MM Magazine september 2014

Meer verloskundigen
op het platteland
in Afghanistan
MAGAZINE VAN CORDAID MEMISA
Jaargang 81 / september 2014 / nummer 3
Goed nieuws
voor zwangere vrouwen
in Malawi
Stop tienerzwangerschappen
Geef meisjes in Sierra Leone
een toekomst
column
inhoud
‘In Sierra Leone
zijn tienermoeders
doodnormaal’
Zij leeft nog
En ze kan haar kind daardoor
beschermen en opvoeden. Klinkt als
de normaalste zaak van de wereld.
En dat zou het ook moeten zijn.
Daarom moet moedersterfte zo snel mogelijk
teruggedrongen worden. In het tijdschrift
MM laten we u zien hoe we daar als Cordaid
Memisa aan bijdragen. Met slimme methodes.
Via plaatselijke organisaties in ontwikkelingslanden. Dankzij uw donatie.
2 MM
04
06
08
10
12
13
14
Kort nieuws
Hoe webshops, warme bakkers en een babyverkiezing
moeders in ontwikkelingslanden helpen.
Onbetaalbare luxe
Vaak leest u hier verhalen van vrouwen. Over hoe het is om moeder
te zijn en goede zorg te krijgen rondom de bevalling. Dat soort ervaringen kan ik niet met u delen. Maar ik kan wél het belang omschrijven
van goede zorg voor moeders en kinderen.
In Afghanistan leidt Cordaid
Memisa 200 meisjes op tot
verloskundige.
Verloskundigen in Afghanistan
Namens de rekeninghouders van ASN Jeugdsparen steunt de ASN
Bank een project van Cordaid Memisa in de Centraal Afrikaanse
Republiek. Dat project helpt moeders en kleine kinderen aan goede
gezondheidszorg – zorg waarvan zij anders verstoken zijn. De
omstandigheden zijn soms moeilijk. Zo laaide vorig jaar het geweld
in de Centraal Afrikaanse Republiek weer op. Een aantal van de
klinieken die wij steunen, werd beroofd. Deze klinieken moeten
opnieuw worden voorzien van materialen. En de schade aan de
gebouwen moet worden hersteld.
Wat gaat er goed in dit project van Cordaid Memisa?
En wat gaan we voortaan anders doen?
Moeder hier, moeder daar
Muweruzana’s baby kwam makkelijk ter wereld,
Sandra overleefde haar bevalling ternauwernood.
Stop tienerzwangerschappen
Ondanks dit soort tegenslagen blijven wij geloven in de kracht van
mensen. In mensen die de wereld een beetje beter maken. Elke stap
vooruit is belangrijk, hoe klein ook. Cynisme brengt ons niet verder;
waardering voor iemand die iets goeds wil doen wél.
Cordaid Memisa gaat de oorzaken van deze gevaarlijke
gewoonte in Sierre Leone op meerdere manieren aanpakken.
Het verschil
Luxaflex® biedt zwangere vrouwen in Malawi bescherming
tegen de malariamug.
Christina in Ethiopië
‘Uit de postnatale kamer kwam de geur van verse koffie.
Marya vierde de geboorte van haar eerste kindje.’
5 vragen aan Simone Filippini
Over haar eerste jaar als algemeen directeur van Cordaid.
Begin dit jaar werd ik opa. Mijn kleindochter kwam gezond ter
wereld, mijn dochter maakt het goed. De goede zorg die zij kregen
is niet vanzelfsprekend. Voor veel jonge mensen in deze wereld is het
zelfs een onbetaalbare luxe. Wereldwijd groeien miljoenen kinderen
op in armoede. Ze leven op straat en gaan niet naar school. Om wat
geld te verdienen, moeten ze vaak ongezond en gevaarlijk werk verrichten. Niet zelden worden ze daarbij uitgebuit. Een zorgeloze jeugd
zit er voor deze kinderen niet in. Laat staan dat ze kunnen opgroeien
tot sterke en gezonde volwassenen.
Colofon
Hoofdredactie:
Cordaid Memisa
Bladconcept, tekstredactie
en productiebegeleiding:
Schrijf-Schrijf
Bladconcept en ontwerp:
subsoda
Fotografie:
A. Backer, W. van Dijen,
A. Kievit, Klijn Fotografie,
Cordaid
Drukkerij:
Communisis
Oplage:
100.000
Mijn kleindochter behoort tot een nieuwe generatie. Een generatie
die zelf haar welzijn en welvaart tot stand moet brengen. En die dat
alleen kan als er goede zorg is, voor mens en omgeving. Het is die
basis voor duurzame ontwikkeling waarvoor de ASN Bank zich sterk
maakt. En dat zal ze blijven doen, samen met Cordaid Memisa.
Jeroen Jansen
directeur ASN bank
Cordaid Memisa
Lutherse Burgwal 10
2512 CB Den Haag
070 31 36 500
[email protected]
www.cordaidmemisa.nl
IBAN: NL91INGB0000005657
MM
3
Komt u ook?
kort nieuws
Tanja Jess
Mamabrood
levert €25.000 op
Bij zo’n 500 warme bakkers in Nederland ging
Mamabrood afgelopen twee jaar regelmatig over de
toonbank. Van elk verkocht Mamabrood ging € 0,20
naar Cordaid Memisa. Op 1 juli overhandigden de
warme bakkers een prachtige cheque van maar
liefst € 25.000 aan actrice Tanja Jess. Zij bezocht
vorig jaar een project van Cordaid Memisa in Congo.
