STUDIECLUB KLEINE HERKAUWER

WORMBESTRIJDING DOOR BEWEIDING
Mark van der Heijden
23 augustus 2014
Introductie
Herkauwerdierenarts sinds 2003, Sinds 2009 bij ULP te
Harmelen, daarvoor Buitenpraktijk van FD/West.Weidegebied
Werkzaamheden:
• Dagelijkse praktijk/diensten
• Onderwijs
• Bedrijfsbegeleiding/Koekompas
• Kleine Herkauwers, begeleiding melkgeitenbedrijven
• VGH : Vakgroep Grote Herkauwers
Hobby: stamboek witte en blauwe Texelaars
(www.markenrenetexelaarfokkerij.nl)
Universitaire Landbouwhuisdieren Praktijk
(ULP)
• Sinds 1 april 2009
• Fusie: Buitenpraktijk en Westelijk Weidegebied
• 1 juli 2010 overname DAP Woerden
• BV binnen de Holding Universiteit Utrecht
• 3 kerntaken
• Onderwijs
• Dienstverlening
• Onderzoek
Huidig praktijkgebied ULP
Parasitaire infecties bij het schaap
• Protozoa: coccidiën (Eimeria’s), Toxoplasma gondii,
Cryptosporidium parvum, Giardia duodenalis
• Cestoda: Moniezia expansa
• Trematoda: Fasciola hepatica
• Nematoda: longwormen, maagdarmwormen
• Ectoparasieten: mijten, luizen, luisvliegen, teken,
myiasis veroorzakers
Belangrijke wormsoorten: rondwormen!
– Nematodirus spp.
– Haemonchus contortus = rode lebmaagworm
– Trichostrongylus vitrinus
– Trichostronglus colubriformis
– Cooperia curticei
– Teladorsagia circumcincta
Overige wormen
– Lintwormen
– Longwormen
– Leverbot
Belangrijke wormsoorten: rondwormen!
Wormsoorten: ???
Wormsoorten: Nematodirus
• Besmetting:
- vooral vroeg in voorjaar en soms najaar
• Overwintering als L3 op het land
• Overdracht via lammergeneraties
• Verschijnselen:
- diarree
- groeivertraging
- enorme dorst, veel drinken
Wormsoorten: jaarcyclus Nematodirus
Wormsoorten: ???
Wormsoorten: Haemonchus
• Besmetting:
- vooral in de zomermaanden
• Overwintering als larve in de lebmaag bij ooien
• Verhoogde uitscheiding rondom aflammeren
• Verschijnselen:
- bloedarmoede
- Indirecte gevolgen (o.a. verminderde groei)
- GEEN diarree!!!
Wormsoorten: jaarcyclus Haemonchus
Wormsoorten: ???
Preventie: beweiding!
• Minimaal 7 percelen nodig
• Plattegrond kan handig zijn
• Start vanaf 1 april
• Omweiden naar veilig land
• Tot en met de zomer verweiden om de 3 weken, vanaf juli
tot en met september om 2 weken
• Niet genoeg percelen. Probeer weide op te delen in
meerdere stukjes en doe regelmatig mestonderzoek.
• Veilige weide: 3 maanden geen schapen en/of geiten
Mestonderzoek uitslag
Mestonderzoek: wanneer
• Rond 1 juli, als de lammeren enige tijd aan besmetting
zijn blootgesteld
• Circa 3 - 4 weken nadat lammeren zijn ingeschaard in
een onveilige weide; 6 weken na inscharen veilige weide
• Bij vermoeden van een wormbesmetting, klachten
• Controle van behandeling, 10 – 14 dagen later
Mestonderzoek: hoe, werkwijze
• Neem mest van 10-15 verschillende dieren in de koppel
• Neem mest direct uit dier, direct op de grond valt
• Mest in plastic zak en lucht eruit
• Mest gekoeld bewaren, niet invriezen
Wormmiddelen
Wormmiddelen
Groep
Handelsnaam
Werkzame stof
1. Benzimidazolen
Valbazen
Albendazol
Panacur
Fenbendazol
Flukiver Combi*
Mebendazol, closantel
Endex suspensie**
Levamisol, triclabendazole
Levacide
Levamisol
2. Imidazothiazolen
3. Macrocylische lactonen Oramec
4. Amino Acetonitriel
Derivaten (AAD)
Ivermectine
Cydectin
Moxidectine
Dectomax
Doramectine
Zolvix
Monepantel
* Middel voor gebruik bij resistentie tegen leverbotmiddelen
** Middel voor bestrijding maagdarmwormen én leverbot
Gebruik van wormmiddelen
• Juiste middel, groep 1,2,3 of 4
• Goede dosering, voor het juiste gewicht
• Controle van behandeling d.m.v. mestonderzoek
Vragen