9
Jaargang 41 - september 2014
Kairos leidde Carla Windau op tot catechiste
Pastoor Crutzen schreef boek over topmonument
Kathedraalorgel wordt gerestaureerd
GEEF OM DE TOEKOMST
Het Grootseminarie Rolduc
blijft trouw werken aan de boodschap
van de Rooms-Katholieke Kerk.
Nu 2 weken
gratis!
dinsdag 27 mei
2014
NEDERLANDS DAGB
LAD
18°
dinsdag 27
18°
Relschopper-met-ee
n-reden 5
22
Op zoek naar het
ware ‘ik hou van
Holland’-gevoel
22
KINDEREN
Balilty
beeld ap / Oded
▶ Jeruzalem
gisteren
tijdens zijn
Israël
In toespraken
naar Jordanië,
afgesloten reis
refereerde paus
en Betlehem,
aan de Bijbel
Franciscus veelvuldig
als
voor kinderen
en nam het op
en leven’.
‘teken van hoop
AAN DE
UITNODIGING
"IJ ZIJN VERRASSENDE
0ALESTIJNSEVOORZITTER!BBASENDE)SRAÅ
LISCHEPRESIDENT0ERESOMBIJHEMINHET
6ATICAANTEBIDDENOMVREDELEGDEPAUS
&RANCISCUSZONDAGIN"ETLEHEMEENLINK
l/P DEZE
GEBOORTEPLAATS
NAAR *EZUSm
IS GEBOREN
DE 6REDEVORST
PLAATS WAAR
Gerhard Wilts nd.nl/geloof
VOOR DE
VANVANDAAGlEENTEKENVANHOOPENLE
EEN GRAADMETER MAAT
VEN EN TEVENS
DE
VAN GEZINNEN
GEZONDHEID
SCHAPPIJENDEHELEWERELDm
ERAAN DAT MIS
&RANCISCUS HERINNERDE
BRUIKDWANGARBEIDGEWELDENMENSEN
HUILEN
HANDELHETHUILENSMOORTVANMILJOENEN
HUN MOEDERS
7ILLEN
KINDEREN l-AAR
MODERNE 2ACHELSmEN MET
VOOR HEN ALS
ZORGEN VOOR
WE VOOR KINDEREN
HENBIDDEN/FNEGERENWIJHENOMDAT
WEHETDRUKHEBBENMETONZEEIGENZA
KENm
UIT DE
6AAKHAALDEDEROOMSKATHOLIEKEKERK
VOORBEELDEN
LEIDER SYMBOLISCHE
"IJBELAAN)NDE(EILIG'RAFKERKIN*ERU
ZALEMERKENDEHIJDATDEWEGNAARRELA
+ERK LANG
DE /RTHODOXE
TIEHERSTEL MET
van de Klaagmuur
Rabinowitz, rabbijn af.
door Shmuel
gisteren
gadegeslagen
en Betlehem
in Jeruzalem,
Jordanië, Israël
bidt bij de Klaagmuurpaus sloot zijn bezoek aan
Paus Franciscus
Israël. De
plaatsen van
en de heilige
"ELGIÅBETAALT
EENHOGEPRIJS
VOORVERLIES
6LAAMS"ELANG
commentaar
Willeke
nd.nl/cartoons
▶ Jeruzalem
Soest nd.nl/binnenland
Aaldert van
#5EN3'0
#$!VERLIESTAAN
op 3
met
…Door een lijstverbinding het CDA zijn
behoudt
ChristenUnie/SGP Europees Parlement.
het
vijfde zetel in
advertentie
Geslaagd!
d.
nd.nl/geslaagd
Origineel
feliciteren?
verloren de christenin
…Op de Biblebelt
kiezers aan CU/SGP,
Twente
democraten veel
D66 en VVD, maar
Limburg aan
op Annie Schreijer.
stemde massaal
▶ Urk
6ANDESTEMMENDIEDONDERDAG
OP5RKWERDENUITGEBRACHTGINGMAAR
LIEFSTPROCENTNAARDE#HRISTEN5NIE
3'0LIJST6IJFJAARGELEDENWASDATNOG
PROCENT(ET#$!KELDERDEINDEZE
DAARMETPROCENTVANDESTEMMEN
NOGSTEEDSMETSTIPDEGROOTSTEMAAR
GEMEENTEVANNAARPROCENT$E
VERLIESTWELEENPROCENTJETENOPZICHTE
066VERLOORERANDERHALFPROCENTEN
VAN(ET#$!WINTEREENHALFPRO
KWAMUITOPPROCENTVANDESTEM
CENTENBOVENDIENSTEEGDEOPKOMSTIN
MEN
2IJSSEN(OLTENVANNAARPROCENT
(OEWELDEBEWEGINGNERGENSZOEX
$EOORZAAKHETl4WENTSESTEMMENKA
TREEMWASISDEZEUITSLAGSYMBOLISCH
NONm!NNIE3CHREIJER0IERIK$ENUM
VOORDEUITKOMSTVANDE%UROPESEVER
MEROPDE#$!LIJSTKREEGLANDELIJK
KIEZINGENOPDE"IBLEBELT)NDEGE
BIJNAVOORKEURSTEMMENEN
MEENTENWAAR#HRISTEN5NIE3'0DE
KOMTRUIMSCHOOTSOPEIGENKRACHTIN
GROOTSTEWERDWINTDEFRACTIESTRUCTU
HET%UROPARLEMENT4WEEDERDEVANDE
REELEENAANTALPROCENTEN(ET#$!LE
#$!STEMMENIN2IJSSEN(OLTENGING
VERTJUISTVRIJWELOVERALEENAANTALPRO
NAARDEBOERINUIT(ENGEVELDE
CENTENIN
pagina 2
▶▶ vervolg op
%RISEENUITZONDERINGOPDITBEELD
2IJSSEN(OLTEN#HRISTEN5NIE3'0IS
prijs € 1,40 zaterdag
In toespraken tijdens
zijn gisteren
afgesloten reis
naar Jordanië,
Israël
en Betlehem, refereerde
paus
Franciscus veelvuldig
aan de Bijbel
en nam het op voor
kinderen als
‘teken van hoop
en leven’.
€ 2,10
dinsdag 27 mei 2014
NEDERLANDS DAGBLAD
18°
4
met
MODE
bijlage!
Relschopper-met-een-reden 5
Op zoek naar het ware ‘ik hou van Holland’-gevoel 22
Gerhard Wilts nd.nl/geloof beeld ap / Oded Balilty
0AUSNEEMTHETOPVOORKINDEREN
▶ Jeruzalem
In toespraken tijdens zijn gisteren
afgesloten reis naar Jordanië, Israël
en Betlehem, refereerde paus
Franciscus veelvuldig aan de Bijbel
en nam het op voor kinderen als
‘teken van hoop en leven’.
"IJ ZIJN VERRASSENDE UITNODIGING AAN DE
0ALESTIJNSEVOORZITTER!BBASENDE)SRAÅ
LISCHEPRESIDENT0ERESOMBIJHEMINHET
6ATICAANTEBIDDENOMVREDELEGDEPAUS
&RANCISCUSZONDAGIN"ETLEHEMEENLINK
NAAR *EZUSm GEBOORTEPLAATS l/P DEZE
PLAATS WAAR DE 6REDEVORST IS GEBOREN
NODIGIKUBEIDENUITVOOREENINTENSGE
BEDTOT'ODOMVREDE-IJNHUISINHET
6ATICAANSTAATOPENVOORZOmNBIDSTONDm
$EPAUSVERBONDTIJDENSZIJNDRIEDAAGSE
lBEDEVAART VAN GEBEDm NADRUKKELIJK HET
CHRISTELIJK GELOOF MET DE BESCHERMING
VAN KINDEREN :OALS HET +IND *EZUS EEN
TEKEN VAN 'OD IS ZO ZIJN DE KINDEREN
VANVANDAAGlEENTEKENVANHOOPENLE
VEN EN TEVENS EEN GRAADMETER VOOR DE
GEZONDHEID VAN GEZINNEN DE MAAT
SCHAPPIJENDEHELEWERELDm
&RANCISCUS HERINNERDE ERAAN DAT MIS
BRUIKDWANGARBEIDGEWELDENMENSEN
HANDELHETHUILENSMOORTVANMILJOENEN
KINDEREN l-AAR HUN MOEDERS HUILEN
VOOR HEN ALS MODERNE 2ACHELSm 7ILLEN
WE VOOR KINDEREN ZORGEN VOOR EN MET
HENBIDDEN/FNEGERENWIJHENOMDAT
WEHETDRUKHEBBENMETONZEEIGENZA
KENm
6AAKHAALDEDEROOMSKATHOLIEKEKERK
LEIDER SYMBOLISCHE VOORBEELDEN UIT DE
"IJBELAAN)NDE(EILIG'RAFKERKIN*ERU
ZALEMERKENDEHIJDATDEWEGNAARRELA
TIEHERSTEL MET DE /RTHODOXE +ERK LANG
IS
▶▶ vervolg op pagina 7
commentaar op 3
"IJ ZIJN VERRASSENDE
UITNODIGING AAN
DE
0ALESTIJNSEVOOR
ZITTER!BBASEND
E)SRAÅ
LISCHEPRESIDENT
0ERESOMBIJHE
MINHET
6ATICAANTEBIDD
ENOMVREDELEG
&RANCISCUSZOND
USZONDAGIN"ETLEHEM DEPAUS
EENLINK
NAAR *EZUSm GE
GEBOORTEPLAATS
l/P DEZE
PLAATS WAAR DE
6REDEVORST IS GEBOREN
NODIGIKUBEIDE
NUITVOOREENIN
TENSGE
BEDTOT'ODOM
VREDE-IJNHUI
SINHET
6ATICAANSTAATO
PENVOORZOmNBI
P
DSTONDm
$EPAUSVERBOND
TIJDENSZIJNDRIE
DAAGSE
lBEDEVAART VAN
GEBEDm
G
NADRUKKELIJK HET
CHRISTELIJK GELOOF
GELOOF MET DE
BESCHERMING
VAN KINDEREN :OALS
:O
HET +IND *EZUS
EEN
TEKEN VAN 'OD
IS
I ZO ZIJN DE KINDEREN
VANVANDAAGlEE
NTEKENVANHOO
N
PENLE
VEN EN TEVENS EEN
EE GRAADMETER
VOOR DE
GEZONDHEID VAN
GEZINNEN DE MAAT
SCHAPPIJENDEH
ELEWERELDm
EL
&RANCISCUS HERINNERDE
HERINN
ERAAN DAT MIS
BRUIKDWANGARB
EIDGEWELDENM
EI
ENSEN
HANDELHETHUILE
NSMOORTVANMI
NS
LJOENEN
KINDEREN l-AAR
HUN
H
MOEDERS HUILEN
VOOR HEN ALS MODERNE
MODE
2ACHELSm 7ILLEN
WE VOOR KINDEREN
ZORGEN VOOR EN
MET
HENBIDDEN/F
NEGERENWIJHEN
NEG
OMDAT
WEHETDRUKHEB
BENMETONZEEI
BEN
GENZA
KENm
6AAKHAALDEDE
ROOMSKATHOLIEK
ROOM
EKERK
LEIDER SYMBOLISCHE
VOORBEELDEN UIT
DE
"IJBELAAN)NDE
(EILIG'RAFKERK
(EI
IN*ERU
ZALEMERKENDEH
IJDATDEWEGNA
IJDA
ARRELA
TIEHERSTEL MET DE
/RTHODOXE
/R
+ERK LANG
IS
▶▶ ver
vervolg
r volg op pagina 7
"ELGIÅB
"
ELLG
LG
LGIÅ
GIÅB
IÅ BETAALT
EE
E
EENHOG
E
EN
NHO
N
HOG
H
OG
GEPRIJS
GE
E
VO
V
VOORVER
OORV
O
O VE
ORVE
VE LIES
6LLAA
6
6LAAMS
AMS
A
MS"
MS
M
S "ELANG
"
ccommentaa
commen
comme
co
om
mm
mmentaa
m
me
en aa
entaa
ar op 3
Geslaagd
G
eslaa
agd!
Paus Franciscus bidt bij de Klaagmuur in Jeruzalem, gadegeslagen door Shmuel Rabinowitz, rabbijn van de Klaagmuur
en de heilige plaatsen van Israël. De paus sloot zijn bezoek aan Jordanië, Israël en Betlehem gisteren af.
Willeke
Aaldert van Soest nd.nl/binnenland
nd.nl/cartoons
#$! VERLIEST AAN #5 EN 3'0
Originee
O
Ori
rigin
neell
felicitere
fe
fel
elic
iciite
ere
en?
Aaldert van Soest nd.nl/binnenla
nd
…Door een lijstverbinding
met
ChristenUnie/SGP
behoudt het CDA
zijn
vijfde zetel in het
Europees Parlement.
…Op de Biblebelt
verloren de christendemocraten veel
kiezers aan CU/SGP,
in
Limburg aan D66
en VVD, maar Twente
stemde massaal
op Annie Schreijer.
▶ Urk
6ANDESTE
MMENDIEDOND
ERDAG
OP5RKWERDENU
ITGEBRACHTGING
MAAR
LIEFSTPROCENT
NAARDE#HRISTEN
5NIE
3'0LIJST6IJFJAA
RGELEDENWASDA
TNOG
PROCENT(ET
#$!KELDERDEIN
DEZE
GEMEENTEVAN
NAARPROCEN
T$E
066VERLOORERA
NDERHALFPROCEN
TEN
KWAMUITOP
PROCENTVANDES
TEM
MEN
(OEWELDEBEWE
GINGNERGENSZO
EX
TREEMWASISDE
ZEUITSLAGSYMBO
LISCH
VOORDEUITKOMS
TVANDE%UROPES
EVER
KIEZINGENOPDE
"IBLEBELT)NDE
GE
MEENTENWAAR#
HRISTEN5NIE3'0
DE
GROOTSTEWERDW
INTDEFRACTIESTR
UCTU
REELEENAANTALP
ROCENTEN(ET#$
!LE
VERTJUISTVRIJWE
LOVERALEENAAN
TALPRO
CENTENIN
%RISEENUITZOND
ERINGOPDITBEEL
D
2IJSSEN(OLTEN
#HRISTEN5NIE3'
0IS
DAARMETPRO
CENTVANDESTEM
MEN
NOGSTEEDSMETS
TIPDEGROOTSTEM
AAR
VERLIESTWELEEN
PROCENTJETENO
PZICHTE
VAN(ET#$
!WINTEREENHA
LFPRO
CENTENBOVENDI
ENSTEEGDEOPKO
MSTIN
2IJSSEN(OLTENV
ANNAARPR
OCENT
$EOORZAAKHET
l4WENTSESTEMM
ENKA
NONm!NNIE3CHR
EIJER0IERIK$EN
UM
MEROPDE#$
!LIJSTKREEGLAN
DELIJK
BIJNAVO
ORKEURSTEMMEN
EN
KOMTRUIMSCHOO
TSOPEIGENKRACH
TIN
HET%UROPARLEME
NT4WEEDERDEV
ANDE
#$!STEMMENI
N2IJSSEN(OLTEN
GING
NAARDEBOERINU
IT(ENGEVELDE
▶▶ vervolg op pagina
2
Willeke
nd.nl/cartoons
prijs € 1,40 zaterdag
€ 2,10
Maak nu gratis kennis met het Nederlands
d l d D
Dagblad.
bl d N
Natuurlijk
t
lijk h
heb
b jje di
die 2 weken
k
ook voor niks toegang tot onze website, het archief, de digitale editie en de app.
Ga naar nd.nl/2weken of bel 0342 411711
nd
D
Geef om de boodschap
steun de Paredis Stichting
Vorming van priesters,
kandidaten voor het priesterschap
en permanent diaconaat
Paus Franciscus
bidt bij de Klaagmuur
in Jeruzalem, gadegeslagen
en de heilige plaatsen
van Israël. De paus
door Shmuel Rabinowitz,
sloot zijn bezoek
rabbijn van
aan Jordanië, Israël
en Betlehem gisteren de Klaagmuur
af.
#$!VERLIESTAAN
#5EN3'0
advertentie
nd.nl/gesla
d.
agd
"ELGIÅBETAALT
EENHOGEPRIJS
VOORVERLIES
6LAAMS"ELANG
beeld ap / Oded
Balilty
0AUSNEEMTHETO
PVOORKINDEREN
NODIGIKUBEIDENUITVOOREENINTENSGE
BEDTOT'ODOMVREDE-IJNHUISINHET
6ATICAANSTAATOPENVOORZOmNBIDSTONDm
HET
$EPAUSVERBONDTIJDENSZIJNDRIEDAAGSE
GEBEDm NADRUKKELIJK
lBEDEVAART VAN
MET DE BESCHERMING
CHRISTELIJK GELOOF HET +IND *EZUS EEN
:OALS
VAN KINDEREN
KINDEREN
IS ZO ZIJN DE
TEKEN VAN 'OD
IS
pagina 7
▶▶ vervolg op
met
MODE
bijlage!
4
met
MODE
bijlage!
hou van Holland’-gevoel
het ware ‘ik
Op zoek naar
5
Relschopper-met-een-reden
0AUSNEEMTHETOPVOOR
nd.nl/geloof
Gerhard Wilts 4
mei 2014
NEDERLANDS DAGBLAD
Om deze boodschap uit te kunnen dragen
zijn goed opgeleide priesters nodig.
