geen overlast ervaren. Ook in 2013 zetten wij ons daarvoor in. Zoals altijd s amen met de bewoners en waar mogelijk met andere organisaties. Samenwerking en goede communicatie zijn immers cruciaal voor het aanpakken van overlast. De komende jaren ligt onze focus nog meer op die gezamenlijke verantwoordelijkheid. UWOON werkt regelmatig mee aan buurt activiteiten. Zo faciliteren wij door materialen uit te lenen. De wijk is van en voor de bewoners en wij ondersteunen hun initiatief om deze fijn en leefbaar te maken. Overleg met wijkcommissies UWOON ondersteunt wijkcommissies waar nodig met arbeid en hulp. Verder bespreken we met wijkcommissies hoe we de leefbaarheid kunnen vergroten en wie daarvoor per project verantwoordelijk is. Hennepconvenant UWOON sloot een hennepconvenant met zes Noord-Veluwse gemeenten, vier woning corporaties, de politie, het Openbaar M inisterie en netbeheerder Liander. Bedoeling is dat we illegale hennepkwekerijen sneller h erkennen en ontmantelen, zodat we overlast en g evaarlijke situaties voorkomen. Als gevolg daarvan beëindigden we drie huurovereenkomsten omdat huurders hennepplantages in de w oning hadden. Dit was het geval in ’t Harde en Oldebroek. Twee daarvan beëindigden zelf de overeenkomst, voor de derde moesten we naar de rechter. 14 Woon zoals u wilt J a a r v e r s l a g 2013 3.1 Leefbaarheidsprojecten Wijkaanpak Pinel, SWOE, MD-Veluwe, gemeente en UWOON spraken in 2013 verder over de wijkaanpak. Samen starten we twee pilots met een wijkteam in Horst/Telgt en wijk Oost. Die moeten samen met bewoners de leefbaarheid in de wijken verbeteren, zowel fysiek (verkeer, groen en vuil) als sociaal. Zo blijven de lijnen kort en kunnen inwoners de partijen goed vinden. Onze buurt beheerders maken deel uit van deze wijkteams. UWOON werkt via een groot aantal projecten aan een fijn leefklimaat in de verschillende wijken. Een vervolg voor Buurtbemiddeling In Harderwijk werd een nieuw buurtbemiddelingsconvenant gesloten voor de komende drie jaar. Dat besloten in 2013 de betrokken partijen in Harderwijk: de gemeente, de politie, UWOON en Omnia Wonen. Buurtbemiddeling is ondertussen een belangrijk instrument bij de aanpak van problemen tussen bewoners. De v erschillende betrokken partijen zoals de politie en de corporaties hebben baat bij het i nschakelen van buurtbemiddeling. Buurtbemiddeling zoekt samen met de betrokkenen naar een o plossing. Op basis van de eigen kracht van betrokkenen dus. Hiermee is de kans op een duur zame oplossing het grootst. Verschillende instanties voeren de coördinatie van buurtbemiddeling uit. Dat zijn: in Harderwijk: Algemene Hulpdienst in Ermelo: Maatschappelijke Dienstverlening Veluwe in Elburg: een externe projectleider Vestiging Aantal bemiddelingen Elburg 61 Ermelo 19 Harderwijk 95 Gemeld door UWOON 12 8 28 Geslaagd 10 6 63 UWOON Straatvoetbal Het UWOON Straatvoetbaltoernooi vond in 2013 voor de elfde keer plaats. De welzijnsorganisaties zorgden samen met de jongeren weer voor de organisatie. Mooi is dat jongeren die vroeger als kind meevoetbalden nu in de organisatie zitten. UWOON heeft ooit het initiatief genomen voor dit toernooi en is bij het toernooi betrokken omdat de wedstrijden in de wijken plaatsvinden en jongeren zich hiervoor actief inzetten. Het is een prettige en uitdagende plek om orga nisatievaardigheden te leren en om bewust samen dingen te doen. Voetballen draagt er ook aan bij dat culturen elkaar beter leren kennen. Burendag Burendag is een landelijk initiatief dat het contact tussen buren stimuleert en daarmee werkt aan een sterkere sociale samenhang. Het Oranje Fonds en Douwe Egberts stimuleren de dag. Zowel in Ermelo als in Harderwijk was het een succesvol evenement. In beide plaatsen ondersteunde UWOON, samen met de welzijnspartijen, de organisatie van burendag. Dag van de Dialoog In de vestiging Harderwijk vonden tijdens de Dag van de Dialoog rondetafel gesprekken plaats. Doel van deze dag is dat mensen met verschillende achter gronden met elkaar in gesprek gaan en elkaar beter leren kennen. Dit jaar was het thema ‘zorg voor elkaar’. 3.1.1 Elburg In Elburg werd, met betrokkenheid van UWOON, in de wijk Molendorp dit jaar een bijeenkomst georganiseerd om de saamhorigheid te vergroten. Het was een ontmoeting tussen bewoners, georganiseerd door stichting WIEL. UWOON leverde het springkussen. Trapveld Biesenkamp UWOON dacht samen met de gemeente, bewoners, stichting Wiel en de politie na over het voorkomen van overlast rond trapveld Biesenkamp. Huurders hebben daar al langer last van de voetballende jeugd. Dat resulteerde in het plaatsen van een pannakooi, waardoor de overlast is verminderd. 3.1.3 Harderwijk Sociaal wijkteam UWOON werkte in Harderwijk met de organisaties ZorgDat en MD Veluwe mee aan het opzetten van een sociaal wijkteam (HK-team). Dit team ondersteunt mensen vroegtijdig in hun eigen woonomgeving en moet zo zwaardere zorg en onder steuning voorkomen. De inzet is tweeledig. Aan de ene kant heeft het team een signalerende functie, maar pakt daarnaast ook problematiek op. De meerwaarde voor UWOON en haar bewoners is dat het sociale wijkteam de wijkstructuur versterkt en zo de leefbaarheid verbetert. Ook kunnen wij huurders waarover wij zorgen hebben eerder ondersteunen. Denk aan huurders met oplopende huurschulden. 3.1.2 Ermelo Emaus College UWOON besteedde ook in 2013 weer werk uit aan het Emaus College. Deze organisatie begeleidt jongeren van 12 tot o ngeveer 23 jaar met gedragsproblemen. Zij volgen wel een o pleiding. Het gaat om jongeren die vaak vervelende en teleurstellende ervaringen achter de rug hebben, in andere i nstellingen h ebben gezeten of een nare thuissituatie kennen. Via Kwadrant Emaus krijgen ze een zinvolle dagbesteding en krijgen ze door te werken weer een plaats in de maatschappij. UWOON draagt daar graag een steentje aan bij. Wijkschouw Net zoals in andere jaren nam UWOON opnieuw deel aan de wijkschouwen. Samen met buurtbewoners, gemeente en betrokken maatschappelijke partners ‘schouwen’ wij dan de wijk. Zo pakken we snel en adequaat knelpunten aan en kunnen bewoners gemakkelijk problemen melden. Samen verbeteren we dan de situatie. Activiteiten in de wijk UWOON ondersteunt waar mogelijk bij verschillende activiteiten die de saamhorigheid van bewoners v ergroten. UWOON organiseert deze activiteiten niet, maar stelt bijvoorbeeld ruimte beschikbaar of levert materialen als het springkussen. Voor 2013 waren dat onder andere: Iedere woensdagmiddag kinderactiviteiten in Het Clusterhuis Iedere week activiteiten voor huurders in het Harderwijkhuis Gezamenlijke schoonmaakacties op de nationale schoonmaakdag door kinderen en volwassenen Nationale Boomfeestdag voor kinderen en -volwassenen in de Stromenwaard Jaarverslag 2013 Woon zoals u wilt 15 3. leefbaarheid 3.2 Sponsoring UWOON krijgt jaarlijks nieuwe sponsorverzoeken. Die toetsen we aan onze sponsorcriteria. Ons sponsorbeleid en de sponsor criteria staan op onze website. UWOON sponsort bij voorkeur activiteiten die bijdragen aan het oplossen van een concreet probleem in wijken waar onze huurders wonen. Reclassering Reclassering Nederland verwees 21 mensen aan ons door die een werkstraf moesten uitvoeren. Zij verwijderen zwerfvuil, doen veeg- of schoffelwerk of doen schoonmaakwerk rond de complexen in Harderwijk. Tuinonderhoud Stichting de Ontmoeting In 2013 pakten dertig dak- en thuislozen van Stichting de Ontmoeting 25 tuinen aan, waaronder een speeltuin bij een wijkgebouw. Zij hielpen bewoners die door lichamelijke klachten of ouderdom niet zelf hun tuin kunnen onderhouden. Ook de winteroplossing in 2013 was een groot succes. Bezoekers van de Ontmoeting schilderden in appartementencomplexen en brandgangen. Vanaf maart 2013 ondersteunt een vaste bezoeker van De Ontmoeting de beheerder van de speeltuin van het Havenkwartier met het onderhoud. Huttenbouwfeest Het Huttenbouwfeest was in 2013 een groot succes. Weer een groot aantal kinderen heeft deelgenomen. Het is een prachtig feest in de zomer voor onder andere kinderen die vanuit huis niet de mogelijkheid hebben om op vakantie te gaan. UWOON organiseert het huttenbouwfeest samen met ZorgDat. Zo zorgt UWOON er onder andere voor dat de houten pallets geleverd worden. UWOON verzorgt ook de op- en afbouw van het feest. 16 Woon zoals u wilt Jaarverslag 2013 4. Zorgen Wonen en zorg UWOON stelde in 2013 een beleidsplan Wonen, Zorg en Welzijn op. Het plan vormt een kader bij de beoordeling welke a ctiviteiten door UWOON wel en niet worden o pgepakt. De grote veranderingen op dit gebied van de zorg volgen we op de voet, zodat we ons beleid hierop verder kunnen afstemmen. In 2013 droeg UWOON bij aan projecten die de integratie van kwetsbare groepen in de samenleving stimuleren (€ 9.800). Voorbeelden zijn MultiCulti in Harderwijk, Veluwegames, twee rolstoelen in het Sint Jansdal in Harderwijk, Stichting Jongerencoach in Harderwijk, de professor Lindeboomprijs in Ermelo, proeverij de Ontmoeting in Ermelo en stichting EBC Partnership. Classificatiesysteem UWOON werkt sinds 1 april 2013 met een classificatiesysteem toegankelijkheid voor gestapelde woningen. Belangstellenden zien daarmee direct of een woning geschikt voor ze is. Duidelijke afbeeldingen bij advertenties van woningen tonen direct de toegankelijkheid voor de betreffende woning. Daarnaast sponsorden we projecten op het gebied van lokale verbondenheid en cultuurhistorisch besef (€ 1.000) dit zijn de open monumentendag en botterijdagen in E lburg en Stichting Schapedrift in Ermelo. We sponsorden ook p rojecten op het gebied van sport als middel om mensen samen te b rengen en te activeren (€ 1.700). Daaronder valt b ijvoorbeeld de ijsbaan op de Markt in Harderwijk en een s kate-event in Ermelo. 4.1 Elburg Gewoon Gemak succesvol Gewoon Gemak kreeg in 2013 een succesvol vervolg. Toen dit r egionale project een jaar eerder startte, schoven wij aan vanwege onze ervaring met een project in Elburg. Gewoon Gemak zorgt dat bewoners van de Noord-Veluwe langer zelf standig blijven wonen dankzij eenvoudige woningaanpassingen. De Wmo vergoedt er daarvan een aantal. Gemeentes melden dat ze veel verzoeken daarvoor binnenkrijgen. 4.2 Ermelo Astmabehandelcentrum Salem in Ermelo verkocht UWOON verkocht in 2013 het pand van A stmabehandelcentrum Salem aan de huurder van het pand. UWOON besloot tot het afstoten van Salem omdat dit type vastgoed niet tot haar kerntaken behoort. 4.3 Harderwijk Kansrijkwonen gaat door De gemeente Harderwijk besloot in 2013 verder te gaan met de projecten Kansrijkwonen I en ll. Beide huizen bieden een plek waar kwetsbare jongeren zelfstandig leren wonen. ‘Dol op Dagbesteding’ in de De Aanleg De Aanleg kreeg in 2013 een nieuwe toekomst. Door o pzegging van het lopende huurcontract voor de gemeenschappelijke ruimten, werden de welzijnsactiviteiten voor bewoners o nzeker. UWOON zocht daarom samen met de gemeente, ZorgDat, bewoners en wijkvereniging Stadsdennen naar een oplossing. De slogan werd: ‘dol op dagbesteding’. Welzijnsorganisatie ZorgDat stak vervolgens haar nek uit door een deel van de welzijnsactiviteiten voor de huurders te organiseren. Zorg groep Noordwest-Veluwe heeft een steunpunt (zusterspost) in De Aanleg vanwaar ze thuiszorg kunnen bieden. Ook m eldden InteraktContour en de Ambulante Hulpverlening eind 2013 dat ze een deel van De Aanleg willen huren. Alle partijen zorgen nu voor een breed dienstenpakket van dagbesteding en werkerva ring. Een mooi voorbeeld van hoe een kans door verschillende enthousiaste partijen is opgepakt. Jaarverslag 2013 Woon zoals u wilt 17 5. Meepraten Ermelo UWOON verwacht dat als huurders en belanghouders regie en invloed op de directe leefomgeving kunnen uitoefenen, het hen ook gelukkiger maakt. Het vergroot de tolerantie en solidariteit, wat het communiceren met onze huurders makkelijker maakt en het samenwerken vergroot. Huurdersbelangenorganisatie De Rode Draad De vestigingsmanager overlegde in 2013 zes keer met huurders belangenorganisatie De Rode Draad over zaken die specifiek over Ermelo of heel UWOON gaan. Voor Ermelo waren dat bijvoorbeeld de activiteiten van De Rode Draad, de kosten van het serviceabonnement en het jaarplan 2014. Onderwerpen over UWOON waren de stand van zaken rondom nieuwbouw projecten, voortgang van de activiteiten in het jaarplan en planmatige onderhoudswerkzaamheden in 2013. Dat is een van de redenen waarom UWOON participatie met huurders en belanghouders hoog in het vaandel heeft staan. We willen huurders en belanghouders daarom meer betrekken bij de eigen woning/woonomgeving en meer invloed geven op beleid en de uitvoering daarvan. Wanneer men meer kan meedenken en -beslissen vergroot dat ook de kans op begrip/acceptatie van gemaakte keuzes. Daarbij vergroot het de kans van slagen van beleidsbeslissingen en de uitvoering daarvan. Meer invloed betekent betere beleidskeuzes en levert minder faalkosten op. In het nieuwe ondernemingsplan wat in 2014 zijn beslag krijgt, neemt huurders- en belanghoudersparticipatie dan ook een belangrijke plek in. 5.1 Samenwerking huurders In 2013 werkten we samen met onze huurders aan het participatiebeleid. We hebben de keuze gemaakt om met twee nieuwe vormen van huurdersparticipatie te gaan b eginnen. Dit zijn een klantenpanel en het betrekken van huurders via internet. In 2014 starten we samen met de huurders een initiatief om deze nieuwe vormen verder in te vullen. Daarnaast zijn we in 2013 gestart met het benaderen van onze huurders per sms. Deze manier van communiceren zetten we bijvoorbeeld in bij woningtoewijzing. Onze ervaringen met sms zijn zeer positief. Onze huurders waarderen deze laagdrempelige manier van contact hebben. Lokaal overleg UWOON heeft dagelijks contact met individuele huurders. Ook overleggen onze vestigingsmanagers gemiddeld zes keer per jaar met de lokale huurdersorganisaties. Onderwerpen op de vaste agenda zijn huur en verhuur, bewonersaangelegenheden, onderhoud, nieuwbouwprojecten, jaarplannen en begroting. Dit overleg staat vooral in het teken van elkaar informeren over lokale aspecten van huur en verhuur van woningen. Overleg met bewonerscommissies is een andere vorm van samenwerking met huurders. De commissies bestaan vaak uit huurders van appartementencomplexen. De gang van zaken in zo’n complex komt dan ter tafel. De commissies komen gemiddeld twee tot drie keer per jaar bij elkaar. Gezamenlijk overleg De gezamenlijke huurdersorganisaties overleggen vier keer per jaar met de bestuurder van UWOON. Deze bijeenkomsten gaan over beleid en samenwerking. De manier waarop huurders organisaties invloed hebben op het beleid van UWOON is 18 Woon zoals u wilt Jaarverslag 2013 v astgelegd in een protocol. Over de volgende onderwerpen gaven de huurdersorganisaties in 2013 een advies: asbestbeleid vergoeding planmatig onderhoud scootmobielbeleid verkoop woningen sociaal plan bij sloop en renovatie huurverhoging per 1 juli 2013 Met de adviezen is ons beleid op een aantal punten bijgesteld, zoals een iets hoger bedrag als vergoeding bij kozijnwijziging in het beleid vergoeding bij planmatig onderhoud. Bij het asbestbeleid een verbetering in de communicatie naar de huurder. Ook spraken we onder meer over het woonakkoord en andere ontwikkelingen in de sector, de wooncoöperatie, het serviceabonnement en het ondernemingsplan van UWOON. De drie huurdersorganisaties overleggen ook een paar keer per jaar onderling. Elburg Huurdersraad De Betere Woning De vestigingsmanager en de teamleider klantcontact van UWOON overleggen iedere twee maanden met huurdersraad De Betere Woning. Beide partijen kunnen onderwerpen op de agenda zetten. We spraken onder meer over de k etenintegratie aan de Doelenlaan. Daarover gaf de huurdersorganisatie concreet advies. Bij de evaluatie van dit project bekijken we hoe we hun adviezen kunnen opvolgen. We spraken ook over de glasbewassing. Het advies van de huurdersorganisatie om dit zes keer per jaar te doen nemen we vanwege de kosten niet over. Bewonerscommissies In Elburg zijn drie bewonerscommissies betrokken bij ouderenhuisvesting: Hart van Thornspic, Palaver en Baron van Lynden. Met de bewonerscommissies overleggen we gemiddeld twee keer per jaar. Ook overlegt de buurtbeheerder regelmatig met een of meerdere leden van de bewonerscommissie als de dagelijkse praktijk daartoe aanleiding geeft. Bewonersvertegenwoordiging Medewerkers van UWOON voeren regelmatig overleg met bewoners van een aantal complexen. Onderwerpen zijn onderhoudswerkzaamheden, leefbaarheid en activiteiten. Deze overleggen vinden plaats bij: Weegakker IJsvogel Vijverhof Parc Viventra Burg. Langmanlaan Groot Horloo Spechtstraat/Eksterstraat De Verbinding Harderwijk Huurdersraad Woonwijs Woonwijs en UWOON vergaderden in 2013 weer verschillende keren. We bezochten de wijk Stromenwaard en bespraken de ontwikkelingen in de Zeebuurt en beleidsonderwerpen, zoals het meenemen van het percentage streefhuur, het jaarplan van UWOON met specifieke aandacht voor Harderwijk en het participatiebeleid. Bewonerscommissies Veel wooncomplexen van UWOON hebben een actieve bewonerscommissie waarmee we regelmatig vergaderen. Voorbeelden zijn de Kortekamp in Frankrijk, de Zeven Akkers en de P.C. Boutenslaan. Ook is UWOON actief binnen verschillende buurtteams. Verder werken onze buurtbeheerders bij verschil lende wooncomplexen nauw samen met de toezichthouders. Dat zijn betrokken bewoners die belangrijk zijn voor de leefbaar heid. UWOON vindt de samenwerking daarom heel waardevol. Wijkgericht werken UWOON werkt binnen de verschillende wijkteams nauw samen met haar maatschappelijke partners, zoals de politie en het opbouwwerk. Wij spanden ons in 2013 in voor de oprichting van het sociale wijkteam. Dit nieuwe team start in 2014 binnen twee wijken. 5.2 Belanghouders Samenwerking heeft de toekomst! UWOON vindt een goed contact met haar belanghouders cruciaal. We vinden het belangrijk dat zij goed weten waaraan we werken en waarom we bepaalde keuzes maken. Daarnaast bespreken we waar we elkaar kunnen versterken in het bereiken van onze resultaten. De legitimiteit van onze activiteiten wordt mede bepaald door onze belanghouders. UWOON startte in 2013 de voorbereidingen voor het nieuwe ondernemingsplan. Daarmee gaan we in 2014 verder. Wij vonden het belangrijk om onze belanghouders goed en vroeg tijdig bij onze keuzes en strategieën daarvoor te betrekken. Daarom werd een bijeenkomst georganiseerd waarbij we met elkaar van gedachten konden wisselen. Hierop kwamen veel p ositieve reacties en suggesties op onze ambities voor de komende jaren. Een belangrijk project in 2013 was ‘de Aanleg’. Wij werkten hard aan een nieuwe samenwerkingsvorm. Dit resulteerde begin 2014 in een vooruitstrevend en vernieuwend plan met een aantal van onze belanghouders. Omdat we elkaars kwaliteiten kennen, versterken wij elkaar. Zorgen voor meerwaarde was ons gezamenlijke motto. Niet alleen voor onszelf, maar vooral voor de wijken en inwoners. Ook zochten we met meerdere partijen, naar aanleiding van het thema huisuitzetting, naar een goede samenwerking binnen de huurincasso. Mede op initiatief van UWOON was er in het najaar een woonoverlastbijeenkomst, waarbij verschillende partijen betrokken waren. Ook dit was een bijeenkomst waar wij ons lieten voeden met de kennis en ervaring van anderen om samen verder te komen. Politieke partijen De lokale politieke partijen stelden in aanloop naar de verkiezingen van 2014 hun partijprogramma op. Wij spraken bijna alle politieke partijen in Elburg, Ermelo en Harderwijk over onze visie op wonen en de w oningmarkt. Ook volgde UWOON veel raadsvergaderingen. Jaarverslag 2013 Woon zoals u wilt 19 5. meepraten Gemeente Harderwijk Met de gemeente Harderwijk hebben we verschillende keren overleg gevoerd. Dit jaar sprong er een aantal onderwerpen uit: de prestatieafspraken, het overlast convenant, het thema voor koming huisuitzetting en het nieuwbouwproject De Prinsenhof. Prestatieafspraken Eind 2013 rondden we het traject van de prestatieafspraken af. Samen met vertegenwoordigers van de huurdersraden van UWOON en Omnia Wonen stelden gemeente en corporaties prestatieafspraken (voortaan samenwerkingsovereenkomst genoemd) op. Hierin staan onderwerpen en gebieden waar we afzonderlijk en gezamenlijk een verantwoordelijkheid hebben. Thema’s zijn bijvoorbeeld de betaalbaarheid van huren/wonen, nieuwbouw, de relatie tussen wonen en zorg, leefbaarheid en maatschappelijke zorg. Begin 2014 tekenen wij de overeen komsten. VAC Omdat UWOON veel waarde aan de mening van de VAC’s ( Voorlichtingen Adviescommissie) hecht, betrekken wij die graag bij onze nieuwbouw- en renovatieprojecten. In het hele werkgebied zijn inmiddels VAC’s. Deze voormalige vrouwenadviescommissies adviseren corporaties en gemeenten bij bouwplannen. Zo stemmen wij nieuwbouwwoningen en gerenoveerde woningen nog beter af op wensen en gebruiksgemak van (toekomstige) bewoners. Gemeente Elburg Met de gemeente Elburg voeren wij ambtelijk en bestuurlijk structureel overleg. Het Prestatiecontract Wonen 2011-2015 is hierbij leidend, maar ook actuele situaties komen aan de orde. Gemeente Oldebroek Omdat UWOON niet zo’n groot marktaandeel in Oldebroek heeft, is het contact met deze gemeente niet zo frequent. Wel spraken we dit jaar over een onderzoek dat UWOON en stichting Dorpsbelang Oosterwolde uitvoerden naar de leefbaarheid in dit dorp. Daaruit blijkt dat er behoefte is aan betaalbare starterswoningen en koopwoningen voor jonge gezinnen. Ook namen we samen met andere partijen deel aan een woon conferentie van de gemeente. Zoeken naar instrumenten die de woningmarkt stimuleren was daarbij het doel. Collectief Opdrachtgeverschap was een van de denkrichtingen. In 2014 onderzoeken we of dit mogelijkheden biedt voor de grond die wij in Oosterwolde bezitten. Gemeente Ermelo UWOON overlegt vier keer per jaar op bestuurlijk niveau met de gemeente Ermelo. Ook is er regelmatig overleg met ambtenaren. Belangrijke gespreksonderwerpen in 2013 bleven ouderenhuisvesting en de voortgang van de bouwplannen. Ook kwamen we eind dit jaar tot kortdurende prestatieafspraken. Zodra de nieuwe gemeenteraad de woonvisie aanneemt, gaan we in gesprek over langjarige prestatieafspraken. 