WMO 140419 brf tk plenair debat

Geachte leden van de vaste kamercommissie van Volksgezondheid, welzijn en sport,
Volgende week spreekt u over de Wmo 2015. Abvakabo FNV en CNV Publieke Zaak
vinden het jammer dat er zo overhaast wordt omgegaan met een wet die voor veel cliënten
en werknemers ingrijpende veranderingen zal hebben. Het zou zorgvuldiger en beter
geweest zijn wanneer de Wmo 2015 gezamenlijk met de Wet Langdurige Zorg behandeld
zou worden, omdat de maatregelen die voortvloeien uit beide wetten elkaar raken. We zijn
van mening dat beiden wetten beter een jaar later ingevoerd zouden kunnen worden,
omdat veel nog onduidelijk is en veel nog gewijzigd wordt. Zo zijn er op 17 april nog
aanvullende afspraken gemaakt met oppositiepartijen. Ook de Tweede Kamer heeft nog
de mogelijkheid om de wet indringend en hopelijk ten goede te wijzigen. Daarnaast
hebben veel gemeenten aangegeven nog niet klaar te zijn voor de transitie. Bij cliënten,
werknemers en zorginstellingen wordt hierdoor de onzekerheid alsmaar groter.
Reactie op zorgakkoord
Het is goed dat er extra geld bij komt voor de langdurige zorg, voor de dagbesteding en
voor de mogelijkheid dat ouderen en gehandicapten langer recht blijven houden op een
plaats in een zorginstelling.
Met een injectie van 360 miljoen kun je echter de problemen als gevolgen van structurele
bezuinigingen ter hoogte van 3 miljard euro niet ongedaan maken.
Het beperken van de keuzevrijheid voor patiënten bij specialistische zorg is voor ons een brug te
ver. Zeker waar het contact tussen patiënt en zorgverlener van cruciaal belang is zoals in de GGz is
keuzevrijheid essentieel.
Daarnaast vinden wij dat het (deels) schrappen van artikel 13 van de Zorgverzekeringswet de
patiënt regie ontneemt en nog meer macht bij zorgverzekeraars legt terwijl wij van mening zijn dat
de macht van de zorgverzekeraars in dit stelsel al te groot is. Vrije artsenkeuze wordt op deze
manier een voorrecht voor mensen met geld. Een situatie die zelfs onder het oude systeem van
ziekenfondsverzekering en particuliere verzekeringen niet bestond
Voor zover wij de berichtgeving over het nieuwe zorgakkoord goed hebben begrepen wordt ook
nog verder gepraat over de mogelijkheid om winstuitkeringen in de zorg mogelijk te maken.
Wij zijn en blijven van mening dat eventuele “winst” binnen de zorg moet blijven.
Wmo 2015
Zoals bekend zien de bonden ernstige problemen met de overheveling van taken vanuit de
AWBZ naar de gemeenten. Vele cliënten in de ouderenzorg, gehandicaptenzorg en GGZ
zouden hun recht op zorg verliezen. Bij de huishoudelijke verzorging heeft de Wmo tot
een kaalslag geleid. Door aanbestedingen tuimelden de tarieven naar beneden waardoor
werknemers ontslagen werden, in loon en arbeidsvoorwaarden moesten inleveren of
gedwongen alfahulp werden. Dit lijkt zich nu te zullen herhalen voor grote delen van de
zorg voor ouderen, gehandicapten en psychiatrisch patiënten. De begeleiding (zowel
individueel als in een groep) en de verpleging en persoonlijke verzorging horen volgens
Abvakabo FNV en CNV thuis in een volksverzekering als de AWBZ of de Wet Langdurige
Zorg.
We vinden het bovendien onverantwoord dat de regering tegelijkertijd wil dat ouderen en
gehandicapten langer thuis wonen, en tegelijkertijd de middelen die dit mogelijk zouden
moeten maken wegbezuinigd. Je kunt niet veertig procent van de huishoudelijke
verzorging wegbezuinigen en verwachten dat ouderen langer thuis blijven wonen. Het is
onzeker of de mantelzorger die nu voor haar dementerende echtgenoot zorgt, straks nog
kan bijtanken wanneer de dagbesteding wegvalt. Abvakabo en CNV zouden dit graag
aangepast willen zien.
