Bij brand hebben we drie minuten om uit huis te komen

onderhouden+verbouwen
Waar blijven de meubels die levens redden?
Bij brand
hebben we
drie minuten
om uit huis
te komen
Jaarlijks zouden in Nederland tien doden minder vallen als
meubels en matrassen trager zouden branden. Waarom hebben
we die meubels dan nog niet?
TEKST GONNIE OUSSOREN FOTOGRAFIE RON DE GRUIJL
26
eigen huis magazine okt 2014 27
In de jaren tachtig was de vluchttijd nog 17 minuten.
Oorzaak voor de verslechtering? In moderne meubels en
matrassen zit brandbare schuimvulling
D
rie minuten. Meer tijd is er
niet om bij een woningbrand het huis te ontvluchten, blijkt uit brandtesten.
In de jaren tachtig was de
gemiddeld beschikbare vluchttijd nog
17 minuten. Oorzaak voor die verslechtering? In veel moderne meubels
en matrassen zit een kunststof
schuimvulling. Zoals polyurethaanschuim, dat duurzaam, vormvast en
goedkoop is. Geen wonder dus dat
meubelproducenten de stof graag
gebruiken. Maar de schuimvulling is
ook zeer brandbaar, en als het vlam
vat, komen er veel giftige stoffen en
rook vrij. Daardoor heeft iemand bij
een brand minder kans om te overleven, blijkt uit onderzoek van het Instituut Fysieke Veiligheid (IFV).
Als banken en matrassen zouden
worden behandeld met brandvertragende stoffen, zou dat de vluchttijd en
de kans op overleving vergroten, zegt
René Hagen, lector brandpreventie bij
de Brandweeracademie van het IFV.
Hij wil daarom dat meubels en matrassen die in Nederland worden geproduceerd, moeilijker brandbaar worden
gemaakt. Dat zou wettelijk vastgelegd
moeten worden, zoals in landen als
Groot-Brittannië en Ierland al is gebeurd. ‘Het aantal branddoden is daar
in totaal met een kwart afgenomen’,
zegt Hagen. Op basis van onder meer
buitenlands onderzoek schat hij dat
het brandvertragend uitvoeren van
meubels in Nederland tot eenzelfde
28 eigen huis magazine okt 2014
Polyurethaanschuim
Polyurethaanschuim is de verzamelnaam voor polyurethaanschuimen
(polyester- of polyetherschuim) en
komt in veel varianten voor.
Goedkoop polyurethaanschuim is
brandgevaarlijk. Het zit vaak in
schuimvulling van goedkopere
banken, fauteuils en matrassen. Als
het materiaal eenmaal brandt,
kunnen er giftige gassen vrijkomen.
Het schuim wordt veel toegepast
omdat het goede ondersteuning
biedt, duurzaam is en zijn vorm
behoudt. Veiliger alternatieven voor
polyurethaanschuimmatrassen zijn
onder andere koudschuim- (CMHRschuim), binnenvering-, pocketvering-, en traagschuimmatrassen. Een
alternatief voor vulmaterialen in
banken en stoelen is bijvoorbeeld
koudschuim (CMHR-schuim).
reductie kan leiden. Dat betekent jaarlijks tien branddoden minder. Het
aantal gewonden wordt dan een kwart
(125 personen) minder en de materi-
Tien branddoden
minder. 125 minder
gewonden. 60 miljoen
euro minder schade
ele schade neemt per jaar af met 60
miljoen euro.
Er is nog een reden om te pleiten
voor wetgeving: de levensverwachting
en vergrijzing nemen toe in Nederland.
Ouderen blijven ondanks hun gebreken langer thuis wonen. Hagen vreest
dat als het beleid niet verandert, het
aantal branddoden onder kwetsbare
senioren toeneemt. Ook Brandweer
Nederland en de Nederlandse Brandwonden Stichting pleiten voor maatregelen. Vorig jaar deden deze partijen samen een beroep op het
Europees Parlement om de regelgeving
aan te passen. Want worden
alleen in Nederland maatregelen genomen, dan draagt alleen de Nederlandse meubelbranche de kosten voor
controles op naleving. Gaan de regels
voor heel Europa gelden, dan moeten
alle Europese landen aan de regelgeving voldoen en worden meubels uit
overige landen bij de douane gecontroleerd. De partijen vonden een luisterend oor bij Europarlementariër
Dennis de Jong (SP). Hij diende met
een aantal gelijkgezinde Europarlementariërs van andere partijen een
schriftelijke verklaring in. Daarin
drongen ze erop aan dat alle meubels
die in de EU worden verkocht, voortaan van brandveiliger materiaal moeten worden gemaakt. Zo’n verklaring
mag door maximaal vijf leden van het
Europees Parlement worden ingediend
over een onderwerp dat binnen het
kader van de werkzaamheden van de
Waar op letten?
