1
K w a l i t e i t
j a a r v e r s l a g
2 0 1 3
s t r u k t o n
2
Strukton Jaarverslag 2013
1
K w a l i t e i t
j a a r v e r s l a g
2 0 1 3
2
Jaarverslag 2013
Dit jaarverslag verschijnt in gedrukte en in digitale vorm.
De pdf is te downloaden via www.strukton.nl/jaarverslag en is eveneens in het Engels beschikbaar.
Strukton publiceert bovendien een publieksverslag met daarin de belangrijkste ontwikkelingen
van 2013. Als u niet op onze verzendlijst staat, kunt u via internet het publieksverslag inzien of een
gedrukt exemplaar aanvragen via het bestelformulier.
Strukton Groep nv
Westkanaaldijk 2, Utrecht
Postbus 1025, 3600 BA Maarssen
Nederland
Telefoon +31 (0)30 248 69 11
E-mail: [email protected]
www.strukton.nl
Ingeschreven in het Handelsregister van de Kamer van Koophandel te Utrecht
onder nummer 30004006.
Inhoudsopgave
Strukton Jaarverslag 2013
Bericht van de directie
4
Profiel8
Infographic ‘De wereld van Strukton’
10
Overzicht bedrijfsonderdelen van Strukton
12
Samenstelling bestuur
13
Kengetallen14
De specialismen van Strukton
16
Financiële resultaten
18
Maatschappelijk verantwoord ondernemen
24
Railsystemen30
Civiele infrastructuur
38
Techniek en gebouwen
44
Internationale infrastructuur en railsystemen
50
Corporate governance
54
Risicobeheersing56
Jaarrekening61
Controleverklaring148
Namen en adressen
150
Verklarende woordenlijst
156
Bijlage 1: Totstandkoming van het jaarverslag
158
Bijlage 2: GRI
159
Colofon166
3
Bericht van de directie
4
Strukton ontwikkelt zich meer en meer in de richting van een technologiebedrijf. De nadruk ligt op
innovatie, inzicht en kennis van technologie. Er is veel geïnvesteerd in de kwaliteit van het bedrijf,
zowel op organisatorisch vlak als op het gebied van producten en diensten.
Resultaat en omzet
Het resultaat over 2013 is eur 15,9 miljoen negatief. Dit komt met name door het pps-project a15
Maasvlakte-Vaanplein, reorganisatiekosten, de afwikkeling van geschillen en verliezen op enkele
bouwprojecten. Veel bedrijfsonderdelen en projecten laten echter goede resultaten zien, zowel
inhoudelijk als financieel. De omzet is met ongeveer eur 1,6 miljard historisch hoog.
Strategie
De kracht van Strukton is innoveren vanuit inzicht en vanuit kennis van technologie. In de nabije
toekomst zal Strukton zich nog meer ontwikkelen in de richting van een technologiebedrijf. Daar
ziet Strukton veel groeikansen voor de organisatie, omdat in technologie het onderscheidend
vermogen van het bedrijf ligt.
Parallel aan deze ontwikkeling heeft Strukton in 2013 fors geïnvesteerd in kwaliteit. In de hele
organisatie zijn processen geoptimaliseerd, afdelingen heringericht en producten verbeterd.
Dankzij deze aanpassingen staat Strukton niet alleen gesteld voor de toekomst, maar is de organisatie nog meer een gelijkwaardige gesprekspartner voor opdrachtgevers geworden. De mentaliteit in het bedrijf verschuift van een traditioneel reagerende houding naar een toekomstgerichte,
professionele en proactieve opstelling.
Een goed voorbeeld daarvan is het initiatief dat Strukton in 2013 heeft genomen voor een discussie over de aanbestedingsmethode van de onderhoudsgebieden van ProRail. In de gesprekken
werken Strukton en andere spooronderhoudsbedrijven met ProRail aan een eenduidige definitie
van prestaties van spooronderhoudsbedrijven. Daarnaast willen de partijen afspraken maken over
een beter inzicht in de status van het spoor en de railinfra-elementen. Het uiteindelijke doel is een
robuust, veilig en beschikbaar spoorsysteem voor een redelijke prijs.
Strukton staat voor eerlijk, oprecht en integer ondernemen, in binnen- en buitenland, in alle lagen
van de onderneming. Dat betekent de kwaliteit leveren die opdrachtgevers verwachten, afspraken
nakomen, transparant zijn over de dienstverlening en gemaakte fouten erkennen en oplossen.
Dat is wat Strukton betreft professioneel en kwalitatief goed zakendoen.
Markten en bedrijfsonderdelen
■
Railsystemen
Strukton Rail heeft in 2013 goed gepresteerd. Vooral in Zweden en Denemarken heeft Strukton
Rail zeer goede resultaten gerealiseerd, met Italië en België in hun kielzog. De aankoop van
Balfour Beatty Rail Scandinavia maakt Strukton Rail in Zweden en Denemarken zeer solide. Ook
de aandelenuitbreiding van het Italiaanse CLF van veertig naar zestig procent geeft Strukton Rail
beslissende zeggenschap over de onderneming. Bovendien biedt die positie een goed uitgangspunt voor werkzaamheden in Algerije. Hoewel de omzet van Strukton Rail in Nederland iets
terugliep, behoudt de organisatie zijn sterke positie als marktleider. De organisatiestructuur in
Nederland is aangepast. De opdracht vanuit Sao Pãulo voor Strukton Rolling Stock is een mooie
opsteker. Voor 25 voertuigen van de nieuwe monoraillijn in deze Braziliaanse stad zal Strukton
Rolling Stock ultralichtgewicht tractieomvormers, boordnetomzetters en batterijladers leveren.
Strukton Jaarverslag 2013
■
Civiele infrastructuur
Strukton Civiel heeft in 2013 een zeer forse omzet gerealiseerd, maar de resultaten blijven achter.
Dat is vooral te wijten aan het project A15 Maasvlakte-Vaanplein, het grootste pps-project dat ooit
door Rijkswaterstaat is aanbesteed. Het project is technisch zeer hoogstaand, maar valt financieel
tegen. Door een zeer ingewikkelde stakeholdersproblematiek moet het consortium rekening houden met de wensen en eisen van diverse stakeholders die geen contractpartij zijn. In de praktijk
leidt dit tot langere doorlooptijd van het project. Het consortium overlegt al enige tijd met Rijkswaterstaat over deze problematiek. Bij het opmaken van de jaarrekening 2013 is er nog onvoldoende zicht op afronding van deze discussie. Besloten is om een prudente positie in te nemen ten
aanzien van het resultaat van dit project ultimo 2013. Dit betekent dat er ten laste van het resultaat
2013 een voorziening is genomen van eur 35,2 miljoen.
De resultaten van de specialismen van Strukton Civiel zijn wisselend, met funderingstechnieken
en afzinktechnieken als positieve uitschieters.
■
Techniek en gebouwen
In 2013 heeft de directie besloten Strukton Worksphere en Strukton Bouw samen te voegen.
Strukton ziet de samenvoeging als een kans om zich een specialistische positie in de markt toe te
eigenen. De samenvoeging is in 2013 voorbereid en is per 1 januari 2014 een feit. Onder de naam
Strukton Worksphere brengt Strukton zijn integrale kennis en ervaring in op het gebied van installatietechniek en bouw. Dat doet Strukton naast de utiliteitsmarkt steeds meer binnen specialistische marktsegmenten zoals datacenters, industrie, zorg en alle voorzieningen rondom mobiliteitsknooppunten en vervoer, waaronder verkeerstechnische en tunneltechnische installaties.
■
Internationale infrastructuur en railsystemen
Strukton is al jarenlang actief buiten Nederland, zowel in Europa als daarbuiten. Buitenlandse
opdrachten maken een steeds groter deel uit van de orderportefeuille en omzet.
In 2013 heeft Strukton het besluit genomen om meer nadruk te leggen op de internationale
ambities buiten Europa. Daarom is per 1 januari 2014 Strukton International opgericht, dat zich
op projectbasis zal richten op internationale infrastructuur en railsystemen. Met name in het
Midden-Oosten, Indonesië en Zuid-Amerika ziet Strukton kansen om opdrachten te verwerven
voor vervoersystemen in drukbevolkte gebieden. Ook liggen er kansen voor het ontsluiten van
mijn- en havengebieden en voor transport van energie. Strukton International zal ook uitvoering
geven aan het in 2013 verworven project in Riyadh. Strukton werkt als lid van het consortium FAST
mee aan de aanleg van het nieuwe metrostelsel in de Saoedische hoofdstad. In 2013 zijn de voorbereidende werkzaamheden van dit prestigieuze project gestart en in april 2014 gaf de emir het
officiële signaal voor het begin van de uitvoering.
Het project in Riyadh is een goed voorbeeld van het soort werkzaamheden waarmee Strukton zich
onderscheidt op internationaal vlak.
■
Strukton Integrale Projecten
Binnen de markten railsystemen, civiele infrastructuur, techniek en gebouwen en internationale
infrastructuur & railsystemen, als ook marktoverstijgend, werkt Strukton Integrale Projecten aan
pps-concessieprojecten, nieuwe concepten, financieringsoplossingen, contractvorming en
management van tenderprocessen. Met ervaring en expertise ondersteunt dit Struktononderdeel
de andere divisies.
5
6
Bericht van de directie
Duurzaam ondernemen
Voor Strukton is het vanzelfsprekend dat duurzaam ondernemen verankerd zit in de bedrijfsvoering. Een professionele aanpak, met de drie pijlers people, planet en profit als basis, is daarvoor
essentieel. Denken in levensduur is de kern van de visie van Strukton op duurzaamheid. De organisatie voelt zich verantwoordelijk om de aarde goed achter te laten voor volgende generaties. Een
vermindering van de CO2-uitstoot is daarom noodzakelijk. Daarnaast richten we ons steeds meer
op hergebruik en recycling van materialen en grondstoffen, zoals asfalt en beton. Ook veiligheid
– van werknemers en eindgebruikers – hoort bij duurzaam ondernemen. Het blijft noodzakelijk de
medewerkers telkens weer bewust te maken van de risico’s.
Vooruitblik
Strukton kijkt met vertrouwen en optimisme naar de toekomst. Er zijn tekenen van economisch
herstel, al moeten al te hoge verwachtingen worden getemperd. Het is belangrijk om te investeren
in kennis, juist in moeilijke tijden. In 2013 heeft Strukton vervolg gegeven aan de plannen voor
een technologiecentrum in Twente. In dit technologiecentrum gaat Strukton onderzoek doen op
vier gebieden: aandrijfsystemen voor treinen en auto’s, sensortechnologie, beheer op afstand en
materiaalkunde.
Tot slot een woord van dank aan mijn medewerkers. Ik wil hen mijn complimenten maken, omdat
zij zich met zo veel passie blijven inzetten voor het bedrijf, ook als het economisch niet voor de
wind gaat. Zij blijven innoveren, zoeken naar de beste oplossingen en brengen werken vol overgave tot een goed einde om de klant de beste kwaliteit te bieden. Ik ben er trots op dat zij deel
uitmaken van Strukton.
Utrecht, 25 juni 2014
Gerard Sanderink
Directievoorzitter
Techniek in de tunnel bij Spoorzone Delft
Strukton Jaarverslag 2013
7
Profiel
8
Strukton biedt opdrachtgevers integrale oplossingen waarbij de inzet van technologische
vernieuwingen en samenwerking met de klant het verschil maken. De kwaliteit van infrastructuur,
treinsystemen en gebouwen staat daarbij voorop. Het doel is de eindgebruiker comfortabel en
veilig te laten reizen en verblijven.
Strukton is actief in drie markten:
■
Railsystemen: railinfrastructuur, treinsystemen en energiesystemen (Strukton Rail)
■
Civiele infrastructuur: civiele infra, met name daar waar kunstwerken of bijzondere omstandig­
■
heden specialistische kennis vereisen (Strukton Civiel)
Techniek en gebouwen: omgevingen en gebouwen waar techniek en bouw een cruciale rol
spelen voor de continuïteit. Van ontwerp en realisatie tot en met onderhoud en beheer
(Strukton Worksphere)
Binnen elk van deze markten als ook marktoverstijgend werkt Strukton Integrale Projecten
aan pps-concessieprojecten, nieuwe concepten, financieringsoplossingen, contractvorming
en management van tenderprocessen.
Buiten Europa richt Strukton International zich op projectbasis op internationale infrastructuur en
railsystemen: vervoersystemen in drukbevolkte gebieden, ontsluiten van mijn- en havengebieden
en transport van energie.
Visie
Strukton denkt vanuit de functionaliteit en levensduur van infrastructurele werken en gebouwen.
Eerlijk, oprecht en integer ondernemen, in binnen- en buitenland, in alle lagen van de onderneming; dat is waar Strukton voor staat. In Nederland vragen spoor- en weginfrastructuur om
goede beschikbaarheid en capaciteitsuitbreiding, dat laatste voor spoor overigens nog op beperkte
schaal. Tevens brengt Strukton zijn integrale kennis en ervaring in op het gebied van techniek en
bouw­kunde. Dat doet Strukton naast de utiliteitsmarkt steeds meer binnen specialistische marktsegmenten zoals datacenters, industrie, zorg en alle voorzieningen rondom mobiliteitsknoop­
punten en vervoer.
In de Europese markt is Strukton een grote speler die bijdraagt aan veilig, aantrekkelijk en betaalbaar spoorvervoer. Daarbuiten – onder andere in het Midden-Oosten, Australië, Indonesië en
Zuid-Amerika – zet Strukton zijn technologische kennis in voor de aanleg van vervoersystemen en
transport van energie. Daarnaast helpt Strukton wereldwijd opdrachtgevers verder met specialistische oplossingen voor het trein- en wegverkeer, zoals tractiesystemen, afzinktunnels en tunneltechnische instal­laties.
Strategie
De kracht van Strukton is innoveren vanuit inzicht en kennis van technologie. Strukton combineert een integrale aanpak met de inzet van innovatieve technologieën. Voor opdrachtgevers moet
duidelijk zijn dat ze op Strukton kunnen bouwen, een goede prijs-kwaliteitverhouding krijgen en
trendsettende oplossingen mogen verwachten. De focus van Strukton ligt op mobiliteit,
OV-knooppunten en doorgaande exploitatie.
Strukton Jaarverslag 2013
Mentaliteit
Medewerkers van Strukton zijn vakinhoudelijk goed onderlegd, hebben brede management­
competenties en nemen zelf telkens weer initiatieven om met innovatieve oplossingen te komen.
Ze bekijken een vraag vanuit het perspectief van de opdrachtgever en stellen vervolgens nieuwe
en duurzame concepten en oplossingen voor. De medewerkers werken vol overgave aan hun
projecten en tonen betrokkenheid en passie.
MVO-beleid
Strukton onderneemt maatschappelijk verantwoord en heeft hierin een voortrekkersrol binnen
de sector. Hoog in het vaandel staat de veiligheid van infrastructuur. Strukton is de discussie
aangegaan over de aanbestedingsmethode van de onderhoudsgebieden van ProRail, juist omdat de veiligheid van het spoor in het geding zou kunnen komen als het onderhoud niet op een
goede manier wordt uitbesteed. Ook voor wegverkeer en bij technische installaties en gebouwen
dringt Strukton aan op kwaliteit, door zorg te dragen voor veilige ontwerpen en veilige producten.
