sabam
magazine//75
© GvW
eeRste
sabam awaRDs
uitgeReikt !
P207031
//oktoBEr>NovEMBEr>dEcEMBEr/jAAr 2013//
drIEMAANdElIjkS 4/4
//19dE jAArGANG
//AfGIftEkANtoor BruSSEl X
WWW.SABAM.BE
sabam magazine//75
r e d a c t i o nee l
Christophe Depreter
CEO
De herfst is bijna voorbij en de strenge ‘Codex’ is nog steeds geen
wet. Op het moment van schrijven heeft de Raad van State nog geen
advies uitgebracht over het wetsontwerp dat in de zomer door de
ministerraad werd goedgekeurd.
Hoe het ook zij, het wetsontwerp dat tot doel heeft een boek XI over
de intellectuele eigendom op te nemen in het Wetboek van economisch recht zal nu rekening moeten houden met een belangrijke
Europese tekst.
Begin november sloten het Europees Parlement, de Europese
Commissie en de Raad immers een akkoord over een ontwerp-richtlijn die de basis legt voor een modern licentiesysteem voor
auteursrechten in de eengemaakte markt.
Deze nieuwe richtlijn is bedoeld om de werking van de collectieve
beheersvennootschappen van auteursrechten en naburige rechten
in heel Europa te verbeteren en te moderniseren, alsook om het
verlenen van multiterritoriale licenties van rechten voor het online
gebruik van muziekwerken te vergemakkelijken.
Naarmate nieuwe technologieën nieuwe verspreidingsvormen voor
online creatieve content mogelijk maken, zullen deze nieuwe regels
gunstig zijn voor de burgers en de rechthebbenden, zoals de auteurs,
producenten, uitvoerende kunstenaars en hun representatieve
organisaties, alsook voor de aanbieders van innovatieve online
muziekdiensten.
Ze zullen in heel Europa zorgen voor meer transparantie en daarnaast het beheer van rechten nauwkeuriger en efficiënter maken, in
het bijzonder wat de inning en verdeling van de auteursrechten en
naburige rechten betreft.
Als de rechthebbenden meer betrokken worden bij de besluitvormingsprocessen van hun collectieve beheersvennootschappen en
actiever deelnemen aan het bestuur en de controle op hun activiteiten, dan zullen deze vennootschappen beter uitgerust zijn om de
auteurs, uitvoerende kunstenaars en producenten in alle lidstaten
te vertegenwoordigen.
De fragmentering van online muziekrechten en de complexiteit van
het collectief beheer van rechten hebben inderdaad een rem gezet
op de multiterritoriale licentieverlening voor online muziekdiensten
die voor burgers uit meerdere lidstaten toegankelijk zijn. De richtlijn
stelt gezamenlijke regels en normen vast voor het verlenen van
multiterritoriale licenties. Tegelijk worden de collectieve beheersvennootschappen ertoe gebracht – en soms ertoe verplicht – elkaars
repertoire te vertegenwoordigen om dit soort licenties voor hun
repertoire in de eengemaakte markt te verlenen.
Burgers in heel Europa moeten toegang kunnen krijgen tot alle online
muziekrepertoires, ook de kleinere en de nicherepertoires.
Om ervoor te zorgen dat de nieuwe richtlijn coherent geïmplementeerd wordt in de hele interne markt, stelt ze regels vast inzake
geschillenbeslechting en handhavingsmaatregelen op gebieden die
de collectieve beheersvennootschappen aangaan.
Door de vereenvoudiging van de pan-Europese licenties voor muziekwerken en de verlaging van de transactiekosten voor de gebruikers
is de richtlijn een belangrijke stap in de verwezenlijking van de digitale interne markt.
Deze tekst, die het niet-winstgevend statuut van de collectieve
beheersvennootschappen bevestigt, bereikt de twee beleidsdoelstellingen voor het behoud van de culturele diversiteit, die de
lidstaten zich aan het begin van de onderhandelingen hadden opgelegd: enerzijds worden de belangen van de ar tiesten en de
scheppende kunstenaars beschermd door hen een passende vergoeding te garanderen; en anderzijds wordt ervoor gezorgd dat alle
burgers in heel Europa toegang kunnen krijgen tot culturele content,
niet alleen door het verlenen van licenties voor beschermde werken
te vergemakkelijken, maar ook door het principe van licenties voor
niet commerciële doeleinden te bekrachtigen.
SABAM is verheugd over dit akkoord en de stemming van de richtlijn,
die eind november zal plaatsvinden.
De aanpak van de Commissie en het Europees Parlement lijkt veel
realistischer dan de louter Belgische wens om een wetboek van economisch recht te laten goedkeuren dat een regulator in het leven
roept wiens onpartijdigheid allesbehalve gegarandeerd is.
De Europese instanties tonen op deze manier respect voor de creatieve kunstenaars en de verdediging van hun rechten.
Haast je naar onze app, telkens je dit tableticoontje
in h o u d
S A B A M
ziet bij onze artikels. je vindt er tal van exclusieve extra’s,
gratis aangeboden in de appstore of via googleplay ! Veel kijk, luister en leesplezier !
3Clouseau neemt vliegende restart
5
Eerste SABAM AWARDS uitgereikt !
6
Eva De Roovere Viert
7
Machiavel Een kleurrijke tournee
8
Presidentiële haiku’s op muziek van Dirk Brossé - Albert Hennebel leeft voort in zijn accordeonmuziek
9Geert -Stanton- Hellings: Geen spijt dat ik geen Amerikaan ben - Sam Vloemans: Goesting om ook
de buurlanden aan te spreken - Flying Horseman : Een cd is eerder een middel dan een doel
10Jo Cassiers: “Ik ben verslaafd aan muziek maken”
11Reprografie, je rechten wachten op je ! - Literaire werken aangeven
12 Verleg je grenzen met Sabam For Culture !
2//SABAM MAGAZINE 75//oktober>november>december 2013
clouseau neemt vliegenDe RestaRt
BEluIStEr oNS vErdErE INtErvIEW IN
dE APP EN oNtdEk Er tEASErS vAN dE PlAAt,
clouSEAu’S PErSooNlIjkE INtroductIE
vAN hEt AlBuM EN tEkSt EN uItlEG vAN krIS
BIj dE GEBoortE vAN ZIEl tot
oNvoorWAArdElIjk WIj.
© warnermusic
nog in De app: extenDeD Versie
Van Dit artikel/kris oVer puur
poDiuMplezier in “VlaanDeren
op zijn Best” (auDio) en Clouseau
in De lessen neDerlanDs
Voor Franstaligen/ “De Beste BanD
Van De werelD” (auDio)
NA EEN AdEMPAuZE vAN drIE jAAr vlIEGt clouSEAu Er WEEr MEt vollE GoEStING IN. VLIEGTUIG,
AtyPISchE SMAAkMAkEr vAN huN ElfdE NEdErlANdStAlIGE StudIo-AlBuM SuISdE dIt SEIZoEN MEt
EEN rotvAArt NAAr dE hooGStE hItrEGIoNEN. dE PlAAt dIE kortWEG clouSEAu hEEt, tElt vEErtIEN
NAGElNIEuWE SoNGS MAAr dAt hAddEN Er AANvANkElIjk NoG EEN PAk MEEr kuNNEN ZIjN.
krIS: We hebben even over een dubbelalbum
nagedacht. Ik sprak er zelfs onze toenmalige
platenbaas, Erwin Goegebuer over aan, al was
Hetzelfde gevoel heb ik ook met Marc. Ik werk
sowieso graag met mensen samen maar er ontstaat niet altijd zo’n speciale energie, zoals ik die
dat meer als grap bedoeld. Maar toch, we hadden
echt heel veel songs. Nu, dat heeft ons ook in
staat gesteld om er een hoop weg te gooien, hard
te focussen op de kwaliteit van de songs en een
goed evenwicht in de plaat te krijgen.
Met een nummer als 88, van jan Savenberg,
één van de clouseau-hitschrijvers van het
eerste uur, groeit het besef: wat vliegt de tijd.
krIS: 1988 even tellen, dat is 25 jaar geleden,
maar voor ons lijkt het “twee keer met je ogen
knipperen en het is voorbij”. Maar ik heb geen
heimwee naar die tijd. Dat is allemaal “geweest”,
en het maakt ons tot wie we zijn. Het is wel een
feit dat de wereld vandaag precies alleen nog
maar sneller draait. Een symptoom dat hoort bij
het ouder worden naar het schijnt. (lacht)
Koen is intussen 46 en ik 49. Een leeftijd waarop
je evengoed kunt vooruitkijken als terugblikken
Voor een songtekst is dat soms wel tof. Zo
hebben Stefaan (Fernande nvdr) en ik er één
geschreven over Koen zijn klein mannen. De
met Marc en Stefaan heel fel ervaar. Stefaan is
altijd heel snel op weg met tekst en Marc focust
meer op de melodie. Met hen is songs schrijven
altijd een plezierige en spannende uitdaging. ik
ga niet zeggen dat sommige songs bijna zichzelf
hebben geschreven, maar het scheelde niet veel.
Ze liggen mij allemaal redelijk na aan het hart
maar onze single Vliegtuig vind ik zelf heel speciaal. Zo’n nummer maak je niet elke dag. Eerst
komen er vier strofes die elk moduleren, de volgende toon gaat telkens naar omhoog en pas na
pakweg twee minuten en tien seconden volgt er
een refrein. Dan nog een strofe in diezelfde toonaard en een eindrefrein als een soort outtro. Dus
wat dat betreft wijkt dit nummer heel erg af van
de klassieke songstructuur. Ik heb het wel voor
zulke nummers. ook je hebt een ander heeft
geen klassieke structuur. Dit zijn songs die ik tien
jaar geleden niet zou geschreven hebben. We zijn
nu ook vrijer om te doen wat we willen. Een rechtdoorzee song zoals 88 is dan weer heel basic;
Jan, ja, die is inderdaad mee verantwoordelijk
voor veel van onze grootste hits uit de beginjaren: Daar gaat ze, louise, Domino.... Jan heeft
een speciale gave en gebruikt taal op een heel
andere manier dan wij. In het geval van 88 gaat
het over een vrij “straight forward” tekst maar
ik vind hem wel heel goed passen bij de muziek
en de sfeer van het nummer. Up tempo rock ’n
roll zonder één enkel mineur akkoord en niet
nostalgisch maar eerder happy.
drie akkoorden die altijd terugkomen en verder
niets, maar toch klinkt het goed. Bij geen enkel
nummer heb ik het gevoel: dit is minder goed.
Die hadden we toch allemaal al van het album
gegooid. (lacht)
Een nummer dat alvast niemand onberoerd
zal laten is onvoorwaardelijk wij, de afsluiter
van het album.
Als het op songs maken aankomt, behoren ook
Stefaan fernande en Marc vanhie tot de vaste
waarden in kris’ gezelschap.
krIS: Stefaan en ik schrijven samen songs die
we alleen niet zouden schrijven. We beginnen
vaak met een idee van één van ons, een refrein
of een stuk strofe, maar soms ook helemaal
vanaf nul. Dat marcheert altijd heel goed.
krIS: Ingrid (Mank nvdr) kwam met de muziek
en de tekst voor een duet. Zij zag ons dat wel
samen zingen en Koen en ik vonden het leuk om
te doen. Ingrid kent ons allang en kan onze
gevoelens heel goed verwoorden. Ik heb er enkel
de bridge bij geschreven en een paar kleine
dingen veranderd in de strofes. Inhoudelijk is het
een bijzonder mooie song om te brengen. Het was
wat zoeken naar een plaatsje op het album want
de meeste andere tracks zijn echte bandnummers. Dus vonden we het wel passend om
onvoorwaardelijk wij er op het einde bij te zetten.
kris zingt hiermee voor het eerst zelf leadvocals op een clouseau-plaat maar of dat voor
herhaling vatbaar is?
krIS : Niet meteen nee. Koen is en blijft de zanger
van Clouseau. En dat vind ik prima zo.
(tG)
anno 2013 BlijFt Clouseau VerrassenD
uit De hoek koMen: parlanDo, Funky,
a Cappella, het kan alleMaal.
Net als zoveel songwriters ziet ook kris de lage tarieven van digitale muziekservices en de
algemeen teruglopende platenverkoop met lede ogen aan.
krIS: Schandalig dat de Googles van deze wereld vinden dat auteursrechten hun manier van
werken in de weg staan. Platenfirma’s plooien naar hun belachelijk lage tarieven omdat er anders
niets overblijft. Als je bekijkt wat er van een liedje dat één keer wordt beluisterd op Spotify naar
de auteur componist gaat, dan word je daar niet vrolijk van.