Met uw steun maakt de Paredis Stichting
nu en in de toekomst
de opleiding van priesters en diakens
in Rolduc mogelijk.
christelijk betrokken
Correspondentieadres
Hoogstraat 7, 5954 AA Beesel
Telefoon:
077 - 4742012
E-mail:
[email protected]
Website:
www.paredis.nl
Bankrelatie
ING:
NL77INGB 0002818327
ABNAMRO: NL95ABNA0481960228
t.n.v.:
Paredis Stichting
De Paredis Stichting is aangemerkt als Algemeen Nut Beogende Instelling (ANBI).
inhoud
Kairos, de catechistenopleiding
van het bisdom Roermond, viert
in deze dagen het 20 jarig bestaan.
Voor ons aanleiding om Carla Windau,
een van de 52 oud-cursisten die met een
bisschoppelijke zending in Limburgse parochies of instellingen actief zijn, te portretteren. Om een indruk te geven wat
Kairos in iemands eigen én voor het parochiële leven kan betekenen.
Wat zij ten ten diepste probeert te doen
omschrijft zij met “vanuit je hart met
mensen bezig zijn”. Meer daarover vanaf
pagina 10
1
Tot 21 september zijn in dit herdenkingsjaar niet minder dan drie,
zeer bezoekwaardige exposities in
Aken aan Karel de Grote gewijd. Zij worden binnen de Akense palts gehouden
met als thema Macht, Kunst, Schatten. De
curatoren tonen aan hand van de nieuwste onderzoeksresultaten aan hoe de
staat en de maatschappij van de Karolingen functioneerden en presenteren culturele topstukken uit deze tijd. Aan deze
stukken is onze achterpagina gewijd
20
13
Duiden, verbanden leggen, interpreteren zijn termen die in je
hoofd opduiken na een uurtje of
wat praten met pastoor Frans Crutzen. In
de tegenwoordige tijd is hij pastoor van
de parochies in Klimmen en Ransdaal. In
de verleden tijd graaft hij. Heel soms letterlijk, heel vaak figuurlijk. Het laatst verrichte graafwerk levert binnenkort een
boek op. Over de Remigiuskerk van Klimmen. Met daarin verrassende conclusies
uit zijn archeologisch, dendrochronologisch, en diepgaande archief- en literatuuronderzoeken. Zijn conclusie: “De Remigiuskerk is een topmonument”
18
Enige maanden geleden werd wederom een Euregionale oecumenische conferentie georganiseerd
door de gezamenlijke kerken in de Euregio. Dit met als thema: ‘de toekomst van
de kerk - de kerk van de toekomst in de
Euregio?’. Aalmoezenier Hub Vossen van
de Dienst Kerk en Samenleving vat de
opvattingen samen als het gaat over de
manier waarop geloofsgemeenschappen
toekomstig in de wereld moeten staan
Begin juli doorkruiste gouverneur
Theo Bovens als stagiair bij de
Dienst Kerk en Samenleving de
provincie Limburg. Tijdens die dagenlange
tocht bezocht hij tal van sociaal-maatschappelijke en diaconale projecten. Maar
meer nog: op deze plekken voerde hij
niet alleen gesprekken maar werkte hij
ook daadwerkelijk mee met bewoners,
gasten en vrijwilligers van al deze projecten. Zijn motivatie om deze stage te lopen omschrijft hij zelf: “Maar ik vind het
ook belangrijk om, als gouverneur van alle
Limburgers, ook eens een kijkje te nemen
aan de kant van de maatschappij, waar
volop aan die maatschappij meedoen echt
niet zo vanzelfsprekend is”
Na jaren van voorbereiding en
overleg start in september een
grootscheepse restauratie van het
orgel in de Sint-Christoffelkathedraal in
Roermond. Het binnenwerk van het instrument wordt volledig gedemonteerd,
vernieuwd en waar mogelijk gerenoveerd.
Het project gaat ruim zeven ton kosten
en zal meerdere jaren duren. Op 7 september wordt het instrument voor de
voorlopig laatste keer bespeeld. Een
overzicht van de plannen
28
22
En verder
4 Liturgische kalender
4 Kathedraalkalender
5 Kolom bisschop
6 Loewende Klokken
16 Kruisen en Kapellen in Limburg
21 Carolushuis
24 Geschiedenis bisdom Roermond
27 Geloof in de praktijk
30 Agenda’s bisschoppen
31 Puzzel
SEPTEMBER 2014
DE SLEUTEL
3
LITURGISCHE KALENDER
ZONDAG 7 SEPTEMBER 2014
DRIEENTWINTIGSTE ZONDAG
DOOR HET JAAR
groen
eerste lezing : Ez.33,7-9
tussenzang : ps.95,1-2.6-9
tweede lezing : Rom.13,8-10
evangelie
: Mt.18,15-20
MAANDAG 8 SEPTEMBER 2014
FEEST VAN MARIA GEBOORTE
wit
eerste lezing : Micha 5,1-4a of Rom.8,28-30
tussenzang : ps.13,6
evangelie
: Mt.1,1-16.18-23 of 18-23
ZONDAG 14 SEPTEMBER 2014
FEEST VAN KRUISVERHEFFING
rood
eerste lezing : Num.21,4-9
tussenzang : ps.78,1-2.34-38
tweede lezing : Fil.2,6-11
evangelie
: Joh.3,13-17
MAANDAG 15 SEPTEMBER 2014
GEDACHTENIS VAN DE HEILIGE
MAAGD MARIA,
MOEDER VAN SMARTEN
wit
eerste lezing : Hebr.5,7-9
tussenzang : ps.31,2-6.15-16.20 ofwel
Sequentie “Stabat Mater”
(tekst na ‘gebed’)
evangelie
: Joh.19,25-27 of: Lc.2,33-35
ZONDAG 21 SEPTEMBER 2014
VIJFENTWINTIGSTE ZONDAG
DOOR HET JAAR
groen
eerste lezing : Jes.55,6-9
tussenzang : ps.145,2-3.8-9.17-18
tweede lezing : Fil.1,20c-24.27a
evangelie
: Mt.20,1-16a
ZONDAG 28 SEPTEMBER 2014
ZESENTWINTIGSTE ZONDAG
DOOR HET JAAR
groen
eerste lezing : Ez.18,25-28
tussenzang : ps.25,4-9
tweede lezing : Fil.2,1-11 of 1-5
evangelie
: Mt.21,28-32
4
DE SLEUTEL
SEPTEMBER 2014
MAANDAG 29 SEPTEMBER 2014
FEEST VAN DE HH. MICHAEL, GABRIEL EN RAFAEL, AARTSENGELEN
wit
eerste lezing : Dan.7,9-10.13-14 of
Apok.12,7-12a
tussenzang : ps.138,1-5
evangelie
: Joh.1,47-51
Kathedraalkalender
H. Missen
Zaterdags om 17.30 uur en zondags om 11.30
uur.
Openstelling kerk
De kathedraal is dagelijks geopend van 14 tot
17 uur.
WOENSDAG
1 OKTOBER 2014
GEDACHTENIS
VAN DE
H. TERESIA VAN
HET KIND JEZUS.
MAAGD EN
KERKLERARES
wit
eerste lezing : Job 9,1-12,.14-16
tussenzang : ps.88,10b-15
evangelie
: Lc.9,57-62
DONDERDAG 2 OKTOBER 2014
GEDACHTENIS VAN DE
HH. ENGELBEWAARDERS
wit
eerste lezing : Ex.23,20-23a
tussenzang : ps.91,1-6.10-11
evangelie : Mt.18,1-5.10
ZATERDAG
4 OKTOBER 2014
GEDACHTENIS
VAN DE
H. FRANCISCUS
VAN ASSISI
wit
eerste lezing : Job 42,1-3.5-6.12-17
tussenzang : ps.119,66.71.75.91.125.130
evangelie
: Lc.10,17-24
ZONDAG 5 OKTOBER 2014
ZEVENENTWINTIGSTE ZONDAG
DOOR HET JAAR
groen
eerste lezing : Jes.5,1-7
tussenzang : ps.80,9.12-16.19-20
tweede lezing : Fil.4,6-9
evangelie
: Mt.21,33-43
Torenbeklimming
Elke zaterdag om 14.30 uur en 15.30 uur
(entree: € 2,50 per persoon).
In de komende weken vinden in de SintChristoffelkathedraal te Roermond de volgende
bijzondere vieringen of activiteiten plaats:
Zondag 7 september
11.30 uur Eucharistieviering met vocale
medewerking van de schola Sancti Christofori
en met muzikale medewerking van organist
Jean Pierre Steijvers die tijdens deze viering
voor de laatste maal het grote orgel van de
kathedraal bespeelt, dat daarna voor meerdere
jaren wegens een grootscheepse restauratie zal
zwijgen.
Donderdag 11 september
18.00 uur Nightfever: evangelisatieviering in en
om de kathedraal (tot 21 uur)
Zaterdag 13 september
14.00 uur Light-time: evangelisatieviering in
het Mariakoor van de kerk met onder meer
eucharistische uitstelling.
Zondag 21 september
11.30 uur Eucharistieviering met vocale
medewerking van de Schola Cantorum van het
Ward Instituut en de vrouwenschola Choeur
Gregorian de Paris, bij gelegenheid van het
50-jarig bestaan van eerstgenoemde schola.
Zaterdag 4 oktober
18.30 uur Pontificale eucharistieviering door
hulpbisschop Everard de Jong met vocale
medewerking van een gelegenheidskoor bij
gelegenheid van de aansluitende fakkelbidtocht
naar het Mariabedevaartsoord Kapel in ‘t
Zand (let op: geen H. Mis om half zes).
Rondleidingen op afspraak
Parochiegroepen die graag een op de interesses
van de groep gerichte rondleiding door de
kathedraal zouden willen hebben, kunnen
daartoe contact opnemen met persdienst@
bisdom-roermond.nl
Website
Kijk ook eens op www.kathedraal-roermond.nl
COLOFON De Sleutel
Maandelijks magazine over geloof
en leven.
SUSTEREN
Uitgave
Kerkelijke Stichting Verkondiging
van het bisdom Roermond.
Verschijnt 11 maal per jaar.
Een (post)abonnement kost
€ 29,00 per jaar
Het is dit jaar 1300 jaar geleden
dat Pepijn van Herstal
en zijn vrouw Plectrudis
kerk en klooster in Susteren
schonken aan bisschop Willibrord.
Redactie
Frans van Galen (hoofdredacteur)
Gijsbrecht Dieteren
Redactiemedewerkers
Drs. Ton Storcken sma (Missie)
Drs. Hub Vossen (Kerk en Samenleving)
Drs. Francis Keyers (Psychologie en
Levensbeschouwing)
Dr. Paul Hamans (Geschiedenis)
Matheu Bemelmans (Kruisen en Kapellen
in Limburg)
Redactieadres
Neerstraat 49, 6041 KB Roermond;
tel. 0475-386821; fax 0475-386847
e-mail:
[email protected]
Vormgeving en druk
Drukkerij Hub. Tonnaer b.v.
Kelpen-Oler
Administratie/Abonnementen De Sleutel
Postbus 470, 6040 AL Roermond
tel. 0475-386860; fax 0475-386850
e-mail:
[email protected]
Foto’s
Foto-archief bisdom Roermond
Redactiemedewerkers De Sleutel
Advertenties
Borgerpark Media
Vlodropperweg 62
Postbus 8027, 6060 AA Posterholt
tel. 0475-711 362
e-mail: [email protected]
www.borgerparkmedia.nl
Een abonnement kan elk moment ingaan en
wordt automatisch verlengd, tenzij vier
weken voor het einde van een kalenderjaar
wordt opgezegd. Ter voldoening van het
abonnementsgeld wordt u automatisch een
acceptgirokaart toegezonden.
Adreswijzigingen gaarne vier weken van
tevoren met vermelding van het oude en
nieuwe adres of door middel van gewijzigde
adresband.
Dat betekent dat zeker sinds die tijd
de mensen in die streek
Jezus Christus en zijn evangelie
hebben leren kennen
en wilden leven met Hem als richtsnoer.
Dezer dagen vindt in Susteren
de zevenjaarlijkse Heiligdomsvaart plaats.
Met feestelijke liturgie,
met een tocht door Susteren,
waarin de relieken van de Susterse heiligen
worden getoond en meegedragen
en met een openluchtspel.
In dat spel komt elke keer aan de orde:
waarom de heidenen die Jezus niet kenden
Zijn weg naar God zouden aannemen.
Een groot gezelschap uit de Susterse bevolking
neemt elke zeven jaar deel aan dat spel
en van generatie op generatie
wordt zo een fundamentele catechese doorgegeven.
Immers zijn de vragen van de mensen
die indertijd Willibrord ontmoetten,
niet erg gelijkend op de vragen
van de mensen van alle tijden:
“Waar kom ik vandaan en waar ga ik naar toe?”,
en “Hoe moet ik leven?”.
Het is mijn vaste overtuiging,
dat zolang als er mensen zullen leven op aarde,
er altijd mensen zullen zijn
die voor het antwoord op deze vragen
Jezus Christus zullen noemen en belijden
als “dé Weg, dé Waarheid en hét Leven.”
Soms zullen ze die naam noemen
vol vertrouwen en kracht, wellicht wat triomfantelijk.
Soms eerder met tranen van de hoop.
© IBR ISSN 0167-3610
Het bisdom Roermond is via het
internet te bezoeken op het adres:
www.bisdom-roermond.nl
www.de-sleutel.nl
+ Frans Wiertz,
bisschop van Roermond
SEPTEMBER 2014
DE SLEUTEL
5
Loewende Klokken
BIJDRAGEN MATHEU BEMELMANS, GIJSBRECHT DIETEREN EN FRANS VAN GALEN
‘Nacht zonder dak’ ludiek en diaconaal
In de nacht van vrijdag 4 juli op zaterdag 5 juli werd in Venray de ‘Nacht zonder dak’ - afgekort NZD - gehouden. Jongerengroep CONNECT uit die plaats organiseerde voor de
tienergroep Rock Solid een ludieke actie met als doel geld inzamelen voor de stichting TEAR. Dit alles vond onder grote
belangstelling plaats in de achtertuin van de Paterskerk.
De Nacht zonder dak is enerzijds een leuke activiteit, maar
anderzijds ook een diaconale actie. De tieners sliepen namelijk een nacht in een zelfgebouwd krot en lieten zich daarbij
sponsoren. Het geld dat ze bij elkaar brachten, komt dit keer
ten goede aan de stichting TEAR. TEAR is de afkorting van
TEgen ARmoede. Zij heeft als doel het financieel mogelijk
maken van straatwerk in verschillende steden in de wereld,
zoals Rio, Nairobi en Mumbai.
Soberheid troef voor het goede doel
Wat de Nacht zonder dak inhield? De tieners mochten in de
tuin van de Venrayse Paterskerk dus hun krotten bouwen.
Velen slaagden erin om bijna ‘luxe’ verblijven van karton en
Proberen om een ‘luxe’ krot te bouwen…
plastic te maken. De activiteit stond verder in het teken van
soberheid. Zo was er een sobere maaltijd van rijst, bonen,
brood en water. De mobieltjes hadden velen thuis gelaten,
maar ze verzaakten ook aan de chips en frisdrank. Het uitgespaarde geld werd door de tieners geschonken aan het goede
doel. Daarvoor € 1000, - bijeen brengen was het streven.
Door sponsoring en spullen verkoop is het de tieners gelukt
om een mooi eindbedrag van €922, - bij elkaar te brengen.
Een prachtige prestatie!
Dit initiatief werd mede ontwikkeld vanuit het project M25 de naam M25 komt van Mattheüs 25 - dat momenteel door
Ellen Custers vanuit het bisdom Roermond gedragen wordt.
M25 is een project dat jongeren tussen 12 en 18 jaar uitdaagt
en ondersteunt om zich in te zetten voor de zwakkeren en
kwetsbaren in de samenleving die best een steuntje in de rug
kunnen gebruiken.
Meer info: www.mtwentyfive.nl
Prins Jaime bezocht
bisschop Wiertz
Prins Jaime de Bourbon de Parme heeft onlangs een bezoek gebracht aan bisschop Frans Wiertz. Deze ontving hem in het
Bisschopshuis te Roermond. Jaime werd in februari benoemd
tot Nederlandse ambassadeur bij de Heilige Stoel. Het bezoek
betrof dan ook een kennismaking van de nieuwe ambassadeur
met de bisschop. Prins Jaime (41) is de tweede zoon en het derde kind van prinses Irene. Hij werd in juli door zijn neef, koning Willem-Alexander tot ambassadeur beëdigd. De ambassadeur gaat met zijn gezin wonen in Rome. Hij is sinds vorig jaar
gehuwd met de Hongaarse Viktória Cservenyák. Ze hebben
een dochter, prinses Zita, die in februari geboren werd.
6
DE SLEUTEL SEPTEMBER 2014
Bisschop Wiertz begroet de nieuwe ambassadeur bij de Heilige Stoel (foto
bisdom Roermond)
Loewende Klokken
Landricuskerk verheven tot bedevaartskerk
Al sinds vele jaren komen regelmatig pelgrims uit
het binnen- en buitenland naar Echt om de heilige
karmelietes Edith Stein (Zuster Theresia Benedicta
a Cruce) te vereren. In het klooster van de Karmelietessen in de Bovenstestraat 48 leiden de zusters
daar nog altijd hetzelfde verborgen gebeds- en offerleven dat ook het levensideaal was van deze heilige.
Om dit intense gebedsleven zo min mogelijk te verstoren, vinden de heilige missen voor de pelgrims
uitsluitend plaats in de Landricuskerk, waar zich als
een kostbare relikwie Edith’s koormantel bevindt en
natuurlijk ook het prachtige Edith Stein drieluik.
Op aanvraag van pastoor Kanke heeft de Congregatie voor de Eredienst in Rome een bijzonder privilege verleend: het misformulier van de heilige Edith
Stein mag voortaan (alleen in de Landricuskerk!) op
alle gewone liturgische dagen gebruikt worden als
zogenaamde Votiefmis voor de pelgrims.
