Afkalven - Lintjeshof

> MANAGEMENT
Protocollen en arbeidsorganisatie (6)
Afkalven
Tekst: Björn Bulcke (Lintjeshof) en Dries Aerden (Liba)
Beeld: Twan Wiermans
Een vlotte verlossing is een van de beste
garanties voor een goede opstart van de
lactatie van de koe alsook voor de geboorte
van een vitaal kalf. Dit vraagt om een goed
afkalfprotocol en een goed management van
de koe gedurende het afkalven. Zowel te
snel als te laat ingrijpen in dit proces is zeer
kwalijk voor koe en kalf.
Voorbereiding
Grijp pas in als alle voorbereidingen zijn
getroffen, dit wil zeggen als alle materieel
voorhanden is:
• een emmer warm water met ontsmettingsmiddel (chloorhexidine of jodium verdund);
• een glijmiddel,
• een afkalfkrik (schoon);
• verlostouwtjes (schoon);
• een emmer koud water.
Afkalfruimte
Verplaats de koe pas naar het afkalfhok als
ze daadwerkelijk aan het afkalven is, dus als
de pootjes/blaas zichtbaar zijn. Wanneer je
dit eerder doet onderbreek en vertraag je het
afkalfproces, met meer geboorteproblemen
tot gevolg. Op sommige bedrijven kunnen de
koeien ook afkalven in het strohok tussen de
droge koeien met goede ervaringen en weinig
hulp. Voorwaarde om stress te voorkomen is
dat iedere koe dient af te kalven op een droge,
schone bodem en over voldoende ruimte
beschikt.
Afkalfproces
Ongeveer de helft van de vaarzen en 70
procent van de koeien kalven spontaan af.
Onthoud tevens dat vaarzen meer tijd nodig
hebben dan koeien voor het goed ontsluiten
van de geboorteweg (gemiddeld 4 tot 10
uur bij vaarzen, 2 tot 6 uur bij koeien). Een
kalf kan wel 8 tot 10 uur na de start van het
afkalfproces overleven in de baarmoeder. Met
het breken van de waterblaas (= allantoïsblaas)
wordt de echte arbeid voor het afkalfproces in
gang gezet. Dan volgt een tijdelijk rustmoment
en hervat het proces wanneer de slijmblaas
(= amnionblaas, bevat slijm dat bij het breken
dient als ‘glijmiddel’) tevoorschijn komt.
Gemiddeld is er tussen het breken van de
waterblaas en het uitdrijven van het kalf 2 tot
24 | WWW.MELKVEEBEDRIJF.NL / NR 8 / SEPTEMBER 2014 / MANAGEMENT
Gemiddeld is er tussen het breken van de waterblaas en het uitdrijven van het kalf 2 tot 6 uur
tijd bij vaarzen en 1 tot 4 uur bij koeien.
6 uur tijd bij vaarzen en 1 tot 4 uur bij koeien.
Geef de dieren hiervoor dus de nodige tijd.
Wanneer ingrijpen?
Als er 70 minuten na het verschijnen van
de slijmblaas (ongeveer 65 minuten na verschijnen van de pootjes, natuurlijk afhankelijk
van ligging kalf) geen vooruitgang wordt
bereikt, is het aan te raden op te voelen.
Was en ontsmet de vulva van de koe alsook
de eigen handen en armen grondig. Gebruik
tevens voldoende glijmiddel om het geboortekanaal te onderzoeken op verwonding en
ontsluiting. Bepaal daarna de ligging van het
kalf (kopligging, stuitligging, beide poten
gestrekt aanwezig?) en controleer via de
tussenklauwreflex (kalf trekt poot terug bij
knijpen in de tussenklauwspleet) of het kalf
leeft.
Als laatste stap moet beslist worden of er
voldoende ruimte is voor de extractie van het
kalf. Als bij kopligging de voorpootjes een handbreedte boven de kogel voorbij de vulva kunnen
worden getrokken, kan extractie plaatsvinden.
Bij stuitligging is er voldoende ruimte voor
extractie als beide hakken van de achterpootjes
ter hoogte van de vulva kunnen worden
getrokken. Bij twijfel of negatief bovenstaand
advies dient men een dierenarts in te schakelen.