20 Woon zoals u wilt Jaarverslag 2013 Overlast convenant UWOON nam het initiatief tot een overlastconvenant tussen verschillende partijen. Dit vanwege onze goede ervaringen met de bestaande hennepconvenanten. In het najaar van 2013 spraken we hierover tijdens een woonoverlastbijeenkomst met onder meer GGD, politie, gemeente, corporaties en experts op het gebied van woonoverlast. Het verder vormgeven van dit convenant voor zware overlast staat gepland voor 2014. Voorkoming huisuitzetting Gemeente, corporaties en andere betrokken partijen w illen afspraken maken over het voorkomen van huisuitzetting. Nu werken de verschillende betrokken partijen die zich bezighouden met schuldhulpverlening, huurachterstand en multiproblematiek nog te veel langs elkaar. In 2013 waren er gesprekken over hoe we samen oplopende schulden problematiek kunnen voorkomen. Dit willen we in 2014 in werkafspraken vastleggen. Bewonersinvloed binnen de Zeebuurt In 2013 evalueerden we samen met de gemeente en de huurdersvertegenwoordiging het eerste project binnen het renovatieproject van de Zeebuurt. Dit is de Schrassertstraat. Ook dit jaar hadden we weer veel aan de input van de huurders. Alle betrokkenen hebben de samenwerking positief geëvalueerd. UWOON of de afzonderlijke vestigingen voeren overleg met de volgende organisaties of werkgroepen: Betrokken organisaties Werkgroepen Gemeentelijke organisatie, bestuur, gemeenteraad Overlast netwerk Buurtbemiddeling Wijk- en buurtplatforms Maatschappelijke dienstverleningStuurgroep Maatschappelijke Zorg PolitieStuurgroep Wonen Zorg Welzijn GGZSociaal vangnetoverleg Icare Stichting Careander EBC Stichting InteraktContour Stichting ’s Heeren Loo Bureau Jeugdzorg MEE Veluwe Zorggroep Noord West Veluwe GGD Ambulante hulpverlening Elburg: overzicht betrokken organisaties en werkgroepen/overlegverbanden Plaatselijk betrokken organisaties Werkgroepen Stichting WIEL (welzijn Elburg)Regiegroep Ouderen en Gehandicaptenbeleid Seniorenraad Werkgroep Wijk- en buurtgericht werken Stichting Philadelphia Zorg Werk- en klankbordgroep Gewoon Gemak Woonzorg Unie Veluwe Ermelo: overzicht betrokken organisaties en werkgroepen/overlegverbanden Plaatselijk betrokken organisaties Bartiméus Stichting Pinel SWO Ermelo Stichting ZorgNvrij St Jansdal Emauscollege Atelier Leonardo Da Vinci Natuurwerkplaats Materra De Herbergier Werkgroepen Ermelo Onbelemmerd en Zorgzaam (EOZ) Meldpunt bijzondere zorg Netwerk Instellingen Zorg Ermelo (Nize) Harderwijk: overzicht betrokken organisaties en werkgroepen/overlegverbanden Plaatselijk betrokken organisaties (o.a.) Werkgroepen Sociale Dienst Veluwerand Basisnetwerk aanpak jeugdoverlast Steunpunt Huiselijk geweldLokaal overleg coördinatie Beleid Wonen Zorg Welzijn Stuurgroep Integrale Veiligheid Centrum voor Jeugd en Gezin Klankbordgroep Waterfront Iris ZorgStuurgroep wijkaanpak Harderwijk Tactus Verslavingszorg Werkgroep individueel wonen binnen de maatschappelijke zorg Stichting Ontmoeting Werkgroep Kansrijk wonen Werkgroep zwerfjongeren Stem van de oudere migrant ZorgDat Werkgroep woonoverlast Werkgroep Sociale wijkteams Jaarverslag 2013 Woon zoals u wilt 21 5. meepraten 5.3 Klant tevreden over UWOON De Klachtenadviescommissie heeft in 2013 twee klachten over UWOON tijdens een hoorzitting behandeld. Een klacht betrof de eindafrekening en de andere klacht ging over onderhuur. UWOON heeft deze adviezen opgevolgd. UWOON scoorde over 2013 gemiddeld een 7,7 bij de m etingen van het KWH (Kwaliteitscentrum Woningcorporaties Huursector). Onze huurders beoordelen daarin onze dienst verlening. Zij vullen een enquête in als ze een woning vinden of opzeggen, een klacht hebben of als bij hen een reparatie of onderhoud is uitgevoerd. Ook een grote groep andere huurders krijgt een enquête over onze dienstverlening in het algemeen. Omdat wij inmiddels veel e-mailadressen van onze huurders kennen, worden de enquêtes vaak digitaal afgenomen en de reacties direct online verwerkt. Dit bespaart tijd en geld en bovendien blijkt de respons veel groter. 5.5 Klachtencommissie Woonruimteverdeling Noord-Veluwe De Klachtencommissie Woonruimteverdeling Noord-Veluwe is een onafhankelijke klachtencommissie van de regionale gemeenten die samenwerken aan de woonruimteverdeling. Deze waarborgt de rechtszekerheid voor iedereen die in zijn belang is getroffen bij de uitvoering van de overeenkomst. De commissie signaleert en adviseert. De klachten kunnen te maken hebben met de woonruimteverdeling of beslissingen van de Urgentiecommissie woonruimteverdeling Noord-Veluwe. KWH onderzoekt ook onze telefonische bereikbaarheid. Dit benadert steekproefsgewijs de verschillende afdelingen en houdt bij of die reageren en of ze een correct antwoord g even. Ook beoordelen ze of wij in onze brieven goed i nformeren en communiceren. Op die manier zien we voortdurend of wij een goede dienst verlening verzorgen. Wij zijn er trots op dat onze klanten ons werk waarderen. Dankzij hun betrokkenheid blijven we continu verbeteren. 5.4 Regionale Klachtenadviescommissie De regionale Klachtenadviescommissie werkt voor de woning corporaties in de regio Noord-Veluwe en voor Woonpalet in Zeewolde. De commissie is onafhankelijk en adviseert over de afhandeling van klachten die huurders over hun verhuurder hebben. De samenstelling in 2013: De heer A. Tuitel, voorzitter (herkiesbaar in 2014) De heer K.J.W. de Leeuw, secretaris (herkiesbaar in maart 2015) Mevrouw M. Bulsink, lid (herkiesbaar in februari 2016). Het secretariaat werd verzorgd door mevrouw I. Eilert van Omnia Wonen. Vanaf november 2013 verzorgt mevrouw P. van Guilik, eveneens werkzaam bij Omnia Wonen, het secretariaat. De samenstelling in 2013 was: de heer J.W. Klein, voorzitter, mevrouw C.G.G. Krabben-Sluiter, lid, de heer mr. P.M. Hoekstra, lid, de heer mr. B. Blokzijl (reservelid), de heer mr. W.L. Zielhuis (reservelid), mevrouw M.Y.M. Baars-van Veen (adviseur/-secretaris) In 2013 behandelde de commissie 17 klachten regionaal. Zes klachten sloegen op de uitvoering van de samenwerkings overeenkomst. 11 klachten gingen over afwijzing van een urgentieaanvraag. Uitvoering samenwerkingsovereenkomst De klachtencommissie verklaarde in 2013 geen klachten in deze categorie gegrond. Wel zijn drie klachten niet ontvankelijk verklaard. In deze gevallen ging het niet om een klacht tegen de toepassing van de woonruimteverdeling, maar tegen de regelgeving. Afwijzing urgentieaanvraag In 2013 is geen klacht over het afwijzen van een verzoek om urgentie gegrond verklaard. In 2012 gebeurde dit wel twee keer. Huurders kunnen hun klacht over de dienstverlening, n adat de klacht bij de corporatie is afgehandeld, voorleggen aan de Klachtenadviescommissie. Die bepaalt of de klacht in behandeling wordt genomen en brengt advies uit aan de directeurbestuurder van de betreffende corporatie en de klager. 22 Woon zoals u wilt J a a r v e r s l a g 2013 Jaarverslag 2013 Woon zoals u wilt 23 6. Werken Het is belangrijk dat onze medewerkers de missie, visie en kernwaarden van UWOON onderschrijven. Kwaliteit leveren en efficiënt en effectief werken moeten vanzelfsprekend zijn. Als maatschappelijke organisatie zoeken we bij investeringen en uitgaven altijd naar een evenwicht tussen financieel en maat schappelijk rendement. Hoe efficiënter en effectiever de bedrijfs voering, hoe meer ruimte we hebben voor onze maatschappelijke doelstellingen. HRM-beleid heeft hierin een belangrijke rol. Dit beleid ondersteunt onze organisatiedoelstellingen. Het is gericht op continuïteit, optimale productiviteit, kennis, vaardigheden en vorming. Ook besteden we structureel aandacht aan een gezonde en veilige werkomgeving. UWOON werkt in een publiek taakveld. Wij vinden het terecht dat ons handelen kritisch gevolgd wordt. Dat doen we zelf ook. Daarom is ons beleid transparant en i nteger. Niet voor niets hebben wij een interne gedragscode en een meldregeling voor overtredingen van deze code. Aantal dienstjaren UWOON 0 tot 5 jaar 5 tot 10 jaar 10 tot 15 jaar 15 tot 20 jaar meer dan 20 jaar totaal gemiddelde diensttijd 6.1 Organisatie Personeelsbestand (peildatum 31-12-2013) 2013 2012 2013 42 20 20 12 21 115 11 Leeftijdsopbouw UWOON verschil 2013-2012 gemiddeld fte in loondienst in kalenderjaar 97,55 100,41 -2,86 fte gemiddeld aantal medewerkers in kalenderjaar 117,6 120,67 -3,07 mw aantal fte in loondienst op peildatum* 96,88 99,76 -2,88 fte aantal medewerkers in loondienst op peildatum* 115 121 -6,00 aantal man in loondienst op peildatum* 58 50,4% 62 51,2% -4,00 -0,8% aantal vrouw in loondienst op peildatum* 57 49,6% 59 48,8% -2,00 0,8% aantal 0-uren 32,6% 43,3%-1,00 -0,7% deeltijd 4438,3% 4738,8% -3,00 -0,6% voltijd 7161,7% 7057,9% 1,00 3,9% gemiddelde arbeidsduur van deeltijdwerkers**; 21,7 22,8 -1,10 uur per week gemiddelde arbeidsduur allen; excl 0-uren 30,9 30,7 0,20 uur per week 2013 2013 2012 verschil 2013- 2012 ziektverzuim totaal * gemiddelde duur in kalenderdagen (lang verzuim) frequentie (lang verzuim) ziekteverzuim kort** 3,7% 14,8 1,1 1,1% 3,1% 13,3 1,2 1,2% 0,7% 1,5 -0,1 -0,1% verschil 2013- 2012 ** uitgedrukt in kalenderdagen, verzuim tot één week Inleenpersoneel 2013 2012 verschil 2013-2012 Verloop 2013 2012 verlooppercentage* 6,00% 3,30% Jaarverslag 2013 verschil 2013- 2012 Ziekteverzuim * uitgedrukt in kalenderdagen Woon zoals u wilt jaar 1 0,9% 1 0,8% 0 0,0% 18 15,7% 22 18,2% -4 -2,5% 31 27,0% 32 26,4% -1 0,5% 39 33,9% 40 33,1% -1 0,9% 26 22,6% 26 21,5% 0 1,1% 115 100,0% 121100,0% -6 0,0% 46,9 jaar 46,3jaar 0,6jaar gemiddeld over 2009 t/m 2013 3,9% 13,7 1,2 1,2% gemiddeld over 2009 t/m 2013 2,70% 4,70% * aantal medewerkers uit dienst/gemiddeld aantal medewerkers (in kalenderjaar) 6.2 Personeel en Organisatie Scholing 2013 Voor een dienstverlenende organisatie als UWOON is het van belang dat medewerkers de kwaliteit van hun werk v asthouden of verbeteren. Ook is het voor de individuele medewerker belangrijk zijn of haar waarde voor de arbeidsmarkt o ptimaal te houden. Daarom investeert UWOON in scholing. Als w erkgever vinden wij een goede balans tussen bedrijfsdoelstellingen en persoonlijke ambities van medewerkers belangrijk. Met medewerkers bespreken we jaarlijks welke opleidingen n odig zijn voor onze bedrijfsdoelen en persoonlijke loopbaan ontwikkeling. Medewerkers gebruiken voor dat laatste een individueel loopbaanontwikkelingsbudget. Dit is een uitwerking van cao-bepalingen. Buiten deze individuele opleidingen investeerden we ook in opleidingen voor een groot aantal medewerkers. Voorbeelden daarvan zijn agressietrainingen voor allrounders en buurt beheerders, herhaling VCA-training voor allrounders, asbest trainingen (herkennen van) voor relevante functiegroepen en een herhalingstraining voor ons AgressieInterventieTeam. 24 2012 0,2% -4,9% 0,9% 1,3% 2,6% jonger dan 25 jaar 25-35 jaar 35-45 jaar 45-55 jaar 55 jaar en ouder totaal gemiddelde leeftijd ** Exclusief nul-uren medewerkers * als percentage van de totale kosten voor inleenpersoneel in rapportagejaar verschil 2013- 2012 36,5% 44 36,4% -2 17,4% 27 22,3% -7 17,4% 20 16,5% 0 10,4% 11 9,1% 1 18,3% 19 15,7% 2 100,0% 121100,0% jaar 10,4 jaar 0,6 * Exclusief stagiairs; inclusief tijdelijke inzet ter vervanging van arbeidsongeschikte medewerkers wegens arbeidsongeschiktheid (inclusief zwangerschapsverlof)* 53% 53,47% -0,47% in afwachting vervulling vacature* 47% 0% 47,00% overig* 0%46,53% -46,53% totale kosten van inleenpersoneel als percentage van de begrote loonkosten voor regulier personeel 1,13% 0,89% 0,24% 2012 Stage 2013 UWOON legde in 2013 kwaliteitsregels vast voor het begeleiden van stagiairs. Daarin staat ook hoe we willen bijdragen aan de beroepsvorming van Nederland; ook als UWOON daarbij geen direct belang heeft. In 2013 boden we 11 personen met verschillende opleidingsniveaus een stageplaats aan. Arbo 2013 UWOON vindt arbobeleid een belangrijk onderdeel van de bedrijfsvoering. Wij willen tenminste voldoen aan wettelijke verplichtingen rond arbeidsomstandigheden. Samen met de Ondernemingsraad werken we aan actueel arbobeleid. Dat is gericht op voorkomen van arbeidsongeschiktheid en houdt rekening met specifieke risico’s in de organisatie en tijdens het werk. Wij werkten in 2013 aan een verdere groei van ons arbobeleid door het evalueren, schriftelijk vastleggen en borgen van beleid voor een Veilige Werkplek en Persoonlijke Beschermingsmiddelen. Ook evalueerden wij ons Agressie protocol. Dat scherpten we tegelijkertijd aan. Jaarverslag 2013 Woon zoals u wilt 25 6. werken 6.3 Ondernemingsraad 7. Governance De corporatiewereld is flink in beweging. Dat komt onder meer door de financiële consequenties van diverse politieke voor stellen en besluiten, de bemoeienis van de Europese Unie bij het vaststellen van een inkomensgrens voor woningzoekenden, de verhuurdersheffing en de economische crisis die voortduurt. Deze zaken beïnvloeden het beleid van UWOON en daarmee de werkzaamheden van de Ondernemingsraad (OR). Het bestuur is verantwoordelijk voor de realisatie van missie, doelstellingen, strategie, beleid en de daaruit voortvloeiende resultaten. Ook de continuïteit van de organisatie, risico beheersing, financiën en het naleven van wet- en regelgeving voor woningcorporaties behoort tot het takenpakket. De voortgang van activiteiten en financiële monitoring gebeurt in kwartaalrapportages. Het bestuur bespreekt deze r apportages periodiek met de Raad van Commissarissen. De taken van het bestuur zijn geformuleerd in de statuten en het bestuurs reglement. Ook UWOON kijkt naar mogelijke bezuinigingen en bijstellingen van begrotingen. Dit leidde tot een herziene begroting 2013 met een bijstelling van het ‘werkkosten apparaat’. Mede dankzij de input van medewerkers kon onze organisatie fors bezuinigen. Een aantal veranderingen van de organisatiestructuur hebben geleid tot efficiënter werken. Bezoek arbeidsinspectie De Inspectie SZW (arbeidsinspectie) voerde tussen a ugustus en oktober 2013 inspecties uit bij veel corporaties w aaronder UWOON. De inspecteur die ons beleid rond agressie en geweld beoordeelde, was positief over onze zorg voor arbeidsomstandigheden. Ook gaf hij enkele adviezen over ons agressiebeleid. Wij schaften daarom versneld GPS- communicatieapparatuur aan waarmee onze buitendienst medewerkers in noodgevallen eenvoudig snel hulp kunnen krijgen. Ook scherpten we de voorschriften aan waarin staat welk gedrag van huurders en bezoekers niet getolereerd wordt. Wij informeren onze huurders over deze nieuwe huisregels. Organisatie 2013 Door heffingen, inflatievolgende huren en het instorten van de koopmarkt, staan de investeringen in onze branche al enkele jaren onder druk. UWOON moet daarop inspelen. Daarnaast streven we zelf ook naar efficiëntere processen. Door het aanpassen van beleid en processen brengen wij kosten en investeringen terug, zodat wij een goede financiële positie behouden. Wij richtten in 2013 bijvoorbeeld de organisatie structuur voor het Niet Planmatig Onderhoud (NPO) en de afdeling Vastgoed efficiënter in. Bij deze reorganisatie betrokken wij de Ondernemingsraad en vakbonden intensief. O nderdelen waren een andere organisatiestructuur, gewijzigde f uncties en formatievermindering. Helaas moesten wij ook twee medewerkers ontslaan, omdat we ze niet konden h erplaatsen binnen UWOON. Wij pasten voor hen het sociaal plan toe dat we in overleg met de vakbonden vaststelden. Onderdelen daarvan zijn een tijdelijke compensatie voor inkomensverlies (eindvergoeding) en faciliteiten voor een werk-naar-werk traject. In januari stonden de OR-verkiezingen op de agenda. UWOON-medewerkers kiezen uit tien kandidaten de nieuwe OR. Die bestaat uit: Mark de Jager (vz, cie. Personeelsbeleid), Bert Smits (vice-vz, cie. Arbo), Helen de Jonge (cie. Personeelsbeleid), Mieke Vierwind (cie. Financiën), Monique Willems (cie. Communicatie), Patrick Vos (cie. Financiën), Wendy Eghuizen (cie. Arbo). Anneke Vos blijft als ambtelijk secretaris de OR ondersteunen. Belangrijke bestuursthema’s in 2013 Vestiging Elburg De samenwerking onderling én met de directeur-bestuurder was veelvuldig en constructief. Contact met de achterban onder hielden we door actief te vragen naar onderwerpen (vraag en antwoord), achterbanbijeenkomsten en door het standaard plaatsen van de OR op de agenda van de werkoverleggen. Onderwerpen waaraan de OR veel tijd en energie besteedde zijn: reorganisatie en samenvoeging afdelingen Projectontwikkeling en Onderhoud reorganisatie Niet Planmatig Onderhoud organisatiestructuur back office De OR schreef in 2013 vijf vergaderingen en drie overleg vergaderingen uit. Voor de behandeling van de a dviesaanvraag ‘Reorganisatie en aanpassingen organisatiestructuur’ planden we separaat een aantal OR-bijeenkomsten en overlegvergaderingen in. De OR sprak ook met de Raad van Commissarissen en vervulde een adviserende rol bij het aantrekken van een nieuw lid voor de Raad van Commissarissen. 7.1 Bestuursverslag Vestiging Ermelo OR-Speerpunten voor 2014 zijn: werkkostenregeling RI&E: bewaking, uitvoering en voortgang financiële sturing en risicobeheersing Meldregeling integriteitscode 2013 UWOON gebruikt sinds 2011 het geautomatiseerde meld systeem SpeakUp. Medewerkers kunnen via deze meldregeling frauduleus, onethisch of onwettig gedrag van anderen anoniem melden. Het systeem is onderdeel van de integriteitscode die UWOON in 2010 opstelde. Deze code is openbaar en staat op www.uwoon.nl. In 2013 kwamen geen meldingen binnen. Verlagen bedrijfs- en onderhoudslasten Belangrijk speerpunt in 2013 was het verlagen van bedrijfs lasten. Wij denken dat UWOON op onderdelen efficiënter en slimmer kan werken en het is bovendien niet eerlijk dat alleen huurders opdraaien voor de rekening van de verhuurdersheffing. In de begroting gingen we uit van een bezuiniging op onze eigen bedrijfskosten van vijf p rocent. Uiteindelijk realiseerden wij 10%. Wij stuurden onder meer op een betere efficiëntie en afstemming in diverse processen. Medewerkers hadden veel inbreng bij de keuzes voor b ezuinigingen en grotendeels dankzij hun inzet zijn de bezuinigingen gerealiseerd. Naast het terugbrengen van onze bedrijfslasten, bezuinigden wij in 2013 ook twintig procent op het planmatig onderhoud. Deze lijn houden we in de toekomst minimaal vast en waar mogelijk scherpen we die verder aan. Reorganisatieproces dagelijks onderhoud en afdeling Vastgoed De afdelingen Planmatig onderhoud en Projectontwikkeling gingen op in de nieuwe afdeling Vastgoed. Dit is efficiënter en we zijn zo beter voorbereid op toekomstige uitdagingen. De efficiëntievoordelen zagen we al in 2013. Ook zijn de communicatielijnen korter en zetten we medewerkers op een breder vastgoedterrein in. Vanaf 1 januari 2013 stuurt één vestigingsmanager de vestigingen Elburg en Ermelo aan. Het proces dagelijks onderhoud reorganiseerden wij in 2013 als vervolg op een sterkte- zwakteanalyse een jaar eerder. Zo brengen wij de kosten omlaag en vinden we efficiëntievoordelen. De nieuwe teamleider NPO werkt in 2014 aan verdere verbeteringen. De bezuinigingen konden wij helaas niet realiseren zonder dat enkele functies boventallig werden. Enkele medewerkers hiervan konden in een andere functie geplaatst worden. De formatie liep ten gevolge van deze reorganisatie terug met 4,7 fte. In o verleg met de vakbonden stelden wij een Sociaal Plan op voor de reorganisatie van Vastgoed en van het proces d agelijks onderhoud/leefbaarheid. De OR was hierbij nauw betrokken. De nieuwe organisatiestructuur voor het dagelijks onderhoud, leefbaarheid en Vastgoed is per 1 januari 2014 van kracht. Vestiging Harderwijk 26 Woon zoals u wilt Jaarverslag 2013 Jaarverslag 2013 Woon zoals u wilt 27 7. governance Nieuw ondernemingsplan Het huidige ondernemingsplan loopt tot eind 2014. Toch namen we in 2013 al de vernieuwing van het plan ter hand. Nieuwe keuzes zullen wet- en regelgeving volgen en de druk op onze financiële middelen verlichten. Maar we willen vooral scherper kiezen omdat de huidige tijd ook kansen biedt om slimmer en beter te werken. Bestuur, MT en leden van de RvC trapten af met de oriëntatie op onze maatschappelijke opgave, waarden en missie. Dit leidde tot een strategische visie op de lange termijn. Vervolgens stelde het bestuur vier hoofddoelen (ambities) vast waarvan we binnen enkele jaren concrete resultaten willen zien. Begin 2014 zeggen onze medewerkers en een aantal belang houders wat ze van deze ambitie vinden, waarna we met de medewerkers de uitwerking in uitvoeringsstrategieën bepalen. De gekozen strategieën leggen we weer voor aan belang houders en medewerkers, waarna ze een plek krijgen in de jaarplannen en begroting voor 2015. Integriteit Leidinggevenden en medewerkers van UWOON moeten van onbesproken gedrag zijn. In 2010 spraken we daarom uit gebreid over wat integer is en wat niet. UWOON stelde geen ‘ge- en verboden’ op, maar richtlijnen voor gewenst g edrag. Wij maakten het onderwerp integriteit bespreekbaar. Integriteitsdilemma’s of voorvallen zijn een vast onderwerp tijdens team- en afdelingsoverleggen. Ook spreekt een interne integriteitscommissie met daarin leidinggevenden en medewerkers, twee tot drie keer per jaar over onder werpen die verbonden zijn met integriteit. UWOON is verder aangesloten bij het SpeakUp-systeem, waar (eventueel anoniem) meldingen over niet-integer gedrag of twijfels daarover gedaan kunnen worden. In 2013 gebeurde dit niet. Niet gerealiseerd: opvangplek tienermoeders ( jubileumproject) Niet alles wat UWOON zich voornam voor 2013 konden we realiseren. Wij hoopten in 2013 bijvoorbeeld een opvang plek te bieden voor jonge meiden en tienermoeders. Dit als cadeau aan de samenleving vanwege ons 100-jarig jubileum in 2012. Er was echter onvoldoende zekerheid over de vervolgfinanciering na drie jaar. Voor ons was dat een vereiste om te investeren. Niet gerealiseerd: Wooncoöperatie Middeninkomens UWOON werkt met collega-corporaties Woonstede (Ede) en Volksbelang (Wijk bij Duurstede) sinds 2011 aan een wooncoöperatie. Daarmee willen wij betaalbare huisvesting bieden aan inkomensgroepen tussen € 34.000 en € 43.000 per jaar. Duurzame verhuur in het duurdere segment zonder staatssteun dus. De wooncoöperatie biedt middeninkomens kansen om te huren, terwijl ze nu maar een beperkt aanbod hebben tussen koop- en sociale huurwoningen. De coöperatie biedt bewoners de mogelijkheid tot meer zeggenschap in het woningonderhoud en de leefbaarheid in hun directe omgeving. Ook dit is een aspect waar UWOON van harte achter staat. Veel partijen zijn enthousiast over het plan, waaronder financiers, aspirant bewoners, gemeente en het m inisterie van Binnenlandse Zaken. Daadwerkelijke financiering blijkt echter een bottleneck. Beleggers hebben nog o nvoldoende interesse in het product, waarbij rendementen inflatie volgend zijn en waar zeggenschap wordt gedeeld met maatschappelijke partijen en bewoners. Inmiddels is besloten te stoppen met dit project. Het bestuur Mevrouw ir. M.C.F. (Moniek) van Balen-Uijen (1967) is sinds 2005 bestuurder bij UWOON. Sinds 1 april 2012 is zij de enige bestuurder van UWOON. Benoemingstermijn De governancecode beveelt aan om bestuurders voor m aximaal vier jaar te benoemen. De Raad van Commissarissen kiest daar niet voor, omdat de raad continuïteit in de besturing van de organisatie heel belangrijk vindt. Beoordeling De remuneratiecommissie hield in november het jaarlijkse functioneringsgesprek met de bestuurder. Nevenactiviteiten en netwerken 2013 bestuurder lid raad van advies Bouwkunde ROC Landstede lid stuurgroep Wonen Welzijn Zorg lid stuurgroep Maatschappelijke zorg lid klankbordgroep van het plan Waterfront in Harderwijk lid directeurenoverleg Regio Noord-Veluwe De bestuurder was in 2013 niet betrokken bij transacties waarin tegenstrijdige belangen zouden kunnen spelen. 