Jaarverslag 2012
Gelderse Natuur
en Milieufederatie
Stichting Gelderse Natuur en Milieufederatie
Jansbuitensingel 14
6811 AB Arnhem
Tel. 026 3523740
Fax 026 3892093
[email protected]
www.gnmf.nl
© Gelderse Natuur en Milieufederatie, mei 2013
Gelderse Natuur en Milieufederatie • Jaarverslag 2012 • 1 / 63
FINANCIËLE ONDERSTEUNING
De Gelderse Natuur en Milieufederatie wordt ondersteund door de provincie Gelderland en de
Nationale Postcode Loterij
De Provincie Gelderland
De Gelderse Natuur en Milieufederatie heeft in 2012 van de Provincie Gelderland een budgetsubsidie
ontvangen ter grootte van € 308.800 (prijspeil 2011) dankzij deze bijdrage heeft de GNMF een groot
aantal projecten kunnen uitvoeren. Voor een gedetailleerd overzicht zie Verkort Financieel verslag.
De Nationale Postcode Loterij
De Natuur en Milieufederaties werken nauw samen met de Nationale Postcode Loterij. In november
2010 is door de loterij bekrachtigd dat de Natuur en Milieufederaties in ieder geval tot en met 2015
partner van de Nationale Postcode Loterij blijven. De federaties worden sinds 1996 gesteund door de
grootste goede doelen loterij van Nederland.
In 2012 ontvingen de Natuur en Milieufederaties een bedrag van 2,25 miljoen euro van de Nationale
Postcode Loterij voor hun werk voor natuur, milieu en landschap in de provincies. De cheque werd
overhandigd tijdens het Goed Geld Gala in het Concertgebouw in Amsterdam. Op dit bijzondere gala
werd de verdeling van de opbrengsten voor goede doelen bekendgemaakt. In totaal verdeelde de
Postcode Loterij 291 miljoen euro onder haar goede doelen. De Gelderse Natuur en Milieufederatie
heeft in 2012 dankzij de deelnemers van de Nationale Postcode Loterij onder meer de projecten
Microplanologie, Hart voor Natuur, Doortrekking A15, Klimaat en energiebeleid, Bedrijven energie en
milieu kunnen realiseren. Ook heeft de Postcode Loterij de samenwerking met de andere Natuur en
Milieufederaties mogelijk gemaakt.
Met de flinke bezuinigingen waar het kabinet Rutte II op inzet neemt het belang van particuliere
fondsenwervers zoals de Nationale Postcode Loterij toe. De bijdrage van de loterij en haar
deelnemers is uniek, want deze is niet alleen meerjarig, maar de goede doelen bepalen ook zelf de
besteding ervan, op basis van hun expertise. Het huidige kabinet heeft aangegeven het
kansspelbeleid te willen moderniseren. Wij hopen dat de voorgestelde wijzigingen in het
kansspelbeleid de Postcode Loterij voldoende ruimte geeft om de succesvolle fondsenwerving op dit
niveau voort te zetten. Want zonder de Postcode Loterij en haar deelnemers zouden wij een groot
deel van onze initiatieven immers niet kunnen realiseren.
Gelderse Natuur en Milieufederatie • Jaarverslag 2012 • 2 / 63
Fotobijschrift: Joris Hogenboom (rechts) en Hans van der Werf van De Natuur en Milieufederaties
ontvangen de cheque van € 2.250.000 uit handen van Judith Lingeman (Hoofd Afdeling Goede
Doelen). Foto: Roy Beusker Fotografie
Ruim negentig goede doelen schitterden op het Goed Geld Gala van de Nationale Postcode Loterij. In
Het Concertgebouw in Amsterdam maakte de grootste goede doelenloterij van Nederland bekend dat
zij dankzij haar 2,4 miljoen deelnemers dit jaar een recordbedrag van 291 miljoen euro kan schenken
aan de goede doelen. De helft van ieder lot doneert de Postcode Loterij aan goede doelen op het
gebied van mens en natuur. De Natuur en Milieufederaties ontvingen een cheque van € 2.250.000.
Gelderse Natuur en Milieufederatie • Jaarverslag 2012 • 3 / 63
INHOUD
Doelstelling en Organisatie .......................................................................................... 5
Voorwoord...................................................................................................................... 6
Samenvatting ................................................................................................................. 8
De GNMF voor een mooi Gelderland (A) ................................................................... 10
De GNMF voor een duurzaam Gelderland (B) ........................................................... 21
Samenwerken aan het netwerk (C) ............................................................................ 27
Beleid en organisatie .................................................................................................. 33
Doorkijk in 2013 ........................................................................................................... 45
Begroting 2013 en bestedingen werkplan 2013 GNMF............................................. 49
Verantwoording budgetsubsidie 2012 ....................................................................... 52
Overzicht declarabele uren, uitgaven budgetsubsidie en overige financiering..... 53
Berekening gemiddeld uurtarief 2012 ........................................................................ 54
Verkort Financieel verslag .......................................................................................... 55
Controleverklaring ....................................................................................................... 62
Lijst met afkortingen en begrippen:
BOGW:
Bestuurlijk Overleg Gelderse Waterschappen (en terreinbeheerders)
CNK:
Coalitie Natuurlijke Klimaatbuffers
CRM:
Customer Relationship Management (klantrelatiebeheer)
EHS:
Ecologische Hoofdstructuur
FAQ:
Frequently Asked Questions
GLB:
(Europees) Gemeenschappelijk Landbouw Beleid
ILG:
(Landelijk) Investeringsbudget Landelijk Gebied
ISO:
Integraal Schets Ontwerp
IVN:
Vereniging Natuur- en Milieu Educatie
KRW:
(Europese) Kader Richtlijn Water
LTO:
Land- en Tuinbouw Organisatie (Noord/Gelderland)
Natura 2000: Europese topnatuurgebieden met extra beschermingsregime (Vogel- en
Habitatgebieden)
OV:
Openbaar Vervoer
PAS:
Programmatische Aanpak Stikstof
PRO:
Provinciale Raad voor Omgevingsbeleid
RO:
Ruimtelijke Ordening
ROCOV:
Regionaal Overleg Consumentenorganisaties Openbaar Vervoer
RPB:
Regionaal Programma Bedrijventerreinen
SMART:
Specifiek, Meetbaar, Acceptabel, Realistisch, Tijdgebonden
Wro:
Wet Ruimtelijke Ordening
Het officiële jaarverslag inclusief de volledige jaarrekening is op te vragen bij de Gelderse Natuur en
Milieufederatie Jansbuitensingel 14 6811 AB Arnhem 026-3523740 [email protected]
Gelderse Natuur en Milieufederatie • Jaarverslag 2012 • 4 / 63
DOELSTELLING EN ORGANISATIE
De statuten van de stichting Gelderse Milieufederatie zijn per 2 december 2011 gewijzigd, omdat de
naam is gewijzigd in stichting Gelderse Natuur en Milieufederatie. De stichting Gelderse Natuur en
Milieufederatie heeft ten doel de bevordering van natuurbehoud, landschapsbescherming en
milieuzorg in de provincie Gelderland, alles in de meest ruime zin.
De stichting tracht haar doel onder meer te verwezenlijken door:
De beïnvloeding van het beleid op het gebied van natuurbehoud, landschapsbescherming en milieubeheer in Gelderland, zowel door het stimuleren van dat beleid door het uitdragen van denkbeelden
en het signaleren van knelpunten, als door het, op professioneel hoogwaardige en effectieve wijze,
behartigen van belangen op genoemde gebieden, in en buiten rechte en met alle wettige middelen,
onder meer in procedures tegen het verlenen van vergunningen en in inspraak- en besluitvormingsprocedures, alsmede tegen elk ander besluit op welk gebied dan ook waarbij schade/nadeel, direct of
indirect, aan natuur en/of landschap en/of milieu kan worden toegebracht;
Het overdragen van de expertise van de stichting aan lokale en regionale groepen teneinde die
groepen eveneens in staat te stellen op hun beurt het gemeentelijk of regionaal beleid aldus te
beïnvloeden;
Als eerste aanspreekpunt te fungeren voor inwoners, overheden of instellingen, die zich met een
vraag op het gebied van landschap en milieu geconfronteerd zien.
De stichting beoogt niet het maken van winst.
De organen van de stichting zijn:
 Het Bestuur
 Raad van Advies
 De werkorganisatie
Gelderse Natuur en Milieufederatie • Jaarverslag 2012 • 5 / 63
VOORWOORD
De komst van een nieuw kabinet, Rutte-II, in 2012, bracht een aantal grote veranderingen op het
gebied van natuur en milieu met zich mee. Was de stemming in Den Haag onder Rutte-I ronduit
vijandig richting natuur en milieu, zijn opvolger lijkt bereid toch nieuwe perspectieven te bieden.
Ambities werden enigszins opgehoogd en een deel van de meest draconische bezuinigingen werd
teruggedraaid. Zo kwam er weer € 200 miljoen voor natuur bij, waarvan we de hoop hebben dat die
ook voor een substantieel deel wordt besteed aan beheergelden. Daarmee kan wellicht het gat
worden gedicht tussen wat de Gelderse manifestpartners hebben berekend nodig te hebben voor
beheer van de natuur en wat de provincie en het rijk tot dan toe te bieden hebben.
De plannen van Rutte-II laten echter onverlet dat de natuur- en milieusector zal moeten leren leven
met de gedachte dat financieringsstromen uit het verleden geen garanties bieden voor de toekomst. In
een tijd van bezuinigingen wordt nu eenmaal alles vloeibaar.
Terwijl de provinciale subsidie van de GNMF wederom met een kwart wordt verminderd, merken we
bij het bedrijfsleven grote waardering voor ons werk. We hebben deze nieuwe bezuiniging
knarsetandend geaccepteerd, op voorwaarde dat dit geleidelijk gebeurt, zodat we erop kunnen
anticiperen met het zoeken van nieuwe inkomstenbronnen, zoals een Vriendenfonds vanuit het
bedrijfsleven, donateurs, meer ondernemend gaan werken, enzovoorts. Niettemin blijven we er op
wijzen dat het zorgen voor het publieke, collectieve belang onvervreemdbaar op het bord van
overheden hoort, alle oppervlakkige teksten over marktwerking, privatisering, groene groei en
dergelijke ten spijt.
De gedachte dat ‘de markt’ dat allemaal wel zal oppakken, is te gemakkelijk. Iedere marktspeler ziet
zich immers geconfronteerd met het prisoner’s dilemma: hij (of zij) kan wel vergroeningsstappen
zetten, maar als deze meer gaan kosten dan niet-groene bedrijfsvoering én de concurrentie laat
vergelijkbare maatregelen achterwege, dan kan ook de duurzame ondernemer niet verder. Het enige
wat dan werkt is vergroening van het speelveld, in het bijzonder het doorrekenen van huidige en
toekomstige schade aan natuur en milieu in de prijzen van vandaag, via financiële en/of regulerende
instrumenten.
Een gezonde economie kan zich alleen maar ontwikkelen als de natuurlijke basis van de economie
intact blijft: grondstoffen, leefkwaliteit, natuur, veerkracht van ecosystemen, ecosysteemdiensten. Dat
kan alleen worden bereikt door een gezamenlijke governance; dat hoeft niet per se government
(overheid) te betekenen, maar in veel gevallen heeft de overheid toch een cruciale rol te vervullen.
In toenemende mate proberen duurzaam ondernemende bedrijven dan ook niet alleen hun eigen
activiteiten te vergroenen, maar helpen ze ook maatregelen uit te denken die de economische
spelregels, het speelveld, groener maken. Juist op dit punt zoeken de koplopers samenwerking met
natuur- en milieuorganisaties zoals de GNMF en vice versa. Zo zijn we gestart met een
‘Vriendengroep’, waarin we samenwerken met het meer proactieve en duurzame deel van het
bedrijfsleven.
Dat ontslaat overheden echter niet van de plicht zorg te blijven dragen voor een goede natuur- en
milieukwaliteit. Wel verandert de dynamiek: de ‘lead’ ligt niet automatisch meer bij de overheid, maar
bij een coalitie van koploperbedrijven en constructieve natuur- en milieuorganisaties die er samen
zoveel mogelijk uit proberen te komen, en vervolgens overheden aanspreken om die maatregelen te
nemen, die alleen een overheid kan treffen. Bedrijven en de GNMF die gezamenlijk voor groener
beleid lobbyen – wie had dat een paar jaar geleden kunnen denken?
Dit geldt ook voor lokale burgerinitiatieven. Duurzame energie-initiatieven, die als paddenstoelen uit
de grond komen, in Gelderland staat de teller inmiddels op 27, lopen alle aan tegen (fiscale)
regelgeving, die helemaal is gebaseerd op centraal opgesteld vermogen en nauwelijks mogelijkheden
biedt voor decentrale duurzame initiatieven. Ook hier wil de GNMF een rol spelen bij het
Gelderse Natuur en Milieufederatie • Jaarverslag 2012 • 6 / 63
ondersteunen van de initiatieven èn bij het lobbyen voor de benodigde structurele maatregelen,
oftewel het groene speelveld.
Voorliggend jaarverslag geeft een beeld van hoe we onze missie vormgeven in woelige tijden. Dat is
niet altijd even makkelijk, maar gelukkig zijn de veerkracht en de creativiteit van de GNMF als
organisatie groot.
Jan Paul van Soest
Voorzitter GNMF
Gelderse Natuur en Milieufederatie • Jaarverslag 2012 • 7 / 63
SAMENVATTING
De belangrijkste resultaten:
Speerpunt Kwaliteit Gelderse natuur:







De realisatie van de KRW-doelen dreigen vertraagd en de doelen verlaagd te worden. Toch
liggen er mogelijkheden via combinatie van doelen en via het Deltaprogramma
Zoetwatervoorziening. Politiek heeft belangstelling voor klimaatbuffers getoond. Hebben als
GNMF volop ingezet op deze alternatieven;
De biodiversiteit in Gelderland loopt nog steeds terug met name vanwege de ‘kaalslag’ in het
landelijk gebied. Daartegenover staat dat er steeds meer biodiversiteit wordt gerealiseerd in de
stedelijke gebieden. Binnen de EHS liggen goede mogelijkheden om de biodiversiteit te
verhogen. Met de Manifestpartners hebben we ingezet op voldoende middelen voor een goed
beheer. Ook hebben we ingezet op verevening en compensatie mogelijkheden zodat m.n. de
Groene Ontwikkelzone (waaronder de verbindingen) kwalitatief en kwantitatief kan worden
verbeterd. Tenslotte hebben we ons ingezet voor voldoende bescherming van deze
ontwikkelzone;
Ook de provincie ziet nu steeds meer het belang in van een goede compensatieregeling voor
ingrepen in de EHS. We hebben een bijdrage geleverd aan een eenduidige methode samen met
de gemeenten;
Debat over de nieuwe GLB regeling komt langzaam aan van de grond. Alles zal afhangen van
hoe binnen de EU de regeling vorm krijgt. Pas bij voldoende prikkels voor investeren in het
landschap heeft het zin om hier ook in Gelderland verder op in te zetten. We hebben al een
aantal inleidende gesprekken hierover gevoerd met de provincie en met de LTO;
Mede dankzij de strakke natura2000 eisen lijkt het er nu op dat in ieder geval in de verdroogde
Natura2000 gebieden er wat gaat gebeuren om de verdroging op te lossen. Wij hebben als
GNMF flink ingezet op een systeem waarbij in deze gebieden gekozen wordt voor de voor de
natuur optimale grondwaterstand (Optimaal Grond- en Oppervlaktewater Regime gelijk wordt aan
Gewenst Grond- en Oppervlaktewater Regime).
Meer zorgen hebben we t.a.v. het oplossen van de stikstofovermaat in de natuur. Het ziet er niet
naar uit dat de landelijke PAS hier voldoende brongerichte maatregelen voor gaat nemen.
Vanwege ontbreken deskundig personeel hebben we weinig inzet kunnen plegen op handhaving
van vergunningverlening. In 2013 wordt dit hopelijk weer opgepakt. Wel hebben we via het
ruimtelijk spoor (bestemmingsplannen) gemeenten aangesproken op beperken van nieuwe
stalruimten voor groei van de veestapel. Uitvoerig hierover met diverse gemeente gesproken en
handreikingen aangeboden;
Op dit moment ligt alle natuurontwikkeling stil vanwege juridische problemen met doorlevering
van gronden (positieve uitspraak EU hof ‘Gelijkberechtigden’ naar aanleiding van particulieren die
zich verzetten tegen het voortrekken van terreinbeheerders zoals Staatsbosbeheer). GNMF blijft
binnen de Manifestpartners nadruk leggen op realiseren van verbindingen, dit als tegenwicht
tegen natuurbeheerders, die sterk de nadruk leggen op voldoende financiering voor beheer. Wij
zijn ons ook als GNMF aan het beraden of we zelf gebiedsontwikkeling ter hand moeten nemen
dáár, waar dat van ecologisch belang is, maar dit niet van de grond komt, terwijl er wel kansen
liggen zoals in de Hattemerpoort.
Speerpunt Mooi landschap

Met de Manifestpartners en gemeenten hebben wij, als voorzitter van de werkgroep RO, stevig
ingezet op basisbescherming voor het landschap inclusief de witte gebieden. Discussie loopt
hierover nog steeds binnen het ambtelijk apparaat.
Gelderse Natuur en Milieufederatie • Jaarverslag 2012 • 8 / 63





In het advies van de werkgroep RO is ruim aandacht besteed aan mogelijkheden voor verevening
en compensatie in relatie tot ‘Uitnodigingsplanologie’;
Meegegaan met de gedachte dat de uitvoering van landschapsbeleid vooral bij de gemeenten ligt
en de provincie hiervoor beleidsruimte moet scheppen. Gemeenten moeten deze kansen dan wel
grijpen;
Steeds meer en beter ingezet op vooroverleg bij bestemmingsplanwijzigingen waardoor wensen
van de GNMF beter en gemakkelijker kunnen worden meegenomen door gemeenten. Wij hebben
hierover intensief overleg gevoerd met diverse gemeenten met wederzijds positieve reacties.
Ten aanzien van bedrijventerreinen zien we onze inspanningen beloond nu ook de provincie
steeds meer nadruk legt op verminderen van aantal nieuwe bedrijventerreinen.
Hetzelfde proberen we te realiseren ten aanzien van nieuwe infra, waarbij nut-noodzaak en het
belang van natuur, landschap en leefomgeving wordt ingebracht. We zijn erg teleurgesteld dat de
provincie blijft kiezen voor de A15 doortrekking via een brug, terwijl de Betuweroute hier in een
tunnel het Pannerdensch Kanaal kruist.
Speerpunt Klimaat en energie:






GNMF blijft nadruk leggen op het geven van het goede voorbeeld bij wensen om klimaatneutraal
te functioneren. Geldt zowel voor onszelf als voor de provinciale organisatie van Gelderland;
Met projecten gericht op de gebouwde omgeving (ligt de grootste potentie aan energiebesparing)
en specifiek in de huursector heeft de GNMF bijgedragen aan hogere ambities bij corporaties,
huurdersbelangenverenigingen en gemeenteraden van diverse Gelderse gemeenten;
GNMF heeft via inspraak, lobby enz. voortdurend inbreng geleverd op provinciale en
gemeentelijke plannen om CO2 reductie te bewerkstelligen;
Actief bijgedragen aan zoeken naar goede locaties voor windenergie in Gelderland, ook
bijgedragen aan discussie over duurzame inzet van biomassa en biovergisting;
Met het project ‘HIER opgewekt’ ondersteunt de GNMF lokaal duurzame energiecoöperaties in
heel Gelderland. In Nijmegen op verzoek van de gemeente zelf aan de slag gegaan om
windenergiecoöperatie op te zetten voor realisatie van 5 windmolens langs de A15;
GNMF heeft inbreng vanuit de Natuur en Milieufederaties gecoördineerd in Deltaprogramma
Klimaatverandering en in de aanpak via natuurlijke klimaatbuffers;
Speerpunt Participatie achterban en geïnteresseerde burgers:



De GNMF heeft samen met de andere Natuur en Milieufederaties een nieuw databeheersysteem
geïmplementeerd. Dit is onontbeerlijk bij een goed beheer van donateurs en aangesloten lokale
groepen;
Nieuwe opzet gemaakt voor Helpdesk van de GNMF. Zeer van belang nu we afscheid hebben
genomen van Milieuhulp;
De GNMF heeft de banden met Gelderse voorloperbedrijven aangehaald. Het Vriendenfonds
voor de GNMF is opgezet en wordt gevuld met giften zodat de GNMF in de toekomst
onafhankelijker kan functioneren van de Provinciale subsidies. Ook heeft het bestuur van de
GNMF besloten om de GNMF om te vormen van stichting in een vereniging. Dit om de relatie met
de achterban beter vorm te kunnen geven. Van belang nu de GNMF op zoek moet naar nieuwe
financieringsvormen.
Leeswijzer
In de volgende hoofdstukken staat per project aangegeven wat de gestelde doelen waren, wat de
bereikte resultaten zijn en wordt een toelichting gegeven op de bereikte resultaten.
Verder zijn bij elke activiteit het aantal gerealiseerde uren en de bijbehorende totale werkelijke kosten,
de begrote aantal uren en de totale kosten aangegeven.
Gelderse Natuur en Milieufederatie • Jaarverslag 2012 • 9 / 63
DE GNMF VOOR EEN MOOI GELDERLAND (A)
Speerpunt Kwaliteit Gelderse natuur
Beoogde resultaten 2012
Natura 2000
 Achterban heeft zich kunnen buigen over
de beheerplannen en heeft zich hierover
een oordeel kunnen vormen;
 GNMF heeft gecontroleerd of de PASplannen leiden tot halvering
stikstofdepositie en zo nodig aanvullende
voorstellen gedaan;
 Idem voor de verordening dat deze leidt
tot minimaal 10% reductie en zo nodig
aanvullende voorstellen gedaan;
 Mede toe zorggedragen dat de
vergunningverlening stikstofverordening
loopt zoals afgesproken.
Bereikte resultaten 2012
Gerealiseerd 187,5 uren / € 16.244,=
 Voortgang beheerplan Veluwe teruggekoppeld
met de achterban. Ontwerpbeheerplan
uitgesteld tot 2013.
 Ontwerpbeheerplan Stelkampsveld besproken
met achterbanoverleg Achterhoek (VRA)
 Ontwerpbeheerplan Binnenveld besproken met
Gelderse en Utrechtse achterban en reacties
mondeling en schriftelijk ingebracht
 Ontwerpbeheerplan Rijntakken besproken met
Overijsselse, Utrechtse en Gelderse achterban
en reacties mondeling en schriftelijk ingebracht
(Aanvullend advies Natura 2000 Rijntakken).
 Schriftelijke reactie op NB vergunning
Laagvliegen Helikopters defensie.
 Evaluatie Stikstofconvenant ambtelijk
besproken, maar door ontbreken goede cijfers
verder uitgesteld tot 2013.
 Door personeelsinkrimping onvoldoende tijd
kunnen vrijmaken voor toezicht op
vergunningverlening. In 2013 met vrijwilliger
hopelijk weer ingevuld
EHS herijking
 Naar Manifestpartners, GS en indien
nodig PS aangetoond dat beheer
goedkoper wordt als natuur robuuster
Gerealiseerd 118,5 uren / € 11.289,=
 De GNMF heeft in ruime mate inbreng geleverd
als ‘vicevoorzitter’ van de Manifestpartners,
daarbij ook de gemeenten betrokken;
Toelichting
Begroot 203 uren / € 18.067,=
 Flexibiliteit getoond richting landbouw om
stikstofprobleem praktisch op te lossen door
ontwikkeling Natura2000 habitattypen midden op
de Veluwe te realiseren. Daarvoor in de plaats
uitbreiding met beeklopen aan de oostkant
gerealiseerd
 Realisatie Natura 2000 doelstellingen Rijntakken in
relatie met hoogwaterbescherming in
conceptbeheerplan overeind gehouden.
 Natura 2000 doelstellingen natte terrestrische
natuur, zoals in Binnenveld met ‘sense of urgency’,
weinig voortgang vanwege discussie bezuinigingen
EHS, KRW en ILG.
 Maken ons zorgen over het stikstofreductiepercentage wat met stikstofverordening is bereikt.
Idem voor PAS plannen. Geven voortdurend
signalen af dat de PAS er ook is om de Natura2000
doelen in max. 18 jaar te realiseren (en niet enkel
probleemloze vergunningverlening);
 We enige vordering in realiseren voldoende
waterkwantiteit in watergevoelige gebieden door
proces van vaststelling van Gewenst Grond- en
Oppervlaktewater Regime;
 N.a.v. handhavingsverzoek GNMF is bij provincie
inhaalslag gemaakt t.a.v. vergunningverlening
veehouderij.
Begroot 100 uren / € 8.900,=
 GNMF heeft zich zeer actief opgesteld om de
coalitie van het Manifest levend te houden. Ook de
gemeenten hebben we een volwaardige plek naast
Gelderse Natuur en Milieufederatie • Jaarverslag 2012 • 10 / 63


wordt (aaneengesloten op basis van
waterhuishoudkunde) en beter
functioneert door verbindingen;
Bij GS en PS onder de aandacht gebracht
de aangenomen stellingen uit het
Burgerinitiatief Hartenkreet voor natuur en
landschap, plus de zinsnede uit het
coalitieakkoord over verbindingen;
Met ideeën gekomen hoe landschap
goedkoper te beheren.