Maar de fans zijn clouseau niet vergeten en dat is wederzijds. vanaf april 2014 volgt een
nieuwe tournee langs vlaamse concertzalen. de broers staan alvast te popelen om eraan
te beginnen. coNcErtINfo oP WWW.clouSEAu.BE
SABAM MAGAZINE 75//oktoBEr>NovEMBEr>dEcEMBEr 2013//3
eeRste sabam awaRDs
uitgeReikt !
MAANdAGAvoNd 18 NovEMBEr, klokSlAG 20 u WAS hEt ZovEr. oP dAt MoMENt GAvEN WE IN dE
ANtWErPSE roMA hEt StArtSchot voor dE AllErEErStE EdItIE vAN EEN oPGEMErkt PrIjZENfEESt.
BuItEN rEGENdE hEt PIjPEStElEN, BINNEN “SABAM AWArdS”. oNZE SABAM-PrIjZEN “NIEuWE forMulE”,
ZEttEN dE trAdItIE vAN dE GoudEN klAProZEN vErdEr IN EEN EIGENtIjdS jASjE. voortAAN WordEN dE
SABAM AWArdS jAArlIjkS uItGErEIkt. IN 2014 koMEN AutEurS uIt hEt ZuIdEN vAN oNS lANd AAN dE BEurt.
AAN ElkE AWArd IS EEN GEldPrIjS vAN 2.500 Euro vErBoNdEN. MAAk kENNIS MEt oNZE EErStE WINNAArS
EN NoMINEES. ProfIcIAt !
1/
© foto’s SABAM/GvW
4/
7/
4//SABAM MAGAZINE 75//oktoBEr>NovEMBEr>dEcEMBEr 2013
2/
3/
5/
6/
8/
9/
TV FICTIE
- Benidorm Bastards > Tim Van Aelst / Tom Baetens / Bart Cannaerts
-D
e Ronde > Jan Eelen / Youri Boone / Bart Lauwereins / Yoohan
Leyssen
- Quiz Me Quick > Jan Matthys / Steve De Wilde / Bart Vaessen
literatuur
- Bernard Dewulf > ‘Trekvogels in de mist’
- Elvis Peeters > ‘Dinsdag’
- Stefan Brijs > ‘Post voor mevrouw Bromley’
Hedendaags Klassieke muziek
- Frank Nuyts > pianosonates 14 tot 18. (2011 - 2012)
- Frederik Neyrinck > werken onder de titel ‘Gestalt’ (2011 - 2012)
-G
eorge De Decker > Brusselsestraat, 93 voor klarinet
en klankband (2011)
10/
fictiefilm
-H
asta La Vista > Pierre De Clercq
- Offline > Peter Monsaert
- The Broken Circle Breakdown > Felix Van Groeningen
Eervolle vermelding :
- Dood Van Een Schaduw >Tom Van Avermaet
muziek - populair
- Hannelore Bedert > Uitgewist (2011)
- Milow > North and South (2011)
- Yevgueni > Welkenraedt (2011)
Jeugdliteratuur
- Dirk Nielandt > ‘Ridder Redder’ / ‘Ridder Muis 2’
- Klaas Verplancke > ‘Allemaal praatjes’ / ‘Een dag met Robby’
- Wally De Doncker > ‘Spot en Muis’ / ‘Van 12 tot 1’ / ‘Is beter nog ver?’
AUTEUR - COMPONIST
- Absynthe Minded
- Milow
- Raymond van het Groenewoud
- Selah Sue
- Het Zesde Metaal
audiovisueel NON-FICTIE
- Belpop > Mieke Ghys / Marianne Soetewey / Ingrid Schildermans /
Olivier Wille / Tom Theunis / Aster Van de Vijver / Guido De Bruyn /
Ignace Bolle / Katrien Seeuws /Griet Boulat
-A
ntwerpen Centraal > Peter Krüger
- De Rechtbank > Hazel Pleysier / Leen Lombaert /Lise Tieleman /
Raf Berghmans /Joren Creylman / Els Roovers /Gijs Delva / Bart
Lauwereins / Inge Sierens
Eervolle vermelding:
- Femme De La Rue > Sofie Peeters
11/
Podiumkunsten
-B
art Van Nuffelen > ‘Polen op zondag’
- Jan Fabre > ‘Prometheus en Drugs kept me alive’
- Stijn Deville > ‘Hebzucht’
rock
- Absynthe Minded > As it ever was (2012)
- Balthazar > Rats (2012)
- Selah Sue > Selah Sue (2012)
comedy
- Alex Agnew > Interesting Times
- Kommilfoo aka Raf en Mich Walschaerts > Breken
-W
im Helsen > Spijtig spijtig spijtig
export
- Milow
Kon je er niet bij zijn in de Roma,
download dan snel onze app voor meer foto’s,
en Ontdek er de eerste reacties van tevreden winnaars,
onze juryleden en uitgebreide reportages
van het VRT-journaal en het VTM-Nieuws
1 / Balthazar in concert tijdens de SABAM Awards
2 / Het Rony Verbiest Quartet zorgde mee voor de muzikale noot
3 / Frank Nuyts, winnaar klassieke muziek, werd n.a.v. zijn award uitgenodigd bij Klara,
ontdek de radiorepo in onze app
4 / Bart Van Nuffelen, laureaat Podiumkunsten met zijn voorstelling Polen op zondag
5 / Raymond Van het Groenewoud won de Award voor beste auteur componist
6 / Tom Baetens en Bart Cannaerts praten na op de receptie met Hanne valckenaers van Homerunrecords
die de Awards voor Milow in ontvangst nam
7 / Dirk Nielandt, winnaar in de categorie Jeugdliteratuur steekt zijn vreugde niet onder stoelen of banken
8 / Peter Krüger won in de categorie Audiovisueel Non Fictie met de documentaire Antwerpen Centraal
9 / Balthazar,onze winnaar in de categorie Rock gooide hoge ogen met hun album Rats uit 2012
10 / Wim Helsen triomfeert
11 / De SABAM AWARD is de allereerste prijs voor De Ronde van Jan Eelen
SABAM MAGAZINE 75//oktober>november>december 2013//5
Eva De Roovere Viert
Als smaakmaker uit haar nieuwe album Viert kan Eva’s single Dagen Van Niets tellen. De meeslepende melodie, aanstekelijke fluitdeuntjes en doorleefde tekst knipogen naar (on)
draaglijke lichtheden van bestaan maar niet getreurd want de kleinkunstzangeres heeft
reden om te vieren.
Eva De Roovere: Een nieuwe plaat is altijd
reden om te vieren ! En ik heb er nog één want
dit jaar sta ik vijftien jaar op het podium als
zangeres! Het is ook de “vierde” plaat, ik geef
toe, een beetje een flauwe woordspeling maar
het past bij ons feestje (lacht). Ik ben begonnen
als prille twintiger en intussen zijn we vijftien
jaar verder. Het was heel plezant om deze plaat
te maken, we hebben veel lol gehad tijdens
de opnames. Samenwerken met Luuk Cox, de
producer, was heel aangenaam. Ik kende
Shameboy en wist van zijn ervaring bij Girls in
Hawaï maar we hadden elkaar nog nooit ontmoet. Bij een drankje en een babbel over de
plaat vertelde ik hem dat ik een coveralbum
©©Universal
Het repertoire van Shameboy ligt
mijlenver van wat jij doet, dat moet
toch interessante wendingen in de
studio teweeg gebracht hebben ?
Eva: Een liedje blijft een liedje natuurlijk hè…
het gaat dan maar over hoe je het “bewerkt”.
©©Universal
wilde maken met eigen vertalingen. Het eerste
wat hij zei was: “Nee dat gaan we niet doen”
(lacht). “Wat karakter geeft aan je plaat zijn je
eigen nummers.” Dus stuurde ik hem alle
nieuwe nummers die ik had liggen, zo’n vijftiental. Uiteindelijk besloten we om drie covers
over te houden.
Ik snap de redenering wel: “ ik ben een singer-songwriter, dus ik schrijf mijn eigen
nummers”, maar zelf kies ik nooit zo. Als er een
song langskomt die ik beter vind dan mijn eigen
nummers, dan neem ik die…
Het is net of dit album
nog dichter bij mezelf
ligt. Naarmate je
meer metier krijgt in
het schrijven word
je beter in het
uitdrukken van jezelf
en kan je in drie
minuten zeggen wat
je bedoelt.
Luuk was snel mee in mijn verhaal, tekstueel,
qua melodieën. En ik op mijn beurt met zijn idee
hoe de plaat moest klinken. In tegenstelling tot
mijn vorige album waarop ik met diverse genres van het ene sfeertje in het andere overga,
hebben we één sfeer gezocht voor heel de plaat.
We zijn tien dagen naar Trix getrokken. Daar in
het donker, zonder daglicht stootten we op
micro’s, orgeltjes en een valse piano. Hoe zou
het zijn was het eerste nummer waar we aan
gewerkt hebben. De sfeer die we met twee toen
pakten bleek de juiste en we gingen door op
hetzelfde elan. Na een paar goede demo’s en
door Luuk ingedrumde akoestische loops ging
het richting La Frette-studio. Helemaal het
tegenovergestelde van Trix, een groot herenhuis met veel licht en een prachtige tuin nabij
de Seine aan de rand van Parijs. Daar hebben
we vooral drum ’n bass en vocals opgenomen.
Als ik naar de plaat luister hoor ik de invloed
van de twee locaties door elkaar. Ruw donker
en verfijnd romantisch.
Het is net of dit album nog dichter bij mezelf
ligt. Naarmate je meer metier krijgt in het
Een concert met een verhaal. Dit najaar toerde Eva rond met History of Folk van
Compagnie Maandacht. Wouter Mattelin vertelt een verhaal over de revival van de folk met
Eva en haar band als illustratie. In het voorjaar volgen er cd-voorstellingen en het najaar
2014 heeft nog een toernee in petto. Eva: Daarna ga ik solo spelen met twee leden van The
Company of Strangers in mijn voorprogramma. De ene avond Barefoot & the shoes en de andere
Jonas. Liedjes, poëzie, jonge wolven een kans geven, Eva is niet voor één gat te vangen, zo
geeft ze ook concerten voor de Nederlandse Taalunie in Indonesië.
6//SABAM MAGAZINE 75//oktober>november>december 2013
schrijven word je beter in het uitdrukken van
jezelf en kan je in drie minuten zeggen wat je
bedoelt. Inhoud geven zonder moralistisch te
zijn, dat is waar ik in het verleden op mijn cd’s
hard naar heb gezocht. Mensen een soort boodschap meegeven, zonder een zedenpreker te
worden, ze iets op te dringen of te beledigen.
Ik vind dat ik daar op deze plaat eindelijk goed
in geslaagd ben. Ik ben blij met elk nummer dat
ik zelf heb geschreven. Dat is voor mezelf het
grootste verschil met de vorige plaat.
Brekend glas, de appetizer uit Viert werd afgelopen zomer veel gedraaid op de radio en
enthousiast onthaald op concerten en festivals.
Eva: De liedjes worden live nooit gespeeld zoals
ze op de cd staan, daarvoor moeten mensen
maar naar het album luisteren (lacht). Maar het
publiek kende het nummer precies al toen we het
begonnen te spelen. Dranouter met Company of
Strangers, samen met Mark De Maeseneer, was
voor mij de apotheose van de zomer. Al die jonge
gasten van rond de twintig, met hun eigen nummers en covers, straf. Wij hebben hen begeleid
en zij brachten hun versie van Brekend glas. Dat
nummer is ontstaan bij de persvoorstelling van
een documentaire in Israël waarvoor ik de
soundtrack had gedaan.
(TG)
Lees de lange versie
van ons interview met Eva in de app
interview met Mario Guccio, zanger
Jullie nieuwe plaat heet Colours.
Is Machiavel 37 jaar na zijn eerste
studioalbum nog altijd even helder
van kleur?
Mario Guccio: Als we uitgaan van het principe dat muzieknoten kleuraccenten zijn, zou ik
zeggen dat Machiavel de schakeringen ervan
verrijkt heeft. De maturiteit rond onze tienerharten geeft de melodieën een zeer rijke
textuur en de muziekarrangementen een zekere
diepte, in een tijdloos universum.
Wat is de impact van persoonlijke
verhalen op de artistieke
ontwikkeling van de groep? Op welke
manier is de muziek van Machiavel
vandaag anders dan vroeger?
Uiteraard hebben de persoonlijke verhalen en
het leven een invloed op onze muziek. Voor ons
is muziek emotie in haar puurste vorm. Al onze
emoties die samenkomen en uitmonden in een
plaat: Colours.
Om Machiavel in het muzieklandschap
te situeren werd aanvankelijk naar
Genesis of Supertramp verwezen.
Waar halen jullie vandaag inspiratie
uit? En in welke mate denken jullie
bijgedragen te hebben tot een
Belgische of meer internationale
muziekstroming?