Beoordeel bekleed meubilair op de
ontvlambaarheid ervan. Vraag
verkopers of er een interliner of
underlayer aanwezig is. Sommige
schuimen zijn met brandvertragende
stoffen behandeld. CMHR-schuim
bijvoorbeeld, is moeilijk brandbaar.
Wettelijk geregeld
In het Bouwbesluit zijn geen
brandvoorschriften opgenomen voor
meubels en aankleding (gordijnen,
vitrages) in woonhuizen. Wel staan er
voorschriften in voor bijeenkomstgebouwen zoals theaters en discotheken. Dat gaat dan om de aankleding,
niet het interieur. Voor meubels
gelden wel (inter)nationaal veiligheidsnormen. De Nederlandse
Voedsel- en Warenautoriteit
controleert hier streng op. Het
brandvertragend maken van
gestoffeerde meubels maakt hier
echter geen onderdeel van uit.
Europese Unie valt. ‘Helaas kregen we
niet de handtekeningen van de vereiste meerderheid van Europarlementariërs.’ Daardoor heeft de verklaring
nooit de status gekregen van een officieel aangenomen motie. De Jong
had op meer steun gehoopt en was
verbaasd. ‘Er wordt wel waarde gehecht aan veilige producten voor kin-
deren, maar niet aan het brandvertragend maken van meubels. Terwijl
daardoor in Europa jaarlijks vijftienhonderd mensen overlijden.’ In juli
van dit jaar is een nieuw Europees
Parlement geïnstalleerd. De Jong ziet
nieuwe kansen en zal wederom een
pleidooi doen.
Zolang politici nog discussiëren,
ondernemen de meeste meubelfabrikanten geen actie. Zo’n 70 procent van
de meubels komt uit het buitenland.
Om die reden vindt de CBM, de branchevereniging voor interieurbouw en
meubelindustrie in Nederland, dat
nieuwe wetgeving voor alle meubelfabrikanten in Europa moet gelden.
‘Er moet wel eerlijke concurrentie zijn’,
zegt Nelleke Versloot, woordvoerder
brandveiligheid bij de CBM. En ‘keuzevrijheid’, voor producent en consument, is ook wat waard vindt ze – en
perkt wetgeving die vrijheid niet in?
‘De een rookt veel en wil graag een
bank die brandvertragend is, de ander
hecht waarde aan een stoel die schoon
wordt geproduceerd.’ Met ‘schoon’
bedoelt ze dat er geen milieuonvriendelijke brandvertragers worden gebruikt. Want al jaren is er discussie
over de vermeende schadelijkheid van
brandvertragende stoffen. Bijna alle
deskundigen zijn het er over eens dat
de chemische broomhoudende brandvertragers slecht zijn voor mens en
milieu. De meeste daarvan mogen op
grond van Europese regelgeving niet
meer worden gebruikt. Tegenwoordig
Vluchten bij een
onblusbare brand
Met een vluchtplan zorgt u ervoor
dat u en uw huisgenoten zich snel in
veiligheid kunnen brengen:
■ Rook stijgt op, vlucht daarom van
boven naar beneden.
■ Leg de huissleutels op een vaste
plek, bijvoorbeeld vlak bij de deur.
■ Houd vluchtroutes altijd vrij (van
bijvoorbeeld speelgoed, fietsen
of vuilniszakken).
■ Kies een tweede vluchtroute voor
het geval de eerste wordt
geblokkeerd door brand.
■ Kies een vluchtkamer, liefst met
balkon en aan de straatzijde, voor
het geval de vluchtroutes zijn
afgesloten. De hulpverleners
kunnen u dan zien en van
buitenaf redden.
■ Spreek af wie het kind of huisdier
meeneemt bij het vluchten.
■ Sluit tijdens uw vlucht alle deuren
achter u. Een gesloten deur
houdt brand en rook enige tijd
tegen.