Daarnaast draagt Strukton actief bij aan het terugdringen van CO2-uitstoot, bijvoorbeeld door
het gebruik van groene stroom van Nederlandse bodem en een duurzaam mobiliteitsbeleid. Ook
beschikt Strukton over inmiddels beproefde technieken om klanten te helpen energiebesparing
in gebouwen te realiseren. Zo verkleint Strukton niet alleen zijn eigen CO2-uitstoot, maar ook die
van derden. Daarnaast richten we ons steeds meer op hergebruik en recycling van materialen en
grondstoffen, zoals asfalt en beton.
Bedrijfsopbrengsten 2013
Strukton realiseerde in 2013 met 6.662 medewerkers een omzet van eur 1.583,1 miljoen. Een
steeds groter deel van de omzet komt van buiten Nederland: voor werk aan rail- en treinsystemen
is dat nu al meer dan de helft en in het marktgebied civiele infrastructuur groeit Strukton naar een
soortgelijke verhouding toe.
■
Railsystemen ■
Civiele infrastructuur ■
Techniek en gebouwen ■
Strukton en zijn markten
eur 645,8 miljoen
eur 562,9 miljoen
eur 374,4 miljoen
Meer informatie over:
■
■
■
■
www.strukton.nl
Financiële gang van zaken en jaarrekening
www.strukton.nl/jaarverslag
Risicomanagement en Corporate Governance www.strukton.nl (zie ‘Financiën en governance’)
MVO-beleid van Strukton
www.strukton.nl/mvo
Strukton als werkgever
www.werkenbijstrukton.nl
9
10
Railsystemen
De wereld
van Strukton
Railsystemen
Strukton ontwikkelt, bouwt, installeert
en onderhoudt spoorsystemen en
maakt deze optimaal beschikbaar,
betrouwbaar, veilig en meetbaar.
Onderhoud, vernieuwing en nieuwbouw van rail(systemen): heavy rail
en light rail
Machines: moderne werktreinen voor
nieuwbouw, vernieuwing en onderhoud
van spoorsystemen
Spoorbeveiliging: implementeren
van beveiligingssystemen in
treinen en op het spoor
Data-acquisitie en -management: verzamelen en
analyseren van gegevens over de conditie van (rail)systemen en het vertalen van de data in een onderhoudsconcept
Treinsystemen: technologische oplossingen
voor elektrische treinsystemen zoals aandrijfsystemen,
boordnetomvormers en voertuigbesturingssystemen
Civiele infrastructuur
Strukton ontwikkelt, bouwt en beheert infrastructurele
projecten, waarbij technische grenzen worden verlegd en
vindingrijkheid het verschil maakt.
Kunstwerken: bruggen, tunnels en
viaducten in wegennet en spoorwegennet
Wegenbouw: hoogwaardige asfaltering, betonwegen,
straatwerk, riolering, grondwerk, onderhoud en steenzetten van oevers
Ontwerp, realisatie, onderhoud en beheer van infrastructurele projecten:
'regisseur' van omvangrijke en complexe infrastructurele projecten met lange doorlooptijden
Ondergronds bouwen: boren van tunnels, afzinken van tunnelelementen
en aanleggen van parkeergarages
Civiele infrastructuur
Strukton Jaarverslag 2013
Techniek en gebouwen
Techniek en gebouwen
Voor deze markt neemt Strukton de hele zorg voor
gebouwen op zich, door verantwoordelijkheid te nemen
voor het ontwerp, de realisatie en het beheer en onderhoud.
Exploitatie: integrale
facilitaire dienstverlening en beheer
Beheer en onderhoud: bouwkundig,
installatietechnisch en energie
Realisatie: nieuwbouw en renovatie van gebouwen en technische installaties,
waaronder verduurzaming van vastgoed via innovatieve contractvormen
Projectontwikkeling en herontwikkeling: het creëren van mogelijkheden om te wonen,
te werken, gezond te zijn, te leren. Kortom: om de kwaliteit van leven te verbeteren
11
Overzicht bedrijfsonderdelen van Strukton
12
Strukton Rail
■
Strukton Rail:
■
Nederland, Duitsland, België, Zweden,
Denenmarken, Italië (60% belang in CLF),
Frankrijk (via Eurailscout)
Strukton Rail Equipment
Strukton Rolling Stock
Strukton Systems
Eurailscout
■
■
■
Strukton Worksphere
■
Exploitatie
■
Projecten
■
Services (regio’s Noord-West,
■
Strukton Projectontwikkeling
Zuid-West, Zuid, Noord-Oost, Midden)
Strukton Civiel
Strukton Integrale Projecten
■
Afvalbank Nederland
■
PPS Projecten
■
Colijn
■
PPS Assets
■
DMI
■
Geocon
■
Grondbank Nederland
■
Molhoek
■
Ooms Civiel
■
OTN
■
Rasenberg Wegenbouw
■
Reef Infra
■
Strukton Asset Management Civiel
■
Strukton Civiel Projecten
■
Strukton Immersion Projects
■
Strukton Infratechnieken
■
Strukton Milieutechniek
■
Strukton Prefab Beton
■
Strukton Sustainable Energy
■
Strukton Verkeerstechnieken
■
Tensa
■
Terracon
■
Tubex
■
Van Rens mobiliteit
Strukton International
Samenstelling bestuur
13
Directievoorzitter
Gerard Sanderink
Gerard Sanderink
Jos Hegeman
Erik Hermsen
Groepsdirectie
Gerard Sanderink, Strukton Groep
Jos Hegeman, Strukton Civiel en Strukton International
Erik Hermsen, Strukton Integrale Projecten
Aike Schoots, Strukton Rail
Management markten
■
Railsystemen
Aike Schoots
Diederik Schonebaum
Pieter Pijper
Hijlke Huijzer
■
Civiele infrastructuur
Jos Hegeman
Frank Bekooij
■
Techniek en gebouwen
Geert Hoek
Ad Balm
Evert Lemmen
Johan Winnubst
■
Internationale infrastructuur en railsystemen
Jos Hegeman
Frank Bekooij
Bert Hoekstra
Diederik Schonebaum
Samenstelling
Centrale Ondernemingsraad (COR)
Henk van der Meijden
Wim Buist
Rinus Trip
Harold Wijgers
Jan Britsia
Piet Molendijk
Jeroen Schrader
Menco Wierda
Aike Schoots
Kengetallen (bedragen in miljoenen euro’s)
14
20132012**2011
(herzien)*
2010
**
2009
**
Bedrijfsopbrengsten
1.583,0 1.315,5 1.318,0 1.437,5 1.368,2
Operationeel resultaat (EBITDA)
21,7 39,7 55,3 57,6 37,0
Bedrijfsresultaat (EBIT)
(10,4) 16,3 24,1 (6,4)
8,8
Nettoresultaat
(15,9)
18,2 14,4 (15,5)
0,8
Kasstroom
• Operationeel
> Regulier 53,9 > Pps-projecten
• Investeringen
(18,0)
(10,6)
38,5 56,9
(17,3)
(1,3)
(29,1)
(76,3)
(70,5)
( 38,4)
(33,8)
13,0 (5,8)
(25,6)
• Financieringen
> Regulier 8,2 (9,1)
(9,2)
(9,4)
(4,3)
> Pps-projecten
5,7 -
28,5 62,7 72,5
- (0,1)
-
9,6 29,0
• Koersverschil
Totale kasstroom
- 12,1 - (62,1)
(7,4)
Investeringen materiële vaste activa
19,8 19,4 19,7 16,7 18,3
Afschrijving / waardevermindering op vaste activa
31,9 23,3 27,4 64,0 28,2
Balanstotaal
1.052,6
782,3 803,5 968,2 945,3
Totaal eigen vermogen
190,6
204,2 186,8 166,7 172,2
Geïnvesteerd vermogen
229,4 175,0 249,4 365,7 347,2
Netto kas (schuld)
(38,8) 29,1
(62,6)
(198,9)
(174,9)
Solvabiliteit (%)
18,1 26,1 23,2 17,2 18,2
Nettoresultaat in % gemiddeld eigen vermogen
(8,1)
9,3 8,1 (9,1)
0,5
Nettoresultaat in % van de bedrijfsopbrengsten
(1,0)
1,3 1,1 (1,1)
0,1
Orderportefeuille ultimo
3.012,9 1.946,0 1.985,0 2.065,0 * Cijfers 2012: herzien als gevolg van de stelselwijzigingen in de jaarverslaggevingsregels op het gebied van Personeelsbeloningen (IAS 19R)
en Gezamenlijke overeenkomsten (IFRS 11).
* * Cijfers 2009 - 2011: niet herzien als gevolg van de stelselwijzigingen in de jaarverslaggevingsregels.
1.858,0
Strukton Jaarverslag 2013
**2011
2013
2012
(herzien)*
2010
**
15
2009
**
Niet-financiële indicatoren
Gemiddeld aantal fte’s * * *
6.201
5.758 5.906 6.159 6.232
Ziekteverzuim (%)
3,5
4,4
4,6 5,4 5,4
Ongevallenfrequentie (IF-index)
7,8
7,0
7,5 8,4 8,7
Gemiddelde verzuimduur
21
18,0
29 25 21
Ongevallencijfer
8,1
9,3
10,3 15,1 12,6
Frequentiecijfer
0,5 0,5 0,6 0,8 0,7
Uitgaven managementdevelopment en opleidingen
7,4
8,0
6,9 8,7 8,7
Medewerkers beoordeeld (%)
97,7
98,0
95,2 92,6 88,0
CO2-uitstoot (in tonnen) * * * *
57.393
58.983 63.374 70.144
66.067
Afval in tonnen * * * * *
77.579
18.822---
* * * Voor het gemiddeld aantal fte’s is gekeken naar het hele bedrijf. De andere getallen hebben alleen betrekking op de 5.173 fte’s in Nederland.
* * * * In afwijking van de financiële rapportage zijn de CO2-cijfers vanaf basisjaar 2009 tot en met 2012 met terugwerkende kracht aangepast in
verband met de overname van Rasenberg en Ooms Civiel. Dit is conform het Green House Gas protocol.
De toename van de uitstoot van 2009 tot en met 2012 ten opzichte van eerdere jaarverslagen is veroorzaakt door de verwerving van nieuwe
bedrijfsonderdelen.
De absolute CO2-uitstoot is afgenomen en de reductiedoelstelling van 2% gerelateerd aan de bedrijfsopbrengsten is ruimschoots gehaald.
De emissie bevat scope 1 en 2, plus een deel van scope 3, namelijk woon-werkverkeer en vliegreizen.
* * * * * De hoeveelheid afval fluctueert sterk per jaar, omdat de aard van de werkzaamheden op projecten per jaar sterk verschilt.
Daarnaast verzorgt Strukton voor steeds meer projecten het afvalmanagement zelf, waardoor er meer afval wordt geregistreerd.
De specialismen van Strukton
16
Railsystemen
Civiele infrastructuur
www.struktonrail.nl
www.struktonciviel.nl
Kernactiviteiten
■
Onderhoud, vernieuwing en
■
Kernactiviteiten
■
Ontwerp, realisatie, onderhoud
High-output spoormachines
■
Kunstwerken
■
Seinwezen
■
Wegenbouw
■
Data-acquisitie en -management
■
Ondergronds bouwen
■
Treinsystemen
■
Milieu en groene energie
■
Tractiesystemen
■
Afzinken en onderwatertechnieken
■
Energiesystemen
■
Versterken van bruggen
■
Meettreinen
■
Fundatietechnieken
■
Assetmanagement
■
Assetmanagement, tunneltechnische
nieuwbouw van rail(systemen)
en beheer van infrastructurele projecten
Specialismen
Markten
■
Railinfrabeheer
■
Vervoer
■
Industrie
■
Materieel
(primair in West-Europa)
(gemeentelijk, regionaal, landelijk)
Specialismen
■
■
■
■
■
installaties en verkeersmanagement
Verkeerstechniek
Bitumen
Prefab
Milieutechniek
Grond- en afvalstoffen
Markten
■
Wegbeheer
■
Industrie (opslag, nutsvoorzieningen,
■
afvalverwerking en waterbehandeling)
Vervoer (gemeentelijk, regionaal, landelijk)
Luchthavens
■
Strukton Jaarverslag 2013
Techniek en gebouwen
Internationale infrastructuur
en railsystemen
www.struktonworksphere.nl
www.struktoninternational.com
Kernactiviteiten
Kernactiviteiten
■
Bouwkunde en installatietechniek
■
Beheer en onderhoud
■
Projectontwikkeling en realisatie
■
Exploitatie
■
■
Projectontwikkeling
■
■
■
■
■
■
■
■
■
■
Specialismen
Innovatieve (integrale) contractvormen
zoals pps, dbfmo, ESCo
(Energy Service Company)
Prestatiecontracten
Maincontracting
Integrale samenwerking
Duurzaamheid
Revitalisatie
Assetmanagement
Markten
■
Zorg
■
Datacenters
■
Industrie
■
Mobiliteitsknooppunten
■
Infrastructuur
■
Educatie
■
Utiliteit (kantoren)
Strukton Integrale Projecten
www.struktonpps.nl
■
Ten behoeve van alle specialismen
werkt Strukton Integrale Projecten aan
pps-concessieprojecten, nieuwe concepten,
eigen initiatieven en financierings­oplossingen.
■
■
■
■
■
Geïntegreerde infraprojecten
Specialismen
Tractiesystemen
Assetmanagement
Monitoringsystemen
Energiesystemen
Afzinktunnels
Funderingstechnieken
Horizontale boringen
Gemodificeerd bitumen
Markten
■
Midden-Oosten
■
Indonesië
■
Chili
■
Peru
■
Colombia
17
Financiële resultaten
18
■
Nettoresultaat van EUR 15,9 miljoen negatief (2012: EUR 18,3 miljoen positief)
■
Verlies op project A15 Maasvlakte-Vaanplein van EUR 35,2 miljoen
■
Historisch hoge omzet van EUR 1.583 miljoen (2012: EUR 1.316 miljoen)
■
Operationeel resultaat van EUR 21,7 miljoen (2012: EUR 39,7 miljoen)
■
Dividendvoorstel: geen dividenduitkering
■
Solvabiliteit gedaald naar 18,1% (2012: 26,1%)
■
Orderportefeuille op recordhoogte van EUR 3,0 miljard (2012: EUR 1,9 miljard)
■
Sterke groei van de internationale activiteiten
Gang van zaken
De resultaten zijn sterk negatief beïnvloed door hoge voorzieningen op enkele projecten,
reorganisatiekosten en uitkomsten van arbitrages. De marktomstandigheden in Nederland blijven
moeilijk. De omzet en orderportefeuille bevinden zich op een historisch hoog niveau, met daarbij
een sterke groei van de buitenlandse activiteiten.