Eerlijk gezegd houden we niet zo van etiketten.
De groep maakt tijdloze muziek op basis van
melodieën. Dat is onze kracht. Ik blijf bescheiden,
maar ik geloof dat Machiavel voor een groot stuk
heeft bijgedragen tot het ontstaan van een rockbeweging in ons land. De band is een icoon
geworden, althans in België.
Wat betekent Colours in de
geschiedenis van Machiavel?
Nog een album erbij? Of heeft deze
plaat een speciaal doel, een meer
specifieke bestemming? .
We proberen met passie kwaliteitsvolle muziek
te maken. Zonder carrière in het achterhoofd,
zonder druk – het is te zeggen, er is alleen druk
om alles te geven wat we in ons hebben – met de
bedoeling ons publiek blij te maken en een nog
groter publiek te bereiken. Ik denk dat Colours
een zeer goed album is, wellicht een van de beste
in deze zin.
Jullie staan binnenkort op het
podium van het Koninklijk Circus,
vergezeld van een nogal “klassieke”
partner.
Dat klopt. Op 21 december geven we een concert in het Koninklijk Circus. Het wordt een
soort jubileumconcert. 35 jaar geleden kregen
we op deze prachtige plek in een tot de nok
©©Photo www.stone-design.be
Machiavel
Een kleurrijke tournee
gevulde zaal onze eerste gouden plaat.
Uiteraard zullen we ook meerdere tracks uit
ons nieuwe album Colours voorstellen. Bij de
opnames werden we bijgestaan door het
Koninklijk Kamerorkest van Wallonië. We hadden het in ons hoofd gekregen om hen mee op
het podium te vragen. We zullen hier ook
gebruik van maken om enkele songs uit vergane tijden opnieuw live te brengen.
Gaat Machiavel met Colours ook
de Belgische en buitenlandse
concertzalen onveilig maken?
Er zal een lange tournee volgen. Voor 2014 zijn
al een aantal data bevestigd. Voor meer details
verwijs ik naar onze gloednieuwe website, die op
dit moment online zou moeten zijn.
www.machiavel.be
(LM)
“Uiteraard hebben
de persoonlijke
verhalen en het
leven een invloed op
onze muziek. Voor ons
is muziek emotie in
haar puurste vorm.”
Lees de uitgebreidere versie
van ons interview met mario in de app
SABAM MAGAZINE 75//oktober>november>december 2013//7
Presidentiële haiku’s
op muziek van Dirk Brossé
Herman Van Rompuy en Dirk Brossé lanceerden samen het album
Haiku Cycle One: het eerste in een reeks door Dirk op muziek gezette
haiku’s van de Europese president, gezongen door Hanne Roos.
De keuze van Dirk Brosse voor haiku’s is niet toevallig. De componist
en dirigent is er al sinds zijn jeugd een grote liefhebber van. Toen hij
het boek met haiku’s van Herman Van Rompuy las kwam hij op het
idee om er muziek rond te componeren. Niet de verkoop maar de
kunst is het uitgangspunt.
Een tweede album is reeds in de maak en van het eerste een bewerking voor grote orkesten waarmee de makers hopen op een
samenwerking met de legendarische sopraan Jessye Norman, aan
wie de CD is opgedragen, en luidop dromen van een concert in het
Witte Huis, voor die andere president Obama.
De componist en dirigent is al sinds zijn jeugd
een grote liefhebber van haiku’s. Niet de
verkoop maar de kunst is het uitgangspunt.
ontdek in onze app hoe een haiku op muziek klinkt
©©Luk Monsaert
Opmerkelijk bericht in de pers deze herfst: Een president die een CD
uitbrengt is inderdaad geen alledaags nieuws.
©©Luk Monsaert
VLNR pianist Daniel Blumenthal, dirk brossé,
Herman Van Rompuy en Hanne Roos
Albert Hennebel
leeft voort in zijn accordeonmuziek
Albert Hennebel was pas vijf jaar oud toen hij zijn eerste noten
speelde op een diatonische accordeon. Later leerde hij muziek bij
professor Albert Muylaert. Albert Hennebel hield van zijn instrument maar speelde daarnaast ook nog synthesizer. In zijn lange
carrière nam hij een vijftigtal albums en vijftien cd’s op, met in 1979
een gouden plaat als bekroning van de verkoop van meer dan vijfentwintigduizend (!) albums in België.
Niet alleen op zijn accordeon had Albert Hennebel gouden vingers, hij schreef ook een zeshonderdtal musette-composities.
Dit kon ook in het buitenland niet onopgemerkt voorbij gaan. Zijn
musettes zijn bekend in België, Frankrijk en in Nederland maar
hij speelde ook vijf keer in Amerika. Albert Hennebel was een
graag geziene gast, zowel bij de RTBF in Chanson à la Carte, op
FR3 in Sur un air d’Accordéon als in vele andere televisieprogramma’s. Albert (Bert’n) trad de laatste jaren op met Jean-Marie Van
Elslande aan de drums.
8//SABAM MAGAZINE 75//oktober>november>december 2013
Albert Hennebel, afkomstig uit Vlamertinge, werd geboren in Reningelst
en overleed op 17 september aan een ernstige ziekte. Hij werd 77.
Ontdek de accordeondeuntjes van Albert
Hennebel in onze app
Geert -Stanton- Hellings:
Geen spijt dat ik geen Amerikaan ben
Cale, Bob Dylan en Neil Young, maar het is
vooral de Americana die overheerst. In die zin
voel ik me ook wel een troubadour die zijn verhalen vertelt. Met de plaat wilde ik immers ook
iets uitdragen, naast het creëren van een wijdse
sfeer waarin het on-the-roadgevoel nooit ver
weg is. Ik luister veel muziek in de auto en
schrijf daar ook songs. Ik voel me comfortabel
als ik liedjes in het Engels schrijf, het is een taal
die ik gestudeerd heb en ze bevalt me erg om
mijn nummers mee te maken. Ik heb dus geen
spijt dat ik geen Amerikaan ben (lacht).
Ik hoop dat zoveel mogelijk mensen mijn plaat
kunnen horen omdat ik ervan overtuigd ben dat
ze verschillende mensen kan aanspreken. Ik
breng geen niche muziek, wat ik eerder als een
sterkte beschouw. (SV)
Sam Vloemans :
Goesting
om ook de
buurlanden
aan te
spreken
Sam Vloemans is toe aan zijn 2de album. New Light, een album dat
bestaat uit een mix van latin, jazz, soul en pop. Het album betekent
een nieuwe hechte samenwerking tussen Sam en zijn band.
Samen hebben ze ondertussen een stevige live reputatie opgebouwd
en spelen ze elk seizoen een indrukwekkend aantal concerten.
Tijdens het touren ontstond het idee om niet meer uitsluitend instrumentaal te werken, maar ook een platform te bieden voor vocals.
Sam Vloemans : We kozen voor New light als titel om twee redenen.
Enerzijds is de groep ontstaan vanuit de noodzaak om een eigen vaste
band te hebben naast de verschillende projecten, anderzijds is er nu
het gegeven dat ik een aantal nummers met zang en tekst hoorde, daar
waar het eerste album Otrabanda 100% instrumentaal was.
Zo hebben we samengewerkt met Milla Brune en de in L.A. gevestigde
Young&Sick. Dat zorgde voor een extra artistieke piste. De composities,
arrangementen en productie nam ik terug voor mijn rekening, voor de
teksten kon ik beroep doen op Bart Oostindie, de gitarist van de band.
We zijn een livegroep maar opnemen in de studio ligt in het verlengde
daarvan. Je gaat steeds zoeken hoe je dat livegevoel kan vertalen naar
een geslaagde opname. Daarom wilden we ook zoveel mogelijk live
inspelen, zoiets gebeurt gelukkig meer en meer. Ik hoop dat je op de
plaat onze groepsenergie kan voelen en horen. De honger naar het
podium is nu wel enorm groot. Ik ben bijzonder blij met de groep die ik
rond me heb en de sound die ik in mijn hoofd heb kunnen we verklanken
op de plaat. Nu is er de goesting en de drive om de komende jaren
Vlaanderen en ook de buurlanden aan te spreken. In die zin ben ik best
ambitieus, aan de andere kant is dat ook wel een noodzaak.
Instrumentale muziek opent gelukkig ook mogelijkheden naar het buitenland. Ik kijk de komende maanden uit naar wat er in de buurlanden
zo allemaal mogelijk is.
(SV)
©©Ann de Smet
Stanton, aka zanger-gitarist Geert Hellings,
brengt op zijn titelloze nieuwe plaat een eigen
repertoire van sterke, stomende, maar ook
licht weemoedige songs. Inspiratie vond hij
zowel in traditionele als hedendaagse
Amerikaanse rootsmuziek. Met doorvoelde,
persoonlijke teksten en een stevige sound
weet Stanton resoluut een unieke plaats in te
nemen, je hoort een mix van country en roots.
Stanton : Ik ben van nature een redelijk
melancholische man. In de meeste up-tempo
nummers zit altijd wel een melancholische
toets, maar producer Jim White zorgde voor
flink wat afwisseling, zo zorgen de rustiger
nummers voor een fijn evenwicht. Zo blijf je als
luisteraar geïnteresseerd tot het einde (lacht).
Er zitten vele muzikale helden van me in als JJ
De nieuwe cd van Flying Horseman sijpelt je oren
binnen op het ritme van een verzengende zomerdag. De plaat werd City Same City gedoopt en bevat
twaalf songs. De enorme rijkdom aan individueel
talent binnen de band wordt telkens weer gekoppeld aan de sterke visie van frontman Bert Dockx.
Hij zorgt voor wat toelichting. Het belangrijkste
verschil met de vorige albums is dat er meer inspraak
was van de andere bandleden, de wisselwerking was
deze keer erg groot. Vroeger waren de liedjes af voor
ik ze aan de groep liet horen, nu was dat anders. Ik
had een stuk van een nummer of een idee en dan
werkten we daar verder aan met de band. Mijn inspiratie haal ik uit alles, bepaalde muziek natuurlijk,
maar ik laat me ook beïnvloeden door allerhande
dingen die ik opvang: film, literatuur, gesprekken
met mensen, dromen. Deze keer werd ik nogal
geïnspireerd door een liedje van de Malinese
Nahawa Doumbia. De plaat werd geproducet
door Koen Gisen, de man van An Pierlé. Hij kent
mijn manier van werken, het was de vijfde keer
dat ik met hem samenwerkte op korte tijd. Op het
vlak van arrangementen liet hij me de beslissingen nemen, maar zijn manier van opnemen en
de sfeer die hij creëerde, had grote invloed op de
klankkleur. Zo drukte hij zijn stempel op de cd.
Die is voor mij trouwens eerder een middel dan
een doel. Ik maak muziek om op te treden en dat
is mijn enige bedoeling. Muziek als een vorm van
communicatie.
(Steven Verhamme)
Lees de uitgebreidere versie van ons interview in de app
©©Mark Rietveld
flying horseman :
Een cd is eerder een middel dan een doel
SABAM MAGAZINE 75//oktober>november>december 2013//9
Jo Cassiers: Ik ben verslaafd aan
muziek maken
Ten huize Cassiers betekent muziek maken hetzelfde als zuurstof ademen. Producer, songwriter en muzikant Jo Cassiers geeft grif toe dat hij verslaafd is. Afkicken zou zonde zijn.
Want zonder Jo geen transatlantisch mailverkeer met grote gevolgen in de charts; een
monsterhit getiteld Stars & Stripes voor de Amerikaanse countryzanger Nathan Osmond of
een memorabele ontmoeting met Rolling Stone Ron Wood in een Londense studio.
Al ging het pad van de songschrijvende gitarist
uit Nijlen niet altijd over rozen.
Jo: Enkele jaren geleden ben ik door omstandigheden alles kwijt geraakt. Maar door positief te
blijven denken en de muziek ben ik er weer
bovenop gekomen. Gitaar ben ik altijd blijven spelen. Die positieve ingesteldheid leverde Jo toen
een solo album en een job als sessiemuzikant bij
Stan Van Samang op. In die tijd speelde ik samen
met Roel Vanderstukken, Sarah en Stan en
schreef ik een boek over songwriting. In tegen-
fers, bedoeld als een hart onder de
riem voor soldaten en hun families.
Presidentskandidaat Mitt Romney
gebruikte de patriottische song vorig
jaar zelfs in zijn verkiezingscampagne. Niet slecht voor een autodidact,
zoals Jo zichzelf noemt.
Ik ben met zelfstudie begonnen, volgde
nadien toch een paar jaar klassieke
gitaar maar ik wilde meer weten over
de akkoorden. Dus ging ik opnieuw
stelling tot wat je zou denken, kun je songs
schrijven wel degelijk aanleren. Kijk naar je
omgeving, een schilderij met een slogan in een
taverne bvb, dat is instant inspiratie. Een vriendin
raadde me de film The Secret, over natuurwetten,
aan. Dat heeft me getriggerd toen ik in de put zat.