Met het geld kan Cordaid Memisa 3300 vrouwen in
ontwikkelingslanden een veilige bevalling geven.
Bedankt, warme bakkers!
2,9 miljoen baby’s
overlijden binnen
28 dagen na de
geboorte. Dit aantal is
in Afrika
4 x hoger
dan in Europa.
4 MM
38%
van alle vrouwen in ontwikkelingslande
n
bevalt zonder professionele hulp.
85%
van moedersterf te
is relatief
eenvoudig te voor
komen.
H oe ra,
Baby van he t Ja ar!
Sky Radio organiseerde in juni voor
de vierde keer de Baby van het Jaar
verkiezing. Duizenden baby’s deden
mee. En 43.130 stemmen werden
uitgebracht. De opbrengst van alle
stemmen per sms ging naar Cordaid
Memisa. Hiermee kan Cordaid
Memisa 4.370 zwangere vrouwen
in ontwikkelingslanden helpen om
veilig te bevallen. Baby Jordan uit
Rotterdam ging er met de hoofdprijs
vandoor. Gefeliciteerd, Jordan!
En bedankt, stemmers!
Cordaid Memisa organiseert regelmatig
bijeenkomsten voor donateurs. Daarin
bespreken we onze plannen met u en laten we
zien welke resultaten we hebben geboekt.
Notarieel deskundige Mariëlle Lindeboom is
aanwezig om alle vragen te beantwoorden over
schenken en nalaten.
Op maandag 3 november zijn we in het Kontakt
der Kontinenten te Soesterberg. Deelname aan
de dag is gratis en u mag iemand meenemen.
U kunt zich aanmelden via onze website:
www.cordaidmemisa.nl. Telefonisch opgeven
kan ook. Bel daarvoor met Erika Frey:
070 3136292. Tot ziens in Soesterberg!
1438
Veilige bevallingen
Dankzij de opbrengst van alle aankopen via
HelpMama.nl konden al 1438 moeders in ontwikkelingslanden veilig bevallen. Op HelpMama.nl vindt
u webwinkels voor kinderkleertjes, speelgoed en nog
veel meer. Voor elke aankoop die u doet, geven de
webwinkels een bedrag een Cordaid Memisa. Shoppen via HelpMama.nl kost u dus niets extra’s. Wel
helpt u moeders in ontwikkelingslanden aan een
veilige bevalling. En hun baby’s aan een gezonde
start. Kijk op www.helpmama.nl.
CORDAID MEMISA EN UW NALATENSCHAP
Jordan
Steeds meer donateurs nemen Cordaid
Memisa op in hun testament. Daarvoor
zijn we elke dag weer dankbaar, want we
zijn in grote mate afhankelijk van giften
in testamenten.
Regelmatig bellen mensen om te vragen
hoe zij dit het beste kunnen regelen.
Maar ook om te vragen naar, bijvoorbeeld,
de belastingvoordelen. De meest voorkomende vragen en antwoorden hebben
we gebundeld in het boekje De toekomst
delen werkt. U kunt dit boekje gratis aanvragen via de website www.delenwerkt.nl.
Naast tips staat er ook informatie in over
het werk van Cordaid Memisa en de toekomstdromen die we met uw steun kunnen
verwezenlijken.
Mariëlle Lindeboom
Bestel het boekje via
www.dele nwerkt.nl.
Heeft u liever persoonlijk contact? U
kunt het boekje ook bestellen bij notarieel deskundige mr. Mariëlle Lindeboom.
Daarnaast helpt zij u graag bij vragen
over uw nalatenschap. U kunt haar telefonisch bereiken op de directe nummers:
070 313 6264 en 06 22 52 82 98. Een
e-mail sturen is ook mogelijk:
[email protected].
MM
5
Dit is Bahar
andsve rZij is één van de plat tel
die
tan
nis
gha
Af
in
losk undige n
ele id.
opg
is
a
mis
Me
id
rda
door Co
ders
moe
zij
Wil t u we ten wa arom
het
kijk
Be
pt?
in haar land hel
Afghanistan, 5 jaar later
‘Meer verloskundigen
nodig op het platteland’
In Afghanistan leidt Cordaid Memisa meisjes op tot verloskundige.
Zij gaan daarna als vroedvrouw werken in een kliniek op het
platteland. Vijf jaar na de start van dit project maken we de balans
op: wat gaat er goed en wat kan er beter? En hoe zorgen we dat
meer zwangere vrouwen in dit kwetsbare land de hulp krijgen die
ze nodig hebben?
Zo’n 200 Afghaanse meisjes studeerden sinds 2008 af als verloskundige aan een van de vier scholen van Cordaid Memisa.
De meisjes keerden daarna terug naar de dorpen waar ze vandaan komen. Arme en afgelegen gebieden in de provincies
Uruzgan, Kandahar, Nangarhar en Balkh. In hun eigen
gemeenschap helpen ze zwangere vrouwen bij een veilige
zwangerschap en bevalling. Ze doen zwangerschapscontroles
in de kliniek, gaan op huisbezoek en adviseren vrouwen over
veilig moederschap. Als er complicaties zijn tijdens een bevalling, weten deze plattelandsverloskundigen precies wat ze
moeten doen. En zo redden ze maar al te vaak het leven van
een moeder en kind.
