herstel!

koers
R
A
P
nr. 34
april 2014
nieuwsbrief voor mensen met psychotische ervaringen
Beterschap!
Jesse Budding
!
l
e
t
s
her
‘Herstel (o.g.mv.) (in ‘t bijz.) het weer gezond-worden, syn. beterschap: ik wens u geluk
met uw herstel; er is geen hoop op herstel.’ Zie hier de vijfde betekenis van het woord
‘herstel’ in de dikke Van Dale. Het is moeilijk om het begrip beter te duiden. Want voor
iedereen betekent herstel, zoals ook elders in deze nieuwsbrief opgemerkt, weer iets anders.
Bij de ander kan het lijken op een gebroken been dat perfect heelt, de ander is blij als zijn toestand weer leefbaar wordt.
Schrijfster Pop Bhageloe bijvoorbeeld kwam sterker uit haar opname. Hoe dan ook, de redactie wenst u beterschap!
En nu de lente is begonnen, krijgt de nieuwsbrief meteen een wat verfrissender naam: de PARkoers. Waarbij PAR
uiteraard verwijst naar Parnassia.
Geef herstel de tijd
Jankie
Annelies Mateman is spv’er (sociaalpsychiatrisch verpleegkundige) bij
Parnassia. Ze is tevens aandachtsfunctionaris interculturalisatie: ze
richt zich op mensen met allerlei verschillende culturele achtergronden
opdat de hulpverlening optimaal is.
Daarnaast heeft zij tot 1 maart deelgenomen aan het maatschappelijk
steunsysteem (MSS). Zij geeft haar
visie op herstel.
“Herstel is dat je weer perspectief in
je leven hebt, dat je weer een zinvol
leven heb, dat je ondanks je beperkingen je leven weer kan invullen
op een zinvolle manier. Dat je weer
tevreden kan zijn. Dit betekent niet
genezing. Het is wat anders dan
genezing. Herstel heeft meer te
maken met nieuwe doelen vinden
in je leven. Maar ook met acceptatie
van jezelf, met je goede kanten en
met je beperkingen.”
Zinvol
“Waar blijkt uit dat iemand hersteld
is? Als iemand zegt: ‘Mijn leven is
zinvol.’ Als iemand zegt “Ik doe
weer dingen waar ik gelukkig van
word. Voor de ene persoon is dat
weer anders dan voor de andere
persoon. De een wordt gelukkig
als hij weer voor zijn kinderen kan
zorgen en de ander wordt gelukkig
bij het doen van vrijwilligerswerk
waarbij hij de ander kan helpen
of een bijdrage kan leveren aan
de maatschappij, weer een ander
wordt gelukkig door te sporten.”
“Voor zowel mensen met een lichamelijke aandoening zoals iemand
die in een rolstoel zit als mensen
met een psychische aandoening
geldt dat ze door de ziekte terechtkomen in een nieuwe situatie en ze
dus nieuwe doelen moeten stellen.
In beide gevallen geldt dat je weer
kan herstellen en deelnemen aan de
1
maatschappij. Het herstel gaat wel
om dezelfde dingen: verwerken,
nieuwe doelen stellen. Het verschil
is wel dat er een taboe is op psychiatrische ziektes. Mensen zijn bang
om afgewezen te worden omdat ze
een psychiatrische ziekte hebben.”
Tijd en geduld
“Wat bepaalt of iemand hersteld is?
Tijd en geduld. Tijd krijgen, maar
jezelf ook die tijd gunnen. Ook
belangrijk is de steun van mensen
in je omgeving. Je moet steun toelaten. Mensen kunnen je niet tegen je wil helpen. Mensen moeten
ook de steun aanbieden: het komt
van twee kanten. Belangrijk is dat
lees verder op pagina 2
vervolg van pagina 1
mensen met een psychiatrische
ziekte mee kunnen doen. Tegenwoordig wordt geïnvesteerd in
meer mogelijkheden om mee te
kunnen doen. Het maatschappelijk steunsysteem is hier actief
mee bezig. Organisaties in de stad
worden hierop gewezen. Psychiatrische patiënten doen ook mee
en wel als ervaringsdeskundigen
en ambassadeurs van de activi-
teiten. Ervaringsdeskundigen die
op de kliniek werken, helpen om
mensen weer activiteiten te ondernemen.”
