ING Regiovisie Zuidoost

Regio
ING Economisch Bureau
Concurrerende industrie
vormt potentiële groeimotor
Zuidoost-Brabant
Kennis & innovatie creëren groeikansen voor
bedrijfsleven
Dit jaar wordt in Zuidoost-Brabant een economische
krimp van circa 2% verwacht. Ondanks dit vooruitzicht staat de regio er structureel sterk voor. Zo heeft
Zuidoost-Brabant een aantrekkelijk vestigingsklimaat, innovatief karakter en heeft de concurrerende
industrie een groot groeipotentieel.
1. Voorlopig wordt er voor Nederland nog geen economische groei verwacht. Wat zijn de vooruitzichten
voor Zuidoost-Brabant?
De economie van Zuidoost-Brabant laat dit jaar naar verwachting een krimp zien van 1,9%. Na een zeer sterk 2011 (3,2%
economische groei tegen 1,2% landelijk) ontkomt de regio
niet aan de milde recessie die Nederland momenteel in zijn
greep houdt. Ook de regio ondervindt hinder van de afnemende bestedingen van zowel het bedrijfsleven, de consument als de overheid. De sterk exportgeoriënteerde regio
wordt bovendien geraakt door de terugvallende wereldhandel en de sterke daling van de invoer in de eurozone.
2. Het economisch herstel zal moeten komen uit het
buitenland. Is Zuidoost-Brabant hiervoor goed gepositioneerd?
De exportmotor lijkt met de economische krimp in de Eurozone tot stilstand gekomen en dreigt pas in 2014 weer op
volle toeren te gaan draaien. De economie van ZuidoostBrabant wordt relatief sterk geleid door de handel met het
buitenland, dus zal hier zeker van profiteren.
Figuur 1 Aandeel van sectoren* in nationale en regionale economie
Zuidoost-Brabant presteert ondergemiddeld en wacht
op aantrekkende export
Economisch zal Zuidoost-Brabant dit jaar naar verwachting
minder presteren dan Nederland als geheel en dan veel omliggende regio’s. Dit komt vooral door de afhankelijkheid van
de export naar het buitenland en de forse krimp in de transportmiddelenindustrie en de machine-industrie, die evenals
de industrie als geheel sterkt vertegenwoordigd zijn in de
regio (figuur 1). Daarnaast ligt de bevolkingsgroei, een belangrijke economische groeidrijver, onder het Nederlands
gemiddelde. In 2013 kunnen de industrie- en de transportsector waarschijnlijk profiteren van de aantrekkende wereldhandel. Dit zal naar verwachting echter onvoldoende gewicht
in de schaal leggen om de regionale economie echt aan te
zwengelen.
Bron: ING Economisch Bureau
Figuur 2 Economische groeiverwachtingen in 2012 en (2013)
Vooral hoogtechnologische producten geëxporteerd
In de regio dragen vooral de transportmiddelenindustrie
(DAF/ VDL) - en de machine-industrie (ASML) bij aan het
hoge exportaandeel. De transportsector – die samen met
de industrie verantwoordelijk is voor ruim 30% van de regionale economie – profiteert ook van de handel met het
buitenland. Het exportaandeel van de industrie is afhankelijk van het technologische niveau van de productie. Zo
wordt 37% van de laagtechnologische producten over de
grens vervoerd tegenover 78% van de hoogtechnologische producten. Daardoor zal de hoogtechnologische
productie zoals bijvoorbeeld de medische apparatuur van
Philips het exportaandeel binnen de regionale economie
een sterke impuls geven.
3. De afgelopen jaren heeft de Nederlandse arbeidsmarkt zich positiever ontwikkeld dan verwacht. Wat zijn hiervoor de vooruitzichten?
De werkloosheid ligt in Noord-Brabant traditioneel op een
lager niveau dan in de rest van Nederland. Ook in 2011
presteerde de regio met een werkloosheidspercentage
van 4,8% (tegenover 5,4% landelijk) goed. Hoewel de verslechtering van de arbeidsmarkt ook zichtbaar is in de
provincie, blijft dit beeld ook in het tweede kwartaal van dit
jaar gehandhaafd. De regionale werkloosheid is naar 5,7%
en in Nederland als geheel naar 6,4% opgelopen.
Techneuten gevraagd
Ondanks de opgelopen werkloosheid was er banengroei
zichtbaar in branches die sterk vertegenwoordigd zijn in
de regio. Zo groeide het aantal werkzame personen in
zowel de High Tech systems & Materials (+19%) en Automotive (+10%) aanzienlijk en blijven er vacatures voor
technische en industrieberoepen bestaan. 1 Zo is één van
de grootste regionale werkgevers ASML, als gevolg van
de investeringen van Intell, opzoek naar circa 1200 nieuwe
werknemers.