Bedrijfsopbrengsten
De omzet is in 2013 gestegen met eur 267,6 miljoen naar eur 1.583,0 miljoen. Deze omzetstijging wordt voor een bedrag van eur 159,7 miljoen verklaard door de acquisities van Costruzioni
Linee Ferroviarie (CLF) in Italië en de infra-activiteiten van Rasenberg in Nederland. Dit betekent
een autonome groei van eur 107,9 miljoen. Deze autonome groei heeft Strukton voornamelijk
gerealiseerd in de markten railsystemen en civiele infrastructuur. De bedrijfsopbrengsten binnen
het segment techniek en gebouwen, dit betreft voornamelijk de Nederlandse markt, zijn in 2013
gedaald. Deze daling betreft met name de bouwkundige projecten.
De bedrijfsopbrengsten bij de buitenlandse dochterbedrijven zijn in 2013 gestegen naar een
bedrag van eur 294,2 miljoen (2012: eur 187,7 miljoen). De omzet in de Nederlandse markt is
in 2013 onder druk blijven staan.
in eur miljoen 2013 2012
■
Railsystemen 645,8 563,6
■
Civiele infrastructuur 562,9 372,8
■
Techniek en gebouwen
374,4 379,1
1.583,1
1.315,5
Totaal Strukton Jaarverslag 2013
Operationeel resultaat
Het operationeel resultaat (EBITDA) in 2013 is Eur 21,7 miljoen (2012: Eur 39,7 miljoen).
De resultaatsontwikkeling tussen de diverse markten is zeer verschillend. In de markt railsystemen
heeft Strukton een sterke verbetering van het operationeel resultaat laten zien in 2013. De markten
civiele infrastructuur en techniek en gebouwen hebben beide een duidelijk negatief operationeel
resultaat in 2013. Bij de diverse bedrijfsonderdelen in Nederland zijn in 2013 reorganisaties doorgevoerd om de capaciteit aan te passen aan de vraag. In totaliteit is in 2013 voor een bedrag van
Eur 13,3 miljoen aan reorganisatiekosten ten laste van het resultaat gebracht.
Operationeel resultaat per segment
in Eur miljoen 2013
2012
■
Railsystemen 55,8
25,8
■
Civiele infrastructuur (18,9)
14,3
■
Techniek en gebouwen
(15,2)
(0,4)
21,7 39,7
Totaal In de markt railsystemen heeft Strukton het operationeel resultaat in 2013 sterk kunnen verbeteren. Dit is gerealiseerd door groei van de omzet en verbeterde onderliggende resultaten bij de
diverse bedrijfsonderdelen. Met name de buitenlandse activiteiten in 2013 hebben bijgedragen
aan het verbeteren van het operationeel resultaat. In Zweden en Noorwegen heeft de afwikkeling
van (meerwerk)claims een positieve bijdrage van eur 8,6 miljoen aan het resultaat opgeleverd.
De verdergaande succesvolle differentiatie van product-marktcombinaties in 2013 in de markt
railsystemen heeft de positie van Strukton als technologiebedrijf verder verstevigd. De positieve resultaatsontwikkeling in 2013 heeft een breed fundament in de diverse bedrijfsonderdelen. In 2013
is de Nederlandse markt voor nieuwbouw en vernieuwing moeilijk gebleven en staan de marges
onder druk. Bij de Nederlandse bedrijfsonderdelen is in 2013 een reorganisatie doorgevoerd en is
capaciteit afgebouwd. Dit betekent dat er ten laste van het resultaat in 2013 een bedrag van
eur 5,5 miljoen aan reorganisatiekosten is verantwoord.
In de markt civiele infrastructuur is het operationeel resultaat in 2013 sterk beïnvloed door de
ontwikkelingen bij het project A15 Maasvlakte-Vaanplein. In 2013 is een aanvullende verliesvoorziening getroffen van eur 35,2 miljoen. Dit wordt veroorzaakt door onduidelijkheden en openstaande punten met betrekking tot de contractomvang en de discussies daarover met de opdrachtgever en daarnaast inefficiënties bij de uitvoering van het werk.
De diverse bedrijfsonderdelen hebben een positieve bijdrage geleverd aan het resultaat. In 2013
heeft Strukton als lid van het FAST-consortium op succesvolle wijze het metroproject in Riyadh
binnengehaald. De engineeringsfase is inmiddels begonnen.
19
Financiële resultaten
20
Bij de markt techniek en gebouwen zijn eind 2013 de bedrijfsonderdelen Strukton Bouw en
Strukton Worksphere samengevoegd. Dit om zo beter gesteld te staan voor de markt. Mede vanwege de moeilijke marktomstandigheden in Nederland is de capaciteit aangepast aan de vraag.
In het bijzonder bij Strukton Bouw is de capaciteit sterk gereduceerd. In totaliteit is er in 2013 voor
een bedrag van eur 6,4 miljoen aan reorganisatiekosten verantwoord in het resultaat. Verder is
het negatieve resultaat veroorzaakt door diverse operationele verliezen op bouwkundige projecten
en voor een bedrag van eur 5,8 miljoen als gevolg van een verloren arbitrage bij een langlopende
procedure. Strukton Worksphere heeft zijn omzet en resultaat in een moeilijke markt kunnen
handhaven en heeft voor het installatietechnisch werk een positief resultaat gerealiseerd.
Het personeelsbestand is in 2013 gegroeid tot 6.662 medewerkers (2012: 6.034). Door de verschillende acquisities is het personeelsbestand met 932 medewerkers toegenomen. Dit betekent per
saldo een afname van het personeelsbestand met 304 medewerkers, exclusief de acquisities.
Bedrijfsresultaat
in Eur miljoen 2013 2012
■
Operationeel resultaat 21,7 39,7
■
Afschrijvingen Materieel Vast Actief (24,7)
(19,2)
■
Afschrijvingen Immaterieel Actief (6,8)
(4,0)
■
Bijzondere waardeverminderingen (0,6)
(0,2)
(10,4) 16,3
Totaal In 2013 is een negatief bedrijfsresultaat van Eur 10,4 miljoen gerealiseerd. De afschrijvingen op
materiële en immateriële activa zijn in 2013 hoger, voornamelijk als gevolg van de verschillende
acquisities. In 2013 is slechts voor een beperkt bedrag van Eur 0,6 miljoen aan bijzondere
waardeverminderingen geboekt. Dit betreft voornamelijk een afboeking van goodwill bij het
pps-project Internationale School Eindhoven.
De post Immateriële Activa in de eindbalans van 2013 bedraagt Eur 70,3 miljoen
(2012: 39,6 miljoen). Deze stijging wordt in het bijzonder veroorzaakt door de verschillende
acquisities in 2013 en de daarbij doorgevoerde reële waarde waarderingen.
Het financieel resultaat in 2013 is een last van Eur 5,4 miljoen (2012: Eur 4,5 miljoen). Deze
kleine toename wordt veroorzaakt door de financieringslasten bij de geacquireerde ondernemingen in 2013. Gegeven de succesvolle herfinanciering van Strukton in 2013 zijn de financierings­
lasten op corporate niveau, ondanks de groei van de onderneming, grotendeels gelijk gebleven.
In 2013 is een belastingbate verantwoord van eur 5,6 miljoen (2012: eur 4,4 miljoen).
Deze belastingbate wordt in het bijzonder veroorzaakt door het opnemen van een actieve
belastinglatentie ten gevolge van het negatieve resultaat voor belasting van eur 21,6 miljoen.
In de eindbalans 2013 is een bedrag van eur 16,2 miljoen opgenomen aan voorwaartse verliescompensatie.
Strukton Jaarverslag 2013
Orderportefeuille
De orderportefeuille is in 2013 sterk gestegen. Dit is in belangrijke mate te danken aan de acquisitie van Costruzioni Linee Ferroviarie in Italië en het verwerven van de opdracht voor de metro in
Riyadh (Saoedi-Arabië). De contractwaarde van dit metroproject bedraagt eur 823 miljoen.
De orderportefeuille in het buitenland is met eur 1,6 miljard voor het eerst groter dan de orderportefeuille voor de Nederlandse markt. In de markt railsystemen is de orderportefeuille in het
buitenland, voor­namelijk Italië en Zweden, aanmerkelijk groter dan voor de Nederlandse markt. In
de markt civiele infrastructuur is de opdracht voor de metro in Riyadh in de buitenlandportefeuille
opgenomen. In de markt techniek en gebouwen heeft de orderportefeuille uitsluitend betrekking
op de Nederlandse markt.
in Eur miljoen Nederland
Buitenland Totaal
■
Railsystemen
220 8241.043
■
Civiele infrastructuur
639
823
1.462
■
Techniek en gebouwen
508
-
508
1.366 1.647 3.013
Totaal Investeringen
De investeringen in Materiële Vaste Activa bedroegen in 2013 Eur 19,8 miljoen
(2012: Eur 19,4 miljoen).
Dit betreft voornamelijk investeringen in de markten railsystemen en civiele infrastructuur.
Kasstroom en financiering
De totale nettokasstroom in 2013 is Eur 12,1 miljoen positief (2012: Eur 62,1 miljoen negatief ).
Dit is een substantiële verbetering ten opzichte van 2012.
De kasstroom uit gewone bedrijfsvoering is in 2013 Eur 53,9 miljoen positief
(2012: Eur 18,0 miljoen negatief ). Dit komt door een sterke onderliggende EBITDA bij de diverse
bedrijfsonderdelen – zo ook bij de geacquireerde buitenlandse ondernemingen – en een verbetering van de vooruit betaling bij projecten. Hierbij moet worden opgemerkt dat een belangrijk deel
van de getroffen voorziening voor de a15 nog niet heeft geleid tot kasuitgaven.
De investeringskasstroom is in 2013 eur 38,4 miljoen negatief (2012: eur 33,8 miljoen positief ).
Hierin zijn de verkoop en verwerving van groepsmaatschappijen opgenomen, per saldo voor een
uitgave van eur 12,1 miljoen (2012: eur 12,2 miljoen). Strukton zal blijven investeren in zijn
toekomst.
Per 1 augustus 2013 heeft Strukton met het bestaande bankenconsortium overeenstemming bereikt over zijn herfinanciering. Dit betekent dat er een bedrag van eur 7,5 miljoen is opgenomen
als een langlopende lening. De overige mutaties in de financierskasstroom hebben voornamelijk
te maken met de opname en aflossing van non-recourse financiering voor pps-projecten.
21
22
Financiële resultaten
Vermogenspositie
De solvabiliteit van Strukton is in 2013 verslechterd. Eind 2013 is de solvabiliteit 18,1% (2012:
26,1%). Het eigen vermogen bedroeg eind 2013 eur 190,6 miljoen (2012: eur 204,2 miljoen). De
verslechtering van de solvabiliteit wordt behalve door het negatieve resultaat in belangrijke mate
veroorzaakt door de acquisities in 2013. Door de inconsolidatie van de geacquireerde ondernemingen is de balans met circa eur 220 miljoen verlengd. De vermogenspositie van Strukton is goed.
Acquisities en desinvesteringen
Strukton Rail bv heeft op 9 april 2013 zijn belang in de Italiaanse Spoorbouwer Costruzioni Linee
Ferroviarie S.p.A. (CLF) uitgebreid van 40% naar 60%. Unieco blijft voor 40% medeaandeel­
houder. CLF bedrijf realiseert onderhoud, vernieuwing en nieuwbouw van spoorsystemen. Met
zijn dochterbedrijven S.I.F. EL S.p.A. en Ar.Fer S.r.l. bestrijkt het alle techniekvelden: spoorbouw,
elektrificatie, signalisatie en telecommunicatie. Costruzioni Linee Ferroviarie S.p.A. heeft
samen met zijn dochterondernemingen 500 medewerkers in dienst. De overnamesom
bedraagt eur 19,8 miljoen. In 2014 zal het nog te betalen bedrag van de overnamesom van
eur 10,0 miljoen worden voldaan.
Op 9 april 2013 heeft Strukton Rail bv tevens zijn belang in het Italiaanse Uniferr S.r.l. uitgebreid
van 40% naar 60%. Uniferr is een leverancier van producten en diensten op het gebied van onderhoud en vernieuwing van spoorsystemen. De overnamesom bedraagt eur 0,2 miljoen.
Strukton Civiel bv heeft op 7 januari 2013 de infra-activiteiten en milieuactiviteiten van Rasenberg
overgenomen. Hierbij is 100% van de aandelen overgenomen van de vennootschappen Rasenberg
Wegenbouw bv, Rasenberg verkeer en mobiliteit bv, Recycling & overslag Breda bv en
Reanco bv. Rasenberg Wegenbouw bv bezit 50% van de aandelen van Ros bv. Daarnaast is een
belang van 33,3% van de aandelen van Van Rens bv overgenomen. De overnamesom bedraagt
eur 15,9 miljoen.
Strukton Assets bv heeft op 11 februari 2013 alle geplaatste aandelen in het kapitaal van
spc ise bv (Internationale School Eindhoven) overgenomen van Complan bv en (uit de boedel
van) Van Straten bv. De overnamesom bedraagt eur 0,3 miljoen.
Strukton Civiel bv heeft op 5 januari 2012 via de overname van Ooms Nederland Holding bv indirect een belang 33,3% verworven in Van Rens bv. De dochter van Strukton Civiel bv, Rasenberg
Infra bv, heeft op 7 januari 2013 een belang van 33,3% overgenomen van Rasenberg Holding bv in
Van Rens bv. Op 19 juli 2013 hebben dochters van Strukton, te weten Rasenberg Infra bv en Ooms
Construction bv, die beide 33,3% van de aandelen van Van Rens bv bezitten, de resterende 33,3%
van de aandelen overgenomen van Jansen De Jong Infra bv. De overnameprijs van de 33,3% van
de aandelen van Jansen De Jong Infra bv bedraagt eur 1,3 miljoen.
Strukton Jaarverslag 2013
Strukton Civiel bv heeft op 9 januari 2013 een 100% economisch belang verworven in Unihorn
India Pvt. Ltd. Hierbij is het belang overgenomen van Ooms Bouw & Ontwikkeling bv. De overnamesom bedraagt eur 1,5 miljoen. Unihorn India Pvt. Ltd. is een dienstverlener op het gebied van
infrastructuur voor snelwegen en vliegvelden. Door de overname in 2012 van Ooms Nederland
Holding bv was Strukton Civiel reeds juridisch eigenaar van Unihorn India Pvt. Ltd.
Strukton Civiel bv heeft zijn economisch belang voor hetzelfde bedrag op hetzelfde tijdstip doorverkocht aan Antea Group nv. Op een later tijdstip zullen de activiteiten van Unihorn India Pvt. Ltd.
ook juridisch worden ondergebracht bij Antea Group nv.
Naast de hierboven vermelde acquisities hebben er in 2013 ook enkele kleine acquisities plaatsgevonden waarvan de overnamesommen kleiner zijn dan eur 0,5 miljoen.
Op 8 januari 2014 heeft Strukton Rail AB (Zweden) van Balfour Beatty Investment Holdings Ltd een
100%-belang in de aandelen overgenomen in Balfour Beatty Rail AB (Zweden) en Balfour Beatty
Rail AS (Noorwegen). Balfour Beatty Rail AB bezit 100% van de aandelen in Balfour Beatty Rail
Danmark A/S (Denemarken). Door deze overname versterkt Strukton Rail zijn positie in Scandinavië op het gebied van onderhoud, vernieuwing en nieuwbouw van het spoor. De overnamesom
bedraagt gbp 4,5 miljoen. De omzet van Balfour Beatty bedraagt circa eur 90 miljoen en er zijn
circa 350 medewerkers in dienst. De activiteiten van Balfour Beatty Rail AB zullen worden voortgezet onder de naam van Strukton Rail Västerås AB en de activiteiten van Balfour Beatty Rail AB
zullen worden voortgezet onder de naam Strukton Rail Danmark AS. De activiteiten van Balfour
Beatty Rail AS zullen worden voortgezet onder de naam SR Kraft AS.