Wij vrezen dat gemeenten de maatwerkvoorziening te beperkt gaan invullen en het overgrote deel
van de zorg zoals de huishoudelijke verzorging onder de algemene voorziening zullen laten
vallen. We vinden het ook jammer dat de Wetten Kant/Leijten over het basistarief en het niet
verplicht aanbesteden alleen gaan gelden voor de maatwerkvoorziening. Aangezien een groot deel
van de gemeentezorg straks onder de algemene voorziening gaat vallen, bestaat het gevaar dat dus
ook een groot deel van die zorg overgeleverd wordt aan marktwerking en een neerwaartse
prijsspiraal. Abvakabo FNV en CNV zouden graag zien dat de basistarieven en het vervallen van
de aanbestedingsplicht ook voor de zorg en het welzijnswerk onder de algemene voorziening zal
gaan gelden.
Wanneer de taken toch overgeheveld moeten worden naar gemeenten, dan achten wij de
volgende aanpassingen essentieel:
1. Na een aanbesteding worden werknemers overgenomen door de winnende aanbieder
met behoud van loon, rechten en anciënniteit.
Ook al zijn gemeenten niet verplicht om de gemeentezorg binnen de maatwerkvoorziening aan te
besteden, het overgrote deel van de gemeenten doet dit helaas nog steeds. In de huishoudelijke
verzorging hebben we gezien dat het personeel na een aanbesteding vogelvrij is. Na iedere
contractwisseling is het de vraag of ze worden overgenomen door de winnende aanbieder.
Wanneer ze wel worden overgenomen, komen ze vaak of in een lagere loonschaal terecht of in het
begin van die loonschaal. Ze bouwen niets op en na iedere aanbesteding beginnen ze weer van
voor af aan. Daarmee draaien de werknemers op voor de zogenaamde besparingen die
aanbestedingen met zich mee brengen.
De overlegverplichting in de huidige Wmo is niet voldoende. Voor de overige zorg die de
gemeente er straks bij krijgt gaat hetzelfde gelden. In sommige zorgcao`s zoals de
gehandicaptenzorg is niets geregeld over overname van personeel na nieuwe contractering.
Ook voor werkgevers leidt deze onduidelijkheid voor onzekerheid. Zo is het vooraf niet helder of
er sprake is van overgang van onderneming en kan het zo zijn dat de zorginstelling achteraf een
forse rekening gepresenteerd krijgt.
Sensire
Afgelopen zomer zagen we bij Sensire tot wat voor ingewikkelde situatie een contractwisseling in
de Wmo kan leiden. Er was bemiddeling nodig van dhr. Borstlap voordat er een oplossing kwam.
In dit kader zouden wij ook graag willen verwijzen naar het advies van dhr. Borstlap 'Lessen uit de
Achterhoek'. Hierin wordt geadviseerd om meerjarige contracten af te sluiten om gemeenten en
zorginstellingen tijd te geven om onder andere de overname van personeel goed te regelen.
Abvakabo FNV en CNV Publieke zaak wil dat net als in het personenvervoer en net als in de
schoonmaak het personeel overgenomen wordt met behoud van loon en rechten. Daarnaast pleiten
wij voor meerjarige contracten om de rust in de sector te bevorderen. Wanneer er na een
contractwisseling bij een zorgaanbieder nog behoefte is aan aanpassing van het personeelsbestand
is er sprake van een reguliere reorganisatie en kan de zorgaanbieder met vakbonden overleggen
over een sociaal plan.
2. Alfahulpconstructie niet meer mogelijk maken
Onlangs kwam het advies van de Commissie Kalsbeek over de rechtspositie van huishoudelijk
werkers naar buiten. Het advies wijst er op dat het niet goed is wanneer werknemers die in het
publieke domein werken geen volledige werknemersrechten hebben. Wij zijn het daar van harte
mee eens en gaan er vanuit dat u er zorg voor draagt dat de alfaconstructie niet meer mogelijk is in
de nieuwe Wmo. Dit past ook in het kabinetsbeleid om schijnconstructies tegen te gaan.
3. Stel de invoering van de Wet Maatschappelijke Ondersteuning 2015 uit met
minimaal een jaar.