■ Spreek een verzamelplaats
buiten af. Zo weet u snel of er
nog iemand binnen is.
■ Oefen het vluchtplan regelmatig
zodat iedereen bij brand weet
wat hij moet doen.
Lees op eigenhuis.nl/
brand-voorkomen hoe u brand in
huis kunt voorkomen.
eigen huis magazine okt 2014 29
ADVERTENTIE
BESPAAR TOT WEL
25% OP UW
60 miljoen euro schade
■
ONDERHOUD
■
WILT U WETEN HOE?
Kijk op www.altijdgoedinonderhoud.nl
EER
PROFIT
VA N
,
6%ABATTSW
N
VA
IN PL
W
21% BT
wordt soms melamine toegevoegd aan
schuim. Of dat schadelijk is – daarover
wordt verschillend gedacht.
Overigens zijn er ook brandvertragende sprays op de markt, waarvan
de fabrikanten claimen dat die volledig milieuvriendelijk zijn. Versloot
van brancheorganisatie CBM beweert
dat de sprays wel na verloop van tijd
slijten. Er bestaan meer veilige en
milieuvriendelijke alternatieven voor
de gangbare brandvertragers. ‘Zoals
een underlayer of interliner’, zegt
lector brandpreventie René Hagen.
Dit is een niet-brandbare tussenlaag
ter bescherming van de vulling, die
je om de stoel, bank of matras doet.
Zo komen vlammen niet bij het
schuim en wordt de vluchttijd voor
de bewoner langer. Diverse Nederlandse producenten passen al een
dergelijke interliner toe. Een andere
ontwikkeling die meubilair brandveiliger moet maken is driedimensionale weeftechniek. Die wordt al toegepast in auto’s en vliegtuigen.
Schuimvulling is dan helemaal niet
meer nodig. Maar Nelleke Versloot
van CBM heeft gesprekken gevoerd
met producenten van zulke weeftechnieken. ‘En die zien nog niet zo veel
mogelijkheden voor de meubelmarkt.
Het is nu nog vrij duur. Maar wellicht
is dit op termijn een interessante ontwikkeling.’ Navraag bij woonwarenhuis IKEA leert dat die de nieuwe
weeftechnieken ook bestudeert. ‘Wij
kiezen sowieso zoveel mogelijk voor
materialen die uit zichzelf een vlamvertragende werking hebben zoals
compact samengesteld textiel en beschermend vulmateriaal’, zegt Suzanne Bouten, woordvoerder van
IKEA Nederland. Mocht de Europese politiek besluiten tot strengere
maatregelen, dan zal IKEA daar gehoor aan geven. ‘Op voorwaarde dat
de vereiste middelen niet gevaarlijk
zijn voor mens en milieu.’
Maar maatregelen blijven voorlopig
uit. De EU maakt zich er niet hard
voor, en zolang blijven meubelfabrikanten afwachtend. Frustrerend voor
mensen als lector René Hagen. Het
brandvertragend maken van meubels
moet niet vrijblijvend zijn, vindt hij.
‘Een auto bied je toch ook niet aan
met of zonder airbags?’
■
■
■
Meubels die niet behandeld zijn
met brandvertragende middelen,
kunnen binnen drie minuten een
kamer in lichterlaaie zetten.
Jaarlijks wordt 60 miljoen euro
schade geleden in Nederland door
brandende meubelen.
In 2012 waren bij veertien fatale
woningbranden een of meer
factoren aanwezig die volgens de
brandweer de brand- en rookontwikkeling hebben bevorderd, zoals
meubelvoering, schuimrubbers en
textiel in onder andere meubilair en
bedden.
Ruim de helft van de fatale
woningbranden vindt plaats in de
woon- en slaapkamer.
In heel Europa zouden elk jaar
duizend tot vijftienhonderd mensen
minder overlijden bij brand, als
iedereen brandveilig meubilair zou
hebben.
Zelf doen:
Installeer rookmelders.
Breng sprinklers aan.
■ Koop brandvertragende meubelen.
Producent Leolux en inkoopcombinatie Euretco brengen die
bijvoorbeeld op de markt.
■ Rook niet in bed. Dit is een
belangrijke oorzaak van woningbranden.
■
■
eigen huis magazine okt 2014 31
Altijd goed in onderhoud
#altijdgoedinonderhoud
OnderhoudNL, altijd goed in onderhoud.

Download Report