“Herstel is iets dat mensen zelf
doen. Herstellen doe je voor een
deel zelf. Hulpverleners kunnen
wel ondersteunen.” Hulpverleners
helpen, maar patiënten moeten
zelf ook krachtig zijn en aan de
slag gaan. Voor de ene persoon
is het anders dan voor de ander,
omdat mensen zo verschillend
zijn. Maar heel veel mensen hebben heftige dingen meegemaakt,
daarom heeft herstel tijd nodig.”
Meer informatie
Voor meer informatie over het
maatschappelijk steunsysteem zie
www.mssdenhaag.nl.
Assepoester maakt nu schoon wanneer ze zelf wil
Haar moeder overleed al op haar
zesde, haar vader pleegde zelfmoord
toen ze zestien was. Kennissen die
haar in huis namen, mishandelden
haar geestelijk. Net als in Assepoester mocht haar zus leuke dingen
doen, Pop Bhageloe moest poetsen.
Haar ex sloeg haar veelvuldig. Een
paar jaar terug resulteerde dit in
straatvrees. Maar nu is Pop weer de
oude. En schreef alles van zich af.
Rennen voor je leven
Eindelijk. Er is naar haar geluisterd.
Na zoveel jaar, verzucht ze. Nota bene
had ze zelf al heel lang in de psychiatrie gewerkt. Maar uit schaamte
wilde ze zich nooit laten opnemen.
Toen mòest ze opeens wel: in de supermarkt kwamen alle mensen op
haar af. Dacht ze. In paniek gooide
ze haar boodschappentas weg en
rende naar huis. Drie weken kwam
ze de deur niet meer uit. Continu
hartkloppingen. Het gevoel dat er
een trein aankwam en ze moest rennen voor haar leven. Tot tien keer
toe reed de ambulance voor.
Loslaten
Uiteindelijk belde ze de psychiater,
die schreef haar medicatie voor. Na
twee weken praten realiseerde ze
zich dat ze zich moest laten opnemen in Helmerzijde, de plaatselijke
psychiatrische kliniek. Acht weken
verblijf volgden. Drie keer per dag
therapie. Mindfulness, meditatie, cognitieve therapie. Zwaar vond ze het.
Zoveel verdriet droeg ze met zich
mee. Af en toe trok ze zich de haren
uit het hoofd. Het allerergst vond
ze nog de oefeningen waarbij ze de
Jesse Budding
vrij voor Pop met al haar ballast.
Altijd had ze zich maar afgevraagd:
wat wil mijn omgeving?
Wijze lessen
Hier, in haar huis in de Hengelose
binnenstad, kan Pop (50 inmiddels)
terugblikken op haar trauma’s en de
verwerking ervan in Helmerzijde.
Nee, niet dat alles nu over is, maar ze
is er sterker uitgekomen dan ze voorheen was. Niets werpt zich zomaar
in je schoot, wil Pop de lezers maar
meegeven. Voor heel veel dingen
moet je vechten. Geef jezelf een kans,
zoek hulp. Het gaat je lukken om
weer voor jezelf te kunnen zorgen.
Heb vertrouwen in jezelf. Hou van
jezelf. De zon schijnt voor iedereen.
Ook voor jou!
controle moest loslaten: rondjes
draaien, nergens aan vasthouden en
eventueel zelfs op de grond vallen.
Na drie weken kwam ze voor het
eerst weer buiten. De bus in naar
Enschede: voorin de begeleider,
achterin Pop. Toch weer hartkloppingen, maar gaandeweg ging het
beter.