‘De afgelopen jaren is de zorg voor moeders en kinderen in
Afghanistan enorm verbeterd’, constateert dokter Said Shams
Islam, programmacoördinator van Cordaid Memisa in Afghanistan. ‘Dat komt mede doordat er veel meer verloskundigen zijn
dan vroeger. Tien jaar geleden waren dat er 467, tegenwoordig
6 MM
ruim 3000. Meer moeders in Afghanistan bevallen onder
medische begeleiding; dit percentage steeg zelfs van 9 naar
39 procent. Een positieve ontwikkeling, waaraan Cordaid
Memisa heeft bijgedragen.’ Toch is Afghanistan er nog lang
niet, benadrukt dokter Shams. ‘Nog altijd sterft er elke twee
uur een moeder aan complicaties tijdens de bevalling. De
meeste zwangere vrouwen hebben nog steeds géén toegang
tot medische zorg.’
Aan de slag gaan
Cordaid Memisa gaat het project in Afghanistan de komende
tijd uitbreiden en verdiepen. Zodat de zorg ook de moeders in
de meest afgelegen gebieden bereikt. Vijf jaar nadat de eerste
lichting verloskundigen is afgestudeerd, blijkt namelijk dat
niet álle meisjes daadwerkelijk aan de slag zijn. Sommigen
werken helemaal niet meer. Andere werken wel, maar niet in
hun eigen gemeenschap. Hiervoor zijn volgens dokter Shams
meerdere oorzaken. ‘De meisjes hebben hun dorp voor langere tijd verlaten om onze opleiding in de stad te volgen’, vertelt hij. ‘Dat heeft veel impact op hen. Sommige meisjes willen
daarna niet meer terug naar het platteland. Ze zoeken liever
een baan in de stad, omdat daar meer keuze is.’
werkers van Cordaid Memisa de dorpen in, om te praten met
lokale en religieuze leiders. ‘Ook de gemeenschap moet zich
realiseren hoe belangrijk medische zorg is tijdens de zwangerschap en bevalling. Pas dan krijgen zwangere vrouwen daadwerkelijk toestemming om naar de kliniek gaan.’
De meisjes die wél terugkeren, blijken voor grote uitdagingen
te staan. Dokter Shams: ‘We ontdekten dat de gemeenschap
hen soms te jong vindt om te helpen bij een bevalling. Zeker
als zo’n meisje zelf nog geen moeder is. Ondanks het tekort
aan verloskundigen, krijgen de meisjes hierdoor toch niet zo
makkelijk een baan.’ Degenen die wél aan de slag gaan, hebben het volgens dokter Shams zwaar. ‘Meestal is zo’n meisje
de enige verloskundige in de kliniek. Ze werkt dag en nacht,
krijgt slecht betaald en raakt volledig uitgeput. Ze kan niet
voor steun terecht bij vrouwelijke collega’s, want die zijn er
niet. Sommige meisjes houden het werk niet vol en stoppen
ermee. Anderen stoppen bijvoorbeeld zodra ze trouwen,
omdat hun man hen verbiedt om te werken.’
'Ervaren vroedvrouwen gaan
de meisjes helpen'
Aan de slag blijven
Cordaid Memisa wil de plattelandsverloskundigen helpen om
aan de slag te gaan én te blijven. Hiervoor is een mentorprogramma ontwikkeld, samen met de Afghan Midwife Association. Dokter Shams: ‘Dit is een nieuwe stap in het project.
Ervaren vroedvrouwen gaan de net afgestudeerde verloskundigen begeleiden bij hun dagelijks werk. Zij gaan drie keer per
jaar op bezoek in de klinieken op het platteland en draaien er
zo’n drie weken mee. Tijdens die weken ondersteunen ze de
meisjes bij alles waar ze tegenaanlopen, brengen hen nieuwe
vaardigheden bij en geven advies. Op die manier willen we
ervoor zorgen dat de meisjes gemotiveerd blijven om hun
belangrijke werk te doen.’ Daarnaast gaan gezondheids-
Een ander aandachtspunt voor Cordaid Memisa zijn de opleidingen zelf. ‘We gaan de training aan plattelandsverloskundigen verdiepen, zodat zij nog meer praktische kennis opdoen’,
zegt dokter Shams. ‘Daarom breiden we de duur van de opleiding uit van 18 naar 24 maanden. Daarnaast gaan we investeren in lesmateriaal. We hebben meer plastic oefenpoppen
nodig. Maar bijvoorbeeld ook simulatieprogramma’s op de
computer en beamers voor in het klaslokaal.’
Cordaid Memisa blijft zich komende jaren inzetten voor betere
moeder- en kindzorg in Afghanistan. Door hen zo goed mogelijk op te leiden en hen te ondersteunen bij de uitvoering van
hun werk. Op dit moment volgen 200 meisjes de opleiding van
Cordaid Memisa. Hun kennis is hard nodig in Afghanistan. ‘We
proberen zo veel mogelijk te leren van het verleden, zodat we
onze aanpak waar nodig kunnen verbeteren’, zegt dokter
Shams. ‘Alleen dan komt de zorg terecht bij de moeders die
deze het hardst nodig hebben.’
Help de plattelandsverloskundigen in Afghanistan om hun
werk te kunnen doen. Geef zwangere vrouwen, moeders en
kinderen een gezonde toekomst. Steun Cordaid Memisa.