Zoals je de wet van de zwaartekracht hebt heb je
ook die van de aantrekkingskracht. Die zegt dat
als je aan bepaalde dingen denkt, je ze begint te
visualiseren en er niet meer achteraan moet hollen. Ze komen automatisch je richting uit, als dat
in overeenstemming is met je gevoel...
autodidactisch verder met cursussen
van Halewyn en Berkeley. Een heel
interessant boek was Styles for the
studio van Leon White. Ik moet eerlijk
bekennen dat mijn gewone studies een
ramp waren (lacht). Maar ik speelde
wel vijf uur per dag muziek.
Waren die dagen een goeie
leerschool voor jou om zelf muziek
te maken?
Jo: Schrijven heb ik altijd al gedaan vanaf mijn
veertiende. Tussen Simon & Garfunkel- en Led
Zeppelin-repertoire door traden mijn broer Dirk
en ik ook op met eigen liedjes. In de halve finale
van Humo’s Rockrally (1984) waren we meer een
soort funkband. We vonden mekaar weer even
terug in Orphan, waarmee we een paar hits
scoorden. Eén ervan, Stuck in the middle, is te
horen in de Amerikaanse film Friends & Lovers,
met Stephen Baldwin en Robert Downey Jr.
Het eerste album waaraan ik hier werkte was dat
van Gunther Neefs, via Marc en Bert Joris die de
productie deden.
In die tijd leerde ik ook Eric Melaerts kennen.
Dat was een plezante tijd omdat VTM net
begon. Er waren in die tijd misschien maar vier
of vijf gitaristen. Later kreeg ik via Jean Blaute
10//SABAM MAGAZINE 75//oktober>november>december 2013
© Cassiers
Dus in feite kiest de song jou
en niet omgekeerd?
Jo: Zoiets, maar ook de artiest, en die is vaak ook
buiten de grenzen van ons kleine landje te vinden.
De komst van het internet heeft voor mij veel
vergemakkelijkt. Wat een verschil met de jaren
tachtig, toen samenwerken met mensen uit de
States helemaal niet zo vanzelfsprekend was
door het tijdsverschil.
Het succesverhaal met Osmond vindt zijn oorsprong bij de Schotse songschrijfster Marwenna
Diame. Zij vertoefde regelmatig in Londen, samen
met enkele andere componisten waar ik zelf mee
werk. Ik kwam haar tegen op een schrijfsessie
voor BMG waar ze mij Nathan Osmond voorstelde.
Toppunt, ik wist eerst niet wie hij was, Voor mij
was hij gewoon “Nathan” maar het bleek dus om
één van dé Osmonds te gaan (nvdr. Nathan is een
zoon van Alan Osmond en neefje van Donny en
Marie Osmond). Een Amerikaanse hit spreekt
natuurlijk tot de verbeelding. Je acht het vooraf
ook niet mogelijk omdat je het nog niet hebt meegemaakt. Amerika blijft toch Het Beloofde Land
in vele opzichten.
Stars & Stripes volgde er al een indrukwekkend
parcours. De tekst gaat over oorlogsslachtof-
Voor mij was dat als een virus, misschien wel een obsessie ook. Zelfs
tijdens mijn legerdienst speelde ik
in een bandje, in de kantine van de
Amerikaanse onderofficieren in het
Duitse Duren. Ik hoorde bij de landmacht en speelde samen met de
Waalse luchtmacht rock ‘n roll. Mooi
toch ?
d e g eleg enh ei d o m e en numm er vo o r
Clouseau te schrijven : Voor je ’ t weet staat
op hun CD Adrenaline (1996). Ik probeer altijd
de balans te vinden tussen het werk dat ik doe
voor andere mensen en de liedjes voor mijn
eigen bands.
“It runs in the family”
Jo en Dirk kregen muziek ingelepeld door
hun grootmoeder.
Jo: We hadden twee ooms die ook gitaar speelden en “Bomma” was vroeger operazangeres.
Zij richtte een koor op. Het Capokoor heette
dat. Als kind moesten we natuurlijk verplicht
mee naar haar concerten gaan. Spelen op de
oude piano die in haar living stond was een
absolute must. Daar hebben we wellicht de
microbe op gedaan (lacht).
(TG)
Rep je naar onze app voor muziek
van Jo, exclusieve foto’s en de extended
versie van ons interview !
RePRogRafie
je Rechten wachten oP je !
© Istockphoto
BEN jE EEN AutEur, IlluStrAtor, fotoGrAAf, SchIldEr,… EN WErd jE WErk IN 2012
GEPuBlIcEErd? lEES dAN SNEl vErdEr!
Wist je dit al? Auteurs (nvdr: in de brede zin van het woord) en uitgevers
hebben recht op een vergoeding wanneer hun op grafische drager
(lees: papier) vastgelegde werken onder bepaalde voorwaarden gekopieerd worden. de inning van deze reprografierechten wordt verzorgd
door de collectieve beheersvennootschap rEProBEl. SABAM ontvangt van rEProBEl elk jaar bedragen voor de fotokopieën die van
de werken van haar vennoten gemaakt worden.
aangifteformulieren op onze website: http://www.sabam.be/nl/
sabam/repronet (opsturen naar [email protected])
De deadline van 30 september ligt inmiddels achter ons en zonder
aangifte kunnen we je geen reprografierechten uitkeren. daarom
vragen we je om – indien nodig – nog een aangifteformulier in te vullen
en het ons uiterlijk op 31 januari 2014 terug te bezorgen. je vindt de
AArZEl NIEt oM oNS tE coNtActErEN
Mocht jE NoG vrAGEN hEBBEN
(E MAIl: [email protected] – tEl: 02 286 82 11).
(SouMAyA El khAZrouNI)
Naast je in 2012 op grafische drager gepubliceerde werken kan je nog
(tot bovenstaande datum) een aangifteformulier indienen voor werken
die in 2010 en/of 2011 gepubliceerd werden en die je nog niet bij SABAM
hebt aangegeven.
liteRaiRe weRken
aangeven
hEB jE EEN lItErAIr WErk GESchrEvEN? hoE BESchErM jE hEt EN hoE GEEf jE dE
PuBlIcAtIE AAN oM AutEurSrEchtEN tE oNtvANGEN?
SABAM-leden kunnen aangiftes online indienen via de eServices (zie
http://www.sabam.be/nl/sabam/eservices). hiervoor ontvangt de
auteur die de aanvraag doet een afzonderlijke e-mail met daarin een
login. deze digitale aangiftes worden automatisch in ons systeem
opgenomen.
de 1ste stap (aangifte/depot) ter bescherming gebeurt door middel van
een depot. SABAM stelt deze dienst ter beschikking van alle literaire
auteurs via de website http://sabam.depotonline.eu. Alle literaire werken kunnen er bij hun voorlopige en/of definitieve creatie gedeponeerd
worden.
via deze volledig gratis dienst krijgt de auteur een registratienummer
en een datum die de creatie van het depot waarborgen.
Bij de creatie van je literaire werken hoef je dus niet langer papieren
aangiftes naar SABAM te sturen.
Wat de publicatie van een literair werk op papieren drager betreft
(boek, magazine, etc.) moet je eveneens een afzonderlijke aangifte
bij SABAM doen om in aanmerking te komen voor reprografierechten.
verdere inlichtingen en de aangifteformulieren vind je op onze website: http://www.sabam.be/nl/sabam/reprografie-0. deze aangifte
gebeurt elk jaar. In april worden de rechten uitgekeerd aan de
auteurs.
de 2de stap (aangifte publicatie) moet echter wel bij SABAM gebeuren!
de exploitatie / publicatie / uitgave van een literair werk brengt immers
auteursrechten op.
AArZEl NIEt oM oNS tE coNtActErEN
Mocht jE NoG vrAGEN hEBBEN (E MAIl:
[email protected] – tEl: 02 286 82 11).
SABAM/ArtES MAGAZINE 75//oktoBEr>NovEMBEr>dEcEMBEr 2013//11
© Istockphoto
Er zijn twee belangrijke stappen bij de creatie van een literair werk.
ten eerste moet je het werk bij de creatie aangeven/deponeren (ter
bescherming) en ten tweede moet je de exploitatie/publicatie van het
werk aangeven.
VERLEG JE GRENZEN
MET SABAM FOR CULTURE !
Uiteraard zorgt SABAM in de eerste plaats voor de inning en verdeling van auteursrechten
aan de auteurs en componisten die we vertegenwoordigeN. Maar laten we een andere
essentiële taak niet vergeten: de steun en promotie van onze leden zowel in België als in het
buitenland.
SABAM vervult haar culturele activiteiten onder het label ‘SABAM
For Culture’.
Eerder dit jaar lanceerde SABAM For Culture een beurzenprogramma om geselecteerde artiesten op festivalshowcases, markten en
vakbeurzen in Europa en elders te ondersteunen.
Deze evenementen hebben hun specifieke karakter, zijn niet louter
commercieel en alleen bestemd voor het grote publiek.
Ze bevorderen culturele uitwisselingen en commerciële kansen door
ook internationale professionals uit de muziekindustrie uit te nodigen, zoals onafhankelijke maar ook grote platenmaatschappijen,
producers van shows en omroepen, concertzalen en festivals, uitgevers en distributeurs, professionele organisaties, managers, etc.
Optredende artiesten kunnen meteen hun talent tonen en tournees
binnenhalen.
Geselecteerde bands of artiesten die een aanvraag bij SABAM For
Culture indienen, kunnen rekenen op een beurs van €600 (of €300
voor een soloproject).
Zo kunnen ze hun kosten of een deel daarvan compenseren. Al deze
evenementen hebben immers met elkaar gemeen dat de gages voor
geprogrammeerde artiesten zeer beperkt zijn.
Festivalshowcases die in aanmerking komen voor een beurs:
Alors… Chante ! (Montauban), Babel Med (Marseille), BIME Festival (Bilbao), c/o pop (Keulen), Le Chaînon Manquant (Laval), Classical: Next (Wenen in 2013), CMJ Music Marathon (New York), Culture
Collide Festival (Los Angeles), Eurosonic (Groningen), Jazz Ahead
(Bremen), MaMA (Parijs), Midem (Cannes), Printemps des Bourges,
Pop Montréal, Reeperbahn (Hamburg), Sound and Vision festival
(Norwich), SXSW (Austin), The Great Escape (Brighton), Transmusicales de Rennes, Womex (Cardiff in 2013),…
In 2013 werden gedurende het hele jaar circa zestig beurzen toegekend.
Naast dit beurzenprogramma heeft SABAM For Culture zich ook
geassocieerd met twee Belgische exportbureaus, Muziekcentrum
Vlaanderen en Wallonie Bruxelles Musique, om de ontmoeting
tussen Belgische artiesten en buitenlandse concertprogrammeurs
te stimuleren.
Onder het label ‘BELGIUM BOOMS’ vonden specifieke acties plaats
in het kader van Europese festivalshowcases.
Aan de hand van professionele drinks, privéshowcases, een website,
affiches, advertenties, brochures en gerichte newsletters werd ons
Belgisch talent in Hamburg, Groningen, Wenen en Parijs in de spotlights gezet.
In Londen vond in oktober een minifestival plaats gewijd aan Belgische elektronische muziek: ‘Belgium Booms London 2013’. 24 artiesten uit het hele land gaven doorheen 4 thema-avonden het beste
van zichzelf in de grootste clubs van de stad.
Hopelijk zullen onze artiesten ook in 2014 schitteren op podia over
de hele wereld! (Thomas Vanlishout)
12//SABAM/ARTES MAGAZINE 75//oktober>november>december 2013
Internet: enkele algemene principes
Het kan nooit kwaad de auteursrechthebbenden eraan te herinneren dat ze ten aanzien van hun
werken twee soorten rechten hebben. Ook op het internet moet er dus een onderscheid worden
gemaakt tussen het moreel recht en het vermogensrecht.
Moreel recht
In paragraaf 2 van artikel 1 van de wet van 30 juni 1994 betreffende
het auteursrecht en de naburige rechten lezen we:
“De auteur van een werk van letterkunde of kunst heeft op dat werk
een onvervreemdbaar moreel recht.
De globale afstand van de toekomstige uitoefening van dat recht is
nietig.
Het omvat ook het recht om het werk bekend te maken.
Niet bekendgemaakte werken zijn niet vatbaar voor beslag.
De auteur heeft het recht om het vaderschap van het werk op te eisen
of te weigeren.
Hij heeft recht op eerbied voor zijn werk en dat maakt het hem mogelijk zich te verzetten tegen elke wijziging ervan.
