18-2-2014 Spasticiteit bij Multiple Sclerose Sven Slikkerveer revalidatiearts MSMS 2 december 2013, Ede. MS multidisciplinair, dat doe je zo! Spasticiteit bij Multiple Sclerose • • • • • • • • • Definitie spasticiteit Andere stoornissen bij MS Beïnvloedende factoren Presentatie Gevolgen Behandeldoelen Behandeling Conclusie (casus) Spasticiteit Spieractiveringsstoornis ten gevolge van een aandoening van het centrale zenuwstelsel. • Stationair (CP, CVA, TBI, dwarslesie) • Infecties en tumoren CZS • Progressief (MS, ALS) 1 18-2-2014 Definitie spasticiteit (oud) Stoornis in de motoriek • snelheidsafhankelijke toename van weerstand op passieve rek • op basis van een verhoogde prikkelbaarheid van de rekreflex • onderdeel van bovenste motorneuron syndroom (spieractivatiestoornis). Spieractivatiestoornis UMN • Centraal – Excess – Deficit • Verandering spierbiomechanica Spieractivatiestoornis UMN • Centraal – Excess – Deficit • • • • Krachtsverlies Traagheid Vermoeibaarheid Verlies selectiviteit, vaardigheid • Verandering spierbiomechanica • • Spierstijfheid Spierverkorting 2 18-2-2014 Spieractivatiestoornis UMN • Centraal – Excess – Deficit • Verandering spierbiomechanica Spieractivatiestoornis UMN • Centraal – Excess • Passief bewegen - Spasticiteit (dynamische rekreflex) - Hypertonie (statische rekreflex) • Actief bewegen - Hyperreflexie, clonus Extensiespasme, ontremde steunreactie Co-contracties Geassocieerde bewegingen • Abnormale respons - Flexiespasme, ontremde terugtrekreactie - Abnormale musculocutane reflexen (Babinski) – Deficit • Verandering spierbiomechanica Definitie spasticiteit (nieuw) SPASM werkgroep: een verstoorde controle van motoriek en sensibiliteit door het bovenste motor neuron syndroom die zich manifesteert als een wisselende of permanente onwillekeurige spieractivatie. Omvat alle positieve spieractiveringsstoornissen uit vorige tabel 3 18-2-2014 Multiple Sclerose • Schade UMN spinaal en hersenen • Progressief • Vaak grillig beloop SPINAAL CEREBRAAL Flexiepatroon in onderste extremiteiten “Knipmes fenomeen” algemeen aanwezig Overheersende tonus anti-zwaartekracht musculatuur “Knipmes fenomeen” minder overheersend Clonus prominent aanwezig Clonus minder frequent Massale exteroceptieve reflexen Afwezige abdominale en cremasterreflexen Autonome dysreflexie Geen autonome reflexen Whitlock (1990) Stoornissen MS • • • • • • • Spasticiteit Paresen Sensibiliteitsstoornissen Ataxie Sfincter dysfunctie Vermoeidheid Temperatuurgevoeligheid 4 18-2-2014 Uitlokkend / onderhoudend • • • • • • • • • • Schub (nieuwe laesie) Koorts, infecties (blaas) Obstipatie, urineretentie, nierstenen Hormonaal (menstruatie) Lokale druk (kleding, orthese, rolstoel), pijn Wonden, decubitus Fractuur, DVT Seks ‘Bijwerking’ medicatie (Rebif, Tysabri; PML) Angst, stress, stemmingsstoornis Presentatie / klacht • • • • • • • Spierzwakte Kramp, Stijf, Zwaar, Moe, Pijn Functie / activiteit bemoeilijkt Drukplekken, orthese Incontinentie Slaapstoornissen Seksuele problematiek • Soms ook onterecht; “spasme” Beoordeling • • • • • • • Dagschommeling Omgevingstemperatuur Vermoeidheid Uitgangshouding Beloop ziekte Medicatie Z.n. nadere evaluatie; – – – – zitdrukmeting, gangbeeldanalyse, handfunctie evaluatie, multidisciplinaire evaluatie 5 18-2-2014 Mogelijke gevolgen spasticiteit • • • • • • Verminderde functie Verhinderde functie antagonisten Pijn Vergroeiing Decubitus Bemoeilijkte hygiëne, verzorging Spasticiteit kan ook functioneel zijn! • Stafunctie • Grijp- / steunfunctie hand Doel behandeling • Verbeterde motoriek (mobiliteit, behendigheid) • Verbetering symptomen (pijn / spasmen beperken, dragen orthesen) • Verminderen last zorgdrager (zorg en hygiëne, positioneren, aankleden) • Voorkomen complicaties • Voorkómen ingrijpender behandeling (bijv. chirurgie) • Esthetisch (zelfbeeld) Behandeling spasticiteit • Beloop MS behandelbaar? • Voorkomen of behandelen uitlokkende prikkels • Houdingsadviezen, rektechnieken • Oefentherapie • Elektrostimulatie • Orthesiologie (spierlengte, functioneel) • Orale medicatie • Perifere invasieve neuromodulatie • Intrathecale baclofenpomp • Operatief 6 18-2-2014 Beslisboom spasticiteitsbehandeling nee Spasticiteit belemmerend? ja behandeling 1 of 2 bewegingssegmenten Perifere invasieve neuromodulatie Neurolyse: fenol Geen behandeling Oefentherapie e.d. onvoldoende effect orthesen Orale medicatie Multisegmentale chirurgie bijwerkingen chirurgie Neuromusculaire blokkade: botulinetoxine 3 of meer bewegingssegmenten Centrale invasieve neuromodulatie Intrathecale baclofen conclusies • • • • • Complex Niet altijd makkelijk objectiveerbaar Hinder goed navragen Behandeldoelen definieren Behandelplan o.h.a. combinatiebehandeling bronnen • Spasticiteitsprotocol bij volwassen CVA patiënten, Arnhem / Nijmegen. http://www.grootklimmendaal.nl/volwassenen/aandoeningen/spasticiteit.aspx#.Uo0PL5EnE 2w • Bandi S, Ward AB. 2010. Spasticity. In: JH Stone, M Blouin, editors. International Encyclopedia of Rehabilitation. http://cirrie.buffalo.edu/encyclopedia/en/article/32/ 7 18-2-2014 Disclosure belangen (potentiële) belangenverstrengeling Voor bijeenkomst mogelijk relevante relaties met bedrijven • Sponsoring of onderzoeksgeld • Honorarium of andere (financiële) vergoeding • Aandeelhouder • Andere relatie, namelijk … Geen • geen • geen • geen • geen 8
© Copyright 2024 ExpyDoc