Daarmee is deze kerk verheven tot bedevaartskerk
van internationale betekenis. Het bisdom RoerPastoor Kanke hangt de officiële oorkonde op, waarmee de Landricuskerk verheven
mond heeft er vanaf nu officieel een nieuwe bedewordt tot bedevaartkerk ter ere van de Heilige Edith Stein
vaartplaats bij.
(foto Stichting Dr. Edith Stein)
Meer informatie: www.edithstein.nl
Word vriend van Klein Lourdes
Veel mensen die naar
Lourdes zijn geweest,
zijn er door geraakt.
Geraakt door het gezamenlijke geloof van
mensen, geraakt door
de blijdschap van de
mensen. Geraakt door
de processies, de vieringen en de kaarsen, geraakt door de grot en
Maria. Zo is het nu
maar zo was het ook
voor pastoor Maessen
die in 1870 al naar
De bedevaartplaats “Klein Lourdes” is
Lourdes ging, slechts 12
er voor iedereen…
jaar na de verschijnin(foto bisdom Roermond)
gen van Maria aan Bernadette. Hij wilde dit
graag over brengen naar de mensen hier in Nederland, opdat zij dit ook mochten ervaren. Want hij begreep heel goed,
dat zeker in die tijd, mensen moeilijk even deze reis konden
maken. Daarom is hij in 1874 begonnen met de verering van
Onze Lieve Vrouw van Lourdes in Tienray. Heel snel daarna, in 1877, kreeg Tienray van Paus Pius IX de eretitel van
“Klein-Lourdes” en werd het een druk bezochte bedevaartplaats. En is dat nog gezien de ongeveer 30.000 kaarsjes die
ieder jaar bij Maria worden aangestoken. De bedevaartplaats “Klein Lourdes” is er voor iedereen en dat moet net
zoals in het grote Lourdes zo blijven.
Om die verbintenis met Lourdes maar ook met Klein Lourdes te versterken én de toekomst van de bedevaartplaats veilig te stellen, is de tegenwoordige parochieherder pastoor
Verheggen een groep “Vrienden van Klein-Lourdes” gestart. Deze groep “vrienden” worden op de hoogte gehouden van het reilen en zeilen van Tienray als bedevaartplaats.
Verder zijn er speciale vieringen en bijeenkomsten voor hen
en worden er speciale acties en aanbiedingen gedaan. Zij
bouwen zelf dan ook mee aan de toekomst van deze bijzondere bedevaartsplaats. Dit initiatief berust op een donateurschap waar iedereen aan mee kan doen. Vanaf 25 euro
per jaar wordt u al “Vriend van Klein Lourdes”.
Meer info en aanmelden kan via de website:
www.kleinlourdes.nl
SEPTEMBER 2014
DE SLEUTEL
7
Loewende Klokken
Bisschop ontmoet boeren
8
‘Het overdragen van een boerenbedrijf naar een volgende
generatie is niet altijd makkelijk. Jongeren hebben soms andere ideeën of willen dingen op hun eigen manier doen. Dit
kan wel eens tot conflicten leiden. Maar dit mag nooit aanleiding zijn om de draad met die nieuwe generatie door te
knippen. Er moet altijd ruimte blijven voor contact.” Dat
zei bisschop Frans Wiertz onlangs bij een bezoek aan leden
van de Limburgse Land- en Tuinbouwbond in Eys.
De bijeenkomsten voor oudere leden van de LLTB zijn ook
bedoeld om met elkaar te praten over het overdragen van
het boerenbedrijf en een zinvolle besteding van je tijd daarna. Want, zoals voorzitter Elly Roebroek van de LLTB het
samenvatte: “Boer zijn is een manier van leven.” In een korte toespraak tegen de aanwezige boeren en tuinders merkte
bisschop Wiertz op dat de problemen bij het overdragen
naar een volgende generatie niet alleen in de agrarische sec-
tor speelt, maar ook in de
Kerk. “Het is niet gemakkelijk om het geloof over te
dragen. Maar gelukkig hebben we met paus Franciscus
iemand die op een heel naEr was ook tijd voor een persoonlijk
tuurlijke manier het goede
gesprek (foto bisdom Roermond)
voorbeeld geeft door met
iedereen in gesprek te gaan
en altijd aandacht te vragen voor de armen en de zwakkeren.” Of het nu om een boerenbedrijf of om het geloof gaat,
de beste manier om jonge generaties te enthousiasmeren, is
volgens de bisschop “door aandacht voor mensen te hebben
en je hart te laten spreken.”
Het bezoek van bisschop Wiertz aan de ledenbijeenkomst
van de LLTB vond plaats in het kader van een reeks pastorale werkbezoeken die hij aflegt bij diaconale projecten in
Limburg.
Onderscheiding
Christoffelroute
Maria en Ad Gijzels uit Susteren hebben onlangs het feit
herdacht dat ze veertig jaar geleden in het huwelijksbootje
stapten. Het heugelijk feit zelf hebben ze op zondag 29 juni
jl. gevierd met een eucharistieviering met familie en vrienden. Deze viering werd vond plaats in de Kapel van De Zusters van het Kostbaar Bloed in Sittard en werd muzikaal opgeluisterd door de Schola Cantorum Sanctus Michael o.l.v.
Ad Gijzels zelf. Voorts waren beide dochters Mieke (viool)
en Cecile (sopraan) samen met vader Ad (orgel) verantwoordelijk voor de muzikale omlijsting van dit huwelijksjubileum. Natuurlijk hebben de cadeaus voor het echtpaar niet
ontbroken, maar Ad Gijzels zelf kreeg nog een bijzonder cadeau uit handen van voorzitter Antoine Jacobs van de Schola Cantorum Sanctus Michael. De
Schola staat sinds de oprichting onder
de bezielende, muzikale leiding van Ad
Gijzels. Echter, de staat van dienst op
muzikaal gebied van Gijzels is dermate
groot als o.a. organist en dirigent op
het gebied van de liturgie, dat de St.
Gregoriusvereniging in het Bisdom
Roermond hem het Ereteken voor BijAd Gijzels ontving het zondere Verdiensten heeft toegekend.
Ereteken voor Bijzon- Maar niet alleen op liturgisch gebied
dere Verdiensten van
heeft Gijzels zijn sporen verdiend. Ook
de Gregoriusvereniging als docent en cultuurambassadeur is hij
(foto Schola Cantorum
betrokken bij tal van projecten op loSanctus Michael)
kaal, regionaal en provinciaal gebied.
Voor Ad Gijzels is muziek vanzelfsprekend, maar hij is zich bewust dat het allemaal niet mogelijk
is zonder de steun van zijn vrouw Maria.
De vorig jaar door pastoor Huub van Horne uitgestippelde
en beschreven cultuurhistorische wandelroute van ruim acht
kilometer die Blitterswijck en Wellerlooi met elkaar verbindt
via een fiets- en voetveer is
sinds 24 juli bewegwijzerd
en van informatieborden
voorzien. Het startpunt van
de Christoffelroute is bij het
Mariabeeld op het grasperk
bij de zuidkant van de kerk
O.L.Vr. Geboorte te Blitterswijck met muren uit de
15e eeuw.
In de tuin van de pastorie en
bij de St. Annakapel die vijf- Een van de informatieborden van de
Christoffelroute (foto parochie
honderd jaar geleden geBlitterswijck)
sticht werd door Dirk van
Blitterswijck en Jutta van
Appeltern is een informatiebord geplaatst met een korte beschrijving van vijftien gedenkwaardige plekken en een luchtfoto waarop de route is ingetekend.
In Wellerlooi staat het infobord bij de voormalige noodkerk
aan de Rijksweg. Op die plek stond de oude St. Catharinakapel, voor het eerst vermeld in 1669. Van 1888 tot 1944 heeft er
de neogothische kerk gestaan. Op de bewegwijzeringsborden
staat een afbeelding van Christoffel en een pijl die de richting
aangeeft. Eenvoudige blauwwitte markeringen zijn aangebracht op palen.
De route die o.a. langs de kasteelruïne in Blitterswijck gaat en
in Wellerlooi voor een deel door de Maasduinen loopt staat
ook op de site www.parochie-blitterswijck.nl
DE SLEUTEL SEPTEMBER 2014
Loewende Klokken
Bisschop Wiertz zegende de nieuwe ramen
De bisschop feliciteert Renske Wijshoff met de ingebruikname van de
ramen, samen met gouverneur Theo Bovens (midden) en burgemeester
Peter Cammaert
Nieuwe ramen kathedraal onthuld
“Ook vandaag mogen we weer twee ramen in
gebruik nemen. Het is misschien vreemd om
dat zo te zeggen, maar die uitdrukking ‘in gebruik nemen’ past prima bij de bedoeling van
de afbeeldingen. Gebrandschilderde ramen zijn
immers meer dan alleen maar kunstvoorwerpen. Het zijn gebruiksvoorwerpen, hulpmiddelen om ons geloof beter te begrijpen, tot ons
door te laten dringen. Kerkramen zijn als het
ware een Bijbel voor nieuwsgierigen, een instrument om het geloof over te dragen, voorbeelden van visuele catechese.” Dat zei bisschop Frans Wiertz op 17 augustus bij de
onthulling van twee nieuwe gebrandschilderde
ramen in de kathedraal van Roermond.
De twee ramen zijn van de hand van de Franse
kunstenaar Jean Paul Raymond. De ramen vervaardigd door atelier Flos uit Steyl - sluiten
qua kleur en vorm aan op twee in 2010 door
hem gemaakte en geplaatste ramen. Dankzij
een fikse gift van een particuliere schenkster:
mr. dr. Renske Wijshoff-Vogelzang konden ze
gerealiseerd worden. Bij de onthulling en voorafgaande eucharistieviering waren honderden
gasten op uitnodiging van de schenkster aanwezig. Onder hen onder meer gouverneur Theo
Bovens, commissaris van de koning in de provincie Limburg, burgemeester Peter Cammaert
van Roermond en vanuit het Vaticaan curieprelaat mgr. Karel Kasteel.
De twee nieuwe ramen combineren twee thema’s. Gezien de plaats van de ramen is het eerste thema de doop. Daarom toont het linkerraam een artistieke weergave van de doopvont
die in de doopkapel, juist vóór het raam, staat.
Vanaf het doopsel gaat iedere christen zijn levensweg. Het tweede thema, een wens van de
schenkster van de ramen, is de pelgrimstocht
naar de heilige apostel Jacobus de Meerdere in
Santiago de Compostela. De mens uit het
doopbekken verandert in het rechterraam in
een pelgrim, voorzien van kruis en Jacobusschelp. Hij loopt op de pelgrimsweg onder het
teken en de bescherming van het kruis. Het samenvattend thema van beide ramen is dan ook:
ieders levensloop, een pelgrimstocht.
De nieuwe ramen die de kathedraal in de voorbije jaren rijk is geworden, werden mogelijk
dankzij giften van stichtingen, particulieren en
bedrijven. “Vanaf vandaag heeft deze kathedraal weer dertig gebrandschilderde ramen en
is daardoor geworden tot een staalkaart van
glasschilderkunst van maar liefst negen glazeniers,” aldus de projectleider van de stichting
Renovatie Kathedraal Roermond, Jac
Wijnands. Hij sprak de hoop uit dat “de acht
plekken waar nu nog wit glas in zit, ook binnen
afzienbare tijd in vele kleuren mogen stralen.”
SEPTEMBER 2014
DE SLEUTEL
9
KAIROS
Wat doet oud-Kairoscursiste Carla Windau in de praktijk?
‘Vanuit je hart met mensen bezig zijn’
Kairos, de catechistenopleiding van het bisdom
Roermond viert in deze
dagen het 20 jarig
bestaan. Voor ons aanleiding om Carla Windau, een
van de 52 oud-cursisten
die met een bisschoppelijke zending in Limburgse
parochies of instellingen
… ik voelde een diepe innerlijke rust in mij ontstaan, een vertrouwen en een vreugde die ik nog
niet eerder had gevoeld …
actief zijn, te portretteren. Om een indruk te
geven wat Kairos in
iemands eigen én voor het
parochiële leven kan bete-
Carla Windau uit het Noord Limburgse
Molenhoek is 46 jaar, gehuwd, moeder
van Max en Emma. Verpleegkundige
van professie. In de thuiszorg werkzaam
tot aan de geboorte van haar kinderen.
Vrijwilligerswerk en in toenemende mate kerkenwerk, nam zij op zich. Daartoe
liet zij zich vormen en opleiden door de
Kairosopleiding.
kenen.
TEKST FRANS VAN GALEN FOTO’S BISDOM ROERMOND
10
DE SLEUTEL
SEPTEMBER 2014
Niet echt een logische weg als je tenminste uitgaat van de geloofsopvoeding
in haar kinder- en jeugdjaren. Want die
was niet bestaande, zegt zij. “De initiatiesacramenten heb ik wel ontvangen
maar van huis uit ben ik verder niet
echt katholiek opgevoed. Maar als jongere ben je toch bezig met geloofsvragen. Om antwoorden te krijgen heb ik
me een tijd op andere geloofsrichtingen
georiënteerd. Maar vinden wat ik
zocht, nee dat lukte niet. Dus kwam ik
toch weer uit bij de katholieke kerk, ben
ik kerkelijk gehuwd en lieten we onze
kinderen ook dopen. Het ging nog een
beetje op automatische piloot… Dankzij de communievoorbereiding van onze
kinderen raakte ik meer en meer be-
trokken bij het geloof en ging ik ook
meedoen aan het inrichten van gezinsvieringen. Maar echt over de streep getrokken werd ik door de geloofscursus
‘Opnieuw beginnen’. Die werd gegeven
door onze parochiepriesters. Op een
manier die me intens raakte. Ik voelde
een diepe innerlijke rust in mij ontstaan, een vertrouwen en een vreugde
die ik nog niet eerder had gevoeld. Op
een manier die me ervan overtuigde dat
het mogelijk was een persoonlijke relatie met God aan te gaan.”
Hoog instapniveau
De cursus had haar wel duidelijk gemaakt dat zij als ‘cultuurkatholiek’ nog
een hele weg te gaan had. “In de zes bijeenkomsten van de geloofscursus in het
parochiecluster was me duidelijk geworden dat ik feitelijk maar weinig wist van
het geloof. We spreken dan over het
voorjaar van 2008. Links en rechts pik
je wel wat op, maar een echte kennisbasis had ik niet. Door mijn verlangen
daar verbetering in te brengen, kwam ik
op het spoor van de Kairosopleiding.
Met de wijsheid van nu kan ik zeggen
dat die stap eigenlijk te groot was. Begrijp me niet verkeerd: ik heb er veel geleerd en mijn groeiend geloof werd er
echt verdiept. Maar het instapniveau
was voor mij objectief gezien wel erg
groot. In de tweewekelijkse colleges
werd over zaken gesproken die ik niet
kende, die vreemd voor mij waren. Wat
we toen - en ik denk nu nog - in ons bisdom missen, is een cursus voor ‘herintredende’ katholieken die daar de basisprincipes en -waarden van het geloof
kunnen leren. Maar goed, ondanks de
instapproblemen heeft de opleiding me
heel veel gegeven. Zowel qua persoonlijke geloofsverdieping alsook de mogelijkheden en handvatten die je in de opleiding worden aangereikt om dat
geloof door te geven aan de mensen
van goede wil…”
Combinatie
Na de twee jaren durende basiscursus,
koos Windau voor de catecheserichting
van de opleiding om nog meer diepgang
te krijgen. Voor haar belangrijk was de
combinatie van opleiding en praktisch
parochieel vrijwilligerswerk. “Tijdens
de hele opleiding was ik al in onze parochies actief en kon ik hier ook mijn afsluitende stagejaar voltooien. Die combinatie van ‘leren’ en ‘doen’ werd door
mijn spiritualiteit en mijn gebedsleven
gevoed en vice versa. Zonder dat samenspel was ik, denk ik, niet zover gekomen als ik nu gekomen ben.”
Puntsgewijs heeft ze op papier gezet,
welke taken zij binnen de parochies vervult. Het is bijna één A-4tje vol! Het
staaft haar gezegde: “Ik denk dat ik op
welke manier dan ook bij alle facetten
van de parochiepastoraal betrokken
ben geraakt.”
In kort bestek geeft zij een overzicht
van wat zij op haar bordje had of heeft:
“Assistent voor de priester, lid van het
pastoraal team, ontwikkelen van catechesemateriaal, meewerken aan de
… dan ben je vanuit je hart met anderen bezig en dát pikken de mensen op …
voorbereiding of zelf catechese geven
aan volwassenen, betrokkenheid bij
kindercatechese, bij de liturgie, ziekenbezoek, optreden als lector, als collectant, verrichten van secretariaatswerk,
beheer van de website naar vorm en inhoud, redactielid voor het parochieblad, partime gastvrouw alsook huishoudelijk medewerkster in de pastorie
waar ik de parochiebibliotheek heb opgezet die ik ook onderhoud. Het gaat
inderdaad een stuk verder dan datgene
waar de Kairosopleiding je voor toerust. Daarom zie ik me nu ook meer als
pastoraal assistente dan catechiste.”
Organigram
“Een van de hoofdtaken in de voorbije
jaren,” zo geeft Windau vervolgens aan,
“was het samenstellen van een organisatiemodel voor de samenwerkende parochies Mook, Middelaar en Molenhoek
(MMM) samen met pastoor Rudo
Franken. Een organigram dat structuur
geeft aan de manier waarop bestuurlijke
en pastorale zaken ingericht worden om
goed voorbereid de toekomst in te kunnen gaan. Bovendien moest aan die opzet inhoud worden gegeven door werkgroepen in het leven te roepen en daar
mensen voor te zoeken. Daar is al en
wordt nu nog hard aan gewerkt. Als het
er om gaat nieuwe structuren op te zetten en werkbaar te maken, dan levert
dat bijna altijd voor- en tegenstanders
op. De materiële kant en de pastorale
kant bijvoorbeeld van een parochie, die
staan bijna per definitie op gespannen
voet met elkaar. Maar goed, dan zeg ik:
zonder pastoraat, zonder de betrokkenheid van mensen bij het geloof, is er op
termijn geen kerkgebouw, geen kerkbestuur meer nodig…”.