Niettegenstaande enige afstand behoudt hij het recht
om zich te verzetten tegen elke misvorming,
verminking of andere wijziging van dit
werk dan wel tegen enige andere aantasting van het werk, die zijn eer of
zijn reputatie kunnen schaden.”
Vanwege de onvervreemdbare aard van het moreel recht
is het uitsluitend aan de auteur om in te grijpen en zo
nodig gerechtelijke stappen te ondernemen om zijn
moreel recht te verdedigen.
Vermogensrecht
Wanneer de auteur bij SABAM
een overeenkomst van aansluiting en fiduciaire afstand ondertekent, draagt hij haar het beheer van
zijn vermogensrechten over. Concreet
houdt dit in dat SABAM vanaf dat moment bevoegd zal zijn om deze rechten te innen en verdelen.
Zo bepaalt artikel 10 van de statuten van SABAM: “Wie vennoot wordt,
staat zijn auteursrechten waarvan hij rechthebbende is of zal worden,
aan de Vennootschap af. Dit gebeurt in overeenstemming met het contract van aansluiting en fiduciaire afstand dat werd gesloten tussen de
vennoot en de Vennootschap. Gezien de fiduciaire afstand in de eerste
plaats afgesloten wordt in het belang van de overdrager, zal de Vennootschap alles in het werk stellen om de perceptie en de juiste repartitie van
de rechten te waarborgen.”
Het gebruik van auteursrechtelijk beschermde werken op het internet of andere computernetwerken verschilt in niets van het gebruik
in een ander medium of formaat.
SABAM of haar zusterverenigingen leveren dus toelatingen af voor
de verschillende exploitatiewijzen op internet, of het nu gaat over
handelingen in het kader van de mededeling aan het publiek (bv. muziek beluisteren via streaming), reproductie (bv. een album downloaden op een platform) of het beschikbaar maken op zodanige wijze dat iedereen er toegang toe heeft op een door hem individueel
gekozen plaats en tijd (bv. een film bestellen op een VOD-website).
Dit geldt ook voor werken die behoren tot het domein van de grafische en visuele kunsten.
Het principe van het collectief beheer verzet zich er tegen dat een auteur zelf
de gebruiksvoorwaarden van zijn eigen werken bepaalt. Dat staat ook
in artikel 13 van de statuten van
SABAM: “Ieder vennoot ontzegt
zich het recht te beschikken
over zijn aan de Vennootschap
of aan andere auteursverenigingen afgestane rechten.
Iedere toelating, door een
vennoot in strijd met dit verbod verleend, is volstrekt
nietig […].”
SABAM heeft een reeks tarieven voor internet opgesteld, die zij toepast wanneer
er gevraagd wordt om gebruik
te maken van haar repertoire: de
mededeling aan het publiek van een
reclamespot, een bedrijfsfilm of eender welke andere commerciële audiovisuele productie, vergezeld van auteursrechtelijk
beschermde muziek, op een website, het aanbieden van
muziekwerken op aanvraag op een website, een downloaddienst
voor muziekwerken, de sonorisatie van een website door middel van
achtergrondmuziek… allemaal voorbeelden die dit soort gebruik
illustreren.
Al deze tarieven zijn beschikbaar op onze website. Naast de financiële
aspecten bepalen de tarieven ook de beperkingen van de toelating,
met dien verstande dat het moreel recht altijd voorbehouden is.
(LW)
Het gebruik van auteursrechtelijk beschermde werken
op het internet of andere computernetwerken verschilt in niets
van het gebruik in een ander medium of formaat.
SABAM/ARTES MAGAZINE 75//oktober>november>december 2013//13
© KFD
Stijn Coninx geeft hoofdrolspeler Matteo Simoni nog een paar regie aanwijzingen
in h o u d
a r t es
Lees onze extra artikels in de app:
Reportage SABAM en de Muzikantendag in de AB, GLIMPS, Palmares Kortfilmfestival Leuven...
15 Marina, Een hit, een epos
16 Safety First !
17 82 dagen in April ontroert ARTES-publiek
18 An Swartenbroekx en Bart Cooreman: Kampioenen-film is de kers op de taart
19 William Boeva : “Ik haatte vroeger comedy”
20Liedboek als ode aan Wannes - Adela & Helena
21 SABAM brengt hulde aan Pieter Aspe op de Boekenbeurs
22 Maryse en Jean-François Charles Samen thuis en samen aan het werk in De adem van Kali
23 Musée Nicolas opnieuw geopend
14//ARTES/SABAM MAGAZINE 75//oktober>november>december 2013
Marina
Een hit, een epos
Niet in het minst de verdienste van zijn wereldhit Marina, de titel van de
film, hoe kon het anders. Daarmee lijkt de cirkel rond. Maar Rocco is
nog lang niet uitgezongen en Marina is geen biopic pur sang. Regisseur
Stijn Coninx brengt in één adem diverse universele thema’s in beeld. En
een flinke portie drama en romantiek natuurlijk, onmisbaar in elke
boeiende film, benadrukt de regisseur. Zijn “epoquefilm” begint eind
jaren veertig en eindigt in 1959.
Stijn Coninx: Een bewuste keuze, die qua reconstructie, decors en situaties
al meteen bepaalde verwachtingen oproept. Door het sociaal thema en het
feit dat de Limburgse mijnen er in voorkwamen werden meteen vergelijkingen
met Daens gemaakt. Er was natuurlijk de verre droom om er opnieuw een
groot epos van te maken omdat het migratiethema universeel is.Rocco’s
oorspronkelijke vraag om van zijn levensverhaal een film te maken werd
al snel herleid tot enkel de jeugdjaren. Zijn leven is zo rijk en carrière zo
immens dat dat niet samen te vatten valt in één film. Het hoofdstuk over zijn
carrière is in Rocco’s boek ook specifiek gericht op zijn parcours binnen de
muziek, terwijl het begin van de film iets is wat veel mensen hebben meegemaakt en alle dagen nog beleven: ouders die het beste willen voor hun
kinderen en beslissen om naar een ander land te gaan. Zonder inspraak
worden die kinderen echter, van de ene dag op de andere, een vreemdeling.
Arbeidersfamilies kwamen toen in een soort barakken terecht. De vreugde
was bij aankomst ver te zoeken. Dat tijdperk reconstrueren was niet eenvoudig maar uiteraard wilden we een minimum aan geloofwaardigheid
creëren om dit verhaal te kunnen vertellen. Dat is het evenwicht waar we
voortdurend naar hebben gezocht.
De geboorte van “Marina” zorgt dan weer voor
de lichtvoetige noot.
Zeker. Het was nooit de bedoeling om er een “zware” film van te maken,
maar om juist te kunnen profiteren van het levenslustige van het liedje en
de dromen van Rocco die muzikant wil worden, te koppelen aan de problematiek en het kader waarin hij het heeft moeten waarmaken. Een perfect
kader om iets te vertellen over die periode van migratie terwijl het verhaal
in se gaat over een jonge gast die dan wel “vreemdeling” wordt maar eigenlijk een droom heeft. Tegen wil en dank van zijn vader, die muzikant geen
ernstig beroep vindt.
Maar geen boeiende film zonder romantiek…
Stijn: Natuurlijk niet. Een film zonder love story is gewoon belachelijk, dat
is geen film (lacht). Mensen die doen alsof de liefde niet belangrijk is in het
leven, da’s bullshit hè. De lovestory is voor een stuk verzonnen maar toch
ook meer waar dan je zou denken. Het Romeo & Julia-verhaal is van alle
tijden. Het toppunt is dat tijdens één van de avant premières een mevrouw
mij kwam vertellen dat haar moeder een oud lief was van Rocco, dat perikelen uit de film zo met hem heeft beleefd.
In de film wordt “Calabrees” gesproken.
Niet eenvoudig aan te leren?
Alle acteurs hebben Calabrees mèt accent moeten aanleren. Bij de visie in
Rome merkte ik dat zelfs de Italianen ondertitels nodig hebben om het
Calabrees te kunnen verstaan. Matteo Simoni heeft de moeilijkste prestatie
geleverd want hij heeft eerst Italiaans en dan Calabrees geleerd. Tel daar
©©KFD
Dat het levensverhaal van Rocco Granata tot de
verbeelding spreekt lijdt geen twijfel. Waarvan
akte in het boek van de beroemde cantautore. Nu
Stijn Coninx zijn jeugdige lotgevallen onnavolgbaar heeft verfilmd is het “Italiaantje”,
zoals hij op het witte doek lieftallig wordt
genoemd, helemaal onsterfelijk geworden.
nog eens accordeon en zang bij, zeer straf. Sommige Italianen die de film
hebben gezien dachten zelfs dat hij echt uit Calabrië kwam. Fantastisch
natuurlijk.
Stijn heeft bijzonder veel ervaring in het regisseren van kinderen, cfr.
Hector, Daens, de Kavijaks…
Stijn: Met kinderen werken vergt altijd een andere aanpak. Tegen hen kan
je niet zeggen: het moet wat cynischer of sarcastischer. Om iets te kunnen
spelen moet je je inleven maar een kind heeft natuurlijk nog niet veel levenservaring. Dus moet je je taal en communicatie beperken tot hun leefwereld.
De casting zelf gebeurt ook intuïtief, het gaat over geloofwaardigheid en
spontaniteit. Neem nu de samenstelling van het gezin,dat plaatje moet kloppen. Ook al lijken de personages uit hetzelfde gezin niet op elkaar, ze
moeten zich er wel naar gedragen. Het publiek mag zich nooit vragen stellen.
Producent Eyeworks stapte begin 2007 als één van de eersten mee in
het filmverhaal van Marina.
Stijn: Erwin Provoost, die Eyeworks intussen verliet, was mijn eerste
gesprekspartner. Na zijn vertrek heb ik het hele project verder ontwikkeld
met Peter Bouckaert, intussen al een paar jaar hoofd van de afdeling drama.
Hij heeft heel het proces gevolgd en mee de moeilijkheden ondervonden
om het geld bijeen te krijgen. Als je een film wil maken over migranten op
een moment dat veel mensen neigen naar een soort zwart wit discussie
over het onderwerp en het rechtse discours aan populariteit wint, is het niet
evident om daar geld voor te vinden. Gelukkig is het finaal allemaal goed
gekomen.
Op de aftiteling prijken ook de broers Dardenne als co-producent. Rik
D’hiet schreef samen met Stijn het scenario. Michelino Bisceglia en
natuurlijk Rocco zelf tekenden voor de muziek. Bisceglia maakte overigens de meeste arrangementen van Rocco’s recente nummers.
Stijn : Doorheen heel het maakproces van de film was Rocco een grote
steun. Hij heeft Matteo met raad en daad bijgestaan en de accordeon partijen zelf ingespeeld, want dat kan niemand beter dan hijzelf natuurlijk. De
scène van Fiocchi, met zijn cameorol als eigenaar van een muziekwinkel,
waar de jonge Rocco de accordeon gaat kopen is een waargebeurde scène.
Hij wist perfect hoe die te reconstrueren. Dat was echt een kers op de taart.
Op 9 november ging Marina in Rome in première en vanaf januari 2014
komt de film in de Italiaanse zalen. Ook Rocco’s boek is opnieuw uit, zijn
nieuwe cd heet Argentina en er komt een ”very best of” uit samen met
een dvd, een primeur want het is Rocco’s eerste. In de “very best” brengt
Rocco hulde aan goede tekstschrijvers die de juiste woorden op zijn
muziek vonden. (TG)
Ontdek een smaakmaker, filmtrailer,
extended versie van ons interview en extra’s in onze app
ARTES/SABAM MAGAZINE 75//oktober>november>december 2013//15
Inspiratie is er overal. En veel
mensen hebben goede ideeën,
maar je moet ze ook proberen
door te duwen en vooral goed
uit te voeren.
Tim Van aElst
©©Shelter
Safety First !
De prijsbeesten van SHELTER laten zich niet afleiden door een Emmy meer of minder. Met Safety
First brengen Tim Van Aelst en Cie na BB en Wat als ? opnieuw een topreeks met dito cast op VTM.
Tim vertelde aan onze redactie over het ontstaan van zijn eerste “charcom”.
Tim: Tijdens het draaien van de Wat Als?-sketch
waarin Ben Segers verkleed was als bewakingsagent in een Shoppingcenter, en de hilarische
buurman van Rudy Verboven speelde, kwam ik op
het idee om een sitcom te maken met vier bewakingsagenten. Het heeft dan nog een tijdje
geduurd vooraleer ik lef genoeg had om er met
Shelter voor te gaan. Maar toen de ervaren scenariste Gerrie Van Rompaey aan boord kwam,
kregen we vleugeltjes en is alles heel snel
gegaan.Minder dan een jaar geleden hebben we
het idee bij VTM gepitcht!