28 Woon zoals u wilt Jaarverslag 2013 Honorering Het salaris van de bestuurder past binnen de sectorbrede beloningscode voor bestuurders van woningcorporaties. Het salaris bestaat uit een vast inkomen, pensioen en overige a rbeidsvoorwaarden, waaronder een auto van de zaak met een cataloguswaarde tot maximaal 35% van het jaarsalaris. D aarnaast geldt een representatievergoeding van € 80 per maand. De beloning van mevrouw ir M.C.F. van Balen-Uijen bedroeg € 126.525 bruto; de pensioenlasten bedroegen € 27.788 en de vergoedingen € 2.000. De arbeidsovereenkomst bevat geen afspraken over een bijzondere uitkering bij beëindiging dienstverband. ir. M.C.F. van Balen-Uijen 7.2 Verslag Raad van Commissarissen De Raad van Commissarissen (RvC) houdt toezicht op het bestuur, de algemene gang van zaken in de woningcorporatie en de met haar verbonden ondernemingen. Zij adviseert het bestuur en fungeert als klankbord. De RvC is bovendien werk gever van het bestuur. De RvC houdt onder meer toezicht op: realisatie van doelstellingen, volkshuisvestelijke opgaven, strategie en de risico’s die de activiteiten van de corporatie met zich meebrengen. opzet en werking van de interne risicobeheersing- en controlesystemen en het kwaliteitsbeleid. integriteit van de organisatie. De taken, verantwoordelijkheden en bevoegdheden staan in de statuten en zijn verder uitgewerkt in het reglement voor de RvC van 29 oktober 2008. Een profielschets omschrijft daarnaast de gewenste deskundigheid en achtergrond van de leden. Het reglement en de profielschets staan op www.uwoon.nl. 7.2.1 Toezichtkader Het toezichtkader bestaat uit: wet- en regelgeving statuten governancecode het ondernemingsplan 2011-2014 het strategisch voorraadbeleid de jaarlijkse bedrijfsbegroting, de investeringsbegroting en het jaarplan de kwartaalrapportages de belangrijkste bevindingen uit de externe controle rapportages van onze accountant prestatieafspraken met de gemeenten de gesprekken die de RvC voert met de onafhankelijke accountant, ondernemingsraad en huurdersraden beleid voor dochters en deelnemingen 7.2.2 Governance code UWOON onderschrijft de principes van de governancecode woningcorporaties van Aedes. Bestuur en RvC realiseren hiermee op herkenbare en transparante wijze de m aatschappelijke en volkshuisvestelijke doelstellingen. Op één punt wijkt UWOON af van de governancecode. De RvC stelt de bestuurder voor onbepaalde tijd aan. Ze doet dat omdat ze c ontinuïteit in de besturing van de organisatie heel belangrijk vindt. De RvC van UWOON bestaat uit vijf leden, ieder met een eigen specifiek kennisgebied. Er is een rooster van aftreden opgesteld voor de leden van de RvC. Zoals de governancecode v oorschrijft is de maximale zittingsduur acht jaar. UWOON stelde in 2011 een integriteitscode vast. In combinatie met deze code stelde UWOON een meldregeling op. De RvC houdt de integriteit nauwlettend in het oog. 7.2.3 Profielschets leden Raad van Commissarissen UWOON heeft een profielschets voor de selectie van RvC-leden. Die waarborgt dat de Raad voldoende kennis heeft van s trategie, financiële risicobeheersing, realisering van de volkshuisvestelijke taken en projectontwikkeling. Ieder lid van de Raad heeft voldoende bestuurlijke kwaliteiten en deskundigheden. De voorzitter voldoet daarnaast aan een aantal specifieke eisen. De huurdersbelangenorganisaties hebben volgens een convenant inspraak bij de benoeming van alle nieuwe RvCleden. Huurders dragen sindsdien geen ‘huurdersleden’ meer voor in de RvC. De RvC functioneert als één college met een gezamenlijke verantwoordelijkheid. Jaarverslag 2013 Woon zoals u wilt 29 7. governance 7.2.4 Samenstelling Raad van Commissarissen De samenstelling van de Raad van Commissarissen in 2013 Drs. ing. C.H.P. Oosterwijk (voorzitter) Geboortejaar 1951 Functie • Partner BMC, vennoot DichterbijKunst, auteur Nevenfuncties • Lid van de raad van advies van Staatsbosbeheer • Lid van de Raad van Commissarissen van Wooninc., woningcorporatie in Eindhoven • Vicevoorzitter van de RvC van Woonmensen, Apeldoorn, een combinatie van woningcorporatie en zorginstelling Lidmaatschap • Lid van remuneratiecommissie UWOON Expertise • Bestuur & management • Vastgoedontwikkeling woningcorporaties • Architectuur • Kunst en cultuur • Bestuurlijke organisatie De heer C.H. Louwerse MMO (lid) tot 1 december 2013 Geboortejaar 1949 Functies • Algemeen directeur/bestuurder bij Home-Base Support en algemeen directeur bij Koninklijke PIT Pro Rege Nevenfuncties • Vicevoorzitter SWO Ermelo • Voorzitter van DVS ’33 Ermelo Lidmaatschap • Lid van Nederlands Centrum van Directeuren en Commissarissen • Lid van auditcommissie UWOON Expertise • Brede kennis en ervaring op gebied van zorg en welzijn en maatschappelijk ondernemerschap • Kennis van organisatieontwikkeling en -verandering • Bestuurlijke kennis, ervaring en netwerken Mevrouw A.E. van der Haar-Ros (lid) vanaf 1 september 2012 Geboortejaar 1976 Functie • Werkzaam bij Stichting zorgverlening ’s Heeren Loo, sectie vastgoed, accountmanager/ontwikkelaar zorgvastgoed Nevenfunctie n.v.t. Lidmaatschap • Voorzitter van vastgoedcommissie UWOON Expertise • Bouwkunde • Zorgregelgeving bij bouwprojecten • Portefeuillemanagement (zorg)vastgoed 30 Woon zoals u wilt Jaarverslag 2013 De heer J.K. Pel (lid) tot 1 maart 2013 Geboortejaar 1946 Functie • Vervroegd uitgetreden. Voorheen werkzaam als hoofd personeel en organisatie Nevenfuncties • Voorzitter Stadsmuseum Harderwijk • Voorzitter dr. G.C.J. Kruisinga-fonds Lidmaatschap • Voorzitter van remuneratiecommissie UWOON Expertise • Organisatieontwikkeling • Bedrijfsvoering • Lokale overheid De heer drs. G.W. Hop RA (lid) Geboortejaar 1968 Functies • Directeur eigenaar Rexcom Holland BV • Directeur eigenaar Konnex Global Enterprise BV Nevenfunctie • n.v.t. Lidmaatschap • Voorzitter van auditcommissie UWOON Expertise • Ondernemerschap • Financieel Onafhankelijk Activiteiten van leden mogen de onafhankelijkheid van de RvC niet aantasten. Eén lid werkt bij ’s Heeren Loo. Zij heeft dit gemeld bij beide organisaties. De RvC van UWOON vindt deze functie geen bezwaar. Indien nodig onthoudt betrokkene zich van stemming, bijvoorbeeld bij wel of niet aangaan van samenwerkingsverbanden. Geen van de commissarissen was ooit in dienst van de corporatie of heeft direct of indirect een band met toeleveranciers of afnemers. Ook verleent niemand direct of indirect andere diensten dan die voortvloeien uit het RvC-lidmaatschap of onderhoudt buiten het commissariaat een band met UWOON. In het verslagjaar waren leden van de RvC niet betrokken bij transacties met tegenstrijdige belangen. 7.2.5 Rooster van aftreden Rooster van aftreden 2013 1e benoeming herbenoembaar C.H.P Oosterwijk 01-01-12 01-01-16 W.C. Verbaan 21-06-10 21-06-14 A.E. v.d. Haar-Ros 01-12-05 01-12-14 aftredend 01-01-20 21-06-18 01-03-15 * G.W. Hop 01-12-10 C.H. Louwerse 19-04-01 01-12-13 01-12-18 J.K. Pel 01-03-05 01-03-13 *Mevrouw A.E. van der Haar-Ros was van 1 juni 2011 tot 1 september 2012 met sabbatical. Zij is in deze periode uitgeschreven als commissaris. De sabbatical periode heeft een opschortende werking in het rooster van aftreden tot gevolg van 1,25 jaar. Per 1 maart trad de heer Pel af vanwege de aflopende benoemingstermijn. De vacature is niet meer ingevuld omdat de RvC daarmee het gewenste aantal van vijf leden bereikte. Per 1 december trad ook de heer Louwerse af vanwege aflopende benoemingstermijn. Een selectiecommissie bestaande uit leden van de raad en de huurdersorganisaties bereidde de invulling van de vacature voor. Unaniem werd besloten de heer W.L. Sederel te benoemen per 1 januari 2014. De heer drs. W.C. Verbaan (lid) Geboortejaar 1946 Functies • Lector Vastgoedeconomie aan de Hogeschool van Amsterdam • Ondernemer Nevenfuncties • Commissaris Iterfidelis • Raad van toezicht Stichting Roges Lidmaatschap • Lid van vastgoedcommissie UWOON Expertise • Infrastructuur/gebiedsontwikkeling • Water en ruimte • Mobiliteit • Volkshuisvesting • Financial engineering • Publiek-private samenwerking (PPS) en DBFM contracten Alle commissarissen zijn lid van de Vereniging van Toezichthouders in Woningcorporaties (VTW) en wonen geregeld themabijeenkomsten bij. Jaarverslag 2013 Woon zoals u wilt 31 7. governance 7.2.6 Vergaderingen 2013 De voorzitter van de RvC en het bestuur bereiden de vergaderingen van de RvC voor. De agendering is gebaseerd op actualiteiten, statutaire bepalingen over bestuursbesluiten die de Raad vooraf moet goedkeuren en afspraken over periodieke informatie zodat de Raad de ontwikkelingen in het bedrijf en in de branche kan volgen. Ook wil de Raad periodiek contact onderhouden met de accountant, de ondernemingsraad en de huurdersorganisaties. De RvC hield in 2013 vijf reguliere vergaderingen. Verder stond er een bijeenkomst ter voorbereiding op een nieuw ondernemingsplan en een in-company training met werkbezoek over ontwikkelingen in de zorg op de agenda. Er was overleg met huurdersorganisaties en de ondernemingsraad. Dit had een constructief en open karakter. In wisselende s amenstelling bezochten de commissarissen de algemene j aarvergaderingen van de huurdersorganisaties. In de reguliere vergaderingen kwamen de volgende onder werpen aan bod: 25 januari. Omdat de uitwerking van het Regeerakkoord in 2012 nog niet definitief was is het vaststellen van de begroting/meerjarenraming 2013-2022 uitgesteld naar januari 2013. De RvC keurde deze goed. De RvC nam kennis van de visie van het bestuur op organisatorische veranderingen binnen UWOON voor verbetering dienstverlening en efficiëntievoordelen in processen en de bedrijfskostenreductie. 25 maart. Goedkeuring treasurystatuut en bespreking grondposities. RvC nam kennis van het crisisplan/ communicatieplan van UWOON en werd geïnformeerd over de voortgang van de wooncoöperatie. 17 juni. Bespreking en goedkeuring jaarverslag/jaarrekening 2012 in bijzijn van Deloitte. 32 RvC keurde de aankoop van 20 sociale huurappartementen Verbinding Ermelo goed, alsmede de ontbinding en overdragen van de aandelen bv’s van UWOON. 16 september. Bestuurder lichtte het reorganisatieplan en sociaal plan toe. Ook de werving van de nieuwe commissaris kwam aan de orde. 25 november. Goedkeuring van begroting 2014/meer jarenraming 2015-2023 en Treasuryjaarplan 2014. Met de basisbegroting heeft UWOON een goede financiële uitgangspositie. De RvC werd geïnformeerd over de voortgang In Control Statement (ICS). De tien belangrijkste risico’s uit de belangrijkste processen zijn opgenomen in de kwartaalrapportage. De eerste resultaten om te komen tot een nieuw ondernemingsplan zijn besproken. De algemene indruk van de RvC is dat de basis hiervoor goed is. De RvC herkent zich in de visie, missie en ambitie. De heer W. Sederel wordt per 1 januari 2014 benoemd als commissaris. De RvC ging akkoord met de transacties betreffende vervreemding opstal Astmabehandelcentrum Salem en aankoop grond voor 34 sociale huurappartementen Prinsenhof Harderwijk. Ook ging de RvC akkoord met het sluiten van een overeenkomst tot lastgeving met privatieve werking/ onherroepelijke volmacht met het WSW. Woon zoals u wilt Jaarverslag 2013 7.2.7 Commissies De RvC werkt met drie commissies, de remuneratiecommissie, de auditcommissie en de vastgoedcommissie. Remuneratiecommissie De remuneratiecommissie bereidt de besluitvorming voor die de RvC neemt over werving en selectie van leden van het bestuur of de RvC. Ook het bezoldigingsbeleid en de arbeidsvoor waarden voor het bestuur komen op de agenda. Daarnaast bereidt de commissie evaluatiegesprekken voor en voert deze uit. De renumeratiecommissie bestaat uit de voorzitter die zich, al naar gelang het onderwerp van bespreking of onderzoek, laat vergezellen door een van de andere commissarissen. In 2013 was dat veelal de vicevoorzitter.De belangrijkste bespreking was het jaargesprek met de bestuurder. Voorts is onder leiding van de remuneratiecommissie een nieuwe commissaris geworven in samenwerking met het huurdersplatform. Het introductie gesprek met deze nieuwe commissaris is eveneens door de remuneratiecommissie met de bestuurder gevoerd. Auditcommissie De auditcommissie bestaat uit de heren G.Hop ( voorzitter) en C.H. Louwerse. Het reglement van de auditcommissie is vastgesteld op 23 september 2009. De auditcommissie vergaderde in 2013 vier keer. Naast de bestuurder zijn daarbij ook de c ontroller en manager Bedrijfsvoering aanwezig. In elke vergadering werd de kwartaalrapportage besproken, zowel inhoudelijk als qua verfijningen in de informatie. Gedurende het jaar kwamen de begroting, het treasuryrapport en de jaarrekening aan de orde. Tijdens de jaarrekeningbespreking met de accountant is de waarderingsgrondslag besproken. De auditcommissie kon zich vinden in het besluit vastgoed tegen historische kostprijs voort te zetten. De gevolgen van politieke maatregelen op de kasstromen van UWOON zijn groot. Bij de bespreking van de b egroting is aandacht besteed aan de doorrekening van v erschillende scenario’s waarbij de financiële robuustheid van UWOON werd getoetst. Ondanks de slechte economische o mstandigheden en de door de overheid opgelegde lastenverzwaring blijft de financiële positie van UWOON gezond. Vastgoedcommissie Begin 2013 is de vastgoedcommissie opgericht. Deze bestaat uit mevrouw A.E. van der Haar-Ros (voorzitter) en de heer W.C. Verbaan. De vastgoedcommissie heeft in 2013 drie maal vergaderd en eenmaal een deel van de themabijeenkomst voor de RvC voorbereid. De vastgoedcommissie is een verdiepings commissie binnen de RvC. Het hebben van een commissie kwijt echter de RvC niet van haar taak integraal toezicht te houden op onderwerpen die de commissie bespreekt. Als voorbereiding op de RvC vergaderingen heeft de vastgoedcommissie o.a. een aantal ontwikkel- en bouwprojecten g eanalyseerd, evenals evaluaties van projecten. De vastgoedcommissie heeft aan de RvC haar kijk gegeven op deze projecten. Naast het ingaan op afzonderlijke projecten heeft de vastgoedcommissie het overzicht op de vastgoedportefeuille doorgenomen. Daarbij is ingegaan op de opbouw van de huurprijzen en waardes van het vastgoed. Ook heeft de vastgoedcommissie aandacht besteed aan het instrumentarium om objectief te kunnen beoordelen of de geplande bouw aansluit op de behoefte in de regio. De stelselwijziging binnen de zorgsector, en de verwachte extra druk hierdoor op de woningcorporaties, heeft hierbij extra aandacht gehad. Overige onderwerpen welke aan bod kwamen zijn: risicobeheersing en onderhoud, trendanalyses, m ilieubeleid en digitalisering. In de vergaderingen is ruimte voor een klankbordfunctie met en door het bestuur, zonder als commissie op ‘de stoel van de bestuurder te gaan zitten’. 7.2.8 Vergoedingen Raad van Commissarissen De commissarissen ontvangen een vaste vergoeding. Conform de ‘Adviesregeling toezichthouders in woningcorporaties’ zijn de vergoedingen vastgesteld. Daarnaast declareren de commissarissen de reiskosten en de kosten voor opleidingen die ze in het belang van UWOON volgen. De vergoedingen aan de commissarissen in het verslagjaar passen binnen de governancecode Woningcorporaties. De RvC heeft begin 2013 specifiek gekeken naar de vergoedingen. Hieruit blijkt dat er in 2012 en 2013 v eranderingen zijn in het aantal RvC-leden en commissies, en dat de hoogte van de bezoldiging van twee commissarissen per abuis te hoog is vastgesteld. Dit is gecorrigeerd en aangepast voor 2013. Vanaf 2013 zijn er drie commissies, waarbij alle leden van de RvC betrokken zijn. Omdat er dan sprake is van gelijke werkbelasting binnen de RvC en er niet langer substantieel extra werk wordt verzet door de een ten opzichte van de ander, is er vanaf 1 januari 2013 geen aanleiding meer tot een extra vergoeding voor commissieleden. Vandaar dat leden van de RvC een gelijke vergoeding kennen. De bezoldiging van de Raad van Commissarissen kan als volgt worden gespecificeerd: Naam Functie Beloning C.H.P Oosterwijk Vz RvC A.E. Ros Lid RvC C.H. Louwerse Lid RvC J.K. Pel Lid RvC W.C. Verbaan Lid Rvc G.W. Hop Lid RvC € 12.645 € 8.430 € 8.430 € 1.405 € 8.430 € 8.430 Jaarverslag 2013 Woon zoals u wilt 33 7. governance 7.2.9 Evalueren Raad van Commissarissen De RvC evalueert jaarlijks het eigen functioneren en de samenwerking met het bestuur. Dit gebeurt afwisselend met of zonder externe begeleiding. Op 9 januari 2014 heeft de Raad van Commissarissen zichzelf tegen het licht gehouden. Onder leiding van Nathalie Vrancken keken we in deze evaluatie terug op ons eigen functioneren in het afgelopen jaar. We zijn een goed team, we functioneren op een meer dan voldoende niveau. Verbeteren kunnen we ons in de borging van onze afspraken, we willen niet alleen r eageren, maar pro-actief meedenken over strategische koers en belang rijke beleidsonderwerpen, zoals een ondernemingsplan. We kijken kritisch naar de verhouding tussen de b estuurder en de RvC. We spraken af om onze interne organisatie (de c ommissies) te evalueren en we willen de succesvolle formule van hei-sessies over een relevant thema met bestuurder en MT ook in 2014 voortzetten. Cees Oosterwijk, voorzitter. 7.2.10 Visitatie Ecorys Vastgoed voerde van januari tot juni 2011 een maatschap pelijke visitatie uit bij UWOON. De cijfers in het visitatierapport zijn vergelijkbaar met het landelijk gemiddelde. De commissie constateerde dat wij zowel intern als extern goede prestaties leveren. Met de aanbevelingen uit het visitatierapport gingen we aan de slag. Zo verbeterde het interne toezicht en zijn we scherper op het stellen van realistische ambities. We geven tijdig aan dat we doelen niet halen. 7.2.11 Verantwoording Deloitte controleerde deze jaarrekening en keurde die goed, zoals blijkt uit de controleverklaring van de onafhankelijke accountant op pagina 69 van dit verslag. Wij kunnen ons met deze stukken verenigen en stellen de bestuurder voor de jaarrekening 2013 vast te stellen. Goedkeuring door de RvC strekt het bestuur tot volledige decharge. 7.3 Verklaring Het bestuur en de Raad van Commissarissen verklaren dat de middelen in 2013 uitsluitend in het belang van de volkshuis vesting zijn aangewend. Vastgesteld door de directeur-bestuurder op 2 juni 2014 Mevrouw ir. M.C.F. van Balen-Uijen Goedgekeurd door de Raad van Commissarissen op 2 juni 2014 De heer drs. ing. C.H.P. Oosterwijk, voorzitter Mevrouw A.E. van der Haar-Ros, lid De heer drs. G.W. Hop RA, lid De heer drs. W.C. Verbaan, lid De heer ing. W.L. Sederel, lid 8. Algemeen UWOON heeft geen winstoogmerk, maar gebruikt financiële voordelen uitsluitend in het belang van de volkshuisvesting. Waarborgen van de financiële continuïteit en een goede financiële sturing staan centraal. De kern van het financieel beleid is een adequaat vermogensbeheer en risicobeheersing bij de bedrijfsprocessen. Intern risicobeheersing- en controlesysteem Het bestuur is verantwoordelijk voor het intern risico beheersing- en controlesysteem. Dit heeft betrekking op bijvoorbeeld beleidsvorming, processen en taken waarmee UWOON haar doelstellingen realiseert, afwijkingen snel signaleert en negatieve effecten voorkomt. Procesgerichte (horizontale) Control Bij sturing en beheersing vanuit de procesdoelen en de daarbij behorende risico’s wordt naast de gebruikelijke controledoelstellingen (AO/IC) ook gekeken naar efficiency, continuïteit, kwaliteits- en veiligheidsaspecten en bijvoorbeeld de a fhandeling van diensten binnen een bepaalde tijd. Om ‘In Control’ te zijn is een risico-managementsysteem nodig. Hiervoor moeten de belangrijkste risico’s van p rocessen herkend en omschreven worden. UWOON heeft de b elangrijkste primaire processen (Verhuur en Verkoop) geactualiseerd, geüniformeerd en vastgesteld. Daarnaast heeft er een interne audit plaatsgevonden op het proces van woningtoewijzing en het aanbestedingsproces en heeft er in het kader van risicomanagement een analyse plaatsgevonden van onze crediteuren. Naast de procedures zijn de belangrijkste onderdelen van het risicobeheersing- en controlesysteem een overzicht met taken en verantwoordelijkheden per functie (de RVB-lijst), het budgetsysteem en de kwartaalrapportage. UWOON is zich binnen het totale proces bewust van de risico’s, zonder dat deze al integraal zijn beschreven. Er wordt gewerkt met een vorm van risicoscan, die risico’s bij projectontwikkeling inzichtelijk maakt. Medewerkers denken daardoor goed na over risico’s. Management (verticale) Control Hierbij gaat het om de sturing en beheersing vanuit strategische of organisatiedoelen. Binnen UWOON worden deze s trategische- en organisatiedoelen, hun onderlinge verbanden, eventueel te treffen maatregelen die gekoppeld zijn aan risico’s, continu gemonitord én verantwoord in de kwartaalrapportage. De kwartaalrapportage is vooral een sturingsdocument. U WOON monitort hierin in hoeverre de operationele doelstellingen (KPI’s) en de strategische doelstellingen worden gerealiseerd en stuurt bij wanneer noodzakelijk. Onderdeel van de kwartaalrapportage is de voortgang van de jaarplannen, die jaarlijks opgesteld worden op basis van doelstellingen van het ondernemingsplan. 