Omdat pastoor Rudo Franken enige
maanden geleden een benoeming aanvaardde in het bisdom Den Bosch, is in
het parochiecluster een overgangstijd
aangebroken. Omdat de MMM-parochies nu samengevoegd zullen worden
met de parochies van Ven-Zelderheide,
Ottersum en Misbeek, samengevat als
VOMMMM. In deze nieuwe situatie
werd Windau duidelijk geconfronteerd
met vragen over haar toekomstige
plaats in het geheel van het pastoraat.
Zij zocht raad en begeleiding te krijgen
SEPTEMBER 2014
DE SLEUTEL
11
KAIROS
vanuit de Kairosopleiding, maar daarbij ontkomt zij niet aan een punt van
kritiek. “Eigenlijk speelt dat al langer.
In de twee jaren nadat ik de bisschoppelijke zending in 2012 hebt ontvangen,
werd feitelijk geen invulling gegeven
aan de beloofde concrete hulp in het
veld, ook niet toen het voor mij in verband met het aangaan van het samenwerkingsverband MMM een spannende
tijd was. Helaas. Nee, dit aspect van de
opleiding mag wat mij betreft eens goed
tegen het licht worden gehouden in de
hoop dat er dan verbeteringen worden
doorgevoerd.”
wat ze daarmee zullen doen. Daar laten we ze helemaal vrij in.”
Onbekendheid
In het veld is de onbekendheid met het
fenomeen ‘catechist’ nog groot heeft
Windau gemerkt. “Zeker als je net begint, merk je dat mensen niet weten
wat ze van je kunnen verwachten.
Komt misschien ook omdat de naam
‘catechist’ doet denken aan de Afrikaanse kerken, aan een model dat hier
toch niet te copieren is. Ik vind de
term pastoraal assistent dan ook beter
en ook begrijpelijker voor de parochianen. Nog afgezien dat binnen mijn
hele takenpakket catechese niet de eerste plaats inneemt. Maar goed, omdat
ik me met veel zaken binnen de parochies bezig houd, wordt het voor de
mensen als vanzelf duidelijk wie je
bent, waar je voor staat en wat je doet.
Zichtbaarheid is daarbij een groot
goed. Daarom is mijn taak als huishoudster/gastvrouw op de pastorie
van groot belang vind ik. Daar kun je
heel veel contacten leggen.”
De vraag of haar ‘Kairosweg’ het gezinsleven beïnvloed heeft, kan zij zeer
positief beantwoorden. “Günter, mijn
man, heeft er nooit problemen mee gehad dat ik deze weg ben gegaan. Integendeel. Hij heeft me daarin altijd gestimuleerd en bemoedigd. Omdat hij
merkt dat ik dankzij Kairos en het
vrijwilligerswerk dat ik in de pastoraal
vervul, ben gegroeid. In mijn geloof
maar daardoor ook als mens. Wat de
kinderen betreft: die hebben we geprobeerd het goede voorbeeld te geven.
Nu zijn ze op een leeftijd gekomen dat
ze zelf de keuzes moeten gaan maken
12
DE SLEUTEL
SEPTEMBER 2014
… zonder pastoraat, zonder de betrokkenheid
van mensen bij het geloof, is er op termijn
geen kerkgebouw, geen kerkbestuur meer
nodig …
Ook de pastorale variant
Het werk in de parochies is omvangrijk en veelzijdig. Als je Windau
vraagt waar haar hart ten diepste ligt,
zegt zij: “Individuele begeleiding, dat
ligt me het meest na aan het hart. Het
betekent een stukje op weg gaan mensen die worstelen met levens- of geloofsvragen. Met hen om de tafel gaan
zitten, samen zoeken naar antwoorden, een stukje duidelijkheid proberen
te geven als het over geloofsvragen
gaat, dat is echt waardevol. Ach, zo
velen weten ook zo weinig over liturgie, eucharistie, de bijbel. Daarin de
weg wijzen vanuit mijn persoonlijke
geloofservaring, dat vind ik heel mooi
om te doen.”
Daarom verbaast het niet als ze vertelt
dat ze de voorbije twee jaren opnieuw
tweewekelijks het pad naar Roermond
is ingeslagen. “De pastorale variant
van de Kairosopleiding heb ik in die
tijd gevolgd. Want alleen de catechese
variant voldeed voor mij niet. Het
voelde niet compleet.”
Als ze de kern van haar werken in de
parochie moet omschrijven, komt ze
tot de volgende conclusie: “Je moet
voortdurend in gesprek proberen te
komen of in gesprek zijn met de mensen. Proberen ingangen bij hen te vinden waarmee je verder kunt gaan. Zoals bijvoorbeeld met de ouders rond
de eerste communie en het vormsel. In
die contacten je ogen, oren, hart open
houden, luisteren, stil zijn, verhelderen, niet de moed laten zakken. Direct
resultaat heb je zelden of nooit. Maar
op termijn kan je inbreng best een uitwerking hebben. Eigenlijk probeer je
alleen wat te zaaien. Daarbij: ik krijg
wel eens de opmerking: ‘Carla, jij
straalt gewoon!’. Dat komt omdat ik
zelf door de boodschap van Jezus geraakt ben. Dan ben je vanuit je hart
met anderen bezig en dát pikken de
mensen op.”
Aftasten en afwachten…
Wat de toekomst haar zal brengen, dat
is op dit moment nog een beetje onzeker. “Op dit moment heb ik een pas op
de plaats moeten maken. Want de
twee parochieclusters in de kop van
Noord Limburg hadden eerst ieder
een eigen pastoor. Na het vertrek van
Franken wordt er geen nieuwe pastoor
aangesteld voor MMM maar gaan de
zes parochies VOMMMM samen verder met één pastoor die ondersteuning
krijgt van een kapelaan en naar verwachting met één kerkbestuur. Om
van deze entiteiten één geheel te maken, dat is een groeiproces waarvan de
uitkomst nog niet helemaal duidelijk
is. Zoals ik al zei: in de afgelopen vier
jaar heb ik een pastoraatsstructuurplan opgesteld. Maar dat was voor de
drie parochies. Met zes parochies samen in een nieuwe situatie kan het een
heel ander verhaal worden. Voor mij is
het dus een tijd van aftasten en afwachten.”
Meer info over Kairosopleiding:
www.catechistenopleiding.nl
CULTUUR EN MEDIA
Pastoor Crutzen onderzocht historie van parochiekerk Klimmen
‘Remigiuskerk is een topmonument’
Duiden, verbanden leggen,
derzoeken.
Eigenzinnig is hij zeker. Zo te merken
een geuzenbenaming voor onze pastoor.
“Ik doe alles waar ik bang voor ben,”
legt hij de oorsprong daarvan bloot.
Een kernmerkend voorval dat hij zich
als de dag van gisteren herinnert maakt
dat duidelijk. “Ik liep als kind voor de
eerste keer langs het zwembad. Geen
zwemdiploma rijk. Ik was bang voor het
water. Dus sprong ik erin…” Zijn bruisende aanwezigheid maakt duidelijk dat
van een suïcidaal trekje geen sprake
was… Vasthoudend is hij ook. Daar
een voorbeeld van geven is ook niet
moeilijk. “Ik was een jaar of vijf, zes
toen ik wist dat ik priester wilde worden: niet pater, niet naar de missie en ik
zou niet trouwen. Op het moment dat ik
als twaalfjarige naar het kleinseminarie
wilde werd ik uitgelachen. Geloven was
voor mensen die psychisch niet in orde
waren … Dus besloot ik te zwijgen tot
ik meerderjarig was. Omdat de sfeer in
het gezin niet echt harmonisch te noemen was, nam een bevriend gezin mij
voor een flink deel onder hun hoede. De
man des huizes was archivaris. Ik kreeg
een kamer op het gemeentearchief van
Heerlen. Hij leidde mij in in het leven en
het ‘gestolde leven’, de geschiedenis. Het
bleek dat ik bijzonder veel gevoel had
voor archiefonderzoek. Ik vroeg mij af
of mijn idee om priester te worden wel
zuiver was. Had ik misschien angst voor
vrouwen? Riep ik mijzelf ? Dus ging ik
naar de Rijksarchiefschool in Utrecht
en sloot de opleiding met goed gevolg
af. Maar ja, het priesterschap bleef trekken…”
TEKST FRANS VAN GALEN
Hij zette de stap en de opleidingsjaren
aan eerst de HTP te Heerlen en vervolgens het Grootseminarie Rolduc mondden in 1982 uit in de priesterwijding. Jaren van pastoraat in Simpelveld en
Wijlre leidden tot de benoeming tot pastoor van Ransdaal en werk met betrekking tot de geschiedenis van het bisdom
Roermond en enkele jaren later tevens
als parochieherder van Klimmen.
interpreteren zijn termen
die in je hoofd opduiken
na een uurtje of wat praten met pastoor Frans
Crutzen. In de tegenwoordige tijd is hij pastoor van
de parochies in Klimmen
en Ransdaal. In de verleden tijd graaft hij. Heel
soms letterlijk, heel vaak
figuurlijk. Het laatst verrichte graafwerk levert
binnenkort een boek op.
Met daarin verrassende
conclusies uit zijn archeologisch, dendrochronologisch, en diepgaande
archief- en literatuuron-
… “bij mij groeide langzaam het ongelooflijke
idee, dat het schip van de kerk vanuit de
fundering tot aan de huidige daklijst uit de
Romeinse tijd stamt”…
Romeinse resten
De Theresiakerk van Ransdaal heeft de
parochieherder in de voorbije jaren al
een ander aanzien gegeven, de Remigiuskerk van Klimmen wekte bij hem andere interesses. Hij vertelt: “10 Jaar geleden werd ik benoemd in Klimmen.
Als pastoor probeer je zo gauw als mogelijk om je ook het kerkgebouw eigen
te maken. Tijdens dat proces kwamen
steeds meer vragen bij mij op. De belangrijkste: waarom een bouwwerk zoveel eeuwen geleden precies op de rand
van het plateau waarop Klimmen ligt
FOTO’S BISDOM ROERMOND/PAROCHIE KLIMMEN
SEPTEMBER 2014
DE SLEUTEL
13
plaatsen? Waarom niet in het midden
wat technisch gemakkelijker was en financieel goedkoper? Waarom was het
huidige kerkgebouw zo asymmetrisch
gebouwd? Wat over de kerk gepubliceerd was, gaf op die vragen geen antwoord. Ze waren ook nog nooit gesteld.
Bovendien moet de kerk gerestaureerd
worden en uit ervaring weet ik dat goed
onderzoek op voorhand heel wat geld
kan besparen. Dus ben ik zelf aan het
onderzoeken geslagen. Bij archeologisch onderzoek in 1984 waren huishoudelijke aarden gebruiksvoorwerpen
uit de 2/3e eeuw na Christus aangetroffen in de bodem van de kerkvloer. Romeinse dakpannen bleken oorspronkelijk in alle vensters van de lichtbeuk te
hebben gezeten zo lieten foto’s uit 1906
zien. Die kwamen ook tevoorschijn uit
opgaand muurwerk van de kerk bij het
aanbrengen van een nieuwe sokkel voor
het beeld van Sebastianus. Tijdens het
onderzoek groeide bij mij langzaam het
ongelooflijke idee, dat het schip van de
kerk vanuit de fundering tot aan de huidige daklijst uit de Romeinse tijd stamt.
Dat het oorspronkelijk deel uitmaakte
van een burgus, uit de 2e en 3e eeuw na
Christus langs de 400 kilometer lange
Limus Belgicus, de weg van Bavay naar
Keulen! Langs de grens van het rijk
langs Rijn en Donau had men eerst
houten en later stenen torens gebouwd
met tussenafstanden van 300 tot 1000
meter. Met vlaggen of, als het donker of
mistig was met vuur- of hoornsignalen
kon nieuws via deze torens heel vlug
over vele kilometers doorgegeven worden. Bij onraad was een verderop gelegen legereenheid al heel snel ter plaatse.
Als mijn stelling klopt, betekent dat dat
Klimmen de enige Romeinse burgus rijk
is op het platteland van West Europa
waarvan zoveel boven de grond bewaard is. De ontdekking van de aanwezigheid van een spitsgracht ter plaatse
ter beveiliging van het kampement, bevestigt mijn hypothese alleen maar.”
dingen tegen het licht van hun deskundigheid te houden. Hun finale conclusie
kwam mij op onverwachte manier ter
ore. Na het gedane werk gingen ze op
een terras bij de kerk wat drinken en
evalueerden zij mijn verhaal. Onze koster zat daar ook. Hij hoorde wat zij
dachten en kon mij hun conclusie meedelen: zij zagen niets in mijn bevindingen. Maar goed: geen trein rijdt zonder
dwarsliggers. Ik ben overtuigd van mijn
hypothese en blijf erbij. De conclusie
van het onderzoek is goed gefundeerd.
Er is nog niemand geweest die deze met
overtuigende argumenten heeft kunnen
ondermijnen…”
Aannemelijke hypothese
In zijn zoektocht naar de eerste bronnen met betrekking tot de (voorloper
van de) kerk kwam Crutzen ook in
Reims terecht. Want de kerkelijke historie van Klimmen begint daar weet hij te
vertellen. “Gerberga, koningin van
Frankrijk schonk in 968 haar domeingoed in Meerssen aan de machtige, rijke
en op dat moment spiritueel zeer hoogstaande abdij van Reims die de gedachtenis aan de apostel van de Franken,
Remigius, hoog hield. Vanuit Reims
werd in Meerssen rond 1135 een proosdij gesticht waaraan Benedictijner monniken waren verbonden. Zij vervingen
de kanunniken die voorheen aan die
kerk verbonden waren maar in de omgeving nauwelijks pastoraal werk verrichten en weinig geestelijk niveau hadden. Rond 1135 begonnen de monniken
in onder andere de omgeving van Klimmen te ontginnen wat nog niet ontgonnen was. Daar troffen ze een bouwvallig
oud gebouw aan en herbouwden dit tot
een kerk. Het werd een driebeukige basilica met een rechthoekig gesloten koor
met daarachter - zeer ongewoon - de sacristie. Dat deze kerk in het midden van
de 12e eeuw is ontstaan, is te bepalen
op grond van profiellijsten in de kerk en
de toen aangebrachte nieuwe daklijst.
Herman van Witham stak in de winter
van 1287/1288 het gebouw tijdens de
Limburgse successieoorlog in brand.”
Het zou enige tientallen jaren duren
voordat Klimmen weer een goed bede-
De aldus ontstane idee en gevormde
mening verdient het om getoetst te worden meende pastoor Crutzen. Daarom
nodigde hij archeologen uit Amersfoort
uit om de zaak in ogenschouw te komen
nemen. Crutzen herinnert zich dat bezoek en geeft het een anekdotisch karakter: “Een drie man sterke delegatie
kwam naar Klimmen om mijn bevin-
De Remigiuskerk in Klimmen nu en - als inzetjes - de kerk in 1888 en in 1981
TEKST WIM VAN MEIJGAARDEN | FOTO’S BISDOM ROERMOND
14
DE SLEUTEL
SEPTEMBER 2014
Monniken vervangen
kanunniken
huis rijk was. Op een heel aparte manier
kan Crutzen daar een tijdsbepaling aan
geven. “Ik heb een dendrochronologisch onderzoek - het dateren van houtmonsters aan de hand van jaarringenonderzoek/red. - laten verrichten op een
bewaard gebleven torenbalk die vanaf
de herbouw de torenconstructie
schraagde. De deskundige conclusie: de
balk stamt uit de zomer van 1324.
Daarmee is ook de vraag opgelost naar
de datering van de herbouw van de
kerk. Het duurde meestal zo’n veertig
jaar voordat een dorp zo’n totale verbranding te boven kwam. Het laatste
dat werd herbouwd was meestal de
kerk. Daarbij werd een zijbeuk niet
meer hersteld omdat het aantal inwoners niet meer zo groot was.”
Cuypers versus De Stuers
Aan de kerk werd tot 1828 niet echt
veel veranderd of aangepast. Maar dan
breekt een in de ogen van pastoor Crutzen kritieke fase aan. “In het midden
van de negentiende eeuw is de kerk
bouwvallig en staat de toren op instorten. Bovendien is de kerk te klein geworden om alle gelovigen verantwoord
te kunnen herbergen. Maar ja, wat kan
een arme parochie inbrengen om in die
toestand verandering te brengen. Het
was echt geen vetpot als je de cijfers
ziet: van 33 gulden moesten de priester,
de koster, de kapelaan en het gebouw
onderhouden worden. Toch werd het
proces in gang gezet om een nieuwe
kerk op te richten. Pierre Cuypers zou
daarvoor moeten tekenen. Ter oriëntering kwam hij in 1881 naar Klimmen.
In gezelschap van zijn vriend Victor de
Stuers. Gelukkig maar. Want deze laatste voelde intuïtief aan dat er iets bijzonders met het gebouw aan de hand
was zonder het echt te kunnen duiden.
Hij pleitte voor restauratie en uitbreiding van de kerk. Na jaren van sparen
en dankzij een forse rijkssubsidie van fl.