Pers is op de hoogte gehouden van concrete
resultaten van herijking voor natuur en
landschap. Daarbij teruggekoppeld naar het
Burgerinitiatief. Dit heeft geleid tot enkele
berichten in De Gelderlander;
Onze inbreng gefocust op veiligstellen en
functioneren van de verbindingen;
M.n. Landschapsbeheer Gelderland en de
gemeenten hebben zich opgeworpen als
hoeders van voldoende provinciale bijdrage
aan het landschap. Met deze partijen hebben
we regelmatig afgestemd.
Regionaal waterbeleid
 Activiteiten geïnitieerd waardoor
waterkwaliteit en de combinatie met
verdrogingsbestrijding van natuur in de
picture komt;
 Halfjaarlijks wateroverleg en een
veldexcursie met de (groene)
waterschapbestuurders georganiseerd.
Gerealiseerd 131 uren / € 11.201,=
 Bijgedragen aan de opzet volgende generatie
stroomgebied beheerplannen;
 Bijdrage aan nieuwe watervisie Veluwe
 Standpunt Infiltratie VITENS ontwikkeld
 Bijdrage geleverd aan natuurschap
Randmeren, Zoetwater Rivierenland en nieuwe
zoeklocaties VITENS;
 Notitie kostenterugwinning KRW gemaakt;
 Overleg groene waterschapbestuurders
georganiseerd. Vanwege agendaproblemen
geen geplande veldexcursie.
Microplanologie
 Reageren op bestemmingsplannen
buitengebied enz. van Gelderse
gemeenten;
 Minimaal 5 inspraakreacties in
vooroverleg gegeven en waar mogelijk
gemeentebestuur overtuigd van het
gegrond zijn van gestelde bezwaren tegen
bepaalde beleidsvoornemens;
Gerealiseerd 893,5 uren / € 74.380,=
 Er is op verschillende bestemmingsplannen
buitengebied in voorontwerp en ontwerp
gereageerd: o.a. Nunspeet, Heerde, Voorst,
Elburg, Barneveld, Oost Gelre, Zaltbommel,
Berkelland
 Er zijn bij 5 van de bovenvermelde gemeenten
inspraakreacties in vooroverleg gegeven
waarbij overleg is gevolgd met de betrokken
de Manifestpartners gegund;
Dankzij nieuwe Kabinet nu weer kansen om natuurverbindingen weer hoger op de agenda te krijgen;
 GNMF heeft het voorzitterschap van de werkgroep
RO op zich genomen (zie hiervoor resultaten t.a.v.
de Omgevingsvisie);
 GNMF heeft enkele bijeenkomsten georganiseerd
om uitkomsten met de eigen achterban terug te
koppelen;
 Met terreinbeheerders is regelmatig afgestemd;
 Discussie spitst zich toe op voldoende middelen
voor beheer. In de lobby leggen we hier veel
nadruk op;
 Raamwerk natuurnetwerk Gelderland is overeind
gebleven.
Begroot 100 uren / € 8.900,=
 Door bezuinigingen EHS, KRW en ILG is een deel
van de verdere ecologische verbetering van het
oppervlakte water uitgesteld. Nieuw perspectief bij
uitvoering PAS en aanvullende financiering
ministerie Economische Zaken.
 Realisatie anti-verdrogingsbeleid staat stil.
Eveneens vanwege discussie bezuinigingen EHS,
KRW en ILG. Deltadeelprogramma
Zoetwatervoorziening biedt in de vorm van
klimaatbuffers nieuwe combinatiemogelijkheden.
 Merken dat ook bij de Waterschappen en het
ministerie het Deltaprogramma leeft en via deze
invalshoek is nog voortgang te boeken.
Begroot 797,5 uren / € 66.990,=
 Mede n.a.v. de zienswijze op het bestemmingsplan
buitengebied Heerde is overleg geweest met de
gemeente en overeenstemming bereikt over de
vertaling van de uitkomsten van de Plan-MER met
de betrekking tot de veehouderij. Zoals: actieve
handhaving en intrekken “lege” vergunningen,
lokaal salderen volgens de regels van de Gelderse
provinciale Verordening ‘Stikstof en Natura 2000’

Gelderse Natuur en Milieufederatie • Jaarverslag 2012 • 11 / 63


Oplossing gevonden voor minimaal 2
concrete casussen via overleg met
overheden/initiatiefnemer;
Minimaal 2 gemeenten aanbod gedaan
om in voortraject mee te kijken naar hun
bestemmingsplan buitengebied.




gemeentes over de reactie. Dit heeft geleid tot
substantiële aanpassingen van betrokken
bestemmingsplannen of is overleg nog gaande.
Voor onder andere de volgende casussen is
direct dan wel indirect gekomen tot oplossingen
via overleg: Bestemmingsplan Buitengebied
Nunspeet, Bestemmingsplan Ruimte voor de
Waal Nijmegen, Bestemmingsplan Buitengebied Voorst, Bestemmingsplan Buitengebied
Heerde;
Een drietal gemeenten is het aanbod gedaan
om in het voortraject mee te kijken naar hun
bestemmingsplan buitengebied: Nijkerk, Epe en
Voorst. In alle drie gevallen is een gesprek
geweest met de betrokken gemeenten. Wat
betreft de gemeente Zaltbommel was de GNMF
betrokken in de klankbordgroep voor het
nieuwe bestemmingsplan buitengebied. Dit
heeft er o.a. toe geleid dat met de gemeente
Nunspeet afspraken zijn gemaakt over de
bestemmingsaanduiding van een ecoduct over
de A28, over de wijze waarop op
recreatieterreinen het groen wordt beschermd
en over de ontwikkelingsmogelijkheden van de
landbouw;
Met de gemeente Voorst is overeengekomen
dat in de veehouderij in samenhang met
stikstofuitstoot beperking etagebouw expliciet
wordt uitgesloten en hoe de gemeente een
bijdrage levert aan het beperken van de
emissies in het buitengebied. Voor de
bestemming verblijfsrecreatie worden de regels
aangevuld met voorwaarden m.b.t.
bedrijfsmatige exploitatie en wisselende
bezetting. Ter bescherming van het grondwater
zijn aanvullende voorwaarde opgenomen;
Dit overzicht geeft aan dat inspraak en overleg
in een vroeg stadium zinvol is en dat dit er toe
leidt dat bestemmingsplannen betere kaders





en bij uitbreiden en omschakelen een
omgevingstoets;
De gemeente Berkelland heeft n.a.v de reactie van
de GNMF de planregels met betrekking tot een
verbod op permanente bewoning van recreatiewoningen aangepast en het toetsingskader voor de
EHS opgenomen;
N.a.v. een met aangesloten groepen ingediende
zienswijze op een omgevingsvergunning voor
ondergrondse bouwwerkzaamheden op Kazerne
Willem III in Apeldoorn, nabij een kwelwaterzone, is
overleg gevoerd met het Ministerie van Defensie.
Op advies van de Stichting Sprengen en Beken zijn
in het bouwplan alsnog maatregelen opgenomen
zodat doorsnijding van het ondergrondse kleischot
wordt voorkomen.
De GNMF ondersteunde de Milieuvrienden Duiven
in haar zienswijze op een bestemmingsplan waarin
functieverandering mogelijk werd gemaakt op een
terrein met kassen. Vanwege de ligging direct nabij
de Gelderse Poort was de ontwikkeling van een
verblijfsrecreatieterrein niet gewenst. De gemeente
heeft op grond van de ingediende zienswijze de
mogelijkheid alsnog uit het plan geschrapt.
Met de gemeente Nijmegen is gesproken over het
bestemmingsplan Ruimte voor de Waal. Daarbij
ging het met name over de gebruiksmogelijkheden
van een beoogd evenemententerrein nabij de
nieuwe stadsbrug. Overeenstemming is bereikt
over het opnemen van een aantal
randvoorwaarden in de planregels met betrekking
tot een beperking van de gebruiksmogelijkheden
van het terrein en de tijdsduur van evenementen.
Op voorspraak van de GNMF werd een watergang
in de omgeving van Fort Beneden Lent uit het
bestemmingsplan gehaald.
De gemeente Nijkerk gaat een nieuw
bestemmingsplan voor het recreatiegebied Nieuw
Hulckesteijn ontwikkelen. De GNMF heeft de
Gelderse Natuur en Milieufederatie • Jaarverslag 2012 • 12 / 63
Biodiversity skills
 Toolkit opgesteld ten behoeve van
(lagere) overheden;
 Regionale workshop georganiseerd;
 Afsluitende internationale conferentie
georganiseerd met collega
natuurorganisaties uit Frankrijk, Verenigd
Koninkrijk, België en Duitsland over dit
onderwerp.
Hart voor Natuur
 Campagne opgezet waaraan minimaal
4000 mensen hebben meegedaan;
 Minimaal 2 gemeenten nemen concrete
maatregelen om nestgelegenheid in de
stad te creëren;
 Pluk van de Pettefletprijs krijgt landelijk
vervolg.
Big Jump / Jaar van het Water
 Samenwerking gerealiseerd met de vier
Gelderse waterschappen en andere
krijgen ter bescherming van natuur, landschap
en milieu.
Gerealiseerd 383,5 uren / € 35.536,=
 Ontwerp Toolkit met drie Gelderse voorbeelden
voor lagere overheden opgesteld en besproken
in een tweetal seminars;
 Toolkit beschikbaar (Plannen voor Natuur);
 Regionale workshop georganiseerd;
 Afsluitende internationale conferentie
georganiseerd in Brussel.
Gerealiseerd 340,5 uren / € 29.284,=
 Na consultatie Manifestpartners en brainstorm
in klankbordgroep de campagne ‘Geef om
Gelderland’ opgezet, met eigen campagneembleem, flyers/poster en website. Daarnaast
hebben we in het voorjaar tijdens enkele
weekends ’fotoshoots’ georganiseerd.
 Publiekscampagne gevoerd gericht tegen
bedreigingen van een concreet gebied: de
Berendonck tussen Nijmegen en Wijchen.
Politieke lobby, petitie, 2 publiekswandelingen
georganiseerd. 1200 handtekeningen
opgehaald ter ondersteuning zienswijze;
 Samen met winnaar van de eerste Pluk van de
Pettefletprijs (eind 2011) plannen gemaakt voor
promoten en realiseren van extra
nestgelegenheid stadsvogels. Eerste
stadsvogelplan wordt begin 2013 in Nijmegen
op wijkniveau, met publieksparticipatie,
uitgevoerd voor gierzwaluw en huismus.
 In december 2012 is een landelijke oproep
voor de Pluk van de Pettefletprijs verschenen,
met eerst provinciale ‘voorrondes’ begin 2013.
Gerealiseerd 132,5 uren / € 10.375,=
 Projectvoorstel Big Jump 2012 geschreven en
financiering geacquireerd o.a. bij de Unie van
gemeente overtuigd om het Groene Alternatief van
het GNMF bij de planvorming te betrekken.
Begroot 420 uren / € 37.650,=
 Ontwikkeling van een training waarmee lokale
overheden het thema biodiversiteit kunnen
integreren in de dagelijkse beleidsontwikkeling is
afgerond;
 In een eerste workshop hebben 28 deelnemers,
waarvan 15 vertegenwoordigers van lokale
overheden, kunnen kennismaken met het maken
van een ruimtelijk plan met biodiversiteit als
bouwsteen
Begroot 312 uren / € 37.268,= / onzeker € 4.968,=
 Gecompliceerde situatie door akkoord en overleg
tussen Provincie en Manifestpartners en relatie met
landelijk natuurbeleid liet zich niet vertalen in een
brede publiekscampagne, in die zin is ‘Geef om
Gelderland’ niet echt aangeslagen. Komt ook
doordat onze partners vanwege bezuinigingen
sterker gefocust waren op éigen profilering naar
breed publiek, en minder op samenwerking.
 Vele tientallen mensen hebben in kader van ‘Geef
om Gelderland’ foto’s gemaakt en ingezonden van
hun favoriete natuurgebied of groene ommetje.
 Publiciteit en lobbywerk rond Berendonck heeft
bijgedragen aan ingediende zienswijzen (ook van
Provincie en naburige gemeenten). Gemeente
Wijchen heeft behandeling bestemmingsplan
Berendonck van november 2012 doorgeschoven
naar op z’n vroegst maart 2013.
 Inzendingen van Pluk van de Pettefletprijs bieden
wellicht aangrijpingspunten om burgers meer het
heft in eigen hand te lasten nemen ten aanzien van
de eigen leefomgeving inclusief groen.
Begroot 200 uren / € 20.200,= / onzeker € 11.300,=
 Laag aantal deelnemers is te wijten aan het zeer
slechte weer: gehele dag stortregens. Voor 2013
Gelderse Natuur en Milieufederatie • Jaarverslag 2012 • 13 / 63


mogelijke partners, zoals het Nederlands
Watermuseum, de provincie Gelderland,
gemeenten en Rijkswaterstaat;
Organisatie van een Big Jump in
Gelderland;
Deelname van minimaal 250 mensen.
Gemeenschappelijk Landbouw Beleid anders
 Zorggedragen dat dit project van start kan
gaan;
 Een beloningssysteem voor boeren
geïntroduceerd voor maatregelen gericht
op milieu-, natuur- en waterkwaliteit;
 Het beloningssysteem wordt door alle
betrokken actoren als waardevol gezien;
Doelgroepen gaan allen aan de gang om
het systeem in werking te laten treden.
Natuur onbegrensd
 Zorggedragen dat dit project van start
gaat.
 Verschillen en overeenkomsten in
toepassing van saldering en compensatie
van natuur in Gelderland en Duitsland
geanalyseerd;
 Format voor een uniforme methodiek
saldering en compensatie in relatie tot de
EHS of andere natuur ontwikkeld;
 Toetsingskader voor plannen/projecten
met grensoverschrijdende effecten
ontwikkeld;
 Format ter afstemming van beheerplannen
voor grensoverschrijdende natuur en/of
effecten op deze natuur ontwikkeld.
Waterschappen.
Samengewerkt met waterschappen Vallei &
Eem en Veluwe, vooruitlopend op fusie op 1
locatie;
 Watermuseum participeerde door gift aan
'pretpakket' voor deelnemers;
 Big Jump georganiseerd in Emst. Aantal
deelnemers slechts twintig door slechte weer;
 Landelijke communicatie via www.bigjump.nl
(8.500 bezoekers) mee opgezet;
 Landelijke Big Jump uitgebreid aan bod in
radioprogramma Vroege Vogels.
Gerealiseerd geen uren / geen kosten
 Ondanks steun vanuit gemeenten Winterswijk
en regio Achterhoek geen mogelijkheden
gevonden voor aanvullende projectfinanciering.
.

Gerealiseerd geen uren / geen kosten
 Gesprekken gevoerd met Provincie Gelderland
over mogelijkheden financiering van een
Interreg IV Euregio project
 Toezegging Nederlandse cofinanciering voor
10.000 euro.
 Projectformat bijgesteld
 Overleg gevoerd met vertegenwoordiger van de
EUREGIO. Deze laatste heeft uitgebreid
gelobbyd voor ondersteuning van het project bij
Duitse overheden
 Overleg gevoerd met NABU over nieuwe
projectformat en mogelijks samenwerking



bekijken in hoeverre een Big Jump hiervoor minder
gevoelig kan zijn, bijvoorbeeld door het tevens
organiseren van lokale jumps.
Waterschap Veluwe zal in 2013 in ieder geval weer
een Big Jump houden;
Twee andere Gelderse waterschappen zullen in
2013 worden benaderd voor deelname;
Relatie tussen Big Jump en zwemwater goede
invalshoek om waterkwaliteit ter discussie te
stellen.
Begroot 175 uren / € 18.075,= / onzeker € 13.625,=
 In kader van nieuwe GLB voorstellen wel overleg
gevoerd met provincie en LTO. Mogelijk leidt dit tot
een project in 2013 of 2014.
Begroot 112 uren / € 9.968,= / onzeker € 8.989,=
 Er is intensief overleg gevoerd met diverse gremia
om de financiering van het Euregio project gestalte
te geven. Uiteindelijk bleek dat er van Duitse kant
geen interesse/budget was om financieel bij te
dragen aan het project, dit in tegenstelling tot de
Provincie Gelderland. Interreg IV projecten
vereisen echter financiële inbreng uit beide
partnerlanden (cofinanciering). Het project zoals
opgesteld kan mogelijk doorgang vinden in andere
vorm en met andere partner. Verkenningen daartoe
worden nu uitgevoerd via overleg met de NABU
Naturschützstation Niederrhein e.V.
Gelderse Natuur en Milieufederatie • Jaarverslag 2012 • 14 / 63
Ondersteuning uitvoering ILG
Gerealiseerd 7,5 uren / € 644,=
Begroot 30 uren / € 2.670,= / onzeker € 2.670,=





Gesprekken gevoerd met achterban en
omwonenden bij concrete ILG projecten;
Contacten gelegd tussen
belanghebbenden en ILG
projectuitvoerders;
Voorstellen gedaan om draagvlak te
versterken.


Natuurkwaliteit waarborgen


Zorggedragen dat dit project van start kan
gaan;
Zorggedragen dat provincie en
beheerders op de hoogte zijn van onze
monitoring en onze adviezen.

De GNMF heeft bij de plannen voor uitbreiding
van stuifzand op het Wekeromse Zand
geholpen met het vinden en benaderen van
organisaties voor een inloopavond, en heeft op
deze avond een actieve rol gespeeld. Het
oppervlak te kappen bos ten behoeve van
stuifzand is door Het Geldersch Landschap
teruggebracht, met name het rustgebied voor
de moeflons op het Wekeromse Zand blijft
gespaard;
Afspraken gemaakt over betere communicatie
en gegevensuitwisseling tussen terrein
beherende organisaties en GNMF bij plannen
voor bomenkap. Enkele FAQ’s worden
gedeeld;
Voorstellen geformuleerd in werkgroep
Betrokkenheid van de Manifestpartners.
Gerealiseerd geen uren / geen kosten
Geen projectfinancieringsbasis gevonden.
Twee van drie projecten resteerden van in 2010
afgesproken projecten waarbij de GNMF Het
Geldersch Landschap zou helpen. Zij vond
ondersteuning door de GNMF echter niet meer
nodig omdat het geen sterk omstreden boskap
betrof.
PM
 In manifestverband wel gelet op dreigende
bezuinigingen op beheer, bijvoorbeeld door de
subsidieregeling natuur en landschap te
versoberen of natuurdoeltypen te schrappen.
Gelderse Natuur en Milieufederatie • Jaarverslag 2012 • 15 / 63
Speerpunt Mooi Landschap
Beoogde resultaten 2012
Structuurvisie Provincie Gelderland
 Heldere en gedragen inspraakreactie op
voorontwerp omgevingsvisie Structuurvisie
geschreven;
 Via persberichten en ingezonden artikelen
aandacht gerealiseerd voor proces tot
wijziging van de omgevingsvisie;
 Naar PS-leden lobbyactiviteiten
ondernomen om draagvlak te creëren voor
eigen visie.
Stad-land: wegen en bedrijventerreinen
 Heldere standpunten en inspraakreacties
en gedragen door (lokale) natuur- en
milieuorganisaties voor de diverse wegen,
die in 2012 aan bod komen;
 Bijgedragen aan de plannen voor een
duurzaam bedrijventerrein (Park15 en
Bereikte resultaten 2012
Gerealiseerd 122 uren / € 11.034,=
 Inspraakreactie ingediend op Concept Notitie
Reikwijdte en Detailniveau Omgevingsvisie
Gelderland;
 Aandachtspunten Structuurvisie Ondergrond bij
het Rijk ingebracht, waarbij specifiek aandacht
is gevraagd voor bescherming van gevoelige
gebieden tegen ingrepen in de ondergrond en
actualisatie van oude mijnwetgeving;
 Reactie geschreven op een ambtelijke
discussienota nieuwe omgevingsvisie;
 Informatiebijeenkomst georganiseerd voor
lokale natuur en milieugroepen in
samenwerking met de provincie Gelderland;
 In kader van manifestuitwerking natuur en
landschap, het voorzitterschap op zich
genomen van de Taskforcewerkgroep RO
(bestaande uit manifestpartijen en
gemeentelijke vertegenwoordigers). Het advies
van deze werkgroep uitgedragen naar GS
leden, ambtenaren en enkele PS leden;
 Voorbereidingen getroffen voor opzetten thema
omgevingsvisie op eigen website;
 Er is nog geen mogelijkheid geweest om te
reageren op een (voor-) ontwerpstructuurvisie,
daarom is ook de lobby richting PS naar 2013
verschoven.
Gerealiseerd 266,5 uren / € 25.075,=
Wegenprojecten:
 Gepleit voor westelijk omlegging N303Voorthuizen via MMA met extra mitigatie en
compensatie natuur en landschap;
 Noodzaak realisatie sportpark omlegging N322
Zaltbommel ontbreekt, leidt tot aantasting
Toelichting
Begroot 100 uren / € 8.900,=
 Geparticipeerd is tijdens de startbijeenkomst
van nieuwe omgevingsvisie van de provincie
Gelderland. Tevens is in samenwerking met
de provincie een algemene informatie- en
inventarisatieavond georganiseerd voor
lokale natuur- en milieugroepen t.b.v. de
nieuwe omgevingsvisie. Inventarisatie
gemaakt van aandachtspunten vanuit lokale
groepen;
 Voor de regio noord Veluwe is een specifieke
avond georganiseerd over de ecologische
poorten van de Veluwe en wildmigratie (zie
ook bij Regio overleggen en achterban).
 De werkgroep Manifestuitwerking RO
voorgezeten en tot een gedragen advies
gekomen over natuur en landschap in de
omgevingsvisie. Initiatieven genomen om dit
advies breed te verspreiden;
 Daarnaast heeft de GNMF een inbreng
geleverd bij twee provinciale bijeenkomsten
voor gemeenten over natuurcompensatie en
verevening. Dit ten behoeve van de
werkgroep RO in relatie tot het planologische
kader natuur en landschap. Opzetten van
Landschapsfondsen is hiermee een stuk
dichterbij gekomen.
Begroot 170 uren / €15.130,= /onzeker €1.780,=
Wegenprojecten:
 GS werkt inpassingplan voor westelijk
omlegging N303 uit.
 Bij aanleg omlegging N322 is extra aandacht
voor natuurwaarden, realisatie sportcomplex
is mogelijk gemaakt via Ruimtelijke
Gelderse Natuur en Milieufederatie • Jaarverslag 2012 • 16 / 63