34 Woon zoals u wilt J a a r v e r s l a g 2013 UWOON werkt met een planning- en controlcyclus die de gang van zaken binnen de organisatie bewaakt en vaststelt of doelen zijn gehaald. De cyclus bestaat uit een aantal fases: Plan, Do, Check & Act. Om onze doelstellingen ook in de toekomst te kunnen b lijven realiseren, is voor de meerjarenbegroting 2014 een aantal scenario’s uitgewerkt. Hierin komen strategische doelstellingen, wet- en regelgeving, financiële ruimte en risico’s samen. Belangrijke risico’s zijn de Verhuurdersheffing, stagnatie van de woningmarkt met daaraan gekoppeld grondposities en woningverkopen en investeringen in nieuwbouw en onderhoud. Behalve de risico’s en haalbaarheid brengen de s cenario’s de ontwikkeling van financiële kengetallen in beeld: i nterest dekkingsratio, lening/investeringsratio, loan to value, solvabiliteit en direct rendement. Jaarverslag 2013 Woon zoals u wilt 35 8. algemeen 8.1 Investeringen Opgeleverde projecten In 2013 heeft UWOON de volgende projecten opgeleverd: woningen 3 eengezinswoningen Singel in ’t Harde overige woongelegenheden 51 zorgeenheden Amanietlaan in Ermelo overig onroerend goed 112 m2 buitenschoolse opvang (huur) Met deze investeringen is € 10,3 miljoen gemoeid. Project aantalgem. totaletotale stichtings- stichtings-onrendabele kosten kosteninvesteringen Ermelo: De Amaniet (wozoco) De Amaniet (bso) ’t Harde egw Singel 51 1 € 190.467 € 222.159 3 € 115.971 € 9.713.832n.v.t. € 222.159n.v.t. € 347.913n.v.t. UWOON treft bij projecten waarvoor een definitief bouwbesluit is genomen een voorziening voor het onrendabele deel van de investering. Ten laste van het resultaat 2013 is € 2,8 miljoen dotatie geboekt voor nieuwe projecten. 8.2 Jaarresultaat Het jaarresultaat 2013 bedraagt € 17,7 miljoen positief tegen € 7,7 miljoen negatief in 2012. Voor 2013 was € 9,6 miljoen negatief begroot. Onderstaande tabel geeft op hoofdlijnen een toelichting op de belangrijkste verschillen tussen het jaarresultaat volgens de jaarrekening 2013 en het jaarresultaat volgens de begroting 2013. UWOON maakt hierbij onderscheid tussen het resultaat uit de exploitatie van het vastgoed, de kernactiviteit, en de resultaten uit waardeveranderingen, verkopen, belastingen en overige incidentele posten. X € 1.000 Jaarrekening Begroting Jaarrekening 201320132012 Kernactiviteit - bedrijfsopbrengsten 55.241 55.037 52.676 - bedrijfslasten- 36.814- 41.649- 39.903 - financiële baten en lasten - 8.848 - 9.444 - 8.451 Jaarresultaat kernactiviteit9.5793.9444.322 - waardeveranderingen 8.712- 11.739- 12.145 - resultaat verkopen bestaand bezit 1.850 1.888 2.141 - resultaat verkopen nieuwbouw - 172 455 345 - incidentele posten - 560 - 180 - belastingen - 1.679 - 4.143 - 2.236 Jaarresultaat 17.730 - 9.595 - 7.753 Jaarresultaat kernactiviteit Het resultaat uit de kernactiviteit is € 5,6 miljoen hoger dan begroot door: minder geactiveerde uren eigen bedrijf (-/- € 0,3 miljoen) meer doorberekende kosten (+ € 0,3 miljoen) nagekomen baten (+ € 0,3 miljoen) vervallen posten en aanbestedingsresultaten in het planmatig onderhoud en minder uitgaven ten behoeve van Strategisch Voorraadbeheer (+ € 3,8 miljoen) 36 Woon zoals u wilt Jaarverslag 2013 minder kosten klachten- en mutatieonderhoud (+ € 0,2 miljoen) minder afschrijvingslasten (+ € 0,2 miljoen) minder loonkosten en sociale lasten (+ € 0,3 miljoen) diverse overige verschillen (+ € 0,2 miljoen) minder rentelasten als gevolg van geringere financierings behoefte en gunstigere rentecondities bij de aangegane financiering (+ € 0,6 miljoen) Waardeveranderingen De waardeveranderingen komen € 20,4 miljoen beter uit dan begroot. Hiervoor zijn de oorzaken: in 2013 is € 2,7 miljoen (2012: € 1,3 miljoen) toegevoegd aan de voorziening onrendabele investeringen nieuwbouw. In de begroting is uitgegaan van € 11,7 miljoen. Reden hiervoor is de vertraging in de ontwikkeling en de start van diverse nieuwbouwprojecten waarvoor in 2013 geen bouwbesluit is genomen, terwijl dat wel was verwacht. bij de toepassing van de minimumwaarderingsregeling voor bestaande bouw in 2013 is € 12,5 miljoen bijgeboekt op de boekwaarde obv historische kosten (2012: 9,5 miljoen afboeking). in 2013 is € 1,1 miljoen afgeboekt op grondposities/ ontwikkellocaties (2012: € 1,8 miljoen). Deze afboekingen zijn niet begroot. Verkopen bestaand bezit De opbrengst uit de verkoop van bestaand bezit is conform begroting. In 2013 zijn 17 woningen verkocht (2012: 13 woningen). De gemiddelde netto-opbrengst bedroeg € 152.000. Daarnaast is een commerciële ruimte verkocht. Hierop is een boekverlies van € 0,7 miljoen geleden. Verkopen nieuwbouw Door tegenvallende verkopen is het resultaat € 0,6 miljoen lager dan begroot. Incidentele posten Betreft afboeking op certificaten in het Wooninvesteringsfonds. Gelet op de financiële situatie van het fonds is besloten tot a fwaardering. Deze afwaardering is niet begroot, -/- € 0,6 miljoen. Belastingen Sinds 1 januari 2008 is UWOON volledig belastingplichtig voor de vennootschapsbelasting. In 2012 zijn de aangiftes 2010 en 2011 opgesteld en ingediend. Beide aangiftes resulteren in een belastbaar bedrag van nihil. Over beide jaren is derhalve geen vennootschapsbelasting verschuldigd. Voor de aangiftes 2009 t/m 2011 is nog geen definitieve aanslag ontvangen. Het belastbaar bedrag 2012 bedraagt € 10,8 miljoen, hetgeen resulteert in een acute belastinglast van € 2,7 miljoen. De aangifte 2012 wordt in april 2014 ingediend. De last voor 2013 komt uit op € 1,7 miljoen; € 4,1 miljoen acute belastinglast en -/- € 2,4 miljoen mutatie in de belastinglatenties. In de begroting is rekening gehouden met € 4,1 miljoen. 8.3 Financiële positie Een evenwichtig financieel beleid waarborgt de continuïteit van UWOON. Daarom streeft de corporatie naar een gelijkmatige ontwikkeling van het eigen vermogen en naar het behoud van een goede technische kwaliteit van het woningbezit. UWOON financiert investeringen zoveel mogelijk uit eigen middelen en verliest daarbij de liquiditeit en flexibiliteit van de leningen portefeuille niet uit het oog. Solvabiliteit Solvabiliteit is het vermogen om te voldoen aan langlopende verplichtingen. Dit blijkt uit een vergelijking tussen het eigen vermogen en het balanstotaal. Met het eigen vermogen vangt UWOON indien nodig v erliezen op uit de woningexploitatie en onrendabele investeringen voor nieuwbouw in de sociale huursector. De omvang van het eigen vermogen is ook een belangrijke graadmeter voor de verschaffers van externe financieringsmiddelen. De ontwikkeling van het eigen vermogen, het lang vreemd vermogen en de voorzieningen geeft per 31 december het volgende beeld (bedragen in miljoenen euro’s): 2013 Eigen vermogen Lang vreemd vermogen Balanstotaal Solvabiliteit (procenten) 2012 63,6 45,9 232,0 254,7 337,8333,3 18,8% 13,8% Het vermogen is gebaseerd op waardering van bezit tegen historische kostprijs dan wel de lagere bedrijfswaarde. UWOON vindt de solvabiliteit toereikend, gezien de bestaande exploitatie en de begrote investeringen. Toezichtsbrief CFV 2013 Op 10 oktober 2013 ontvingen wij de jaarlijkse toezichtsbrief van het CFV. De hierin opgenomen beoordeling van UWOON op het zestal toezichtsterreinen, geven geen aanleiding tot interventies vanuit het CFV. Benchmark Corporatie in Perspectief: In 2013 verscheen voor de laatste maal de benchmark C orporatie in Perspectief. Onderstaand zijn een aantal kengetallen weergegeven. Met ingang van 2014 stopt het CFV met deze publicatie. Als alternatief is vanuit de sector het Corporatie Benchmark Centrum in het leven geroepen. Benchmark gegevens CFV per verhuureenheid Per UWOON verhuureenheid Landelijk cf CFV 20132012 2011 2012 2011 Netto kasstroom (excl. verkopen) € 3.312 Netto bedrijfslasten (excl. Saneringsheffing CFV) € 1.017 Gemiddelde huurprijs € 474 € 2.466 € 2.000 € 2.634 € 2.410 € 1.098 € 1.157 € 1.396 € 1.393 € 454 € 439 € 445 € 434 Verhuureenheid: gemiddeld aantal (gewogen) verhuureenheden per begin en ultimo verslagjaar. Jaarverslag 2013 Woon zoals u wilt 37 8. algemeen Netto kasstromen De netto kasstroom is wat overblijft nadat de netto variabele lasten zijn afgetrokken van de huuropbrengsten. Netto variabele lasten is de optelsom van lonen en salarissen, sociale lasten en pensioenlasten, onderhoudslasten en de o verige bedrijfslasten, vermindert met de overige bedrijfsopbrengsten, geactiveerde productie voor het eigen bedrijf en ontvangen vergoedingen voor geleverde diensten. De netto bedrijfslasten bestaan uit de variabele exploitatielasten minus onderhoud en de aan het onderhoud toegerekende personeelskosten, de ontvangen vergoedingen voor geleverde diensten, overige bedrijfsopbrengsten en de geactiveerde productie eigen bedrijf. Ontwikkeling kasstromen en bedrijfslasten Uit de cijfers blijkt dat UWOON een hogere netto kasstroom heeft dan in 2011 en 2012. Dit komt door gemiddeld fors mindere onderhoudsuitgaven en bedrijfslasten per verhuureenheid en meer huurinkomsten in 2013. De netto bedrijfslasten van UWOON zijn de afgelopen jaren redelijk stabiel. De daling in 2013 ontstaat door het invullen van de taakstellende bezuinigingen. Hiertegenover staat een stijging als gevolg van de Verhuurderheffing. De Saneringsheffing CFV is niet in de lasten meegenomen. UWOON presteert goed ten opzichte van het landelijk gemiddelde. Treasuryactiviteiten in 2013 In 2013 heeft UWOON opnieuw de nodige aandacht geschonken aan het financieringsmanagement. Op 27 juni 2013 was er sprake van een verplichte eindaflossing, een lening van de NWB is op dat moment afgelost. Dit betrof een fixe-lening met een rentepercentage van 4,36%. Het schuldrestant op aflossingsdatum bedroeg € 3.500.000. Op 1 november 2013 is een lening van Nationale N ederlanden afgelost. Dit betreft een annuïtaire lening met een rente percentage van 4,37%. Het schuldrestant op a flossingsdatum bedraagt € 1.292.000. Op 1 november 2013 is een lening van de BNG afgelost. Dit betreft een annuïtaire lening met een rentepercentage van 4,37%. Het schuldrestant op aflossingsdatum bedraagt € 983.000. In december 2013 is een lening van Salem vervroegd afgelost omdat het onderliggende onderpand is verkocht. Het s chuldrestant op aflossingsdatum bedraagt € 2.249.000. Het rentepercentage van deze annuïtaire lening bedraagt 3,00%. Het totaalbedrag aan verplichte en vervroegde eindaflossing-leningen bedroeg in 2013 € 8.024.000. In 2013 was er één lening met een openstaande renteconversie. Op 2 oktober 2013 is de renteconversie van een 20-jarige annuïtaire lening bij de NWB met een restanthoofdsom van € 838.200 geconverteerd van 4,28% naar 3,10% op basis van een 20 jaar vaste renteperiode. Treasury De treasuryactiviteiten binnen UWOON zijn gebaseerd op het treasuryjaarplan. Dit plan wordt gelijktijdig met de begroting opgesteld. Het kader hiervoor is het Treasurystatuut. In 2013 is het statuut geactualiseerd en onder andere aangepast aan de nieuwe wet- en regelgeving. De treasurycommissie bespreekt ieder kwartaal de actuele ontwikkelingen en acties. Een extern adviseur begeleidt UWOON hierbij. De activiteiten zijn gericht op (rente)risicospreiding, het voorzien in de financieringsbehoefte en beperken van de gemiddelde vermogenskostenvoet. In 2013 waren er twee fixe-basisrenteleningen bij de BNG met een spreadherzieningsdatum. Op 24 juni 2013 is de spreadherziening van de BNG-fixe-basisrentelening ad € 7.500.000 per 12 juli 2013 gefixeerd. De spread voor de huidige periode bedroeg op basis van 3 jaar: -0,07%. De nieuwe spreadperiode is 3 jaar en tot 12 juli 2016 bedraagt de afgesproken spread 20 basispunten, met als grondslag een basisrente van 3,285%. Op 23 september 2013 is de spreadherziening van de BNG-fixe-basisrentelening ad € 7.500.000 per 4 oktober 2013 gefixeerd. De spread voor de huidige periode bedroeg op basis van 3 jaar: -7 basispunten. De nieuwe spreadperiode is 3 jaar en tot 4 oktober 2016 bedraagt de afgesproken spread 20 basispunten, met als grondslag een basisrente van 3,305%. Risicobeheersing van de leningportefeuille gebeurt vooral door te streven naar een gelijkmatige verdeling van de rente-exposures (de som van de renteconversies en de (her)financieringsbehoefte) over de jaren heen. Als norm geldt de WSW-norm voor rente-exposures (maximaal 15% van het rentedragend vermogen mag rente-exposure ondergaan in enig jaar). Derivaten Conform het UWOON-Treasurystatuut is het gebruik van derivaten slechts toegestaan in situaties waarin sprake is van rente risicoreductie. Met andere woorden: derivaten mogen gehanteerd worden als defensief instrument. Het speculatief gebruik van derivaten is te allen tijde verboden. Indien renterisico gereduceerd kan worden op een meer ‘traditionele’ on-balancewijze (financiële transacties die in de balans worden opgenomen, bijvoorbeeld leningen met uitgestelde storting) geniet dit de voorkeur. Er moet steeds een verband bestaan tussen de opbouw van de leningenportefeuille, beleggingen en/of nieuw aan te trekken middelen en de inzet van rente-instrumenten. Deze instrumenten dienen een fixerend karakter te hebben. Aan een besluit om rente-instrumenten in te zetten ligt te allen tijde een schriftelijke rentevisie ter grondslag die is afgestemd op de rentevisies van financiële instellingen. De kosten die samenhangen met het gebruik van deze instrumenten zullen in de besluitvorming worden betrokken. UWOON zal onder geen beding gebruik maken van derivaten met een openeindekarakter. Het speculatieve karakter van dergelijke instrumenten is in strijd met de aard van de toegelaten instelling en de daarvoor geldende regels. Rente-exposure analyse leningenportefeuille per 31-12-2013 45.000 40.000 35.000 30.000 25.000 Per ultimo 2013 heeft UWOON de volgende derivaten in portefeuille: 20.000 15.000 10.000 5.000 0 2014 2016 2018 2020202220242026 2028 2030 203220342036 2038204020422044 204620482050205220542056 20582060 Schuldrest bij renteconversie Extendible fixe-lening Eindaflossing-leningen Spreadherziening basisrenteleningen WSW-norm WSW-norm obv 2014 Renterisico rollover-lening Spreadherziening rollover-lening Type Hoofdsom Marktwaarde ult 2013 Einde looptijd Rente Strike Interest Rate Cap Interest Rate Floor met knock-in Interest Rate Cap Interest Rate Floor met knock-in Interest Rate Cap € 3.600.000 0 30-04-2014 3-maands Euribor 5,50% € 3.600.000 € 5.000.000 -59.148 600 30-04-2014 02-05-2016 3-maands Euribor 3-maands Euribor 3,50%, knock-in 1,50% 5,50% € 5.000.000 € 3.750.000 -388.444 0 02-05-2016 04-04-2014 3-maands Euribor 3-maands Euribor 3,50%, knock-in 2,50% 5,50% De premies voor de derivaten zijn upfront voldaan. 38 Woon zoals u wilt Jaarverslag 2013 Jaarverslag 2013 Woon zoals u wilt 39 8. algemeen Faciliteringsvolume WSW Het faciliteringsvolume is het maximale bedrag aan externe financiering waarvoor het WSW borg staat. Prognosecijfers die UWOON jaarlijks in februari aanlevert, vormen hiervoor de basis. Het kasstroomoverzicht is gebaseerd op de integrale bedrijfs begroting. De actuele investeringsplannen worden hierin toegelicht. In januari 2014 heeft het WSW het faciliteringsvolume voor de periode 2013-2015 bekend gemaakt. Faciliteringsvolume 2013-2015 Claims Borgingstegoed Uitgegeven leningen sinds 1-1-2013 €101,7 -/- € 7,6 -/- € 14,1 € 0,0 miljoen miljoen miljoen miljoen De solvabiliteit toont een stabiel beeld door de jaren heen. De solvabiliteit is berekend op basis van de bedrijfswaarde. Restant vrijgegeven € 80,0 miljoen faciliteringsvolume 2013-2015 De borgbare activiteiten vanuit de meerjarenbegroting 2014 passen binnen dit faciliteringsvolume. Cashmanagement Het werkkapitaal is met € 15,0 miljoen afgenomen tot -/- € 5,0 miljoen. In het werkkapitaal zijn de aangegane verplichtingen voor de lopende nieuwbouwprojecten en het planmatig onderhoud nog niet opgenomen. Bij elkaar is hiermee € 23,8 miljoen gemoeid. In het werkkapitaal is de aflossingsverplichting van de leningportefeuille voor het komende jaar opgenomen. Deze verplichting bedraagt € 20,4 miljoen. UWOON streeft naar een minimale liquiditeit, zonder dat betalingsproblemen ontstaan. Voor het opvangen van tijdelijke liquiditeitstekorten beschikt UWOON over rekening-courant krediet van € 4,0 miljoen bij de BNG. Financiële kengetallen UWOON heeft de financiële randvoorwaarden voor het financieel beleid vastgelegd in een financieel sturingskader. Het kader bevat een aantal kengetallen en normen dat met name is gebaseerd op kasstromen. De normen zullen ten minste iedere drie jaar worden geactualiseerd. Qua termijn wordt hiermee aangesloten bij de actualisatiefrequentie van het Treasurystatuut. De geprojecteerde kengetallen voor de komende vijf jaar zijn gebaseerd op de interne meerjarenbegroting 2014 die op 25 november 2013 door de Raad van Commissarissen is vastgesteld, aangevuld met de realisatie 2013. In de begroting is rekening gehouden met de in het regeerakkoord voorgenomen verhuurdersheffing, het benutten van de ruimte in het huurbeleid die het Regeerakkoord biedt en aanvullende noodzakelijke bezuinigingen in onze bedrijfsvoering. Norm: 2013 201420152016 20172018 Interest dekkingsratio (icr) Lening/investeringsratio Loan to Value Solvabiliteit obv bedrijfswaarde Direct rendement min. 1,4 max. 75% max. 75% min. 15% min. 4% 2,70 0% 46% 51,7% 5,2% Toelichting op de tabel Interest dekkingsratio (ICR) De interest dekkingsratio toont aan of de exploitatie van het bestaande bezit voldoende middelen genereert voor het dragen van de rentelast. Bij een ICR van 1 voldoet UWOON aan dit criterium, maar dan is er geen rendement op het eigen vermogen én geen ruimte voor het betalen van aflossingen. Lening/investeringsratio UWOON financiert nieuwe investeringen deels uit de operationele kasstroom en met verkopen en externe financiering. De ratio geeft aan in welke verhouding de interne en externe financiering staan. Uit de tabel blijkt dat de financiering van nieuwe investeringen bij UWOON op orde is. Als kanttekening hierbij wel de afhankelijkheid van verkoopopbrengsten in met name 2014. De norm van 75% zal echter ook bij tegenvallende verkopen waarschijnlijk niet worden overschreden. 40 Woon zoals u wilt Jaarverslag 2013 Het rendement blijft de komende jaren rond het gewenste niveau. De speelruimte wordt echter krapper, mede gelet op de rentegevoeligheid van de exploitatie. De belangrijkste kas stromen in het directe rendement, te weten huur, onderhoud en rente, kunnen we beïnvloeden om het rendement op peil te houden. 1,79 36% 53% 47,7% 3,8% 1,87 48% 53% 47,7% 4,0% 1,93 8% 52% 49,0% 4,4% 2,02 0% 50% 50,8% 4,6% 2,15 0% 49% 51,7% 4,8% Loan to Value Loan to Value legt een verband tussen de waarde van de materiële vaste activa in exploitatie en de netto-schuldpositie (totale schuldpositie minus de vlottende activa). Onrendabele investeringen en geplande verkopen beïnvloeden dit kengetal sterk. In de komende jaren blijft UWOON ruim binnen de gestelde norm. De operationele cashflow blijft de komende jaren positief. Voor de toetsing door het WSW wordt een aflossingsfictie van 2% van de leningportefeuille gehanteerd. De resterende cashflow is zodanig dat aan de criteria van het WSW voor borging wordt voldaan. Gelet op de onzekerheid, die inherent is aan toekomstige informatie, dienen de begrotingscijfers met de nodige voorzichtigheid te worden geïnterpreteerd. Met name wijzigingen in de planning voor nieuwbouw, zowel huur als koop, en mutaties in de geraamde verkopen van bestaand bezit, kunnen behoorlijke verschuivingen veroorzaken. Daarnaast zullen de uitkomsten van het regeerakkoord voor wijzigingen (kunnen) zorgen. Na definitieve vaststelling van de regelgeving zal de begroting worden aangepast. De algehele financiële positie van UWOON kan, zoals uit het verloop van de reserves blijkt, voor de jaren 2014-2023 voldoende gezond worden genoemd. Bedrijfswaarde De bedrijfswaarde wordt opgesteld conform RJ121. De waarde is gekoppeld aan het voortgezette gebruik van het actief en de daaruit te verwachten kasstromen. De bedrijfswaarde wordt opgesteld vanuit de beleidsuitgangspunten van UWOON, rekening houdend met de ‘best practice’ vanuit de sector. Dit houdt onder andere in dat: huurharmonisatie ná het 5e jaar niet wordt ingerekend. indirecte overige exploitatielasten alleen worden toegerekend voor zover zij een relatie hebben met de exploitatie van het vastgoed. (Hierdoor worden onder andere de projectontwikkelingsactiviteiten niet mee genomen in de exploitatiekosten.) de minimale restant levensduur 15 jaar bedraagt, tenzij er in het Strategisch Voorraadbeleid van een kortere restant levensduur wordt uitgegaan. Basis voor de kasstromen is de in november 2013 intern geformaliseerde meerjarenbegroting 2014-2023. In 2013 is de bedrijfswaarde met € 43,8 miljoen toegenomen van € 470,5 miljoen ultimo 2012 tot € 514,4 miljoen ultimo 2013. De mutatie bestaat uit de volgende onderdelen: * € 1 miljoen Autonome ontwikkeling € 4,5 Voorraadmutaties € 15,4 Parameterwijzigingen € 1,7 Beleidswijzigingen € 22,4 waarvan: - aanpassingen in huurbeleid -/-€ 8,6 - bezuinigingen op bedrijfslasten en onderhoud € 39,9 - meer verhuurderheffing -/-€ 3,1 - wijzigingen in investerings/sloopbeleid -/- € 5,8 Op basis van waardering tegen bedrijfswaarde bedraagt het eigen vermogen ultimo 2013 € 294,5 miljoen. * € 1 miljoen Bedrijfswaarde ultimo jaar Boekwaarde materiële vaste activa Saldo bedrijfswaarde minus boekwaarde Kapitaal en overige reserves Gecorrigeerd eigen vermogen op basis van bedrijfswaarde 2013 2012 514,4 -/- 284,5 229,9 + 64,6 470,5 -/- 270,9 199,6 + 45,9 294,5 245,5 Direct rendement Zicht op het directe rendement van de vastgoedportefeuille ontstaat door de operationele kasstroom (inclusief vpb) af te zetten tegen de bedrijfswaarde van het bezit. Wij gaan hierbij uit van de gemiddelde bedrijfswaarde per jaar. Als ondergrens voor het directe rendement wordt veelal aansluiting gezocht bij de gewogen gemiddelde kapitaals kosten. De vastgoedportefeuille moet voldoende rendement opleveren voor het bekostigen van zowel de rentelast op het vreemd vermogen als ten minste een inflatiecorrectie op het eigen vermogen. Jaarverslag 2013 Woon zoals u wilt 41 8. algemeen 8.4 Kengetallen Gegevens bezit In exploitatie: - woningen - overige woongelegenheden - maatschappelijk onroerend goed - garages - bedrijfsruimten en overige verhuureenheden Totaal In aanbouw: - woningen - overige woongelegenheden - bedrijfsruimten en overige verhuureenheden 2013 2012 8.538 8.587 457 396 14 15 352 361 13 14 9.3749.373 32 10 51 1 Verhuur Mutatiegraad (aantal toewijzingen/gem. aantal woningen) 6,0% 6,7% Gemiddelde huurverhoging per 1 juli in % 4,0 2,3 Huurachterstand uitgedrukt in % van de huren en vergoedingen (jaartotaal) 1,05 0,91 Huurderving uitgedrukt in % van de huren en vergoedingen (jaartotaal) 0,91 0,94 Financiële continuïteit Solvabiliteit (op basis van historische kosten) 18,8% 13,8% Liquiditeit 0,9 1,4 Werkkapitaal (x e 1.000) -/- 4.900 10.200 Rentabiliteit eigen vermogen 27,9% -16,6% Rentabiliteit totaal vermogen 8,3% 0,8% Gem. rente vreemd vermogen 4,0% 3,9% Interest dekkingsratio 2,70 2,14 Loan to value 46% 54% 8.5 Nevenstructuren UWOON kent een nevenstructuur bestaande uit de volgende deelnemingen: De Driesprong B.V., 50%-partner is Bemog B.V. Doel van de B.V. is projectontwikkeling rond de Driesprong in Ermelo. VOF UWOON-Bouwfonds, 50%-partner is Bouwfonds Ontwikkeling BV. Doel van de VOF is het realiseren van 19 koopappartementen aan de Vackenordestraat te Elburg. Dit project is intussen opgeleverd en in 2012 is de VOF financieel afgewikkeld. In 2014 wordt de VOF door de vennoten ontbonden. Verslagjaar 2013 Algemene gegevens Naam van de verbinding De Driesprong RechtsvormBV Vestigingsadres Jufferenwal 30 Vestigingsplaats 8011 LE Zwolle Statutaire doelstelling Het opzetten, ontwikkelen en (doen) uitvoeren van projecten. Kern-/nevenactiviteiten in verslagjaar Zie boven Op welke wijze heeft consolidatie binnen de corporatie plaatsgevonden? Netto-vermogenswaarde Financiële gegevens 2013 Vennootschap Eigen vermogen Balanstotaal Jaaromzet Direct c.q. indirect corporatiebelang in procenten Nominale waarde belang, preferentie en/of prioriteit Datum vaststelling jaarverslag en datum controleverklaring van de onafhankelijk accountant Positief € 13.000 € 2.710.000 € 6.000 50% € 18.000 8 januari 2014 / geen controleverklaring Ontbinding BV’s In het verleden zijn BV’s opgericht om de samenwerking met andere ondernemingen mogelijk te maken en bepaalde beheers activiteiten in onder te brengen. Hierbij was risicobeheersing het uitgangspunt. In de herziene woningwet wordt beschreven dat ‘een bestuurder of medewerker van een corporatie geen bestuurder mag zijn van een verbinding’. De consequentie voor UWOON was dat er ofwel nieuw bestuur van de BV’s moest worden gevormd, ofwel dat de BV’s ontbonden moesten worden. Gezien de geringe activiteiten in de verschillende BV’s en de daarmee samenhangende relatief kleine risicobeheersingcomponent, liet UWOON de BV’s in 2013 ontbinden en liquideren. Dit betrof UWOON Holding B.V., UWOON Projectontwikkeling B.V. en UWOON Beheer en Onderhoud B.V. De aandelen in Driesprong Ontwikkeling B.V. zijn overgedragen van de Holding naar de Toegelaten Instelling. 