Wij zijn inderdaad de mosterd gaan halen bij The
Office maar toch gaan we iets verder. Een mockumentary kan je dit daarom niet meer noemen
vind ik. Want onze camera is bijna overal en
soms met voorkennis, wat in reality/mockumentary niet zo is. M.a.w. er klopt helemaal geen bal
van wat we doen. Als dat maar goed komt!
Een klassieke sitcom start dan weer vanuit de
situatie, terwijl wij vaker vanuit de karakters
vertrekken (charcom). We moeten daarin nog
verbeteren. Het zijn onze eerste stapjes, maar
we hebben de smaak te pakken.
Trends setten wordt stilaan
jullie handelsmerk, tijdens je
wereldwijde Wat als?- en BB-tocht
heb je vast nog meer inspiratie
opgedaan, vertel !
Inspiratie is er overal. En veel mensen hebben
goede ideeën, maar je moet ze ook proberen
door te duwen en vooral goed uit te voeren. Ik
ben echt trots op de verzorgde manier waarop
©©Nyklin
©©Shelter
Behalve Matteo Simoni kies je
voor vertrouwde Shelteracteurs,
een bewuste keuze?
Met Ben Segers te zien als bewakingsagent in
Wat Als? is het hele Safety First idee ontstaan,
dus dat was logisch. Matteo had ik via het gezelschap FC Bergman al een tijdje op het oog. Vooral
zijn sterke comedytiming viel me op. Hij heeft
mijn droom om een Limburgse Johnny in de serie
te hebben helemaal waargemaakt. Ruth is
gewoon hilarisch als ze een ‘bitch’ kan spelen,
en toch zal ze in Safety First iets helemaal
anders laten zien. En Bruno, tja Bruno…dat is
gewoon één van de beste Vlaamse Acteurs.
bijvoorbeeld Wat Als? is gemaakt. Dat kan alleen
maar met een heel sterk team waarbij iedereen
op zijn beste positie staat. De uitvoering is vaak
het probleem als ik in het buitenland naar een
draak van een sketchshow kijk (lacht).
Mockumentary heet een reeks als
deze naar verluidt in vaktermen,
kan je je daarin vinden want het is
geen klassieke sitcom, al is het voor
jullie een proefstuk in het genre?
Komt er een vervolg
van Safety First in 2014?
Pas als het goed ontvangen en bekeken wordt,
zijn we zeker dat we een vervolg mogen draaien.
We zouden niets liever willen. In afwachting
daarvan smijten we ons op een derde reeks van
Wat Als?
Net als in BB en Wat Als ? is ook in Safety First
een belangrijke rol weggelegd voor de muziek.
Titeltrack Dedication is van Mauro Pawlowski,
een stevig rocknummer dus. Maar Shelter zou
Shelter niet zijn als er geen compleet foute
muziek aan te pas k wam; denk Glenn
Medeiros, Richard Marx en Michael Bolton.
Iedere aflevering speelt zich op een andere
locatie af. Zo moeten de personages onder
andere de Saturn bewaken maar ook een
woonbeurs, de haven én het VTM-gebouw.
(Tania Ghyselinck)
Ontdek de trailer van
safety first ! in onze app
Cast: Bruno Vanden Broecke, Ben Segers,
Ruth Beeckmans en Matteo Simoni.
Tim: Ik moest glimlachen wanneer ik een zeker
stramien bij de acteurs ontdekte tijdens
de pauzes op de set: Ruth was net moeder en zat bij iedere
pauze melk te kolven, Ben sliep dan
gegarandeerd op zijn gloednieuw veldbedje van
Decathlon (maar 90 euro begod, (lacht)), terwijl Bruno zo
goed als altijd vanop toilet sms’te dat we alvast met de
volgende scène mochten starten want dat het nog wel
‘even’ zou duren. Blijft over Matteo Simoni: was die ADHD
boy maar wat vaker gaan liggen op dat bedje van Ben!
Giga vermoeiend, maar altijd lachen.
Voor ter perse gaan maakte het kortfilmfestival in Leuven haar jaarlijkse prijzenpalmares bekend, ontdek meer in onze app !
16//ARTES/SABAM MAGAZINE 75//oktober>november>december 2013
82 daGen in april
ontRoeRt aRtes-Publiek
dE kEuZE voor oNZE trAdItIoNElE fIlMAvoNd oP hEt fEStIvAl vAN GENt vIEl dIt jAAr oP dE PoëtISchE
PrENt 82 DAGEN IN APRIL. dE volGENdE dAG vErtrok rEGISSEur BArt vAN dEN BEMPt NAAr hEt fEStIvAl
vAN vAllAdolId WAAr dE SErENdIPIty-ProductIE EEN SPEcIAlE vErMEldING vAN dE jury krEEG.
© Serendipityfilm
hij kwam op het idee voor het verhaal aan boord van
een gammel vliegtuig, ergens boven kirgizstan, een
land waaraan de regisseur zijn hart heeft verpand. Bij
een worst case scenario zou een soort reconstructie
van zijn laatste dagen door zijn ouders, een louterende
werking kunnen hebben, besefte de cineast. Zover
kwam het gelukkig niet. Bart raakte heelhuids op zijn
bestemming maar het idee voor de film was geboren.
BArt: Ik zat op dat vliegtuig vooral te denken: wat zou ik
willen dat mijn ouders doen als ik nu het leven zou laten.
Zij hadden op dat ogenblik nog niet veel buiten Europa
gereisd en al zeker niet naar avontuurlijke bestemmingen. Het leek mij een
mooie gedachte dat ze door mijn dood iets van de wereld zouden ontdekken
dat ze anders nooit zouden hebben gezien. Dat zou dan een betekenis kunnen
geven aan het verlies. Dit was de oorsprong en het uitgangspunt van de film.
om productionele redenen kon 82 Dagen in april niet gedraaid worden
in kirgizië. het werd Istanboel in turkije. Maar ook met dat land heeft
Bart een speciale band.
BArt: In 1989 ging ik met twee vrienden op rugzakreis naar Istanboel. Het
was de eerste keer dat ik buiten Europa kwam. We gingen Turkije en Syrië
ontdekken. Istanboel was toen nog chaotisch en smerig maar de stad maakte
een enorme indruk op mij. Sindsdien ben ik blijven reizen. Vaak alleen met
de rugzak en altijd in het Midden-oosten, de Kaukasus, Centraal Azië of Iran.
Gaandeweg kreeg ik het romantische idee om dat over land te doen. Dan
vertrok ik meestal vanuit Istanboel om daarna per bus door te reizen naar
Syrië of Yemen. Ik maakte er ook een punt van om na die reizen telkens terug
te keren naar Turkije. Na een tijdje voelde dat aan als
thuiskomen. Zodoende beschouw ik Turkije eigenlijk als
mijn tweede thuis. Sommige van mijn beste vrienden
wonen er. Ik heb er zelfs mijn vrouw ten huwelijk
gevraagd (lacht).
MAAr jE BENt ook vErlIEfd GEWordEN oP
kIrGIZIë, dE PlAAtS WAAr dE fIlM ZIch IN
EErStE INStANtIE hAd MoEtEN AfSPElEN,
voor dE MEEStE MENSEN EEN BlINdE vlEk oP
dE WErEldkAArt ?
Kirgizië is een fantastisch land, Zwitserland zonder de
Zwitsers. De natuur is er geweldig. ook voor mij was
dat oorspronkelijk een blinde vlek, er bestonden geen
reisgidsen toen ik er voor het eerst naartoe ging. Alles
wat je er te zien krijgt is één groot avontuur, de bewoners spreken er een taal die verwant is aan het Turks
maar zien er zelf Chinees uit. Ze dragen vreemde smurfachtige hoedjes,
rijden paard en wonen in joerts (vilten tenten). Iedereen spreekt op de
koop toe Russisch en er hangt een Sovjetsfeertje, Lada Niva’s die overal
rijden enz.
Wou jE dIE SfEEr GrAAG WEErGEvEN
IN dE fIlM ?
Niet in 82 Dagen in April nee, want dit is heel eigen aan
Kirgizië. omdat we in Turkije zijn gaan draaien wilde ik
vooral Turkse dingen tonen. Dat is blijkbaar gelukt want
de consul generaal van Turkije kwam naar de première
en feliciteerde me met het portret van zijn land. Hij vond
het niet tendentieus, het plaatje klopte, wars van clichés.
Daar ben ik blij om. Het zijn herkenbare situaties voor
mensen die al eens met de rugzak zijn weggeweest in
een land waar ze onze taal niet spreken. Dus dat aspect
wilde ik er zeker in hebben. Door het feit dat ik Turkije kende moest ik in de
scenariofase geen research meer doen. We filmden zelfs in een hotel waar
ik in 1989 als 22-jarige logeerde. De eigenaar bleek nog altijd dezelfde…en
helaas ook de matrassen (lacht). Maar dat er in het hele filmproject een klein
beetje een autobiografische lijn zit is een fijn gegeven.
In valladolid zat 82 Days in April in de meetingpointcompetitie met veertien andere films.
BArt: We wachten nog respons af van festivals in het Midden-oosten en
oost-Europa. Gezien de film zich in Eurazië afspeelt, hoop ik dat hij daar ook
zal aanslaan.
Bij Serendipity films zit Bart alvast gebeiteld. Ellen de Waele tekende
ook al voor de productie van Dood Van een schaduw, de oscargenomineerde kortfilm van tom van Avermaet.
BArt: op een oscar zit ik niet meteen te wachten (lacht). Mijn betrachting
is vooral dat zoveel mogelijk mensen de film gaan zien, want ik wil niet in
het verdomhoekje van de hermetische art house film
geduwd worden. Het is een art house film maar die vindt
zijn publiek wel. Dat bleek uit de uitverkochte zalen op
de festivals in Montréal en Hamburg, en ook hier stonden we hoog in de ranking voor de Publieksprijs.
Mensen die de film zien houden ervan en dat vind ik goed
nieuws voor de mensheid (lacht).
WAt BrENGt dE toEkoMSt ?
Bart kreeg een schrijfpremie voor een nieuwe film,
waarvan het scenario is uitgeschreven. Intussen
pitchte hij alweer een nieuw scenario-idee bij het vAf.
BArt: Beide ideeën hebben maar één locatie en een hele
andere dynamiek dan 82 dagen in april. Als een soort
“tegengif“ voor deze roadmovie, vertel ik nu twee verhalen die zich op één en dezelfde plek afspelen, het ene in
het midden van de bossen, het ander op een appartement, en dat is misschien wel een interessante nieuwe angle voor mezelf
(lacht). onze nieuwsgierigheid is alvast geprikkeld. Wordt vervolgd. (tG)
Sinds het najaar is 82 dagen in april te zien in vlaamse bioscopen.
cast: Mark Peeters en karen vanparys
oNtdEk PAlMArES, trAIlEr, kortE INhoud EN EXtrA’S roNd dE fIlMvErtoNING IN oNZE APP
Nog een opgemerkt debuut op het filmfestival dit jaar was Drift van de Gentse regisseur Benny vandendriessche. de film is het resultaat van
zijn intense samenwerking met performance-kunstenaar dirk hendrikx. hendrikx speelt een man overmand door verdriet na het verlies van
zijn geliefde. hij ontsnapt aan de realiteit en begint te zwerven. de film toont zijn melancholische tocht door barre, lege landschappen. de
waanzin drijft hem tot poëtische maar fysiek pijnlijke rituelen. langzaam haalt het verleden hem in, en hij verdwijnt. Drift is gefilmd in een
ruwe intuïtieve stijl. Maar de expressieve beelden van het lichaam van de zwervende man bieden een sterke contemplatieve ervaring. (bron:
filmfestival)
© Serendipityfilms
ArtES/SABAM MAGAZINE 75//oktoBEr>NovEMBEr>dEcEMBEr 2013//17
An Swartenbroekx en Bart Cooreman:
Kampioenen-film is de kers op de taart
©©Independent Films
Op 18 december kwam de eerste langspeelfilm van F.C. De Kampioenen in de zalen. Daarmee werd
het lange wachten beloond, van fans maar ook van de makers. Mede-scenaristen An Swartenbroekx
en Bart Cooreman keken er met spanning naar uit.
©©Independent Films
Ondanks verwoede pogingen leek een film van de populaire tv-serie
gedoemd om er niet te komen. Tot het 21ste en laatste seizoen was ingeblikt
en Hec Leemans, de tekenaar van de F.C. De Kampioenen-strips, het voortouw nam om toch nog een film te maken, vertelt Bart Cooreman, met de
75ste aflevering op zijn actief de langst meewerkende scenarist.
Samen zetten de drie zich met regisseur Johan Gevers aan het schrijven. Een filmscenario bouwen rond een ensemblecast van twaalf
karakters, elf protagonisten en een
antagonist, die het brede publiek
nauw aan het hart liggen, bleek een
uitdagende evenwichtsoefening.