18.000,- ,waar De Stuers voor had gezorgd, werd daar in 1906 mee begonnen
naar ontwerpen uiteindelijk van Jos
Cuypers. Restaureren in die tijd betekende: complimenteren naar een vermeend – wellicht nooit bestaand – ideaalbeeld. Op grond van de
funderingsresten werd het gebouw uit-
gebreid, maar door onwetendheid en
verkeerde interpretatie is dat niet goed
gebeurd. Het gebouw is bewaard gebleven maar totaal misvormd. Alle sporen
uit het verleden zijn uitgewist. Uit de
bouwstrijd tevoorschijn kwam een neoromaanse kerk met gotische elementen.
Al is het - gezien de reputatie van Cuypers -gelukkig niet echt neogotisch vermassacreerd.”
Rijkdom koesteren
Blij en tevreden is pastoor Crutzen dat
veel gegevens vanaf de kerkstichting en
al het gebouw en verbouw aan de kerk
steeds duidelijker met elkaar in verband
kunnen worden gebracht. “Dat heb ik
van mijn oude leermeester Van Hommerich geleerd: elk gebouw vertelt zelf
zijn eigen verhaal.” Aan de hand van
een oude foto van de kerk laat hij zien
wat hij bedoelt: “Hier zie je een muur.
Naar die muur kun je niet alleen kijken.
Nee, die muur kun je lezen. Want iedere
menselijke ingreep laat sporen na. De
metselmethoden, de soorten steen die
zijn gebruikt; allemaal aanwijzingen om
achter de levensloop van die muur te
komen. Het biedt de mogelijkheid om
de geheimen aan het gebouw te ontfutselen. Ik denk dat iemand als De Stuers
ook op die manier gekeken heeft. Mede
daaraan heeft Klimmen het te danken
dat het een topmonument als de Remigiuskerk - en dat vanuit religieusgodsdienstige en cultuurhistorische optiek rijk is.”
Al beseft pastoor Crutzen terdege dat
het niet aan gaat om zich alleen in die
rijkdom te koesteren. Want enigszins
zorgelijk kijkt hij naar de tegenwoordige staat van de kerk: “Zij moet gerestaureerd worden aan vooral de buitenkant: de toren, het voegwerk, de daken,
de afwatering, de ramen, de verlichting,
de verwarming, het stukwerk en schilderwerk, allemaal zaken die de aandacht zouden moeten krijgen. De rapporten van de Stichting
Monumentenwacht liegen er niet om.
Maar we zitten in een tijd dat moeilijk
aan geld te komen is voor een dergelijk
project. Dus zal die opknapbeurt er
voorlopig wel niet kunnen komen.”
Schriftelijke aanmelding voor het
boek “Klimmens kerk: een topmonument!” via: Kerkbestuur H.
Remigius, t.a.v. H. Houppermans, Schoolstraat 6, 6343 CE
Klimmen of per e-mail: [email protected] met vermelding van: naam en voorletters, adres, postcode en
woonplaats en het aantal boeken
en of u wel of geen opname in de
intekenlijst wenst. De inschrijftermijn eindigt op 15 oktober
2014.
Het ingebonden boek - voorzien
van een harde kaft - telt ongeveer
275 bladzijden, is rijkelijk geïllustreerd met kleur- en zwart-wit
afbeeldingen en voorzien van indexen op plaats- en familienamen; het kost € 24,95 per stuk.
Het boek is alleen door intekening vooraf verkrijgbaar en verschijnt eind november in een beperkte oplage. Wenst u het boek
per post te ontvangen dan dient
u € 4,95 extra te voldoen. Uw inschrijving is geldig vanaf het moment dat het kerkbestuur de kosten van het boek en de eventuele
portokosten heeft ontvangen op
bankrekeningnummer NL84 RABO 0125 9055 13 ten name van:
Kerkbestuur H. Remigius te
Klimmen, onder vermelding van
het aantal exemplaren waarvoor
u hebt ingeschreven. Een batig
saldo gaat naar het restauratiefonds van de kerk. Het is mogelijk om het boek vanaf eind november 2014 dinsdags tussen
15.00 - 17.00 uur af te halen in
de pastorie te Klimmen, Schoolstraat 6, te Klimmen; tel. 045 4051288 of na de eucharistievieringen in de sacristie van de
parochiekerk.
SEPTEMBER 2014
DE SLEUTEL
15
Kruisen, kapellen en devoties in Limburg
Langs ’s Heeren Wegen:
De pijn van Maria
TEKST EN FOTO: STICHTING KRUISEN EN KAPELLEN IN LIMBURG/MATHEU BEMELMANS
16
DE SLEUTEL
SEPTEMBER
JANUARI 2014
2014
Wie: Onze Lieve Vrouw van Smarten
Wat: Kapel
Waar: Sevenum
Wanneer: 2e helft 18e eeuw
Waarom: 15 september: gedachtenis O.-L.-Vrouw van
Smarten
Hoe vaak zien we de beelden niet in het journaal: Moeders die hun vermoorde zoon in hun armen houden?
Het blijft elke keer weer een hartverscheurend tafereel.
Het kind dat je gedragen en gebaard hebt, dat je gevoed
en opgevoed hebt te moeten afstaan aan de willekeur
van vechtersbazen. Een mensenleven, ten prooi gevallen aan het geweld van machtswellustelingen of ideologische scherpslijpers.
De icoon bij uitstek voor de pijn die moeders, ouders,
om hun kinderen kunnen voelen, is de beeltenis van
Maria als Onze Lieve Vrouw van Smarten. Hoeveel
heeft zij niet om haar zoon geleden? Het begon al bij de
lijdensvoorspelling door de oude Simeon, direct gevolgd door de vlucht met het kind naar Egypte. Enkele
jaren later moet Maria zich enorme zorgen hebben gemaakt, toen Jezus als 12-jarige opeens verdween in de
tempel. Maar de schrik zal haar pas echt om het hart
zijn geslagen, toen ze haar volwassen zoon zijn kruis
zag dragen op weg naar Golgotha, waar hij enkele uren
later een wrede dood stierf. Haar restte niets anders
dan te treuren bij het dode lichaam en hem in een graf
te leggen.
De zeven smarten van Maria markeren het leed om
haar Zoon. Maar ze bieden ook inspiratie om er ons
eigen lijden in te herkennen en troost te zoeken bij de
Moeder Gods. Kunstenaars voelen dat al eeuwenlang
goed aan. Hoeveel prachtige taferelen van de Pièta kennen we wel niet? Die van Michelangelo is natuurlijk onovertroffen. Maar ook in Limburg slaagden kunstenaars erin om in de pijn van Maria ook onze pijn en
ons verdriet te vangen. Zoals dit prachtige beeld in de
Vrietskapel bij Sevenum. De kapel stamt waarschijnlijk
uit de tweede helft van de 18e eeuw, al vermeldt een
briefje in het witgepleisterde gebouwtje dat dit er misschien al van vóór 1600 staat.
Doet het ertoe? Pijn en verdriet zijn van alle eeuwen.
Net als moeders die zich zorgen maken om hun kinderen. Goed dat er plekken zijn om dan even naartoe te
gaan, een kaarsje aan te steken en al je zorgen bij Haar
neer te leggen.
Het lijden van Maria wordt als sinds de Middeleeuwen
in de Kerk herdacht. Dit jaar is het precies 200 jaar geleden dat paus Pius VII deze gedachtenis vaststelde op
15 september, daags na het feest van Kruisverheffing.
Eerst het leed van de zoon, gevolgd door het verdriet
van de moeder. Ach, zo zal het altijd wel blijven gaan.
Kijk vanavond maar naar het journaal.
SEPTEMBER 2014
DE SLEUTEL
17
KERK EN SAMENLEVING
De toekomst van de kerk - de kerk van de toekomst in de Euregio?
Parochies in verandering
Enige maanden geleden
werd wederom een
Euregionale oecumenische
conferentie georganiseerd
door de gezamenlijke
kerken in de Euregio. Dit
met als thema: ‘de
toekomst van de kerk - de
kerk van de toekomst in
de Euregio?’
Aalmoezenier Hub Vossen
van de Dienst Kerk en
Samenleving vat de
opvattingen samen als het
gaat over de manier
waarop geloofsgemeenschappen
toekomstig in de wereld
moeten staan.
TEKST HUB VOSSEN
FOTO’S KIRCHENZEITUNG AACHEN / THOMAS HOHENSCHUE
18
DE SLEUTEL
SEPTEMBER 2014
Prof. Henk de Roest sprak over het fenomeen van de snelle ontkerkelijking in West Europa
Ook al onderscheiden de kerken in de
Euregio zich sterk van elkaar op het
terrein van financiën, invulling van pastoraat en de structuur van de gemeenschappen was het zinvol om uitgebreid
stil te staan bij de vraag welke toekomst
de kerken in de Euregio hebben. In alle
drie de landen zijn de christelijke kerken echte volkskerken geweest. En in
alle drie de landen zien we in de laatste
decennia dat het aantal kerkleden op de
totale bevolking snel afneemt. Er is wel
nog een duidelijk onderscheid over welke betekenis deze ontwikkelingen hebben voor de parochies en geloofgemeenschappen. In Nederlands Limburg
vertaalt zich deze ontkerkelijking ook
meteen in een drastische afname van de
financiën, samenvoeging van parochies
en sluiting van kerken. Voor België en
Duitsland zijn er duidelijk andere veranderingen waarneembaar, maar men
kijkt ook met angst naar de ontwikkelingen die zich in de afgelopen jaren in
Nederland afgetekend hebben. Vele onzekere factoren tekenen zich ook in België en Duitsland af. Wat als de ‘Kir-
chensteuer’ verder afneemt? Als de
vergoedingen vanuit de staat voor de
kerken ingetrokken worden?
In de conferentie hebben we met name
stilgestaan bij de vraag naar de toekomst van de kerken. Zet de ledendaling door? Hebben de kerken in de nabije toekomst de samenleving nog iets
te zeggen? Betekenen zij in nabije toekomst ook nog iets in het leven van enkelingen? Wat moet de kerk doen om
met steeds minder middelen toch levensbegeleider van mensen te kunnen
blijven. Met deze vragen hield de Euregionale Oecumenische Conferentie zich
dit jaar bezig.
Concrete cijfers
In de ochtend sprak prof. dr. Henk de
Roest (PThU, locatie Groningen) over
het fenomeen van de snelle ontkerkelijking in West Europa. Aan de hand van
concrete onderzoekscijfers liet hij zien
hoe de ontkerkelijking in Nederland,
maar ook in Duitsland en België zich in
zeer rap tempo voltrekt. En eigenlijk al
voltrokken heeft.
Maar deze cijfers geven een teruggang
van de geïnstitutionaliseerde godsdienst
aan. Deze cijfers betekenen niet dat
mensen niet meer op zoek zouden zijn
naar een zinvolle invulling van het leven
en dat religie daarin afwezig zou zijn.
Men kan religieus zijn (er moet ‘iets hogers’ zijn) maar dat betekent nog niet
dat men daar een christelijke invulling
aan geeft in overeenstemming met de
boodschap die vanuit de christelijke
kerken uitgedragen wordt.
Kan een parochie van
betekenis zijn?
Emeritus bisschop Mgr. Aloys Jousten,
uit Luik, ging in zijn verhaal verder in
op de cijfers en de verhalen achter die
cijfers. Maar hij bood ook inzichten in
hoe parochies/gemeenten in de toekomst van betekenis kunnen zijn voor
gelovige mensen. De geloofsgemeenschap van vandaag de dag is al lang
geen uniforme werkelijkheid meer. Je
kunt een duidelijk onderscheid zien tussen gemeenschappen die als een sociale
groep functioneren, met familiale trekken en veel informele relaties en netwerken, met aandacht voor gezelligheid.
Maar de meeste parochies zijn in de afgelopen decennia verworden tot service
instellingen waarbij de vraag van de
dienstverlening voorop staat. Men
maakt gebruik van de kerkelijke/parochiële service momenten. Binnen deze
groep zijn diverse varianten mogelijk.
Varianten die te maken hebben met hoe
mensen zich persoonlijk aangesproken
voelen. Daarnaast zien we steeds meer
ook evangelische, ideële bewegingen
ontstaan. Gemeenschappen die programmatisch van aard zijn, handelend
vanuit een diepe overtuiging, gericht op
de waarde van het Evangelie en het
voor(t)leven daarvan in de samenleving.
Eigen benadering
Deze verschillende geledingen vragen
om een eigen benadering. En dat maakt
het pastorale en diaconale werk in de
parochies er niet eenvoudiger op. Zo
staan de parochies in de gehele Euregio
voor een boeiende, maar ook moeilijke
opdracht. Een opdracht om dat verhaal
van Jezus van Nazareth, die zijn volgelingen de opdracht gaf om alle volken
tot zijn leerlingen te maken, concreet in
te vullen. We kunnen constateren dat
parochies op vele verschillende manieren invulling proberen te geven aan deze opdracht. Met vallen en opstaan. En
vaak met heel veel spanningen binnen
parochies, maar ook binnen de werkers/
pastores in het pastorale veld.
Veel pastores hebben begrip voor hun
mensen, geven ruimte, handelen bovendien in overeenstemming met het evangelische begrip om ‘het geknakte riet
niet te breken’ en zijn vaak op zoek
naar ‘het verloren schaap’. Maar de parochie als geloofsgemeenschap van
christenen blijkt het toch vooral te moeten hebben van de mensen, die zich en-
Emeritus bisschop Mgr. Aloys Jousten, uit
Luik, bood inzichten in hoe parochies/
gemeenten in de toekomst van betekenis
kunnen zijn voor gelovige mensen
gageren met het Evangelie en hun hechte en vertrouwde gemeenschap. Zo zie je
dat iedere parochie een duidelijke eigenheid heeft. Getekend door de mensen
die er wonen. Gemaakt door de relaties
die er, wel of niet, zijn met verenigingen
en organisaties. Zo kan de ene geloofsgemeenschap een bindmiddel in de samenleving zijn en is de andere parochie
een naar binnen gekeerde groep parochianen, vervreemd van de samenleving
waarin ze parochie probeert te zijn.
Veranderingen in de
samenleving
Hub Vossen (rechts) bracht de in ons bisdom beginnende Franciscusgroepen als concreet
diaconaal voorbeeld naar voren
En al die veranderingen van het kerkelijk leven moeten uiteindelijk ook nog
eens afgezet worden tegen de veranderingen die in de samenleving in de Euregio te bemerken zijn. Trouwens de veranderingen op het kerkelijk erf staan
ook niet los van die samenleving. Ze
zijn uiteindelijk een onderdeel van die
snel veranderende samenleving. In het
middaggedeelte werd vooral gekeken
naar hoe een en ander zich nu daadwerkelijk verhoudt in die veranderende samenleving. Vanuit concrete maatschappelijke voorbeelden in de verschillende
gebieden van de Euregio werd gekeken
welke rol een parochie op basis van het
Evangelie, als bindend element kan spe-
SEPTEMBER 2014
DE SLEUTEL
19
len. En als de parochie die rol kan en
wil spelen of dat dan niet de vitaliteit
van de parochie ook nog eens kan bevorderen.
De vraag naar de betekenis van de parochie kan de parochianen mogelijk op
een natuurlijke manier samenbrengen
om zich op haar taak te bezinnen en te
overleggen welke concrete vormgeving
daaraan in de huidige maatschappelijke
omstandigheden en veranderende samenleving gegeven kan worden. Het
hebben van betekenis kan zo van cruciaal belang zijn voor het bestaansrecht
van een parochie.
Een intensief gesprek tijdens de studiedag
Conclusie
Een van de conclusies van deze studiedag was: het zou wel eens kunnen zijn,
dat wat meer nadruk op ‘dienstverlening/diaconie’ door de parochie voor de
samenleving, maar ook voor de parochie zelf van belang is. De parochie die
dicht bij de mensen staat, met mensen
op zoek gaat naar antwoorden op de
vele gecompliceerde vragen, noden signaleert onder de verschillende categorieën zoals ouderen en eenzamen, ouders van opgroeiende kinderen,
jongeren en jeugd, mensen in armoede.
Die wil inventariseren wat er in de samenleving al aan zorg en hulp wordt
verleend. Die wil verwijzen naar hulp
en zorgverlenende instanties en ermee
samenwerkt. Die wil oordelen waar tekorten zijn en daar waar nodig ook
concreet handelt. En uiteindelijk niet
aan de kant blijft staan. Die parochie
zou wel eens bestaansrecht kunnen hebben!
Vanuit de verschillende landen werden
zo concrete diaconale voorbeelden genoemd waarin de vitaliteit van parochies naar voren kwam. Vanuit Limburg werden met name de beginnende
paus Franciscusgroepen als voorbeelden aangehaald, maar ook daar waar
parochies hun kerkgebouw en/of pastorie daadwerkelijk ten dienste durven
stellen voor de gehele gemeenschap als
gemeenschapsruimte voor een dorp of
wijk. Dit heeft vaak een grote impact
op de totale gemeenschap.
Tentoonstellingstrilogie in Aken in teken van de Karolingische tijd
Macht, Kunst, Schatten
Tot 21 september zijn in dit herdenkingsjaar niet minder dan
drie, zeer bezoekwaardige exposities in Aken aan Karel de
Grote gewijd. Zij worden binnen de Akense palts gehouden
met als thema Macht, Kunst, Schatten. De curatoren tonen
aan hand van de nieuwste onderzoeksresultaten aan hoe de
staat en de maatschappij van de Karolingen functioneerden
en presenteren culturele topstukken uit deze tijd.
Macht: in de „Krönungssaal“ van het historische stadhuis,
waar ooit de koningshal van Karel de Grote stond, komen
de bezoekers meer te weten over de Akense palts als machtscentrum. Ze kunnen kennis maken met het sociale leven aan
het hof van Karel de Grote en zien de economische en politieke basis waarop de heerschappij van de keizer beruste.
Dankzij interactief Infotainment kunnen de geschiedenis en
de verhalen op een spannende en levendige wijze verteld
worden.