Op 7 april 2014 heeft Strukton Rail nv (België) een 100%-belang verworven in BVBA Siebens
Spoorbouw. Deze overname past in de strategie van Strukton Rail om zijn marktpositie in België
verder uit te breiden. De overnamesom bedraagt eur 1,3 miljoen. BVBA Siebens Spoorbouw heeft
een jaaromzet van circa eur 3,6 miljoen en heeft 19 medewerkers in dienst.
De verplichting die samenhangt met de bovengenoemde overnames die in 2014 plaatsvinden,
bedraagt circa eur 9,1 miljoen.
23
24
Strukton onderneemt maatschappelijk verantwoord en heeft hierin een voortrekkersrol binnen de sector.
Hoog in het vaandel staat de veiligheid van infrastructuur, zoals hier bij de sneltram in Utrecht.
Strukton Jaarverslag 2013
Maatschappelijk
ve ra nt wo o rd
ondernemen
Was duurzaamheid voorheen een niche, tegenwoordig wordt
maatschappelijk verantwoord ondernemen breed gedragen en
liggen er bovendien goede businessmodellen aan ten grondslag.
Strukton pakt duurzaam ondernemen op professionele wijze aan.
25
26
Maatschappelijk verantwoord ondernemen
People, planet en profit
Denken in levensduur is de kern van de visie van Strukton op duurzaamheid. Dat betekent zoeken
naar de beste oplossingen op lange termijn. Duurzaam ondernemen behelst veel meer dan alleen
het terugdringen van schadelijke effecten voor het milieu. Het onderwerp omvat bijvoorbeeld ook
welzijn en veiligheid van medewerkers en eindgebruikers, als ook mensen met achterstand op de
arbeidsmarkt een plek geven in de organisatie. Strukton vindt het van groot belang om verder te
kijken dan zijn eigen projecten en contracten en ook oog te hebben voor het grotere geheel. De
drie pijlers – people, planet, profit – gelden daarbij als leidend en grijpen overal in elkaar.
Op verzoek van klanten
Niet alleen voor Strukton zelf is maatschappelijk verantwoord ondernemen een prioriteit, ook
klanten en opdrachtgevers stellen het als eis in tenders. Een goed voorbeeld daarvan is de CO2prestatieladder die ProRail, Rijkswaterstaat en steeds meer andere opdrachtgevers hanteren voor
infraprojecten. Wanneer Strukton goed scoort op de CO2-prestatieladder, en dat doet het met een
certificering op niveau 5, levert dat een gunningsvoordeel op tijdens tenders, in de vorm van een
fictieve korting. Echter, inmiddels zijn ook alle concurrenten op het hoogste niveau gecertificeerd.
Daarmee valt het voordeel weg. Bovendien onderstreept deze werkwijze het feit dat opdrachtgevers
een opdracht nog altijd voornamelijk gunnen op basis van de laagste prijs in plaats van op kwaliteit. Strukton zou dan ook liever zien dat de branche meer wordt uitgedaagd om duurzame innovaties aan te dragen tijdens tenders. Een goed voorbeeld daarvan is de opdracht voor de aansluiting
van de A28 op het TT-circuit in Assen. De opdrachtgever stelde eisen aan onder andere bermbeplanting en materiaalgebruik. Reef Infra, onderdeel van Strukton Civiel, won die opdracht in 2013
door in het ontwerp sensoren op te nemen die zorgen dat de bermbeplanting efficiënt wordt bewaterd en door voor de fundering van het kunstwerk gedeeltelijk te kiezen voor EPS (piepschuim),
zodat er zo’n 2.000 kubieke meter minder beton nodig is. Ook het langjarige onderhoudscontract
bevordert de duurzaamheid van deze opdracht.
Verdienmodellen voor duurzaam ondernemen
Financiële motieven zijn een goede drijfveer om duurzaam te gaan ondernemen en dat ook op de
lange termijn te blijven doen. Immers, goede verdienmodellen voor duurzame oplossingen dragen
bij aan het voortbestaan van Strukton en daarmee aan de financiële zekerheid voor zijn werknemers en onderaannemers. Strukton beschikt over inmiddels beproefde technieken om klanten te
helpen energiebesparing in gebouwen te realiseren. Het meest in het oog springende voorbeeld
is het gebouw van de Dienst Uitvoering Onderwijs en de Belastingdienst in Groningen. Strukton
tekende als consortiumlid voor de bouw hiervan en Strukton Worksphere beheert en exploiteert dit
overheidspand. Eind 2013 heeft de Dutch Green Building Council dit kantoorgebouw de BREEAMNL In Use score van vier sterren toegekend. Het gebouw is het eerste bestaande kantoorpand van
de Rijksoverheid in Nederland met deze certificering. Bij de huisvesting van de Dienst Uitvoering
Onderwijs en de Belastingdienst wordt het afval gescheiden in zes stromen. Dit afval wordt bijna
geheel hergebruikt. Daarnaast is alles gedaan om de bestaande ecologie te handhaven en te verbeteren. Ook heeft Strukton in het kader van een internationaal onderzoek beton van de oudbouw
gerecycled in de nieuwbouw van de parkeergarage. In dit onderzoek, dat wordt gedaan samen met
onder andere de TU Delft, worden nieuwe recyclingsmethoden voor beton beproefd.
Strukton Jaarverslag 2013
Zorg voor mens en milieu
Strukton neemt veel initiatieven die bijdragen aan de zorg voor mens en milieu. In januari 2014
heeft Strukton als een van de vijftien partijen de Governance Code ‘Veiligheid in de bouw’ ondertekend. Hierin is vastgelegd dat opdrachtgevers en opdrachtnemers in de bouwsector samenwerken
om de veiligheidscultuur van de eigen organisatie te verbeteren en een voorbeeld te zijn voor de
gehele sector. Minister Blok van Wonen en Rijksdienst ondersteunt het initiatief uit de branche van
harte. Volgens hem laat de Governance Code zien dat de bedrijven die deze verklaring ondertekenen, hun verantwoordelijkheid nemen voor het creëren van een veilige werkomgeving.
Een ander aspect van zorg voor mensen is social return, dat een steeds belangrijkere rol speelt bij
Strukton. Bij diverse projecten maakt Strukton afspraken met gemeentes over de inzet van mensen
met achterstand tot de arbeidsmarkt. Een voorbeeld is de samenwerking met de gemeente
Amsterdam om stageplaatsen voor Amsterdamse jongeren te creëren. Deze afspraken zijn vastgelegd in een convenant dat in 2013 tijdens de Dag van de Bouw is ondertekend in de tramremise
De Hallen in Amsterdam. Een ander voorbeeld van social return in de praktijk is de samenwerking
met Altrecht geestelijke gezondheidszorg. In het onderhoudscontract dat beide partijen in 2013
ondertekenden, is een passage opgenomen over patiëntenparticipatie. Altrecht hoopt samen met
Strukton tot enkele betaalde jaarcontracten te komen waarin steeds weer andere patiënten de mogelijkheid krijgen zich in de praktijk te bewijzen.
Duurzaamheidprogramma’s
In 2013 heeft Strukton een vervolg gegeven aan de duurzaamheidprogramma’s, die in 2012 zijn
opgestart. In 2013 is een van de vijf programma’s komen te vervallen, namelijk ICT & Energie­
besparing. Binnen dit programma is inmiddels zo veel winst behaald wat betreft vermindering van
uitstoot, dat het overbodig is geworden.
■
Grondstofrecycling
Het programma Grondstofrecycling staat in het teken van het hergebruik van afval. In 2013 zijn
stappen gezet op dat vlak, bij meerdere projecten. Bij het project Meppelerdiepsluis loopt een
proef om vrijgekomen beton te verwerken in het nieuwe beton dat wordt gebruikt voor de sluis.
Ook bij de brug bij Ewijk, eveneens een project van Strukton Civiel, is een soortgelijk traject in
gang gezet. Strukton Civiel bekijkt de mogelijkheden om hier de vrijgekomen afvalstoffen te
her­gebruiken.
Strukton Worksphere en Afvalbank Nederland realiseren in Maastricht een kringloopwinkel die
geheel wordt gebouwd met materialen die zijn vrijgekomen bij De Groene Loper in Maastricht.
Er worden 150 raamkozijnen van gesloopte flats hergebruikt, de gevelbeplating is tweedehands
en ook de betonvloer is duurzaam, doordat er vijftig procent betongranulaat is toegepast.
De mijlpalen binnen het programma Grondstofrecycling werden onderstreept door de Green Deal
Runner Up Award voor het MVO Netwerk Beton, waar Strukton een van de initiatiefnemers van
is. Het netwerk kreeg de prijs in 2013 voor de Green Deal Verduurzaming Betonketen. Het MVO
Netwerk Beton zet zich in om zijn impact op het milieu verder te verminderen en om de betonketen geleidelijk te veranderen in een betonkringloop. Het gaat daarbij om recyclingtechnieken en
nieuwe manieren om secundaire grondstoffen te verwerken tot cement en beton.
27
28
Maatschappelijk verantwoord ondernemen
Strukton Jaarverslag 2013
■
Duurzame mobiliteit
In het programma Duurzame mobiliteit zijn aanzienlijke stappen gezet. De CO2-uitstoot van het
eigen wagenpark wordt langzaam maar zeker teruggedrongen, onder andere door trainingen over
zuinig rijden, een proef met mobiliteitsbudgetten en de campagne rij2op5, waarbij werknemers
worden gestimuleerd om twee van de vijf werkdagen op de fiets naar het werk te komen. Verder
is de leaseregeling aangepast: werknemers rijden verplicht een dieselmodel, rijden voortaan een
klasse lager en het is aantrekkelijker gemaakt om te kiezen voor een zuinige auto.
Een ander onderdeel van dit programma is het overleg met opdrachtgevers om de logistiek in de
bouw te optimaliseren. Het doel is minder tijdverlies, minder kosten en minder CO2-uitstoot.
■
Energiebesparing in eigen huis
In 2013 heeft Strukton diverse energiescans uitgevoerd bij zijn eigen gebouwen en waar nodig
en mogelijk maatregelen genomen om het verbruik terug te dringen. De nadruk ligt daarbij op
installatietechniek en gedrag. Er vindt een benchmark plaats tussen alle vestigingen, waardoor
zichtbaar wordt op welke locaties relatief veel energie wordt verbruikt. Op deze locaties kunnen
maatregelen een forse besparing opleveren. Het kantoor van Strukton Worksphere in Son is zeer
duurzaam, wat is beloond met een BREEAM-certificaat.
Daarnaast is onderzocht wat het vastgoedbeleid van Strukton kan bijdragen aan maatschappelijk
verantwoord ondernemen. Er zijn twee doelstellingen geformuleerd: leegstand terugdringen en
minimaal energielabel C voor nieuw te huren panden.
■
Duurzame innovaties
Veel innovaties die Strukton ontwerpt, zijn automatisch ook duurzaam. Een goed voorbeeld is
ML-TRAC. Dit asfalt bestaat volledig uit secundair asfalt en toevoegingen. In ML-TRAC zitten geen
nieuwe grondstoffen. Daarnaast onderzoekt Strukton duurzame businessconcepten voor onder
andere kleinere civiele werken.
In navolging van 2012 was Strukton in 2013 weer sponsor van de Dutch Green Building Week.
Daaraan voorafgaand vond de Innovatiedag van Strukton Civiel plaats, waar tal van innovaties aan
klanten, studenten en medewerkers werden gepresenteerd. Strukton deelt op dagen als deze zijn
kennis met zijn netwerk. Het doel is om samen met klanten en leveranciers (duurzame) innovaties naar een hoger niveau te brengen. Ook in het Sanderink Technology Centre in Twente, dat in
september 2014 in gebruik wordt genomen, concentreren medewerkers zich op de ontwikkeling
van nieuwe technologieën.
■
Diversiteit
Op 1 januari 2013 is de Wet Bestuur en Toezicht in werking getreden. Daarin is de inspanningsverplichting opgenomen die aan grote vennootschappen oplegt dat de zetels van de Raad van Bestuur
voor ten minste dertig procent bezet worden door vrouwen en ten minste voor dertig procent door
mannen, voor zover deze zetels worden verdeeld over natuurlijke personen. Daar bij Strukton
sprake is van één statutair bestuurder, is een dergelijke verdeling niet mogelijk.
Boven: Reizigers op Utrecht CS
Linksonder: Afval van het project De Groene Loper rond de A2 bij Maastricht wordt hergebruikt voor de bouw
van een kringloopwinkel
Rechtsonder: Strukton was gouden sponsor van de Dutch Green Building Week
29
30
Strukton onderhoudt het spoor voor de sneltram Utrecht-IJsselstein-Nieuwegein.
Strukton Jaarverslag 2013
31
R
a
i
l
systemen
In 2013 heeft Strukton Rail het resultaat sterk weten te verbeteren
ten opzichte van 2012. Vrijwel alle onderdelen en landen presteerden goed. De omzet bedraagt EUR 646 miljoen, bijna vijftien procent
hoger dan in 2012. Dat is een goede prestatie in de huidige markt.
32
Railsystemen
Bedrijfsopbrengsten
Operationeel resultaat Aantal medewerkers (ultimo)
2013
645,8 *55,8 *3.376
2012
563,6 *25,8 *2.956
*(in EUR miljoen)
Resultaat en marktsituatie
Het resultaat in Zweden en Denemarken is zeer goed en de omzet steeg. Ook in Italië en België
boekte Strukton Rail goede resultaten. In beide landen steeg de omzet. In Italië steeg die zelfs fors,
mede dankzij de uitbreiding van het belang in de Italiaanse spoorbouwer CLF van veertig naar
zestig procent. Strukton Rail is reeds sinds 1998 aandeelhouder van CLF. Ook nieuwe projecten
van CLF buiten Italië, zoals in Algerije, droegen bij aan de gestegen omzet.
In Nederland behoudt Strukton Rail zijn sterke positie als marktleider. In lijn met de teruggang
van het marktvolume liep de omzet in Nederland wel iets terug. Strukton Rail heeft de organisatie
aangepast aan deze situatie. Sinds januari 2014 bestaat de Nederlandse tak van het bedrijf uit een
landelijk projectenrailbedrijf en een landelijk onderhoudsrailbedrijf.
De resultaten in Duitsland staan nog licht onder druk. De marktomstandigheden in Duitsland
blijven lastig.
Strukton Systems heeft in 2013 goede resultaten geboekt bij een stabiele omzet. De vooruitzichten
zijn goed.
Strukton Rolling Stock wist de resultaten in 2013 te verbeteren ten opzichte van 2012. Ook voor dit
bedrijfsonderdeel was de omzet stabiel.
Eurailscout heeft stabiele prestaties geleverd en zich voorbereid op de entree in de Franse markt.