42 Woon zoals u wilt Jaarverslag 2013 Jaarverslag 2013 Woon zoals u wilt 43 9. Jaarrekening 9.1 Balans per 31 december (na resultaatbestemming) Alle bedragen x e 1.000 ACTIVA Ref. 31-12-2013 31-12-2012 VASTE ACTIVA VLOTTENDE ACTIVA Voorraden Vastgoed bestemd voor verkoop 919 982 Vastgoed in ontwikkeling bestemd voor verkoop 12.607 13.389 Overige voorraden 52 48 Totaal voorraden 9.5.4 13.578 14.419 Onderhanden projecten 9.5.5 - 448 Vorderingen Huurdebiteuren 9.5.6 569 468 Gemeenten 9.5.7 23 47 Overige vorderingen 9.5.8 1.058 1.136 Rekening Courant deelnemingen 9.5.9 1.298 - Overlopende activa 9.5.10 767 337 Totaal vorderingen 3.715 1.988 Liquide middelen 9.5.11 14.724 19.389 Totaal vlottende activa 32.017 36.244 TOTAAL 337.775 333.250 Woon zoals u wilt PASSIVA Ref. 31-12-2013 31-12-2012 EIGEN VERMOGEN Materiële vaste activa Sociaal vastgoed in exploitatie 262.596 253.292 Onroerende en roerende zaken in ontwikkeling 8.842 13.649 Onroerende en roerende zaken ten dienste van de exploitatie 6.752 7.117 Totaal materiële vaste activa 9.5.1 278.190 274.058 Vastgoedbeleggingen Commercieel vastgoed in exploitatie 21.894 17.657 Onroerende zaken Verkocht onder Voorwaarden 2.073 2.409 Onroerende en roerende zaken in ontwikkeling - Totaal vastgoedbelegging 9.5.2 23.967 20.066 Financiële vaste activa Te vorderen BWS-subsidies - - Leningen BV-structuur - - Deelnemingen 7 - Latente belastingvordering 2.881 1.700 Overige vorderingen 713 1.182 Totaal financiële vaste activa 9.5.3 3.601 2.882 Totaal vaste activa 305.758 297.006 44 Alle bedragen x e 1.000 Jaarverslag 2013 Kapitaal, wettelijke en statutaire reserves - - Overige reserves 45.885 53.638 Aanpassingen ivm stelselwijziging - - Resultaat boekjaar 17.730 7.753- Totaal eigen vermogen 9.5.12 63.615 45.885 VOORZIENINGEN Voorziening latente belastingverplichtingen 9.5.13 - 1.198 Voorziening onrendabele investeringen 9.5.14 3.191 2.889 Voorziening deelnemingen 9.5.15 - - Totaal voorzieningen 3.191 4.087 LANGLOPENDE SCHULDEN Leningen overheid 9.5.16 309 325 Leningen kredietinstellingen 9.5.16 231.644 254.338 Terugkoopverplichting woningen Verkocht onder Voorwaarden 9.5.17 2.092 2.425 Waarborgsommen 9.5.18 3 4 Totaal langlopende schulden 234.048 257.092 KORTLOPENDE SCHULDEN Onderhanden projecten 9.5.5 77 - Schulden aan kredietinstellingen 20.462 11.736 Schulden aan gemeente 5 52 Schulden aan leveranciers 3.099 2.860 Schulden ter zake van belastingen en premies sociale verzekering 8.094 5.514 Overige schulden - 63 Overlopende passiva 5.184 5.961 Totaal kortlopende schulden 9.5.19 36.921 26.186 TOTAAL 337.775 Jaarverslag 2013 333.250 Woon zoals u wilt 45 9. Jaarrekening 9.2 Winst- en verliesrekening over 2013 Ref. Alle bedragen x e 1.000 2013 2012 Bedrijfsopbrengsten Huren 9.6.1 51.808 49.347 Vergoedingen 9.6.2 1.840 1.806 Overheidsbijdragen 9.6.3 22 29 Verkoop onroerende zaken 9.6.4 1.850 2.141 Gerealiseerde opbrengst onderhanden projecten 9.6.5 172- 345 Geactiveerde productie ten behoeve van het eigen bedrijf 9.6.6 820 720 Overige bedrijfsopbrengsten 9.6.7 751 774 Som der bedrijfsopbrengsten 56.919 55.163 Bedrijfslasten Afschrijvingen op (im)materiële vaste activa 9.6.8 9.757 9.597 Overige waardeveranderingen (im)materiële vaste activa 9.6.9 8.665- 11.841 Erfpacht 9.6.10 60 60 Lonen en salarissen 9.6.11 4.854 4.905 Sociale lasten 9.6.12 678 702 Pensioenlasten 9.6.13 884 894 Lasten onderhoud 9.6.14 11.614 16.168 Overige bedrijfslasten 9.6.15 8.967 7.757 Som der bedrijfslasten 28.149 51.924 Bedrijfsresultaat 28.770 3.238 Niet-gerealiseerde waardeveranderingen vastgoedportefeuille 9.6.16 47 304 Financiële baten en lasten Rentebaten en soortgelijke opbrengsten 9.6.18 1.581 1.968 Waardeveranderingen financiële vaste activa en effecten 9.6.17 560- Opbrengsten financiële vaste activa en effecten 9.6.17 - 12 Rentelasten en soortgelijke kosten 9.6.18 10.429- 10.431Resultaat uit gewone bedrijfsuitoefening voor belastingen 19.409 5.517 Belastingen 9.6.19 1.679- 2.236Resultaat deelnemingen 9.6.17 - 12 Resultaat uit gewone bedrijfsuitoefening na belastingen 17.730 7.753 Aandeel derden - Nettoresultaat na belastingen 46 Woon zoals u wilt Jaarverslag 2013 17.730 9.3 Kasstroomoverzicht 2013 (volgens indirecte methode) Alle bedragen x e 1.000 20132012 Kasstroom uit operationele activiteiten Bedrijfsresultaat na belastingen 28.770 Aanpassingen voor: Afschrijvingen 9.757 Waardeveranderingen 10.981- Vrijval/dotatie voorziening latente belastingen - Vrijval/dotatie voorziening onrendabele investeringen 2.393 Correctie verkoopresultaat bestaand bezit 1.850- verandering in werkkapitaal: - voorraden 1.484 5.370 - onderhanden projecten 525 1.042- vorderingen 1.727- 4.629 - effecten - - kortlopende schulden 2.123- 95 1.841- Kasstroom uit bedrijfsoperaties 26.248 3.238 9.597 9.245 1.282 8.862 32.224 Ontvangen interest 280 304 Betaalde interest 10.429- 10.431Ontvangen dividend - 12 Ontvangen/Betaalde belasting naar de winst - 10.149- 10.115Kasstroom uit operationele activiteiten 16.099 22.109 Kasstroom uit investeringsactiviteiten Investeringen in materiële vaste activa Desinvesteringen in materiële vaste activa Investeringen in vastgoedbeleggingen Desinvesteringen in vastgoedbeleggingen Investeringen in financiële vaste activa Desinvesteringen in financiële vaste activa 12.467- 3.963 201.843 101- 3 Kasstroom uit investeringsacitiviteiten 13.8023.4938732 6.779- 17.350- Kasstroom uit financieringsactiviteiten Ontvangsten uit langlopende schulden nieuw- Contractbijschrijvingen klimleningen- Aflossing langlopende schulden 13.984- Mutatie in waarborgsommen1 - 20.400 16.573- Kasstroom uit financieringsactiviteiten 13.985- 3.827 Toename/afname geldmiddelen 4.665- 8.586 7.753Verloop liquide middelen Liquide middelen en effecten ultimo 2012 Netto kasstroom 2013 19.389 4.665- 10.803 8.586 Liquide middelen en effecten ultimo 2013 14.724 19.389 Jaarverslag 2013 Woon zoals u wilt 47 9. Jaarrekening 9.4 Toelichting op de jaarrekening 9.4.1 Algemeen Deze jaarrekening heeft betrekking op de periode 1 januari 2013 tot en met 31 december 2013. Alle bedragen luiden in euro’s, tenzij anders vermeld. Activiteiten UWOON is een stichting met de status van ‘toegelaten instelling volkshuisvesting’. Zij heeft specifieke toelating in de gemeenten Ermelo, Elburg, Harderwijk, Nunspeet, Oldebroek en Putten en is werkzaam binnen de juridische wetgeving van uit de Woonwet en het Besluit Beheer Sociale Huursector. UWOON is statutair gevestigd te Harderwijk en heeft vestigingen in Elburg, Ermelo en Harderwijk. De activiteiten bestaan voornamelijk uit de exploitatie en ontwikkeling van woningen. Groepsverhoudingen In 2013 zijn UWOON Holding BV, UWOON Projectontwikkeling BV en UWOON Beheer en onderhoud BV ontbonden en geliquideerd. De 50%-deelneming in Driesprong BV en de 50%-deelneming in VOF UWOON-Bouwfonds zijn vanuit UWOON Holding BV overgegaan naar Stichting UWOON. Zowel in Driesprong BV als in VOF UWOON-Bouwfonds is geen van beide eigenaren feitelijk beleidsbepalend of heeft overheersende zeggenschap. Gezien de beperkte omvang van de Driesprong BV en VOF-UWOONBouwfonds kiest UWOON er op basis van artikel 2:407 lid 1 BW voor om de deelnemingen niet te consolideren. In tegenstelling tot voorgaande jaren is voor 2013 geen geconsolideerde jaar rekening opgesteld, maar alleen een enkelvoudige jaarrekening. Voor de vergelijkende cijfers 2012 zijn de geconsolideerde cijfers 2012 opgenomen. Financiële instrumenten Onder financiële instrumenten worden zowel primaire financiële instrumenten, zoals vorderingen en schulden, als financiële derivaten verstaan. In de toelichting op de verscheiden posten van de balans wordt de reële waarde van het betreffende instrument toegelicht als deze afwijkt van de boekwaarde. Indien het financiële instrument niet in de balans is opgenomen, wordt de informatie over de reële waarde gegeven in de toelichting op de ‘Niet in de balans opgenomen rechten en verplichtingen’. Voor de grondslagen van primaire financiële instrumenten wordt verwezen naar de behandeling per balanspost. UWOON maakt gebruik van rentederivaten. Deze worden tegen geamortiseerde kostprijs opgenomen. De wijze van v erwerking van waardeveranderingen van het afgeleide financiële instrument is afhankelijk van het feit of er met het afgeleide financiële instrument hedge accounting wordt toegepast. Indien er geen kostprijs hedge-accounting wordt toegepast, wordt er door UWOON een voorziening getroffen voor een eventuele reële waarde van het derivaat die lager is dan de kostprijs. 48 Woon zoals u wilt Jaarverslag 2013 UWOON past waar mogelijk kostprijs hedge-accounting toe. Op het moment van aangaan van een hedge-relatie, wordt dit door UWOON gedocumenteerd. UWOON stelt middels een test periodiek de effectiviteit van de hedge-relatie vast. Dit gebeurt door het vergelijken van de kritische kenmerken van het hedge-instrument met die van de afgedekte positie, of door het vergelijken van de verandering in reële waarde van het hedge-instrument en de afgedekte positie indien de kritische kenmerken van het hedge-instrument en die van de afgedekte positie niet aan elkaar gelijk zijn. Bij het toepassen van kostprijs hedge-accounting is de eerste waardering en de grondslag van verwerking in de balans en de resultaatbepaling van het hedge-instrument afhankelijk van de afgedekte post. Dit betekent dat UWOON derivaten tegen kostprijs waardeert omdat de afgedekte leningen ook tegen kostprijs in de balans worden verwerkt. Grondslag waardering als bedrijfsmiddel en waardering tegen historische kostprijs: Sociaal vastgoed in exploitatie wordt gewaardeerd op verkrijgingsprijs/vervaardigingsprijs, verminderd met de cumulatieve afschrijvingen en indien van toepassing met bijzondere waardeverminderingen. Of sprake is van een bijzondere waardevermindering wordt jaarlijks getoetst op basis van boekwaarde versus bedrijfswaarde. Een bijzonder waardeverminderingsverlies is het bedrag waarmee de boekwaarde de bedrijfswaarde duurzaam overschrijdt en wordt direct in de winst-en-verliesrekening verwerkt onder de post overige waardeverminderingen van materiële vaste activa. Maatschappelijk vastgoed is bedrijfsonroerendgoed dat is verhuurd aan maatschappelijke organisaties, waaronder zorg-, welzijns-, onderwijs- en culturele instellingen en dienstverleners en tevens is vermeld op de bijlage zoals deze is opgenomen in de Beschikking van de Europese Commissie d.d. 15 december 2009 aangaande de staatssteun voor toegelaten instellingen. Afschrijvingen De afschrijvingen worden gebaseerd op de geschatte economische levensduur en worden berekend op basis van een vast percentage van de verkrijgingsprijs, indien van toepassing gecorrigeerd met bijzondere waardeverminderingen, rekening houdend met een eventuele residuwaarde. Er wordt afgeschreven vanaf het moment van ingebruikneming. Op grond wordt niet afgeschreven. Binnen het vastgoed worden componenten onderkend met een verschillende levensduur. Naast de grond (geen afschrijving) en de opstal worden installaties en inventaris onderkend. Van een afzonderlijke component is sprake indien deze component meer dan 10% uitmaakt van de waarde van het actief en/of indien de afschrijvingslast (als gevolg van een afwijkende levensduur van de component ten opzichte van de opstal) meer dan 10% afwijkt van de situatie dat geen component zou zijn onderkend. Tot ultimo 2011 is onderscheid gemaakt tussen de c omponenten grond en opstal. Het onderscheiden van de componenten installaties en inventaris binnen de historische kosten van het vastgoed, is op basis van de beschikbare, historische informatie niet mogelijk gebleken. Als alternatief is uitgegaan van de actuele vervangingskosten van de installaties en i nventaris zoals opgenomen in de meest recente intern vastgestelde meerjarenonderhoudsbegroting. Uit de toetsing volgt dat de c omponenten installaties en inventaris binnen de 10%-materialiteitsgrens blijven en derhalve niet als afzonderlijke component worden opgevoerd. UWOON kwalificeert het sociaal vastgoed als bedrijfsmiddel, aangezien UWOON een beleid heeft dat gericht is op het r ealiseren van de volkshuisvestelijke taken. Het volkshuisvestelijk beleid staat hierbij centraal. Onderhoud Kosten voor periodiek groot onderhoud worden ten laste gebracht van het resultaat op het moment dat deze zich voordoen. 9.4.2 Grondslagen voor de waardering van de activa en passiva Materiële vaste activa Sociaal vastgoed in exploitatie Grondslag sociaal vastgoed in exploitatie geclassificeerd als bedrijfsmiddel: Sociaal vastgoed omvat woningen in exploitatie met een huurprijs onder de huurtoeslaggrens, het maatschappelijk vastgoed en het overige sociale vastgoed. De huurtoeslaggrens is een algemeen huurprijsniveau dat jaarlijks per 1 juli door de minister van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties wordt vastgesteld. Ultimo 2013 bedraagt deze grens € 681,02 (2012: € 664,66). Bedrijfswaarde De bedrijfswaarde wordt gevormd door de contante waarde van de geprognosticeerde kasstromen van de kasstroomgenererende eenheid uit hoofde van toekomstige exploitatieopbrengsten en toekomstige exploitatielasten over de geschatte resterende looptijd van de investering. De indeling naar kasstroomgenererende eenheid is gedefinieerd op complexniveau. UWOON kiest voor deze indeling van de kasstroomgenererende eenheden aangezien deze aansluit bij haar interne bedrijfsvoering en hierbij de basis vormt voor haar vastgoedsturing. De reële waarde wordt afhankelijk gesteld van de voorgenomen bestemming van de complexen. De onroerende zaken kunnen voor langere of kortere termijn voor verhuur worden aangehouden. De kasstroomprognoses zijn gebaseerd op redelijke en onderbouwde veronderstellingen die de beste schatting van de directie weergeven van de economische omstandigheden die van toepassing zullen zijn gedurende de resterende levensduur van het actief. De kasstromen zijn gebaseerd op de eind 2013 intern geformaliseerde meerjarenbegroting en bestrijken een periode van tien jaar, behoudens de verwachte kosten van groot onderhoud, erfpacht en overige contracten met een werkings duur van meer dan vijf jaar. De kosten van planmatig o nderhoud worden gebaseerd op de in de m eerjarenonderhoudsbegroting onderkende cycli per component. Voor latere jaren wordt uitgegaan van de verwachte gemiddelde groeivoeten voor i nflatie, huurstijging en rente alsmede genormeerde lastenniveaus. Bij de bedrijfswaardeberekening gelden de volgende uitgangspunten: jaarlijkse huurverhogingen van 4,5% (2014); 3,75% (2015); 4,00% (2016-2017); 2% (na 2018) jaarlijkse huurderving van 0,5 % mutatiegraad van 6 % (2014-2018); 7% (na 2018) en huurharmonisatie tot 67 of 72% van de maximaal redelijke huur afhankelijk van het verhuurcomplex jaarlijkse stijging van de onderhoudskosten van 1,75% (2014); 2,00% (2015-2018); 3,00% (na 2018) jaarlijkse stijgingen van de variabele lasten van 1,75% (2014); 2% (2015-2018); 3,00% (na 2018) genormeerde zakelijke lasten en verzekeringen van € 227 per verhuureenheid genormeerde kosten voor reparatieonderhoud van € 355 per verhuureenheid genormeerde kosten voor mutatieonderhoud van € 3.250 per mutatie indirecte exploitatielasten die betrekking hebben op het sociaal respectievelijk commercieel vastgoed. Deze kosten bestaan onder andere uit administratieve lasten, beleid en automatisering. De kosten zijn toegerekend op de v erdeelsleutel van het aantal verhuureenheden in het sociaal respectievelijk commercieel v astgoed kosten van planmatig onderhoud, conform levensduur onderhoudsbegroting heffingen van overheidswege die gekoppeld zijn aan het sociaal vastgoed in exploitatie een restwaarde op basis van geschatte grondwaarde aan het einde van de exploitatieperiode uitgaande van herbestemming van de grond binnen de sociale huursector een disconteringsvoet van 5,25% de periode waarover contant gemaakt wordt loopt parallel met de geschatte resterende levensduur van de complexen/ investering (variërend van 15 tot 50 jaar), de minimale levensduur is gesteld op 15 jaar tenzij vanuit planvorming een kortere levensduur gerechtvaardigd is de saneringsbijdrage van het Centraal Fonds Volkshuisvesting en de te betalen vennootschapsbelasting maken geen onderdeel uit van de bedrijfswaarde Jaarverslag 2013 Woon zoals u wilt 49 9. Jaarrekening De verwachte opbrengstwaarde van woningen geoormerkt voor verkoop wordt gedefinieerd als de contante waarde van het bedrag dat kan worden verkregen bij vrijwillige verkoop binnen een verwachte termijn, onder aftrek van verkoopkosten die niet door de koper worden gedragen. Ter bepaling van dit bedrag worden taxaties uitgevoerd door onafhankelijke externe deskundigen of worden vergelijkbare onroerende zaken als referentie gehanteerd. Gegeven het feit dat verkopen hoofdzakelijk worden verricht in het kader van de financiering van onrendabele investeringen in nieuwbouw worden deze verkopen voor een periode van vijf jaar in de waardering betrokken. Daarmee wordt recht gedaan aan het voorwaardelijke karakter van de geoormerkte verkopen. Uitgaven na eerste verwerking (de zogeheten na-investeringen) die leiden tot een waardeverhoging van het actief, worden geactiveerd. Uitgaven die betrekking hebben op toekomstige herstructureringen, waarvan de feitelijke verplichtingen dan wel de in rechte afdwingbare verplichtingen zijn aangegaan, worden in de waardering betrokken. Herstructurering onderscheidt zich van renovatie door het verbeteren of vergroten van de oorspronkelijke capaciteit. De lasten van onderhoud, niet zijnde periodiek groot o nderhoud, waaronder renovatie, onderscheiden zich van activeerbare kosten door het feit dat er geen sprake is van een waarde verhoging van het actief. De lasten van dergelijk onderhoud worden ten laste gebracht van het resultaat op het moment dat deze zich voordoen. De bepaling van de restwaarde van de grond opgenomen in de bedrijfswaarde vindt, voor zover er nog geen herbestem ming van de grond heeft plaatsgevonden, plaats op basis van de huidige vergelijkbare kavel of vierkantemeterprijs voor een sociale huurwoning. Deze kavelprijs wordt geïndexeerd naar het einde van de levensduur en verminderd met verwachte sloopkosten en kosten van uitplaatsing. Per saldo is rekening gehouden met een restwaarde van € 5.459 (prijspeil 2013). Indien feitelijke dan wel in rechte afdwingbare verplichtingen zijn aangegaan die consequenties hebben voor de bestemming van de grond dan wordt met deze gewijzigde bestemming in de waardering rekening gehouden. Vastgoed in ontwikkeling bestemd voor eigen exploitatie Vastgoed in ontwikkeling bestemd voor eigen exploitatie betreft complexen in aanbouw ten behoeve van toekomstige verhuurexploitatie. De complexen in aanbouw worden gewaardeerd tegen verkrijgingsprijs en toegerekende kosten van het werkapparaat uit hoofde van voorbereiding, toezicht en directievoering onder aftrek van een bijzondere waarde vermindering. Voorts wordt rente tijdens de bouw toegerekend. De geactiveerde rente wordt berekend tegen de gemiddelde rentevoet over het totale vreemde vermogen. Voor onroerende zaken waarvoor specifieke financiering is aangetrokken, wordt de interestvoet van deze specifieke financiering gehanteerd. 