We wisten dat we de types, zoals de
betweter of de echtgenoot onder de
sloef, moesten behouden, legt An
Swartenbroekx uit. Tegelijkertijd
bart cooreman
moesten we weg uit de klassieke setting van het voetbalveld en de kantine. Vandaar de trip naar Frankrijk als rode draad. En elk personage
moest een eigen verhaal krijgen, een evolutie die ze elk doormaken. Ik
denk dat dit ons gelukt is.
Vervolgens hebben we de omgekeerde weg van een filmproject afgelegd: met de eerste versie van het scenario zochten we alle acteurs
op, vult Bart Cooreman aan. Hun opmerkingen namen we op in de
volgende versie, op die manier konden we op hun steun rekenen. Op
dezelfde wijze wonnen we het vertrouwen van de producent en vervolgens ook de VRT.
De F.C. De Kampioenen-film is nu klaar, voor de vier scenaristen die er uiteindelijk vijf jaar aan gewerkt hebben is het nu spannend afwachten. Op een
succes dat een vervolg mogelijk maakt? Dat betwijfel ik, elk personage beleeft
in deze film zijn of haar catharsis, vindt An Swartenbroekx die de film vooral
als een sluitstuk ziet van een onwaarschijnlijk hoofdstuk in haar leven.
Hetzelfde geluid klinkt bij Bart
Cooreman, die ondertussen als dialoogschrijver werkt bij de serie Thuis.
Ik denk dat deze film voor alle betrokkenen als de kers op de taart is.
(Hans Van Goethem)
Een filmscenario bouwen rond een
ensemblecast van twaalf karakters,
elf protagonisten en een antagonist,
die het brede publiek nauw aan het
hart liggen, bleek een uitdagende
evenwichtsoefening.
18//ARTES/SABAM MAGAZINE 75 //oktober>november>december 2013
©©Independent Films
Met 21 seizoenen en cijfers die ononderbroken schommelden tussen
de 1 tot 2 miljoen kijkers staat F.C. De Kampioenen te boek als één van
de meest succesvolle sitcoms uit de geschiedenis van de Vlaamse televisie. Halfweg jaren negentig dook al het idee om een film te maken op,
herinnert An Swartenbroekx zich. Vlaanderen kent haar als het
Kampioenen-personage Bieke maar achter de schermen trad ze als
scenariste in de voetsporen van haar vader René Swartenbroekx.
an swartenbroekx
William Boeva :
“Ik haatte vroeger comedy”
Zennekikomiek ? Een nieuwe lading would be comedytalent uit de Zennevallei vraagt het zich
verwoed af. Al van bij de startmomenten van de wedstrijd bleek het niveau deksels hoog,
aldus coach Han coucke. De allerbesten stonden op 20 november samen met William Boeva
te blinken op het podium van onze eigen try out in de Boesdaalhoeve in St-Genesius-Rode. Of
de nieuwste comedylieveling van Vlaanderen zelf heimwee heeft naar zijn begindagen op
het podium, vertelde hij aan onze redactie in het gezelschap van collega Han.
Waar en wanneer was jouw vuurdoop ?
William: Mijn allereerste optreden was in een
Ekerse theaterzaal voor zo’n honderdvijftig man.
Keiplezant.
Meteen een schot in de roos ?
William: Ja daar wel eigenlijk. Ervoor had ik
wel al eens een open podium meegemaakt en
dat was verschrikkelijk (lacht). Ik was alleen
maar gefocust op alles rondom mij en kreeg echt
het gevoel van een gemiste kans. Maar vanaf het
optreden in Ekeren ging het de goede kant op.
Intussen had ik ook de workshops gevolgd.
Welke goeie raad kan je de
deelnemers nu meegeven ?
Ik probeer af en toe wat tips en tricks te geven
maar op dat vlak kan ik zeker niet tippen aan Han
(solo alias Coucke nvdr). Ik heb het ook allemaal
van hem geleerd eigenlijk. Vandaar dat ik niet
goed zie wat ik nog meer zou kunnen bijbrengen
dan hij.
vrienden hing ik altijd de grapjas uit maar zelf
keek ik nooit naar comedy. De eerste comedian
die ik aan het werk zag was Alex Agnew op tv.
Later belandde ik samen met een vriend eerder
toevallig op een optreden van Gunter Lamoot.
Maar ik ging pas echt op in comedy toen ik er zelf
mee begon. Ik wou dat echt graag eens proberen.
De eerste keer was zoals gezegd vreselijk maar
ik had de smaak te pakken. Ik kwam Han tegen
op de workshops en vanaf dan ging de bal aan het
rollen.
Han: Het was wel meteen duidelijk dat je wilde
scoren vanaf het moment dat je op een podium
kwam.
William: Je voelt dat onmiddellijk als je ervan
geniet om daar te staan en alleen je ding te doen.
Als het goed is heb je het helemaal aan jezelf te
danken. Krijg je dat voor elkaar, ben je sowieso
een comedian.
(Tania Ghyselinck)
Welke tips van Han hanteer jij nu ?
Geen enkele eigenlijk (Algemene hilariteit).
Van muzikanten/songwriters horen
we vaak “je bent zo goed als je
laatste plaat”, wordt dat bij jullie
dan zoiets als “zo goed als je
laatste mop” ?
Je wil altijd wel eindigen met een goeie mop
natuurlijk (lacht). Het is eerder: even goed als je
laatste show. Maar bij comedy ligt dat misschien
toch een tikje anders. Niet elk publiek vindt je
immers even goed. Soms kan je dan wel heel
goed spelen maar niet in de juiste omstandigheden bvb of niet dat ene kleine element voor
handen hebben. Persoonlijk heb ik graag dat het
publiek betrokken is. Ze mogen altijd iets zeggen
of opmerken. Sommigen doen dat graag, anderen
niet maar ik maak ze nooit volledig kapot. Een
heel klein beetje maar (lacht)
Ons publiek kreeg op 20 november al een
pittig voorsmaakje van Williams avondvullende show Megalomaan die in maart
volgend jaar in première gaat.
Welke leeftijdscategorieën spreek
je het meest aan?
Vanaf zestien kun je al naar comedy. Mijn publiek
ligt zowat tussen zestien en vijfendertig tot veertig. Daarboven wordt het soms moeilijker.
Comedians van vroeger waren in hun tijd vaak
heel vernieuwend maar comedy is sindsdien
enorm geëvolueerd en is ook heel tijdsgebonden.
Je voelt gewoon dat je met leeftijdsgenoten meer
op dezelfde golflengte zit. Voor oudere generaties
gaan we soms niet breed genoeg.
Wie was jouw comedygoeroe in je jeugd ?
Ik moet eerlijk bekennen dat ik comedy haatte
toen, verschrikkelijk vond ik het (lacht). Bij mijn
William: Ik kan ervan genieten om voor een optreden al
even afwachtend het podium op te gaan en me in te
beelden wat er gaat komen. Dat weet je nooit op voorhand.
Er kan altijd iets gebeuren waarvan je denkt: shit wat is
dit nu weer ? Dat onvoorspelbare vind ik heel plezant.
©©GeertDeTaeye
William: Ik heb daar een dubbel gevoel over.
Enerzijds was er toen geen druk. Als het
optreden eens een avond niet goed was,
maakte dat niet zoveel uit. Er is toch niemand
die weet wie je bent en een dag later zijn ze het
vergeten. Je bent nieuw en dus ben je altijd de
verrassing. Dat mis ik wel ergens. Maar aan
de andere kant moet je op dat moment wel nog
veel harder vechten voor je plek. Met vijf of
tien minuten speeltijd was ik toen al dolblij.
Da’s nu gelukkig verbeterd, ik mag wat langer
spelen, krijg ruimte en sta op betere plekken
in de line ups.
Ontdek meer in onze app over Williams
passie voor Twitter
en hoe hij zijn shows boeiend houdt.
ARTES/SABAM MAGAZINE 75//oktober>november>december 2013//19
©©Geert De Taeye
William Boeva: Top of
the bill van onze
“Aperocomedy” in de
Boesdaalhoeve.
Het rijke arsenaal aan onsterfelijke songs van Vlaanderens ultieme
troubadour is door Van Halewijck en Hans Kusters Music nu in boekvorm gegoten. Oorlogslied, A la façon de Barbarie, Mijn Sofieke, De
inquisitie, Ik werk zo gere, De twaalf glazen, Lied van de Lange Wapper,
Van den drogen haring… Het oeuvre van Wannes Van de Velde is onuitputtelijk. Daar moest een liedboek van komen. Al van toen de coryfee
overleed in 2008, rijpte het plan.
En zo geschiedde, initiatiefnemer Hans Het oeuvre van
Kusters, die mee aan de wieg van Wannes’ Wannes Van de Velde is
carrière stond, Dree Peeremans, Marc onuitputtelijk. Daar
Hauman en Bernard Van Lent staken de moest een liedboek
koppen bij mekaar en in oktober van dit van komen.
jaar lag het Groot Liedboek van Wannes te
blinken in de rekken. Niet minder dan 249 liedjesteksten werden bijeen
gesprokkeld en samen met partituren en het unieke levensverhaal
van Wannes – Willy, Cécile, Johannes – Van de Velde gebundeld in een
turf van 620 bladzijden (ISBN 978 94 6131 201 3). Een klein voorsmaakje
ontdekt u in onze app.
©©Van Halewyck
Liedboek als ode
aan Wannes
www.vanhalewyck.be
Dree Peremans, radioproducer en folkkenner bij uitstek heeft een droom. In zijn voorwoord doet hij deze oproep:
Als een mens nog mag dromen, dan wil ik graag dat al Wannes’ opnames – ook de onbekende nummers– in een prachtige verzamelbox verschijnen, zodat u met dit liedboek in de hand bijna het hele oeuvre van Wannes kan (her)beluisteren. Maar uiteraard is de eerste bedoeling
van dit liedboek dat u zelf de stem verheft en deze nummers opnieuw gaat zingen. In de badkamer, als het moet, voor een levend publiek, als
het even kan.
In onze app lees je hoe Wannes op het pad van Dree kwam en meer over de totstandkoming van het boek.
Adela
& Helena
Al even onsterfelijk zijn de twee sterke vrouwen uit het gelijknamige
boek Adela & Helena. Op een dag ontdekken hun zonen, de u welbekende collega-muziekuitgevers Hans Kusters en Jean Kluger, dat
beide vrouwen tijdens de vorige eeuw een ware odyssee doormaakten.
Met maar weinig concrete details op zak, groeit de honger om meer
te weten te komen over het leven van beide moeders.
Auteur Betty Mellaerts ging grasduinen in archieven en brieven en
reconstrueerde het ongewone leven van “Adela & Helena”. De vele
beproevingen op hun tocht door een continent in oorlog tekende ze
nauwgezet op in een lijvig boek van 226 meeslepende bladzijden, familiestambomen inclusief.
©©Van Halewyck
Auteur Betty Mellaerts ging
grasduinen in archieven en brieven
en reconstrueerde het ongewone
leven van “Adela & Helena”.
Adela & Helena is uitgegeven bij Van Halewijck, het is het eerste literaire
non-fictieboek van VRT-radiostem en free lance journaliste Betty
Mellaerts. (ISBN 978-94-6131-149-8)
(TG)
20//ARTES/SABAM MAGAZINE 75//oktober>november>december 2013
©©SABAM/GVW
CEO van WPG Peter Quaghebeur inspecteert
de Muze van sabam onder toeziend oog van
Gene Thomas, de auteur zelf en zijn echtgenote Bernadette.
SABAM brengt hulde aan
Pieter Aspe op de Boekenbeurs
60 lentes, een nieuw boek, 2,5 miljoen verkochte exemplaren en één voet aan wal op de Amerikaanse
boekenmarkt. Hoogtijd voor een passende hulde aan Pieter Aspe vond SABAM. De hommage bleek
bovendien een uitgelezen kans om Vlaanderens master of suspense zelf eens op de rooster te
leggen. En wie konden we daar beter voor vragen dan zijn favoriete substituut ?
Stijn Coninx. Als kers op de taart verraste Gene Thomas de auteur en zijn
echtgenote Bernadette met een akoestische versie van de Aspesong. Het
echtpaar was zichtbaar aangedaan.
De Boekenbeurs zelf, (de 77ste intussen) klokte dit jaar af op 155.000 bezoekers en een heus wereldrecord. Boek.be mag zich sinds 4 oktober
wereldrecordhouder boekendomino noemen. Het best verkochte boek staat
ook in 2013 op naam van televisiekok Jeroen Meus maar Aspe blijft de
bestverkopende fictieauteur. Van Het Janus Syndroom gingen 1.064 exemplaren als zoete broodjes over de toonbank! Driewerf proficiat !