Strategie en visie
Net als in voorgaande jaren lag in 2013 de focus op het bijdragen aan veilig, aantrekkelijk en
betaalbaar spoorvervoer. Strukton Rail is als Europees bedrijf structureel actief in zeven Europese
landen.
De groei zal met name plaatsvinden in Zweden, Denemarken en Italië. Ook bij de technologiebedrijven Strukton Systems en Strukton Rolling Stock en bij meet- en inspectiebedrijf Eurailscout
wordt verdere groei gerealiseerd. In december 2013 kondigde Strukton Rail de overname aan van
Balfour Beatty Rail Scandinavia, het Scandinavische railbedrijf van Balfour Beatty. De financial
close kwam rond op 8 januari 2014. De overname van Balfour Beatty Rail Scandinavia in Zweden
is een logisch gevolg van de groei­ambities in Scandinavië. Voorheen was Strukton Rail in Zweden
met name actief rondom Stockholm, Malmö in het zuiden en langs de oostkant van het land, tot
in het hoge noorden. Met de overname van Balfour Beatty Rail Scandinavia komt het werkgebied
rondom Göteborg in het zuidwesten erbij, waardoor Strukton Rail nu aanwezig is in de zogenoemde Zweedse gouden driehoek Stockholm-Göteborg-Malmö. In dit deel van Zweden bevindt
zich 85 procent van alle economische activiteiten.
Op de Nederlandse markt is een grote verandering gaande bij de contracten voor prestatiegericht
onderhoud (PGO). Sinds 2013 vinden hierover intensieve gesprekken plaats tussen ProRail en de
spooronderhoudsbedrijven. Doel is dat er afspraken worden gemaakt over een eenduidige definitie
van de te leveren prestatie en dat ProRail een beter inzicht zal creëren in de status van het spoor en
de railinfra-elementen. Het uiteindelijke doel is een robuust, veilig en beschikbaar spoorsysteem
voor een redelijke prijs.
Strukton Rail ontwikkelde in 2012 samen met advies- en ingenieursbedrijf Movares een langetermijnspoorvisie voor Nederland. In deze langetermijnvisie spreken zij de ambitie uit het marktaandeel spoor te laten groeien van acht naar twaalf procent en zo te laten bijdragen aan een afname
van de CO2-uitstoot van mobiliteit in Nederland. In 2013 voerden Strukton en Movares gesprekken
Strukton Jaarverslag 2013
met ProRail, vervoerders, het ministerie van Verkeer en Waterstaat en andere stakeholders om
deze visie uit te dragen. Inmiddels hebben ProRail en NS de ambitie van twaalf procent ook in hun
plannen opgenomen. Ook de staatssecretaris steunt deze groeicijfers. In de loop van 2014 zullen
de gesprekken een vervolg krijgen.
Duurzaamheid en veiligheid
Strukton Rail heeft een goede reputatie op het gebied van duurzaam ondernemen en de organisatie besteedt veel aandacht aan duurzaamheid om die reputatie te behouden. Sinds 2010 is het
railbedrijf gecertificeerd op trede vijf, de hoogste trede van de CO2-prestatieladder van ProRail.
In 2013 kreeg Strukton Rail opnieuw het certificaat toegekend.
Strukton Rail bleef investeren in enerzijds de systeemveiligheid en anderzijds het veiligheidsbewustzijn bij de medewerkers. Verder werkt Strukton Rail aan technologie die de veiligheid verbetert. Daarbij gaat het zowel om veiligheid tijdens het werken aan het spoor als de spoorwegveiligheid voor reizigers en vervoerders. In 2013 behield Strukton Rail zijn positie op de derde trede van
de veiligheidsprestatieladder. Het doel is om in de nabije toekomst een certificaat voor trede vier
van de veiligheidsladder te behalen.
Eind december 2013 heeft de Inspectie Leefomgeving & Transport het veiligheidscertificaat
(eu 1158/2010) van Strukton Rail voor vijf jaar verlengd. Met het certificaat is Strukton Rail als
een van de weinige vervoerders in Nederland gecertificeerd om beproevingsritten uit te voeren met
opgeleide beproevingsritleiders.
Spooronderhoud en projecten
■
Zweden en Denemarken
In Zweden verkreeg Strukton opdracht voor diverse grote projecten, zoals de nieuwbouw van de
Citybanan, een zes kilometer lange ondergrondse spoorlijn in Stockholm. De opdracht omvat de
bouw van de gehele spoorlijn, inclusief de systemen. Dankzij deze nieuwe lijn wordt de spoorcapaciteit in Stockholm fors vergroot.
Een grootschalig onderhoudscontract waarvoor Strukton Rail in 2013 de opdracht kreeg, is het
onderhoud van 680 kilometer spoor tussen Stockholm en Malmö. Dit traject is het noordelijke
gedeelte van de zogeheten Södra stambanan. Strukton is begin 2013 gestart met de uitvoering van
het onderhoud van de Stockholm metro. De samenwerking met MTR, de partij die het vervoer
realiseert, is uitstekend.
In Denemarken heeft Strukton Rail in 2013 zijn werkzaamheden voortgezet aan het veiligheidssysteem Communication Based Train Control (CBTC) voor de 170 kilometer lange dubbelsporige
S-Bane. Strukton Rail installeert het systeem, waarvan de techniek vergelijkbaar is met die van
ERTMS, in samenwerking met Aarsleff.
Een ander ERTMS-gerelateerd project, dat Strukton Rail in portefeuille heeft dankzij de overname
van Balfour Beatty Scandinavia, betreft de aanleg van het Europese beveiligingssysteem voor het
gehele Fjerbane-netwerk in Denemarken. Het gaat om 1.200 kilometer spoor in Jutland; ongeveer
zestig procent van het spoornetwerk in Denemarken. Het is een van de grootste beveiligingscontracten ter wereld en de levering vindt plaats in de periode 2014 tot 2021. Strukton Rail voert deze
werkzaamheden uit in een consortium met Thales. Daarbij neemt Thales het ETCS-systeem in de
trein voor zijn rekening en Strukton Rail verzorgt de installatie van ERTMS langs het spoor.
33
Railsystemen
34
■
Italië en Algerije
In Italië heeft het Struktononderdeel CLF meerdere grote werken gedaan in 2013. Zo is op het
traject tussen Bologna en Rimini vijftig kilometer spoor vernieuwd. Ook rondom Parma heeft CLF
diverse spoorvernieuwings- en spoorverbeteringswerken uitgevoerd, onder andere op het traject
naar kustplaats La Spezia. Tevens verzorgde CLF spoorwerk, bovenleiding en overige elektrische
installaties voor de ondertunneling van Bologna, inclusief het ondergrondse station.
Op het station Turijn Porta Susa, het derde grootste treinstation in Italië, heeft CLF in 2013 diverse
nieuwbouwwerkzaamheden uitgevoerd. Zo zijn onder andere de verlichting en de reizigersinformatie aangelegd.
CLF voert diverse grote projecten uit buiten Italië, waaronder Marokko, Algerije en Venezuela.
Deze projecten worden gecoördineerd vanuit Italië, en deze aanpak verloopt succesvol. In Algerije heeft CLF inmiddels vaste voet aan de grond. CLF werkt aan de aanleg van spoor op diverse
trajecten in het noordwesten van het Noord-Afrikaanse land. Zo is in 2013 de aanleg gestart tussen
Oran, aan de kust, en Sidi-Bel-Abbès, negentig kilometer landinwaarts. Daarnaast is begonnen
met de bouw van een lijn tussen Tlemcen en Sidi-Bel-Abbès, tachtig kilometer dubbelspoor. Het
derde traject, waarvan de aanleg start in 2015, loopt van Sidi-Bel-Abbès naar Moulay-Sliessen, dat
vijftig kilometer naar het zuiden ligt.
■
België
In 2013 heeft Strukton Rail de werkzaamheden aan de bovenleiding bij Brussel afgerond. Daaruit
vloeide een nieuwe opdracht voort: het vernieuwen en moderniseren van de bovenleidingen voor
de Noord/Zuidlijn in Brussel. Deze lijn verbindt de stations van Brussel-Noord en Brussel-Zuid
met elkaar en bevat een tunnel van 1,8 kilometer onder het Centraal Station van Brussel. Het is met
zo'n twaalfhonderd treinen per dag de drukst bereden spoorlijn ter wereld. Het werk is eind 2013
gestart en moet in het najaar van 2015 gereed zijn.
Het werk aan het project Concentratie seinhuizen Belgische Spoorwegen verloopt voorspoedig.
Strukton Rail brengt het aantal seinhuizen terug van 386 bemande seinposten naar 31 operationele posten, van waaruit alle seinen en wissels van het Belgische spoornetwerk op afstand kunnen
worden bestuurd. Omdat de treinen blijven rijden, doet Strukton Rail tachtig procent van het werk
’s nachts. Het werk duurt tot het najaar van 2014.
Op het traject Anderlecht-Ternat werkt Strukton Rail aan de aanleg van 29 kilometer nieuw spoor,
bovenleiding en signalisatie. Daarnaast realiseert Strukton Rail tien kilometer nieuw spoor in
Landegem.
■
Nederland
Het project Sporen in Den Bosch is goed verlopen. In de zomer van 2013 heeft Strukton Rail
vijftien dagen non-stop meegewerkt aan de vernieuwing van de sporen, de perrons en de spoorbrug over de Dieze. De werkzaamheden maken deel uit van een grote spoorrenovatie in en rondom
Den Bosch. Strukton Rail verzorgt in opdracht van ProRail de vernieuwing van het gehele spoorsysteem, inclusief spoorbouw, bovenleiding, beveiliging, wisselverwarming, de stationskap en de
perrons. In het project worden zoveel mogelijk bestaande materialen hergebruikt (bijna zes kilometer spoorstaaf, zesduizend betonnen dwarsliggers en acht wissels). Dit leidt tot lagere kosten
en heeft tot nog toe een vermindering van de CO2-uitstoot opgeleverd van duizend ton.
Boven: Station Utrecht CS
Linksonder: Onderstation voor windmolenpark Dantysk
Rechtsonder: Werktrein
36
Strukton Jaarverslag 2013
35
Railsystemen
36
In het noorden van Nederland heeft het railbedrijf vijftien kilometer spoor vernieuwd tussen Groningen en Bad Nieuweschans. Voor deze spoorvernieuwing zijn onder meer de vernieuwingstrein,
kettinghor en stopmachine ingezet. Deze werkwijze is efficiënt, snel en beperkt de CO2-uitstoot.
Het transport vindt zoveel mogelijk via het spoor plaats en het nog bruikbare materiaal gaat direct
weer terug het spoor in.
Eind 2013 waren de eerste zichtbare werkzaamheden aan de spoortunnel in Delft: het storten van
de ballaststenen. Het spoor wordt gebouwd in twee gescheiden tunnelbuizen waar elk één spoor
in kan. Strukton Rail sluit de sporen aan op bestaand spoor en verzorgt bovendien de bovenleiding, de beveiligingsinstallaties, de energievoorziening en de bouw van een nieuw emplacement
op het DSM-terrein.
In samenwerking met Strukton Civiel-dochter Colijn vernieuwde Strukton Rail in tien maanden de
Bosbrug in Den Haag en voorzag deze van nieuwe tramsporen en nieuwe bovenleidingen.
Een andere tramopdracht in Den Haag was de renovatie van tramremise Zichtenburg, die ook in
2013 is afgerond. Strukton Rail verzorgde in opdracht van het Haagse vervoerbedrijf HTM de uitbreiding en reconstructie van de tramsporen en de bovenleiding op en rond de remise.
Nog een tramgerelateerde opdracht, maar dan in midden-Nederland, is het onderhoud van de
trambanen in Utrecht, IJsselstein en Nieuwegein. Strukton Rail verwierf een onderhoudsprestatiecontract voor vijf jaar, met een optie om drie keer één jaar te verlengen. De nadruk in het contract
ligt op het tactisch operationeel niveau. Van Strukton wordt proactiviteit, kwaliteit en toepassen
van marktkennis verwacht. Periodiek voert Strukton analyses uit van de prestaties van de infra en
komt op basis daarvan met verbetervoorstellen.
De werkzaamheden in Australië, die vanuit Nederland worden gecoördineerd, breiden zich langzaam uit. Strukton Rail zette de werkzaamheden voort aan vierhonderd kilometer spoor in het
noordwesten van Australië.
Daarnaast ontwikkelt Strukton Rail een speciaal assetmanagementpakket voor de Australische
markt. Dit pakket omvat onder andere software, meetmachines en onderhoudsengineering, waarmee het mogelijk is gericht onderhoud aan het spoor uit te voeren. Strukton Rail wil deze dienst
aan verschillende partijen aanbieden. De afzetmarkt is goed, gezien de enorme afstanden in het
land en de noodzaak om het spoor goed en efficiënt te onderhouden.
■
Duitsland
In Duitsland heeft Strukton Rail in 2013 een breed scala aan projecten gerealiseerd en onderhoud
uitgevoerd aan spoor en bovenleiding. Voorbeelden zijn de ombouw van zestien sporen in Saarbrücken en de ombouw van wissels en sporen in Ulm en Kornwestheim. Bij deze werkzaamheden
heeft Strukton Rail optimaal gebruikgemaakt van de eigen hoogmechanische machines en locomotieven voor de afwikkeling van de bijbehorende logistiek.
Strukton Rail ziet kansen om zich in Duitsland verder te onderscheiden van traditionele spooraannemers.
■
Strukton Systems
Strukton Systems is betrokken bij diverse soorten projecten, zowel spoorgerelateerd als nietspoorgerelateerd. In en nabij Göteborg heeft Strukton Systems de kritische wissels aangesloten op
het Preventief Onderhoud- en Storingsdiagnosesysteem Strukton (POSS). POSS maakt onderhoud
efficiënter en is inmiddels het meest toegepaste wisselmonitoringssysteem ter wereld.
Strukton Jaarverslag 2013
Strukton Systems gaat Dynamische Reis Informatie Systemen (DRIS) leveren in de regio Eindhoven en voor de nieuwe OV-terminal in Breda. Beide contracten omvatten naast de levering ook
het onderhoud en beheer voor een periode van tien jaar. Strukton Systems kreeg de opdrachten
op basis van de Economisch Meest Voordelige Inschrijving (EMVI), waarbij naast de prijs ook de
kwaliteit doorslaggevend was.
Strukton Systems leverde in 2013 in een joint venture met Hollandia onderstations voor twee
offshore windmolenparken: Riffgat, tussen Schiermonnikoog en het Deense eiland Borkum, en
DanTysk, dat zeventig kilometer ten westen van het Duitse eiland Sylt ligt. Beide onderstations
zijn in 2013 geïnstalleerd. Het windmolenpark Riffgat is in de zomer van 2013 in gebruik genomen. Het windmolenpark DanTysk zal naar verwachting in 2014 in gebruik worden genomen. De
windturbines van DanTysk en Riffgat voorzien samen ruim 500.000 huishoudens in Duitsland van
schone energie.
■
Strukton Rolling Stock
Strukton Rolling Stock is wereldwijd actief. Eind 2013 kreeg Strukton Rolling Stock de opdracht
om de voertuigen op de nieuwe monoraillijn in het Braziliaanse Sao Pãulo te voorzien van ultralichtgewicht tractieomvormers, boordnetomzetters en batterijladers. In 2013 zijn de werkzaamheden gestart om de eerste veertien voertuigen uit te rusten met de apparatuur, in 2014 volgen nog
eens elf voertuigen.