Kunst: in het „Centre Charlemagne“ kan de bezoeker 31
topkunstwerken uit de hofschool van Karel de Grote bewonderen. Deze uitgelezen verzamelstukken, die voor de
tentoonstelling terugkeren naar de plaats van herkomst, zijn
tegenwoordig de eigendommen van de grote musea van deze
wereld.
20
DE SLEUTEL
SEPTEMBER 2014
Schatten: de „Domschatzkammer“ exposeert kostbaarheden
uit haar eigen kerkelijke schat en vervreemd geraakte schatten die speciaal voor de tentoonstelling terugkeren. Op deze
pagina enkele voorbeelden van het gebodene. Meer afbeeldingen die op de tentoonstellingen te zien zijn vindt u op onze
achterpagina.
Meer info www.karldergrosse2014.de
Soissons-Evangeliarium, Johannes evangelist,
Hofschool van Karel de Grote, begin 9e eeuw, Paris,
Bibliothèque nationale de France
Haal het beste uit je kind én jezelf
Prijs:
Bestelnr.
€ 19,95.
0578
Hoe pas je het Deugdenproject toe? Annelies Wiersma heeft de theorie van ‘Het grote deugdenboek voor
ouders en kinderen’ tot leven gebracht. Ze vertelt in haar boek over de praktijk die ze zelf het beste kent: de
opvoeding van haar zoon. Samen ontdekken moeder en zoon de betekenis van allerlei deugden. Ook boeiend
voor leerkrachten, begeleiders in de kinderopvang en kindercoaches die met de deugdenaanpak aan de slag
willen en inspirerende voorbeelden uit de praktijk kunnen gebruiken.
Enkele reacties:
* Een praktisch en inspirerend boek. LIBELLE
* Wat een geweldige verrassing dit boek. Het leest als een trein. EDUCARE
* Met dit leuke boek ontdek je dat opvoeden geen eenrichtingsverkeer is. EZELTJE PRIK
* Een belangrijk boek voor gezin en school. NBD-BIBLION
* Dit is opvoeden met een gouden randje. OUDERS VAN NU
Een jaar met H. Paus Johannes Paulus II
365 indringende meditaties van Johannes Paulus II samengesteld door Tom Zwaenepoel
Prijs
€ 9,99
Bestelnr.
2940
Nieuwe editie van het boek Heb vertrouwen met teksten van Johannes Paulus II . Johannes Paulus II vertelt
op indringende wijze over God, Jezus en Maria en de hedendaagse mens. Hij getuigt ook over zijn eigen
leven in Kraków en Rome en behandelt thema’s die nauwelijks ter sprake komen in de berichtgeving over de
paus: het respect voor het leven, het geloof in de jeugd en de rechten van de mens. Johannes Paulus II ziet de
macht van de liefde als antwoord op het blinde geweld en de onmenselijke haat, die ook verbonden is met
elke vorm van extreem nationalisme, racisme en intolerantie.
Nieuw! - Van huis uit – Columns – Brechje Loenen
Bundeling van 101-en-meer columns door Brechje Loenen
Prijs:
€ 12,50
Bestelnr.
0567
Sinds de geboorte van haar eerste kind – nu twaalf jaar geleden – heeft Brechje Loenen columns over haar
gezin geschreven voor het Katholiek Nieuwsblad. Een chronologische selectie daarvan is opgenomen in dit
boekje. Brechje beschrijft grappige, ontroerende en serieuze momenten zoals die in elk gezin voorkomen.
Brechje en haar man Edwin vormen met hun drie dochters Cecile, Chiara en Denise een gezin waarin ook
het katholieke geloof heel concreet en met vreugde wordt beleefd in het leven van alledag.
Als een brandende toorts – Dr. Edith Stein
Prijs:
Bestelnr.
€ 20,00
0378
Als een brandende toorts : documentaire getuigenissen over Dr. Edith Stein (Zr. Teresia Benedicta a Cruce)
en medeslachtoffers / [voorw. J. de Warsage]. - Echt : Vrienden van Dr. Edith Stein, 1967 (Steyl : Missiehuis
Steyl). - 276 p., [9] p. pl. : ill. ; 24 cm
Herinneringen aan de Joods Duitse filosofe en lekentheologe (1891-1942), die in 1936 toetrad tot een
R.K.-klooster. Beschreven worden de jaren 1940-1942 toen zij vanuit het Limburgse klooster te Echt door
de Duitsers gearresteerd werd, haar houding t.a.v. de bezetting en haar deportatie naar Auschwitz
Centraal adres:
Postbus 980, 6040 AZ Roermond
T: 0475-386825 F: 0475-386806
E: [email protected]
Website: www.carolushuis.nl
Vermeld bij bestellingen svp het juiste bestelnummer.
SEPTEMBER
MEI2014
2014DE
DE SLEUTEL
SLEUTEL
21
KERK EN SAMENLEVING
Op werkbezoek met de gouverneur
Praten, luisteren én meehelpen
Het komt niet vaak voor
dat ik in mijn werk als aalmoezenier van sociale
werken een stagiair heb.
Maar begin juli had ik een
zeer bijzondere stagiair,
de Commissaris van de
Koning/ gouverneur Theo
Bovens.
Hij heeft met mij de provincie Limburg
doorkruist en tal van sociaal-maatschappelijke en diaconale projecten bezocht. Maar meer nog op deze plekken
ook daadwerkelijk meegewerkt en gesprekken gevoerd met bewoners, gasten en vrijwilligers van al deze projecten.
Een zeer bijzondere ervaring om een
bestuurder op deze manier de ‘zijkanten’ van de Limburgse samenleving te
laten zien. Gouverneur Bovens heeft
van al deze bezoeken een blog bijgehouden om zijn bevindingen op deze
manier graag met iedereen te delen. Hij schrijft zelf: ‘Als gouverneur van Limburg ontmoet
ik per jaar duizenden mensen van binnen en buiten Limburg. De meesten
zijn op een of andere manier ‘geslaagd’; ze hebben een hoge functie, ze
krijgen een onderscheiding of ze hebben een succesvol project afgerond.
Maar ik vind het ook belangrijk om,
als gouverneur van alle Limburgers,
ook eens een kijkje te nemen aan de
kant van de maatschappij, waar volop
aan die maatschappij meedoen echt
niet zo vanzelfsprekend is. Sommige
mensen hebben moeite met het maken
van keuzes en ze kunnen het tempo
van de maatschappij niet volgen. Ik
ben benieuwd hoe deze mensen toch
het hoofd boven water kunnen houden. En ik wil graag kennismaken met
de vrijwilligers die ervoor zorgen dat
deze mensen niet verdrinken in een
maatschappij die steeds sneller en veeleisender wordt. Het antwoord op deze
vragen heb ik geprobeerd te vinden tijdens een ‘maatschappelijke stageweek’.
Een week lang ben ik, zonder stropdas
en chauffeur, te gast geweest bij verschillende (vrijwilligers)organisaties. Ik
heb daar gepraat en geluisterd, maar
vooral ook de handen uit de mouwen
gestoken.’ Kijken in de keuken van..
… gouverneur van alle Limburgers …
TEKST EN FOTO’S HUB VOSSEN
22
DE SLEUTEL
SEPTEMBER 2014
Begin juli hebben we zo samen de provincie van zuid naar noord doorkruist.
Zo is de gouverneur te gast geweest bij
veel en vaak totaal verschillende sociaal-maatschappelijke en diaconale projecten. In Maastricht was hij o.a. te
gast bij het project ‘de Gouwe’. Gekeken in de keuken van het werk van de
SchuldHulpMaatje, hun verhalen en
ervaringen gehoord en zelfs aan een
tiental vrijwilligers die onlangs een
cursus afgesloten hadden een certificaat uitgereikt. En uiteindelijk heeft hij
op die dag meegekookt bij Resto van
Harte.
Een dag later heeft hij in Heerlen kennis gemaakt met enkele bewoners van
het Exodushuis. Met hen gesproken
over hun persoonlijke leven, maar ook
met hen gekeken naar hun toekomst en
verwachtingen die deze ex-gedetineer-
de van het leven hebben. ’s Avonds is
hij met de wijkpastor van het project
Wijkpastoraat de Vrank meegetrokken. Op bezoek geweest bij mensen die
daadwerkelijk aan de rand van de samenleving leven. Mensen die voor veel
instellingen en organisaties niet meer
bereikbaar zijn en als zorgwekkende
zorgmijders afgeschreven worden.
Heeft hij aan tafel gezeten in het project ‘Lief en Leed’ waar wekelijks door
een aantal vrouwen gezamenlijk gekookt wordt en samen gegeten wordt.
Ook hier heeft hij geluisterd naar de
levensverhalen van de mensen en ontdekt in welke vaak bizarre omstandigheden mensen hun dagelijks leven vaak
moeten leiden.
Bij het leger des Heils heeft hij een
middag gekeken in de keuken van deze
organisatie en met name kleding gesorteerd en de twee kanten van onze consumptiemaatschappij ervaren.
Na Heerlen heeft de gouverneur in de
Westelijke Mijnstreek het inloophuis
BieZefke en een project van allochtonen in Geleen bezocht. Ook op deze
plekken was hij actief betrokken bij de
verhalen van de aanwezige mensen. En
heeft hij zelfs deelgenomen aan een
taalcursus.
In Midden en Noord Limburg is hij
vervolgens een tweetal dagen meegetrokken en heeft hij kennisgemaakt
met projecten in Horst, Venlo en Roermond. Hij heeft op deze plekken de
zijkanten van de samenleving met eigen ogen mogen aanschouwen. Zo
heeft hij onder andere met de soepbus
soep uitgedeeld aan dak- en thuislozen
en is hij op bezoek geweest in het Majoor Bosschart huis in Roermond.
Blog
Om een totaal beeld van alle bezoeken
te krijgen wil ik u graag doorverwijzen
naar de blog van de gouverneur: www.
limburg.nl/Bestuur/Commissaris_van_
de_Koning/Maatschappelijke_stage_
juli_2014
Daar kunt u de belevenissen van iedere
dag terug lezen en beluisteren. Maar
ook een veelheid van foto’s zien.
Aan het eind van zijn blog geeft de
gouverneur nog enkele slotopmerkingen weer. Enkele van deze slotopmerkingen wil ik graag meegeven.
… ik heb daar gepraat en geluisterd, maar vooral ook de handen uit de mouwen gestoken …
Slotopmerkingen
Het is hem opgevallen dat al deze projecten gedragen worden door een
enorm aantal vrijwilligers. Hij spreekt
ook zijn dank uit voor al het werk dat
deze vrijwilligers dag-in-dag-uit doen.
Vrijwilligers die ontzettend goed weten
hoe ze kwetsbare mensen moeten aanspreken, weten te bereiken en samen
met hen op zoek gaan naar oplossingen. En al dat werk dat door deze vrijwilligers wordt gedaan, gebeurt in alle
rust. Voor ieder persoon wordt de tijd
genomen, wordt geluisterd naar de verhalen. In zijn bezoeken, maar ook in
de contacten die de gouverneur in deze
dagen zelf had met mensen, heeft hij
ervaren hoe heilzaam deze aandacht
voor mensen is. Voor mensen die in onze jachtige samenleving niet meer mee
kunnen komen. Aan de kant van de samenleving staan omdat ze het tempo
niet bij kunnen benen. Maar ook niet
de kracht en de mogelijkheid hebben
om zelfredzaam te zijn.
Hij was blij om zo’n groot vangnet van
vrijwilligers, maar ook professionele
organisaties tegen te komen. Organisaties die vaak op een voortreffelijke wijze naar elkaar doorverwijzen en samenwerken. En daarbij dé mens niet
uit het oog verliezen.
Opvallend vond de gouverneur de problematiek van schulden. Op veel plek-
ken was deze problematiek een steeds
terugkerend item. Schulden die mensen
in hun greep houden en waar ze vaak
geen uitweg meer uit zien. Omdat die
zelfredzaamheid ontbreekt, ze vaak digibeet en zelfs analfabeet zijn. Terwijl
de samenleving steeds meer vraagt en
alles veel ingewikkelder in elkaar
steekt. Mensen komen daardoor vaak
in een neerwaartse spiraal terecht die
moeilijk en zeker niet zonder hulp te
doorbreken is.
Het is slechts een kleine opsomming
van een aantal slotopmerkingen die de
gouverneur over deze week gemaakt
heeft.
Voor de gouverneur was het een bijzondere week. Maar het was zeker ook
een bijzondere ervaring voor de vele
vrijwilligers en mensen die betrokken
zijn bij de vele projecten dat een bestuurder op deze manier kwam luisteren, nee meer nog mee kwam helpen en
zelf ook de handen uit de mouwen
stak. Mensen waren verbaasd als hij de
aardappels ging schillen, de afwas deed
en daadwerkelijk de tijd nam om te
luisteren naar hun levensverhalen .
Chapeau!
SEPTEMBER 2014
DE SLEUTEL
23
GESCHIEDENIS BISDOM ROERMOND
Communicatie in het bisdom Roermond XIII
Het redactiebeleid
Terugblik na een jaar
Per 1 januari 1968 ging het Bisdomblad Roermond van start. Deze constructie zou niet succesvol blijken. Op
9 januari 1969 werd in Roermond een
vergadering gehouden van de redacties
van de samenwerkende bisdombladen
(Roermond, Den Bosch en Breda).
Hierbij waren aanwezig: mgr. P.
Moors; mgr. mr. W. Delhoofen; P.
Lemmen, secretaris van het bisdom
Roermond; pastoor H. Beex; rector J.
Beex; rector J. Dukker; F. Oudejans;
M. Vugts, directeur van het Bisdomblad Den Bosch; W. van Kempen
hoofdredacteur van het Bisdomblad
van Roermond. Verhinderd waren
mgr. Royackers, vicaris-generaal van
’s-Hertogenbosch, studentenpastor
Harry Haas (Heerlen) en Th. Dorenbosch uit ’s-Hertogenbosch (BAR
03.931 Communicatiemiddelen
03.942).
Het doel van de vergadering was het
bepalen van de koers van het redactiebeleid in 1969. Vicaris-generaal mgr. P.
van Odijk zond een schriftelijke bijdrage aan de vergadering waarin hij
zei, dat het Limburgse bisdomblad
“meer leven en informatie uit het bisdom van noord naar zuid” zou kunnen
aanreiken. Hij achtte de artikelen in
het algemeen gedeeltelijk “te lang en te
moeilijk voor de eenvoudige gelovige”.
Mgr. Moors merkte ter vergadering
op, “dat het toch de bedoeling is dat
het blad een sterk kerkelijke kleur
moet houden. Het uitgangspunt van
het blad moet binnen-kerkelijk zijn”.
Als beginsel zou het “meer pastoraal
dan theologisch” moeten zijn. Het zou
meer moeten “gaan in de richting van
de praktijk-informatie”. Het bisdomblad zou “over kerkelijk-godsdienstige
problemen een visie” moeten geven.
TEKST MGR. DR. P. HAMANS FOTO’S ARCHIEF
24
DE SLEUTEL
SEPTEMBER 2014
Naast binnenkerkelijke voorlichting
wilden de redacties iets meer gaan
doen aan het buitenkerkelijke aangrenzend terrein. Als voorbeelden werden
genoemd: jeugdvorming, ontwikkelingshulp, visie op moderne literatuur,
toneel, film, plaats van de kerk in de
recreatie, ziekenhuiswezen”.
schappelijk, te theoretisch” is. Artikelen zijn soms “te lang en te zwaar”.
“Lezers vragen korte, populair geschreven en bevattelijke artikelen. Redactionele kolommen konden meer gekruid worden met humor en wat
speelsheid in de tekst (…) De opmaak
zou wat luchtiger kunnen zijn”.
Gematigd progressieve
koers
Het verslag van de vergadering van 9
januari 1969 over de koers en de toekomst van het Bisdomblad toont hoe
moeilijk het bleef de juiste koers te bepalen. Moest het blad progressief zijn
of de gelovigen ondersteunen in hun
geloof en trouw aan de kerk; moest
het meer van theologische aard zijn of
eerder populair; moest het lange artikelen plaatsen of korte; moest het dagelijkse leven meer aan bod komen of
moest het blad zich strikt houden aan
binnenkerkelijke zaken?
Bij actuele onderwerpen zou meer informatie achter het nieuws gegeven
kunnen worden. Met name kunnen de
kerkelijke organen in het nieuws brengen “waar andere bladen weinig of
geen aandacht aan besteden”.
Over de opstelling van de bisdombladen in het geheel van de stromingen in
de kerk in Nederland werd gezegd: “In
kerkelijke zaken liefst een gematigd
progressieve koers aanhouden. De
schrijvers van ‘brieven aan de redactie’
komen vaak met boze opmerkingen.
Vinden het blad te progressief. Hoe
groot of klein dit percentage is, blijft
een vraagteken. Lezers die het met de
koers van het blad eens zijn, reageren
meestal niet. In het redactiebeleid
vooral pogen te verhelpen dat er ‘blokken’ gevormd worden. Zeer waardevol
– maar niet gemakkelijk – is het op
rustige wijze innemen van een gericht
bemiddelende positie tussen de beide
partijen. Voor- en tegenstanders aan
het woord laten. Ingezonden brieven
relativeren in het kommentaar. Ingezonden brieven die niet geplaatst worden met een waarderend begeleidend
schrijven retourneren”.
“Een beetje progressiviteit moet er
zijn. Men kan niet buiten de tijd gaan
staan”.