MM
7
hier
daar
Zwangerschap, bevalling, kraamtijd. Ze duren min of meer een jaar. Hoe
houd je in die periode je baby én jezelf gezond? Op deze vragen zoeken
moeders overal ter wereld het antwoord. Zoals Muweruzana (20) uit
Malawi, die net is bevallen van een dochtertje. En Sandra (31) uit
Eindhoven; zij kreeg vier jaar geleden een dochter, maar overleefde
die bevalling ternauwernood.
Muweruzana, jij bent gisteren bevallen van je eerste kindje.
Hoe is het gegaan?
‘Ik hoop dat er veel
mensen naar mijn
baby komen kijken’
‘Heel goed. Mijn dochtertje is zonder complicaties geboren. Ik ben heel gelukkig.
Drie weken geleden kwam ik naar de kliniek, samen met mijn oma. Ik wilde er ruim
op tijd voor de bevalling zijn. Liever wachtte ik hier op de baby, dan dat ik op het
laatste moment nog drie uur moest lopen. Ik had zelf kraamspullen meegenomen:
een teiltje, plastic voor de bevalling, draad om de navelstreng mee af te binden en
doeken voor de baby. Ook pannen hadden we bij ons, want we moeten hier zelf
koken. In de speciale wachtruimte voor zwangere vrouwen bij de kliniek was niet
elke nacht plek. Soms moesten we buiten op een bankje slapen. Dat vond ik niet erg;
ik ben gewend om op straat te leven.’
Sandra, jouw dochter Indy is vier jaar geleden geboren.
Hoe kijk jij terug op de bevalling?
‘Ik heb een zware tijd doorgemaakt. Het scheelde niet veel of ik had niet meer geleefd.
Indy moest worden ingeleid en kwam ter wereld via een keizersnee. Daarbij verloor ik
ontzettend veel bloed. Indy werd meteen meegenomen voor controle. De artsen
ontfermden zich over mij. Eenmaal in de uitslaapkamer ging het steeds slechter. Het
lukte de artsen maar niet om het bloeden te stoppen. Er ontstond zelfs paniek. Diezelfde
nacht nog belandde ik op de OK. Ik heb nog drie weken in het ziekenhuis gelegen. De
complicaties stapelden zich op. Al die weken kon ik niet voor Indy zorgen, dat deden mijn
man en mijn ouders. De eerste dagen brachten de verpleegsters haar wel telkens bij mij.
Het is belangrijk om een moeder-kindband op te bouwen. Maar ik was zo verzwakt; ik
kon haar amper vasthouden.’
8 MM
Muweruzana uit Mala
wi
met haar pasgeboren
dochtertje en haar om
a.
Sandra met Indy, vlak na haar
bevalling in 2010.
Muweruzana, hoe gaat het nu met jou en je baby?
Wanneer mag je weer naar huis?
‘Het gaat heel goed met ons. Morgen mogen we weer terug naar ons dorp. Geld voor
een fietstaxi heb ik niet, dus moeten we weer drie uur lopen. Dat is best zwaar, want het
is heel warm. Maar het is niet anders. Mijn man en ik zijn erg arm. We hebben amper
genoeg geld om eten te kopen. Bij de laatste zwangerschapscontrole zeiden de artsen
dat ik ondervoed was. De zusters hebben me toen wat extra mais gegeven. Als ik straks
weer thuis ben, hoop ik dat er veel mensen naar mijn baby komen kijken. En dat iedereen wat eten meebrengt, maismeel bijvoorbeeld. Maar met een stukje zeep ben ik ook
heel blij, want dat is erg duur.’
Sandra, je bent nu vier jaar verder. Hoe gaat het nu met jou?
‘Het eerste
jaar kon ik er
niet voor Indy
zijn’
‘Het gaat weer wat beter met mij, maar dat heeft lang geduurd. Door die traumatische bevalling
kreeg ik een posttraumatische stress- en angststoornis. Toen ik eenmaal naar huis mocht, volgde
een zwaar jaar waarin ik er amper voor Indy kon zijn. Daarover voelde ik me lang schuldig. Maar ik
had al mijn energie nodig om zelf overeind te blijven. Gelukkig kreeg ik veel steun van mijn man,
ouders en zusje. Zij zorgden voor Indy en voor mijn oudste zoontje Kay. Eigenlijk kom ik nu pas toe
aan verwerken, mede door therapie. Ik heb een groot trauma. Geen moeder zou moeten doorstaan
wat ik heb meegemaakt. Ik besef dat ik mijn leven te danken heb aan de artsen in het ziekenhuis.
Zonder hen was ik er waarschijnlijk niet meer geweest. Dat moeders in Afrika het zonder die medische hulp moeten stellen, vind ik verschrikkelijk. Zij hadden het niet overleefd.’
Muweruzana, hoe ga jij voor je baby zorgen als je weer thuis bent?
‘Mijn oma blijft bij mij totdat de navelstreng eraf valt. Daarna gaat ze terug naar haar eigen hut. Ik
ben blij dat mij oma mij helpt. Mijn moeder kan dat helaas niet doen: zij is gestorven toen ik nog
heel jong was. Ik hoop dat ik er altijd voor mijn dochtertje kan zijn. Ik zal er alles aan doen om
goed voor haar te zorgen. Als ik weer zwanger ben, ga ik opnieuw naar de kliniek om te bevallen.
Daar weet ik zeker dat ik in goede handen ben.’