Inmiddels is ze allang weer ontslagen. De angststoornis had te maken
met het feit dat ze haar jeugd niet
had verwerkt, zei haar psychiater.
Terugblikkend denkt ze dat het
moment waarop het gebeurde, te
maken heeft met het feit dat haar
twee kinderen het huis verlaten hadden. Toen kwam er eindelijk ruimte
2
‘Ik wil naar huis’
Ze besloot haar dagboekaantekeningen uit te werken en een boek
te publiceren. Eén van haar zussen
stelde ze op de hoogte van haar
autobiografie. ‘Het boek is naar
de uitgever. Het gaat alleen over
mij.’ Gelukkig kreeg ze er heel veel
positieve reacties op van haar omgeving. Pop maakt ook een blakende
indruk. En hopelijk leven zij en haar
nieuwe vriend net als in het sprookje
nog lang en gelukkig.
Meer informatie?
Wilt u meer weten over deze bijzondere ervaringsdeskundige? Kijk dan
op auteur-pop.webnode.nl. U kunt
het boek bestellen bij alle erkende
boekwinkels. ‘Ik wil naar huis’, Pop
Bhageloe, ISBN 9 789402 200737,
14,95 euro.
Cursusaanbod
Petra Bervoets
Op de Parnassialocaties Lijnbaan 4, President Kennedylaan 15 en Leggelostraat 85 worden diverse
cursussen aangeboden. In deze nieuwsbrief vindt u
een overzicht van het aanbod per locatie.
Cursussen vanuit Lijnbaan/Pres. Kennedylaan
Maandag Dinsdag Woensdag DonderdagVrijdag
Psycho-educatie Psychose (CEP) (Lijnbaan)
Lotgenotencontact (oneven weken)
14.00-15.00 u.
Health-4-You Start bij voldoende aanmeldingen
Psycho-educatie
Start bij voldoende aanmeldingen
Module Zelfbeeld/Libermanmodules
Start bij voldoende aanmeldingen
Stoppen met roken
Start bij voldoende aanmeldingen
Fotoclub (Oneven weken)
13.30-16.00 u.
Oriëntatiegroep
13.00-16.00 u.
Tennisgroep (Even weken)
13.30-15.00 u.
15.45-17.00 u.
Voor aanmelding cursussen op CEP en aanbod voor de familie: Hans Kleiberg telefoon 088 357 52 79.
Meer informatie over cursussen op de President Kennedylaan: Petra de Vos telefoon 088 357 67 00 of via uw eigen behandelaar.
Cursussen vanuit Leggelostraat
Maandag Dinsdag Woensdag DonderdagVrijdag
Oriëntatiegroep (i.s.m. het MSS)
Locatie: wijkcentrum Bouwlust, Eekhoornrade 215
13.30-15.30 u.
Lotgenotengroep met ervaringsdeskundige
Tijdstip nog niet bekend
(Heet binnenkort; Herstellen doe je zelf)
Bewegen met plezier bij sportschool Forza Fit
13.30-15.30 u. 10.30-11.30 u. Zaalvoetbal (locatie Albardastraat)
15.00-16.00 u.
Aanmelden bij André van Duijn
Ook zijn diverse andere cursussen op deze locatie beschikbaar o.a. G-training, mindfulness en zelfbeeld.
Meer informatie over de cursussen op de Leggelostraat: Brigitte Looijen, telefoon 088 357 61 61 of via uw eigen behandelaar.
Aanmeldingen via: [email protected]
en? r
ied mee
b
n
an
e a ose e
n
i
l
h
on
den
yc
en n, Ps nmel
g
in
e
a
del ieker sia/a
n
a
s
P
eh
s,
na
al b nabi n-par
t
n
n
j
aa
Ca
mi
een ohol, vice/
k
r
oo
Se
Alc
we les: ia.nl/
t
da odu
ss
st u de m parna
i
.
