Het onderzoeken van problemen met vermenigvuldigen

Het onderzoeken van problemen met
vermenigvuldigen en delen? Zo doe je
dat!
Mariska van der Vliet-de Keizer
10 december 2014
Doel van de bijeenkomst
Een direct inzetbaar document om het vermenigvuldigen
en delen op je eigen school te onderzoeken.
Benodigdheden voor het document
•
•
•
•
Zicht hebben op de leerlijnen vermenigvuldigen en
delen
Zicht hebben op de 4 hoofdlijnen van het proces van
het leren rekenen
Zicht hebben op mogelijke fouten
Zicht hebben op mogelijkheden tot remediëren
Leerlijn vermenigvuldigen
Oriëntatiefase
relatie leggen tussen herhaald optellen en de
vermenigvuldiging
-> groepjesmodel
-> rechthoekmodel
-> lijnmodel
Reconstructiefase
gebruik maken van handigheidjes als 1
meer/minder, verdubbelen/halveren
besef 3x9 ziet er anders uit dan 9x3
(tegelvloer/eierdoos)
Memoriseerfase
uit het hoofd leren
Uitbreidingsfase
inverse relatie, grote vermenigvuldigingen,
nulregel, contexten
Bron: Met sprongen vooruit
www.digilijnrekenen.nl
Leerlijn delen
Oriëntatiefase
start al in groep 1-2 en loopt door tot groep 4
- verdeelsituatie
- opdeelsituatie
Inverse-relatie met keersommen
Verkenning met rest
Oefenen met deelsommen
context als ondersteuning
Toepassen van geautomatiseerde kennis
Uitbreiden naar grotere deelsommen
aanleren gebruik happenschema
werken met staartdeling
Staartdeling
147 : 7 schrijf je als 7/147 \
Opdracht 1
Ken de Leerlijnen
Leg per jaar en per onderwerp neer wat kinderen aan het
eind van het jaar ongeveer moeten kunnen.
Vermenigvuldigen Delen
Groep 3
Groep 4
Groep 5
Grote lijn vermenigvuldigen
•
•
•
•
•
Groep 4: verkenning en tafels 1 tot en met 5 en 10
Groep 5: alle tafels aan bod geweest. Start met
tientallentafels, somtypen als 6x12=.
Groep 6: somtypen als 5x900=, 10x€18
Groep 7: vermenigvuldigen met factor 10/100/1.000
en cijferend vermenigvuldigen (ook met
geldbedragen)
Groep 8: (cijferend) vermenigvuldigen met
kommagetallen
Grote lijn delen
•
•
•
•
•
Groep 4: voorbereiden delen
Groep 5: verkennen deelsituaties, intro deelteken,
samenhang met keersommen, intro delen met rest
Groep 6: delingen als 320:4=; 3200:4, delen met rest
(120:14=)
Groep 7: delen van geldbedragen, intro herhaald
aftrekken
Groep 8: doordelen achter de komma, delen van
kommagetallen
Hoofdlijnen leren rekenen
•
•
•
•
Begripsvorming
Ontwikkelen van oplossingsprocedures
Vlot leren rekenen
Flexibel toepassen
Stappen in het onderzoek
Vanuit de ERWD-scholing diagnostiek wordt gezegd:
Starten met vlot leren rekenen
Alles goed en vlot? => begripsvorming
Gaat dit niet goed?
procedure-ontwikkeling => begripsvorming
Daarnaast altijd het flexibel toepassen met Cito-opgaven.
Vlot leren rekenen
Om zicht te krijgen op het vlot kunnen
uitrekenen van keer- en deelsommen
gebruik je tempotoetsen:
•
TempoTest Automatiseren (TTA)
•
Tempo Toets Rekenen (TTR)
•
Tempotoetsen uit methode/Maatwerk
Gebruik afnames als meetmomenten om je
plan van aanpak te evalueren.
Begripsvorming vermenigvuldigen/delen
Wat betekent een eenvoudige keersom, zoals 2x3?
Wat betekent een eenvoudige deelsom, zoals 9:3?
•
•
•
•
•
Verwoorden
Verhaaltje erbij bedenken
Neerleggen met blokjes
Tekenen
Weergeven op een lege getallenlijn
Besef sprake van herhaald optellen bij vermenigvuldigen
En herhaald aftrekken bij delen.
Begrip van de rekentaal
Vertaalcirkel
Opdracht 2
Geef voorbeelden rondom begripsvorming
Sommen 2x3= en 9:3=
•
•
•
•
•
Verwoorden
Verhaaltje
Neerleggen met blokjes
Tekenen
Weergeven op de lege getallenlijn
Natuurlijk ook …
Relatie tussen vermenigvuldigen en delen doorzien.
Ga na of het kind kan verwoorden hoe deze bewerkingen
met elkaar samenhangen.
Kan het kind dat laten zien met materiaal?
Kan het kind tekenen op een lege getallenlijn?