Een deel van de gemeenten is nog niet klaar voor de nieuwe taken die zij er op grond van de WMO
bij krijgen. Een klein deel (7%) van de gemeenten is nog helemaal niet begonnen met de transitie.
Uit een recent onderzoek bleek ook dat 40% van de gemeenten denkt de kosten voor de
ouderenzorg niet te kunnen betalen. Omdat het gaat om zorg voor kwetsbare mensen moet de
transitie van AWBZ naar de WMO op een zorgvuldige wijze gebeuren. Op dit moment is er nog te
veel onduidelijk en is er te weinig tijd. Het is duidelijk te zien dat de zorgsector in paniek is.
Verzorgingshuizen dreigen massaal te sluiten en zorginstellingen gaan voordat de bezuinigingen
werkelijkheid zijn al over tot massaontslag. De zorgsector heeft behoefte aan bezinning.
4. Behoud de kwaliteit en het niveau van de zorgverlening
In het wetsvoorstel voor de Wmo 2015 zal de compensatieplicht voor cliënten vervallen. In de
AWBZ had men nog recht op dagbesteding en begeleiding thuis. Met de overgang naar de Wmo
vervalt voor cliënten ook dat recht. De resultaatsverplichting is te beperkt. Bovendien zal de
maatwerkvoorziening voor veel cliënten niet beschikbaar zijn. Op zijn minst moet de
compensatieplicht behouden blijven zodat mensen met een beperking en ouderen de zorg blijven
krijgen die ze nodig hebben.
Daarnaast krijgen gemeenten een grote beleidsvrijheid bij de manier waarop zij hun nieuwe taken
willen vormgeven. Er gaat dus verschil ontstaan van gemeente tot gemeente in waar je als cliënt
recht op hebt. Dit zien we nu al bij de huishoudelijke verzorging. Er zouden landelijke normen
opgesteld moeten worden waaraan de gemeentezorg zou moeten voldoen.
Ten slotte moet de Inspectie voor de gezondheidszorg toezicht blijven houden op de dagbesteding
en begeleiding. Dit moeten we niet overlaten aan de gemeenten.
5. Het budget voor de zorgtaken moet (voor een deel) worden geoormerkt.
Het budget wat gemeenten krijgen om de huishoudelijke verzorging, begeleiding en dagbesteding
uit te voeren wordt niet geoormerkt. Gemeenten zijn wel verplicht om dit geld binnen het sociale
domein uit te geven. Dit sociale domein wordt in 2015 echter zo groot met de Jeugdwet,
participatiewet en de tegemoetkoming chronisch zieken en gehandicapten,dat dit ook geen zoden
aan de dijk zet.
Abvakabo FNV en CNV wil dat de het budget voor huishoudelijke verzorging, begeleiding en
dagbesteding geoormerkt wordt voor de zorg, zodat het geld voor zorg ook naar zorg gaat. Op zijn
minst zou een deel van budget voor de zorg geoormerkt moeten worden, zodat maar maximaal 15
procent kan worden verschoven binnen het sociaal domein. Dit is ook nodig om te voorkomen dat
gemeenten de al zo forse bezuiniging van veertig procent op de huishoudelijke verzorging nog
erger maken.
Kortom, wij zijn geen voorstander van de Wmo 2015. We roepen de Tweede Kamer op om deze
wet uit te stellen en te herzien. In ieder geval roepen wij u op:
- om de forse bezuiniging van veertig procent op de huishoudelijke verzorging niet door te laten
gaan
- er voor te zorgen dat het principe 'mens volgt werk' zal gelden
- te voorkomen dat verzorgingshuizen massaal gaan sluiten
- om de kwaliteit van de gehandicaptenzorg overeind te houden.
Uiteraard zijn wij beschikbaar voor meer informatie. U kunt daartoe contact opnemen met onze
beleidsmedewerkers Jessica van Ruitenburg ([email protected] of 06-21228819) of Sinja
Douwes ( [email protected] of 070-4160600).
Met vriendelijke groet,
Ton Heerts, FNV
Corrie van Brenk, Abvakabo FNV
Maurice Limmen, CNV
Eric de Macker, CNV Publieke zaak

Download Report