W or
ww
vo
w
k
j
op
Ki
3
Herstelde Bibi helpt nu anderen herstellen
Voordat Bibi de herstelcursus
ging doen was zij angstig, was
ze op zichzelf en zat ze geestelijk
potdicht. Ze had wel sporadisch
contact met mensen, maar sprak
niet over zichzelf. Veel roken,
veel slapen, zo zagen Bibi’s dagen
er uit. Via een woonbegeleider
belde Annebel van de herstelgroep Bibi op en vroeg of ze mee
wilde doen met de herstelcursus
bedoeld voor bewoners van Anton
Constandse. Bibi zag dat wel zitten.
Er was echter één probleem.
Om naar de herstelcursus te komen moest ze met het openbaar
vervoer. Bibi was zo angstig dat
ze dat niet durfde. Gelukkig regelde Annebel een taxibus van de
gemeente en zo startte voor Bibi
de herstelcursus op 21 mei 2012.
Sindsdien maakt Bibi regelmatig
gebruik van de taxibus.
Warm bad
De herstelcursus ervoer Bibi als
een warm bad, een familie bijna,
waar ze haar verhaal kwijt kon.
Waar je open over jezelf kon vertellen. Bibi vertelde over haar
angst voor grote massa’s mensen
en haar angst om ‘s avonds alleen
in het donker over straat te lopen.
Veel mensen in de groep herkende
Bibi’s angst. Door erover te praten
besefte ze dat ze niet de enige
was. Door de feedback voelde
Danny Steggerda
Bibi zich al gauw sterker. Ze ging
sporten en vrijwilligerswerk doen.
Bibi’s eigen gedachten maken
haar bang. De herstelcursus heeft
haar geleerd om met angst om te
gaan. “Ik zoek soms een rustig
plekje op of laat mijn gedachten
over me heen komen. Zo gaat het
voorbij. Ik kreeg vaak een paniekaanval als er een lange rij voor
de kassa stond in de supermarkt.
Hilma, samen met Annebel, een
van de oprichtsters van de herstelgroep, zei: ‘Verplaats je eens
in die andere mensen in de rij. Die
zijn helemaal niet met jou bezig.’
Zo creëer ik rust voor mezelf.”
Je bent het waard
Annebel en Hilma vroegen Bibi
na de herstelcursus of ze als
ervaringsdeskundige de nieuwe
herstelgroep wilde ondersteunen.
Eerst was het erg wennen, maar
Bibi groeide als ervaringsdeskundige, kreeg meer zelfvertrouwen
en vindt het nu leuk. Ze wil haar
ervaringen met anderen delen in
de hoop dat ze er iets aan hebben.
“Ik wil graag mijn ervaring doorgeven,” zegt Bibi tot slot. “Als mijn
verhaal jou aanspreekt, geef je dan
op voor de herstelcursus bij Hilma
of Annebel. Jij bent het waard.
Ik hoop dat ik de lezer van Par
Koers heb kunnen motiveren om
te komen.” Dat heeft ze. Dank je
Bibi, voor je openhartigheid.
Aanmelden herstelcursus
h.neeleman@
stichtingantonconstandse.nl
a.bruckel@
stichtingantonconstandse.nl
Parnassia Groep neemt activiteiten Reaktgroep over
Dagbesteding voor ex-psychiatrische patiënten kan gewoon
doorgaan. Parnassia Groep heeft
het grootste deel van de activiteiten van de failliete Reaktgroep
overgenomen. Goed nieuws dus
voor cliënten en de meeste medewerkers van de Reaktgroep.
van de dagbesteding en arbeidsintegratie voor patiënten die vaak
ook bij de Parnassia Groep in behandeling zijn. Voor een succesvol
herstel van patiënten is naast
goede behandeling goede dagbesteding en arbeidsre-integratie
cruciaal.”