MM
9
LEONE
TIENERMOEDERS IN SIERRA
Geef meisjes een
toekomst
Yaeme uit Sierra Leone is pas 17 jaar. Toch is ze al moeder
van twee kinderen. Yaeme is helaas geen uitzondering; in
Sierra Leone is het doodnormaal dat tieners moeder worden.
Een gevaarlijke gewoonte, want op die leeftijd brengen
zwangerschappen grote risico’s met zich mee. Cordaid Memisa
wil het aantal tienerzwangerschappen een halt toeroepen. En
meisjes weer een gezonde toekomst bieden.
5 9 2 0.
Deze vier cijfers vormen de slogan van
Cordaid Memisa die in heel Sierra Leone
te horen is. De getallen lijken onschuldig, maar hebben een keiharde betekenis. Vijf minuten plezier, negen maanden
zwanger, twee jaar zorgen en nul toekomst. Met de slogan vraagt Cordaid
Memisa aandacht voor het hoge aantal
tienerzwangerschappen in het land: 26
procent van de meisjes onder de achttien jaar wordt zwanger. Daarmee heeft
Sierra Leone één van de hoogste percentages tienerzwangerschappen ter
wereld. ‘Een zwangerschap op die leeftijd is levensgevaarlijk’, zegt Marjan
Kruijzen van Cordaid Memisa. ‘Het
lichaam van een jong meisje is nog
niet klaar voor een bevalling. Meisjes
lopen grote kans op complicaties. Velen
overleven de bevalling niet. Van alle
moeders die in Sierra Leone sterven
tijdens de bevalling, is maar liefst
40 procent tiener.’
10 MM
Gevaarlijke tradities en sugar daddy’s
Cordaid Memisa zet zich al jaren in om
de vele tienerzwangerschappen in
Sierra Leone terug te dringen. Met
name in de drie afgelegen districten
Bombali, Kenema en Punjehun, waar
het aantal tienerzwangerschappen
extreem hoog is. Volgens Marjan Kruijzen zijn hiervoor verschillende oorzaken. ‘Deze districten zijn zeer
traditioneel. Zo komt initiatie er nog
veel voor. Daarbij bereiden oudere
vrouwen meisjes van een jaar of 11 voor
op hun leven als volwassene. Vrijwel
alle meisjes worden tijdens die initiatie
besneden in de meest heftige vorm.
Zodra ze menstrueren, beschouwt hun
omgeving hen definitief als volwassenen. Er ontstaat dan meteen sociale
druk om seksueel actief te worden. Die
druk komt niet alleen van ouderen,
maar veelal ook van leeftijdsgenootjes.
Meisjes sporen elkaar onderling aan
om een vriendje te zoeken. En seks
hebben hoort daarbij.’
Marjan Kruijzen noemt nog een
andere oorzaak voor de vele tienerzwangerschappen in dit deel
van Sierra Leone: de grote armoede. ‘De
meeste ouders kunnen geen schoolgeld
betalen. Dus hangen hun kinderen maar
wat rond in het dorp. Uit pure verveling
nemen sommige meisjes dan maar een
kind. Als een soort pop.’ Armoede
maakt deze meisjes ook een makkelijke
prooi voor zogenaamde ‘sugar daddy’s’:
oudere mannen die hen in ruil voor seks
wat geld of een klein cadeautje geven.
‘Zodra zo’n meisje zwanger wordt, is
die man gevlogen. Als ze de bevalling
overleeft, wordt het meisje een alleenstaande moeder. En om voor de baby te
zorgen, stopt ze met school – áls ze
daar al naartoe ging. Zo vervliegt haar
kans op een goede toekomst.’
peer educators
Tip! Lees de ervaringen van
aidmemisa.nl
ord
w.c
ww
in Sierra Leone op
na.
agi
okp
ebo
en onze Fac
Peer educators en mama queens
Cordaid Memisa gaat de problemen in
Bombali, Kenema en Punjehun op verschillende manieren aanpakken. Marjan
Kruijzen: ‘Sinds kort trekken we gezamenlijk op met andere organisaties.
Samen hebben we meer kennis van het
probleem, kunnen we meer tieners bereiken en hebben we meer geld tot onze
beschikking. We werken nauw samen
met de overheid, want die voert nationaal campagne om het hoge aantal tienerzwangerschappen terug te dringen.’
Cordaid Memisa richt zich allereerst op
de tieners zelf. ‘Het is belangrijk dat zij
hun gedrag veranderen. Daarom gaan
we op de middelbare scholen ‘peer
educators’ opleiden: tieners die willen
helpen voorkomen dat leeftijdsgenoten
zwanger worden. Zij spreken andere
jongens en meisjes aan op hun gedrag,
ontmoedigen hen om onbeschermde
seks te hebben, promoten voorbehoedsmiddelen en vertellen over de gevaren
van zwangerschap op jonge leeftijd.
Omdat jongeren beter luisteren naar
leeftijdsgenoten dan naar volwassenen,
zijn deze peer educators erg belangrijk.’
Daarnaast gaat Cordaid Memisa in
gesprek met lokale leiders, zoals
dorpsoudsten, priesters en imams. ‘Die
houden de tradities in ere en staan dus
meestal niet open voor vernieuwing.
Maar een cultuuromslag is nodig om
tienerzwangerschappen te voorkomen.