In opdracht van NedTrain heeft Strukton Rolling Stock in samenwerking met Alstom de aandrijfinstallaties van in totaal 81 VIRM-treinen vervangen. De opdracht ging van start in 2011 en werd in
2013 voltooid.
De Franse vervoersmaatschappij Tisséo-Toulouse heeft Strukton Rolling Stock een vervolgopdracht gegeven voor de levering van nieuwe boordnetomvormers voor alle 28 volautomatische
metrovoertuigen in Toulouse. De moderne en lichtgewicht modules worden onder andere ook
succesvol toegepast in projecten voor de metro in Amsterdam en een monorailsysteem in Kuala
Lumpur. De eerste levering voor de vervolgopdracht in Toulouse vond plaats in september 2013.
Strukton Rolling Stock verkreeg opdracht voor levering van nieuwe statische omvormers voor
zware goederenlocomotieven van Transnet Engineering in Zuid-Afrika. Strukton Rolling Stock
start met veertien complexe omvormers voor een eerste serie van zeven locomotieven, met de optie
voor uitbreiding naar meer locomotieven. De opdrachtgevers heeft meer dan zevenhonderd stuks
van dit type locomotief. De omvormers zullen een uitgebreid testprogramma doorlopen dat start
in de tweede helft van 2014.
In India heeft Strukton inmiddels vijftig zware locomotieven (hoog vermogen) met tractie-elektronica uitgerust. De leveringen in India zullen in 2014 onverminderd doorgaan.
■
Eurailscout
Dankzij de joint venture van Strukton Rail met het Franse spoorbedrijf SNCF betreedt Eurailscout
de Franse spoormarkt. In 2013 heeft Eurailscout de basis gelegd voor de implementatie van de
Franse organisatie. Zo is er een kantoor in Parijs opgericht. De inspectiemeettrein UFM 160,
die de status van spoor, bovenleiding en enkele andere installaties meet, is in 2013 toegelaten tot
het Franse spoornet. In het voorjaar van 2014 zal de UFM 160 zijn eerste meetritten rijden. Daarnaast zal Eurailscout in Frankrijk inspecties uitvoeren met het Switch Inspection & Measurement
system (SIM).
37
38
Strukton plaatst acht betonnen caissons voor de stormvloedkering bij Venetië.
Strukton Jaarverslag 2013
Ci nif rva sit e
l
e
ructuur
Na een aantal jaren van groei heeft Strukton Civiel in 2013
gekozen voor consolidatie en rendementsverbetering. De onderlinge resultaten van de deelbedrijven wisselen sterk. In 2013 heeft
Strukton Civiel een omzet gerealiseerd van EUR 563 miljoen,
een stijging van 51 procent ten opzichte van 2012.
39
40
Civiele infrastructuur
Bedrijfsopbrengsten
Operationeel resultaat Aantal medewerkers (ultimo)
2013
562,9 *(18,9) *1.569
2012
372,8 *14,3 *1.251
*(in EUR miljoen)
Resultaat
In de markt civiele infrastructuur is het operationeel resultaat in 2013 sterk beïnvloed door de ontwikkelingen bij het project A15 Maasvlakte-Vaanplein en de verliesvoorziening die daarvoor getroffen is. Met name daardoor was het voor het deelbedrijf Strukton Civiel Projecten een moeilijk jaar.
De resultaten van de overige deelbedrijven zijn overwegend positief. De orderportefeuille is redelijk
gevuld.
Strategie en aankopen
Strukton Civiel richt zich in zijn strategie op drie speerpunten: grote complexe landelijke projecten,
regionale infraprojecten en projecten waarvoor specialistische kennis nodig is. Begin 2013 heeft
Strukton Civiel wegenbouwer Rasenberg overgenomen. De aankoop van Rasenberg en eerder Ooms
Civiel passen in de strategie van Strukton Civiel om een landelijk dekkend wegenbouwnetwerk te
realiseren. Dankzij deze aankopen en die van Reef Infra in 2006, is deze dekking een feit. Dit biedt
een beter uitgangspunt voor grote, geïntegreerde infracontracten.
Organisatieaanpassingen
Na jaren van groei heeft Strukton Civiel in 2013 een periode ingezet van consolidatie en rendementsverbetering. Dit heeft geleid tot een forse organisatiewijziging die naadloos aansluit bij de strategie.
Het bedrijf bestaat nu uit de eenheden Strukton Civiel Projecten, het eerdergenoemde landelijk dekkende wegenbouw- en betonbouwnetwerk en de specialismen.
Strukton Civiel Projecten neemt de grote en gecompliceerde opdrachten voor zijn rekening,
zoals het pps-project de verbreding van de A15 Maasvlakte-Vaanplein en het totaalplan voor stad en
snelweg bij de A2 bij Maastricht.
Het wegenbouw- en betonnetwerk wordt gevormd door Ooms Civiel en Strukton Infratechnieken
in het westen van Nederland, Reef Infra in het oosten en Rasenberg Wegenbouw en Colijn in het
zuiden. Deze decentrale bedrijfsonderdelen bedienen de regionale markt.
Tot slot de derde eenheid van Strukton Civiel: de specialismen. Dat zijn afzinken, onderwater­
technieken, versterken van bruggen, fundatietechnieken, assetmanagement, tunneltechnische
installaties, verkeersmanagement, verkeerstechniek, bitumen, prefab, milieutechniek en grond- en
afvalstromen. Van de genoemde specialismen maakt Strukton Civiel zijn kennis en expertise van
afzinktechnieken, funderingstechnieken en bitumen ook internationaal te gelde.
Pps en InfraNext
Voor vrijwel alle grote infraprojecten kiest Rijkswaterstaat voor een publiek-private samenwerking
(pps), waarbij de opdrachtnemer verantwoordelijk is voor de aanleg en het onderhoud van het
project, meestal gedurende een periode van twintig of dertig jaar. Die contractvorm biedt grote
voordelen, zoals continuïteit, duurzaamheid en efficiëntie, maar er kunnen ook nadelen aan kleven,
bijvoorbeeld bij vergunningen en stakeholdermanagement. De verantwoordelijkheid daarvoor
kan namelijk tot grote problemen leiden als vergunningverleners en stakeholders niet tijdig hun
goedkeuringen verlenen. Dit geldt bijvoorbeeld voor de verbreding van de A15 tussen de Maasvlakte
en het Vaanplein. Strukton Civiel voert hierover niet alleen overleg met Rijkswaterstaat, het kijkt ook
naar verbetermogelijkheden in de eigen organisatie. Projecten worden geëvalueerd en waar mogelijk
worden procedures aangepast. Ook is Strukton Civiel samenwerkingsverbanden aangegaan met
grote, financieel stabiele partners.
Strukton Civiel onderzoekt in samenwerking met Strukton Integrale Projecten de mogelijkheid
om een nieuwe pps-vorm op de markt te brengen. Dit is een lichtere versie van de bestaande pps,
Strukton Jaarverslag 2013
genaamd InfraNext. InfraNext maakt regionale projecten voor een minimaal budget realiseerbaar
door de principes van pps toe te passen. InfraNext is een innovatief concept dat Strukton samen met
publieke en private partijen verder gaat uitwerken.
Duurzaamheid en veiligheid
Strukton Civiel streeft uit maatschappelijke betrokkenheid naar een duurzame bedrijfsvoering.
Tal van initiatieven binnen Strukton Civiel onderschrijven dat. Te denken valt aan de training Het
Nieuwe Draaien om uitvoerders en machinisten te leren mobiele werktuigen in de bouw schoner,
zuiniger en goedkoper te laten werken. Ook de verduurzaming van de betonketen is een goed voorbeeld.
Daarnaast is duurzaamheid een basisvoorwaarde voor Strukton Civiel om mee te dingen naar grote
opdrachten. Strukton Civiel heeft in 2013 de hoogste trede, niveau 5, behouden op de CO2prestatieladder. Dit biedt voordelen bij tenders van onder andere Rijkswaterstaat. Duurzaamheid
biedt dus ook kansen op commercieel vlak. Veiligheid valt eveneens onder maatschappelijk verantwoord ondernemen. Hoewel binnen Strukton Civiel veel aandacht is voor het onderwerp, blijft een
structurele daling van het aantal ongevallen uit, met name op de grote projecten. Een tragisch voorbeeld daarvan is een ongeval waarbij een medewerker van een onderaannemer een been verloor.
Om de veiligheid structureel te verbeteren, heeft Strukton Civiel in het najaar van 2013 een aanvullend veiligheidsprogramma opgestart. Het doel is bij de eigen medewerkers het veiligheids­
bewustzijn te vergroten. Strukton Civiel verwacht dat dit als een olievlek naar de onderaannemers
uitbreidt.
Projecten
■
Strukton Civiel Projecten
In het westen van Nederland werkt Strukton binnen een consortium aan het grootste pps-project dat
ooit door Rijkswaterstaat is aanbesteed, de verbreding van de A15 tussen de Maasvlakte en het Vaanplein. Het project is technisch zeer hoogstaand. Dat in combinatie met de eisen van de stakeholders
en het doorgaande verkeer maken het project enorm complex. Desondanks verloopt de uitvoering
op planning. Eind 2013 zijn op drie van de vijf wegdelen de fysieke werkzaamheden afgerond. Eind
februari 2014 is het beschikbaarheidscertificaat afgegeven door de opdrachtgever. De werkzaamheden voor de Botlekbrug vorderen ook gestaag. Eind 2013 waren vijf van de acht pijlers klaar, in
februari 2014 waren ook de laatste drie afgerond. De verwachting is dat de nieuwe brug medio 2014
kan worden ingevaren.
Voor het pps-project De Groene Loper in Maastricht liggen de werkzaamheden eveneens goed op
schema. Het geraamte van de vier tunneldelen is inmiddels zichtbaar. In 2013 heeft het consortium
voorgesteld de tunnel te vernoemen naar koning Willem-Alexander. Zijne Majesteit de Koning heeft
hier inmiddels mee ingestemd. Strukton heeft in 2013 hard gewerkt aan de software waarmee de
verkeerstechnische en tunneltechnische installaties straks op afstand kunnen worden bediend. Deze
software is zeer specialistisch en voldoet aan de tunnelstandaard 1.2, de allernieuwste op de markt.
Strukton past de verkeerstechnische software ook toe op de A15.
In 2013 is er rondom het project De Groene Loper commotie ontstaan in de pers over uitbuiting
van werknemers door een onderaannemer. Een onafhankelijke expertcommissie heeft onderzoek
gedaan en vastgesteld dat de aannemers zich aan de wet houden. Wel heeft de commissie verbeteringen aanbevolen met betrekking tot veiligheid en arbeidstijden. Deze aanbevelingen heeft Strukton
opgevolgd.
41
42
Civiele infrastructuur
Strukton Jaarverslag 2013
De werkzaamheden aan de Noord/Zuidlijn in Amsterdam zijn in 2013 zo goed als afgerond. Het laatste deel van de overkapping van het busstation, aan de achterzijde van het station, voltooit Strukton
Civiel Projecten voor de zomer van 2014. Strukton Civiel Projecten gooit hoge ogen met het project
Metrostation CS, onderdeel van de Noord/Zuidlijn. Het project won de International Tunnelling
Award in de categorie Specialist Tunnelling Project of the Year. Vooral de enorme projectomvang en
de innovatieve oplossingen maakten indruk op de jury.
De renovatie van de brug bij Ewijk verloopt goed. Tijdens de werkzaamheden bleek dat de stalen
tuibrug van een kilometer lang en veertig meter breed zwakker is dan in de tenderfase was aangenomen. Door dit meerwerk zullen de werkzaamheden langer duren dan aanvankelijk gedacht. In 2013
heeft Strukton Civiel de brug een meter opgevijzeld. Ook is het tuigsysteem succesvol getest. De
tuigsysteem bestaat uit een kabel van meerdere strengen in plaats van één streng. Dat maakt onderhoud in de toekomst gemakkelijker, omdat de kabels streng voor streng kunnen worden vervangen.
In het najaar is Strukton Civiel Projecten samen met dochterbedrijf Reef Infra gestart met de werkzaamheden aan de Meppelerdiepsluis. Omdat de werkzaamheden gedeeltelijk vanaf een ponton
worden uitgevoerd, is de vaarruimte voor de scheepvaart iets minder breed. Schepen kunnen echter
nog steeds passeren. Ook voor omwonenden wordt de hinder zoveel mogelijk beperkt. Zo worden
de damwanden hoogfrequent getrild in plaats van geheid, waardoor de overlast korter duurt.
■
Decentrale eenheden weg- en betonbouw
Dochterbedrijf Rasenberg Wegenbouw heeft in 2013 de verhoging van de brug in de A50 over de
Zuid-Willemsvaart gegund gekregen van Rijkswaterstaat. De brug wordt een meter opgehoogd zodat
schepen met drie lagen containers de brug kunnen passeren. De voorbereidende werkzaamheden
zijn inmiddels gestart.
In 2013 heeft Ooms Construction samen met Strukton Infratechnieken de opdracht gekregen voor
de aanleg van de Natuurbrug Laarderhoogt over de A1. De brug verbindt de Westerheide en de Blaricummerheide met elkaar, zodat dieren een groter gebied tot hun beschikking hebben. De werkzaamheden zijn begin 2014 gestart.
Reef voert samen met Colijn en Rasenberg Wegenbouw een reconstructie uit van een kruising in de
N617. Rijkswaterstaat gunde deze opdracht op basis van de Economisch Meest Voordelige Inschrijving (EMVI), waarbij zowel de kwaliteit van het ontwerp en het veiligheidsplan als de prijs onderdeel
uitmaakte van de inschrijving. De uitvoering is gestart en is gepland tot december 2014.
■
Specialismen
In 2013 heeft Strukton een opdracht verworven in Venetië om acht betonnen caissons van elk
21.000 ton te transporteren en af te zinken. Op deze caissons wordt vervolgens een beweegbare
kering gemonteerd die de stad moeten beschermen tegen overstromingen. De afzinkwerkzaam­
heden starten in de zomer van 2014.
Ook in Berlijn voert Strukton Civiel een opdracht onder water uit, ten behoeve van de aanleg van een
nieuwe metrolijn. De werkzaamheden omvatten het aanbrengen van onderwaterbeton, duikinspecties, schoonmaken van diepwanden, plaatsen van damwanden en uitvoeren van constructiewerkzaamheden. De werkzaamheden zijn gestart in de zomer van 2013 en lopen door tot december 2015.
De werkzaamheden aan de parkeergarage in Emmen zijn in 2013 afgerond. De ondergrondse garage
heeft twee verdiepingen en biedt plaats aan 460 auto’s.
Boven: De A2 gaat bij Maastricht 2,3 kilometer ondergronds
Linksonder: De nieuwe Botlekbrug bij de A15 in Rotterdam is in alle opzichten groter dan de huidige
Rechtsonder: In het Meppelerdiep bij Zwartsluis vernieuwt Strukton de sluis
43
44
De Internationale School Eindhoven is het zevende pps-project dat Strukton exploiteert.