mogelijk lokaal bedrijventerrein in
Bemmel);
Draagvlak onderzocht bij natuur- en milieuorganisaties voor regionaal opstappunt
Betuweroute (bij Elst) en één regionaal
overslagpunt in Rivierenland;
Verbeterpunten aangegeven ten gunste
van natuur en milieu.
waardevol landschap; extra aandacht voor
natuur en landschapswaarden N322;
 Extra geluidsmaatregelen in knooppunt A1/A28
ten behoeve van o.a. Hoevenlakense Bos.
Medefinanciering bovenwettelijke maatregelen
door de provincie;
 Geen verhoging maximum snelheid naar 130
km/uur op een viertal Gelderse trajecten ten
behoeve van leefbaarheid en natuurwaarden.
 Beperken van openstelling spitsstroken A50 tot
alleen de direct noodzakelijk momenten. Dit ter
voorkoming onnodige lichthinder;.
 Opwaarderen bestaande N348 bij Gorssel en
geen oostelijke omlegging: noodzaak ontbreekt
en tast natuur en landschapswaarden aan;
 Geen omlegging N309 ’t Harde in verband met
aantasting natuurwaarden Natura 2000 Veluwe;
noodzaak ontbreekt. Indien noodzakelijk, een
sobere opwaardering van huidige N309.
Bedrijventerreinen, stedelijke ontwikkeling en
overslag:
 RPB’s in de regio’s Food-Valley, Stadsregio en
Rivierenland leiden nog steeds tot een
overschot aan bedrijventerreinen: gepleit voor
een strenge monitoring om in toekomst
overschot te verder te beperken;
 Voor ontwikkeling Houtakker II in Bemmel
checklist duurzaamheid opgesteld;
 Met een gefaseerde aanleg bedrijventerrein
Harselaar-Zuid in Barneveld is een betere
inpassing ecologische verbindingszone
Esvelderbeek te realiseren.
 Bij stedelijke ontwikkeling Braamweg te Arnhem
advies verbeterpunten participatieproces en
flora en fauna opgesteld; aangeboden aan
initiatiefnemer;
 In marktsessie goederenvervoer, bijeenkomst
strategisch uitvoeringsprogramma
Verordening Gelderland.
Provincie wil op A1/A28 deze bovenwettelijke
geluidschermen niet toestaan, vanwege te
hoge kosten en precedentwerking;
 Minister heeft geen verhoging tot 130 km/u
slechts voor één traject gehonoreerd nl. A73
bij Beuningen;
 Procedure loopt nog, maar Minister wil via
Verruiming Openstelling Spitstroken A50
spitsstroken gehele nacht openstellen op
basis van verkeersdruk;
 PS heeft besloten om de bestaande N348 op
te waarderen;
 GS heeft besloten geen omlegging bij ’t
Harde te realiseren omdat dit strijdig is met
Natura 2000 regelgeving;
 I.h.a. zijn we tevreden over de wijze waarop
de provincie natuur en landschapswaarden
mee laat tellen in de afweging.
Bedrijventerreinen, stedelijke ontwikkeling en
overslag
 De RPB’s hebben geleid tot het deels
schrappen van het overaanbod van zachte
plannen. De provincie geeft extra aandacht
aan monitoring;
 Bij opstelling beeldkwaliteitsplan en
beheerplan wordt checklist nu geïntegreerd;
 Procedure loopt nog maar gemeente
Barneveld wil vooralsnog geen extra ruimte
hiervoor bieden;
 Initiatiefnemer neemt verbeterpunten mee in
verdere proces, zodat draagvlak voor de
ontwikkeling met een minimum aan negatieve
effecten wordt gerealiseerd;
 Uitvoeringsprogramma Goederenvervoer met
daarin ook aandacht voor ‘slimme en schone
logistiek’ is door PS goedgekeurd, maar
marktpartijen voor investering in ROP zijn

Gelderse Natuur en Milieufederatie • Jaarverslag 2012 • 17 / 63
Ruimte voor de rivier + Spiegelgroep
Waalweelde
 Inbreng geleverd op plannen Waalweelde;
 Waalweelde ingebracht bij het lokale
netwerk van natuur en milieu;
 Inbreng geleverd op oplossingen
IJsselsprong als gereserveerde ruimte voor
water in het geding komt (bijv. voor
woningbouw);
 Bijdragen aan beleidsontwikkeling
hoogwaterbescherming, mede afgestemd
op Ruimte voor de rivier en op ruimte voor
natuur, landschap en cultuurhistorie (LNC
waarden).,
Landschapspark Danenberg
 Initiatieven genomen om samenwerking
tussen lokale belangenorganisaties en
VOF De Brouwerij (als
gebiedsontwikkelaar) te realiseren;
 Bijgedragen aan een door lokale groepen
gedragen ISO (Integraal Schetsontwerp),
waarmee een bestemmingsplanprocedure
kan worden doorlopen.
A15
 Een campagne tegen doortrekken van de
A15 + brug opgezet (indien voldoende
goederenvervoer en overleg logistieke hotspots
Rivierenland gepleit voor realisatie regionaal
opstappunt (verschuiving transport van weg
naar spoor) en ‘slimme en schone’ logistiek.
Gerealiseerd 191 uren / € 16.331,= en Waalweelde
€ 4.235,=
 Via spiegelgroep inbreng geleverd op plannen
Waalweelde waaronder inbedding in het
Deltaprogramma;
 Voorzien in secretariaat Spiegelgroep
Waalweelde;
 Reactie geschreven op concept ontwerp
bestemmingsplan Huissensche uiterwaarden;
 Waar relevant Waalweelde ingebracht bij het
lokale netwerk: Bemmel, Nijmegen-Lent,
Beuningen, Dodewaard, Druten, IJzendoorn,
Tiel, Heesselt, en Vuren;
 Achterbanbijeenkomst over programma
Stroomlijn georganiseerd;
 Gehamerd op behoud lange termijn reservering
IJsselsprong.
Gerealiseerd 47 uren / € 4.422,=
 GNMF is voorzitter Werkgroep Danenberg,
deelgenomen aan afstemmingsoverleg,
Strategisch Overleg en overleg/terugkoppeling
met lokale milieugroepen, evenals overleg met
provincie Gelderland;
 Met projectontwikkelaars een informatie en
discussiebijeenkomst georganiseerd en geleid
voor ‘steakholders’ en betrokkenen bij het ISO;
 4 interviews afgenomen bij leden van de
Werkgroep (site landschapspark Danenberg).
Gerealiseerd 371 uren / € 33.346,=
 Met Expertgroep A15 en de gemeente
Lingewaard “Tegenbegroting A15” uitgedragen.
afgehaakt.
Begroot 150 uren / € 13.350,=

Ruimte voor de Rivier uitvoering komt in grote
lijnen overeen met de natte
natuurdoelstellingen langs de rivieren.
Aandacht blijft nodig voor het behoud van ook
de drogere natuurdoelstellingen en van de
identiteit van het rivierlandschap. Dus we
blijven streven naar bescheiden oppervlaktes
diep water en geen onnodige opvulling van de
ruimte door bouwen in de uiterwaarden;
 Mede dankzij onze inbreng lange termijn
reservering IJsselsprong behouden;
 Maken ons zorgen over de steeds geringere
aandacht bij RWS voor natuur- en
landschapswaarden;
 Aanvullende financiering detachering
secretariaat Waalweelde vanuit de provincie
geregeld voor 2013, waarvan enkele
betalingen al in 2012 hebben plaatsgevonden.
Begroot 60 uren / € 6.340,= / onzeker € 6.340,=
 Draagvlak bij lokale groepen, omwonenden
blijft aanwezig voor het landschapspark. ISO
wordt breed gedragen door lokale groepen en
betrokken overheden;
 ISO is vastgesteld door Burgemeester en
Wethouders van Overbetuwe;
 Uit interviews blijkt het draagvlak voor het ISO
met slechts enkele opbouwende kritische
kanttekeningen.
Begroot 350 uren / € 36.150,=
 Tweede Kamer heeft veel vragen gesteld over
Standpunt van de Minister en dit heeft geleid
Gelderse Natuur en Milieufederatie • Jaarverslag 2012 • 18 / 63

draagvlak kan worden gerealiseerd en
voldoende politieke steun in de regio kan
worden verworven);
Belang van tunnel/verdiepte ligging versus
brug actief uitdragen;
Zo’n 2.000 burgers ondersteunen de
gezamenlijke acties.
Nacht van de nacht
 Initiëren en coördineren van de achtste
Nacht van de Nacht op 27 oktober 2012 in
Gelderland;
 200 burgers in Gelderland nemen deel aan
een nog uit te werken lichtvervuilingsactie;
 In Gelderland vonden tijdens de achtste
Nacht van de Nacht op 27 oktober 2012 op
zo’n dertig locaties verspreid over de
provincie activiteiten plaats, met een
deelname van ruim 2500 deelnemers.
Tunnel is niet duurder dan een brug. Discussies
met bestuur, politiek (gemeenten, provincie en
Tweede Kamer) aangegaan;
 Petitie uitgezet voor een tunnel als de A15
wordt doorgetrokken. De petitie is door 3500
mensen ondertekend, waarvan 1600 via
petities.nl, 750 via GNMF-website en 1200 via
Bewonersgroepen A15;
 Met bewonersgroepen fakkeltocht
georganiseerd. Hieraan namen 750 mensen
deel, inclusief bestuurders en raadsleden;
 Tijdens de ‘toffe peren-actie’ pamfletten
uitgedeeld aan automobilisten op het eindpunt
van de huidige A15 in Bemmel..
Gerealiseerd 177 uren / € 18.944,=
 Op zaterdag 27 oktober 2012 hebben ruim
2.500 personen deelgenomen aan één van de
37 activiteiten verspreid over 35 locaties..
 Via de landelijke website nachtvandenacht.nl
konden mensen lichthinder melden; dit heeft
enkele reacties opgeleverd. De GNMF heeft op
basis van eerdere ervaringen besloten om geen
speciale lichtvervuilingsactie te doen, maar in
plaats daarvan te investeren in toename van
naamsbekendheid en deelnemers aan de Nacht
van de Nacht;
 190 mensen hebben nadere interesse getoond.
Bijna 100 deelnemers hebben een enquête over
de Nacht van de Nacht ingevuld;

Lokale overheden en bedrijven zijn door
initiatieven van de GNMF bewust gemaakt van
lichthinder;

In verband met ontbreken van aanvullende
financiële middelen heeft er geen aparte
lichtvervuilingsactie plaatsgevonden.
tot verschillende algemene overleggen.
Uiteindelijk heeft toch een nipte meerderheid
ingestemd met het Standpunt van de minister
tegen een tunnel;
 Uit de ondertekening van de petities,
deelname aan de fakkeltocht en de reacties
van automobilisten tijdens de ‘toffe peren’actie blijkt dat er een groot draagvlak is voor
doortrekking van de A15 met een tunnel in
plaats van een brug, of anders helemaal geen
doortrekking maar duurzamere oplossingen;
 We zijn teleurgesteld dat de provincie natuur,
landschap en leefbaarheid zo weinig heeft
laten meetellen in de afweging voor een brug.
Begroot 150 uren/€ 14.850,=/onzeker € 4.450,=
 In alle Gelderse regio’s hebben avond
activiteiten plaatsgevonden. De best bezochte
activiteit vond plaats in Kootwijkerzand met
zo’n 350 deelnemers. Ook nachtactiviteiten in
Arnhem, Vorden en Barneveld trokken naar
schatting tussen de 200 en 300 deelnemers.
 Breed publiek heeft via nachtactiviteiten
kennis gemaakt met het belang van
duisternis. Gemeente Barneveld, Rheden,
Wageningen, Bronckhorst en Zutphen waren
zelf medeorganisator van avondactiviteit.

De Radboud Universiteit organiseert al drie
jaar een jaarlijkse schouw op haar terrein die
leidt tot extra maatregelen om verlichting
structureel te doven of te dimmen;
 Een 7-tal gemeenten in Gelderland en enkele
bedrijven, waaronder GDF SUEZ Energie
Nederland hebben hun lichten gedoofd.
 Buren verwijdert 500 lantaarnpalen uit
buitengebied. Met de gemeente Nijmegen is
overlegd over aanpak verlichting. Verder bij
zienswijzen aandacht gevraagd voor
onnodige verlichting.
Gelderse Natuur en Milieufederatie • Jaarverslag 2012 • 19 / 63
Natuur in de Achterhoek vermarkten
 Natuur en landschapswaarden en
mogelijke versterkingen daarvan zijn voor
de deelnemende 14 bedrijven in kaart
gebracht’;
 Er zijn natuurbedrijfsportretten van de
bedrijven;
 De koppelingen tussen producten en
natuurbedrijfsportretten via QR (Quick
Response) codes zijn ontwikkeld;
 Er is 1 proeverij georganiseerd
Gerealiseerd geen uren / geen kosten
 Ingediende aanvraag bij Ministerie van
Economische Zaken, Landbouw en Innovatie
afgewezen.
Begroot 573 uren/€ 50.997,=/onzeker €33.375,=
 Diverse bijeenkomsten gehad met regio
Achterhoek over opzet project. Daarbij ook
aanpalende initiatieven betrokken zoals de
Smaakfabriek. Echter geen alternatieve
financiering gevonden;
Gelderse Natuur en Milieufederatie • Jaarverslag 2012 • 20 / 63
DE GNMF VOOR EEN DUURZAAM GELDERLAND (B)
Speerpunt Klimaat en Energie
Beoogde resultaten 2012
Klimaat en energiebeleid
 Een advies aan het provinciale bestuur over
het nieuwe Energietransitie-programma 20122015 en twee adviezen aan gemeentelijke
besturen over nieuwe klimaatprogramma’s;
 Minimaal twee initiatieven voor duurzame
energieopwekking ondersteund;
 Mogelijkheden onderzocht om de CO2prestatieladder te implementeren in de
aanbestedingseisen van de provincie.
Bereikte resultaten 2012
Gerealiseerd 210 uren / € 17.981,=
 In maart 2012 is een advies over het nieuwe
provinciale programma Energietransitie 20122015 uitgebracht. Samen met LTO Noord
Gelderland en Vereniging Kleine Kernen
Gelderland heeft GNMF meer aandacht
gevraagd voor de uitrol van energiebesparing
en duurzame energie (‘meters maken’).
Tevens zijn zienswijzen ingediend op de GS
voorstellen ‘Verhoging doelstelling
windenergie Gelderland’ en ‘Energiebesparing
Huishoudens’
 In Nijmegen en Arnhem zijn de nieuwe
klimaatprogramma`s Power2Nijmegen en
Arnhem Energiestad geadviseerd. Tevens is
constructieve bijdragen geleverd aan sessies
in het kader van de beide gemeentelijke
programma`s.
 Vijf initiatieven voor duurzame opwekking zijn
actief ondersteund.
 Tijdens het bestuurlijk overleg is het belang
van de CO2-prestatieladder besproken. In
aansluiting daarop is met de verantwoordelijke
beleidsambtenaar een gesprek gevoerd.
Gesprekken hebben tot meer bewustzijn
geleid mbt toepassing van het instrument. In
2013 vindt een vervolggesprek plaats.
Toelichting
Begroot 100 uren / € 8.900,=
 Mede door inbreng van de GNMF heeft de
verankering en uitrol van energietransitie en
de besteding van NUON gelden voor
energietransitie (Gelders Energiefonds) verder
gestalte gekregen;.
 Bij het advies is aangedrongen op een
Gelderse lobby voor toereikende SDE+
subsidie (een differentiatie voor windenergie)
en het zwaarder inzetten op participatie van
de omgeving..
 De vijf ondersteunde initiatieven betreffen
twee windparken langs de A15/ Betuweroute
(Nijmegen en Neerijnen), windpark IJsseloord/
Kleefse Waard te Arnhem, vergistinginstallatie te Klarenbeek en de Bio WKK
Kleefse Waard te Arnhem. In Nijmegen is een
plan voorgesteld voor crowdfunding voor de
vijf te realiseren windmolens. Het plan is zeer
positief ontvangen door de gemeente. Door
een ondersteuningsverklaring van het
ondernemingsplan vergistingsinitiatief
Klarenbeek faciliteert de GNMF het verkrijgen
van een lening bij de bank.
 De GNMF neemt deel aan het project
Duurzame Betuwe Transport Corridor/
duurzame A15 door het stimuleren en initiëren
van projecten met betrekking tot duurzame
opwekking in deze regio (zie Nijmeegse
energiecoöperatie).
Gelderse Natuur en Milieufederatie • Jaarverslag 2012 • 21 / 63
Duurzame mobiliteit
 Bijdrage geleverd aan ROCOV-adviezen en
de lobby richting vervoerders en
vervoersautoriteiten om deze adviezen over te
nemen;
 Bijdrage geleverd aan verbeteringen in
railvervoer (Emperbocht, Nijmegen-Kleef,
Arnhem-Winterswijk, e.d.);
 Project opgezet om elektrisch vervoer in
Gelderland te stimuleren.
Bedrijven, energie en milieu
 Vijfmaal inbreng geleverd bij
revisievergunningen dan wel aanscherping
van vergunningen of aanscherpen
vergunningen. Hierbij wordt proactief de
dialoog met bedrijf en bevoegd gezag
gezocht;
 Bij het leveren van inbreng wordt tevens
gekeken naar het niveau van
energiebesparingsmaatregelen en opwekking
van duurzame energie in de voorschriften.
Gerealiseerd 146 uren / € 12.543,=
 Inbreng geleverd in ROCOV t.b.v. adviesaanvragen. Met het ROCOV zijn we bovenop
de problemen met de verbinding ArnhemWinterswijk blijven zitten. Initiatief genomen
om als ROCOV meer eigen visie op toekomst
OV te vormen, o.a. voor sociale functie en
alternatief voor ‘lege bussen op het platteland’.
 Inbreng geleverd en aan draagvlak gewerkt
voor treinverbinding Arnhem-EmmerichDüsseldorf;
 Deelname aan klankbordgroep spoor ArnhemApeldoorn;
 Inbreng geleverd in discussie over
hoogwaardig OV Nijmegen, tram, spoorlijn
Nijmegen-Kleve en verbinding Nijmegen CSHeijendaal;
 Geen eigen plek gevonden naast bestaande
initiatieven voor bevordering elektrisch vervoer
in Gelderland.
Gerealiseerd 249 uren / € 21.320,=
 Bij ruim 10 bedrijven is inbreng in de
milieuvergunningen en rampenbestrijdingsplannen geleverd. Met de meeste bedrijven
zoals ARN (bijstook gevaarlijk afval), GDF
Suez Nijmegen (50% biomassa bijstook), BioEnergie Bergerden (vergisting), NUON,
Parenco (de-NOx papierslibverbrander), TWO
(rampenbestrijdingsplan) en VAR, is een
actieve dialoog gevoerd.
 De 5 ingediende handhavingsverzoeken
hebben geleid tot handhavingsactiviteiten bij
en overleg met de betreffende overheden;
 Het beoordelen van energiemaatregelen en
rendement is prominent bij de biomassa- en
energiecentrales aan de orde geweest.
Begroot 100 uren / € 8.900,=
 Ondanks bezuinigingen blijft duurzame
mobiliteit speerpunt van de provincie;
 Eind 2012 is in Arnhem en Den Haag besloten
tot medefinanciering nieuwe treinverbinding
Arnhem-Emmerich-Düsseldorf;
 Provincie heeft vervolgbesluit genomen voor
verbetering verbinding Arnhem-Apeldoorn:
investeren in nieuwe busbanen en onderzoek
naar treinverbindingen, waaronder Koningslijn;
 Nieuw initiatief vanuit Nijmegen, Groesbeek,
Kranenburg en Emmerich voor werken aan
praktische oplossing verbinding NijmegenKleve;
 Zinvolle besluitvorming over hoogwaardig OVNijmegen (met vooralsnog geen tram);
 Nieuwe aardgasbussen in de Stadsregio en
start productie groen gas mede dankzij lobby
GNMF.
Begroot 150 uren / € 13.350,=
 Met de beoordeling is concreet invulling
gegeven aan de doelstelling om afdoende
milieu- en gezondheidsbepalingen te
realiseren in de betreffende vergunningen;
 Andere inbreng is geleverd bij de
vergunningen van de volgende bedrijven: Agro
Buren BV (rampbestrijdingsplan), Biomassa
centrale Kleefse Waard, puinrecycling Van
Dalen te Huissen, Sachem te Zaltbommel
(uitbreiding woningbouw richting bedrijf);

Bij de handhavingsverzoeken betrof het
Biomassacentrale Cuijk ( verbranding
papierslib en luchtemissies), griendhoutteelt
Van Aalsburg te Neerijnen (bespuiting met
Captan), Rhenania te Nijmegen (illegaal
afbranden coatings transportbuizen), gieterij
Doesburg (overschrijding van geur- en
Gelderse Natuur en Milieufederatie • Jaarverslag 2012 • 22 / 63
geluidsnormen), de Gelderse handelaren in
co-substraten (het frauduleus verwisselen van
co-substraten).
Huurders op de bres voor energielabels
 Huurdersbelangenverenigingen in Arnhem en
Ede- Wageningen zijn bewustgemaakt
(‘woonlasten worden lager”) en gestimuleerd
om met het convenant aan de slag te gaan
richting eigen corporatie;
 Gemeenteraden en -besturen zijn
gestimuleerd om actief te werken aan
ambitieuze energieafspraken met corporaties
in lijn met het Convenant (opname in
raamovereenkomst en prestatieafspraken);
 Met behulp van bovenstaande doelgroepen
zijn de woningcorporaties in beide gemeenten
benaderd om uitvoering te geven aan
Convenant;
 Een landelijke slotbijeenkomst ter afsluiting
van project is succesvol georganiseerd
Hier Opgewekt servicepunt + Groene energie uit
eigen streek
 Met zo’n 10 lokale initiatieven gesprekken
gevoerd over de knelpunten, kansen en
oplossingen;
 Een training gericht op kennisverhoging
Gerealiseerd 320 uren / € 60.973,=
 Met steun van de GNMF hebben
huurdersbelangenverenigingen in Arnhem en
Ede-Wageningen hun corporaties gewezen op
het belang van energiemonitoring. In maart
hebben de drie Arnhemse corporaties hun
energieprestaties van het afgelopen jaar
tijdens een bijeenkomst toegelicht. In oktober
heeft de Wageningse corporatie De
Woningstichting behaalde energieprestaties
en plannen voor komend jaar toegelicht;
 In de gemeenten Arnhem en Ede-Wageningen
zijn corporaties ambitieuzer geworden bij de
uitvoering van het convenant. De corporaties
hebben aangegeven jaarlijks hun
energieprestaties te presenteren en toe te
lichten aan huurdersverenigingen en de raad;
 De door de GNMF georganiseerde
slotbijeenkomst Stookjerijk in juni 2012 is een
landelijk succes geworden. 85 deelnemers
namen deel aan de plenaire bijeenkomst en
de vijf workshops. De uitreiking van de
Stookjerijk Trofee aan beste corporatie,
huurdersvereniging en gemeente haalde de
landelijke pers. De Edese Huurdersvereniging
Woonbond Ede won de prijs. Gemeente
Wageningen werd tweede in de categorie
‘beste lokale aanpak’
Gerealiseerd 708,5 uren / € 60.973,= + 120,5 uren
/ € 10.353,=
 In juni is het Servicepunt HIER opgewekt
Gelderland vanuit de GNMF gestart;
 15 lokale energie-initiatieven heeft het
Servicepunt ondersteund met advies. Met
Begroot 253,6 uren / € 59.870,=
 De behaalde resultaten laten zien dat de
corporaties zich duidelijk bewust zijn
geworden van de noodzaak van
energiebesparing in de bestaande
huurvoorraad. Zij communiceren hier nu ook
actief over;
 Huurdersverenigingen en raadsleden
gebruiken de kansen die het nieuwe,
aangescherpte convenant Energiebesparing
Huursector hen biedt. De aanscherping van
het convenant (van 2 naar 3% jaarlijkse CO2
reductie) en de insteek van lokale aanpak met
actieve inbreng van huurdersverengingen, is
een gevolg van het project Stookjerijk;
 In Nijmegen heeft de gemeenteraad aan
Burgemeester en Wethouders gesteld het
nieuwe aangescherpte convenant (3% CO2
reductie per jaar) als uitgangspunt te stellen
en te monitoren. Dit naar aanleiding van een
zienswijze van de GNMF over de
prestatieafspraken;
 Het succes van het project Stookjerijk heeft
geleid tot een vervolgopdracht voor 2013. De
GNMF coördineert dan tien Ronde-tafel
gesprekken (waarvan drie in Gelderland). Zijn
nog op zoek naar aansluiting van onze aanpak
op provinciaal beleid.
Begroot 655,7 uren / € 59.356,=