In dat proces willen we hen stapje voor
stapje meenemen.’ Een speciale rol is
daarbij weggelegd voor de ‘mama
queens’: invloedrijke vrouwen in het
dorp die een rolmodel willen zijn voor
jonge meisjes. ‘Bijvoorbeeld de echtgenote van het dorpshoofd. Die heeft veel
invloed op de traditie van initiatie. Als zo’n
vrouw beseft wat de negatieve gevolgen
van initiatie zijn, kan ze haar invloed aanwenden in het dorp. En mensen hopelijk
op andere gedachten brengen.’
Jeugdvriendelijke hoeken en service
Tot slot richt Cordaid Memisa zich op de
ziekenhuizen en klinieken in Bombali,
Kenema en Punjehun. ‘Die zijn meestal
niet ingesteld op jongeren. Daarom gaan
tieners er ook niet zo snel naartoe voor
advies of hulp. In alle ziekenhuizen en
gezondheidsposten komen nu jeugdvriendelijke hoeken. Daar kunnen tieners zonder hun ouders terecht, bijvoorbeeld voor
anticonceptie. Het ziekenhuispersoneel
krijgt een training in jeugdvriendelijke
dienstverlening en bijscholing in anti-conceptiemethodes. Met deze brede aanpak
hoopt Cordaid Memisa het hoge aantal
tienerzwangerschappen in Sierra Leone
terug te dringen. En de meisjes weer een
toekomst te geven.’
MM
11
Christina in… Ethiopië
het verschil
Het verschil maken voor moeders en kinderen
in ontwikkelingslanden. Daaraan wil Luxaflex
Nederland haar steentje bijdragen. Silvia
Jagtenberg, projectcoördinator PR, Communicatie
& Media, vertelt hoe het bedrijf dat doet.
Silvia
De rede n
‘Een horraam of -d
eur is bij ons in
Nederland een lu
xeproduc t. Maar
voor moeders en
kinderen in Malawi
zijn ze pure nood
zaak . Een hor kan
daar het verschil
betekenen tussen
leven en dood. In
Malawi komt de
malariamug veel
voor. Zwangere
vrouwen die door
deze mug worden
geprikt en malaria
krijgen, hebben
ex tra kans op een
miskraam of
vroeggeboorte. In
de klinieken wane
n
moeders zich veilig
, maar zelfs daar
lopen ze het risico
te worden geprikt
.
Veelal zit ten er ge
en horren voor de
ramen. Of ze zijn
stuk . Soms zijn er
wel muskietenne
tten, maar daaron
der
kunnen moeders
niet bevallen.’
De bijdrage
en om
‘Luxaflex® wil Cordaid Memisa help
hermen
besc
te
wi
moeders en kinderen in Mala
een
voor
wij
gaan
tegen malaria. Daarom
We
kliniek in Malingunde horren maken.
die vlak
at
omd
ek,
klini
deze
met
n
inne
beg
zijn. In juni
bij een dam ligt waar veel muggen
van der
Eric
ga
colle
mijn
met
ben ik samen
ek geweest
bezo
op
isa
Mem
aid
Cord
en
de
Wen
n ogen
eige
Met
.
in deze en andere klinieken
ig zijn.
nod
daar
en
horr
de
zagen we hoezeer
ramen
de
van
en
mat
de
ke
plek
ter
ben
We heb
r
doo
nu
en
opgenomen. De horren word
jaar –
Luxaflex® gemaakt. Begin volgend
in Malawi
en
horr
de
we
gaan
–
ntijd
na de rege
installeren.’
H e t doe l
De aanpak
‘Het marketingbudget van Luxaflex® besteden we komende tijd
grotendeels aan onze campagne
voor Malawi. We investeren niet
alleen in de productie, verzending
en installatie van de horren voor de
kliniek, maar vragen ook aandacht
voor het werk van Cordaid Memisa.
Bij alle 1200 Luxaflex® -dealers in
Nederland hangen grote posters
met de campagne. En tegenover ons
hoofdkantoor aan de A15 staat een
enorm billboard. Zo willen we iede
reen motiveren om Cordaid Memisa
en onze horrenac tie te steunen.’
12 MM
in Nederland ver‘Hoe meer horren we
nieken in Malawi
kopen, hoe meer kli
en voor zien. Onze
wij van horren kunn
t bij één kliniek te
ambitie is om het nie
id Memisa helpen
laten. We willen Corda
ers en kinderen te
om nog meer moed
malariamug.
beschermen tegen de
dster fte kunkin
en
erZodat we moed
nen terugdringen.’
Meer weten?
er haar reis naar
Lees Silvia’s blog ov
aidmemisa.nl.
Malawi op ww w.cord
Jebena
Christina
CHRISTINA DE VRIES (54) is moeder, voormalig tropenarts,
en werkt als Women’s Health-expert op het hoofdkantoor
van Cordaid Memisa in Den Haag. Regelmatig reist zij af naar
ontwikkelingslanden om projecten te bezoeken. In MM vertelt
ze over haar ervaringen en ontmoetingen.
Koffietijd
Als ik door Afrika reis, moet ik het regelmatig zonder een lekker kopje koffie
stellen. Een uitzondering is Ethiopië.