50 Woon zoals u wilt Jaarverslag 2013 I ndien de bijzondere waardevermindering hoger is dan de waarde van de onroerende zaken in ontwikkeling, wordt de onroerende zaak op nihil gewaardeerd en wordt een voorziening aan de creditzijde van de balans opgenomen. Ingenomen grondposities worden onder deze post verwerkt tegen verkrijgingsprijs, bijkomende kosten en indien van toe passing verminderd met bijzondere waardeverminderingen. Rentetoerekening vindt eerst plaats nadat ontwikkelactiviteiten zijn gestart. Afschrijving vindt plaats na ingebruikneming van de complexen. Onroerende en roerende zaken ten dienste van de exploitatie De onroerende en roerende zaken ten dienste van de e xploitatie worden gewaardeerd op basis van de verkrijgingsprijs, verminderd met de cumulatieve afschrijvingen en indien van toepassing met bijzondere waardeverminderingen. De afschrijvingen worden gebaseerd op de geschatte economische levensduur en worden berekend op basis van een vast percentage van de verkrijgingsprijs. Afschrijvingen vangen aan in het jaar volgend op het jaar van investering. Op terreinen wordt niet afgeschreven. Onderhoud Kosten voor periodiek groot onderhoud worden ten laste gebracht van het resultaat op het moment dat deze zich voordoen. Vastgoedbeleggingen Een vastgoedbelegging is een onroerend goed (of een deel daarvan) dat wordt aangehouden om huuropbrengsten of een waardestijging, of beide, te realiseren. Commercieel vastgoed in exploitatie Het commercieel vastgoed omvat woningen in exploitatie met een huurprijs boven de huurtoeslaggrens, het bedrijfsmatig vastgoed (niet zijnde maatschappelijk vastgoed) en het overige commercieel vastgoed. Grondslag classificatie als vastgoedbelegging en waardering tegen historische kostprijs: Commercieel vastgoed in exploitatie wordt gewaardeerd op verkrijgingsprijs/vervaardigingsprijs, verminderd met de cumulatieve afschrijvingen en indien van toepassing met bijzondere waardeverminderingen. Of sprake is van een bijzondere waardevermindering wordt jaarlijks getoetst op basis van boekwaarde versus bedrijfswaarde. Een bijzonder waardeverminderingsverlies is het bedrag waarmee de boekwaarde de bedrijfswaarde duurzaam overschrijdt en wordt direct in de winst-en-verliesrekening verwerkt onder de post overige waardeverminderingen van materiële vaste activa. Afschrijvingen Zie onder Sociaal Vastgoed. Onderhoud Zie onder Sociaal Vastgoed. Bedrijfswaarde Zie de uitgangspunten onder Sociaal Vastgoed. Vastgoed in ontwikkeling bestemd voor de eigen exploitatie Vastgoed in ontwikkeling bestemd voor eigen exploitatie als vastgoedbelegging betreft complexen in aanbouw ten behoeve van toekomstige verhuurexploitatie als commercieel vastgoed. De complexen in aanbouw worden gewaardeerd tegen verkrijgingsprijs en indien van toepassing verminderd met bijzondere waardeverminderingen. De verkrijgingsprijs bestaat uit materiaalkosten, toegerekende kosten van het werkapparaat uit hoofde van voorbereiding, toezicht en directievoering en toegerekende rente tijdens de bouw onder aftrek van een bijzondere waardevermindering uit hoofde van te dekken stichtingskosten. De bijzondere waardevermindering wordt bepaald door het verschil tussen de realiseerbare waarde (DCF van exploitatie kasstromen) en de stichtingskosten. Indien de bijzondere waardevermindering hoger is dan de waarde van de onroerende zaken in ontwikkeling, wordt de onroerende zaak op nihil gewaardeerd en wordt een voorziening aan de creditzijde van de balans opgenomen. Ingenomen grondposities worden onder deze post verwerkt tegen verkrijgingsprijs, bijkomende kosten en indien van toepassing verminderd met bijzondere waardeverminderingen. Rentetoerekening vindt eerst plaats nadat ontwikkelactiviteiten zijn gestart. Onroerende zaken verkocht onder voorwaarden Onroerende zaken verkocht onder voorwaarden die zijn gekwalificeerd als een financieringstransactie, worden gewaardeerd op basis van actuele waarde. De actuele waarde wordt vastgesteld aan de hand van courante prijzen op een actieve markt voor gelijksoortige onroerende zaken op dezelfde locatie en in dezelfde staat. Winsten of verliezen ontstaan door een wijziging in de actuele waarde van onroerende zaken verkocht onder voorwaarden, worden verantwoord in de winst-en-verliesrekening over de periode waarin de wijziging zich voordoet, onder de categorie ‘Niet-gerealiseerde waardeveranderingen vastgoedportefeuille’. Financiële vaste activa Deelnemingen in groepsmaatschappijen Deelnemingen in groepsmaatschappijen waarin invloed van betekenis op het zakelijke en financiële beleid wordt uitge oefend, worden gewaardeerd op de nettovermogenswaarde, doch niet lager dan nihil. Deze nettovermogenswaarde wordt berekend op basis van de grondslagen van UWOON. Deelnemingen met een negatieve nettovermogenswaarde worden op nihil gewaardeerd. Wanneer UWOON geheel of ten dele instaat voor schulden van de desbetreffende deelneming, respectievelijk de feitelijke verplichting heeft de deelneming (voor haar aandeel) tot betaling van haar schulden in staat te stellen, wordt een voorziening gevormd. Bij het bepalen van de omvang van deze voorziening wordt rekening gehouden met reeds op vorderingen op de deelneming in mindering gebrachte voorzieningen voor oninbaarheid. Vorderingen op groepsmaatschappijen De vorderingen op groepsmaatschappijen worden bij eerste verwerking opgenomen tegen de reële waarde en vervolgens gewaardeerd tegen de geamortiseerde kostprijs, welke gelijk zijn aan de nominale waarde, onder aftrek van noodzakelijk geachte voorzieningen. Andere deelnemingen Andere deelnemingen waarin geen invloed van betekenis op het zakelijke en financiële beleid wordt uitgeoefend, worden gewaardeerd op verkrijgingsprijs en indien van toepassing onder aftrek van bijzondere waardeverminderingen. Vorderingen op maatschappijen waarin wordt deelgenomen De vorderingen op maatschappijen waarin wordt deelgenomen worden bij eerste verwerking opgenomen tegen de reële waarde en vervolgens gewaardeerd tegen de geamortiseerde kostprijs, welke gelijk zijn aan de nominale waarde, onder aftrek van noodzakelijk geachte voorzieningen. Latente belastingvorderingen Onder de financiële vaste activa zijn actieve belastinglatenties opgenomen, indien en voor zover het waarschijnlijk is dat realisatie van de belastingclaim te zijner tijd zal kunnen plaats vinden. Deze actieve latenties zijn gewaardeerd tegen n ominale waarde. De actieve belastinglatentie heeft betrekking op tijdelijke verschillen tussen waardering in de jaarrekening en de fiscale waardering en op de aanwezige compensabele verliezen. De opgenomen latentie heeft betrekking op complexen bestemd voor de verkoop binnen een beleidshorizon van 5 jaar en op de commercieel fiscale verschillen in de waardering van de lening- en derivaten-portefeuille bij aanvang van VSOII. Leningen u/g De verstrekte leningen (leningen u/g) worden bij eerste verwerking opgenomen tegen de reële waarde en vervolgens gewaardeerd tegen de geamortiseerde kostprijs, welke gelijk zijn aan de nominale waarde, onder aftrek van noodzakelijk geachte voorzieningen. Te vorderen BWS-subsidies De onder de financiële vaste activa opgenomen vordering uit hoofde van binnen het Besluit Woning gebonden Subsidies (BWS) toegezegde bedragen (contante waarde van de uitbetalingen), wordt jaarlijks verminderd met de door de budgethouders beschikbaar gestelde bedragen. De uitbetalingstermijn is afhankelijk gesteld van de disconteringsvoet en beloopt vanaf de vaststelling van de subsidie maximaal 30 jaar. Het kortlopende deel van deze post is opgenomen onder de vlottende activa. Jaarverslag 2013 Woon zoals u wilt 51 9. Jaarrekening Overige vorderingen De overige financiële vaste activa worden bij eerste verwerking opgenomen tegen de reële waarde en vervolgens gewaardeerd tegen de geamortiseerde kostprijs, welke gelijk zijn aan de nominale waarde, onder aftrek van noodzakelijk geachte voorzieningen. Voorraden Vastgoed bestemd voor verkoop Vastgoed bestemd voor verkoop betreft de voorraad woningen (opgeleverd en nog niet verkocht). Vastgoed bestemd voor verkoop wordt gewaardeerd tegen vervaardigingsprijs of lagere netto-opbrengstwaarde. Deze lagere netto-opbrengstwaarde wordt bepaald door individuele beoordeling van de voorraden. De vervaardigingsprijs omvat de bouwkosten, de directe loon kosten en de overige kosten die rechtstreeks aan de vervaardiging kunnen worden toegerekend. De netto-opbrengstwaarde is gebaseerd op een verwachte verkoopprijs, onder aftrek van nog te maken kosten voor voltooiing en verkoop. Vastgoed in ontwikkeling bestemd voor verkoop Vastgoed in ontwikkeling bestemd voor verkoop betreft het onderhanden werk (onroerende zaken onverkocht in aanbouw bestemd voor de verkoop). Vastgoed in ontwikkeling bestemd voor de verkoop wordt gewaardeerd tegen vervaardigingsprijs of lagere netto-opbrengstwaarde. Deze lagere netto-opbrengst waarde wordt bepaald door individuele beoordeling van de voorraden. De vervaardigingsprijs omvat de bouwkosten, de directe loon kosten en de overige kosten die rechtstreeks aan de vervaardiging kunnen worden toegerekend. De netto-opbrengstwaarde is gebaseerd op een verwachte verkoopprijs, onder aftrek van nog te maken kosten voor voltooiing en verkoop. Rekening-courantschulden bij banken zijn opgenomen o nder schulden aan kredietinstellingen onder de kortlopende schulden. De liquide middelen zijn gewaardeerd tegen de nominale waarde. Indien middelen niet ter vrije beschikking staan, wordt hiermee bij de waardering rekening gehouden. Overige voorraden De overige voorraden worden gewaardeerd tegen verkrijgings prijs of lagere netto-opbrengstwaarde. Deze lagere netto- opbrengstwaarde wordt bepaald door individuele beoordeling van de voorraden. De waardering van de overige voorraden komt tot stand onder toepassing van de FIFO-methode (first in, first out) . Voorzieningen Onderhanden projecten De onderhanden projecten in opdracht van derden betreft onroerende zaken verkocht in aanbouw en worden gewaardeerd tegen de gerealiseerde projectkosten vermeerderd met de toegerekende winst en verminderd met verwachte verliezen en gedeclareerde termijnen. Indien het resultaat op een onder handen project niet op betrouwbare wijze kan worden ingeschat wordt geen winst toegerekend. De projectkosten o mvatten de direct op het project betrekking hebbende kosten, de kosten die toerekenbaar zijn aan projectactiviteiten in het algemeen en toewijsbaar zijn aan het project en andere kosten die contractueel aan de opdrachtgever kunnen worden toegerekend. Hiervan is sprake wanneer uitingen namens de woning corporatie zijn gedaan richting huurders, gemeenten en overige stakeholders aangaande verplichtingen inzake toekomstige herstructureringen en toekomstige nieuwbouwprojecten. Een feitelijke verplichting is gekoppeld aan het besluitvormings proces van de woningcorporatie rondom projectontwikkeling en herstructurering. Van een feitelijke verplichting is sprake indien de formalisering van de verplichting heeft plaatsgevonden. In de onderhanden projecten zijn tevens begrepen de uit project ontwikkeling voortkomende projecten indien en voor zover voor eenheden van het project voor of tijdens de constructie een onvoorwaardelijke verkoopovereenkomst is afgesloten. Projectopbrengsten en projectkosten uit hoofde van de onder handen projecten worden als opbrengsten en kosten verwerkt in de winst-en-verliesrekening naar rato van de verrichte p restaties op balansdatum. De mate waarin de prestaties zijn verricht is bepaald op basis van de tot de balansdatum g emaakte project kosten in verhouding tot de geschatte totale projectkosten. Indien het totaal van alle onderhanden projecten een debet stand vertoont, wordt het totaalsaldo gepresenteerd onder de vlottende activa. Indien het totaal van alle onderhanden projecten een creditsaldo vertoont, wordt het totaalsaldo gepresenteerd onder de kortlopende schulden. Vorderingen De vorderingen worden bij eerste verwerking opgenomen tegen de reële waarde en vervolgens gewaardeerd tegen de geamortiseerde kostprijs. De reële waarde en geamortiseerde kostprijs zijn gelijk aan de nominale waarde. Noodzakelijk geachte voorzieningen voor het risico van oninbaarheid worden in mindering gebracht. Deze voorzieningen worden bepaald op basis van individuele beoordeling van de vorderingen. Liquide middelen De liquide middelen bestaan uit kas, banktegoeden en deposito’s met een looptijd korter dan twaalf maanden. 52 Woon zoals u wilt Jaarverslag 2013 Voorziening onrendabele investeringen en herstructureringen In de jaarrekening worden naast juridisch afdwingbare ver plichtingen tevens feitelijke verplichtingen verwerkt die kunnen worden gekwalificeerd als ‘intern geformaliseerd en extern gecommuniceerd’. Verwachte verliezen als gevolg van onrendabele i nvesteringen en herstructureringen worden als bijzondere waarde verandering in mindering gebracht op de boekwaarde van het complex waartoe de investeringen gaan behoren. Indien en voor zover de verwachte verliezen de boekwaarde van het betreffende complex overtreffen, wordt voor dit meerdere een voorziening gevormd. Onder verwachte verliezen wordt in dit verband verstaan de netto contante waarde van alle investeringsuitgaven minus de aan deze investering toe te rekenen bedrijfswaarde of actuele waarde. Voorziening latente belastingverplichtingen Voor in de toekomst te betalen belastingbedragen uit hoofde van verschillen tussen commerciële en fiscale balans waarderingen wordt een voorziening getroffen ter grootte van de som van deze verschillen vermenigvuldigd met het geldende belastingtarief. Op deze voorziening worden in mindering gebracht de in de toekomst te verrekenen belastingbedragen uit hoofde van beschikbare voorwaartse verliescompensatie, voor zover het waarschijnlijk is dat de toekomstige fiscale winsten beschikbaar zullen zijn voor verrekening. De belastinglatentie heeft betrekking op tijdelijke verschillen tussen waardering in de jaarrekening en de fiscale w aardering. De latentie is gewaardeerd tegen contante waarde. De g ehanteerde disconteringsvoet bedraagt 5,25%. De opgenomen latentie heeft betrekking op de commercieelfiscale verschillen in de waardering van de leningportefeuille bij aanvang van VSOII. Voorziening deelnemingen De voorziening is gevormd voor het bedrag van de te verwachten betalingen voor rekening van de vennootschap ten behoeve van deelnemingen. Langlopende schulden De langlopende leningen worden bij eerste verwerking gewaardeerd tegen de reële waarde. Transactiekosten die direct zijn toe te rekenen aan de verwerving van de schulden worden in de waardering bij eerste verwerking opgenomen. Schulden worden na eerste verwerking gewaardeerd tegen de geamortiseerde kostprijs, zijnde het ontvangen bedrag, rekening houdend met agio of disagio en onder aftrek van transactie kosten. Het verschil tussen de bepaalde boekwaarde en de uiteindelijke aflossingswaarde wordt samen met de verschuldigde rente vergoeding zodanig bepaald dat de effectieve rente gedurende de looptijd van de schulden in de winst-en-verliesrekening wordt verwerkt. De aflossingsverplichting voor het komend jaar is opgenomen onder de kortlopende schulden. UWOON heeft in het kader van de verkoop van woningen onder voorwaarden een terugkoopverplichting die afhankelijk is van de waardeontwikkeling van de woningen. De terugkoop verplichting wordt jaarlijks gewaardeerd. Indien de verwachting bestaat dat de terugkoop binnen één jaar zal plaatsvinden, is de verplichting onder de kortlopende schulden verantwoord. UWOON maakt gebruik van derivaten om het rente- en kasstroomrisico af te dekken. Voor de verwerking, waardering en resultaatbepaling past UWOON met betrekking tot deze derivaten (hedge-instrumenten) kostprijshedge-accounting toe. Kortlopende schulden De kortlopende schulden worden bij eerste verwerking opgenomen tegen de reële waarde (indien deze lager is dan de verkrijgings-/vervaardigingsprijs) en vervolgens gewaardeerd tegen de geamortiseerde kostprijs, welke gelijk kan zijn aan de nominale waarde. Investeringssubsidies Subsidies in verband met de aanschaf van (materiële) vaste activa worden in mindering gebracht op het geïnvesteerde bedrag. 9.4.3 Grondslagen voor de bepaling van het resultaat Huuropbrengsten De jaarlijkse huurverhoging is van overheidswege gebonden aan een maximum. Voor het verslagjaar 2013 bedroeg dit maximum percentage 4,0%, 4,5% of 6,5% afhankelijk van het inkomen van de huurder. De opbrengsten uit hoofde van huur worden aangemerkt als zijnde gerealiseerd in het jaar van opeisbaarheid daar bij tussentijdse beëindiging van het huurcontract geen terugbetalingsverplichting geldt. Jaarverslag 2013 Woon zoals u wilt 53 9. Jaarrekening Opbrengsten servicecontracten Opbrengsten servicecontracten betreffen overeengekomen bijdragen van huurders en worden aangemerkt als zijnde gerealiseerd in het jaar van levering van de goederen en diensten. De bijdragen zijn voor de dekking van de te maken en g emaakte servicekosten. Verrekening op basis van daadwerkelijke bestedingen vindt jaarlijks plaats. Gemaakte servicekosten worden verantwoord onder de lasten servicecontracten. Overheidsbijdragen Overheidsbijdragen betreffen de vrijval uit de egalisatierekening rijksbijdragen en overige overheidsbijdragen. De overheids bijdragen hebben betrekking op specifieke regelingen en worden aangemerkt als zijnde gerealiseerd in het jaar van opeisbaarheid. Nettoverkoopresultaat vastgoedportefeuille De post nettoverkoopresultaat vastgoedportefeuille betreft het saldo van de behaalde verkoopopbrengst minus de boekwaarde (bestaand bezit) dan wel de vervaardigingsprijs (projecten voor derden). Opbrengsten worden verantwoord op het moment van levering (passeren transportakte). Mogelijke verliezen op nieuwbouw koopprojecten worden verantwoord zodra deze voorzienbaar zijn. Projectopbrengsten uit hoofde van de onderhanden projecten worden als opbrengsten verwerkt in de winst-en-verliesrekening naar rato van de verrichte prestaties op balansdatum. Geactiveerde productie ten behoeve van het eigen bedrijf De toegerekenende interne directe kosten ten behoeve van onroerende zaken in ontwikkeling worden hieronder verantwoord, met uitzondering van geactiveerde rente welke onder de financiële baten en lasten worden opgenomen. Overige bedrijfsopbrengsten Hieronder worden onder andere de opbrengsten van overige dienstverlening en incidentele opbrengsten verantwoord. Afschrijvingen (im)materiële vaste activa en vastgoed portefeuille De afschrijvingen (im)materiële vaste activa en vastgoed portefeuille worden gebaseerd op de verkrijgings- of vervaardigingsprijs. Afschrijvingen vinden plaats volgens de lineaire methode op basis van de geschatte economische levensduur. Afschrijving van het actief vindt plaats tot de restwaarde is bereikt. De afschrijvingen op sociaal vastgoed in exploitatie worden gebaseerd op de bedrijfswaarde. Binnen de afschrijving op het sociaal vastgoed in exploitatie worden componenten onderkend met een verschillende levensduur. Naast de grond (geen afschrijving) en de opstal worden installaties en i nventaris onderkend. Van een afzonderlijke component is sprake indien deze component meer dan 10% uitmaakt van de waarde van het actief en/of indien de afschrijvingslast (als gevolg van een afwijkende levensduur van de component ten opzichte 54 Woon zoals u wilt Jaarverslag 2013 van de opstal) meer dan 10% afwijkt van de situatie dat geen component zou zijn onderkend. Overige waardeveranderingen van (im)materiële vaste activa en vastgoedportefeuille De overige waardeveranderingen worden gevormd door de waardevermindering die is ontstaan door gedurende het verslagjaar nieuw aangegane juridische en feitelijke verplichtingen met betrekking tot investeringen in nieuwbouw en herstructurering. Erfpacht Erfpacht wordt jaarlijks door de gemeente in rekening gebracht voor het gebruik van de grond onder de verhuureenheden. De eenmalig afgekochte meerjarige erfpachtcontracten maken deel uit van de vervaardigingsprijs van het sociaal vastgoed in exploitatie en/of het commercieel vastgoed in exploitatie. Lonen, salarissen en sociale lasten Lonen, salarissen en sociale lasten worden op grond van de arbeidsvoorwaarden verwerkt in de winst-en-verliesrekening voor zover ze verschuldigd zijn aan werknemers. Van toe rekenbaarheid is sprake als de daadwerkelijke werkzaamheden in het verslagjaar hebben plaatsgevonden door de werknemers. Pensioenlasten UWOON heeft een pensioenregeling via Stichting Pensioenfonds voor de Woningcorporaties. De regeling b etreft een toegezegd-pensioenregeling. Hierbij is een pensioen toegezegd aan personeel op de pensioengerechtigde leeftijd, afhankelijk van leeftijd, salaris en dienstjaren. Deze toegezegdpensioenregeling is verwerkt als zou sprake zijn van een toegezegde-bijdrageregeling. Voor de pensioenregelingen betaalt UWOON premies aan het pensioenfonds gebaseerd op het salaris in het betreffende jaar. UWOON heeft in geval van een tekort bij het fonds geen verplichting tot het voldoen van aanvullende bijdragen anders dan hogere toekomstige premies (per 31 december 2013 bedroeg de geschatte dekkingsgraad van SPW afgerond 114%). De premies worden verantwoord als personeelskosten als deze verschuldigd zijn. Vooruitbetaalde premies worden opgenomen als overlopende activa indien deze tot een terugstorting leiden of tot een vermindering van toekomstige betalingen. Onderhoudslasten Onder onderhoudslasten worden alle direct aan het verslag jaar toe te rekenen kosten van onderhoud verantwoord. Van toerekenbaarheid is sprake als de daadwerkelijke werkzaam heden in het verslagjaar hebben plaatsgevonden. Reeds aangegane verplichtingen waarvan de werkzaamheden nog niet zijn uitgevoerd op balansdatum worden verwerkt onder de niet in de balans opgenomen verplichtingen. Het klachten- en mutatieonderhoud wordt onderscheiden in kosten van derden en eigen dienst, alsmede de kosten van het materiaalverbruik. In de winst-en-verliesrekening zijn de kosten van de eigen dienst opgenomen bij de kostensoort salarissen en sociale lasten. Leefbaarheid Leefbaarheid omvat gemaakte kosten voor fysieke ingrepen die de leefbaarheid in buurten en wijken bevorderen. Van toereken baarheid is sprake als de daadwerkelijke werkzaamheden in het verslagjaar hebben plaatsgevonden. Renterisico UWOON loopt renterisico over de rentedragende