Gelderland heeft met de GNMF een
provinciaal steunpunt voor lokale duurzame
energie-initiatieven. Het steunpunt is een spin
in het web van de Gelderse initiatieven en
Gelderse Natuur en Milieufederatie • Jaarverslag 2012 • 23 / 63







georganiseerd;
Een workshop voor bestuurders, woningcorporaties, bedrijven georganiseerd;
Media-aandacht verworven voor lokale
duurzame energie-initiatieven;
Voorstellen t.a.v. inzet provinciaal revolving
fonds becommentarieerd zodat lokale initiatieven gebruik kunnen maken van fonds;
Provinciale steunpunt bij GNMF is vormgegeven;
Minimaal één lokaal initiatief geselecteerd
voor succesvolle opstart en ondersteuning;
Mogelijke participatievormen in A15 windmolens uitgewerkt en aangeboden aan
burgers voor keuze;
Initiatiefnemers ondersteund bij het werven
van zo’n 1500 burgers.








circa 25 Gelderse initiatieven wordt contact
onderhouden;
Vele Gelderse initiatieven hebben
deelgenomen aan het landelijk evenement
‘HIER opgewekt’ op 15 november te
Amersfoort;
In november heeft het Servicepunt een
workshop voor Arnhemse corporaties over de
toepassing van zonnepanelen op huurdaken
georganiseerd.
Een training ‘Financiering’ voor Gelderse
lokale duurzame energie initiatieven is door
het Servicepunt georganiseerd en vindt op 22
januari 2013 plaats.
Op 14 november is een programma over
lokale duurzame energiecoöperaties op TV
Gelderland uitgezonden. Interviews met
energiecoöperaties deA , ZET en GNMF/
Servicepunt HIER opgewekt Gelderland waren
onderdeel van de uitzending.
In de provinciale werkgroep ‘Financieel
Instrumentarium’ heeft het Servicepunt samen
met Gelderse voorlopers voorstellen voor het
Financieel Instrumentarium becommentarieerd
(Het instrumentarium is op 6 december 2012
door GS vastgesteld);
De energiecoöperaties Vallei Energie (regio
Food Valley), Lingewaard Energie,
Windcoöperatie Nijmegen i.o, zijn
geselecteerd voor succesvolle opstart en
ondersteuning.
De GNMF is lid van Rijn en IJssel
Energiecoöperatie geworden en heeft
ingesproken over de Arnhemse
windmolenplannen. De GNMF gaat in 2013
meehelpen om draagvlak te organiseren voor
de windmolens in Arnhem;
Nadat Eneco zich als ontwikkelaar voor





heeft via de campagne ‘HIER opgewekt’ goed
zicht op de landelijke ontwikkelingen.
Het Servicepunt neemt deel aan een
kerngroep voor de inhoud en organisatie van
de Community of Practice voor Gelderse
voorlopers. De CoP heeft in oktober obstakels
besproken. Financiering (startkapitaal voor de
organisatie en investeringskapitaal),
klantenwerving en rendabele business cases
zijn als belangrijkste obstakels benoemd. Bij
de CoP’s in 2013 worden deze knelpunten
diepgaand uitgewisseld.
De voortgang van de aanpak van
zonnepanelen op daken van huurwoningen
verschilt sterk per corporatie. Portaal Arnhem
is ingegaan op verzoeken van twee
bewonerscommissies en wil de komende jaren
vorderingen maken. Volkshuisvesting zoekt
nog naar een geschikte aanpak. Vivare plaats
zonnepanelen op grondgebonden woningen.
De gemeente Nijmegen zal in 2013-2014 het
RO-traject voor de windmolens langs de A15
uitvoeren, en mogelijk ook voor enkele andere
locaties in Nijmegen. De GNMF zal met lokale
partners begin 2013 een Nijmeegse
windcoöperatie opzetten en participanten
werven in Nijmegen en omstreken, om het
windpark langs de A15 zélf te ontwikkelen.
Samen met Vereniging Kleine Kernen
Gelderland gezocht naar mogelijkheden voor
financiering van project Duurzame dorpen,
waarbij de vitaliteit van dorpen wordt vergroot
door het opzetten van eigen duurzame
energie initiatieven. Liep echter vast in de
subsidieregelingen van de provincie.
Succes van dit project zal echter voor een flink
deel afhangen van de landelijke regels ten
aanzien van saldering, waarover momenteel
wordt gesproken.
Gelderse Natuur en Milieufederatie • Jaarverslag 2012 • 24 / 63
Ondergrond/steenkoolgas
 Signaal gegeven als er zich nieuwe ontwikkelingen voordoen doen die gevolgen hebben
voor Gelderland
Deltadeelprogramma Rivieren + CNK +
Regiobijeenkomsten waterkwaliteit
 Bijgedragen aan een uitwerking van een
beheer strategie voor water en natuur in de
uiterwaarden;
 Inbreng geleverd zodat Deltabeslissing
veiligheid voortaan uitgaat van een overstromingskans benadering in plaats van.
overschrijdingskans;
 Inbreng geleverd gericht op de opname van
tenminste drie natuurlijke klimaatbuffers in de
strategieverkenning van Delta Rijn.
windmolens langs de A15 bij Nijmegen heeft
teruggetrokken, heeft de GNMF met lokale
partners een voorstel voor vergaande
participatie ontwikkeld en op 6 december bij
de gemeente Nijmegen ingediend.
Gerealiseerd: geen uren / 1.500,=
 Financieel bijgedragen aan Stichting
Schaliegasvrij Nederland
 Via WOB-verzoek beschikking gekregen over
aanvraag opsporingsvergunning MiddenNederland door BNK General Partners. De
GNMF en Stichting. Schaliegasvrij Nederland
hebben gezorgd voor media-aandacht (o.a.
grote artikelen met overzichtskaart Nl. in
dagbladen) en weer nieuwe gemeenten die
zich schaliegasvrij hebben verklaard
 Via Stichting. Schaliegasvrij Nederland en
contact bij Prov. Gelderland de ontwikkelingen
bijgehouden rondom Nederlands en Europees
debat en onderzoek over schaliegas





Gerealiseerd 178 uren / € 15.219,= + 75,5
uren / € 6.629,= + 44 uren / € 3.762,=
Uitwerking van een beheerstrategie voor water
en natuur in de uiterwaarden aangeleverd;
Mede door onze inbreng blijft ruimtelijke
kwaliteit als doelstelling onderschreven in
landelijk overleg en door Deltacommissaris.
Deelprogramma Veiligheid werkt toe naar een
overstromingskansbenadering
Met natuurorganisaties ervoor geijverd zodat
nu de strategie van natuurlijke klimaatbuffers
in de strategieverkenning voor Delta Rijn
staat.
Aanvullende financiering Natuurlijke
klimaatbuffers veiliggesteld voor NMF;
Gezamenlijke NMF propositie Water
opgesteld;
Begroot: geen uren / 1.500,=
 Door terugtrekken vergunninghouder in 2011
was er geen aanleiding voor een campagne in
2012, wel moesten we stand-by blijven i.v.m.
te verwachten nieuwe vergunningaanvragen
 Het mede door onze acties in 2011 door het
Ministerie van Economische Zaken
toegezegde onderzoek naar de risico’s van
schaliegas is niet in 2012 maar pas in 2013
uitgevoerd
 Aandachtspunten Structuurvisie Ondergrond
bij het Rijk ingebracht, waarbij specifiek
aandacht is gevraagd voor bescherming van
gevoelige gebieden tegen ingrepen in de
ondergrond en actualisatie van oude
mijnwetgeving
Begroot 130 uren / € 11.570,= / onzeker €
7.565,=
 Bijgedragen aan het behoud van het
evenwicht tussen de lange termijnstrategie
voor een veilige af- en aanvoer van water en
de adaptatiestrategie voor natuur en
landschap, waaronder de West-Europese
Klimaatcorridor;
 Financiering vanuit de CNK geregeld voor de
coördinatie van de NMF-inzet in het
Deltaprogramma en van de GNMF inzet voor
de Deltadeelprogramma’s Veiligheid en
Rivieren;
 In Gelderland blijven we inzetten op
voortzetting van Ruimte voor de rivier en de
integratie van de Waal-Maas-connectie bij Fort
Sint Andries en het Rijnstrangengebied.
Gelderse Natuur en Milieufederatie • Jaarverslag 2012 • 25 / 63

Ondersteuning voorloperbedrijven
Position papers Rivieren en Veiligheid
opgesteld t.b.v. deelprogramma’s
 Initiatief voor, acquisitie en coördinatie van en
(deels) deelname aan regionale overleggen
met maatschappelijke organisaties in elk van
de KRW deelstroomgebieden.
Gerealiseerd 64,5 uren / € 6.057,=



Helderheid gecreëerd welke diensten wij deze
bedrijven kunnen leveren;
Voorstellen gedaan voor mogelijke vormen
van betaling voor het leveren van diensten.

Met een 8 tal voorloperbedrijven gesprekken
gevoerd over nauwere samenwerking op het
gebied CO2 prestatieladder, lobby richting
politiek, vriendendiensten, (‘milieunairs)
contactbijeenkomst e.d.;
In 2013 wordt dit concept verder uitgewerkt.

Minister heeft zich positief uitgelaten over de
aanpak met natuurlijke klimaatbuffers, wat
perspectief biedt voor de toekomst.
Begroot 50 uren / € 4.450,=
 Met deze aanpak structurele steun voor de
Vrienden van de GNMF fonds gerealiseerd.
 Gesprekken met deze (voorloper)bedrijven
zijn allemaal zeer positief verlopen en biedt
perspectief voor de toekomst.
Gelderse Natuur en Milieufederatie • Jaarverslag 2012 • 26 / 63
SAMENWERKEN AAN HET NETWERK (C)
Speerpunt Achterban en Burgers
Beoogde resultaten 2012
Regio-overleggen achterban
 In 6 Gelderse regio’s zijn functionerende
achterbanoverleggen operationeel, eventueel
aangevuld met een achterbanoverleg voor de
Veluwe.
Bereikte resultaten 2012
Gerealiseerd 92,5 uren / € 8.888,=
 Achterbanbijeenkomsten georganiseerd in de
regio’s Rivierenland, Achterhoek, NoordVeluwe. In de andere regio’s in voorbereiding.
Rivierenland is het thema ‘logistieke ‘hotspot’
Rivierenland’ gekozen. In de Achterhoek
vooral ingezoomd op de problematiek van
megastallen, groei veestapel en de
omgevingsvisie. Op de Noord-Veluwe is het
poortenbeleid onder de loep genomen.
 Kennismakingsgesprekken georganiseerd
met de vertegenwoordigers maatschappelijke
organisaties in de diverse Regiocommissies


Gerealiseerd 62,5 uren / € 6.358,=
 Organisatie cursus Natura2000 en
Natuurbeschermingswetvergunning
 Organisatie cursus Bouwplan in mijn
Leefomgeving
 Voor een dertigtal cursisten werden twee
cursusavonden georganiseerd in
bezoekerscentrum de Watermolen in Arnhem.
Beide cursussen , met inleidingen van
professionele sprekers, werden goed
gewaardeerd door de cursisten.
Gerealiseerd 244,5 uren / € 19.935,=
 Er zijn 86 vragen plus afhandeling
geregistreerd;
 Meest voorkomende vragen betreffen
Cursussen
2 cursussen georganiseerd.
Helpdesk
 Ten minste 150 Helpdeskvragen plus de
afhandeling daarvan geregistreerd;
 Succesvolle afhandeling van minimaal 5
Toelichting
Begroot 200 uren / € 17.800,=
 De projectleider ‘logistieke hotspot’ van de
Regio Rivierenland heeft tijdens de
bijeenkomst een toelichting gegeven op de
plannen en deelgenomen aan de discussie.
Aanbevelingen worden meegenomen in
verdere planontwikkeling.
 In de Noord-Veluwe is in november een
regioavond georganiseerd. Specifiek is
daarbij aan de hand van een presentatie van
Ver. Het Edelhert gediscussieerd over het
beleid voor de Veluwe richting 2020 met
betrekking tot de Poorten en de
migratiemogelijkheden van groot wild.
 Algemeen is gesproken over inbreng in de
Omgevingsvisie van de provincie.
Begroot 100 uren / € 9.400,=
 Leden van aangesloten groepen en andere
geïnteresseerden (via de helpdesk benaderd)
hebben kennis opgedaan over de toepassing
van de vergunningverlening in het kader van
Natuurbeschermingswet. Daarbij is ook
specifiek aandacht geschonken aan de
stikstofproblematiek en provinciale
stikstofverordening. De tweede cursus
behandelde het omgevingsrecht dat speelt bij
bouwplannen in de leefomgeving.
Begroot 250 uren / € 22.250,=
 Het aantal gestelde vragen is achtergebleven
bij de doelstelling, als gevolg van het
achterwege blijven van promotieactiviteiten,
Gelderse Natuur en Milieufederatie • Jaarverslag 2012 • 27 / 63
Milieuhulp projectleiding
 Redacteuren/ambassadeurs voor Milieuhulp
‘aangesteld’ bij 6 Natuur en Milieufederaties;
 Milieuhulp en de GNMF-Helpdesk (en helpdesks van andere natuur- en milieuorganisaties) goed aan elkaar gekoppeld;
 Met gerichte publiciteit het aantal maandelijkse bezoekers verhoogd tot 5000 (landelijk)
en 500 (Gelderland);
 Kansrijke pilot (plan en methode) ontwikkeld
voor sterkere binding en betaalde diensten via
Milieuhulp.
Gerealiseerd 39,5 uren / € 3.394,=
 De GNMF, de Natuur en Milieufederaties en
Milieudefensie hebben zich in de zomer
teruggetrokken uit Milieuhulp;
 De GNMF/Natuur en Milieufederaties zoeken
naar manieren om informatie op eigen
websites beter te delen, Milieudefensie is
begonnen met een interactieve ledenwebsite
met overname van de zelfgeschreven FAQ’s
voor Milieuhulp;
 MOOI Infobeheer en TNO-dochter Irion
houden Milieuhulp in de lucht als
demonstratiewebsite, zonder ‘eigen’ inhoud
maar met uitsluitend links. MOOI blijft
zorgdragen voor actueel houden van deze
links, de GNMF en andere organisaties
kunnen daarom een verwijzing naar
Milieuhulp op hun websites houden.
Wordt alsnog in 2013 ter hand genomen;
De registratie van vraag en antwoord is
verbeterd. Verdere aandacht moet in 2013
uitgaan naar registratie van effecten: wat
heeft onze inbreng opgeleverd;
 Waar zaken de media haalden, is de
aandacht vooral uitgegaan naar de lokale
groep waarmee de GNMF samenwerkte. De
rol van de GNMF zal in 2013 geëxpliciteerd
moeten worden richting media.
 Voor 2013 is extra inzet gepland voor de
Helpdesk.
Begroot 100 uren /€ 8.900,= / onzeker€ 8.900,=
 Voorjaar 2012 hebben we geconcludeerd we
er onvoldoende in slagen Milieuhulp
onderdeel te laten worden van de werkwijze
van de deelnemende organisaties (GNMF,
Natuur en Milieufederaties, Milieudefensie).
Plan voor uitbreiden met nieuwe partners en
methoden is spaak gelopen, met name
doordat het nieuwe project Natuurhulp niet
van de grond kwam en geen extra
financiering is gevonden voor project
‘Beginspraak’. Blijven vullen en actueel
houden van de website lukte daarom
onvoldoende.
 Met wegvallen van Milieuhulp komt meer de
nadruk te liggen op de Helpdesk als
scharnierpunt richting verontruste en/of
betrokken burgers.
Werving , binding en Groene Peiler
Gerealiseerd 679 uren / € 68.941,=
Begroot 596,5 uren / €68.089,=/onzeker €4.489,=





lokaal spelende natuur- en milieukwesties;
GNMF in het nieuws als effectieve
ondersteuner van deze lokale groepen of
burgers met deze 5 succesvolle kwesties.
Gegroeid naar 120 aangesloten organisaties;
Via het online panel De Groene Peiler de
mening van groene burgers gepeild. De uitkomsten zijn gebruikt voor berichtgeving
richting media/politiek en/of voor keuzes die
we zelf moeten maken;



landbouw, overlast bedrijven en infrastructuur;
Succesvolle zaken met actieve inbreng
GNMF: Gezondheidsraad heeft opnieuw een
Helpdesk-vraag opgenomen in haar
onderzoek naar bestrijdingsmiddelen. Bij
geplande bomenkap Vorden blijft deel van
bomen behouden. Petitie tegen golfbaan
Wageningen door lokale groep leidde tot
2.645 handtekeningen. Gemeente Nijmegen
heeft handhavend opgetreden tegen bedrijf
dat milieuvergunning overtrad.
De GNMF is in 2012 gegroeid naar 103
aangesloten organisaties. Een aantal groepen
staan nog op de nominatie lid te worden;
Het aantal Groene Peiler deelnemers is
gestabiliseerd rond 600 deelnemers.
De GNMF heeft 3 provinciale en 2 landelijke


In 2012 zijn 2 peilingen gehouden: 1 over
lokale duurzame energievoorziening en 1
over diverse actuele natuur- en
milieukwesties. De respons lag in beide
gevallen rond 50 procent;
De GNMF heeft in 2012 3 actuele campagnes
uitgevoerd: “Geef om Gelderland, “A15 brug
Gelderse Natuur en Milieufederatie • Jaarverslag 2012 • 28 / 63






200 extra Groene Peiler-deelnemers in
Gelderland;
Testpanel met 10 deelnemers;
Minstens 2 actuele campagneacties en jaarlijks terugkerende campagnes georganiseerd;
1 professionele vrijwilliger en twee vrijwilligers
voor klussen op kantoor en een team van 10
vrijwilligers voor de ‘buitendienst’;
Achterbanbijeenkomst met 100 deelnemers
georganiseerd;
GNMF-organisatie (o.a. CRM implementatie)
klaargemaakt voor donateurswerving.




Beginspraak
 Zorggedragen dat dit project van start kan
gaan.
 Bewustwording van de kracht van echte
burgerbetrokkenheid bij overheid en
bedrijven;
 Inzicht in lokale netwerken, van waaruit partijen kunnen worden ingezet voor vroege
burger betrokkenheid;
 Ondersteunende diensten en producten
opgezet (samenwerkingsovereenkomsten,
onafhankelijke begeleiders, getrainde
burgers, databank met in te zetten experts);
 Een nieuwe rol van milieuorganisaties als
burgerondersteuners bij beginspraakprocessen.



campagnes georganiseerd;
Voor de ontwikkeling van de campagne Geef
om Gelderland is een panel met 8
deelnemers geraadpleegd;
Met de structurele inzet van 2 professionele
vrijwilligers is een begin gemaakt met de
professionalisering van het vrijwilligersbeleid.
Ook wordt regelmatig gebruik gemaakt van de
inzet van 1 vrijwilliger voor kantoorklussen.
Voor ondersteuning bij campagnes zijn ad
hoc vrijwilligers ingezet;
Aan de GNMF relatie-dag namen 80
personen (lokale natuur- en milieugroepen en
GNMF-begunstigers) deel;
De GNMF heeft een nieuw softwarepakket
voor relatiebeheer in gebruik genomen; 4
GNMF-medewerkers hebben een training
gevolgd.
Gerealiseerd geen uren / geen kosten
Gesprekken gevoerd met diverse gemeenten
over belangstelling voor ‘Beginspraak’.
Probleem doet zich voor dat als de GNMF
hoort van een verzoek tot inspraak door
gemeenten het proces i.h.a. al te ver is (ligt al
een concreet bestemmingsplan) om
Beginspraak in te zetten.
Tweede probleem is de onafhankelijke positie
van de GNMF versus betaling voor het
leveren van diensten.