Daar is de koffieceremonie een belangrijk onderdeel van de cultuur. Mensen
nemen er de tijd voor, het is een moment
van saamhorigheid en delen. Onlangs
bezocht ik een klein plattelandsziekenhuis in het westen van het land. Daar
rook ik tot mijn verrassing de geur van
verse koffie. De geur kwam uit de uitslaapkamer. Daar lag de 18-jarige Marya
- net bevallen van haar eerste kindje,
een meisje. De kersverse moeder was
omringd door haar moeder, tante, zus en
grootmoeder. De eerste ronde sterke
koffie was net klaar en de ‘jebena’ – de
traditionele Ethiopische koffiepot – ging
rond. Samen vierden ze de komst van de
baby. Het was bijzonder om deze vier
generaties gezonde vrouwen bij elkaar
te zien. ‘Want vrouwen in Ethiopië worden gemiddeld niet ouder dan 54 jaar.
Volgens de nieuwe wereldgezondheidsnormen moesten Marya en haar baby
nog tot 48 uur na de bevalling in het
ziekenhuis blijven. Daardoor kon zij
herstellen en haar kindje tot rust komen.
Vooral voor vrouwen met een armoedige
thuissituatie is deze nazorg van belang.
Toen ik Marya ontmoette, had haar
dochtertje nog geen naam.
De traditie bepaalt namelijk dat de
vader die geeft en die was niet bij de
bevalling aanwezig. Ook dat was geheel
volgens de traditie. Marya had al wel
een naam bedacht, samen met haar
man. Maar ze wilde het lokale gebruik
toch zo veel mogelijk in ere houden: pas
als ze weer thuis waren, zou haar man
de naam officieel bekendmaken.
Cultuur bestaat uit mooie en minder
mooie tradities – ook in Ethiopië. Maar
cultuur is niet statisch: ze wordt bevestigd én aangepast door nieuwe generaties. Het is maar ten dele de cultuur in
een land die bepaalt dat vrouwen thuis
bevallen. Of dat ze veel en snel opeenvolgende zwangerschappen hebben.
Cultuur alleen veroorzaakt geen sterfte
tijdens de zwangerschap of bevalling.
De oorzaak is veeleer gebrek aan voorlichting, voorbehoedsmiddelen en keuzevrijheid. Daarin wil Cordaid Memisa
verandering brengen.
Wanneer gezondheid wél door culturele
tradities wordt bepaald, heeft dat vaak
te maken met man-vrouwverhoudingen.
Mag een vrouw bijvoorbeeld zelfstandig
besluiten om naar de dokter te gaan?
Krijgen meisjes in een gezin evenveel
te eten als jongens? Mag een dochter
wachten met trouwen en zwanger raken
tot haar achttiende? Is besnijdenis van
meisjes onderdeel van de cultuur? De
antwoorden op deze vragen veranderen
in rap tempo, gelukkig. Zo is de besnijdenis van meisjes in Ethiopië de laatste
tien jaar met 40 procent afgenomen.
Mede dankzij de voorlichting van
Cordaid Memisa aan rondtrekkende
herdersvolkeren. En in het Sint Lucas
Ziekenhuis in Wolisso, West-Ethiopië,
komen elk jaar méér vrouwen om te
bevallen. Ook dat komt door de voorlichting over veilig bevallen en veilig
moederschap. Al met al worden de tradities minder verplichtend. En realiseren
steeds meer mensen zich dat de samenleving niet afhankelijk is van het voortbestaan van schadelijke rituelen en
gebruiken. Cultuur heeft ook een
samenbindende functie. Daarvan is het
koffiedrinken rondom Marya’s kraambed een mooi voorbeeld.
MM
13
5 vragen
aan
Simone Filippini
1. Wat heeft u in uw eerste jaar als algemeen directeur
zoal gedaan?
‘Ik heb de organisatie heel goed leren kennen. Niet alleen de
activiteiten van Cordaid zelf, maar ook die van onze fondsen
Cordaid Memisa, Cordaid Kinderstem, Cordaid Bond Zonder
Naam, Cordaid Mensen in Nood en Cordaid Microkrediet. Samen
bieden we een complete bundel aan projecten op het gebied van
gezondheidszorg, onderwijs en armoedebestrijding. Het afgelopen jaar bezocht ik een aantal van deze projecten in het buitenland, onder andere in Afghanistan, Zimbabwe, Congo en
Zuid-Soedan. Daarnaast heb ik vele gesprekken gevoerd met
onze katholieke en andere partners over de hele wereld. Dat
was allemaal nodig om te onderzoeken hoe onze aanpak aansluit bij de praktijk. En hoe wij het leven kunnen verbeteren voor
mensen in de meest kwetsbare en arme landen ter wereld.’
Simone Filippini in
Zuid-Soedan.
Alle mensen ter wereld moeten hun leven op een
waardige manier kunnen vormgeven. Of ze nu in een
welvarend land wonen of in een ontwikkelingsland.
Dat vindt Simone Filippini, sinds één jaar algemeen
directeur van Cordaid, de moederorganisatie van
Cordaid Memisa. In deze MM vertelt ze over het
afgelopen jaar, haar persoonlijke drijfveren en het
belang van donateurs.
14 MM
2. Welke projecten maakten het meeste indruk op u?
‘Elk werkbezoek vind ik bijzonder. In Afghanistan bezocht ik
bijvoorbeeld de scholen waar Cordaid Memisa meisjes opleidt
tot verloskundige. Het enthousiasme en de vastbeslotenheid
van deze meisjes maakten op mij veel indruk. Zij willen echt
iets betekenen voor de aanstaande moeders in hun land. Na de
opleiding keren ze terug naar het platteland waar ze vandaan
komen en gaan daar aan het werk in een eenvoudige kliniek.