vorderingen (met name onder financiële vaste activa, effecten en liquide middelen) en rentedragende langlopende en kortlopende schulden (waaronder schulden aan kredietinstellingen). Lasten servicecontracten De gemaakte servicekosten voor huurders worden verantwoord onder de lasten servicecontracten in het verslagjaar waarop de servicekosten betrekking hebben. Voor vorderingen en schulden met variabele renteafspraken loopt UWOON risico ten aanzien van toekomstige kasstromen. Met betrekking tot vastrentende vorderingen en schulden loopt UWOON risico’s over de marktwaarde. Overige bedrijfslasten De overige bedrijfslasten worden toegerekend aan het verslag jaar waarop zij betrekking hebben. Met betrekking tot de vorderingen worden geen financiële derivaten met betrekking tot renterisico gecontracteerd. Met betrekking tot bepaalde vastrentende schulden (schulden aan kredietinstellingen) heeft UWOON geen rente-instrumenten ingezet. Bij schulden met variabele renteafspraken worden, rekening houdend met de door het WSW aangegeven grenzen, rente-instrumenten ingezet ter beperking van het renterisico. Niet-gerealiseerde waardeveranderingen vastgoedportefeuille Niet-gerealiseerde waardeveranderingen vastgoedportefeuille betreffen winsten of mogelijke verliezen die ontstaan door een wijziging in de waarde van de vastgoedbeleggingen in het verslagjaar. Financiële baten en lasten Rentebaten en rentelasten worden tijdsevenredig v erwerkt, rekening houdend met de effectieve rentevoet van de betreffende activa en passiva. Bij de verwerking van de rentelasten wordt rekening gehouden met de verantwoorde transactiekosten op de ontvangen leningen. Rentelasten worden geactiveerd voor kwalificerende activa gedurende de periode van vervaardiging van een actief, indien het een aanmerkelijke tijd vergt om het actief gebruiksklaar of verkoopklaar te maken. De te activeren rente wordt b erekend op basis van de verschuldigde rente over specifiek voor de vervaardiging opgenomen leningen en van de gewogen rentevoet van leningen die niet specifiek aan de vervaardiging van het actief zijn toe te rekenen, in verhouding tot de uitgaven en periode van vervaardiging. Financiële instrumenten en risicobeheersing Binnen het treasurybeleid van UWOON dient het gebruik van fi nanciële instrumenten ter beperking van inherente (rente-, looptijden- en markt-) risico’s. Op grond van het vigerende i nterne treasurystatuut is het gebruik van fi nanciële instrumenten slechts toegestaan voor zover er een materieel verband met het belegde/gefinancierde vermogen kan worden gelegd en de toepassing er van tot een positie van de totale leningen-/beleggingenportefeuille leidt die v ergelijkbaar is met een positie zonder gebruik te maken van deze i nstrumenten. Valutarisico UWOON is alleen werkzaam in Nederland en loopt geen valuta risico. Prijsrisico UWOON loopt geen prijsrisico’s doordat zij geen effecten heeft. Kredietrisico UWOON heeft geen significante concentraties van kredietrisico. UWOON maakt gebruik van meerdere banken teneinde over meerdere kredietfaciliteiten te kunnen beschikken. Voor zover noodzakelijk worden nadere zekerheden verstrekt aan de bank voor beschikbare kredietfaciliteiten. Liquiditeitsrisico UWOON maakt gebruik van meerdere banken om over meerdere kredietfaciliteiten te kunnen beschikken. Voor zover noodzakelijk, worden nadere zekerheden verstrekt aan de bank voor beschikbare kredietfaciliteiten. UWOON past hedge-accounting toe op een aantal afgeleide financiële instrumenten. Op het moment van aangaan van een hedge relatie, wordt dit door de stichting gedocumenteerd. De stichting stelt door middel van een test periodiek de effectiviteit van de hedge-relatie vast. Dit gebeurt door het v ergelijken van de kritische kenmerken van het hedge- instrument met die van de afgedekte positie. Afgeleide financiële instrumenten die worden gewaardeerd tegen kostprijs en waarop kostprijshedge-accounting wordt toegepast Bij het toepassen van kostprijshedge-accounting is de eerste waardering en de grondslag van verwerking in de balans en de resultaatbepaling van het hedge-instrument afhankelijk van de afgedekte post. Dit betekent het volgende: indien de afgedekte post tegen kostprijs in de balans wordt verwerkt, wordt ook het derivaat tegen kostprijs gewaardeerd. zolang de afgedekte post in de kostprijshedge nog niet in de balans wordt verwerkt, wordt het hedge-instrument niet geherwaardeerd. Het ineffectieve deel van de hedge-relatie wordt indien van toepassing direct in de winst-en-verliesrekening verwerkt. Jaarverslag 2013 Woon zoals u wilt 55 9. Jaarrekening Belastingen De belasting over het resultaat wordt berekend over het resultaat voor belastingen in de winst-en-verliesrekening, rekening houdend met beschikbare fiscaal compensabele verliezen uit voorgaande boekjaren (voor zover niet opgenomen in de latente belastingvorderingen) en vrijgestelde winst bestanddelen en na bijtelling van niet-aftrekbare kosten. Tevens wordt rekening gehouden met wijzigingen die optreden in de latente belastingvorderingen en latente belastingschulden uit hoofde van wijzigingen in het te hanteren belastingtarief. Sinds 1 januari 2008 vallen de woningcorporaties integraal onder de vigerende belastingwetgeving. Eind 2008 is er overeenstemming bereikt tussen Aedes en de belastingdienst betreffende de Vaststellingsovereenkomst 2 (VSO 2). De VSO 1 is eenzijdig in 2008 door de belastingdienst opgezegd. UWOON heeft de VSO 1 en VSO 2 getekend. UWOON heeft op basis van de uitgangspunten van VSO 1 en VSO 2 de fiscale positie ultimo 2013 en het fiscale resultaat 2013 bepaald. Doordat jurisprudentie inzake de uitwerking van VSO 1 en VSO 2 voor woningcorporaties nog ontbreekt, kan de werkelijk te betalen of te verrekenen belasting afwijken van de in de jaarrekening opgenomen schatting. Resultaat deelnemingen Als resultaat van deelnemingen waarin invloed van betekenis wordt uitgeoefend op het zakelijke en financiële beleid, wordt opgenomen het aan de woningcorporatie toekomende aandeel in het resultaat van deze deelnemingen. Dit resultaat wordt bepaald op basis van de bij UWOON geldende grondslagen voor waardering en resultaatbepaling. Bij deelnemingen waarin geen invloed van betekenis op het zakelijke en financiële beleid wordt uitgeoefend, wordt het dividend als resultaat aangemerkt. Verwerking hiervan vindt plaats onder de financiële baten en lasten. Buitengewone baten en lasten Onder buitengewone baten en lasten worden verstaan baten en lasten die voortvloeien uit gebeurtenissen of transacties die duidelijk te onderscheiden zijn van de activiteiten in het kader van de gewone bedrijfsuitoefening en derhalve naar verwachting zelden zullen voorkomen. 56 Woon zoals u wilt Jaarverslag 2013 9.4.4 Grondslagen voor de opstelling van het kasstroomoverzicht Het kasstroomoverzicht wordt opgesteld volgens de indirecte methode. Sociaal De geldmiddelen in het kasstroomoverzicht bestaan uit liquide middelen en vlottende effecten. De effecten kunnen worden beschouwd als zeer liquide beleggingen. Winstbelastingen, ontvangen interest, betaalde interest en ontvangen dividenden worden opgenomen onder de kasstroom uit operationele activiteiten. Betaalde dividenden worden opgenomen onder de kasstroom uit financieringsactiviteiten. De verkrijgingsprijs van verworven groepsmaatschappijen wordt opgenomen onder de kasstroom uit investeringsactiviteiten, voor zover betaling in geldmiddelen heeft plaatsgevonden. Hierbij worden geldmiddelen aanwezig in deze groeps maatschappijen afgetrokken van de aankoopprijs. Transacties waarbij geen ruil van geldmiddelen plaatsvindt, waaronder financiële leasing, worden niet in het kasstroom overzicht opgenomen. De betaling van de leasetermijnen uit hoofde van het financiële leasecontract wordt voor het gedeelte dat betrekking heeft op de aflossing als een uitgave uit financieringsactiviteiten aangemerkt en voor het gedeelte dat betrekking heeft op de interest als een uitgave uit operationele activiteiten. 9.5 Toelichting op de balans per 31 december 2013 Alle bedragen x e 1.000 9.5.1 Materiële vaste activa De mutaties in de materiële vaste activa zijn in het navolgende schema samengevat: Vastgoed vastgoed in ontwikkeling in exploitatie bestemd voor eigen exploitatie 1 januari 2013 Verkrijgingsprijzen 356.207 15.023 Gecorrigeerd in voorziening onrend.invest. - - Herwaardering - - Cumulatieve waardeverminderingen 29.302- 1.374- Cumulatieve afschrijvingen 73.613- - Boekwaarden 253.292 13.649 Mutaties 2013 Investeringen 625 10.179 Desinvesteringen 262- 1.288- Herwaardering - - Afschrijving 8.571- - Afschrijving desinvestering 117 - Subsidies - - Waardeverminderingen - 2.091- Terugneming van waardeverminderingen 12.688 - Herclassificatie sociaal / commercieel 6.900- - Overboekingen naar activa in exploitatie 11.607- 11.607- Totaal mutaties 9.304 4.807- 31 december 2013 Verkrijgingsprijzen 360.114 12.307 Herwaardering - - Cumulatieve waardeverminderingen 16.386- 3.465- Cumulatieve afschrijvingen 81.132- - Boekwaarden 262.596 8.842 Onroerende en roerende zaken ten dienste van de exploitatie 11.796 - - - 4.679- 7.117 Totaal 383.026 30.67678.292274.058 230 114- - 554- 73 - - - - - 365- 11.034 6649.125190 2.09112.688 6.9005.132 11.912 - - 5.160- 6.752 385.333 19.85186.292279.190 De afschrijvingstermijnen en gevolgde systematiek luiden als volgt: Grond geen afschrijvingen Bedrijfsruimten lineair 50 jaar Stichtingskosten lineair 50 jaar Overige zaken lineair 50 jaar Garages lineair 50 jaar In het boekjaar werd terzake van onroerende zaken in ontwikkeling en onderhanden werk een bedrag ad € 1,3 miljoen aan rente over grond- en bouwkosten geactiveerd. Bij niet-specifiek gefinancierde nieuwbouwprojecten werd een gemiddelde r entevoet gehanteerd van 5,0%. De vaste activa zijn verzekerd voor brand-, vliegtuig- en storm schade. Alle woningen en garages zijn verzekerd zonder opname van een verzekerd bedrag. In geval van schade zal de verzekeraar geen beroep doen op onderverzekering. Per balansdatum waren verplichtingen aangegaan met betrekking tot materiële vaste activa voor een bedrag van € 22,4 miljoen. De actuele waarde van de onroerende en roerende zaken in exploitatie gebaseerd op reële waarde bedraagt € 476,5 miljoen. Zie voor de gehanteerde normen en parameters de toelichting onder de Waarderingsgrondslagen. Voor zover het onroerend goed met vreemd vermogen is gefinancierd, is dit nagenoeg geheel geschiedt met rijksleningen of met kapitaalmarktleningen onder overheidsgarantie/WSWborging. Er zijn geen hypothecaire zekerheden afgegeven. Jaarverslag 2013 Woon zoals u wilt 57 9. Jaarrekening Alle bedragen x e 1.000 9.5.2 Vastgoedbeleggingen 9.5.3 Financiële vaste activa De mutaties in de vastgoedbeleggingen zijn in het navolgende schema samengevat: Commercieel Vastgoed vastgoed in ontwikkeling in exploitatie bestemd voor eigen exploitatie 1 januari 2013 Verkrijgingsprijzen 20.205 - Gecorrigeerd in voorziening onrend.invest. - - Herwaardering - - Cumulatieve waardeverminderingen 1.216- - Cumulatieve afschrijvingen 1.332- - Boekwaarden 17.657 - Mutaties 2013 Investeringen 20- - Desinvesteringen 2.682- - Herwaardering - - Afschrijving 632- - Afschrijving desinvestering 197 - Subsidies - - Waardeverminderingen 178- - Terugneming van waardeverminderingen 612 - Herclassificatie sociaal / commercieel 6.900 - Overboekingen naar activa in exploitatie - - Totaal mutaties 4.237 - 31 december 2013 Verkrijgingsprijzen 25.606 - Herwaardering - - Cumulatieve waardeverminderingen 1.010- - Cumulatieve afschrijvingen 2.702- - Boekwaarden 21.894 - Alle bedragen x e 1.000 De mutaties in de financiële vaste activa zijn in het navolgende schema samengevat: Onroerende en roerende zaken verkocht onder voorwaarden Te vorderen Leningen Deelnemingen Latente Overige BWS subsidie BV-structuur belasting vordering 1 januari 2013 Boekwaarden - - - 1.700 1.182 Mutaties 2013 Investeringen - - 7 1.181 94 Desinvesteringen - - - - - Afschrijvingen/aflossingen - - - - 3- Waardevermindering - - - - 560- Terugneming waardevermindering - - - - - Resultaat deelnemingen - - - - - Dotatie voorziening deelnemingen - - - - - Totaal mutaties - - 7 1.181 469- 31 december 2013 Boekwaarden - - 7 2.881 713 Totaal 2.583 - 174- - - 2.409 - 272- 64- - - - - - - - 336- 2.311 238- - - 2.073 22.788 1741.2161.33220.066 20 2.95464632197 178612 6.900 3.901 27.917 2381.0102.70223.967 De afschrijvingstermijnen en gevolgde systematiek zijn conform Sociaal vastgoed in exploitatie. De actuele waarde van de onroerende en roerende zaken in exploitatie gebaseerd op reële waarde bedraagt € 37,9 miljoen. Zie voor de gehanteerde normen en parameters de toelichting onder de Waarderingsgrondslagen. Herclassificatie van Sociaal vastgoed naar Commercieel Vastgoed De herclassificaties van sociaal vastgoed naar commercieel vastgoed zijn in het navolgende schema samengevat: Commercieel vastgoed in exploitatie Mutaties 2013 Herclassificatie verkrijgingsprijs 2012 8.063 Herclassificatie cumulatieve afschrijvingen 2012 935- Herclassificatie cumulatieve waardeverminderingen 2012 228- Totaal mutaties 6.900 Sociaal vastgoed in exploitatie 8.063935 228 6.900- 2.882 1.282 35607193.601 De deelnemingen betreffen: aandeel resultaat netto boekjaarvermogens waarde per 31-12-2013 De Driesprong B.V. 50% - 7 50%- vof UWOON-Bouwfonds1) 1) vof UWOON-Bouwfonds is in 2012 financieel afgewikkeld. De ontbinding van de vof vindt plaats in 2014. 9.5.4 Voorraden In totaal zijn 14 woningen verkocht onder voorwaarden. De contracten zijn gebaseerd op het ‘Kopen met Korting’-principe waarbij geldt dat er sprake is van verleende kortingen tussen 15% en 29,2% en een terugkoopverplichting door UWOON. Totaal 2013 2012 Vastgoed bestemd voor verkoop Locatie Trefpunt, Ermelo 723 787 Locatie De Verbinding, Ermelo 196 195 919 982 Vastgoed in ontwikkeling bestemd voor verkoop Locatie Beltgravenweg, Elburg 511 457 Locatie Oude Bovendwarsweg, Elburg 3.814 1.870 Locatie Amaniet, Ermelo - 74 Locatie Oude Kom/Van de Vlis, Ermelo 1.003 880 Locatie Trefpunt, Ermelo 7.015 7.562 Locatie Kampvelderweg, Ermelo 92 45 Locatie Burg. de Meesterstraat, Harderwijk 172 162 12.607 11.050 Overige voorraden Onderhoudsmateriaal 52 48 9.5.5 Onderhanden projecten Locatie Oude Bovendwarsweg, Elburg Locatie Trefpunt, Ermelo Locatie Burg. de Meesterstraat, Harderwijk 10- - 67- 77- 448 448 Voor onderhanden projecten die per balansdatum niet zijn voltooid, bedraagt de cumulatieve netto-omzet € 737 (2012: € 1.589). Het totaal aan ontvangen voorschotten voor deze onderhanden projecten bedraagt € 814 (2012: € 1.141). In 2013 is de stand van de post onderhanden projecten negatief en wordt derhalve aan de passivazijde van de balans verantwoordt. 58 Woon zoals u wilt Jaarverslag 2013 Jaarverslag 2013 Woon zoals u wilt 59 9. Jaarrekening Vorderingen Alle bedragen x e 1.000 Alle vorderingen hebben een resterende looptijd korter dan een jaar. De reële waarde van de vorderingen benadert de boekwaarde ervan, gegeven het kortlopende karakter ervan en het feit dat waar nodig voorzieningen voor oninbaarheid zijn gevormd. 9.5.6 Huurdebiteuren Huurdebiteuren 2013 2012 569 468 - 6 17 23 40 7 47 Alle bedragen x e 1.000 9.5.15 Voorziening deelnemingen 2013 Stand per 1 januari Toevoegingen Onttrekkingen Overige mutaties Stand per 31 december 2012 3 - - 3- - 15 123 9.5.7 Gemeenten Elburg Ermelo Harderwijk Totaal gemeenten 9.5.8 Overige vorderingen Belastingen Termijnen kopers Rente Overige 159 260 70 569 187 100 128 721 1.058 1.136 1.298 1.298 - 9.5.9 Rekening-courant verhoudingen Overige deelnemingen 9.5.10 Overlopende activa Overige 767 767 337 337 9.5.11 Liquide middelen Direct opvraagbaar Kas/bank/giro 14.703 19.369 Overige 21 20 14.724 19.389 De liquide middelen zijn tot een bedrag van € 21 niet direct opvraagbaar. UWOON heeft bij de BNG Bank een kredietfaciliteit van € 4 miljoen. Hiervoor zijn geen zekerheden overeengekomen. Eigen vermogen 9.5.12 Eigen vermogen Het verloop van het eigen vermogen is als volgt: Stand per 1 januari 45.885 53.638 Saldo uit de winstverdeling over het boekjaar 17.730 7.753 63.615 45.885 Voorzieningen 9.5.13 Voorziening latente belastingverplichtingen Stand per 1 januari Toevoegingen Onttrekkingen Overige mutaties Stand per 31 december 1.198 - 1.198- - - 1.295 971.198 Per abuis is vanaf 2008 een passieve latentie met betrekking tot het waardeverschil fiscaal en commercieel leningen o/g opgenomen terwijl dit (bij constatering in 2013) een actieve latentie had moeten zijn. Zie verder toelichting 9.6.19 60 Woon zoals u wilt Jaarverslag 2013 2.889 2.393 2.465- 374 3.191 Looptijd korter dan vijf jaar Looptijd langer Totaal 2013 dan vijf jaar Leningen overheid - 326 Leningen kredietinstellingen 41.983 210.106 Terugkoopverplichting woningen verkocht onder voorwaarden - 2.092 Waarborgsommen 3 - Totaal 41.986 212.524 Aflossingsverplichting volgend boekjaar Saldo jaarrekening Totaal 2012 326 252.089 2.092 3 254.510 20.462- 234.048 341 266.058 2.425 4 268.828 11.736257.092 Aflossingsverplichtingen binnen 12 maanden na de afloop van het jaar zijn opgenomen onder de kortlopende schulden. De rentabiliteitswaarde (contante waarde van de uit hoofde van bestaande leningscontracten rente- en aflossingsverplichtingen) bedraagt € 240,6 miljoen. 9.5.16 Leningen overheid en kredietinstellingen De mutaties in 2013 van de langlopende schulden kunnen als volgt worden toegelicht: Leningen Leningen Totaal overheid kredietinstellingen Stand per 1 januari Bij: nieuwe leningen Bij: klim Af: aflossingen Stand per 31 december Aflossingsverplichting volgend boekjaar Saldo jaarrekening 342 - - 16- 326 17- 309 266.058 - - 13.969- 252.089 20.445- 231.644 266.400 13.985252.415 20.462231.953 De gemiddelde betaalde rente over de totale leningportefeuille bedraagt 4,0%. De duration van de portefeuille bedraagt 7,6 jaar Er zijn geen complexen hypothecair bezwaard. Van de leningenportefeuille is € 249.210 gewaarborgd door het WSW. Leningportefeuille uitgesplitst naar rentepercentage, periode tot eerstvolgende renteherziening en resterende looptijd. Rentepercentage €Renteherzienings- € Resterende looptijd € periode roll-over 27.200 1-3 maanden 17.200 < 1 jaar 15.238 0%-3% 634 6-12 maanden 23.038 1-5 jaar 23.745 3%-4% 59.375 1-5 jaar 69.899 5-10 jaar 25.835 4%-5% 152.753 5-10 jaar 55.336 10-15 jaar 26.118 5%-6% 9.627 > 10 jaar 86.942 15-20 jaar 19.932 >6% 2.825 > 20 jaar 141.547 252.415 252.415 252.415 Van de variabelrentende leningen is € 12,35 miljoen afgedekt met collars of caps. Over € 14.85 miljoen loopt UWOON een renterisico. 9.5.14 Voorziening onrendabele investeringen Stand per 1 januari Toevoegingen Onttrekkingen Overige mutaties Stand per 31 december Langlopende schulden 4.343 1.282 2.7362.889 Conform het UWOON-Treasurystatuut is het gebruik van derivaten slechts toegestaan in situaties waarin sprake is van renterisico-reductie. Jaarverslag 2013 Woon zoals u wilt 61 9. Jaarrekening Per ultimo 2013 heeft UWOON de volgende derivaten in portefeuille: Type Hoofdsom Marktwaarde per 31/12/2013 Alle bedragen x e 1.000 Einde looptijd Rente Strike Interest Rate Cap € 3.600.000 - 30-04-14 3-maands Euribor 5,50% Interest Rate Floor met knock-in € 3.600.000 € 59.148- 30-04-14 3-maands Euribor 3,50%, knock-in 1,50% Interest Rate Cap € 5.000.000 € 600 02-05-16 3-maands Euribor 5,50% Interest Rate Floor met knock-in € 5.000.000 € 388.444- 02-05-16 3-maands Euribor 3,50%, knock-in 2,50% Interest Rate Cap € 3.750.000 - 04-04-14 3-maands Euribor 5,50% De premies voor de derivaten zijn upfront voldaan. UWOON heeft twee extendible leningen met de navolgende kenmerken: lening 1: hoofdsom € 5 miljoen; ingangsdatum 1-2-2007; looptijd 22 jaar renteafspraken: tot 1-2-2019: 3,58%; 1-2-2019 - 1-2-2029: 4,15% of 3-m Euribor lening 2: hoofdsom € 10 miljoen; ingangsdatum 05-11-2007; looptijd 50 jaar renteafspraken: tot 05-11-2031: 4,5875%; 05-11-2031 - 05-11-2057: 4,75% of 3-m Euribor Investeringsverplichtingen Er zijn niet in de balans opgenomen verplichtingen voor nieuwbouw aangegaan tot een bedrag van € 22,4 miljoen. Onderhoudsverplichtingen In het kader van planmatig onderhoud 2013 is per ultimo 2013 voor € 1,4 miljoen aan opdrachten verstrekt waarvan de werkzaamheden in 2014 worden uitgevoerd. Voorwaardelijke verplichtingen Obligo aan het Waarborgfonds Sociale Woningbouw (WSW) uit hoofde van door het WSW geborgde leningen, die opeisbaar wordt indien blijkt dat het garantievermogen van het WSW niet voldoende is om de aanspraken op het WSW te dekken. Ultimo 2013 bedroeg het obligo € 9,6 miljoen. Latente belastingverplichtingen Van de niet-opgenomen verrekenbare tijdelijke verschillen en compensabele verliezen is het (nog) niet waarschijnlijk dat toekomstige fiscale winst beschikbaar komt ter compensatie of dat verrekeningsmogelijkheden kunnen worden benut. UWOON heeft de embedded-derivaten in de extendible leningen getoetst aan de voorwaarden genoemd in RJ 290.827. Geconstateerd is dat er bij beide leningen sprake is van een nauw verband tussen de economische kenmerken en risico’s van het in het contract besloten derivaat en de economische kenmerken en risico’s van het basiscontract. Dit betekent dat de beide embedded derivaten in de balans per 31 december 2013 niet afzonderlijk worden gewaardeerd. 9.5.17 Terugkoopverplichting woningen verkocht onder voorwaarden Niet uit de balans blijkende verplichtingen 20132012 1 januari Terugkoopverplichting ontstaan bij overdracht 2.425 1.780 Mutaties: - 6 woningen Arianehof verkocht 1020 - 2 woningen Korenbloem afgewikkeld 275- 287 9.6.1 Huren Opwaarderingen Afwaarderingen 58- 88Woningen en woongebouwen Onroerend zaken niet zijnde woningen 31 december Terugkoopverplichting ontstaan bij overdracht 2.092 2.425 Af: huurderving wegens leegstand huurderving wegens oninbaarheid Niet in de balans opgenomen activa en verplichtingen In de periode 2008-2011 zijn woningen verkocht onder de noemer Koop-Goedkoop. In totaal 12 woningen. UWOON heeft voor deze woningen een terugkooprecht, op basis van een door de verkoper te bepalen vraagprijs. De woningen kwalificeren derhalve niet als Verkoop onder Voorwaarden en zijn niet in de balans gewaardeerd. Verplichtingen jubileumuitkeringen en loopbaanontwikkeling UWOON heeft de verplichtingen die ontstaan bij het uitkeren van jubileumuitkeringen bij 12,5 25- en 40-jarig dienstverband en bij pensionering niet als verplichting in de balans opgenomen. UWOON beschouwt jubileumuitkeringen als een onderdeel van de normale jaarlijkse personeelslasten. Deze visie wordt ondersteund door het feit dat jubileumuitkeringen min of meer gelijkelijk over de jaren zijn verdeeld en hierbij geen pieken zijn te onderscheiden. Daarbij zijn in de huidige arbeidsomgeving jubilea van meer dan 12,5 jaar een grote uitzondering zodat het financieel belang minimaal is. UWOON heeft de verplichting van het loopbaanontwikkelings budget niet als verplichting in de balans opgenomen. UWOON beschouwt het loopbaanontwikkelingsbudget als een onderdeel van de normale jaarlijkse personeelslasten. Het financieel belang is minimaal. 