doodlopende weg” en “Hou de Berendonck
groen”. Aan deze campagnes hebben in
totaal circa 5.500 personen deelgenomen.
Verder heeft de GNMF in Gelderland de
jaarlijks terugkerende Nacht van de Nacht en
Big Jump in Gelderland georganiseerd.
Om de naamsbekendheid en het gebruik van
de GNMF-helpdesk te vergroten is een nieuw
plan gemaakt waarvan de uitvoering start in
2013.
Het werven en (financieel) binden van
achterban van burgers blijft voor de GNMF
vooralsnog een zoektocht, naar de juiste
aanpak.
p.m.
Zijn op zoek naar andere verdienmodellen die
aansluiten op de gedachtegang van
Beginspraak. Wellicht gelegen in het vragen
om een bijdragen aan het Vriendenfonds van
de GNMF.
Wel enige ervaring opgedaan met inbreng
samen met de achterban in vooroverleg
bestemmingsplannen (Nunspeet, Ermelo
e.d.). Zie hiervoor Microplanologie, maar ook
ondersteuning uitvoering ILG..
Gelderse Natuur en Milieufederatie • Jaarverslag 2012 • 29 / 63
Communicatie en Overleggen
Beoogde resultaten 2012
Externe communicatie
 45 persberichten en artikelen (media);
 25 e-nieuwsbrieven, algemeen;
 15 e-nieuwsbrieven Natuur & Landschap;
 15 e-nieuwsbrieven Energie en
Duurzaamheid;
 25.000 bezoekers website (brede publiek);
 2000 abonnees e-nieuwsbrief (brede publiek);
 actueel houden van Twitter-, Facebook- en
LinkedIn-accounts;
 500 volgers op Twitter, 300 Tweets.
Bereikte resultaten 2012
Gerealiseerd 349 uren / € 26.336,=
 26 persberichten en 2 ingezonden artikelen
 1 lokale advertentie (Berendonck)
 20 e-nieuwsbrieven
 28.500 bezoekers website (2011: 24.100)
 146 nieuwsberichten op website
 1.570 abonnees e-nieuwsbrief (2011: 1.350)
 524 volgers op Twitter, 436 Tweets
 810 vrienden op Facebook
Werkplan, jaarverslag, Seizoensbrieven en PS
 7 PS Nieuwsbrieven (leden PS)
 3 Seizoensbrieven (oplage 1000, verspreid via
achterban en bezoekerscentra)
 Jaarverslag en Werkplan, sluiten op elkaar
aan volgens SMART-module, jaarverslag ook
met jaarrekening en accountantsverklaring.
Bestuurlijke overleggen en voorbereiding
 Naar andere partijen helderheid geschapen
over de standpunten van de GNMF;
 Invloed uitgeoefend op beslissers.
Gerealiseerd 132 uren / € 16.604,=
 7 PS Nieuwsbrieven gemaakt;
 3 Seizoensbrieven (oplage 1.500) gemaakt en
verspreid;
 Jaarverslag (juli) en Werkplan (december)
geredigeerd en verspreid.
Gerealiseerd 163 uren / € 15.309,=
 In overleg met andere partijen helderheid over
eigen standpunten gerealiseerd. Dat gold
vooral de uitwerking van het Manifest herijking
EHS. Primair via voorbereiding en houden van
Natuur en landschapsoverleg met de
natuurterrein beherende organisaties.
 Diverse overleggen gevoerd met leden GS,
Toelichting
Begroot 276 uren / € 24.564,=
 I.v.m. efficiëntie is voor nieuwsverspreiding
nadruk gelegd op Twitter, door Tweets met
deeplink naar bericht op website. Dit verklaart
het lagere aantal pers-berichten en hoog
aantal Tweets. Alle relevante media en
journalisten volgen GNMF op Twitter;
 De 15% groei van webbezoekers is
grotendeels te danken aan actief Facebooken Twitterbeleid;
 Inhoudelijk trokken de petities A15 en
Berendonck veel bezoekers. Deze zorgden
ook voor de meeste nieuwe abonnees op enieuwsbrief;
 Achterblijvende groei e-nieuwsbrieflezers
wordt verklaard uit achterblijven van een grote
publiekscampagne á la steenkoolgasacties.
 Er is uiteindelijk afgezien van het uitbrengen
van twee inhoudelijke nieuwsbrieven in
verband met de verwachte tijdsinspanning
versus de verwachte effecten.
Begroot 100 uren / € 14.900,=
 Leden PS hebben aangegeven de PS
Nieuwsbrief te waarderen. Mede op hun
verzoek is de PS ook van de website te
downloaden;
 De Seizoensbrieven leverden via antwoordkaart in 2012 vijf nieuwe donateurs op.
Begroot 155,6 uren / € 13.845,=
 Bestuurlijke overleggen zijn van belang i.v.m.
afstemming en samenwerking op provinciaal
niveau ten behoeve van een effectieve
inbreng op het gebied van natuur- en
landschapsbeleid.\
 Binnen de PRO vindt afstemming plaats
tussen maatschappelijke organisaties,
Gelderse Natuur en Milieufederatie • Jaarverslag 2012 • 30 / 63
dijkgraven, wethouders e.a.
Binnen de PRO actief meegewerkt aan
diverse adviezen (zie site PRO).
Gerealiseerd 271,5 uren / € 25.241,=
 Medewerkers hebben regelmatig thema
overleggen (Natuur en water, RO, Klimaat en
energie en Binding) bijgewoond.
 Directeur had zitting in DB en, AB van de
Natuur en Milieufederaties;
 Medewerker GNMF voerde het secretariaat
voor deelprogramma Water/Deltaprogramma;
 Met de andere Natuur en Milieufederaties een
CRM systeem aangeschaft dat nu wordt
geïmplementeerd, waarbij we van elkaar
leren.
Gerealiseerd 27 uren / € 3.884,=
 Analyse uitgevoerd naar haalbaarheid
beroepsprocedure Tracébesluit A12 EdeGrijsoord in verband met strijdigheid
compensatie voor Natura 2000 Veluwe. Geen
beroep ingesteld, omdat compensatie
voldoende was geregeld.
 Met Leefmilieu Nijmegen beroep bij de
rechtbank ingesteld tegen het
Rampbestrijdingsplan TWO Chemicals
Logistics te Nijmegen.
 Hernieuwd beroep bij rechtbank in 2012
ingediend tegen de nieuwe ontheffing Floraen Faunawet voor het project Woningbouw
Rhederhof evenals beroep bij de Raad van
State tegen Natuurbeschermingswetvergunning;
 Aanwonenden beroep ingediend mede
namens GNMF, bij Raad van State tegen het
bestemmingsplan gemeente Apeldoorn,
uitbreiding intensieve veehouderij bij
Beekbergerwoud;
 Samen met Stichting Het Geldersch

Samenwerking NMF, secretariaat en DB
 Samenwerking heeft geleid tot effectiever
werken van de medewerkers van de GNMF.
 Effectiviteit samenwerking is vergroot, zowel
intern (bedrijfsvoering) als extern;
 Samenwerking heeft geleid tot onderlinge
uitwisseling en verbetering van de bedrijfsvoering;
 Met samenwerking zijn projecten geacquireerd
Beroepsprocedures
 Dáár, waar het strikt noodzakelijk is, uit
overleg geen oplossing is gekomen en dit
uitdrukkelijk ook is aangegeven, kan besloten
worden tot de gang naar de rechter en/of
Raad van State. Reden om hiervoor toch te
kiezen zijn o.a. het grote belang voor natuur,
milieu en landschap, een precedentwerking of
het verkrijgen van jurisprudentie e.d.
provincie en rijksdiensten wat een positieve
uitwerking heeft op het ‘polderen’.
Begroot 317,4 uren/€ 28.246,=/onzeker € 19.346,=
 Gewerkt aan kennisuitwisseling, afstemming,
en taakverdeling. gezamenlijke projecten
opgezet en geacquireerd;
 Inbreng geleverd in het dagelijks bestuur van
de Natuur en Milieufederaties zodat beleid
GNMF en andere Natuur en Milieufederaties
efficiënter wordt;
 Vanuit programma Binding is gezamenlijk
gewerkt aan het implementeren van een
nieuw CRM systeem. GNMF loopt hierin
voorop.
PM
 Inmiddels is er een onherroepelijk Tracébesluit
A12 Ede-Grijsoord;
 Ondanks diverse overleggen over het
rampbestrijdingsplan TWO bleven er
meningsverschillen over. De GNMF vindt de
uitwerking van de scenario`s: ‘schuilen en
evacueren van de wijk’ onvoldoende. Gaat om
grote veiligheidsrisico`s voor de direct
aangrenzende wijken van Nijmegen-West;
 Samen met lokale groepen beroep uit 2011
tegen de ontheffing Flora- en Faunawet inzake
Rhederhof gewonnen, evenals beroep tegen
weigering handhavingsverzoek verwijdering
hekwerk;
 Inmiddels heeft initiatiefnemer woningbouw
Rhederhof laten weten af te zien van
grootschalige bouw huurhuizen. Met bouwer
zijn we in constructief gesprek over bouwen
zorghotel.
 Beroep uit 2011 tegen het bestemmingplan
geluidzone Kieveen, gemeente Apeldoorn,
inzake uitbreiding geluidzone industrieterrein
Gelderse Natuur en Milieufederatie • Jaarverslag 2012 • 31 / 63
Klachtenlijn


Binnen 14 dagen afhandelen van klacht door
geven van ter zake doende reactie;
Aantal klachten tot het minimum beperkt.
Landschap beroep ingediend tegen het
bestemmingsplan Parklaan Ede, vanwege
aantasting van het landgoed Hoekelum;
 Aangesloten groep mede namens de GNMF
beroep bij Raad van State ingediend tegen de
Nb-wet beschikking van de Provincie
Gelderland voor uitbreiding van de schietbaan
de Berkenhorst bij Elspeet, ook voor
bovengronds schieten;
Gerealiseerd 1,5 (niet declarabele) uren / geen
kosten
 Totaal twee klachten ontvangen die tijdig en
naar tevredenheid van de klagers zijn
afgehandeld.

PM


Kom op voor een duurzame wijk
 Weddenschap over het E-noveren van 50
huizen succesvol afgesloten;
 Businessplan ontwikkeld waarbij werkwijze
gemeente breed wordt uitgerold.
Gerealiseerd 1.450 uren / € 31.623,=
 De weddenschap voor het E-noveren is
succesvol afgesloten. Meer dan 60 huizen
doen mee;
 De omzet van de winkel viel helaas tegen.
 Opschaling van De Groene Vos naar een
stedelijke voorziening dan wel deelname in
een Energie- dienstenbedrijf (inmiddels De
Kas, onderdeel van Rijn-IJsselcoöperatie) is
helaas mislukt;
 In de begroting was voorzien dat het project
zou worden beëindigd per 1 april 2012. Met
een aanvullende subsidie van de gemeente
Arnhem kon het project worden verlengd tot
eind 2012.
bij stiltegebied. Beroep in 2012 bij Raad vam
State behandeld, beroep niet gegrond
verklaard.
Beroep aanwonende mede namens de GNMF
uit 2011 tegen de Natuurbeschermingswetvergunning van de provincie Gelderland
inzake een veehouderij in Oldebroek
gewonnen.


Klacht over het niet innemen van een
onafhankelijke positie t.a.v. plannen om de
golfbaan in Brummen uit te breiden. Hierop is
meteen gereageerd. Klager heeft daarna
aangegeven de toekomst met vertrouwen
tegemoet te zien nu duidelijk is dat de GNMF
een onafhankelijke positie blijft innemen.
Klacht over het gebruik van cookies.
Gereageerd wordt op de (verplichte) melding
hiervan op onze site. Beantwoord met
verwijzing naar het aangescherpte
overheidsbeleid.
Begroot 507,5 uren / € 13.195,=
De wijken Sint Marten en Sonsbeekkwartier
zijn met het project ‘Kom op voor een
duurzame wijk’, verder verduurzaamd. O.a.
met de verkoop van 325 zonnepanelen. Ook
zijn er een aantal Repaircafés georganiseerd
evenals 4 duurzame diners met gemiddeld 28
bezoekers.
Met een goede inzamelingsorganisatie van
oud papier is financieel ook een bijdrage
geleverd aan de Stichting.
Gelderse Natuur en Milieufederatie • Jaarverslag 2012 • 32 / 63
BELEID EN ORGANISATIE
Keuze van de projecten en activiteiten in relatie tot provinciale prioriteiten
De GNMF heeft op basis van eigen prioriteiten, prioriteiten van haar achterban en prioriteiten die
gezamenlijk gemaakt zijn met andere milieufederaties, gekozen voor een mix van projecten en
activiteiten. De GNMF-prioriteiten werden mede ingegeven door de prioriteiten van de Provincie (PS en
GS), het bestuursakkoord tussen Rijk en Provincies en het werkgebied van de provincie dat zich vooral
richt op het groenblauwe raamwerk en het rode raamwerk. Zo zijn de volgende prioriteiten uit het
Collegeakkoord van GS en Provinciale Staten vertaald naar de volgende concrete projecten en
activiteiten:

Andere houding t.a.v. meer betrekken burgers bij activiteiten en keuzes (Uitdagend Gelderland, blz.
3): zie project Hart voor natuur, Beginspraak maar ook Steenkoolgas;

Speerpunt Dynamische steden en vitale regio’s: zie structureel werk Regio overleggen achterban,
adviesverlening in de PRO en inzet op lokaal duurzame energieprojecten

Speerpunt Bereikbaarheid: zie campagne A15 en structureel werk Stad-land wegen en
bedrijventerreinen;

Speerpunt Ruimtelijke Ordening: zie structureel werk Stad-land wegen en bedrijventerreinen en
Structuurvisie provincie Gelderland;

Speerpunt Water: zie projecten Regionaal waterbeleid, Big Jump, Deltaprogramma Rivieren en
Ruimte voor de rivier;

Speerpunt Klimaat en energie: zie project Huurders op de bres voor energielabels en Groene
energie uit eigen streek / Servicepunt Hier opgewekt en structureel werk Klimaat en energie;

Speerpunten Landelijk gebied/Nieuwe contouren voor de EHS: zie EHS herijking en Hart voor natuur
en Natura 2000;

Speerpunten Klimaat en energie t.a.v. energietransitie en Revolving Fund: zie project Groene
energie uit eigen streek / Servicepunt Hier opgewekt.
Interne organisatie
2012 was voor de GNMF een redelijk jaar. Het personeelsbestand is ingekrompen vanwege de
vermindering van de budgetsubsidie met € 50.000 in 2011 en € 50.000 in 2012. Een
secretariaatsmedewerker die met pensioen ging hebben we helaas niet kunnen vervangen. Ook een
inhoudelijk medewerker met een tijdelijk contract heeft de organisatie helaas verlaten.
Net zoals voorheen is er volop werk gemaakt van acquisitie, om aan de inspanningsverplichting
(budgetsubsidie beperkten tot 40% van de omzet) van de provincie te voldoen. Dit heeft helaas niet voor
voldoende inkomsten kunnen zorgen, waardoor we in 2012 met een iets hoger percentage hebben
moeten afsluiten. Verwachting is dat het percentrage budgetsubsidie t.a.v. de totale omzet in de komende
jaren weer onder de 40% wordt gebracht (o.a. door een verdere vermindering van de structurele bijdrage
van de provincie)
Bestuur en Raad van Advies
Rol van het bestuur: de Raad van Advies kiest (op voordracht van bestuur en directeur) een Bestuur
In het bestuur hebben zitting: vertegenwoordigers van aangesloten organisaties, onafhankelijke leden en
de voorzitter.
Het bestuur stuurt de Stichting aan t.w.: het bureau van de GNMF met als verantwoordelijke de directeur,
de activiteiten, de strategische koers, de organisatie en de financiële gang van zaken. Daartoe stelt zij 4
jaarlijks een Strategisch plan op met daarin globaal het beleid voor die jaren. Jaarlijks stelt zij het
Werkplan en de Begroting vast evenals het Jaarverslag en de Jaarrekening. Het bestuur heeft echter ook
Gelderse Natuur en Milieufederatie • Jaarverslag 2012 • 33 / 63
een controlerende rol richting stichting, directeur en bureau. Dit doet zij door 4 maal per jaar de
kwartaalcijfers te bekijken en te analyseren en door regelmatig (tussentijds) projecten te evalueren.
Gewenste samenstelling bestuur: De leden van het bestuur worden enerzijds gekozen uit de
aangesloten groepen. Van deze leden wordt verwacht dat ze weten wat er in de achterban van de GNMF
leeft en dat zij deze meningen op bestuurlijk niveau kunnen vertalen en vertolken. Dit heeft zowel te
maken met verwachtingen ten aanzien van de inbreng van de GNMF, inhoudelijke inbreng, regionale
inbreng als wel verschillen tussen meer milieu gerichte en meer natuur en landschap gerichte groepen.
Van de onafhankelijke leden wordt verwacht dat ze op bestuurlijk niveau de geluiden uit de samenleving
kunnen vertalen naar gewenste activiteiten van de GNMF. Daarnaast wordt inhoudelijke en
communicatieve kennis verwacht op de inhoudelijke terreinen waar de GNMF zich mee bezig houdt.
De voorzitter: De voorzitter is bij voorkeur een gezaghebbend figuur, die in Gelderland aanzien heeft en
beschikt over een breed netwerk. De voorzitter is als bestuurder aanspreekpunt voor aangesloten
organisaties, In de externe profilering opereert de voorzitter complementair aan de directeur, met name
op een ander niveau van contacten; de voorzitter vervangt de directeur in bijzondere gevallen. De
voorzitter onderhoudt goede relaties met Provinciale bestuurders: Commissaris van de Koningin,
gedeputeerden.
De rol van de voorzitter (Vz) in relatie tot :
- bestuur: agendabepaling en voorzitten van het bestuur; hier worden belangrijke strategische en
inhoudelijke onderwerpen geagendeerd, besproken en besloten. Het bestuur is divers samengesteld
met zeer competente mensen, waarbij het soms lastig is om tot een eensluidende koers te komen en
(vanwege de interessante onderwerpen waarbij men zeer betrokken is) om alle zaken in beperkte
tijd af te handelen. Benodigde eigenschappen: goed voorzitten, goed kunnen luisteren, tijdig
afkappen van niet relevante sporen, gevoel voor kameraadschappelijkheid, respect voor de
verschillende achtergronden van waaruit bestuursleden argumenteren, om kunnen gaan met
verschillende disciplines, overzicht houden.
- Raad van Advies: de Raad van Advies wordt door het bestuur ingeschakeld om te adviseren over het
Jaarverslag, de jaarrekening, het Werkplan, de Begroting en de Standpunten van de GNMF. De
voorzitter zit in de regel bij de Raad van Advies en geeft daar indien gevraagd de standpunten van
het bestuur weer.
- directeur: voor de directeur fungeert de voorzitter als klankbord; benodigde eigenschappen: goed
bijhouden wat er inhoudelijk speelt, en waar de GNMF op moet reageren.
- bureau: Voor de werknemers van het bureau van de GNMF is het belangrijk dat zij er vertrouwen in
kunnen hebben dat hun directeur goed gecoacht wordt, dat het bestuur voldoende weet waar ze het
over hebben en dat het bestuur zichtbaar en aanspreekbaar is op belangrijke onderwerpen. De
voorzitter speelt daarin een belangrijke rol: moet toegankelijk zijn en inhoudelijk op de hoogte,
betrokken zijn bij het reilen en zeilen van de organisatie en de mensen daarin.
Bestuursleden en hun zittingsperiode

J.P. van Soest voorzitter, zitting tot december 2015 met mogelijkheid tot verlenging.

M. van der Jagt, (Stg. Werkgroep Milieuzorg Apeldoorn) : benoemd december 2009, zitting tot
december 2013 met mogelijkheid tot verlenging.

W. Cleijne benoemd december 2010, zitting tot december 2014 met mogelijkheid tot verlenging.

M. Kiers: benoemd december 2007, herbenoemd 2011 en zitting tot december 2015.

A. van der Sande, (Milieu- en natuurvereniging Groentje): benoemd december 2004, zitting tot
december 2012.
 G. den Hartogh, (Milieuwerkgroep Buren e.o): benoemd december 2008, zitting tot december 2012
met mogelijkheid tot verlenging.
 L. van Rootselaar: benoemd december 2010, zitting tot december 2014 met mogelijkheid tot
verlenging.
Gelderse Natuur en Milieufederatie • Jaarverslag 2012 • 34 / 63
Raad van Advies leden en hun zittingsperiode

H. Brons, voorzitter, Ver. Mooi Wageningen: gekozen december 2004, herbenoemd in 2008, zitting
tot december 2012 en toen afgetreden. Als voorzitter opgevolgd door D. Kuipers.

J.P. Bevoort, Ver. Bos en Kuil: gekozen december 2008, zitting tot december 2012 en herbenoemd
2012, zitting tot december 2016.

F. Bosman, Hengelsport Federatie Midden Nederland, zitting tot september 2011, opgevolgd door
D. Kuipers, benoemd december 2011, zitting tot december 2015 met mogelijkheid tot verlenging.

W. Goedhart, Natuurmonumenten Gelderland: gekozen december 2004, zitting tot december 2012,
en toen afgetreden. Opgevolgd door W. Hellevoort, Natuurmonumenten Gelderland, gekozen
december 2012, zitting tot december 2016 met mogelijkheid tot verlenging.

J. Hoeksema, Vereniging Landschap en Milieu Hattem: gekozen december 2004, zitting tot
december 2012 en toen afgetreden. Opgevolgd door M.J. te Winkel, Vereniging Landschap en
Milieu Hattem, gekozen december 2012, zitting tot december 2016 met mogelijkheid tot verlenging

G.J.W. Krajenbrink, Stg. Natuur en Milieu Aalten: gekozen december 2008, zitting tot december
2012, herbenoemd 2012 en zitting tot december 2016.

W. Tienstra, Milieuwerkgroep Buren: gekozen december 2007, herbenoemd 2011 en zitting tot
december 2015.

K.Otermann, IVN Oost-Veluwezoom: gekozen februari 2011, zitting tot februari 2015 met
mogelijkheid tot verlenging.

T. Stoltenborg, Stg. Natuur en Milieu Aalten: gekozen februari 2011, zitting tot februari 2015 met
mogelijkheid tot verlenging.

L .Cleiren, Stg. Het Geldersch Landschap, gekozen december 2012, zitting tot december 2016 met
mogelijkheid tot verlenging.

H. Plantenga, Milieuvrienden Duiven, gekozen december 2012, zitting tot december 2016 met
mogelijkheid tot verlenging.

E. Speulman, Stg. Milieuwerkgroepen Ede (SME), gekozen december 2012, zitting tot december
2016 met mogelijkheid tot verlenging.
Benoemingsprocedure Bestuur en Raad van Advies
Een Bestuurslid dan wel lid Raad van Advies wordt benoemd voor een maximale zittingsperiode van 4
jaar. Het Bestuur dan wel Raad van Advies stelt een rooster van aftreden op (zie hierboven).
Bestuursleden en leden Raad van Advies kunnen één maal voor een aansluitende periode worden
benoemd. Het Bestuur verzoekt voor het verstrijken van de zittingsperiode van een Bestuurslid dan wel
lid Raad van Advies aan de aangesloten organisaties om een kandidaat voor te dragen, of om aan te
geven of ze mogelijk bezwaar hebben tegen de door het Bestuur voorgedragen kandidaat. Het Bestuur
draagt vervolgens een Bestuurslid dan wel lid Raad van Advies voor aan de Raad van Advies. Ook geeft
zij door wat de reactie van de aangesloten groepen was en of er eventueel tegenkandidaten zijn
voorgedragen. Bestuursleden en leden Raad van Advies worden benoemd door de Raad van Advies bij
meerderheidsbesluit.
Verantwoordingsverklaring Stichting Gelderse Natuur en Milieufederatie
De bestuursleden van de Gelderse Natuur en Milieufederatie onderschrijven de volgende principes:
1. Binnen de instelling dient de functie ‘toezicht houden’ (het kritisch volgen van de organisatie en haar
resultaten) duidelijk te zijn gescheiden van het ‘besturen’ (vaststellen of goedkeuren van plannen) en
van de ‘uitvoering’.”
2. De instelling dient continu te werken aan een optimale besteding van middelen, zodat effectief en
doelmatig gewerkt wordt aan het realiseren van de doelstelling.
3. De instelling streeft naar optimale relaties met belanghebbenden, met gerichte aandacht voor de
informatieverschaffing en de inname en verwerking van wensen, vragen en klachten.
Gelderse Natuur en Milieufederatie • Jaarverslag 2012 • 35 / 63
In deze verantwoordingsverklaring wordt beschreven op welke manier de Gelderse Natuur en
Milieufederatie invulling geeft aan deze principes.
Ad 1 Functiescheiding tussen toezicht en uitvoering
Bij de Gelderse Natuur en Milieufederatie is de uitvoering van het beleid gescheiden van de functie
‘besturen’ en ‘toezicht houden’. Statutair is bepaald: ‘Het bestuur is belast met het besturen van
stichting’, in de zin van, het vaststellen van beleid en het toetsen en monitoren van de uitvoering. De
Raad van Advies heeft daarbij de taak van het kritisch volgen van de organisatie en het bestuur hierover
gevraagd en ongevraagd advies te geven.
De manier waarop deze scheiding plaatsvindt is vastgelegd in het besluit Beschrijving en besluit
scheiding tussen functie ‘toezicht houden’, ‘besturen’ en ‘ uitvoering’ bij de Gelderse Milieufederatie,
vastgesteld in de bestuursvergadering van 25 november 2009 en aangepast op 31 oktober 2012
vanwege vragen van het CBF t.a.v. een helderder taakverdeling en vanwege de naamswijziging van de
GNMF.
Statutair is bepaald: ‘Het bestuur is belast met het besturen van stichting’, in de zin van, het vaststellen
van beleid en het toetsen en monitoren van de uitvoering. De Raad van Advies heeft daarbij de taak van
het kritisch volgen van de organisatie en het bestuur hierover gevraagd en ongevraagd advies te geven.
Hiervoor worden de bestuursvergaderingen in december (werkplan en begroting) en in mei (jaarverslag
en jaarrekening) gebruikt.
Het bestuur heeft daarnaast de taak om het beleid te controleren. Dit gebeurt elk kwartaal (in de
vergaderingen in april, augustus/september, oktober en januari) aan de hand van kwartaalcijfers en
kwartaalevaluaties.
Over de taakverdeling tussen directie (uitvoering) en bestuur (besturen) zijn afspraken vastgelegd in het
directiestatuut, vastgesteld op 27 oktober 2005.
Over de taakverdeling binnen het bestuur zijn afspraken vastgelegd in het bestuursbesluit Taakverdeling
c.q. verantwoordelijkheden van bestuur Gelderse Milieufederatie, vastgesteld op 8 juli 2009. Bij wijziging
van de bestuurssamenstelling kan de taakverdeling bij bestuursbesluit worden gewijzigd op basis van de
deskundigheden van de afzonderlijke bestuursleden.
Ad 2 Optimale besteding van de financiële middelen
De stichting Gelderse Natuur en Milieufederatie heeft ten doel de bevordering van natuurbehoud,
landschapsbescherming en milieuzorg in de provincie Gelderland, alles in de meest ruime zin.
De Gelderse Natuur en Milieufederatie werkt voortdurend aan verbetering van de projectmatige aanpak
van haar werkzaamheden. Alle activiteiten zijn gericht op het realiseren van de doelstelling van de
Gelderse Natuur en Milieufederatie.
Optimalisering van de effectiviteit van de organisatie vindt op de volgende manier plaats:
 De directie stelt jaarlijks een werkplan met begroting op, waarin onder meer de gewenste resultaten,
begrote kosten en beoogde financiering per project zijn vastgelegd. De Raad van Advies toetst dit
werkplan met begroting en geeft advies aan het bestuur. Het bestuur toetst dit werkplan met
begroting en stelt het vast.
 Om te komen tot een verdere optimalisatie van de werkwijze van de organisatie worden in het
strategisch plan en het werkplan speerpunten benoemd waarin hoofdzaak de te besteden middelen
aan worden besteed (zie hiervoor het strategisch plan en het werkplan).
 De directie voorziet het bestuur van financiële kwartaalrapportages, waarin de gerealiseerde cijfers
t.o.v. de begroting zichtbaar worden gemaakt.
 De directie informeert het bestuur over mogelijke overschrijdingen van de begroting of verschuivingen
van meer dan 10% binnen de hoofdposten op de begroting.
Gelderse Natuur en Milieufederatie • Jaarverslag 2012 • 36 / 63