(TG)
Maak het mee alsof je er zelf
bij was in onze app !
©©SABAM/GVW
In een klein uurtje lieten Pieter en Francesca Vanthielen ons publiek op 31
oktober meegenieten van hun gezellig Aspe-onderonsje in de Rode Zaal
van de Antwerpse Boekenbeurs. Auteur en toehoorders werden tussendoor
getrakteerd op unieke beelden uit de televisiereeks Aspe, die Skyline aan
het begin van de nillies op VTM bracht. Zo kwam de allereerste ontmoeting
tussen hoofdpersonages Hannelore Martens en Pieter Van In aan bod en
dook de schrijver zelf meermaals op in de reeks. De auteur reageerde
geamuseerd bij het zien van zijn diverse cameorollen. Ook in de laatste
reeks is hij opnieuw te zien. Niet te missen dus, begin volgend jaar.
Onder onze gasten zowel collega-auteurs als trouwe lezers. Vijf van hen
mochten we gelukkig maken met een gesigneerd exemplaar van Het Janus
Syndroom, het jongste ei van Aspe. De gevierde auteur bracht dit jaar The
Square of Revenge uit in de States en de reacties klinken er veelbelovend.
Zijn welverdiende Muze van SABAM kreeg hij uit handen van onze Voorzitter
ARTES/SABAM MAGAZINE 75//oktober>november>december 2013//21
maRyse en jean-fRanÇois chaRles
samen thuis en samen aan het weRk in
DE ADEM VAN KALI
© j-f charles
PASSIE lAAt oNuItWISBArE SPorEN NA. MArySE EN jEAN-frANÇoIS chArlES kuNNEN dEZE PASSIE
ovErStIjGEN doorhEEN dE WoordEN IN huN tEkStBAlloNNEN.
Mc: le Bal du rat Mort uit 1980 is het eerste
stripalbum van Jean-François. Het scenario is
inderdaad van Jan Bucquoy. Het album werd
bijzonder goed ontvangen door de pers en het
publiek. Het is een van de eerste strips voor
volwassenen.
jullIE vorMEN Al vElE jArEN EEN
PAAr, MAAr tEGElIjk ZIjN jullIE ook
EEN kuNStENAArSkoPPEl.
hoE StEMMEN jullIE jE tAlENtEN EN
vAArdIGhEdEN oP ElkAAr Af?
jfc: ons verhaal begint in onze jeugd wanneer
we elkaar op zestienjarige leeftijd voor het
eerst ontmoeten. Zeer snel begonnen we
samen te werken aan studentenbladen. Ik zorg
alleen voor het tekenen en verven van de pagina’s. Het idee voor een scenario komt ook vaak
van mij. Daarna zoeken we samen naar ideeën
rond het initiële thema en bijbehorende documentatie.
Mc: Absoluut. Vervolgens stellen we een eerste
synopsis op, die we bewerken, herwerken en
nog eens bewerken. Dan ga ik over tot de indeling van de pagina’s naargelang ieders wensen.
Daarna nog eens en nog eens, over en weer. Dit
is van begin tot einde een soort pingpongspel,
tot aan de dialogen en de afwerking van het
album.
IN 1980 WErd LE BAL DU RAT MORT
uItGEBrAcht. jullIE BEGIN?
hEt ScENArIo WAS vAN dE hANd
vAN jAN BucQuoy?
jfc: De pioniers, india Dreams, War and
Dreams, ella Mahé en sagamore pilgrimage
hebben ons veel opgebracht naast de scenario’s
die we schreven voor andere tekenaars. Een bron
van ontmoetingen en uitwisselingen.
WAt GEBEurt Er Nu?
vErvolGENS WAS Er IN 1982
dE PIoNIErS vAN
dE NIEuWE WErEld?
jfc: Na le Bal du rat mort droomde ik voor mijn
volgende strips van een minder beklemmende
sfeer. Ik verlangde naar uitgestrekte locaties,
pelsjagers en pioniers… In 1976 trokken we twee
maanden lang door Canada en de VS. We
brachten onder andere een bezoek aan Fort
Michilimackinac, een voormalige handelspost
van Nieuw-Frankrijk gelegen tussen het
Michiganmeer en het Hutonmeer. Daar kwamen
De pioniers Van De Nieuwe Wereld tot leven.
oP WElk GEZAMENlIjk WErk ZIjN
jullIE BEIdE hEt MEESt trotS?
Mc: We verwerpen geen enkele van onze strips,
geen enkel project. Elk album was voor ons een
ontdekking en een passie. Het is geweldig om je
brood te kunnen verdienen met je passie. We voelen ons daardoor echt gezegend.
lEES dE uItGEBrEIdErE vErSIE vAN oNS INtErvIEW
MEt MArySE EN jEAN-frANÇoIS chArlES IN dE APP
22//ArtES/SABAM MAGAZINE 75//oktoBEr>NovEMBEr>dEcEMBEr 2013
jfc: Nu is uitgeverij Casterman aan zet. De adem
van kali, deel 8 van india Dreams en Ce bon Mr
stanley, deel 3 van Africa Dreams, zien het
levenslicht. Bihel verzorgt de tekeningen.
Daarnaast schilder ik nog altijd rond thema’s
zoals het ‘Wilde Westen’ en het ‘oriëntalisme’.
hoE IS jullIE rElAtIE MEt SABAM?
Mc: Uitstekend! Het is belangrijk dat auteurs
beschermd worden, ook in de schilderkunst. De
werken moeten gevolgd worden omdat de
kunstenaars vaak minder aandacht besteden aan
het administratieve gedeelte van hun kunstenaarsbestaan. Dit is zeker zo voor strips en
online werken. Niemand weet wat het zal opleveren of hoe deze rechten, die theoretisch in
contracten worden vastgesteld, in de praktijk
beheerd zullen worden. Een grote, beschermende partner is dus broodnodig.
(SG)
Musée Nicolas opnieuw geopend
Nicole Baeyens aka de veelgelauwerde kunstenares genaamd “Nicolas” heropende dit jaar
haar gelijknamige museum.
Afkomstig uit Melle bij Gent studeerde ze Hoger Kunstonderwijs aan
de Koninklijke Academie voor Schone Kunsten in Gent, vervolmaakte
zich aan de Académie Royale des Beaux Arts (Brussel) en behaalde in
drie decennia een waslijst aan onderscheidingen en prijzen. Ze nam
deel aan 120 collectieve tentoonstellingen en exposeerde ook meermaals solo. In Lessen/Lessines, net over de taalgrens, staat haar
“Musée Nicolas”. In zijn beschouwing beschrijft kunstcriticus Hugo
Brutin het als volgt:
“Een kathedraal van orde en perfectie op het plan van een Grieks kruis
bedacht en gebouwd. Het bergt een keuze uit haar werk en staat model
voor haar visie en beeldende nauwgezetheid. Wie er binnentreedt wordt
meteen gegrepen door de kracht van haar vroege tekeningen, door het
wellustig fauvistisch karakter van haar landschappen en de langzame groei
in haar doeken naar een soort uitpuren dat de poëzie van een lichtend
koloriet niet schaadt.
Figuratie was een vanzelfsprekende start die gaandeweg uitmondde in
een eerder spirituele beeldtaal waarin ritmiek en symboliek elkaar aanvullen. Haar zwart-witte debuuttekeningen verrassen omwille van hun
krachtige structuur en hun zelfzekere en met spanning geladen schakeringen van zwart en wit en wat daartussen ligt. Het zijn koppen,
aanvankelijk getekend in zwart-wit en naderhand geschilderd in kleuren
als in een gevoelige waaier van tengere schakeringen in een zelfzekere en
trefzekere ritmiek. Grote ogen strak voor zich uit. Het gelaat is gevat in
een harmonisch en expressief ensemble van strepen die haar latere niet
figuratieve, laten wij maar zeggen vergeestelijkte, schilderijen aankondigen. Tussen de eerste en de latere koppen heeft de beschrijvende
figuratie nog uitbundig getriomfeerd onder de vorm van een landschappelijk gegeven in de brede betekenis van het woord. Opvallend is daarbij
de vlammende intensiteit van haar rood en de diepte of diepzinnigheid van
haar blauw. Dat blauw wordt trouwens een constante in haar latere oeuvre.
In haar ogen staat blauw immers voor spiritualiteit, voor wat wij als hemels
zouden kunnen omschrijven.
De kunstenares met Mark Eyskens tijdens
de heropening van het museum
Foorreizigers
Horses II
Mannen Fysiek
Rood Getaande Huid
Vrij vlug ontstond een eerder vergeestelijkt beeldende of noem het schilderkunstige taal die haar eigen is en die achter een concrete realiteit
schuilgaat. Het koloriet waarin figuren en brede strepen zijn ondergedompeld evoceert evenzeer de ritmiek van haar emoties als de symboliek van
een tint die op zijn beurt op zoek gaat naar contrasten en harmonieën.
Gaandeweg wordt haar koloriet serener, minder onstuimig en meer zen
matig om uit te monden in taferelen waarin het licht primeert en het zich
met bewegingen van transparantie tooit. Heel even verscheen een persoonlijke en ietwat bevreemdende variante op wat meestal als
geometrische abstractie wordt omschreven: een dialoog tussen schriftuur
en nauwelijks definieerbare vlakken, in blauw.
Daarna schilderde Nicolas haar bekende doeken van lussen en kronkels,
van ritme en beheerste emoties, aanvankelijk in diverse tengere tinten,
naderhand in blauw maar wel in een veelheid van schakeringen, van licht
en schaduwen.”
Ontdek een uitgebreide slide show van haar
kunstwerken en breng een virtueel bezoek aan het
Musée Nicolas. met sfeerfoto’s van deheropening in onze app
ARTES/SABAM MAGAZINE 75//oktober>november>december 2013//23
©©foto’s Musée Nicolas
“Een kathedraal van orde en
perfectie op het plan van een Grieks
kruis bedacht en gebouwd”
© Zennekikomiek/Jeugddienst Halle foto Peter Geeraerts
ONS PUBLIEK KREEG OP 20 NOVEMBER AL EEN
PITTIG VOORSMA AKJE VAN WILLIAM BOEVA’S
AVONDVULLENDE SHOW MEGALOMAAN DIE IN
MAART VOLGEND JAAR IN PREMIÈRE GAAT.
ONTDEK MEER IN ONZE APP OVER WILLIAMS
PASSIE VOOR TWITTER EN HOE HIJ ZIJN SHOWS BOEIEND HOUDT.
SABAM WENST U EEN PRACHTIG JA AR 2014…
Hoofdredacteur Christophe Depreter / Kern-/eindredactie Tania Ghyselinck / Redactiecomité Johan Verminnen, Claude Martin, Christophe Depreter, Jérôme Van
Win, Tania Ghyselinck, Sylvie Godefroid, Marleen Francois / Werkten eveneens mee aan dit nummer Soumaya El Khazrouni, Laurent Michel, Hans Van Goethem,
Thomas Van Lishout, Steven Verhamme, Laurent Weinstein, Siegfried Bakelants en Tom Dumarey / Vertalingen Jens Devogelaere, Frédéric De Vadder / Herlezing
Jens Devogelaere / Lay out Olagil / Druk en verdeling Symeta / Foto’s Illustraties © SABAM/GVW, warnermusic, Universal, www.stone-design.be, Luk Monsaert, Ann
de Smet, Mark Rietveld, Cassiers, Istockphoto, KFD, Serendipityfilm, Shelter, Nyklin, Independent Films, Geert De Taeye, Van Halewyck, J-F Charles, Musée Nicolas.
Verantwoordelijke Uitgever : Johan Verminnen, Gedelegeerd bestuurder
Coördinatie : Tania Ghyselinck, Aarlenstraat 75-77, 1040 Brussel – [email protected]
Burgerlijke Coöperatieve Vennootschap met Beperkte Aansprakelijkheid SABAM.- Reg. Burg. Venn. Brussel Nr. 6 -SABAM lid van CISAC - Aarlenstraat 75-77 - 1040 Brussel - BTWBE-0402.989.270 RPR Brussel - Website : www.sabam.be. Niets uit dit nummer mag opnieuw gepubliceerd worden zonder voorafgaande toestemming van de verantwoordelijke uitgever.
Coverfoto : © SABAM/GVW

Reglement SABAM

SABAM_MAGAZINE_77_PAPIER_NL_07D_BL_ coroz.indd

geëngageeRd

Fuiven en feesten - FOS Open Scouting

UPDATE 14/05/2014 : Voorstelling van de kandidaten voor

Yo Givers, November is voorbijgevlogen en we zijn

TV-Theek Gids

Damp Persbericht CD Bloedstraat

docu, dwaas en deskundig

6 november 2014 pagina 18

Biografie Gaite Jansen

Jaarverslag 2013