9.6 Toelichting op de winst-en-verliesrekening Alle bedragen x e 1.000 2013 50.548 1.752 52.300 492- - 51.808 2012 48.518 1.317 49.835 48849.347 9.5.18 Waarborgsommen Het verloop van de waarborgsommen is als volgt: Stand per 1 januari Toegevoegde waarborgsommen Uitbetaalde waarborgsommen Stand per 31 december 9.5.19 Kortlopende schulden Alle schulden hebben een looptijd korter dan 1 jaar 4 - 1- 3 4 4 Onderhanden projecten - Schulden aan kredietinstellingen 20.462 11.736 Schulden aan gemeenten 5 52 Schulden aan leveranciers 3.099 2.860 Loonheffing en premies sociale verzekeringen 156 326 Omzetbelasting 1.305 2.612 Vennootschapsbelasting 6.633 2.576 Overige schulden - 63 31.660 20.225 Overlopende passiva Te betalen rente 3.778 4.018 Vooruitontvangen huur 501 372 Vooruitontvangen huursubsidie 3 249 Beloningen betaalbaar op termijn - 338 Vakantieverplichtingen 251 250 Nog te ontvangen facturen 401 317 Overig 250 417 5.184 5.961 36.844 26.122 62 Woon zoals u wilt J a a r v e r s l a g 2013 De ‘te ontvangen nettohuur’ is gewijzigd als gevolg van : verhoging van de huren wegens algemene huurverhoging en wegens woningverbetering tot een bedrag van € 2.197. het in exploitatie komen van nieuwe woningen en woongebouwen of van aangekochte woningen tot een bedrag van € 352. overige redenen tot een bedrag van € 6. De geografische onderverdeling van de nettohuuropbrengsten kan als volgt worden weergegeven: Gemeente Elburg Gemeente Ermelo Gemeente Harderwijk 11.469 16.480 23.859 51.808 11.015 15.475 22.857 49.347 9.6.2 Vergoedingen Overige goederen, leveringen en diensten Af: vergoedingsderving wegens leegstand vergoedingsderving wegens oninbaarheid 1.889 49- - 1.840 1.819 131.806 9.6.3 Overheidsbijdragen Overige rijksbijdragen Totaal rijksbijdragen 22 22 Jaarverslag 2013 29 29 Woon zoals u wilt 63 9. Jaarrekening Alle bedragen x e 1.000 9.6.4 Verkopen onroerende zaken Sociaal vastgoed in exploitatie Opbrengst verkopen bestaand bezit Af: Direct toerekenbare kosten Af: Boekwaarde 2.750 57- 204- 2.361 65217- Verkoopresultaat bestaand bezit 2.489 2.079 Commercieel vastgoed in exploitatie Opbrengst verkopen gereed product 1.505 Af: Direct toerekenbare kosten 12- Af: Boekwaarde 2.132- Verkoopresultaat bestaand bezit 639- 403 1432762 Alle bedragen x e 1.000 9.6.9 O verige waardeveranderingen (im)materiële vaste activa en vastgoedportefeuille Afboeking onrendabel deel toepassen minimumwaarderingsregel per complex 12.461- 9.245 Afrekening project WC ‘t Harde - 49 Afrekening project WC Oldebroek - 71 Afboeken project de Melde, Elburg - 56 Afboeken project Vossenakker, Elburg - 11 Dotatie aan voorziening onrendabele investeringen project Amaniet, Ermelo 374- Afboeken kosten project Speulder, Ermelo 52 Afboeken kosten project Leemkuul, Ermelo 179 - Dotatie Dotatie Dotatie 9.6.5 Gerealiseerde opbrengst onderhanden projecten Dotatie Elburg Opbrengsten verkopen Vackenordestraat - 15 Kosten verkopen Vackenordestraat - 7Harderwijk Opbrengsten verkopen Burg.de Meesterstraat 630 Kosten verkopen Burg.de Meesterstraat 795- Ermelo Opbrengsten verkopen Amaniet 1.289 Kosten verkopen Amaniet 1.177- Opbrengst verkopen De Witte Herberg 645 Kosten verkopen De Witte Herberg 910Opbrengsten verkopen Trefpunt fase 1a 480 1.818 Kosten verkopen Trefpunt fase 1a 540- 1.556Opbrengsten verkopen Trefpunt fase 2a1 3.636 1.589 Kosten verkopen Trefpunt fase 2a1 3.698- 1.664Opbrengsten verkopen De Verbinding 325 Opbrengsten verkopen Oude Arnhemsekarweg 440 Kosten verkopen Oude Arnhemsekarweg 350Diverse projecten 3 Totaal opbrengst onderhanden projecten 9.6.6 Geactiveerde productie ten behoeve van het eigen bedrijf Geactiveerde productie m.b.t. nieuwbouwprojecten huur- en koopwoningen Totaal geactiveerde productie ten behoeve van het eigen bedrijf 172- 345 2013 2012 820 720 820 720 aan aan aan aan voorziening voorziening voorziening voorziening onrendabele onrendabele onrendabele onrendabele investeringen investeringen investeringen investeringen project project project project Verbinding 2b, Ermelo Trefpunt 2b, Ermelo Burg. De Meesterstraat, Harderwijk Schrasserstraat Harderwijk 1.210 809 - 748 Afrekening project 7-Akkers, Harderwijk Afrekening project W.A. School, Harderwijk Afboeken project Veldkampkerk, Harderwijk Afboeken project Baanweg, Harderwijk Afboeken kosten projecten overig Afboeken kosten garantiezaken Afboeken kosten vooronderzoek projecten - 9 - - 17- 3 28 1.282 856963 7 49 75 Totaal waardeveranderingen 9.814- 10.043 Waardeverandering grondpositie en/of ontwikkellocaties 1.149 1.798 9.6.10 Erfpacht Gemeente Ermelo Totaal erfpacht 60 60 60 60 4.798 56 4.859 46 4.854 4.905 9.6.11 Lonen en salarissen Totaal uitbetaalde lonen en salarissen Inhuren van tijdelijk personeel Totaal 9.6.12 Sociale lasten Premies bedrijfsvereniging Totaal 9.6.7 Overige bedrijfsopbrengsten Beheerdiensten 45 Doorberekende loon- en algemene kosten derden 357 Diversen 55- Nagekomen baten voorgaande jaren 404 52 393 41370 Totaal overige bedrijfsopbrengsten 774 751 9.6.13 Pensioenlasten 678 702 678 702 2013 Premies pensioenfonds Totaal 884 884 2012 894 894 9.6.8 Afschrijvingen op (im)materiële vaste activa en vastgoedportefeuille Afschrijving onroerende zaken woningen in exploitatie Afschrijving onroerende zaken niet-woningen in exploitatie Afschrijvingen onroerende en roerende zaken ten dienste van exploitatie 8.845 358 554 8.762 270 565 Totaal afschrijvingen 9.757 9.597 9.6.14 Lasten onderhoud Onderhoudsuitgaven niet cyclisch Onderhoudsuitgaven cyclisch Subtotaal Af: kosten eigen dienst (elders verantwoord) 4.165 8.188 12.353 739- 5.581 11.416 16.997 829- 11.614 16.168 De onderhoudsuitgaven zijn te verdelen in: Planmatig onderhoud 8.188 11.416 Mutatieonderhoud 1.366 2.042 Klachtenonderhoud 2.799 3.539 Totaal 12.353 16.997 64 Woon zoals u wilt Jaarverslag 2013 Jaarverslag 2013 Woon zoals u wilt 65 9. Jaarrekening Alle bedragen x e 1.000 9.6.15 Overige bedrijfslasten 9.6.18 Rentelasten en rentebaten Rentelasten Beheerkosten: Rente langlopende schulden: - Algemene beheer- en administratiekosten 1.734 2.321 - Leningen overheid 17- 17- Automatiseringskosten 457 413 - Leningen kredietinstellingen 10.363- 10.340- Huisvestingskosten 327 252 Overige financieringslasten 49- 74- Kosten Raad van Commissarisen 73 67 Subtotaal beheerkosten Totaal rentelasten en soortgelijke schulden 10.429- 10.4312.591 3.053 Rentebaten Heffingen: Geactiveerde rente materiële vaste activa: - Belastingen 1.918 1.916 - Onroerende en roerende zaken in ontwikkeling 1.301 1.664 - Verzekeringen 120 120 Rente financiële vaste activa: - Contributie landelijke federatie 71 76 - Te vorderen BWS subsidies - 1 Subtotaal heffingen 2.109 2.112 Rente op vorderingen: - Rente op liquide middelen 161 162 Overige bedrijfslasten: - Overige vorderingen 119 141 - Servicekosten 1.695 1.787 - Betaalbaarheidsheffing - 180 Totaal rentebaten en soortgelijke opbrengsten 1.581 1.968 - Verhuurderheffing 210 - Saneringsheffing CFV 1.976 - Uitgaven leefbaarheid 157 196 9.6.19 Belastingen - Diverse bedrijfslasten 229 429 Subtotaal overige bedrijfslasten 4.267 2.592 De belastingen kunnen als volgt worden gespecificeerd: Totaal overige bedrijfslasten 8.967 7.757 Acute belastingen 4.058 2.703 Correctie belasting voorgaande jaren - Mutatie latente belastingen 2.379- 467- Accountantshonoraria Totaal belastingen 1.679 2.236 In het boekjaar zijn de volgende bedragen aan accountantshonoraria via de overige bedrijfslasten ten laste van het resultaat gebracht: In 2013 is een correctie in de post belastingen verwerkt. Per abuis is vanaf 2008 een passieve latentie met betrekking tot het waardeverschil fiscaal en commercieel leningen o/g opgenomen terwijl dit (bij constatering Controle van de jaarrekening 2013 resp. 2012 40 39 Nagekomen kosten controle van de jaarrekening 2012 resp. 2011 6 in 2013) een actieve latentie had moeten zijn. In 2013 heeft hierdoor een correctie plaatsgevonden via de post Andere controlewerkzaamheden - belastingen in de winst- en verliesrekening 2013 met een positief effect op het nettoresultaat na belastingen Fiscale advisering 18 58 van afgerond € 2,4 miljoen. Deze correctie heeft geen invloed op het resultaat uit gewone bedrijfsuitoefening. Andere niet-controlediensten - 64 97 De acute belastinglast 2013 is als volgt bepaald: Resultaat voor belastingen volgens de enkelvoudige jaarrekening 19.409 Bovenstaande honoraria betreffen de werkzaamheden die bij de Stichting en de in de consolidatie betrokken maatschappijen bij: zijn uitgevoerd door accountantsorganisaties en externe accountants zoals bedoeld in art. 1, lid 1 Wta (Wet toezicht accountants correctie comm. genomen afschrijvingen mva in exploitatie 9.203 correctie comm. onderhoudskosten 328 organisaties), alsook door binnenlandse en buitenlandse accountantskantoren, inclusief hun fiscale afdelingen en adviesafdelingen. bijdrage heffing Saneringssteun CFV 2013 1.977 correctie comm. waardeveranderingen fin.vaste activa 280 9.6.16 Niet-gerealiseerde waardeveranderingen vastgoedportefeuille correctie fictie algemene kosten 18 af: Waardevermeerdering commercieel vastgoed in exploitatie 50 correctie overige waardeveranderingen materiele vaste activa 8.505- Waardevermindering commercieel vastgoed in exploitatie - 296Waardevermeerdering onroerende zaken verkocht onder voorwaarden - correctie comm. resultaat nieuwbouw 2013 1.940- Waardevermindering onroerende zaken verkocht onder voorwaarden 3- 8correctie comm. resultaat verkopen bestaand bezit 2013 2.905- Totaal niet-gerealiseerde waardeveranderingen vastgoedportefeuille 47 304correctie commercieel geactiveerde rente onroerende zaken in ontwikkeling 1.190- fiscaal vrijval leningen o/g/derivaten 392- Waardeveranderingen financiële vaste activa en effecten overige verschillen 11- Waardeveranderingen financiële vaste activa 560- Waardeveranderingen effecten - Totaal permanente en tijdelijke verschillen 4.137Waardeveranderingen terugkoopverplichtingen - Waardeveranderingen overige - Belastbaar bedrag 16.272 Totaal waardeveranderingen financiële vaste activa en effecten 560- Verschuldigde winstbelasting4.085 9.6.17 Opbrengsten financiële vaste activa en effecten 2013 2012 Opbrengsten financiële vaste activa en effecten Opbrengst WIF - 12 Totaal opbrengsten financiële vaste activa en effecten - 12 66 Woon zoals u wilt Jaarverslag 2013 Het gemiddelde wettelijke belastingtarief bedraagt 25,0%. De lagere effectieve belastingdruk wordt veroorzaakt door het benutten van fiscale verliescompensatie en fiscaal vrijgestelde winstbestanddelen. Dit betreft onder meer verschillen in de verwerking van r esultaten uit projectontwikkeling, afschrijvingen op het vastgoed, de verwerking van interest en de fiscaal niet aftrekbare heffing van het Centraal Fonds Volkshuisvesting. Jaarverslag 2013 Woon zoals u wilt 67 9. Jaarrekening 9.7 Overige informatie Werknemers Gedurende het jaar 2013 had de corporatie gemiddeld 97,6 werknemers in dienst (2012: 100,4). Dit aantal is gebaseerd op het aantal fulltime equivalenten. Geen van de werknemers is buiten Nederland werkzaam. Bestuurders en commissarissen Naam Functie Duur Omvang Beloning Belastbare Voorzieningen Beëindigings- Jaar Motivering dienstverband dienstverband kosten- betaalbaar uitkeringenbeëindiging vergoedingen op termijn M.C.F. van Balen-Uijen Directeur- 1/1/13 – 31/12/13 Full-time € 126.525 € 2.000 bestuurder C.H.P Oosterwijk Vz RvC 1/1/13 – 31/12/13 n.v.t. € 12.645 A.E. Ros Lid RvC 1/1/13 – 31/12/13 n.v.t. € 8.430 C.H. Louwerse Lid RvC 1/1/13 – 1/12/13 n.v.t. € 8.430 J.K. Pel Lid RvC 1/1/13 – 1/3/13 n.v.t. € 1.405 W.C. Verbaan Lid Rvc 1/1/13 – 31/12/13 n.v.t. € 8.430 G.W. Hop Lid RvC 1/1/13 – 31/12/13 n.v.t. € 8.430 € 27.788 Bovenstaande opstelling is conform de Wet normering bezoldiging topfunctionarissen publieke en semipublieke sector (WNT). De beloning van de directeur-bestuurder bestaat uit de volgende onderdelen: Bruto Salarissen tijdens dienstverband Terbeschikkingstelling auto Periodieke eenmalige toeslagen 68 Woon zoals u wilt Jaarverslag 2013 9.8 Verklaring bestuur In de statuten van UWOON is vastgelegd dat het bestuur binnen zes maanden na afloop van het boekjaar een volks huisvestingsverslag, een jaarrekening en een verslag van werkzaamheden oplevert, die moeten voldoen aan de voorschriften die ter zake voor toegelaten instellingen g elden. De Raad van Commissarissen (RvC) verleent opdracht tot beoordeling van de jaarrekening van de stichting. Deze opdracht wordt gegeven aan een door de RvC aangewezen accountant. De jaarrekening, het jaarverslag en het volkshuisvestingsverslag moeten worden vastgesteld door het bestuur en vervolgens ter goedkeuring worden voorgelegd aan de RvC. Het bestuur stelt de jaarrekening, het jaarverslag en het volkshuisvestings verslag niet vast en de RvC keurt deze niet goed alvorens zij kennis hebben genomen van de bevindingen van de accountant. 9.9 Verklaring Raad van Commissarissen De leden van de Raad van Commissarissen van UWOON verklaren kennis te hebben genomen van de jaarstukken 2013 met de daarin opgenomen jaarrekening en de daarbij behorende door de accountant afgegeven goedkeurende verklaring. De Raad van Commissarissen heeft goedkeuring verleend aan het jaarverslag inclusief jaarrekening. De heer drs. ing. C.H.P. Oosterwijk, voorzitter Mevrouw A.E. van der Haar-Ros Het bestuur van UWOON heeft het jaarverslag 2013 met de daarin opgenomen jaarrekening en de daarbij behorende door de accountant afgegeven goedkeurende verklaring vastgesteld. De heer drs. G.W. Hop RA ir. M.C.F. van Balen -Uijen directeur-bestuurder De heer drs. W.C. Verbaan Harderwijk, 2 juni 2014 Harderwijk, 2 juni 2014 De heer ing. W.L. Sederel Jaarverslag 2013 Woon zoals u wilt 69 10 Overige gegevens 10.1 Resultaatbestemming Het jaarresultaat volgens de winst- en verliesrekening over 2013 bedraagt € 17.730.000 positief. Conform de statuten is het resultaat toegevoegd aan de overige reserves. 10.2 Gebeurtenissen na balansdatum Er hebben zich na balansdatum geen bijzondere gebeurtenissen voorgedaan. 10.3 Controleverklaring van de onafhankelijke accountant Aan de Raad van Commissarissen van Stichting UWOON te Harderwijk Verklaring betreffende de jaarrekening Wij hebben de in deze jaarstukken 2013 opgenomen jaarrekening 2013 van Stichting UWOON te Harderwijk gecontroleerd. Deze jaarrekening bestaat uit de balans per 31 december 2013 en de winst-en-verlies rekening over 2013 met de toelichting, waarin opgenomen een over zicht van de gehanteerde grondslagen voor financiële verslaggeving en andere toelichtingen. Verantwoordelijkheid van het bestuur Het bestuur van de toegelaten instelling is verantwoordelijk voor het opmaken van de jaarrekening die het vermogen en het resultaat getrouw dient weer te geven in overeenstemming met het in Nederland geldende artikel 26, eerste lid van het Besluit beheer sociale-huursector (Bbsh), richtlijn 645 van de Raad voor de Jaarverslaggeving en de Beleidsregels toepassing Wet normering bezoldiging topfunctionarissen publieke en semipublieke sector WNT, alsmede voor het opstellen van het jaarverslag in overeenstemming met het in Nederland geldende artikel 26, eerste lid, van het Bbsh en richtlijn 645 van de Raad voor de Jaarverslaggeving. Het bestuur is tevens verantwoordelijk voor het opmaken van de jaar rekening die voldoet aan de WNT-eisen van financiële rechtmatigheid zoals opgenomen in het Controleprotocol WNT van de Beleidsregels toepassing WNT. Het bestuur van de toegelaten instelling is voorts verantwoordelijk voor een zodanige interne beheersing als het noodzakelijk acht om het opmaken van de jaarrekening en de naleving van die WNT-eisen van financiële rechtmatigheid mogelijk te maken zonder afwijkingen van materieel belang als gevolg van fraude of fouten. Verantwoordelijkheid van de accountant Onze verantwoordelijkheid is het geven van een oordeel over de jaarrekening op basis van onze controle. Wij hebben onze controle verricht in overeenstemming met Nederlands recht, waaronder de Nederlandse controlestandaarden en het controleprotocol in rubriek A van bijlage III bij het Bbsh en de Beleidsregels toepassing WNT, inclusief het Controleprotocol WNT. Dit vereist dat wij voldoen aan de voor ons geldende ethische voorschriften en dat wij onze controle 70 Woon zoals u wilt Jaarverslag 2013 11. UWOON in het kort zodanig plannen en uitvoeren dat een redelijke mate van zekerheid wordt verkregen dat de jaarrekening geen afwijkingen van materieel belang bevat. Gegevens van de toegelaten instelling Een controle omvat het uitvoeren van werkzaamheden ter verkrijging van controle-informatie over de bedragen en de toelichtingen in de jaarrekening. De geselecteerde werkzaamheden zijn afhankelijk van de door de accountant toegepaste oordeelsvorming, met inbegrip van het inschatten van de risico’s dat de jaarrekening een afwijking van materieel belang bevat als gevolg van fraude of fouten. Vestigingsplaats Harderwijk Correspondentieadres Postbus 270, 3840 AG Harderwijk Bij het maken van deze risico-inschattingen neemt de accountant de interne beheersing in aanmerking die relevant is voor het opmaken van de jaarrekening en voor het getrouwe beeld daarvan alsmede voor de naleving van de WNT-eisen financiële rechtmatigheid, gericht op het opzetten van controlewerkzaamheden die passend zijn in de omstandigheden. Deze risico-inschattingen hebben echter niet tot doel een oordeel tot uitdrukking te brengen over de effectiviteit van de interne beheersing van de toegelaten instelling. Een controle omvat tevens het evalueren van de geschiktheid van de gebruikte grondslagen voor financiële verslaggeving en gebruikte WNT-eisen van financiële rechtmatigheid en van de redelijkheid van de door het bestuur van de toegelaten instelling gemaakte schattingen, alsmede een evaluatie van het algehele beeld van de jaarrekening. Wij zijn van mening dat de door ons verkregen controle-informatie voldoende en geschikt is om een onderbouwing voor ons oordeel te bieden. Oordeel Naar ons oordeel geeft de jaarrekening een getrouw beeld van de grootte en de samenstelling van het vermogen van Stichting UWOON per 31 december 2013 en van het resultaat over 2013 in overeenstem ming met artikel 26, eerste lid, van het Bbsh en richtlijn 645 van de Raad voor Jaarverslaggeving en de Beleidsregels toepassing WNT. Voorts zijn wij van oordeel dat de jaarrekening 2013 in alle van materieel belang zijnde aspecten voldoet aan de WNT-eisen van financiële rechtmatigheid, zoals opgenomen in het Controleprotocol WNT van de Beleidsregels toepassing WNT. Verklaring betreffende overige bij of krachtens de wet gestelde eisen Ingevolge artikel 28, onderdeel b, van het Bbsh, voor wat betreft het in dit artikel genoemde jaarverslag, melden wij dat ons geen tekort komingen zijn gebleken naar aanleiding van het onderzoek of het jaarverslag, voor zover wij dat kunnen beoordelen, overeenkomstig de van toepassing zijnde bepalingen van Titel 9 van Boek 2 van het Burgerlijk Wetboek is opgesteld, en of de in artikel 2: 392 lid 1 onder g, van Boek 2 van het Burgerlijk Wetboek bedoelde gegevens zijn toegevoegd. Tevens vermelden wij dat het jaarverslag, voor zover wij dat kunnen beoordelen, verenigbaar is met de jaarrekening zoals vereist in artikel 391 lid 4 van Boek 2 van het Burgerlijk Wetboek. NaamStichting UWOON BezoekadressenRobbertsmatenstraat 2, 8081 HL Elburg Dokter Holtropstraat 77, 3851 JH Ermelo Deventerweg 5, 3843 GA Harderwijk Statutair werkgebied De stichting heeft toelating in de gemeenten Ermelo, Elburg, Harderwijk, Nunspeet, Oldebroek en Putten. OprichtingsdatumStichting UWOON is opgericht op 1 oktober 1912. Datum en nummer van het Koninklijk Besluit waarbij de instelling is toegelaten 26 maart 1913, nummer 58 Datum en nummer inschrijving in het Handelsregister te Harderwijk 13 januari 1967, nummer 08012356 te Harderwijk BTW-nummer 8026.08.255 Nummer Registerkamer te Rijswijk in het kader van de Wet Persoonsregistratie P0000285 Lidmaatschap landelijke federatie Aedes vereniging van woningcorporaties, Hilversum Nummer Stichting Nationaal Register Volkshuisvestingsinstellingen (NRV) 2770 VROM-nummerL0369 Bedrijfstakcode Op 7 oktober 1996 is UWOON geregistreerd in het Nationaal Register Volkshuisvestingsinstellingen (NRV) als organisatie die de bedrijfstakcode woningcorporaties onderschrijft. Hiermee verschaffen wij anderen duidelijkheid over onze volkshuisvestelijke taakopvatting. Per 1 januari 2007 ging de Bedrijfstakcode over in de Aedescode. Onderdeel hiervan is de Governancecode voor woningcorporaties. UWOON onderschrijft zowel de Aedescode als de Governancecode. Raad van Commissarissen op 31-12-2013 De heer drs. ing. C. H. P. Oosterwijk (voorzitter) Mevrouw A.E. van der Haar-Ros De heer drs. G.W. Hop De heer drs. W.C. Verbaan Bestuur Mevrouw ir. M.C.F. van Balen-Uijen Arnhem, 2 juni 2014 Deloitte Accountants B.V. Was getekend: drs. M. Knip RA Jaarverslag 2013 Woon zoals u wilt 71 9. Jaarrekening Woon zoals u wilt Bezoekadres Elburg: Robbertsmatenstraat 2, 8081 HL Elburg T 0525 68 49 00 E [email protected] I www.uwoon.nl Geopend: maandag t/m vrijdag: 8.30 - 17.00 uur Bezoekadres Ermelo: Dokter Holtropstraat 77, 3851 JH Ermelo T 0341 56 51 00 E [email protected] I www.uwoon.nl Geopend: maandag t/m vrijdag: 8.30 - 17.00 uur Ingeschreven in Handelsregister Oost Nederland onder nummer 08012356 72 Woon zoals u wilt Jaarverslag 2013 Juni 2014 Bezoekadres Harderwijk: Deventerweg 5, 3843 GA Harderwijk T 0341 41 68 94 E [email protected] I www.uwoon.nl Geopend: maandag t/m vrijdag: 8.30 - 17.00 uur
© Copyright 2025 ExpyDoc