Over de voortgang van het werkplan en de afzonderlijke projecten wordt conform de daarover
gemaakte afspraken aan de partners en subsidieverstrekkers gerapporteerd.
De directie stelt een jaarverslag en een jaarrekening op conform de Richtlijn 650 Fondswervende
instellingen. De accountant controleert deze en voorziet de jaarrekening van een goedkeurende
accountantsverklaring. De accountant rapporteert rechtstreeks aan het bestuur over de jaarlijkse
accountantscontrole. Het bestuur toetst het jaarverslag en de jaarrekening en stelt deze na
advisering door de Raad van Advies vast.
De Raad van Advies gebruikt het jaarverslag en de jaarrekening tevens als evaluatie document om te
bespreken hoe het werk van de Gelderse Natuur en Milieufederatie effectiever kan. Ook hierover
geeft ze advies aan het bestuur.
Minimaal één keer in de vier jaar stelt het bestuur een Strategisch plan/notitie op. In dit Strategisch
plan/notitie benoemt de GNMF de speerpunten voor de komende jaren en de daarbij horende
richtinggevende doelstellingen. Deze legt ze voor advies voor aan de Raad van Advies en de
medewerkers van de Gelderse Natuur en Milieufederatie. Vervolgens stelt het bestuur deze
Strategische notitie/plan, al dan niet aangepast, vast.
De Raad van Advies kan verder het Bestuur gevraagd en ongevraagd adviseren.
Het bestuur evalueert jaarlijks haar functioneren om te komen tot een verdere optimalisatie van het
functioneren van het bestuur als geheel. Indien nodig voert de voorzitter individuele
functioneringsgesprekken met de individuele bestuursleden.
De organisatie streeft naar een verantwoorde verhouding tussen productiviteit en overhead. Als
referentiepunten hanteren we daarbij overheadgemiddelden van vergelijkbare goede
doelenorganisaties.
Daarnaast werkt de Gelderse Natuur en Milieufederatie aan optimalisering van haar effectiviteit door:
- Structurele samenwerking met plaatselijke groepen, de afzonderlijke Natuur en Milieufederaties,
de (12 Provinciale) Natuur en Milieufederaties, terreinbeheerders en overige partners
- Uitwisseling van kennis over organisatieveranderingen en verbeteringsprocessen met andere
provinciale instellingen, andere Natuur en Milieufederaties, de Natuur en Milieufederaties.
Ad 3. Streven naar optimale relaties met belanghebbenden
De Gelderse Natuur en Milieufederatie ondersteunt mensen, die zich actief inzetten voor hun eigen
leefomgeving, voor zover passend binnen de doelstelling van de Gelderse Natuur en Milieufederatie. Zij
vervult de functie van vraagbaak, aanspreekpunt en coördinator van lokale activiteiten in Gelderland. Zij
beschikt daarvoor over een breed netwerk aan contacten, die bij deze ondersteuning van dienst kunnen
zijn.
Gerelateerd aan de doelstelling van de GNMF zijn belanghebbenden:
 plaatselijke groepen en individuen, die zich inzetten voor natuur, milieu en landschap in Gelderland
 beleidsmakers en beslissers in openbaar bestuur en bedrijfsleven, die invloed uitoefenen op het
terrein van natuur, milieu en landschap in Gelderland
 samenwerkingspartners.
 De GNMF zal zich blijven richten op beleidsbeïnvloeding via bestuurders en bedrijfsleven, maar wil
zich daarnaast meer richten op een goede en efficiënte informatievoorziening aan een breed publiek;
d.w.z. alle in natuur, milieu en landschap geïnteresseerde mensen.
De informatievoorziening is erop gericht om de effectiviteit van de activiteiten van de milieufederatie te
vergroten.
Concrete voorbeelden zijn:
 de vernieuwde website van de Gelderse Natuur en Milieufederatie, waarmee op een heldere manier
inzicht wordt gegeven in de visie, taken en rollen van de milieufederatie, in haar activiteiten en die
van haar collega-organisaties
Gelderse Natuur en Milieufederatie • Jaarverslag 2012 • 37 / 63

de digitale nieuwsbrief, waarmee geïnteresseerden actief worden geïnformeerd over actuele
ontwikkelingen en activiteiten.
Het jaarverslag en de jaarrekening van de Gelderse Natuur en Milieufederatie zijn bij de organisatie op te
vragen of via de website www.GNMF.nl te downloaden.
Een ieder is vrij om inbreng te leveren en te reageren op onze activiteiten en het te voeren of gevoerde
strategische en inhoudelijke beleid. Dat kan op verschillende manieren, maar onze website is daarvoor
een goed platform. Meningen, opvattingen of reacties worden zeer op prijs gesteld en worden in de
reguliere werkprocessen van beleidsvorming en uitvoering meegenomen.
Tot slot bestaat er voor belanghebbenden de mogelijkheid om een klacht in te dienen bij de
milieufederatie, als zij het bijvoorbeeld niet eens zijn met de uitvoering van activiteiten of constateren dat
er sprake is van inconsistentie van beleid. Voor een correcte verwerking van de klachten is in 2005 de
Klachtenprocedure Gelderse Milieufederatie vastgesteld.
Doelstellingen van deze procedure zijn:
 Klachten afhandelen op een vooraf vastgestelde eenduidige wijze, om de servicegraad naar de
aangesloten organisaties, relaties, partners en geïnteresseerden te bewaken.
 Ten behoeve van bestuur en/of management inzicht verschaffen in het totale aantal, de soort en de
ernst van klachten om zo, waar nodig en mogelijk, te komen tot aanbevelingen om werkprocessen of
de inhoudelijke koers aan te passen of te wijzigen.
De volledige tekst van de klachtenprocedure is bij de Gelderse Natuur en Milieufederatie op te vragen.
Aldus vastgesteld in de bestuursvergadering van 30 oktober 2012
Overige relevante nevenfuncties Bestuursleden