Stephan Valk, voorzitter raad
van bestuur van de Parnassia
Groep: “Wij zijn ons blijven inzetten voor het continueren
“Voor patiënten betekent het dat
zij, naast het brede pakket aan
behandelmogelijkheden, blijven
beschikken over een samen4
Jesse Budding
hangend palet aan maatschappelijke participatiemogelijkheden
of begeleiding daar naartoe. Het
streven is patiënten te ondersteunen in hun herstel naar een
zo zelfstandig mogelijk leven met
zo min mogelijk afhankelijkheid
van zorg en/of uitkering. Ook
patiënten die bij een andere
instelling onder behandeling zijn,
kunnen gebruik blijven maken
van de voorzieningen.”
Deze pagina richten we met name op familie, vrienden,
kennissen en bekenden van de patiënten. Hierin zult u
herkenbare artikelen vinden vanuit de praktijk voor uzelf,
maar vooral ook voor uw omgeving.
Ik en de anderen
Schroom dus niet deze pagina ook te laten lezen door uw
huisgenoten, familieleden, vrienden, kennissen of andere
bekenden. Nieuwe invalshoeken en andere gezichtspunten
kunnen soms een beter zicht op uw persoonlijke situatie
geven. Meer helderheid en begrip voor u en uw omgeving,
dat is het doel van deze rubriek.
Herstel: lekker(der) in je vel!
Willem Kasteleyn
De moeder van Hans zegt aanvankelijk: “Er zit helemaal geen
herstel voor hem in, ik zie dat
niet gebeuren!” Wanneer ik het
verschil uitleg tussen helemaal
genezen en weer in een zeker
evenwicht komen met alle beperkingen zegt moeder: “Er is nu
wel een balans, maar het zal toch
nog een heel traject zijn.” En met
die wat cryptische woorden moet
ik het even doen, want ze heeft
nog een groot aantal praktische
vragen over Hans, die ik eerst
maar eens moet beantwoorden.
Wanneer ze die vragen stelt
blijken die echter allemaal te
gaan over het herstellen! Zo vindt
moeder een bepaalde werkplek
niet geschikt ‘want daar komen
alleen maar verslaafden’. Is dagbesteding bij Parnassia niet een
veel betere plaats, rustiger en met
meer begeleiding?
Vrolijker
De vader van Gustavo beschrijft
hersteld zijn als ‘dat je weer de
oude bent’ en ‘dat je weer alles
kunt zoals je eerst kon’. Maar hoe
herstel je en waar merk je dit
aan? Vader noemt als eerste iemands stemming: “Als je vrolijker
bent en lekkerder in je vel zit, gaat
het beter met je.” Ook koppelt
vader herstellen aan actiever
worden. Wanneer Gustavo weer
gaat werken zal dat hem goed
doen. Hij is overigens alweer
als vrijwilliger begonnen in de
horeca, maar wie weet zit er ook
ooit nog wel een betaalde baan in.
En verder? Vader: “Het mooiste
zou natuurlijk zijn als Gustavo
een meisje krijgt en later een gezinnetje.”
Stoppen met roken
De broer van Wouter benoemt
herstellen aanvankelijk als iets
medisch: ‘Dat je geneest!’ In
tweede instantie zegt hij iets over
het functioneren: “Dat iemand
weer als vanouds gaat functioneren. Helaas zit dat er voor
mijn broer niet meer in.” Maar
zijn er dan geen verbeteringen
meer mogelijk? “Natuurlijk, wan5
neer Wouter minder gaat roken
kan hij andere dingen doen voor
dat geld. Ook zou het hem goed
doen als hij eens iets van de
wereld kon zien bijvoorbeeld door
een reisje te gaan maken. Wouter
is ook net begonnen met mozaïeken leggen. Daardoor zit hij nu
beter in zijn vel.”