Niet alleen het trucje weten
(Bij delen zoek je het antwoord in de tafel)
Ontwikkelen van oplossingsprocedures
Vermenigvuldigen
Opdracht 3
Noteer in tweetallen antwoorden op de volgende vragen:
•
Welke somtypen ga je zeker na?
•
Waar let je op?
Somtypen die je zeker moet nagaan
•
•
•
•
•
•
Tafelsommen tot 10
Keersommen als 12x4 en 6x18
Keersommen als 106x4 en 8x212
Keersommen als 232x165
Keersommen als 6x0 en 0x6
Keersommen met x10/100/1.000
Ontwikkelen van oplossingsprocedures
Delen
Opdracht 4
Noteer in tweetallen antwoorden op de volgende vragen:
•
Welke somtypen ga je zeker na?
•
Waar let je op?
Somtypen die je zeker moet nagaan
•
•
•
•
Deelsommen in de tafels tot 10
Deelsommen met rest als 23:4
Deelsommen boven de tafels als 65:5=
Grotere deelsommen (met rest) als 543:24
Waar let je op in het algemeen?
•
•
•
•
•
•
•
•
Gebruikt het kind zijn/haar vingers?
Hoe is het tempo?
Maakt het kind fouten?
Corrigeert het kind zichzelf?
Begrijpt het kind de opdracht?
Moet de opdracht worden herhaald?
Hoe is het gedrag van het kind: gespannen, angstig,
lacherig, vermijdend?
Hoe is de motivatie?
Waar let je op gericht op vermenigvuldigen
en delen?
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
Kan het kind starten met de opdracht?
Telt het kind in enen of in sprongen?
Kan het kind in sprongen tellen?
Past het kind strategieën als halveren/verdubbelen,
cijferend vermenigvuldigen toe?
Kent het kind het happenschema?
Gebruikt het de staartdeling?
Weet het kind wat de uitkomst betekent?
Start het kind vooraan met het opnoemen van de tafel?
Verwart het kind vermenigvuldigen en delen?
Gebruikt het kind materiaal? Hoe dan?
Opdracht 5
Voorbeelden van fouten
Ga bij de verschillende fouten na wat er precies misgaat.
Voorbeelden
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
5x2= 00000x00
13x2=16
6x18= “6x10=60, 6x8= weet ik niet”
12x0=12
12x35=10x30 en 2x5
14x15=29
106x4=124
6:2= “Je hebt 6 blokjes en je doet er 2 weg”
11:2= “Dit kan niet!
2x5=10 dus 1 rest 5
Hapmethode
Staartdeling
147 : 7 schrijf je als 7/147 \
Flexibel toepassen
Selectie maken van toepassingsopgaven
vanuit Cito-opgaven passend bij niveau van
het kind.
Gebruik daarbij de tabel waarin
aangegeven staat op welk niveau de
opdracht gericht is.
In welke fase ontstaan problemen?
•
•
•
Kan kind komen tot bijbehorende som?
Kan het kind de som uitrekenen?
Is er sprake van reflectie?
Wat je moet weten na je onderzoek
1.
2.
3.
4.
Inzicht
Inzicht
Inzicht
Inzicht
in
in
in
in
de mate van begrip
de mate van automatiseren
het gebruik van procedures
het omgaan met toepassingsopgaven
Remediëren
Om goed te kunnen remediëren moet je weten waar het
probleem zit. Dus voordat je iets gaat doen, vindt er eerst
gericht onderzoek plaats. Gebruik geen standaardbehandelingsplannen als je niet weet waar het probleem zit.
Afstemming!!!
Remediëring begripsvorming
Meest essentiële onderdeel! Niet vergeten/overslaan!




Opnieuw laten doen/ervaren met materiaal
(denk aan eerdere opdracht)
Terug naar begin van de leerlijn
Laten werken met vertaalcirkel
Inzetten materialen Met sprongen vooruit
Voorwaardelijk voor ontwikkeling procedures, vlot leren
rekenen en flexibel toepassen.
Remediëring Procedure-ontwikkeling
•
•
•
•
•
•
•
Inoefenen van strategieën
Besteed veel aandacht aan het goed inoefenen van
strategieën
Laat tussenantwoorden noteren
Laat het kladpapier inleveren, zodat je kunt zien wat
er mis gaat of juist goed
Maak met het kind een eigen strategieënschriftje
Blijf bij je methode en bied alleen de basisstrategieën
aan
Gebruik Maatwerk of blokboeken als je extra
inoefenmateriaal nodig hebt.
Samenhang tussen tafels
Remediëring vlot leren rekenen
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
Tafelposter
Sommen met de bal (Met sprongen vooruit)
Flitskaartjes (Rekensprint, Vlot)
Tafelliedjes
Bakjesmethode (rood-oranje-groen)
Tafelarmband
Met 2 dobbelstenen gooien
Tafelbingo, tafeldomino, etc.
www.rekentuin.nl
www.rekenblobs.nl
www.lereniseenmakkie.nl
www.sommenfabriek.nl
Zorg voor intensieve oefening van minimaal 3 keer per
week gedurende max. 10 minuten.
Bied de tafels één voor één aan. Maximaal 3 weken per
tafel. Ga dan door met de volgende.
Blijf de tafels die het kind beheerst tot eind groep 8
herhalen. Anders zakt de kennis weg.
Geef het kind een tafelkaart als het kind belemmerd wordt
in zijn/haar rekenontwikkeling. Plak de sommen die het
kind kent af.
Remediëring flexibel toepassen
•
•
•
Te
•
•
•
•
•
Vast stappenplan
Verwoorden
Actief achteraf controleren/reflecteren
gebruiken materialen:
Kwint
Nieuwsrekenen (CED-groep)
Blokboek redactiesommen
Slim oefenen met leessommen (Sietse Kuipers)
Verhaaltjessommen Ajodakt
Tenslotte…..
Het draait om
een goede afstemming
en een excellente instructie!
[email protected]