Leg bij zware extractie of zware kalveren altijd
de touwtjes dubbel aan (zorg voor voldoende
lange touwtjes dus) waarbij één knoop boven
de kogel zit en één knoop onderaan de kogel.
Tevens is het belangrijk dat de knopen steeds
aan de voorkant van de ledematen zitten. Dit
geldt zowel bij het a anleggen van verlostouwtjes bij de voorpootjes als bij de achterpootjes.
Het meest efficiënt is om tegelijk met de
perswee mee te trekken. Als er gekozen wordt
voor slechts één knoop dient deze net onder de
kogel gelegd te worden. In de praktijk heb ik al
meerdere malen een beenbreuk boven de kogel
moeten gipsen omdat de enkele knoop boven
de kogel lag (zeker bij kopligging omdat dan in
de richting van de uier wordt getrokken).
Gebruik van de afkalfcode:
0 -abortus
1 -natuurlijke verlossing
meer dan 35 jaar ervaring!
2 -verlossing met weinig hulp
3 -extractie zonder afkalfkrik met 1 of
2 personen
4 -zware extractie met afkalfkrik of met
2 personen
5 -keizersnede
Werkzaamheden na extractie
- Ademhaling kalf en navelstreng
Bij een zwakke ademhaling kan men koud
water over het hoofd/in de oren van het kalf
doen. Haal tevens het overtollige slijm uit
de neus door de neusgang te prikkelen met
bijvoorbeeld een strohalm. Zorg dat het kalf
daarna tevens op de borst komt te liggen
met de voorbenen gestrekt en wijd open bij
moeilijke ademhaling. Wrijf droog met stro
over de borstkas.
Ontsmet de navelstreng en controleer op
een bloeding.
- Geboortekanaal koe
Na het ontsmetten van de vulva van de
koe en de eigen handen/armen dient het
geboortekanaal gecontroleerd te worden
op verwonding alsook op aanwezigheid
van een tweede kalf. Na iedere extractie
steeds opnieuw opvoelen voor een mogelijk
volgend kalf.
- Controle en nazorg
• Controleer de uier van de koe op mastitis
alsook op de aanwezigheid van colostrum.
• Controleer of de koe rechtop kan staan.
Zo’n 10 minuten na het afkalven moet de
koe in staat zijn rechtop te staan en het
kalf te likken.
• Sterk aan te raden is ook de water
opname te controleren. Er zijn positieve
ervaringen met een losse kuip lauw
water waarin een drinkmix is opgelost.
Eventueel kan de koe gedrenched
worden. Op sommige bedrijven gebeurt
dit standaard.
• Bij een zware extractie biedt het toe
dienen van een langwerkende ontstekingsremmer een absolute meerwaarde.
• Verplaats het kalf naar een schoon eenlinghok en verstrek het zo snel mogelijk
biest van goede kwaliteit.
Voor een volgende succesvolle kalving is
het belangrijk het gebruikte materieel
schoon te maken alsook het afkalfhok
te reinigen en zo nodig te ontsmetten.
Werk de registratie bij in de computer:
noteer de afkalfcode alsook de melding
bij het I&R.
<
Bezoek ons op de
Agro Techniek
veld B stand 2.08
Kracht & dynamiek
Cees Berkhof B.V.
Importeur van
Knikladers I Telescoopladers
• Compact
• Wendbaar
Levering via
dealers.
Voordelig in prijs
Jochem van Ooijen
Woerdsestraat 19
6628 KC Altforst
Mob. +31 (0)6 51 35 73 79
[email protected]
D-48488 Emsbüren
Tel.: +49 5903/951- 0
www.bvl-group.de
BvL-NL|Melveebedrijf|128x90|4c.indd 1
24.07.14 13:14
• Werkbreedte v.a. 79 cm
• Veelzijdig
Barneveldsestraat 20 I Renswoude I 0318 - 57 23 45
[email protected] I www.ceesberkhof.nl
WWW.MELKVEEBEDRIJF.NL / NR 8 / SEPTEMBER 2014 / MANAGEMENT |
25

Download Report