Leesbaarheid
Over de leesbaarheid van het blad
werd opgemerkt, dat de algemene indruk is, dat het “te moeilijk, te weten-
Opheffing van het
Bisdomblad
Na twee jaar samenwerking maakten
de oplopende financiële tekorten duidelijk dat dit concept niet lang meer
vol te houden viel. Uit een voorlopige
balans van 31 december 1969 bleek er
in 1968 een exploitatie tekort van f
32.500 te zijn geweest en in 1969 was
opnieuw een tekort van f 35.000. Het
bestuur van de Stichting Bisdomblad
vroeg het bisdom een exploitatiesubsidie voor het jaar 1969 van f 35.000.
Mgr. Delhoofen schreef in een nota
van 14 november 1969, dat het voortbestaan van het bisdomblad principieel afhangt van de vraag wat het bisdom financieel over heeft voor deze
vorm van communicatie (BAR 03.931
Communicatiemiddelen). Het blad
kan zichzelf niet financieren. Mgr.
Delhoofen voegde hieraan toe: “Het
is overigens niet verwonderlijk, dat
een Bisdomblad er niet kan komen.
Had men nog gehoopt de opheffing
van het Bidomblad tot 1 januari 1971
te kunnen uitstellen, op 13 april 1970
deelde de intussen tot algemeen econoom aangestelde mgr. W. Delhoofen
in de dekensvergadering mee, dat het
Bisdomblad per 1 juli 1970 om financiële redenen zou worden opgeheven.
Delhoofen bracht naar voren, dat naar
andere wegen van communicatie werd
gezocht. Daarbij werd gedacht aan samenwerking met parochie- en streekbladen (notulen van de dekensvergadering van 13 april 1970).
Zeker, als men voor ogen houdt dat
bijv. een Katholieke Illustratie het niet
kon halen, dat overigens aanleunde
tegen een bolwerk als De Spaarnestad
(grote uitgeverij in Haarlem, P.H.)”.
In november 1969 had het bisdomblad 9.400 abonnees. De abonnementsprijs was begin 1969 f 10,00 en
werd na het tweede kwartaal verhoogd tot f 13,75. Delhoofen was van
mening dat over het voortbestaan van
het blad slechts kan worden gedacht
als men de abonnementsgelden tot f
20,00 verhoogt.
Mgr. Delhoofen acht het belangrijk
“dat men zich uitspreekt over de
vraag: wordt het blad gelezen of niet?,
is het blad leesbaar?, men hoort wel
zeggen: er staat zoveel in, dat je je er
dood aan leest”. De opbrengst van de
advertenties valt “heel erg tegen”. De
acquisitie van advertenties was de opgave van de heer Weerts. Dit was niet
goed gelopen. Hij was bovendien ernstig ziek.
Bij de opheffing van het Bisdomblad
was dr. W. van Kempen de enige redacteur. Delhoofen merkt hierover
op, dat dit een moeilijke opgave is.
“Grote schrijvers als Godfried Bomans hebben al moeite met één artikel
per week”.
Tenslotte wijst mgr. Delhoofen erop
dat het contract met Den Bosch een
opzeggingstermijn heeft van drie
maanden.
Op 18 november 1969 schreef mgr.
Delhoofen een “vervolg op de nota
dd. 14 november 1969”. In minder
dan twee jaar had de Stichting Bisdomblad een passief vermogen opgebouwd van f 75.053. Per 1 november
1970 waren er ongeveer 9.400 abonnees. Hij meende dat er per 1 januari
nog slechts 7000 over zouden zijn en
dat slechts 5000 abonnees bereid zouden blijken een abonnement te betalen
van f 20,00. Delhoofen concludeerde,
“Het bestuur van de Stichting Bisdomblad is van mening dat besloten
moet worden de exploitatie van het
Bisdomblad Roermond te stoppen per
1 januari 1971”. De beslissing hierover was aan mgr. Moors.
De Katholieke Illustratie was vele tientallen
jaren het boegbeeld van de katholieke pers
maar het blad kon in de woelige zestiger jaren
van de vorige eeuw zijn positie niet meer
handhaven en verdween
Op 2 januari 1970 werd in het Bisdomblad van ’s-Hertogenbosch het tijdschrift van het dekenaat Tilburg opgenomen. Dit werd tot dan uitgegeven
door Stichting Rooms Leven in Tilburg. Pater J.G. Dukker O.F.M. legde
de noodzaak uit van het bestaan van
een bisdomblad naast katholieke en
niet katholieke kranten, radio en televisie. Hij wees erop dat deze andere
zaken lieten voorgaan als sport, politiek en plaatselijk nieuws. Zijn tweede
argument zei: “Bovendien heeft al
sinds jaren een zekere nivellering
plaats. De kranten en omroepen zijn
niet meer zo ‘kerkelijk’ als vroeger, zo
min als de lezers. Wie goed op de
hoogte wil zijn van vernieuwingen,
pakt het Bisdomblad” (Bisdomblad
3(1970), nr. 1, p. 1).
Ook al vergiste pater Dukker zich niet
in zijn analyse, de editie van een bisdomblad moest betaald worden. Daarvoor waren nodig: betalende lezers,
subsidies en andere inkomsten. In het
bisdom Roermond bleek het aan alle
drie de voorwaarden te ontbreken. De
relevantie van de kerk ging achteruit
en vele gelovigen volgden stromingen
die hun aandacht voor kerkelijke informatie deed tanen.
Op 2 juni 1970 ging een perscommuniqué uit waarin werd meegedeeld dat
mgr. P. Moors had besloten met de
uitgave van het Bisdomblad te stoppen. Het bestuur van Stichting Bisdomblad Roermond, die het tijdschrift
exploiteerde, achtte een voortzetting
van de uitgave niet langer verantwoord. Per 1 juli zou de uitgave worden beëindigd (ABR 51(1970)188189).
Het bisdomblad van het bisdom Roermond verscheen voor het laatst op 26
juni 1970. Het tijdschrift had onder
meerdere namen 23 jaar lang bestaan.
Meegedeeld werd, dat het bestuur van
de Stichting Bisdomblad Roermond
bleef zoeken naar wegen ten dienste
van “een goede communicatie-informatie en voorlichting over ons bisdom, over de kerk en wereld en ontwikkelingen die in en buiten de kerk
gaande zijn”. Het zoekt naar andere
mogelijkheden om deze communicatie
te verzorgen en verzoekt goede ideeën
aan het bestuur kenbaar te maken
(Bisdomblad 3(1970), nr. 24, 19 juni
1970, p. 1).
In het Bisdomblad van 19 juni 1970
deelde mr. W.P.H. Delhoofen als voorzitter van de Stichting Bisdomblad
Roermond aan de abonnees mee, dat
het blad in het tweede halfjaar van
1970 niet meer zou verschijnen. Mr.
Delhoofen poogde ook een verklaring
te geven voor de terugloop van de
abonnees en de opheffing van ‘Credo”
en ‘Bisdomblad’. Hij schreef: “Intussen kwam het weekblad vanaf 1963-
SEPTEMBER 2014
DE SLEUTEL
25
De laatste editie van het bisdomblad Den Bosch verscheen eind 2012
1964 terecht in de stormachtige ontwikkeling in de Kerk van Nederland.
Het kreeg tijdelijk wel eens het karakter van een opinieblad, voor velen acceptabel, voor velen echter ook reden
tot kritiek. Rustige kerkelijke bladen
kwamen steeds meer in de verdrukking tussen progressieve en conservatieve stromingen. De exploitatie werd
in de jaren 1965 tot 1967 steeds moeilijker. Een oplossing werd gezocht in
concentratie. Vanaf 1968 werd in de
zuidelijke bisdommen een samenwerking tot stand gebracht tussen Den
Bosch en Roermond, naderhand gedurende korte tijd uitgebreid met Breda.
Deze uiterste poging om een ‘Bisdomblad’ te behouden heeft het toch niet
gehaald. De exploitatie was niet sluitend te krijgen en na twee jaar was het
duidelijk dat een verdere uitgave van
26
DE SLEUTEL SEPTEMBER 2014
het weekblad niet meer verantwoord
was”.
Twee redenen gaf mgr. Delhoofen
aan: het bisdomblad ging ten onder in
de richtingenstrijd van de jaren zestig
en de financiële problemen die ontstonden als gevolg van de teruggang
van het aantal abonnees. De feitelijke
achtergrond van deze beide redenen
was de achteruitgang van het geloof
en de kerkbetrokkenheid van de Limburgers.
Laatste editie van het
Bisdomblad Roermond
In de editie van 19 juni 1970 werd aan
de abonnees het einde van de samenwerking meegedeeld tussen de bisdombladen van Roermond en ’s-Hertogenbosch. Het blad zou per 1 juli 1970 in
het bisdom Roermond niet meer verschijnen. Het bisdomblad van Den
Bosch stopte niet. Het verdwijnen van
het Bisdomblad Roermond wordt als
een gemis ervaren. De katholieke dagbladen houden er rekening mee dat
hun lezers maar een klein deel van het
kerkelijk nieuws interesseert. “Naar
onze mening zal de traditionele kerkelijke signatuur van deze bladen in de
toekomst nog meer vervagen.”
Meegedeeld werd, dat het bisdomblad
op “financieel-economische gronden”
eindigde. “Voor iemand, die om nog
iets meer geeft dan om eten en drinken, is het teleurstellend te moeten
constateren dat acht pagina’s Albert
Heijn elke week gratis huis aan huis
wèl kan, dit niet. De Nederlander betaalt zijn bladen zo goedkoop als hij
kan, en de journalist is volgens Simon
Carmiggelt, iemand die gedachten
mag schrijven op de achterkant van
een advertentie, die de lezer overigens
uiteindelijk zelf betaalt. Ja, en onze
bisschoppen zijn niet zo rijk als de
Duitse, die het blad Publik steunen
met 22 miljoen Duitse Mark per jaar.
Gelukkig maar.”
De laatste editie van het Bisdomblad
verscheen op 26 juni 1970. Het Bisdomblad van ’s-Hertogenbosch ging
verder. Toen hierin sinds 1972 de kerkberichten niet meer werden gepubliceerd, ging het abonneebestand snel
achteruit. Tot 2002 bleef het als weekblad verschijnen. Daarna werd het een
maandblad totdat het na 90 jaargangen in december 2012 voor het laatst
verscheen en werd opgeheven.
(wordt vervolgd)
GELOOF IN DE PRAKTIJK
Belgische bonbons
juist géén vergissing maar had Hij er
een bedoeling mee.
Als we nu eens die aardewerken overjas
kunnen accepteren en ophouden de
perfectie na te jagen, kunnen we eindelijk ontspannen ademhalen. Want
maakt niet juist die breekbaarheid ons
ontvankelijk voor Gods genade?
De dikke mevrouw moest van de dokter afvallen. Ze wilde dan ook niet
meer, (niet meer!) aan Belgische bonbons denken. “Hoor je? Niet meer aan
denken nu! Ik moet Belgische bonbons
nu echt helemaal vergeten hoor. Belgische bonbons zijn slecht, ik word heel
dik van die Belgische bonbons. Ik moet
geen Belgische bonbons meer in huis
halen.“
Het bleek de zekerste weg naar een obsessie voor .. jawel, Belgische bonbons.
Zo gaat het vaker in ons psychisch en
geestelijk leven. Het lukt bijna niet om
een slechte gewoonte te overwinnen. Je
voelt je gefrustreerd doordat je steeds
struikelt over dezelfde zwakheid. Je
kunt kwaad of ontmoedigd zijn omdat
je niet vooruit lijkt te komen en je gaat
het alsmaar harder proberen. Menig
cliënt blijkt zichzelf te veroordelen omdat hij al jarenlang worstelt met hetzelfde euvel.
Gelukkig heeft Paulus ons een paar
prachtige brieven nagelaten. Daarin
staat goed nieuws: God bewaart zijn
schat in aardewerken potten. Het gaat
bij dat aardewerk over ons, over ons
menselijk bestaan. Het zou natuurlijk
kunnen dat onze Schepper zich vergist
heeft in het materiaal. Aardewerk is
immers onvolmaakt, breekbaar, broos
en kwetsbaar. Maar misschien was het
Terwijl wij onze hartstochten, tekorten
en onvolmaaktheden met alle macht
proberen te bestrijden en er alle aandacht aan geven, bereiken we precies
het tegenovergestelde: het Belgischebonbon-effect. Het doet onze onvolmaaktheden namelijk reuze veel plezier
als ze zoveel aandacht krijgen. Door er
zoveel mee bezig te zijn worden ze
steeds groter in onze beleving. Onvolmaaktheden en tekorten vinden aandacht, vooral de negatieve aandacht,
namelijk heerlijk. Ze voeden zich ermee. Beroof ze van de aandacht en ze
zullen omkomen van honger en dorst.
Het is haast een natuurverschijnsel:
hoe meer wij mensen ons inspannen
iets te laten, hoe meer we geneigd zijn
het te doen. Hoe meer we ergens niet
aan willen denken, des te meer duikt
het in onze gedachten op.
Uit mijn kinderjaren herinner ik me
nog het beeld van de boer met zijn
zaaigoed op de akker. Hoe deed hij dat:
zaaien in een rechte voor? Het belangrijkste: hij keek niet naar de voor. Echt
waar, hij keek niet. Hij keek juist naar
een punt, zoals een kerktoren of een
boom, aan de horizon. De boer zaaide
in een rechte voor door die voor te negeren. Hij deed het omgekeerde van
wat de Belgische-bonbon-mevrouw
doet. Waarlijk een psychologische en
spirituele les.
Ons onvermogen om de rechte lijn vast
te houden staat altijd klaar om ons het
gevoel te geven dat we geen goede
christenen zijn. Dat we ons leven behoren te beteren en anders moeten roosteren in een eeuwige barbecue.
Maar onze onvolmaaktheden hebben
geen weet van de kracht van Gods genade. Het beste medicijn tegen onze
onvolmaaktheid is niet ertegen vechten. Aardewerk ís nu eenmaal breekbaar, en dat is helemaal niet erg. Onvolmaakt zíjn we nu eenmaal. En onze
tekorten vinden maar één ding vreselijk: als ze genegeerd worden. Het beste
medicijn ertegen is dan ook ze te negeren en onze blik en onze aandacht te
richten op wat we wél willen.
Ik ben nog niet volmaakt, zegt ook
Paulus. Ik beeld me niet in dat ik er al
ben. Maar vergetend wat achter mij
ligt, strek ik mij uit naar wat vóór me
ligt en storm ik op het doel af: Christus.
Door ons te richten op het goede en
het kwade te negeren zal ons kompas,
ondanks onszelf, geleidelijk uitslaan
naar de juiste richting. Zoals de boer
zaait door zich te richten op de kerktoren aan de horizon.
De dikke mevrouw gaat in de sessies leren haar aandacht en haar energie te
richten op wat haar leven zinvol en de
moeite waard maakt. Belgische bonbons horen daar niet bij. Maar voor zo
nu en dan zijn ze wel erg lekker.
Francis Keyers, GZ-psychologe
Christofoor Praktijk voor Psychologie
en Levensbeschouwing
[email protected]
www.christofoor-praktijk.nl
0475-551212 / 06-47559670
SEPTEMBER 2014
DE SLEUTEL
27
LITURGIE EN KERKMUZIEK
Grootscheepse restauratie kathedraalorgel start in september
Orgelrestauratie completeert
kathedraalrenovatie
Na jaren van voorbereiding
en overleg start in september een grootscheepse
restauratie van het orgel
in de SintChristoffelkathedraal in
Roermond. Het binnenwerk
van het instrument wordt
volledig gedemonteerd,
vernieuwd en waar mogelijk gerenoveerd. Het pro-
Christoffel, de Christusdrager, lijkt het orgel
dere grotere viering moet aan het orgel
worden gewerkt. Het elektrische systeem is dringend aan vervanging toe,
een kostenpost die - bij handhaving
van dit systeem - overigens elke vijfentwintig jaar blijft terugkeren. Een derde probleem vormt de verre van optimale opbouw van het orgel. De
plaatsing van een aantal onderdelen is
zodanig - namelijk voor een deel in de
toren gebouwd - dat dit de klank in de
kerk niet ten goede komt. Ook is een
aantal pijpen dat regelmatig gestemd
moet worden, moeilijk bereikbaar; met
name het zogeheten kroonwerk dat alleen via een loodrecht staande ladder
van acht meter hoogte aan de achterzijde te bereiken is. Het orgel voldoet
niet aan de huidige ARBO-regels en
afdoende aanpassingen zijn technisch
nauwelijks mogelijk.
te schragen maar wordt geruime tijd van die
ject gaat ruim zeven ton
kosten en zal meerdere
jaren duren. Op 7 september wordt het instrument
voor de voorlopig laatste
keer bespeeld
TEKST GIJSBRECHT DIETEREN FOTO’S BISDOM ROERMOND
28
DE SLEUTEL
SEPTEMBER 2014
taak ontheven…
Problemen huidige orgel
Het huidige orgel werd in 1957 door de
firma Verschueren uit Heythuysen gebouwd ter vervanging van het tijdens
de Tweede Wereldoorlog verwoeste orgel. De orgelkast is een ontwerp van
architect Van der Veeken. Het orgel
telt drie klavieren, 52 stemmen en ruim
tweeduizend pijpen en is voorzien van
een elektro-pneumatisch systeem.
Al in een vroeg stadium traden er problemen op. Zo veroorzaakt de relatief
open verbinding in het orgel tussen toren en kerk veel tocht op het oksaal.
Ook verouderde het elektro-pneumatische systeem relatief snel en werd in de
afgelopen jaren in hoge mate storingsgevoelig. Momenteel functioneert een
groot deel van de registers niet omdat
pijpen niet meer aanspreken. Voor ie-
Al veertig jaar vraag
wat te doen
Al in de vroege jaren zeventig van de
vorige eeuw vormde het orgel een
‘hoofdpijndossier’ van het kerkbestuur.
Met grote inspanning slaagde men erin
het instrument bespeelbaar te houden.