Strukton Jaarverslag 2013
Teg ecbho unwi eenk
en
Strukton Worksphere is in 2013 vernieuwd en heeft de kennis van
installatietechniek en bouw gebundeld. In het overgangsjaar 2013
veroorzaakten reorganisatiekosten en een aantal verlieslatende
projecten een negatief resultaat. Vanaf januari 2014 is de nieuwe
organisatie een feit en staat Strukton Worksphere goed gepositioneerd voor de komende jaren.
45
46
Techniek en gebouwen
Bedrijfsopbrengsten
Operationeel resultaat Aantal medewerkers (ultimo)
2013
374,4 *(15,2) *1.717
2012
379,1 *(0,4) *1.827
*(in EUR miljoen)
Resultaat
In de markt techniek en gebouwen heeft Strukton voor het installatietechnisch werk een positief
resultaat gerealiseerd. Dat er onder de streep toch een negatief resultaat is geschreven voor deze
markt, komt door reorganisatiekosten, de afwikkeling van geschillen en verliezen op enkele bouwprojecten. De omzet voor 2013 bedraagt eur 374,4 miljoen, één procent lager dan in 2012.
Koers en strategie
De nieuwe koers van Strukton Worksphere is een geïntegreerde aanpak van installatietechniek en
bouw. De samenvoeging is in 2013 voorbereid en heeft per 1 januari 2014 zijn definitieve beslag
gekregen. Het grote voordeel voor de klant is evident: Strukton regisseert integraal de opdracht,
waardoor de werkzaamheden – van bouw naar installatietechniek en vice versa – naadloos in
elkaar overlopen. Organisatorisch is de integratie volledig, zowel commercieel als operationeel:
dezelfde softwaresystemen, geïntegreerde huisvesting en één directieteam. Strukton Worksphere
bestaat uit drie businessunits: Services, Projecten en Exploitatie. De laatste twee werken landelijk
en zijn centraal georganiseerd. De businessunit Services werkt regionaal dicht bij de opdrachtgevers, waardoor snel en flexibel kan worden geopereerd.
Strukton Worksphere richt zich in zijn strategie op specifieke gebieden, te weten datacenters,
verkeerstechnische en tunneltechnische installaties, industrie en gezondheidszorg. Voor al deze
speerpunten geldt dat techniek van wezenlijk belang is, omdat de continuïteit cruciaal is. In deze
kritische omgevingen komt de dienstverlening van Strukton Worksphere, gericht op functionaliteit en beschikbaarheid, het best tot haar recht.
Strukton Worksphere verwacht binnen de genoemde gebieden de komende jaren groei te realiseren. Ook bij de renovatie en het verduurzamen van gebouwen ziet Strukton Worksphere mogelijkheden, mits hieraan een goede businesscase ten grondslag ligt. Hoewel de markt nog steeds lastig
is, verwacht Strukton Worksphere goed gepositioneerd te zijn voor de komende jaren.
Voor het onderhoud zet Strukton Worksphere ICT op slimme en efficiënte wijze in. Zo worden
onderhoudsprogramma’s steeds verder geïnnoveerd. Deze werkwijze, ook wel ‘technisch beheer
op afstand’ genoemd, heeft veel voordelen. Het zorgt voor meer op maat gesneden onderhoudsprogramma’s, afhankelijk van het gebruik van installaties. Hierdoor neemt de beschikbaarheid toe
en dalen de integrale kosten voor de opdrachtgever. Bovendien kan op deze manier goed invulling
worden gegeven aan risicobeheer in samenspraak met de opdrachtgever.
Welzijn en veiligheid
In 2013 is veel aandacht besteed aan het welzijn van de medewerkers. De directie heeft diverse
investeringen gedaan op het gebied van veiligheid. Doelstelling is om het veiligheidsbewustzijn
bij de medewerkers verder te verhogen, zowel door inhoudelijke informatie te delen als door de
aanstelling van extra veiligheidskundigen. Daarnaast is veel aandacht geweest voor de duurzame
inzetbaarheid van medewerkers door onder andere preventieve geneeskundige onderzoeken. Het
doel is om de duurzame inzetbaarheid van mensen te stimuleren en te vergroten. Ten slotte is in
2013 wederom fors geïnvesteerd in opleidingen, omdat het vakmanschap van de medewerkers
medebepalend is voor het onderscheidend vermogen van de organisatie.
Boven: In Alkmaar werkt Strukton aan het nieuwe station
Onder: Techniek in een datacenter
Strukton Jaarverslag 2013
47
48
Techniek en gebouwen
Strukton Jaarverslag 2013
Projecten
In 2013 zijn diverse projecten opgeleverd, waaronder de Internationale School Eindhoven.
De tijdige oplevering van de hoogstaande onderwijsfaciliteiten volgt op de overname door
Strukton van het project in februari 2013, na het faillissement van de oorspronkelijke oprichters
van het consortium. Begin september is het ingebruiknamecertificaat verstrekt en is gestart met
de exploitatie. De Internationale School Eindhoven is het zevende pps-project dat Strukton
Worksphere exploiteert. Strukton heeft inmiddels veel kennis opgebouwd over pps-projecten,
waarbij het management en de expertise is gebundeld bij Strukton Integrale Projecten.
Ook de werkzaamheden voor trainings- en nazorgcentrum De Nieuwe Basis in Doorn zijn in
2013 afgerond, evenals de uitbreiding van het datacenter van Global Switch, waarvoor Strukton
Worksphere nieuwbouw, elektrotechnische en werktuigbouwkundige voorzieningen realiseerde.
Nog lopende projecten betreffen onder meer de werkzaamheden op Schiphol, waar Strukton
Worksphere de uitbreiding van de G-pier met een nieuwe laag voor zijn rekening neemt. In dit
project combineert Strukton de bouwkundige werkzaamheden met de verantwoordelijkheid voor
alle installaties. In Alkmaar werkt Strukton aan het nieuwe station. De opdracht betekent een
logistieke uitdaging, omdat het treinverkeer en de reizigersstromen doorgaan tijdens de verbouwing. De bouw start in de loop van 2014 en zal naar verwachting tegen het eind van 2015 worden
afgerond.
Onderhoudscontracten
In 2013 heeft Strukton Worksphere meerdere onderhoudscontracten getekend, waaronder het
technisch beheer van 45 parkeergarages in opdracht van de gemeente Rotterdam. Het betreft een
contract voor een periode van vijf jaar. Eveneens is voor vijf jaar een contract gesloten met Altrecht
geestelijke gezondheidszorg, waar beide partijen gezamenlijk verantwoordelijk zijn voor het beheer en onderhoud van de 150.000 m² gebouwen van Altrecht in de regio Utrecht.
In opdracht van netwerkbedrijf Alliander doet Strukton Worksphere sinds 2013 het bouwkundige
onderhoud en het terreinonderhoud van de 45 panden verspreid over Nederland. Het contract
omvat het beheer van gebouwgebonden installaties, onderhoud van de gebouwen en de terrein- en
groenvoorziening inclusief de bewegwijzering.
Sinds juni 2013 is Strukton Worksphere verantwoordelijk voor het zelfstandig uitvoeren van het
onderhoud van 365 liftinstallaties in objecten van de Rijksgebouwendienst. De liftinstallaties zijn
verdeeld over bijna 180 locaties in het oosten van Nederland. Het betreft een contract voor vier jaar.
De afgelopen jaren verzorgde Strukton Worksphere al het onderhoud aan de transportinstallaties
in het zuiden en oosten van het land voor de Rijksgebouwendienst.
Met AAFM/Sitech sloot Strukton Worksphere een contract voor het beheer en onderhoud van de
technische installaties op de Chemelot-campus in Geleen. In de eerste fase van het contract heeft
Strukton Worksphere hier door Technisch Beheer Op Afstand substantiële verbeteringen gerealiseerd. Zo is het aantal storingen fors teruggelopen.
Strukton Worksphere richt zich op specifieke gebieden, waaronder de gezondheidszorg,
zoals hier bij het Máxima Medisch Centrum in Eindhoven.
49
50
Voor de aanleg van de metrolijnen in Riyadh wordt de kennis van civiele infrastructuur, railinfrastructuur
en treinsystemen gebundeld.
Strukton Jaarverslag 2013
Internationale
ie nn f r a s t r u c t u u r
railsyste me n
Strukton is sinds jaar en dag ook buiten de Nederlandse grenzen
actief: Strukton Rail heeft vestigingen verspreid over Europa en
ook Strukton Civiel heeft diverse internationale opdrachten op zijn
naam staan. In 2013 heeft Strukton besloten om zijn internationale
ambities buiten Europa nadrukkelijker de ruimte te geven.
Het resultaat daarvan is de oprichting van Strukton International.
51
52
Internationale infrastructuur en railsystemen
Strukton Jaarverslag 2013
Strategie en ambitie
De oprichting van Strukton International is een feit per 1 januari 2014. De werkmaatschappij heeft
een plaats gekregen naast de reeds bestaande werkmaatschappijen Strukton Rail, Strukton Civiel,
Strukton Worksphere en Strukton Integrale Projecten. De nieuwe werkmaatschappij richt zich
momenteel op drie gebieden buiten Europa: het Midden-Oosten, Indonesië en de ZuidAmerikaanse landen Chili, Peru en Colombia. Deze gebieden en landen zijn enorm in ontwik­
keling en hebben voor hun economische groei behoefte aan een betere infrastructuur. In die
gebieden ziet Strukton International kansen om op projectbasis opdrachten te verwerven voor
vervoersystemen in drukbevolkte gebieden, ontsluiten van mijn- en havengebieden en transport
van energie. In deze economische groeiregio’s liggen voldoende werken in het verschiet om de
internationale ambities te kunnen waarmaken.
Strukton International heeft zichzelf ten doel gesteld om in 2018 een toonaangevende speler te
zijn op de internationale markt voor projecten op het gebied van civiele techniek en infrastructuur.
Strukton International zal indien mogelijk samenwerken met de specialismen van Strukton Rail en
Strukton Civiel. Deze specialismen blijven daarnaast zelfstandig wereldwijd actief. Voor Strukton
Rail zijn dat tractiesystemen, assetmanagement, monitoringsystemen en energiesystemen.
Voor Strukton Civiel gaat het om afzinktunnels, funderingstechnieken, horizontale boringen en
gemodificeerd bitumen.
Project en tenders
De eerste opdracht voor Strukton International is in 2013 verworven, namelijk de aanleg van een
deel van het metrostelsel in Riyadh, de hoofdstad van Saoedi-Arabië. Strukton maakt deel uit van
het consortium FAST en werkt mee aan de aanleg van de lijnen 4, 5 en 6, die gezamenlijk bijna
65 kilometer lang zijn. In 2013 is het contract getekend en is Strukton gestart met het verfijnen
van het ontwerp. In april 2014 zijn de eerste bouwwerkzaamheden begonnen. De drie metrolijnen
moeten in 2018 voltooid zijn. De contractwaarde voor Strukton bedraagt ruim 1,1 miljard us-dollar
(circa eur 0,8 miljard).
Naast het concrete project in Riyadh is Strukton International betrokken bij diverse tenders en
prekwalificaties.
Boven: De landen waar de nieuwe werkmaatschappij Strukton International zich op richt
Linksonder: De zes metrolijnen zoals die in 2018 operationeel moeten zijn in Riyadh
Rechtsonder: In april 2014 gaf de emir het signaal voor het begin van de uitvoering van het metronetwerk in Riyadh
53
54
Corporate governance
Goed ondernemerschap, integer handelen, respect, toezicht, transparante verslaggeving en het
afleggen van verantwoording: deze aspecten vormen de belangrijkste leidraad voor het corporate­
governancebeleid van Strukton.
Corporate Governance wordt voor Strukton bepaald door de wetgeving, rechtspraak en codes of
best practice van de landen waarin Strukton zijn activiteiten ontplooit. Strukton volgt vrijwillig de
voor Strukton relevante onderwerpen op het gebied van best practices en zoekt daarbij aansluiting
bij de Nederlandse Corporate Governance Code. Strukton Groep nv is een naamloze vennootschap
naar Nederlands recht. De vennootschap wordt bestuurd door de directievoorzitter. Oranjewoud
nv houdt honderd procent van de aandelen in Strukton Groep nv.
Directie
De directievoorzitter is eindverantwoordelijk voor de gehele onderneming. Hij is verantwoordelijk
voor het bestuur van het bedrijf. De directievoorzitter ontwikkelt en stelt de visie vast, evenals de
daaruit voortvloeiende missie, strategie en doelstellingen. De directies van de bedrijfsonderdelen
zijn verantwoordelijk voor de formulering en uitvoering van de strategie van hun werkmaatschappij. De verantwoordelijkheid voor het bestuur en de dagelijkse beslissingen bij de bedrijfsonderdelen ligt eveneens bij de statutaire directie van de bedrijfsonderdelen.
De directievoorzitters van de bedrijfsonderdelen Strukton Rail, Strukton Civiel en Strukton
Integrale Projecten vormen tezamen met de directievoorzitter van Strukton Groep de directie.
Deze directie heeft een beleidsvoorbereidende taak en adviseert de directievoorzitter.
De directievoorzitter is verantwoordelijk voor een transparant bestuur van de onderneming. Hiertoe is een directiereglement opgesteld dat is goedgekeurd door de aandeelhouder. Bij de vervulling
van zijn taken richt de directievoorzitter zich op de belangen van de vennootschap. De directievoorzitter verschaft regelmatig informatie en middelen aan de aandeelhouder en zijn Raad van
Commissarissen die nodig zijn voor een goede taakuitoefening.
Eén keer per jaar doet de directievoorzitter verslag in de aandeelhoudersvergadering over de resultaten van het afgelopen verslagjaar.
Benoeming en beloning van de directievoorzitter
Bij Strukton benoemt de aandeelhouder de bestuurders. Het huidige bestuur van de onderneming
wordt gevormd door de heer G.P. Sanderink. Hij is per 29 oktober 2010 als voorzitter aangesteld.
Hij is tevens president-directeur van Oranjewoud nv. De aandeelhouder stelt de beloning van de
bestuurders vast op basis van een advies van de Raad van Commissarissen.
Raad van Commissarissen
Strukton Groep nv heeft geen eigen Raad van Commissarissen. Op het niveau van de aandeelhouder Oranjewoud nv is een onafhankelijke Raad van Commissarissen aangesteld die is belast met
het toezicht op de Raad van Bestuur van Oranjewoud nv, het gevoerde beleid en de algemene zaken
in de vennootschap en de met haar verbonden ondernemingen, alsmede het adviseren van de Raad
van Bestuur van Oranjewoud nv. Gezien de omvang en relevantie van Strukton Groep binnen het
Oranjewoudconcern vindt er regelmatig overleg plaats tussen de directievoorzitter en de Raad van
Commissarissen van Oranjewoud nv.