Herstellen heeft dus met van
alles te maken: je stemming, je
activiteiten, je contacten en zeker
ook geduld. Dat je de komende
tijd maar veel mag herstellen!
Jesse Budding
Voor mensen met psychotische problemen is er de lotgenotengroep. Zij delen
ervaringen over hoe om te gaan met werk, studie, relaties, vrije tijd in relatie tot
het leven met psychotische klachten. De groep kiest elke keer een onderwerp dat
ze bespreken. Zowel actieve deelname als meeluisteren is mogelijk.
Onderwerpen die aan de orde kunnen komen:
• Hoe kan ik omgaan met het combineren van werk en invullen van mijn vrije tijd?
• Wat zeg ik op het werk over symptomen?
• Als ik een aanpassing nodig heb op mijn werk, hoe pak ik dat aan?
• Wat zeg ik over mijn ziekte tegen vrienden of in een intieme relatie?
• Hoe ga ik om met reacties van anderen op mijn ziekte?
• Hoe en waar bouw ik weer sociale contacten op?
Hoe en waar?
Maandelijkse bijeenkomsten in de Buurtkamer `s-Gravenzandelaan 133, Den Haag
Groepsgrootte: acht tot tien mensen
Iedere laatste woensdag van de maand, inloop vanaf 17.30 uur
2 euro per keer voor soep en een broodje
PAR koers
online
Kijk op
Voor aanmelding of meer informatie neemt u contact op met Annelies Mateman
(06 1029 6556), Berna van den Berg (06 5114 9430 of 088 357 6700) om te bespreken of de groep aan uw verwachtingen voldoet. Graag tot ziens!
Danny’s strip
www.parnassia.nl
Kom ook naar de lotgenotengroep
Danny Steggerda
Colofon
Boekentip
Jesse Budding
PAAZ
Myrthe van der Meer
Als Emma van de ene op de andere dag opgenomen wordt
op de PAAZ, weet ze één ding zeker: hier is een fout gemaakt. Ze heeft namelijk een leuke baan, een geweldige
vriend en een goed leven, dus dat ze dood wil, kan dan toch
geen probleem zijn? Het is het begin van Emma’s zoektocht
door de absurde wereld van de psychiatrische kliniek met
al haar regels, pillen en diagnoses - een zoektocht naar de uitgang, maar boven
alles een zoektocht naar zichzelf. Tijdens haar reis langs vreemde patiënten en
nog vreemdere therapeuten, depressieve kerstballen en onverwachte vriendschappen, begint Emma te beseffen dat ze hier niet voor niets zit, en dat zij de
enige is die kan bepalen of, maar vooral ook hóé ze ooit de PAAZ weer verlaat.
ISBN: 13 9789044336672
Prijs: € 17,59 te bestellen bij bol.com en te leen in de Openbare Bibliotheek Den Haag.
6
Deze nieuwsbrief verschijnt viermaal per
jaar. Hij wordt verzonden naar mensen
die onder behandeling zijn (geweest)
voor psychotische symptomen bij Parnassia, specialist in psychiatrie, en verspreid
op de locaties van de dagbesteding van
Parnassia. Wij hopen dat u de nieuwsbrief op prijs stelt, maar hebben er begrip
voor als u hem niet meer wilt ontvangen.
Stuurt u in dat geval een e-mail naar
[email protected].
Heeft u vragen over de artikelen in de
nieuwsbrief, mail deze dan aan de redactie of
schrijf een brief aan: Redactie PARkoers,
Zoutkeetsingel 40, 2512 HN, Den Haag.
Redactie:
Petra Bervoets, Jesse Budding, Willem
Kasteleyn, Hans van Peperstraten, Danny
Steggerda en Yankie.
E-mail redactie:
[email protected]
Eindredactie:
Jesse Budding BUDDING WORDS
Vormgeving:
Idefix Vormgeving en Communicatie
Druk:
DIPAS druk & print
Oplage: 2.350
april 2014