Van organisten werd uiterste creativiteit geëist vanwege de veelvuldig optredende onverwachte storingen. Bij de
renovatie van de kathedraal, tien jaar
geleden, kwam wederom de vraag naar
voren wat te doen met het orgel. Er
werden verschillende trajecten onderzocht, waarbij aanvankelijk werd geopteerd voor volledige nieuwbouw.
Een vergelijkbaar nieuw orgel zou echter ruim 1,5 miljoen euro gaan kosten,
een bedrag dat buiten bereik van kerkbestuur – en naar diens inschatting –
gemeenschap zou liggen. Ook renovatie van het orgel door alleen de
vernieuwing van het elektrisch gedeelte
was vanwege bovengeschetste bezwaren geen optie.
Het nieuwe plan
In nauw overleg met de firma Verschueren en de Katholieke Klokkenen Orgelraad is uiteindelijk een werkbaar plan ontstaan. Omdat alom de
architectonische kwaliteit van de orgelkast werd geprezen, is gekozen voor
orgelrenovatie in de bestaande kast.
Het in de toren gebouwde gedeelte
wordt verwijderd, waardoor klank- en
tochtproblemen tot het verleden behoren. De tractuur wordt vervangen door
een modern mechanisch systeem dat
bedrijfszeker is, weinig storingsgevoelig en door alle organisten wordt gewaardeerd vanwege de directe speelwijze. De organist is als het ware ‘fysiek’
met het ventiel van de pijp verbonden.
Het pijpmateriaal is grotendeels nog
van uitstekende kwaliteit en kan hergebruikt worden. Uiteraard zal door het
wegvallen van het torengedeelte de
ruimte kleiner worden waardoor in de
loop van bouw moet worden bekeken
welke registers komen te vervallen en
welke aangepast moeten worden voor
een optimale klankkleur. In grote lijnen wordt door deze keuze de kosten
zo’n 50% gereduceerd ten opzichte van
nieuwbouw.
Duurzaam
Uitdrukkelijk is de duurzaamheid van
het instrument betrokken bij de keuze.
Het nieuwe orgel wordt betrouwbaar,
behoeft weinig speciaal onderhoud en
zal lange tijd meegaan. Het mechanische systeem is door de eeuwen heen
beproefd en door technische verbeteringen zeer geliefd. Gekozen wordt
voor kwaliteit en niet voor bijvoorbeeld hergebruik van bij kerksluiting
of anderszins beschikbaar komend orgel, mede ook omdat uit ervaring blijkt
dat overplaatsing en verbouwing van
een ‘tweedehands’ orgel vaak net zo
duur is als nieuwbouw.
Uitvoerend bedrijf
De keuze voor de firma Verschueren
uit Heythuysen als uitvoerend bedrijf
is niet alleen omdat dit bedrijf zich de
afgelopen jaren heeft onderscheiden
bij renovatie en nieuwbouw van enkele
Het zal even duren voordat koren weer op kathedraalwaardige manier begeleid kunnen worden
omvangrijke en kwalitatief hoogstaande instrumenten. Ook de regionale
economische ontwikkeling heeft een
rol gespeeld. De firma Verschueren
heeft er bovendien blijk van gegeven
mee te willen denken in de financierbaarheid van dit voor het kerkbestuur
omvangrijke project.
Kosten en fases
De uitvoering van het renovatieplan is
begroot op € 715.000. De renovatie
wordt uitgevoerd in drie fasen. Iedere
fase start pas als er voldoende financiele dekking is.
Fase 0 (kosten € 191.000) betreft de demontage van het huidige orgel, de bepaling van de opbouw van het ‘nieuwe’
orgel, het aanpassen van de kast en het
inbouwen van de claviatuur in de kast.
Wanneer de daarvoor benodigde €
245.000 bijeen zijn gaat daarna fase 1
van start. Dat betreft het aanleggen
van het eerste manuaal: mechanieken,
windladen, pijpwerk, montage, intonatie, stemmen en pedaal. Voor fase 2
zijn daarna nog eens € 279.000,- nodig.
Dit betreft het tweede manuaal, pedaal
en totale afbouw.
Inmiddels is aan Verschueren opdracht
gegeven tot uitvoering van fase 0, die
in september start en naar verwachting
tot eind volgend jaar zal duren. Deze
fase is financieel gedekt dankzij bijdragen van de stichting Renovatie Kathedraal Roermond, het bisdom, de stichting 1880, het SKAN-fonds, het
orgelgilde bestaande uit particulieren
die zich bereid hebben verklaard om
jaarlijks een vast bedrag te doneren,
opbrengsten uit acties en eigen middelen van het kerkbestuur. Voor fase 1
moet nog een deel van het bedrag worden verworven en fase 2 zal nog in zijn
geheel gefinancierd moeten worden.
Op zondag 7 september wordt het ‘ou-
de’ orgel voor het laatst bespeeld. Het
ziet er naar uit dat de kathedraal het
vanaf dan voor lange tijd zonder groot
orgel moet doen en dat organisten zich
moeten behelpen met een aanwezig
elektronisch ‘huisorgel’. Voor begeleiding van koren en liturgieën voldoet
dit orgel in enige mate, maar dit is niet
kathedraalwaardig.
Bijdragen welkom
Het kerkbestuur realiseert zich dat een
zo omvangrijk project in de huidige
tijd een enorme uitdaging is. Het zou
echter onverantwoord zijn om niets te
doen. Enerzijds is er het risico dat het
orgel het definitief ‘begeeft’, anderzijds
is het ARBO-technisch geen optie om
nog onderhoud te verrichten aan het
orgel. Directe aanleiding om nu te starten was het feit dat verschillende subsidiegevers hun toegezegde bijdrage zouden intrekken wanneer niet gestart zou
worden. De belangrijkste reden om te
beginnen is echter het feit dat het kerkbestuur de kathedraalrenovatie, die in
2005 startte, wil completeren met een
waardig orgel. Echter: niet het Kerkbestuur bepaalt het tempo van de orgelrenovatie, maar de gulle gever, orgelvriend, sponsor en het cultureel of
kerkelijk fonds. Donaties kunnen worden gestort op rekeningnummer NL40
RABO 0174 1833 99 ten name van
Stichting Renovatie Kathedraal onder
vermelding van ‘orgelfonds’. Deze
stichting is een culturele ANBI, dus
donateurs kunnen 125% van hun gift
voor de belasting aftrekken.
Meer informatie
Meer informatie over de orgelrestauratie is verkrijgbaar bij plebaan-deken
Rob Merkx via [email protected] of
bij Jac Wijnands, projectleider van de
stichting Renovatie Kathedraal Roermond via (0475) 581587.
SEPTEMBER 2014
DE SLEUTEL
29
AGENDA
Agenda bisschop Frans Wiertz
Woensdag 3 september
Diaconaal werkbezoek in
Heerlen
Donderdag 4 september
11.00 uur Vergadering
Bisschoppelijke
Commissie voor
Communicatie en Media
te Utrecht
Zondag 7 september
10.30 uur Pontificale hoogmis in basiliek H.
Amelberga bgv. Heiligdomsvaart Susteren
14.00 uur Bijwonen Reliekenstoet
Heiligdomsvaart Susteren
20.00 uur Bijwonen Openluchtspel
Heiligdomsvaart Susteren
Maandag 8 september
10.30 uur Vergadering Paredis stichting
Dinsdag 9 september
Vergadering Bisschoppenconferentie te
Utrecht
Donderdag 11 september
14.30 uur Vespers en vergadering kathedraal
kapittel te Rolduc
17.00 uur Eucharistieviering b.g.v. opening
studiejaar grootseminarie Rolduc in de
Abdijkerk
Vrijdag 12 september
10.00 uur Bijwonen symposium b.g.v. 20-jarig
bestaan van Kairos
Zaterdag 13 september
Bijwonen boekpresentatie in Huize Loreto te
Simpelveld
Zondag 14 september
14.00 uur Oecumenische samenkomst met
vredeswens bij Vredeskapel te Kerkrade b.g.v.
viering 70-jarig bevrijding Zuid Limburg en
aansluitend opening tentoonstelling “voor
altijd” te Rolduc
Donderdag 9 oktober
14.30 uur
Dekensvergadering te
Roermond
Vrijdag 10 oktober
10.00 uur Pontificale
Hoogmis b.g.v. Feestdag O.L.
Vrouw Sterre der Zee en afsluiting
restauratie in Basiliek OLV Sterre der
Zee te Maastricht
Zaterdag 11 oktober
16.00 uur Ontvangst bisschop Francis van
Indiaas bisdom Kumbakonam
Zondag 12 oktober
10.00 uur Pontificale Hoogmis parochie St.
Pieter Beneden te Maastricht b.g.v. 75 jaar
consecratie kerkgebouw
Woensdag 7 oktober
14.00 uur Presentatie inventaris van het archief
van het officialaat van het bisdom Roermond
1599-1797 in het RHC te Maastricht
Agenda hulpbisschop Everard de Jong
Woensdag 3 t/m maandag
8 september
Begeleiden Limburgse
bedevaart naar Lourdes
Maandag 8 september
Middag Aanwezig bij
internationaal Gebed
voor Vrede van de St.
Egidiusgemeenschap te
Woensdag 17 september
9.00 uur Colleges filosofie in St. Janscentrum
te Den Bosch
14.00 uur Bijeenkomst contactgroep
geestelijke verzorging te Den Bosch
Zaterdag 20 september
Bezoek aan zomerweekend jongeren
Deelname aan uitstap Personeelsvereniging
Thorn
Antwerpen
Dinsdag 9 september
Vergadering van de Nederlandse
Bisschoppenconferentie te Utrecht
Donderdag 11 september
10.00 uur Bijeenkomst zendende instanties
justitiepastoraat te Den Haag
14.30 uur Vergadering kathedraal kapittel te
Roermond
Zaterdag 13 september
19.15 uur Eucharistieviering b.g.v.
Corneliusoctaaf in de St. Corneliusparochie te
Heerlerheide
Zondag 14 september
10.00 uur Eucharistieviering in de St.
Idabasiliek te Herzfeld (D) b.g.v. de afsluiting
van de Idawoche
Maandag 15 september
11.00 uur Bijeenkomst Stichting Thomas
Moore te Den Bosch
17.30 uur Plechtig Lof Broederschap SittardKevelaer in de Mariabasiliek te Kevelaer
Dinsdag 16 september
11.00 uur Bijeenkomst met Belgische
Bisschoppen te Antwerpen
30
DE SLEUTEL SEPTEMBER 2014
Zondag 21 september
10.00 uur Eucharistieviering in de Sint
Landricuskerk te Echt b.g.v. 200 jarig
jubileum Ambrosiusbroederschap
Zondag 21 t/m woensdag 24 september
Deelname aan AMI-conferentie (Apostolat
Militaire International) te Modra (Slowakije)
Donderdag 25 september
14.00 uur Masterclass Economie en
Spiritualiteit tijdens Dag van de Limburgse
Financial te Roermond
Vrijdag 26 september
Stille dag
zaterdag 27 september
9.30 uur Eucharistieviering Priorij Nazareth
te Tegelen
19.00 uur Eucharistieviering in H. Jacobus de
Meerderekerk te Bocholtz b.g.v. 10 jarig
bestaan tienergroep Joy
Zondag 28 september
9.30 uur Eucharistieviering in ZC Meander te
Landgraaf b.g.v. opening
Maandag 29 september
10.30 uur Vergadering met stafleden
DPD
14.00 uur Bezoek aan seniorenmiddag te
Herten
17.00 uur Vergadering Algemeen Bestuur Stg.
Thomas More te Den Bosch
Dinsdag 30 september en woensdag 1 oktober
Deelname aan Symposium Ergo II te
Amsterdam
Donderdag 2 oktober
Lustrum Centrum Justitiepastoraat te Tilburg
Vrijdag 3 oktober
19.00 uur Eucharistieviering kerk Verschijning
van de Onbevlekte Maagd en H. Pius X b.g.v.
sluiting Lourdesnoveen Molenberg
Zaterdag 4 oktober
11.00 uur Eucharistieviering in kerk
O.L.Vrouw Troosteres der Bedrukten te
Tienray b.g.v. bedevaart Utrecht naar Klein
Lourdes
ACHIMAN
ADONIBEZEK
Puzzel
AKSA
AMALEKIETEN
AMORIETEN
Het boek Jozua eindigt met zijn overlijden op 110-jarige leeftijd. De lotgevallen
van de Israëlieten in de 12de tot 10e eeuw voor Christus worden vervolgens
beschreven in het zevende boek van het Oude Testament, het boek Rechters. De
ontrouw en trouw van het volk van Israël in hun verhouding tot Jahwe staat ook in
dit Bijbelboek weer centraal.
ASERIETEN
BENJAMINIETEN
BERGLAND
BEZEK
De woorden die hieronder zijn afgedrukt, zijn te vinden in de hoofdstukken 1 t/m 2
van dit boek Rechters. Wie de woordenbrij ontraadselt en het geluk heeft als
winnaar uit de bus te komen, wacht de gebruikelijke prijs.
DANIETEN
DUIMEN
ESKELON
.
'
1
0
*
'
*
/
0
1
1
.
<
0
3
4
/
2
0
*
0
(
0
1
(
0
.
0
3
'
1
0
1
0
1
2
5
$
2
(
;
*
1
*
+
/
1
1
5
2
0
3
+
0
.
'
:
:
0
0
2
6
$
3
5
0
4
4
5
3
4
*
3
2
0
1
/
1
:
0
1
2
4
2
0
.
'
2
/
5
*
0
1
1
3
1
(
'
<
1
2
(
*
3
0
1
5
0
2
0
0
/
0
'
1
0
<
(
0
2
'
2
0
3
1
(
0
'
(
*
0
(
1
4
*
'
0
+
(
*
/
9
(
0
0
1
+
5
'
.
'
1
+
0
1
2
2
0
1
1
*
'
:
+
1
*
*
0
1
0
2
(
1
1
0
5
:
'
<
0
0
:
<
5
+
*
0
'
0
*
0
1
0
1
(
4
.
2
3
1
$
+
0
0
.
3
2
/
0
1
0
0
$
.
2
*
8
0
0
:
+
0
4
0
.
0
0
(
4
1
2
5
'
*
0
(
0
1
1
0
*
2
0
1
*
2
1
0
1
0
'
*
'
$
/
0
0
1
'
2
5
2
3
0
.
0
(
0
1
<
0
*
+
'
1
GENERATIE
GESCHENK
HERENDIENST
JIBLEAM
JUDEEËRS
KANAÄNIETEN
KENIZZIET
MEDELIJDEN
MEGIDDO
NAFTALI
ONDERHORIGE
PALMENSTAD
PERIZZIETEN
PLUNDERAARS
SCHORPIOENENPAS
SIMEON
De oplossing kan vóór 15 september gestuurd worden naar: Puzzelredactie De
Sleutel, Postbus 980, 6040 AZ Roermond of [email protected].
Onder de goede inzendingen wordt de DVD ‘Sprekend monument – heden en
verleden van de Sint Christoffelkathedraal’ verloot.
Die DVD is afgelopen maand toegezonden aan Broeder Maurice uit Arcen. Hij
wist - net als veel anderen overigens - de oplossing van de vorige puzzel:
‘Amelberga en andere Susterense heiligen’. Dat was uiteraard een verwijzing naar
de Heiligdomsvaart die dit jaar in deze plaats plaatsvindt.
TALMAI
TIENDUIZEND
TIJDGENOTEN
VERBOND
VERDRUKKEN
VERKENNINGSTOCHT
VOORVADEREN
WATERBRONNEN
WEEKLAGEN
ZEBULON
SEPTEMBER 2014
DE SLEUTEL
31
Tentoonstellingstrilogie in Aken in teken
van de Karolingische tijd
Karel de Grote: Macht, Kunst, Schatten
2
3
1
4
1 Buste van Karel de Grote © Domkapitel
Aachen Foto: Andreas Herrmann
2 De Fibula van Dorestad; een
mantelspeld, gemaakt van bladgoud en
ingelegd met edelstenen, parels, glas en
email; rond 800 / Leiden, Rijksmuseum
van Oudheden © Erik de Goederen
5
3 Tassilokelk, na 763 en voor 788, ©
Kremsmünster, Benedictijnenabdij Foto:
Josef Leithner
4 Godescalc-Evangeliarium, Hofschool van
Karel de Grote, 781-783, Paris,
Bibliothèque nationale de France
6
5 Evangeliarium, begin 9e eeuw, Aachen,
© Domkapitel Aachen / Foto: Ann
M
Münchow
6 Karelschrijn © Domkapitel Aachen Foto:
Ann Münchow
7 Boekomslag van het Lorsch
Evangeliarium met een Maria afbeelding,
rond 810, © London, Victoria and Albert
Museum
7
8 Lothariuskruis © Domkapitel Aachen
Foto: Ann Münchow
9 Zilveren houder voor het verloren gegane
Gemmenkruis, Rome, tussen 817 en 824,
Vaticaanstad, Musei Vaticani
8
9
32
DE SLEUTEL
SEPTEMBER 2014
Meer info over de
tentoonstellingen in Aken:
www.karldergrosse2014.de

BLOEDDRUK, ZWEET EN TRANEN - Schutterij St. Urbanus Maasniel

Nederlands - Stadion Uitzenden

klik hier

link inschrijfformulier - Judoclub Stoffels Tegelen

gemeente Roermond r 8 APR. 2014 - Liberale Volkspartij Roermond

Rouwkaart Conny bz - Patientervaringsverhalen

Deutsch - Stadion Uitzenden

klik hier om het aanvraagformulier te downloaden.

Infobulletin 08 2014

Architect Jan Bongaerts introduceert de AS in Roermond