Oudere werkzoekenden vraagt om aandacht
Het aandeel werkzoekenden van 50 jaar of ouder is met
38,5% tegenover landelijk 36% aan de hoge kant in Zuidoost-Brabant. Ouderen vinden lastiger dan jongeren – die
net hun studie hebben afgerond – aansluiting bij de hoge
opleidingseisen van de functies in de zich snel ontwikkelende industriële sector. De werkloosheid onder ouderen
kan als gevolg van het opschuiven van de pensioengerechtigde leeftijd op termijn bovendien verder toenemen.
Dit kan daarnaast worden versterkt door de in het regeerakkoord overeengekomen verdere versoepeling van het
ontslagrecht.
1
Regiovisie Zuidoost-Brabant november 2012 2
UWV en Brainport Monitor 2012.
Tabel 1 Nederlandse economie in cijfers
2011
2012
Economische groei (BBP)
Particuliere consumptie
Overheidsconsumptie*
Bedrijfsinvesteringen
Uitvoer
Werkloosheid**
1,0%
-1,0%
0,1%
8.9%
3,9%
5,3%
-0,6%
-1,2%
0,8%
-2,6%
2,9%
6,4%
2013
0,2%
-0,4%
-0,4%
-0,3%
1,7%
7,2%
Bron: ING Economisch Bureau *inclusief zorg **percentage van beroepsbevolking
4. Ondernemerschap is belangrijk voor de regionale
economie. Hoe heeft het aantal starters zich ontwikkeld?
Het bedrijfsleven is de motor van economische groei en
werkgelegenheid en vormt daarmee een belangrijke
hoeksteen van de Nederlandse economie. Dit geldt ook
voor startende ondernemers. Zij zorgen bovendien voor
de nodige innovatie en dynamiek binnen een economie.
Zo blijkt uit recent onderzoek van het EIM dat de toetreding van nieuwe bedrijven leidt tot betere prestaties binnen het bestaande bedrijfsleven.
Gemiddeld startersaandeel, veel starters in
E-commerce
In de eerste 9 maanden van 2012 startten meer dan 13.000
mensen een bedrijf in Noord-Brabant. Na Zuid- en NoordHolland vormt het daarmee de provincie met het hoogste
aantal starters. Het startersaandeel, het aantal startende
ondernemers als percentage van de potentiële beroepsbevolking (alle inwoners tussen 15 en 65 jaar), ligt op een
gemiddeld niveau in de provincie. Op elke 10.000 mensen
richtten in Noord-Brabant ruim 81 mensen een bedrijf op.
In Zuidoost-Brabant is het aantal starters in de detailhandel
opvallend hoog. Meer dan 11% van de beginnende ondernemers richt in deze sector een bedrijf op. Het merendeel
van deze ondernemers (ruim 70%) begint een ecommerce onderneming en speelt in op de snelle groei
van online kopers. Terwijl in 2002 nog slechts 40% van de
mensen - in meer of mindere mate - online kocht is dit inmiddels tot ruim 80% opgelopen.
5. Het economisch vooruitzicht stelt ondernemers in
de regio voor uitdagingen. Hoe staat de regio er
structureel voor?
Het Brabantse bedrijfsleven wordt in de toekomst geconfronteerd met vele uitdagingen. Zo zal de economische
groei de komende jaren waarschijnlijk relatief laag zijn en
zullen ondernemers de gevolgen ondervinden van de
krimpende arbeidsmarkt.
De aantrekkingskracht van Zuidoost-Brabant
Als onderdeel van Brainport en door de goede ligging
(tussen de Randstad, de Vlaamse ruit en het Ruhrgebied)
Regiovisie Zuidoost-Brabant november 2012 3
heeft Zuidoost-Brabant een aantrekkelijk vestigingsklimaat
voor het bedrijfsleven. De bereikbaarheid via weg, spoor,
water (de verbrede Zuid-Willemsvaart en de Maas) en
vliegveld Eindhoven versterken dit. Ook de aanwezigheid
van kennisinstellingen, zoals de Technische Universiteit en
Hogeschool, dragen hieraan bij doordat er meer geschikt
en hooggekwalificeerd personeel beschikbaar komt en er
daarnaast specifieke en bruikbare kennis wordt ontwikkeld. Het grote aanbod van cultuur – Eindhoven wil in 2018
de Culturele Hoofstad van Europa zijn – en sport trekt potentiële werknemers naar de regio en draagt hierdoor bij
aan het prettige woonklimaat. Dit is door de toenemende
schaarste van gekwalificeerd personeel van belang om
internationale kenniswerkers aan te trekken en te behouden. Bij grote bedrijven in de regio is het aantal internationale kenniswerkers inmiddels immers opgelopen tot tussen de 10 en 20%. Bij het MKB ligt dit beduidend lager
maar bij kennisinstellingen is dit zelfs 30%.