J.P. van Soest: directeur eigen adviesbureau Advies voor Duurzaamheid, (onderdeel lid van
coöperatief samenwerkingsverband De Gemeynt), voorzitter bestuur van Stichting Centrum
Landbouw en Milieu, lid RvC CLM BV, Bestuurslid van Creative Biomass Foundation, Lid College
van Beroep Stichting Certificering Milieuzorgsystemen, Lid RvC Triodos Groenfonds en lid RvA
Triodos Private Banking, bestuurslid Stichting SOML, Voorzitter Raad van Advies De Groene Zaak,
lid Werkgroep Milieu, Energie en Duurzaamheid adviesgroepen herziening omgevingsrecht,
bestuurslid Energy4All Foundation, lid RvC Energiefonds Overijssel, voorzitter Stichting Trees4All,
lid redactieadviesraad tijdschrift Down to Earth, lid redactieadviesraad tijdschrift Milieu.
M. Kiers: adviseur bij Arcadis Nederland
A. van der Sande: Bestuurslid Milieu- en Natuurvereniging Groentje.
M. v.d. Jagt: Stg. Bestuurslid Werkgroep Milieuzorg Apeldoorn en CRO Teuge
G. d. Hartogh: Bestuurslid Milieuwerkgroep Buren e.o
L. van Rootselaar: Bestuurslid IJsselmeervereniging
W. Cleijne: n.v.t.
Bezoldigingsbeleid en vergoedingsbeleid bestuursleden; functioneren bestuur
Het bestuur bestaat geheel uit vrijwilligers. Voor hun deelname aan het bestuur wordt dan ook geen
salaris of onkostenvergoeding betaald. Wel bestaat de mogelijkheid voor bestuursleden om reis- en
eventuele verblijfskosten te declareren indien ze hierom vragen. Hiervan is in 2012 door enkele
bestuursleden gebruik gemaakt op basis van declaratie treinkaartjes en gereden autokilometers.
In 2012 is door het bestuur van de GNMF 9maal vergaderd. Vanwege de door de Provincie
aangekondigde bezuinigingen diende er actief beleid te worden gevoerd teneinde de gevolgen hiervan
zoveel mogelijk te beperken .Mede door deze inspanning is de uiteindelijke bezuiniging lager uitgevallen
Gelderse Natuur en Milieufederatie • Jaarverslag 2012 • 38 / 63
dan oorspronkelijk door GS voorgesteld. Vervolgens is er door het bestuur het nodige werk verricht
teneinde de gevolgen van de bezuinigingen zo soepel mogelijk binnen de organisatie in te passen
Medewerkers en salariëring
Bij de GNMF werkten in 2012 dertien medewerkers (8,25 fte). Het salaris (inclusief sociale lasten en
pensioenlasten, exclusief jubileumuitkeringen) voor de directie bedroeg in 2012 € 83.922 (op basis van 1
fte=40 uur). Voor de inhoudelijke medewerkers: € 58.573 en voor de medewerkers secretariaat: € 46.173.
Hiermee voldoet de GNMF ruimschoots aan de door de provincie Gelderland, t.a.v. te subsidiëren
projecten en instellingen, gestelde ‘Balkenendenorm’.
De grondslag van de beloning is vastgesteld volgens een eigen loonschaal, vastgelegd in het
Personeelshandboek. Deze loonschaal is afgeleid van de door de provincie Gelderland vastgestelde
salarisschaal voor de gesubsidieerde instellingen. Deze salarisschaal werd in het verleden elk jaar door
de provincie gepubliceerd, maar sinds een flink aantal jaren zijn ze hiermee gestopt. Sinds die tijd
hanteert dus de GNMF een eigen salarishuis. De bezoldiging van de directeur maakt onderdeel uit van dit
salarishuis.
Gemiddeld Ziekteverzuim lag in 2012 op 1,4%.
Relevante nevenfuncties Directeur en Adjunct Directeur:
De directeur Volkert Vintges was in 2012 onbezoldigd voorzitter van GroenLinks Nijmegen, de stichting
Mediation in Milieu en Ruimtelijke Ordening (waarvan hij in de loop van 2012 het lidmaatschap heeft
beëindigd) en in de stichting in oprichting Nijmeegs Energiefonds.
Tevens had hij bezoldigd (urendeclaratie) zitting in DB van de landelijke stichting Natuur en
Milieufederaties (samenwerkingsorgaan van alle 12 NMF’s),
De adjunct-directeur Joost Reijnen had geen nevenfuncties in 2012.
Beleid met betrekking tot vrijwilligers en stagiairs
Vrijwilligers kunnen een meerwaarde vormen voor het werk van de GNMF. Ook kunnen ze door hun
vrijwilligerswerk kennis of ervaring opdoen, die voor één van de aangesloten organisaties van belang kan
zijn. Soms werken er bij de GNMF vrijwilligers een bepaalde periode aan een specifieke klus of ondersteunen ze een project. Deze vrijwilligers sluiten met de GNMF een vrijwilligersovereenkomst.
Stagiairs vormen een bron van potentiële toekomstige medewerkers. Dit kan voor een vast dienstverband
zijn, maar ook voor een tijdelijk dienstverband als projectmedewerker. Informatie over hoe een stagiair de
stageperiode bij de GNMF heeft doorgebracht, wordt dan waardevolle informatie, evenals observaties
met betrekking tot bepaalde vaardigheden van de stagiairs. De stage-instelling sluit met de GNMF een
stage-overeenkomst af. Voor vrijwilligers en stagiaires geldt eenzelfde declaratieregeling als voor
bestuursleden.
Kosten beheer en administratie
De GNMF hanteert de norm dat de kosten voor beheer en administratie niet uitstijgen boven de 30% en
streeft naar een beperking tot 20%.
Voor 2011 waren de kosten voor beheer en administratie 20,2%. Voor 2012 is deze 19,3%.
Voor een nadere specificatie zie het financieel verslag.
Gelderse Natuur en Milieufederatie • Jaarverslag 2012 • 39 / 63
CBF-keurmerk en ANBI
De GNMF heeft sinds 2002 het CBF-keurmerk voor goede doelen. Hiervoor moesten enkele wijzigingen
in de organisatie aangebracht worden. Gekozen is om de Stichtingsraad om te vormen tot een Raad van
Advies. In 2005 heeft dit zijn beslag gekregen in een aanpassing van de Statuten.
Ook diende er een zwaardere accountantsverklaring te worden afgegeven dan de tot dan toe gebruikelijke samenstellingsverklaring. Hiervoor zijn de nodige aanpassingen doorgevoerd. Dit proces is met
succes verlopen; zie de accountantsverklaring over 2006, 2007 en 2008.
Ook het CBF had geen commentaar meer op de jaarverslagen van 2006, 2007 en 2008. Vanaf Jaarverslag 2009 zijn de criteria voor het verkrijgen van het CBF keurmerk aangescherpt. Het CBF had t.a.v.
het jaarverslag 2009 één afwijking C die binnen één jaar verholpen diende te zijn. Het handelt hier over
de herziene richtlijn 650. Voorts waren er enkele opmerkingen ten aanzien van de verantwoordingsverklaring. Die afwijkingen en opmerkingen zijn inmiddels verwerkt.
Op het jaarverslag 2010 had het CBF de volgende opmerkingen: de staat van baten en lasten en de
begroting volgen nog niet de functionele indeling conform de richtlijn en maakt een beperkte aansluiting
op de indeling naar de 3 doelstellingen van de GNMF in het jaarverslag. Ook de wijze van benoeming
van het bestuur is nog niet in de verslaggeving opgenomen. Ook deze opmerkingen zijn inmiddels
verwerkt.
Na de periodieke controle in 2012 heeft het CBF op het jaarverslag van 2011 de volgende afwijkingen C
geconstateerd: explicietere toelichting hoe het bestuur invulling geeft aan ‘toezichthouden’ en
nauwkeuriger beschrijving (beperkte) volmachten aan bestuur en directeur. Ten aanzien van de Richtlijn
640 zijn er enkele opmerkingen zoals opnemen relevante nevenfuncties directie, toevoegen profielschets
Toezichthoudend orgaan, opname bijlage 3 (lastenverdeling) en wijziging van enkele benamingen. De
GNMF is beoordeeld als Kansspelbegunstigde. Bij de volgende periodieke toets in 2015 zal ze op
verzoek van de GNMF beoordeeld worden als Fondswervende instelling.
Duurzame bedrijfsvoering
Als maatschappelijke organisatie heeft de GNMF een voorbeeldfunctie op het gebied van Duurzame
Bedrijfsvoering. Temeer omdat zij overheden en bedrijfsleven uitdaagt om hiervan werk te maken. Het
betreft hier zowel het milieu als sociale kant van de bedrijfsvoering. Bij deze voorbeeldrol acht zij het van
belang hierover transparant te rapporteren in het jaarverslag.
Duurzaam inkopen vindt plaats op het gebied van elektriciteit, kantoorpapier, koffie/catering en
schoonmaak. De GNMF maakt volledig gebruik van Natuurstroom afkomstig van windenergie, zonneenergie en waterkracht. Daarnaast heeft de GNMF twintig zonnecellen in bruikleen van de Nuon. Deze
zijn op basisschool De Rode Buut in Nijmegen geplaatst. Aan de basisschool is gevraagd de zonnecellen
en de geplaatste display een plek te geven in de educatie over klimaat en energie. De GNMF is lid
geworden van Rijn en IJssel Energiecoöperatie.
In 2007 is de kantoororganisatie volledig klimaatneutraal gemaakt. De nadruk ligt op het verlagen van het
energieverbruik. In 2008 zijn de laatste enkelglas-ramen vervangen door dubbelglas. Er wordt
dubbelzijdig gekopieerd en geprint op FSC-gecertificeerd papier. De koffie heeft zowel een milieu- als
sociaal keurmerk. De overige ingekochte voedingsmiddelen zijn biologisch. Ook bij symposia, workshops
en achterbanbijeenkomsten wordt zo veel mogelijk gebruik gemaakt van biologische producten. De
schoonmaak gebruikt uitsluitend biologisch afbreekbare zeep en microvezeldoekjes.
Begin 2013 wordt weer werk gemaakt van het compenseren van de resterende CO2 uitstoot . Het
pensioenfonds AVERO is gevraagd de opgebouwde pensioengelden duurzaam te beleggen.
De reserves van de GNMF zijn grotendeels op een spaarrekening van de ASN geplaatst.
Gelderse Natuur en Milieufederatie • Jaarverslag 2012 • 40 / 63
Structurele samenwerkingsverbanden
De GNMF werkt nauw samen met de elf andere milieufederaties (in de stichting De Natuur en Milieufederaties). Zo willen we zorgen voor optimale invloed op het beleid inzake natuur, milieu en landschap
welke op mondiaal niveau, in de EU, op landelijk niveau en in Gelderland wordt vormgegeven.
GNMF Vragen- en klachtenprocedure
Klachten en vragen zijn belangrijke signalen voor de GNMF. Personen die contact opnemen zijn gemotiveerd om ons iets te laten weten en doen moeite door te schrijven of te bellen. De GNMF kan met die
informatie zaken verbeteren, inhoudelijke discussie aanscherpen of weet wat er intern is misgegaan.
Het is van belang dat de GNMF zorgvuldig omgaat met de klachten en vragen die haar bereiken.
Klachten dienen altijd door GNMF’ers zelf afgehandeld te worden. Bij vragen kan zo nodig worden
doorverwezen naar andere organisaties als de aanwezige kennis hiervoor niet binnen de GNMF
aanwezig is. Onzorgvuldige afhandeling kan flinke irritatie oproepen.
In 2012 zijn 2 klachten ingediend en behandeld. Zie hiervoor beschrijving onder hoofdstuk Communicatie
en Overleggen.
Gelderse Natuur en Milieufederatie • Jaarverslag 2012 • 41 / 63
De aangesloten organisaties
ORGANISATIE
Belangenvereniging Dijkbewaking Dodewaard
Bewoners Belangenvereniging Eerbeek-Zuid
Dodewaard Bewonersvereniging de Steenkamp en Omgeving
Bomenstichting Achterhoek
Boomrijk Nijmegen, Werkgroep
Consulentschap Natuur- en Milieueducatie (CNME) Oost-Achterhoek
DeA Duurzame Energie Apeldoorn
Eigenarenvereniging De Stoere Houtman
G.A. van der Lugt Stichting
Gelders Overleg Milieukwartet
Geldersch Landschap en Geldersche Kasteelen, Stichting het
Hengelsportvereniging (HSV) Deest
IVN Apeldoorn
IVN Arnhem
IVN De Oude IJsselstreek e.o.
IVN Ede
IVN Eerbeek e.o.
IVN Oost Achterhoek
IVN Lunteren/Barneveld
IVN Maas en Waal
IVN Nijkerk
IVN Noord Midden Achterhoek
IVN Oost Veluwezoom
IVN Rijk van Nijmegen
IVN Tiel
IVN Zuidwest Veluwezoom
IVN Zutphen/Warnsveld
KNNV Nijmegen
KNNV Noordwest Veluwe
KNNV Oost-Achterhoek
KNNV Vogelwerkgroep Wageningen
Kom op voor een Duurzame Wijk, Stichting
Koninklijke Nederlandse Jagers Vereniging (KNJV)
Kringloopcentrum De Liemers
Milieu- & Natuurvereniging ’t Groentje
Milieucentrum de Broeikas/Milieudefensie Nijmegen
Milieudefensie Arnhem
Milieudefensie Barneveld
Milieudefensie Culemborg
Milieudefensie Heumen
Milieugroep Heerde
Milieugroep Perspectief Elburg
Milieugroep Westervoort
Milieuraad Neede
Milieurecht De Graafschap, Stichting
Milieuvrienden Duiven
Milieuwerkgroep Buren e.o.
Milieuwerkgroep de Oude IJsselstreek, Stichting
PLAATS
Dodewaard
Eerbeek
Voorthuizen
Doetinchem
Nijmegen
Winterswijk
Apeldoorn
Arnhem
Arnhem
Eefde
Arnhem
Druten
Apeldoorn
Arnhem
Dinxperlo
Ede
Loenen
Eibergen
Barneveld
Kerkdriel
Nijkerk
Barchem
Rozendaal
Nijmegen
Tiel
Oosterbeek
Zutphen
Beek Ubbergen
Harderwijk
Zutphen
Wageningen
Arnhem
Druten
Zevenaar
Wezep
Nijmegen
Arnhem
Barneveld
Culemborg
Malden
Heerde
't Harde
Westervoort
Neede
Laren
Duiven
Buren
Doetinchem
Gelderse Natuur en Milieufederatie • Jaarverslag 2012 • 42 / 63
Milieuwerkgroep Giesbeek
Milieuwerkgroep Midden Betuwe
Mooi Lochem, Stichting
Mooi Wageningen
Natuur en Milieu Aalten, Stichting
Natuur- en Milieubescherming Putten, Stichting voor
Natuur- en Milieuplatform Brummen, Stichting
Natuur- en Milieuplatform Ermelo
Natuur- en Milieuraad Zutphen-Warnsveld, Stichting
Natuur- en Vogelwacht Culemborg
Natuur- en Vogelwerkgroep Bemmel
Natuurmonumenten Gelderland (districtscommissie)
Natuurmuseum Nijmegen
NIVON afd. Apeldoorn
NIVON afd. Arnhem
Ons Waterkwartier, Wijkvereniging
Platform Vlieghinder Teuge, Vereniging
Stichting A7
Stichting Aktief
Stichting Augustijnenbos Nijmegen
Stichting Behoud Horssense Bos
Stichting Behoud Natuurwaarden Enken (SBNE) Beekbergen
Stichting Doca
Stichting EVS – Eco Vrede
Stichting Hogenenk
Stichting Milieuwerkgroepen Ede (SME)
Stichting Natuur- en Cultuurbehoud Vierhouten
Stichting Natuur- en Milieuzorg Noord-West Veluwe
Stichting Natuurschoon Nunspeet (SNN)
Stichting STA
Stichting tot behoud van Natuurgebieden
Stichting tot Behoud Veluwse Sprengen en Beken
Stichting Tussen de Rivieren
Stichting Weurt+
Tegengas, Vereniging
Vereniging Bos en Kuil
Vereniging Het Edelhert
Vereniging Landschap en Milieu Hattem
Vereniging Milieuzorg Epe
Vereniging Natuur en Milieu Wijchen
Vereniging Natuurwacht Bommelerwaard,
Vereniging tot Behoud van het Lingelandschap
Vereniging Wildbeheer Veluwe
Vijf Dorpen in 't Groen, Vereniging
Vogelbeschermingswacht Noord Veluwe
Vogelwerkgroep (VWG) Arnhem en omstreken
Vogelwerkgroep (VWG) De IJsselstreek
Vrienden van de Gorsselse Heide, Stichting
Vrienden van de Heemtuin Malden, Vereniging
Vrijwillig Landschapsbeheer Beuningen, Vereniging
Waardevol Tiel (Milieuwerkgroep Tiel)
Giesbeek
IJzendoorn
Lochem
Wageningen
Aalten
Putten
Brummen
Ermelo
Zutphen
Culemborg
Elst
Heveadorp
Nijmegen
Apeldoorn
Arnhem
Nijmegen
Teuge
Ellecom
Doetinchem
Nijmegen
Horssen
Beekbergen
Arnhem
Arnhem
Brummen
Bennekom
Vierhouten
Nijkerk
Nunspeet
Nunspeet
Tiel
Vorchten
Heerewaarden
Weurt
Joppe
Molenhoek
Apeldoorn
Hattem
Vaassen
Wijchen
Zaltbommel
Geldermalsen
Hoevelaken
Renkum
Elburg
Velp
Deventer
Gorssel
Malden
Weurt
Tiel
Gelderse Natuur en Milieufederatie • Jaarverslag 2012 • 43 / 63
Wagenings Milieu Overleg, Stichting
Werkgroep Leefklimaat Zevenaar, Stichting
Werkgroep Milieubeheer Groesbeek
Werkgroep Milieubeheer Rhenen, Stichting
Werkgroep Milieuzorg Apeldoorn (SWMA), Stichting
Wageningen
Zevenaar
Groesbeek
Rhenen
Apeldoorn
Gelderse Natuur en Milieufederatie • Jaarverslag 2012 • 44 / 63
DOORKIJK IN 2013
De GNMF heeft ook in 2013 gekozen voor het werken met vier speerpunten.
Speerpunt Kwaliteit Gelderse natuur
Het natuurbeleid en de kwaliteit van onze natuurgebieden staan onder grote druk vanwege de enorme
rijksbezuinigingen. De doelen van de EHS, Natura 2000 e.d. lijken een speelbal te zijn geworden van de
landelijke politiek. Maar ook het maatschappelijke draagvlak brokkelt af door de verambtelijking van het
beleid (termen als Natura 2000, EHS, KRW in plaats van gewoon natuur) en een effectieve lobby van de
landbouw. Hierdoor ontstaat het risico dat het natuurbeleid ernstige averij oploopt. Door versnippering en
onvoldoende samenwerking lijken (landelijke) natuurorganisaties niet goed in staat om weerstand te
bieden tegen deze trend.
Aan de andere kant liggen er kansen omdat het kabinet de uitvoering van EHS en ILG verder
decentraliseert aan de provincies. Pakt Gelderland deze kans op en maakt ze realisatie van EHS, Natura
2000 en de Gelderse landschappen tot een provinciale ambitie? Pakken ook de spelers in het veld de
kans en vinden we creatieve mogelijkheden om met minder geld toch de doelen te realiseren?
Ondertussen gaat de biodiversiteit nog steeds achteruit als gevolg van versnippering, ammoniak,
verdroging, verstoring enz. Met dit speerpunt willen we ervoor zorgen dat met name de kwaliteit van de
natuur minimaal wordt behouden maar het liefst wordt vergroot, en dat ook een volwaardige EHS met
essentiële verbindingen wordt gerealiseerd en beheerd. Vooral het beheer en de realisatie van de EHS
en het afronden van de beheerplannen Natura 2000 staan voor 2013 hoog op de agenda. Maar ook de
vraag of gemeenten en provincie samen de kwaliteit van het Gelderse landschap kunnen verbeteren.
De GNMF is van oordeel dat:
 in 2016 de KRW-doelen doorgevoerd moeten zijn zodat de waterkwaliteit is verbeterd;
 in 2016 (evaluatiemoment EHS) de teruggang van de biodiversiteit in Gelderland gestopt moet zijn
(binnen en buiten de EHS);
 in 2016 er een helder, eenduidig systeem moet zijn waarbij zodanige compensatie wordt geboden bij
ingrepen in de EHS dat deze er netto op vooruit gaat;
 in 2017 in de Natura 2000-gebieden de verdroging opgelost moet zijn en op zijn laatst in 2029 de
depositie van stikstof gehalveerd moet zijn t.o.v. 2010;
 in 2025 of zoveel te eerder de EHS inclusief de belangrijkste verbindingen (EHS moet dan afgerond
zijn) moeten functioneren. Deze verbindingen doen tevens dienst als corridors waardoor biodiversiteit
als gevolg van klimaatverandering kan migreren
Speerpunt Mooi landschap
Het (provinciaal) ruimtelijk beleid moet in de komende jaren een antwoord vinden op een aantal grote
uitdagingen. Allereerst demografisch, zoals regionale krimp van de bevolking en een totale krimp van de
beroepsbevolking. Maar ook veranderingen in ons klimaat en vooral de hoeveelheid water die we te
verwerken krijgen (overstromingen en perioden van droogte). Ten slotte kan ook de snelle ontwikkeling
en digitalisering van de informatie grote gevolgen hebben. Nu al zie je dat jongeren digitale
bereikbaarheid belangrijker vinden dan fysieke bereikbaarheid. Minder gebruik van de auto door jongeren
betekent bijvoorbeeld minder nadruk op nieuw asfalt. Daarbij komt dat de rol van de provincie als midden
bestuur door de invoering van de nieuwe Wet Ruimtelijke Ordening sterk is veranderd. Ook dit kabinet
staat op het standpunt dat regie en toezicht RO bij de provincies moet liggen. Weet Gelderland de regie
naar zich toe te trekken of verliest zij de grip op dit belangrijke terrein?
Maar ondanks deze krimp zien we nog steeds dat het open landschap dreigt te worden verdrongen door
wegen, bedrijventerreinen, kassen, megastallen, windmolens, autosloperijen, zendmasten, motorcross
Gelderse Natuur en Milieufederatie • Jaarverslag 2012 • 45 / 63
terreinen, campings, boomkwekerijen et cetera. Ook de nieuwe rol van de provincie, waarbij ze niet meer
automatisch alle gemeentelijke bestemmingsplannen moet goedkeuren, gecombineerd met gemeenten
die nu eenmaal meer aandacht hebben voor binnenstedelijke, zoals sociale vraagstukken (zeker nu met
alle bezuinigingen) vraagt om een actieve provincie. Tegelijkertijd is er momenteel minder
maatschappelijk geld beschikbaar voor het landschap, en mogen we blij zijn als burgers of bedrijven
bereid zijn mee te helpen het landschap te onderhouden en te verfraaien. Dit vereist een goede
combinatie van aan de ene kant de klassieke ruimtelijke ordeningsplanologie met nadruk op de
concentratie van ‘rood’ en andere kant een meer op uitnodigingsplanologie gebaseerde ruimtelijke
ordeningsbeleid. Hier ligt de grote uitdaging voor de nieuwe Omgevingsvisie waar de Provincie nu mee
bezig is.
Ten aanzien van congestie op weginfrastructuur blijven we op het standpunt staan dat dit het beste kan
worden opgelost door vermindering van de verplaatsingsdruk, door meer en beter OV en
fietsvoorzieningenverbreding en vervolgens aanpassingen aan bestaande wegen. Nieuwe infra komt pas
op de laatste plaats en dient zo min mogelijk overlast te bezorgen voor mens, milieu en natuur.
De GNMF is van oordeel dat:
 in de nieuwe Omgevingsvisie de provincie zich niet alleen in voor de provinciale belangen in de
Natura 2000-gebieden en de EHS moet inzetten, maar samen met gemeenten ook voor de Nationale
Landschappen, de provinciale waardevolle (open) landschappen en de basiskwaliteit van de witte
gebieden.
 de provincie zo veel mogelijk kiest voor concentratie van de verstedelijkingsopgave in plaats van
deze over het hele landelijk gebied uit te smeren;
 in samenspraak met marktpartijen er tools gebruikt en ontwikkeld moeten worden zodat het
landschap juist profiteert van economische ontwikkelingen;
 in 2015 een provinciaal/gemeentelijk vereveningsbeleid van kracht moet zijn waarbij een percentage
van de investeringen voor en van de waardevermeerdering van nieuw stedelijk ruimtebeslag ten
goede komt aan kwaliteitsverbetering van natuur en landschap.
 in 2020 of zoveel te eerder de verrommeling en verdere doorsnijding van het landelijk gebied (als
gevolg van vervagen grenzen stad/dorp-platteland [rafelranden], nieuwe infrastructuur, illegale
bouwwerken, megastallen en zichtbare verindustrialisering van de landbouw, zware afzettingen van
weilanden en paardenbakken, ontbreken van stilte en donkerte, e.d.). gestopt moet zijn en actief
ingezet is op herstel van ruimtelijke kwaliteit, bijv. door concentratie van de bebouwing. Doortrekken
van de A15 middels een burg over het Pannerdensch Kanaal is volgens ons dus de slechtste optie;
 in 2020 of zoveel eerder de landbouw echt duurzaam produceert en boeren beloond worden indien
ze hierin voorop lopen (bijvoorbeeld vanuit GLB gelden).
Speerpunt Klimaat en energie
Klimaatverandering is waarschijnlijk de grootste uitdaging die de wereld op dit moment heeft. Aangezien
het proces al volop gaande is moeten we maatregelen nemen om de veranderingen op te vangen, maar
voor milieuorganisaties blijft toch de grootste uitdaging om dit proces te keren.
Wat daarbij opvalt is dat veel burgers wel beseffen dat er iets staat te gebeuren. Al Gore en zijn film An
Inconvenient Truth hebben voor een belangrijk deel aan deze bewustwording bijgedragen, maar het
urgentiegevoel ontbreekt nog volstrekt. Door gerichte acties van klimaatsceptici in wetenschap en
politiek, met op de achtergrond grote bedrijven die belangen hebben in fossiele brandstoffen, is men er
ook in geslaagd om twijfel te zaaien over het broeikaseffect en de rol van de mens hierin. Gelukkig heeft
dit Kabinet weer gekozen voor een ambitieuzer klimaatbeleid, maar in de uitvoering kan veel weer mis
gaan. Van belang is dat de provinciale en gemeentelijke klimaatambities en het nieuwe provinciale
klimaatprogramma voldoende ambitieus blijven om de klimaatverandering een halt toe te roepen.
Provinciale en gemeentelijke klimaatprogramma`s zijn gericht op de diverse maatschappelijke sectoren
waaronder bedrijfsleven, vervoer en gebouwde omgeving. Een aantal Gelderse bedrijven hebben het
Gelderse Natuur en Milieufederatie • Jaarverslag 2012 • 46 / 63
benodigde urgentiegevoel (koplopers). Bij Gelderse (energie-intensieve) bedrijven blijft het
energiebesparingstempo echter (nog) achter (ca. 0.5% per jaar). De voorlopers kunnen wel een steuntje
in de rug gebruiken.
De burger krijgt slechts zeer beperkte aandacht (via gedragscampagnes). Aan milieuorganisaties dus de
uitdaging om juist burgers duidelijk te maken dat grote haast geboden is en dat er mogelijkheden zijn,
waarbij investeren in energiebesparing het hoogste rendement heeft!
Door concrete initiatieven op het gebied van energiebesparing, duurzame energie en duurzame mobiliteit
van burgers te ondersteunen, proberen we een bijdrage te leveren aan de bewustwording en tegelijk aan
(een deel van) de oplossing. Daarbij concentreren we ons meer en meer op enkele onderwerpen waar
we goede ervaring mee hebben opgedaan en het gevoel hebben echt meerwaarde te kunnen leveren,
zoals burgers in de rol van buurtgenoten, huurdersverenigingen, lokale duurzame energie initiatieven
door burgers , het stimuleren en ondersteunen van de realisatie van duurzame energieopwekking (zoals
langs de A15), het ondersteunen van voorloperbedrijven e.d.
Maar ook duurzame energieopwekking heeft ruimtelijke consequenties. Om dit enigszins te compenseren
dienen degenen die de lasten dragen ook mee te profiteren in de lusten en dient er ook
compensatie/verevening voor het landschap plaats te vinden. Dit is ook van belang ten behoeve van het
draagvlak onder de bevolking en bij de eigen achterban.
Tenslotte wil de GNMF ook een bijdrage leveren ten aanzien van adaptatie van klimaatverandering (zie
ook onder andere Speerpunten).
De GNMF is van oordeel dat:
 in 2013 de bedrijfsvoering van de GNMF klimaatneutraal dient te zijn;
 in 2020 dient de bedrijfsvoering bij overheden in de provincie klimaatneutraal te zijn, dit vanwege het
geven van het goede voorbeeld;
 in 2020 het energiegebruik in de provincie met 20% gedaald moet zijn (jaarlijkse energiebesparing
2% ;
 in 2020 de emissie van broeikasgassen met 30% gedaald moet zijn (t.o.v. 1990);
 in 2020 20% van het Gelders energiegebruik duurzaam opgewekt moet worden, waarvan de helft
lokaal;
 in 2020 burgers zelf weer grip moeten hebben op de opwekking en eigen consumptie van energie;
 in 2021 de provincie klaar moet zijn om de gevolgen van klimaatverandering door middel van
natuurlijke buffers op te vangen;
 uiterlijk in 2040 de hele provincie klimaatneutraal moet zijn.
Speerpunt Participatie achterban en geïnteresseerde burgers
In een tijd dat het niet meer vanzelfsprekend is dat milieuorganisaties worden gesteund door overheden
is het des te belangrijker dat de GNMF over een breed draagvlak beschikt in de Gelderse samenleving.
Op dit moment is het aantal lokale en regionale natuur-, milieu- en bewonersgroepen dat bij de GNMF is
aangesloten tot boven de honderd gegroeid. Dit komt o.a. door een grotere bekendheid van de GNMF op
het lokale niveau en door het feit dat we deze groepen ook actief ondersteunen of samen met hen
optrekken . We willen echter niet alleen deze groepen vertegenwoordigen maar onze achterban ook
uitbreiden met Gelderse burgers die natuur en milieu belangrijk vinden. Dit willen we bereiken door het