Vaak zijn zij daar dan degenen met de beste opleiding. Deze
meisjes zijn een rolmodel. Ze krijgen respect, ook van mannen,
en durven daardoor hun stem te laten horen. Zo gaat niet
alleen de verloskunde, maar ook de emancipatie in Afghanistan vooruit. We investeren in betere zorg, maar de impact
daarvan is vaak groter.’ (Lees meer over Afghanistan op pagina 6.)
3. Hoe kunnen Cordaid en Cordaid Memisa het
verschil maken voor moeders en kinderen in
ontwikkelingslanden?
‘Moeder- en kindzorg begint bij een veilige zwangerschap
en bevalling. Daarvoor zet Cordaid Memisa zich nadrukkelijk
in. Met projecten waarin ze extra verloskundigen opleidt,
toegang tot klinieken vergroot en gezondheidszorg verbetert.
Allemaal noodzakelijk. Maar de inzet voor moeder en kind
houdt niet op na de bevalling. Hun welzijn hangt ook af van
andere dingen. Hebben zij bijvoorbeeld genoeg te eten? Hoe
komen ze aan geld? Kan het kind naar school? Die uitdagingen
vereisen een bredere aanpak dan gezondheidszorg alleen. Dat
is waar de projecten van andere Cordaid-fondsen nodig zijn.
Met zorg, onderwijs en armoedebestrijding helpen we mensen
echt om een toekomst op te bouwen.’
4. Wat is uw persoonlijke drijfveer in uw werk?
‘Je zult er maar wonen, denk ik vaak. Je zult maar de pech hebben gehad om in een arm land of oorlogsgebied te zijn geboren. Niemand kiest daarvoor. Wij hebben het geluk dat we in
een welvarend land leven. Maar we mogen ons niet verstoppen
achter onze dijken. Het is onze plicht en ons voorrecht om mensen te helpen die het minder goed getroffen hebben dan wij.
Zodat ook zij hun leven op een waardige manier kunnen vormgeven. Dat hoeft niet op dezelfde manier te zijn zoals wij dat
doen. Maar er zijn wel duidelijke voorwaarden: vrij zijn van
honger en ellende én toegang hebben tot goede dienstverlening, zoals gezondheidszorg. Cordaid wil ook in de meest fragiele landen ter wereld bloeiende gemeenschappen tot stand
brengen. Daar ben ik echt gepassioneerd over.’
5. Hoe belangrijk zijn donateurs voor Cordaid?
‘Donateurs zijn cruciaal, hun steun is en blijft keihard nodig.
Als hulporganisatie krijgen wij steeds minder geld van de
Nederlandse overheid. Dat raakt ook Cordaid Memisa. Tegelijkertijd wordt het steeds moeilijker om andere, grote donoren
te vinden. En áls we ze vinden, hebben ze vaak als eis dat wij
eigen geld inbrengen in het project. Dat geld hebben wij dankzij onze donateurs. Hoe meer eigen geld wij kunnen besteden,
hoe meer grote donoren bereid zijn ons te steunen. Donateurs
helpen ons dus om extra financiële middelen te krijgen en zo
onze slagkracht te vergroten. Daarmee leveren zij een essentiele bijdrage aan ons werk in ontwikkelingslanden.’
MM
15
Advertorial
Steun kinderen met ASN Jeugdsparen
Kinderen zijn onze toekomst. Maar wereldwijd groeien miljoenen
kinderen op in moeilijke omstandigheden. Ze doen ongezond of
gevaarlijk werk, gaan niet naar school, worden uitgebuit en lopen
ernstige risico’s op ziektes en gebreken.
Samenwerking ASN Bank en Cordaid
vijfde levensjaar aan ziektes of ondervoeding. Door
De ASN Bank en Cordaid werken al sinds 2002 op een
goede zorg is dat eenvoudig te voorkomen.
unieke manier samen om kinderen een betere toekomst
te geven. Want net als Cordaid streeft de ASN Bank
ASN Jeugdsparen
naar een eerlijke, sociale samenleving zonder armoede.
Namens alle ASN-jeugdspaarders doneert de ASN Bank
Waarin iedereen onderwijs kan volgen en beschikt over
jaarlijks een bedrag. In 2013 was dat ruim € 410.000.
voldoende voeding, huisvesting en gezondheidszorg.
Dat kost de spaarders niets extra. Door voor hun (klein)
kinderen te sparen steunen (groot)ouders kinderen in
Centraal-Afrikaanse Republiek
Afrika. In 2013 zijn hierdoor maar liefst 20.000 kinderen
De ASN Bank ondersteunt een project van Cordaid in de
op doktersconsult geweest. Bovendien hebben 3.253
Centraal-Afrikaanse Republiek. Door politieke en militaire
kinderen het hele vaccinatie programma voltooid en
onrust zijn daar nauwelijks ziekenhuizen en gezondheids-
zijn hiermee beschermd tegen ziektes als polio, difterie
centra. Hierdoor sterft 22% van de kinderen voor het
en tetanus.
Wilt u voor uw (klein)kind een rekening ASN Jeugdsparen openen met een goede variabele
spaarrente en steun voor kinderen in Afrika? Kijk dan op www.asnbank.nl/jeugdsparen.

Download Report