Industrieel cluster sterke groeimotor
Zuidoost-Brabant heeft goede toeleverrelaties met Duitsland. Onze Oosterburen vormen het tussenstation voor
producten met Azië als eindbestemming en profiteren
momenteel sterk van de groei in Azië. Zowel het MKB als
grootbedrijven in de regio zullen hier op termijn de vruchten van plukken. 2 Topbedrijven als ASML, DAF, NXP en
VDL concurreren internationaal op het hoogste niveau en
zijn belangrijke werkgevers en afnemers binnen de regio.
Innovatief Zuidoost-Brabant
In Zuidoost-Brabant heerst een uitmuntend innovatieklimaat. De regio moet worden beschouwd als één van de
belangrijkste kennisregio’s van Europa. Dit blijft ook in het
buitenland niet onopgemerkt: in 2011 is de regio verkozen
tot Intelligent Community of the Year. Om in de toekomst
een frontrunner te blijven, zijn initiatieven zoals Brainport
Industries, waarbinnen toeleveranciers van bedrijven als
Philips, ASML en Canon gezamenlijk nieuwe groei- en afzetmarkten aanboren, van groot belang. Ook het opleidingsniveau en het aantal kenniswerkers, dat in vergelijking met andere regio’s behoort tot de hoogste categorie,
spelen hierin een belangrijke rol.
De provincie als geheel kent met 28% het hoogste aandeel
innovatieve banen van Nederland. De in Zuidoost-Brabant
sterk op ontwikkeling gerichte machine-industrie is hierin
van belang. ASML is hiervan het schoolvoorbeeld. Van de
6.300 werknemers die het bedrijf rijk is, richt ruim een
derde zich op R&D. Ook dragen het grote aantal innovatieve banen binnen Philips en het veelzijdige industriële bedrijf VDL bij aan de innovativiteit van Zuidoost-Brabant.
2
Dialogic, The global pipelines’ van de ‘local buzz’ in ZuidoostNederland (2011).
Meer weten?
Kijk op ING.nl/zakelijk
Of bel met
Marcel Beckers,
Regiodirecteur MKB
Zuid-Oost Nederland
06 52 54 70 39
[email protected]
Stef Bais,
Econoom, ING
Economisch Bureau
020 564 72 47
[email protected]
Disclaimer
De informatie in dit rapport geeft de persoonlijke mening weer van
de analist(en) en geen enkel deel van de beloning van de analist(en)
was, is, of zal direct of indirect gerelateerd zijn aan het opnemen van
specifieke aanbevelingen of meningen in dit rapport. De analisten
die aan deze publicatie hebben bijgedragen voldoen allen aan de
vereisten zoals gesteld door hun nationale toezichthouders aan de
uitoefening van hun vak. Deze publicatie is opgesteld namens ING
Bank N.V., gevestigd te Amsterdam en slechts bedoeld ter informatie van haar cliënten. ING Bank N.V. is onderdeel van ING Groep
N.V. Deze publicatie is geen beleggingsaanbeveling noch een aanbieding of uitnodiging tot koop of verkoop van enig financieel instrument. ING Bank N.V. betrekt haar informatie van betrouwbaar
geachte bronnen en heeft alle mogelijk zorg betracht om er voor te
zorgen dat ten tijde van de publicatie de informatie waarop zij haar
visie in dit rapport heeft gebaseerd niet onjuist of misleidend is. ING
Bank N.V. geeft geen garantie dat de door haar gebruikte informatie
accuraat of compleet is. De informatie in dit rapport kan gewijzigd
worden zonder enige vorm van aankondiging. ING Bank N.V. noch
één of meer van haar directeuren of werknemers aanvaardt enige
aansprakelijkheid voor enig direct of indirect verlies of schade
voortkomend uit het gebruik van (de inhoud van) deze publicatie
alsmede voor druk- en zetfouten in deze publicatie. Auteursrecht en
rechten ter bescherming van gegevensbestanden zijn van toepassing op deze publicatie. Overneming van gegevens uit deze publicatie is toegestaan, mits de bron wordt vermeld. In Nederland is ING
Bank N.V. geregistreerd bij en staat onder toezicht van De Nederlandsche Bank en de Autoriteit Financiële Markten.
De tekst is afgesloten op 6 november 2012.

Download Report