organiseren van campagnes, door meer op zoek te gaan naar de mening van betrokken burgers, door
burgers te betrekken bij ons werk en hun geluid te laten doorklinken richting politiek en door onze
ondersteuning te verbreden en verder te verbeteren.
Daarnaast gaan we ons uitdrukkelijk meer richten op samenwerking met bedrijven, die in hun sector
voorloper (willen) zijn op het gebied van natuur, milieu en duurzaamheid, en op lagere overheden, die via
‘beginspraak’ in een vroeg stadium ervoor zorgen dat de belangen van natuur en milieu en van bewoners
vertegenwoordigd zijn en meegewogen worden in RO-processen e.d.
Gelderse Natuur en Milieufederatie • Jaarverslag 2012 • 47 / 63
Ambities van de GNMF:
 in 2013 is de ondersteuningsstructuur voor donateurs en aangesloten lokale groepen operationeel en
tevens beschikbaar voor alle Gelderse burgers;
 in 2015 zijn door de GNMF nieuwe werkwijzen ontwikkeld ten aanzien van ondersteuning burgers;
 in 2015 heeft de GNMF een stevige rol t.b.v. overleg met en ondersteuning van voorloperbedrijven
en -gemeenten.
 in 2016 is de federatiefunctie van de GNMF gewaarborgd en voor een behoorlijk deel gefinancierd
door middel van donaties van in natuur en milieu geïnteresseerde burgers, aangesloten lokale
groepen, voorloperbedrijven en -gemeenten. Het bestuur treft voorbereidingen om van de GNMF een
vereniging te maken.
Jan Paul van Soest
Voorzitter van de Gelderse Natuur en Milieufederatie
Gelderse Natuur en Milieufederatie • Jaarverslag 2012 • 48 / 63
BEGROTING 2013 EN BESTEDINGEN WERKPLAN 2013 GNMF
Begroting 2013
Gelderse Natuur en Milieufederatie
Vastgesteld in bestuursvergadering 19 december 2012
Inkomsten (in euro)
Begroting
2013
Provincie Gld budgetsubsidie
Stichting NMF's
Projecten 2013
Provincie Gld projecten
Specifieke projecten
NPL vrij te besteden
Contributies en donateurs
Vriendenfonds bedrijven
Vriendenfonds terreinbeheerders
Rente
Incidentele baten vorige bjr.
Dotatie reservering pensioenpr.
Resultaat
Totale inkomsten
318.100
52.000
105.100
27.800
26.300
120.000
10.000
15.000
71.600
10.500
4.000
-
19 december 2012
Begroting Jaarrekening Uitgaven (in euro)
2012
2011
305.000
78.100
133.800
29.400
120.000
10.000
74.200
13.000
-
351.138
68.413
127.530
3.500
53.293
120.000
14.688
90.929
11.388
11.978
-
€ 760.400 € 763.500 €
852.857
Budgetsubsidie provincie Gelderland w as in 2012 € 308.800,= (prijspeil 2011)
Begroting Begroting Jaarrekening
2013
2012
2011
Personeelskosten
Huisvestingskosten
Kantoorkosten
Algemene kosten
Activiteiten projecten
Specifieke projectkosten
Communicatie
Profesionalisering
Afschrijvingskosten
Automatisering
Werving donateurs/vrienden/contributies
531.400
45.400
48.000
6.500
62.100
26.300
17.000
6.000
3.000
8.500
6.200
536.300
48.200
50.900
9.100
54.700
29.400
16.200
6.500
3.200
9.000
-
615.424
45.307
51.615
15.530
58.400
53.293
15.891
4.693
3.851
6.387
-
Totaal uitgaven
760.400
763.500
870.391
-
-
Resultaat - reservevorming
Totale uitgaven
% provinciale budgetsubsidie
€ 760.400 € 763.500 €
41,8%
39,9%
17.534852.857
40,3%
Gelderse Natuur en Milieufederatie • Jaarverslag 2012 • 49 / 63
totaal (in €)
9.000
4.500
13.500
cofinanciering nog onzeker (in €)
overige (in €)
cofinanciering nog (deels) onzeker
budgetsubsidie (in €)
totaal (uren + activieiten)
totaal activiteiten (in €)
overige activiteiten (in €)
budgetsubsidie activiteiten (in €)
activiteiteiten
totaal uren (in €)
overige uren (in €)
budgetsubsidie uren (in €)
uurtarief (in €)
totaal uren
overige (in uren)
budgetsubsidie (in uren)
uren
Werkplan 2013: bestedingen
A. MOOI GELDERLAND
Speerpunt Kw aliteit Gelderse Natuur
Natura 2000
a 100
Hart voor natuur/Geef om Gelderland
a 175
Stadsnatuur bijen/stadsvogels
a
Natuur en landschap in de Omgevingsvisie
Lokale biodiversiteit verhogen
50
150
90,00
9.000
4.500
13.500
-
-
-
-
0
175
90,00
15.750
-
15.750
5.000
5.000
10.000
20.750
5.000
25.750
150
150
90,00
-
13.500
13.500
-
2.000
2.000
-
15.500
15.500
a 150
0
150
90,00
13.500
-
13.500
-
-
-
13.500
-
13.500
a 100
100
200
90,00
9.000
9.000
18.000
-
1.400
1.400
9.000
10.400
Tijdelijke natuur
a 100
100
200
90,00
9.000
9.000
18.000
-
-
-
9.000
Microplanologie
a
800
800
90,00
-
72.000
72.000
-
-
-
-
Regionaal w aterbeleid
a 125
0
125
90,00
11.250
-
11.250
-
-
-
11.250
-
11.250
-
Ruimte voor de rivier
a 150
0
150
90,00
13.500
-
13.500
-
-
-
13.500
-
13.500
-
Spiegelgroep Waalw eelde
0
0
*
5.500
19.400
*
10.400
9.000
18.000
*
9.000
72.000
72.000
*
18.312
-
Speerpunt Mooi Landschap
a
0
75
75
90,00
-
6.750
6.750
-
13.250
13.250
-
20.000
20.000
Vegetatiebeh. en delfstoffenw in. langs rivieren a
50
50
100
90,00
4.500
4.500
9.000
-
-
-
4.500
4.500
9.000
GLB certificering eerste pijler
a
0
0
0
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
Geen groei veestapel
a
0
200
200
90,00
-
18.000
18.000
-
2.000
2.000
-
20.000
20.000
-
Landschapspark Danenberg
a
0
50
50
90,00
-
4.500
4.500
-
-
-
-
4.500
4.500
Wegen, bedrijventerreinen en mobiliteit
a 200
50
250
90,00
18.000
4.500
22.500
-
-
-
18.000
4.500
22.500
Nacht van de nacht
a 100
50
150
90,00
9.000
4.500
13.500
-
2.000
2.000
9.000
6.500
15.500
*
5.500
Big Jump (2011-2015)
a 100
100
200
90,00
9.000
9.000
18.000
-
2.500
2.500
9.000
11.500
20.500
*
10.250
Acquisitie projecten A
a
165
165
90,00
-
14.850
14.850
-
-
-
-
14.850
14.850
*
6.660
0
*
*
4.500
4.500
-
B. DUURZAAM GELDERLAND
Speerpunt Klim aat en Energie
Natuurlijke veiligheid Deltaprogramma Rivieren
b
Klimaat en energiebeleid
b 125
50
Bedrijven, energie en milieu
b
0
162
212
90,00
4.500
14.550
19.050
-
-
-
4.500
14.550
19.050
-
0
125
90,00
11.250
-
11.250
-
-
-
11.250
-
11.250
-
150
150
90,00
-
13.500
13.500
-
-
-
-
13.500
13.500
-
Gelderse Natuur en Milieufederatie • Jaarverslag 2012 • 50 / 63
cofinanciering nog onzeker (in €)
80
101
181
90,00
7.200
9.090
16.290
-
30.900
30.900
7.200
39.990
47.190
-
b
50
0
50
90,00
4.500
-
4.500
1.500
-
1.500
6.000
-
6.000
-
HIER opgew ekt
b 100
200
300
90,00
9.000
18.000
27.000
-
1.000
1.000
9.000
19.000
28.000
Duurz. Betuw e Corridor/Energiesnelw eg A15
b
75
225
300
90,00
6.750
20.250
27.000
-
-
-
6.750
20.250
27.000
*
13.500
Duurz. gemeenschappen/Europees ACE
b
0
150
150
90,00
-
13.500
13.500
-
1.000
1.000
-
14.500
14.500
*
7.750
Acquisitie projecten B
b
0
50
50
90,00
-
4.480
4.480
-
-
-
-
4.480
4.480
*
-
19.000
-
19.000
totaal (in €)
overige (in €)
activiteiteiten
totaal uren (in €)
budgetsubsidie (in €)
uurtarief (in €)
cofinanciering nog (deels) onzeker
totaal (uren + activieiten)
totaal activiteiten (in €)
totaal uren
overige activiteiten (in €)
budgetsubsidie activiteiten (in €)
overige (in uren)
b
Ondergrond/schalie- en steenkoolgas
overige uren (in €)
budgetsubsidie (in uren)
budgetsubsidie uren (in €)
uren
Energiebesparing huursector/Stook je rijk
Werkplan 2013: bestedingen
-
C. SAMEN VOOR MOOI EN DUURZAAM GELDERLAND
Speerpunt Achterban en Burgers
Regionale inbreng
c
200
0
200
90,00
Cursussen achterban
Beginspraak
18.000
c
0
100
100
90,00
-
c
125
125
250
90,00
11.250
Helpdesk
c
250
0
250
90,00
22.500
Werving , binding en Groene Peiler
c
138
156
294
90,00
12.420
Ondersteuning voorloperbedrijven
c
100
100
200
90,00
9.000
Verkiezingen maart 2014
c
75
75
150
90,00
6.750
Externe communicatie GNMF
c
250
0
250
90,00
Werkplan, Jaarverslag, Seizoen- en PS-brieven c
100
0
100
Bestuurlijke overleggen, incl. voorbereiding
c
100
51
Samenw erkingsoverleggen NMF
c
0
250
Secretariaat Samenw erkingsoverleggen
c
0
Acquisitie projecten c
c
0
Samenw erking IVN en SLG 2013-2015
c
200
Beroepsprocedures
c
0
Klachtenlijn
c
0
0
-
18.000
1.000
-
1.000
-
9.000
9.000
-
500
500
-
9.500
9.500
11.250
22.500
-
-
-
11.250
11.250
22.500
-
22.500
-
-
-
22.500
-
22.500
-
14.020
26.440
-
11.300
11.300
12.420
25.320
37.740
-
9.000
18.000
-
-
-
9.000
9.000
18.000
-
6.750
13.500
-
-
-
6.750
6.750
13.500
-
22.500
-
22.500
-
-
-
22.500
-
22.500
-
90,00
9.000
-
9.000
7.000
-
7.000
16.000
-
16.000
-
151
90,00
9.000
4.590
13.590
500
-
500
9.500
4.590
14.090
250
90,00
-
22.500
22.500
-
-
-
-
22.500
22.500
*
13.500
40
40
90,00
-
3.600
3.600
-
-
-
-
3.600
3.600
*
3.600
175
175
90,00
-
15.750
15.750
-
-
-
-
15.750
15.750
*
6.750
0
200
90,00
18.000
-
18.000
-
-
-
18.000
-
18.000
-
50
50
90,00
-
4.500
4.500
-
500
500
-
5.000
5.000
-
*
11.250
Com m unicatie en Overleggen
Totaal
3368 4099
0
-
7467
90,00
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
303.120
368.930
672.050
15.000
73.350
88.350
318.120
442.280
760.400
130.972
Gelderse Natuur en Milieufederatie • Jaarverslag 2012 • 51 / 63
totaal afwijking (in €)
afwijking activiteiten (in €)
afwijking uren
totaal (in €)
besteed activiteitengeld (in €)
werkelijk uurtarief (in €)
gemaakte uren
totaal (in €)
activteitengeld (in €)
begroot uurtarief (in €)
Overzicht 2012: budgetsubsidie
(begroot - werkelijk - verschil)
uren budgetsubsidie
VERANTWOORDING BUDGETSUBSIDIE 2012
A. MOOI GELDERLAND
Speerpunt Kw aliteit Gelderse Natuur
Natura 2000
150,0
89,00
-
13.350
138,5
86,02
-
11.914
-11,5
-
1.436-
EHS herijking
100,0
89,00
-
8.900
118,5
95,26
-
11.289
18,5
-
2.389
Regionaal w aterbeleid
100,0
89,00
-
8.900
131,0
85,50
-
11.201
31,0
-
2.301
Biodiversity Skills
264,0
87,50
-
23.100
216,0
83,83
-
18.108
-48,0
-
4.992-
Hart voor natuur
0,0
-
6.000
6.000
66,0
85,69
107
5.762
66,0
100,0
89,00
-
8.900
66,3
77,91
-
5.166
-33,7
-
3.734-
Big Jump / jaar van het w ater
5.893-
238-
Speerpunt Mooi Landschap
Structuurvisie Provincie Gelderland
100,0
89,00
-
8.900
122,0
90,44
-
11.034
22,0
-
2.134
Stad-land: w egen en bedrijventerreinen
150,0
89,00
-
13.350
224,0
94,09
-
21.076
74,0
-
7.726
Ruimte voor de rivier
150,0
89,00
-
13.350
191,0
85,50
-
16.331
41,0
-
2.981
Nacht van de Nacht 2012
100,0
89,00
-
8.900
100,0
90,25
1.969
10.994
0,0
1.969
2.094
Totaal Mooi Gelderland
1214,0
88,67
6.000
113.650
1373,3
87,96
2.076
122.875
159,3
3.924-
9.225
B. DUURZAAM GELDERLAND
Speerpunt Klim aat en Energie
Klimaat en energiebeleid
100,0
89,00
-
8.900
105,0
85,62
-
8.990
5,0
-
90
Duurzame mobiliteit
100,0
89,00
-
8.900
146,0
85,91
-
12.543
46,0
-
3.643
Huurderse op bres e-labels
111,0
89,00
-
9.879
118,1
84,83
-
10.018
7,1
-
139
Groene energie uit eigen streek
188,0
89,00
-
16.732
252,6
85,98
-
21.720
64,6
-
4.988
Ondergrond/steenkoolgas
0,0
89,00
1.500
1.500
0,0
0,00
1.500
1.500
0,0
-
-
Deltadeelprogramma rivieren +coordinatie
30,0
89,00
-
2.670
41,0
85,50
-
3.506
11,0
-
836
Ondersteuning voorloperbedrijven
50,0
89,00
-
4.450
64,5
93,91
-
6.057
14,5
-
1.607
Totaal Duurzaam Gelderland
579,0
89,00
1.500
53.031
727,2
86,41
1.500
64.334
148,2
-
11.303
8.888
-107,5
573
8.912-
C. SAMENWERKEN AAN HET NETWERK
Speerpunt Achterban en Burgers
Regiooverleggen achterban
200,0
89,00
-
17.800
92,5
89,89
573
Cursussen achterban
100,0
89,00
-
Helpdesk
250,0
89,00
-
8.900
62,5
83,04
-
5.190
-37,5
-
3.710-
22.250
244,5
81,53
-
19.935
-5,5
-
Werving en binding
400,0
89,00
5.000
40.600
2.315-
400,0
85,46
3.637
37.823
0,0
Externe communicatie GMF
276,0
89,00
-
24.564
349,0
Werkplan, jaarverslag, seizoensbrieven en PS
100,0
89,00
6.000
14.900
132,0
75,46
-
26.336
73,0
-
1.772
74,81
6.729
16.604
32,0
729
1.704
Bestuurlijke overleggen + voorbereiding
105,0
89,00
-
9.345
112,4
92,62
212
Totaal Sam enw erken aan het netw erk
1431,0
89,00
11.000
138.359
1392,9
82,02
11.151
10.623
7,4
212
1.278
125.397
-38,1
151
12.962-
Totaal A+B+C
3224,0
89,00
18.500
305.040
3493,4
85,27
14.727
312.606
269,4
3.773-
7.566
1.363-
2.777-
Com m unicatie en Overleggen
Gelderse Natuur en Milieufederatie • Jaarverslag 2012 • 52 / 63
122.875
179.463
302.338
totaal (in €)
11.042
totaal (uren + activieiten)
8.966
totaal activiteiten (in €)
2.076
overige (in €)
291.296
budgetsubsidie (in €)
170.497
overige activiteiten (in €)
120.799
activiteiteiten
totaal uren (in €)
overige uren (in €)
budgetsubsidie uren (in €)
totaal uren
1373,3 1995,7 3369,0
budgetsubsidie activiteiten (in €)
Totaal Mooi Gelderland
overige (in uren)
uren
Overzicht 2012: w erkelijke kosten
budgetsubsidie (in uren)
OVERZICHT DECLARABELE UREN, UITGAVEN BUDGETSUBSIDIE EN OVERIGE
FINANCIERINGSBRONNEN VERDEELD NAAR DOELSTELLING
Totaal Duurzaam Gelderland
727,2 1388,8 2116,0
62.834
118.824
181.658
1.500
34.118
35.618
64.334
152.942
217.276
Totaal Sam en w erken aan het netw erk
1392,9 2117,6 3510,5
114.246
91.131
205.377
11.151
9.984
21.135
125.397
101.115
226.512
Totaal
3493,4 5502,1 8995,5
297.879
380.452
678.331
14.727
53.068
67.795
312.606
433.520
746.126
Gelderse Natuur en Milieufederatie • Jaarverslag 2012 • 53 / 63
BEREKENING GEMIDDELD UURTARIEF 2012
Het gemiddelde uurtarief van de GNMF in 2012 bedroeg € 85,71. Het uurtarief is berekend op basis van
de salariskosten, sociale lasten en pensioenpremie per medewerker en per declarabel uur (gemiddeld
over alle projecten met uitzondering van het project 'Kom op voor een duurzame wijk' is dit € 49,03 per
uur). Per fte is gerekend met 1.450 declarabele uren per jaar. Vervolgens is het uurtarief opgehoogd met
alle overige personeelskosten (die niet onder de declarabele uren vallen) per declarabel uur (€ 18,76) en
de overige kosten (huisvesting, kantoorkosten, algemene kosten etc.) per declarabel uur (€ 17,92). Het
uurtarief voor het project ‘Kom op voor een duurzame wijk’ is laag, omdat dit project wordt uitgevoerd
buiten het kantoor van de GNMF, waardoor in dit uurtarief alleen de directe personeelskosten zijn
meegenomen. Verder is het uurtarief afwijkend omdat voor een gedeelte het personeelskosten betreft op
basis van wettelijk minimumloon (declarabele uren: 1.450 en directe personeelslasten: € 31.623; zie
paragraaf “Samenwerken aan het netwerk”). Het uurtarief van € 85,71 is in de tabel “Overzicht
declarabele uren en uitgaven budgetsubsidie en overige financieringsbronnen verdeeld naar doelstelling”
af te leiden uit: (€ 678.331 - € 31.623) / (8.995,5 – 1.450).
Gelderse Natuur en Milieufederatie • Jaarverslag 2012 • 54 / 63
Verkort Financieel verslag
STICHTING GELDERSE NATUUR-. EN MIL1EUFEDERATIE
-
ARMIEM
BALANS PER 31 DECEMBER2012
in euro’s
ACTIVA
Vaste activa
31-12-2012
31-12-2011
Ref
Materiële vaste activa
Verbouwing
Inventaris
1
5.983
4.348
7.010
8.500
10.331
15.510
Vlottende activa
Vorderingen en overlopende activa
Overige vorderingen
Liquide middelen
Totaal
2
68.442
3
__________________________
81.374
68.442
81.374
467.272
433.492
546.045
530.376
Voor waarmerkingsdoeleinden
VWGNiJhof registeraccoufltants b.v.
08 MEI
ruimte voor paraat
~.!‘-
Gelderse Natuur en Milieufederatie -Jaarverslag 201255163
STICHTING GELDERSE NATUUR- EN MILIEUFEDERATIE
PASSIVA
Eigen vermogen
-
ARNIIEM
31-12-2012
€
31-12-2011
€
€
45
45
Ref
Stichtingskapitaal
Reserves en fondsen
Overige reserve
Continuïteitsreserve
4
363.211
362.767
Bestemmingsreserve
Reserve financiering activa
5
10-331
15.510
373.542
378.277
51.464
54.964
Voorzieningen
Overige voorzieningen
6
Kortiopende schulden
Crediteuren
Vooruitontvangen subsidies
enprojectbijdragen
Belastingen en premies sociale
Verzekeringen
Reservering vakantiegeld
Reservering vakantiedagen
Overige schulden
10.203
9.520
7
44.515
8.231
8
9
10
11
13.444
19.228
10.389
23.215
14.734
21.403
18.583
24.619
Totaal
120.994
97.090
546.045
530.376
Voor waarmerkingsdoeleinden
VWGNUhof registeraccountants bv.
08 MEI4
ruimte voor paraat
Gelderse Natuur en Milieufederatie Jaarverslag 201256163
STICHTING GELDERSE NATUUR- EN MILIEUFEDERATIE
-
ARNHE
•0 8 MEI *13
STAAT VAN BATEN EN LASTEN 2012
in euro’s
ruimte voor paraat
Werkelijk
2012
€
€
Baten
€
Begroot
2012
€
Werkelijk
2011
€
€
Ref
Subsidies van overheden
Budgetsubsidie Provincie
Gelderland
Pro] ectsubsidie Provincie
Gelderland
308.800
305.000
351.138
3.500
-
308.800
305.000
354.638
Baten uit gezamenlijke acties
(projecten)
Stichting de Natuur en Milieu
federaties
Terreinbeheerders
Specifieke projecten
Overige projecten
83191
72.170
28.309
98.373
78.100
74.200
29.400
133.800
68.413
90.929
53.293
127.530
282.143
315.500
340.165
Baten uit acties van derden (NPL)
120.000
120.000
120.000
Totaal
710.943
740.500
814.803
17.566
12.882
10.000
13.000
26.666
11.388
741.391
763.500
852.857
Overige baten
Rentebaten
12
13
Som der baten
Lasten
Besteed aan doelstellingen
Doelstelling A: GNtvIF voor een
mooi Gelderland
Doelstelling B: GNMF voor een
duurzaani Gelderland
Doelstelling C: samenwerken aan
het netwerk
Te transporteren
220.687
304.800
225.787
167.292
141.300
163.732
214.087
192.800
327.909
602.066
638.900
717.428
Gelderse Natuur en Milieufederatie Jaarverslag 2012 57 1 63
STICHTiNG GELDERSE NATUUR- EN MILIEUFEDERATIE
Werkelijk
2012
€
€
AItNTTEM
Begroot
2012
€
Werkelijk
2011
€
€
602.066
638.900
717.428
Kosten beheer en adntistratie
144.060
124.600
152.964
Som der lasten
746.126
763.500
870.391
Transport
€
Beheer en administratie
Saldo van baten en lasten
-t-
4.735
-1- 17.534
-1-
5.179
-1-
-1-
4.735
-1-
-1-
4.735
-1- 17.534
Resultaatbestemming:
Onttreklcing reserve fmancieririg activa
Toevoeging continuïteitsreserve
Onttrekking continuïteitsreserve
5.179
1
5.460
5.460
17.534
M~2oJ3
Voor paraat
j~. 1—’
Gelderse Natuur en Milieufederatie Jaarverslag 2012 58 163
STICHTING GELDERSE NATUUR- EN MTIJIEUFEDERATIE
-
ARNHEM
JAARREKENING
GRONDSLAGEN VOOR DE FINANCIELE VERSLAGGEViNG
08 ME14013
ruimte voor paraat
Algemeen
___________________________
De algemene grondslag voor de waardering van activa en passiva, alsmede voor de bepaling van het
resultaat, is de verkrijgings- of vervaardigingsprij s.
Voor zover niet anders vermeld, worden activa en passiva opgenomen tegen de geamortiseerde kostprijs.
De jaarrekening is opgesteld volgens de Richtlijn voor de jaarverslaggeving 650 “Fondsenwervende
instellingen”.
Grondslagen voor de waardering van activa en passiva
Materiële vaste activa
De materiële vaste activa worden gewaardeerd op aanschafwaarde, verminderd met lineair berekende
afschrijvingen, gebaseerd op de verwachte economische levensduur.
In het jaar van investeren wordt naar tij dsgelang afgeschreven.
Vorderingen
De vorderingen worden opgenomen tegen nominale waarde, voor zover noodzakelijk onder aftrek van
een voorziening voor het risico van oninbaarheid.
Liguide middelen
De liquide middelen staan, voor zover niet anders vermeld, ter vrije beschikking van de Stichting.
Eigen vermogen
Binnen het eigen vermogen wordt onderscheid gemaakt in vrij besteedbaar vermogen en vastgelegd
vermogen.
Vrij besteedbaar vermogen
Binnen het vrij besteedbaar vermogen is een continuïteitsreserve gevormd, bedoeld om de continuïteit
te waarborgen in geval van (tijdelijke) tegenvallende inkomsten.
Bestemmingsreserve
De bestemmingsreserve financiering activa betreft een deel van het eigen vermogen dat is aangewend
voor de financiering van materiële vaste activa.
Voorzieningen
De reservering pensioenpremies is gewaardeerd op nominale waarde. Jaarlijks zal, met ingang van 2012,
een vrijval van deze reservering worden gebruikt om verwachte stijging van pensioenpremie(s) te egaliseren.
Gelderse Natuur en Milieufederatie Jaarverslag 201259163
STICHTING GELDERSE NATUUR- EN MILIEUFEDERATIE
-
ARNHEM
Grondslagen voor de resultaatbepaling
Subsidies
Subsidies worden verantwoord voor zover met redelijke zekerheid kan worden vastgesteld dat ze
worden verkregen en voorzover ze aan het boekjaar kunnen worden toegerekend.
Aandeel in acties van derden
Deze inkomsten betreffen de door het “Fonds de Provinciale Milieufederaties” toegezegde jaarlijkse
bijdrage van de Nederlandse Postcodeloterij.
Baten uit eigen fondsenwerving
Onder de baten uit eigen fondsenwerving zijn de bijdragen van de aangesloten organisaties verantwoord
(contributies).
Uitvoeringskosten
Deze kosten bestaan uit niet direct toewijsbare kosten en worden procentueel verdeeld op basis van
de urenregistratie van het personeel.
Pensioenlasten
De Stichting heeft een toegezegde pensioenregeling, die in de jaarrekening wordt verwerkt alsof zij een
toegezegde bijdrageregeling is, waarbij derhalve niet alle risico’s verbonden aan deze pensioenregeling
tot uitdruldcing zijn gebracht in de in de balans opgenomen pensioenverplichting. Hierop geldt één
uitzondering: de pensioenlast die te maken heeft met reeds voorzienbare salarisstijging in het komend
jaar wordt als last aan het huidige boekjaar toegerekend.
Rentelasten en rentebaten
De rentelasten en rentebaten betreffen van derden ontvangen (te ontvangen) en aan derden betaalde
(te betalen) interest.
Voor waarmerkingscloelejnden
VWGNijhof registera countants b.v.
03 ME 013
L~mte
voor paraat
Gelderse Natuur en Milieufederatie Jaarverslag 201260163
STICHTING GELDERSE NATUUR- EN MJLIEUFEDERATIE
-
ARNHEM
Specificatie en verdeling uitvoeringskosten naar besteinming/beschikbaar voor doelstelling
Bestemming
Aankopenenverwervingen
(projeetkosten)
Publiciteit, communicatie en
professionahsermg
Personeelskosten
Huisvestingskosten
Kantoor-enalgemenekosten
Automatiseringskosten
Afschrijving en rente
Totaal
Doelstelling
Doelstelling
Doelstelling
Beheer &
Totaal
Begroot
Totaal
A
B
C
Administratie
2012
2012
2011
€
11.042
€
35.618
€
21.135
€
€
1.253
€
787
€
766
€
€
€
€
€
€
174.185 €
16.809 €
15.963 €
1.475 €
€
109.377 €
10.557 €
10.026 €
927 €
€
171.241 €
10.280 €
9.763 €
902 €
€
€
220.687
167.292
214.087
-
€
-
€
-
€
-
€
67.795
€
84.100
€
111.694
2.014
€
4.820
€
22.700
€
20.584
88.382
7.413
41.023
1.873
3.355
€
€
€
€
€
543.145
45.060
76.774
5.177
3.355
€
€
€
€
€
536.300
48.200
60.000
9.000
3,200
€
€
€
€
€
615.423
45.307
67.145
6.388
3.851
144.060
€
746.126
€
763.500
€
870.392
De kosten voor de doelstellingen bedragen in 2012: € 602.066,=. De kosten voor Beheer en Administratie bedragen € 144.060,=.
Ten opzichte van de totale kosten ad € 746.126,= bedraagt dit 19,3%.
De baten bedragen in totaal:
€
doelstelling A €290.679 (39,2 1%);
doelstelling B €215.261 (29,03%);
doelstelling C €235.451 (31,76%).
741.391
-
-
-
Totaal
€741.391
Gelderse Natuur en Milieufederatie Jaarverslag 201261163
Voor waarmerkingsdoeleinden
VWGNIjhof registeraccountants bv.
08MEI
wimte voor paraat
Meander 701
Posbus 60071
6800 JB Arnhem
CONTROLEVERKLARING VAN DE ONAFHANKELIJKE ACCOUNTANT
Aan: Stichting Oelderse Natuur- en Milieufederatie
vwg ii
0
re~;steraccountants bv.
Verklaring betreffende de jaarrekening
Wij hebben de in dit verslag opgenomen jaarrekening 2012 (pagina 55 tot en met 63) van Stich
ting Gelderse Natuur en Milieufederatie te Arnhem gecontroleerd. Deze jaarrekening bestaat uit
de balans per 31 december 2012 en de staat van baten en lasten over 2012 met de toelichting,
waarin zijn opgenomen een overzicht van de gehanteerde grondslagen voor financiële verslagge
ving en andere toelichtingen.
Verantwoordelijkheid van het bestuur
Het bestuur van de stichting is verantwoordelijk voor het opmaken van de jaarrekening die het
vermogen en het resultaat getrouw dient weer te geven, alsmede voor het opstellen van het jaar
verslag, beide in overeenstemming met de Richtlijn voor de jaarverslaggeving 650 “Fondsenwer
vende instellingen”. Het bestuur is tevens verantwoordelijk voor een zodanige interne beheersing
als het noodzakelijk acht om het opmaken van de jaarrekening mogelijk te maken zonder afwij
kingen van materieel belang als gevolg van fraude of fouten.
Verantwoordelijkheid van de accountant
Onze verantwoordelijkheid is het geven van een oordeel over de jaarrekening op basis van onze
controle. Wij hebben onze controle verricht in overeenstemming met Nederlands recht, waaron
der de Nederlandse controlestandaarden. Dit vereist dat wij voldoen aan de voor ons geldende
ethische voorschriften en dat wij onze controle zodanig plannen en uitvoeren dat een redelijke
mate van zekerheid wordt verkregen dat de jaarrekening geen afwijkingen van materieel belang
bevat.
Een controle omvat het uitvoeren van werkzaamheden ter verkrijging van controle-informatie
over de bedragen en de toelichtingen in de jaarrekening. De geselecteerde werkzaamheden zijn
afhankelijk van de door de accountant toegepaste oordeelsvonning, met inbegrip van het inschat
ten van de risico’s dat de jaarrekening een afwijking van materieel belang bevat als gevolg van
fraude of fouten.
Bij het maken van deze risico-inschattingen neemt de accountant de interne beheersing in aan
merking die relevant is voor het opmaken van de jaarrekening en voor het getrouwe beeld daar
van, gericht op het opzetten van controlewerkzaan±eden die passend zijn in de omstandigheden.
Deze risico-inschattingen hebben echter niet tot doel een oordeel tot uitdrukking te brengen over
de effectiviteit van de interne beheersing van de stichting. Een controle omvat tevens het evalue
ren van de geschiktheid van de gebruikte grondslagen voor financiële verslaggeving en van de
redelijkheid van de door het bestuur van de stichting gemaakte schattingen, alsmede een evaluatie
van het algehele beeld van de jaarrekening.
62 /63
vwgrnj lor
Wij zijn van mening dat de door ons verkregen controle-informatie voldoende en geschikt is om
een onderbouwing voor ons oordeel te bieden.
Oordeel betreffende de jaarrekening
Naar ons oordeel geeft de jaarrekening een getrouw beeld van de grootte en samenstelling van het
vermogen van Stichting Gelderse Natuur en Milieufederatie per 31 december 2012 en van het re
sultaat over 2012 in overeenstemming met overeenstemming met de Richtlijn voor de jaarverslag
geving 650 “Fondsenwervende instellingen”.
Verklaring betreffende overige bij ofkrachtens de door regelgevende instanties gestelde eisen
Wij melden dat het jaarverslag, voor zover wij dat kunnen beoordelen, verenigbaar is met de jaar
rekening.
Arnhem, 8mei2013
Voor waarrnerkingsdoeleinden
VWGNijhot registeraccountants bv.
08MEI
ruimte voor paraat
63 /63

Tierlantijn kerkstraat 70 9745ck Groningen Groningen KLBR//22

Jaarverslag 2013 POH-GGZ in het

Deelnemerslijst

Aan alle leden van RJV en PC de Bögelscamp. Hierbij nodigen wij

Agenda jaarvergadering 25-09-2014

EM Document - Duurzame landgoederen

B01_Brief Prov Gld_hernoeming Chef Kabinet

Jaarverslag 2013 - Natuur en Milieufederaties