Strukton Jaarverslag 2013
Belangenverstrengeling en transacties tussen verbonden partijen
De Raad van Commissarissen van Oranjewoud nv is verantwoordelijk voor het oplossen van
eventuele tegenstrijdige belangen tussen de vennootschap enerzijds en de Raad van Bestuur van
Oranjewoud nv, de Raad van Commissarissen, de directie van Strukton Groep en de externe accountant anderzijds. Alle besluiten tot het aangaan van transacties, waarbij sprake is van mogelijke
belangenverstrengeling met de directievoorzitter of van een lid van de Raad van Commissarissen,
die voor de onderneming en/of de directievoorzitter van materiële betekenis is, vergen de goedkeuring van de Raad van Commissarissen. De directievoorzitter dient direct aan de aandeelhouder en
de voorzitter van de Raad van Commissarissen (en aan de andere leden van de directie, als het een
lid van de directie betreft) melding te maken van elke belangenverstrengeling of potentiële belangenverstrengeling van betekenis voor de onderneming en/of hemzelf en dient daarbij alle relevante
informatie te verschaffen. Transacties met de aandeelhouder zijn vooralsnog beperkt en vinden
plaats op marktconforme condities.
Accountant
De externe accountant wordt benoemd door de Algemene Vergadering van Aandeelhouders. Sinds
de overname door Oranjewoud nv in 2010 is Ernst & Young benoemd als externe accountant.
Eenmaal per vier jaar beoordeelt de directievoorzitter het functioneren van de externe accountant.
De conclusies hiervan worden aan de Algemene Vergadering van Aandeelhouders meegedeeld.
De externe accountant woont de vergaderingen van de directievoorzitter met de aandeelhouder bij
waarin het verslag van de externe accountant over de controle van de jaarrekening wordt besproken en waarin de vaststelling van de jaarrekening wordt behandeld. Tevens woont hij de vergadering over de halfjaarcijfers bij. De directievoorzitter heeft al een aantal jaren geleden maatregelen
genomen ter waarborging van de objectiviteit en onafhankelijkheid van de accountant, door een
beperking aan te brengen in de overige aan de controlerend accountant uit te besteden werkzaamheden.
Betrekkingen met externe belanghebbenden
Gezien het belang en de positie van de onderneming publiceert Strukton regelmatig zijn resultaten
en belangrijke gebeurtenissen via persberichten en publicaties op zijn website.
Reglementen
■
■
■
Strukton kent verschillende reglementen die de kaders aangeven voor het functioneren van de
verschillende organen en die inhoud geven aan binnen Strukton geldende regels. Informatie over
de verschillende bestuursorganen, reglementen en de gedragscode die geldt voor de medewerkers
van Strukton, is te vinden op www.strukton.nl onder ‘Financiën en Governance’.
De regelingen worden van tijd tot tijd getoetst en zo nodig aangepast.
Het betreft:
Statuten
Gedragscode
Best practices bepalingen
55
56
Risicobeheersing
Strukton heeft net als andere ondernemingen te maken met diverse commerciële, operationele en
financiële risico’s. Deze risico’s zijn inherent aan de bedrijfsactiviteiten. De onderneming probeert
ze te beperken door een systematische benadering van deze risico’s, zowel op strategisch als
operationeel niveau.
Strukton identificeert en volgt risico’s binnen de onderneming op een gestructureerde wijze. Om
doublures, inconsistenties en lacunes bij bestaande activiteiten op het gebied van risicomanagement en interne beheersing te identificeren en weg te nemen, maakt Strukton gebruik van het
raamwerk van de Committee of Sponsoring Organizations of the Treadway Commission (COSO).
In 2013 zijn de verschillende risico’s opnieuw in kaart gebracht en gewogen. De belangrijkste
thema’s met betrekking tot ondernemingsrisico’s en strategische doelstellingen zijn in dit hoofdstuk opgenomen.
Veiligheid
Dit betreft het risico dat operationele activiteiten leiden tot ongelukken, letselschade en reputatieverlies of dat ze worden uitgevoerd in strijd met arbovoorschriften. Alle werknemers hebben
toegang tot de systemen voor Kwaliteit, Arbeidsomstandigheden en Milieu (KAM). De KAMsystemen worden regelmatig getoetst door externe geaccrediteerde en certificerende instanties.
Preventie heeft binnen Strukton de hoogste prioriteit. In het veiligheidsbeleid is ook aandacht
voor menselijk gedrag als risicofactor (awareness). Zorgvuldige voorbereiding van werkzaamheden, analyse van bijna-ongevallen en toolboxmeetings moeten dit risico minimaliseren. In het
hoofdstuk Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen wordt nader ingegaan op veiligheid binnen
Strukton.
Inkoopbeleid opdrachtgevers
Strukton heeft diverse grote opdrachtgevers. Ongeveer veertien procent van de omzet is afkomstig
uit de Nederlandse railmarkt. Deze markt kenmerkt zich als een monopsonie. De laatste jaren is
het marktvolume afgenomen dat wordt gegenereerd door ProRail – de belangrijkste opdrachtgever
op deze markt. ProRail steunt actief nieuwe partijen in hun pogingen toe te treden tot deze
technisch en logistiek complexe markt. Strukton heeft als marktleider te kampen met de consequenties van dit beleid. Om toch concurrerend te blijven, is Strukton continu alert op het
marktconform houden van zijn organisatieomvang en kwaliteitspropositie.
Aanbestedingskosten
Strukton krijgt een aanzienlijk deel van zijn omzet door middel van openbare aanbestedingen.
Vanwege de toenemende complexiteit van een aantal van deze aanbestedingen (in het bijzonder
die projecten die op een d&c- of dbfmo-basis worden aanbesteed) stijgen de aanbestedingskosten.
De vergoeding van de opdrachtgever voor deze kosten is veelal slechts beperkt. In het geval dat
Strukton niet succesvol is bij deze aanbestedingen is het bedrijf niet in staat de gemaakte kosten
terug te verdienen. Een kritische selectie van de te maken aanbestedingen maakt daarom deel uit
van de bedrijfsvoering.
Strukton Jaarverslag 2013
Belangenverstrengeling
Als gevolg van de overname door Oranjewoud nv in 2010 bestaat het risico dat Strukton wordt
gediskwalificeerd voor aanbestedingen indien het Advies- en ingenieursbureau Antea betrokken
blijkt te zijn geweest in het voortraject van een aanbesteding. Er zijn diverse afspraken gemaakt
om te voorkomen dat beide partijen onverenigbare rollen vervullen voor dezelfde opdracht. Voor
de uitvoering hiervan wordt in Nederland de notitie Scheiding van Belangen van Rijkswaterstaat
gehanteerd.
Uitvoering en ontwerp
Strukton voert doorgaans op projectmatige basis werk uit voor derden. De complexiteit en omvang
van de werken – en daarmee ook de orderomvang – kunnen aanzienlijk variëren. In lijn met de
strategie van de onderneming dingen bedrijfsonderdelen geregeld mee naar complexe projecten,
waarbij naast uitvoeringsrisico’s ook ontwerprisico’s een rol spelen. Al naar gelang de contractvorm kunnen door verkeerde inschattingen verliezen en negatieve kasstromen optreden. Daarom
hecht Strukton grote waarde aan het structureel toepassen van procedures, zowel tijdens de verwervingsfase als tijdens de uitvoeringsfase. Bij ontwerprisico’s wordt grote waarde toegekend aan
reviews van derden. Daarnaast heeft Strukton een verzekering afgesloten voor ontwerpfouten.
Vaste prijzen
Strukton acteert veelal in een omgeving waarbij opdrachtgevers risico’s wensen over te hevelen in
ruil voor een vaste prijs. Strukton accepteert alleen die risico’s die het zelf kan managen.
Deze risico’s kunnen verliezen en negatieve kasstromen genereren. Als onderdeel van zijn projectbewakingsmethodiek beschikt Strukton al jaren over een geavanceerd systeem om risico’s te identificeren en te kwantificeren. Dit geldt zowel voor de verwervings- als de uitvoeringsfase. In deze
periode van potentieel fluctuerende grondstofprijzen is Strukton terughoudend met het nemen
van inflatierisico’s. Bij langlopende projecten is een adequate indexatieregeling een belangrijk
aandachtspunt.
Arbeidsmarkt
Om succesvol te kunnen opereren, heeft Strukton de juiste medewerkers met de juiste competenties en passie nodig. De aanhoudende krapte op specifieke delen van de arbeidsmarkt maakt het
lastig om voldoende geschikte mensen te werven. Daarom investeert Strukton in zijn positie als
preferente werkgever, met name door het scheppen van een aantrekkelijke werkomgeving waarin
mensen de mogelijkheid krijgen hun talenten optimaal te ontplooien.
Recessie
De gevolgen van de recessie zullen ook in 2014 en daarna duidelijk merkbaar zijn voor de bouwsector. Overheid en bedrijven investeren minder.
Strukton is voor een groot deel van zijn omzet afhankelijk van opdrachten die door (semi-)publieke overheden worden aanbesteed. Vertragingen in politieke besluitvorming en aanpassingen
in investeringsbudgetten van overheden zijn van invloed op de opdrachtverlening. Om een breed
maatschappelijk draagvlak te creëren, besteedt Strukton tijdens de voorbereidingen veel aandacht
aan informatievoorziening en voorlichting.
57
58
Risicobeheersing
Strukton houdt de ontwikkeling van de orderportefeuille en het niveau van de bedrijvigheid in relatie tot de omvang van de organisatie scherp in de gaten, zodat tijdig passende maatregelen kunnen
worden genomen. Bij betalingsrisico’s – waar geregeld aanvullende zekerheden worden gevraagd
– en de transfer van risico’s in de keten naar onderaannemers en leveranciers, is extra waakzaamheid geboden ten aanzien van solvabiliteit. Om de kwetsbaarheid voor conjunctuurschommelingen te beperken, streeft Strukton naar een situatie waarin langlopende en repeterende opdrachten
een substantieel deel van de omzet uitmaken.
Bezettingsgraad
Strukton is een kapitaalintensieve onderneming die, vooral op het gebied van railsystemen, een
groot en gespecialiseerd materieelpark beheert. Dit materieel is veelal eigendom van Strukton.
De kosten hiervan worden afgeschreven over de economische levensduur van het materieel.
Wanneer Strukton onvoldoende in staat is het materieel in te zetten tegen dekkende tarieven, heeft
dit weliswaar niet direct een kasuitstroom tot gevolg, maar wordt het resultaat van Strukton wel
nadelig beïnvloed. Daarnaast heeft een groot deel van de Struktonmedewerkers een vast dienstverband. Als deze mensen niet tegen dekkende tarieven worden ingezet op lopende projecten,
bijvoorbeeld omdat er onvoldoende werk is, heeft dit een negatief effect op de winstgevendheid en
de kasstroom van de onderneming. Strukton Rail vangt dit op door internationale expansie in de
Europese markt en door materieel en medewerkers internationaal in te zetten. Grote investeringen
worden in enkele gevallen gedeeld met partners. Bovendien wordt binnen heel Strukton het risico
van onderbezetting beperkt door het continu streven naar een vergroting van het aandeel van nietprojectgebonden activiteiten. De lifecyclegerichte benadering die binnen alle Struktonbedrijven
terugkomt, past daarin.
Beschikbare kredietfaciliteiten
Strukton heeft per verslagdatum de beschikking over eur 130 miljoen aan kredietfaciliteiten.
De financieringsbehoefte van de onderneming wordt met een grote regelmaat geprognosticeerd
en de aanwending van deze faciliteit wordt zeer regelmatig gevolgd.
In de financieringsdocumentatie zijn diverse convenanten opgenomen die vooral te maken hebben
met het kasgenerend vermogen van de onderneming. Ook deze worden met een grote regelmaat
getoetst. De investeringsverplichtingen en stortingsverplichtingen die Strukton heeft uit hoofde
van lopende investeringsprogramma’s, projecten en pps-belangen, worden in deze financieringsbehoefte meegenomen. Vanwege het projectmatige karakter van de onderneming kunnen eenmalige negatieve projectresultaten zowel de financieringsbehoefte als de convenanten beïnvloeden.
Dit risico wordt beperkt door een sterke sturing op procesbeheersing en door een vergroting van
het aandeel van niet-projectgebonden activiteiten. Daarnaast streeft Strukton ernaar de nettoschuld van de onderneming op korte termijn verder te reduceren en daarmee de leningen af te
lossen.
Interne beheerssystemen
De directie is verantwoordelijk voor het interne risicobeheersings- en controlesysteem van de onderneming en voor de beoordeling van de effectiviteit ervan. Het systeem is gericht op beheersing
van risico’s die met de bedrijfsactiviteiten en de realisatie van bedrijfsdoelstellingen samenhangen.
Ook bewaakt het de effectiviteit en efficiency van bedrijfsprocessen en de consistentie van de
administratieve processen. Het kader voor risicobeheersing is in de hele groep geïmplementeerd.
De verantwoordelijkheid voor het beheerssysteem ligt primair bij de bedrijfsonderdelen zelf.
Risicobeoordelingen zijn een integraal onderdeel van de jaarlijkse planning- en controlecyclus van
de onderneming, die elk jaar met de aandeelhouder wordt besproken.
Strukton Jaarverslag 2013
Het risicobeheersings- en controlesysteem van de financiële verslaglegging is gebaseerd op de
Strukton Gedragscode. Duidelijke boekhoudkundige regels zijn vastgelegd in het Strukton Reporting Manual en in een standaard-rapportagestructuur. Jaarlijks verricht de externe accountant controlewerkzaamheden gericht op het verstrekken van een verklaring bij de jaarrekening. De externe
accountant wordt benoemd door de aandeelhouders. Elk jaar stelt de aandeelhouder in overleg
met de directievoorzitter de activiteiten vast waarmee de voor de accountantsverklaring vereiste
werkzaamheden worden uitgebreid. Dit kunnen specifieke risico’s, bedrijfsprocessen of locaties
zijn waar de directievoorzitter of de aandeelhouder een grotere diepgang gewenst acht. Aanbevelingen uit externe controlewerkzaamheden op elk niveau worden gerapporteerd aan en opgevolgd
door de directievoorzitter.
Risicobeheersingskader
Relevante onderdelen van het risicobeheersingkader zijn onder andere de geldende gedragsregels,
het directiereglement, de volmachtregeling, de procedure voor machtigingsaanvragen van complexe en omvangrijke projecten, de planning- en controlecyclus en de rapportages hierover.
Gedragsregels
De klokkenluidersregeling stelt medewerkers in staat (vermeende) onregelmatigheden binnen de
onderneming te melden bij de vertrouwenspersoon of de directie. De regels van goed gedrag staan
op www.strukton.nl en omvatten tevens de zogenoemde klokkenluidersregeling.
Directiereglement en vertegenwoordigingsbevoegdheid
Voor zowel de directievoorzitter als de directies van de bedrijfsonderdelen geldt een directiereglement. Naast de nodige aandacht voor taken, verantwoordelijkheden en te verkrijgen goedkeuringen is hierin ook de vertegenwoordigingsbevoegdheid vastgelegd. Vertegenwoordigingsbevoegdheid, onder meer voor de ondertekening van documenten, berust bij ieder van de leden van de
directie afzonderlijk, alsmede bij andere daartoe door de directie benoemde functionarissen, met
inachtneming van beperkingen zoals gedeponeerd bij de Kamer van Koophandel.
Rapportagestructuur
De rapportagestructuur binnen Strukton is in lijn met de aansturing van de afzonderlijke bedrijfsonderdelen. De verantwoordelijkheid voor de invoering en het waarborgen van de effectiviteit van
controles ligt bij de directievoorzitter. Het succes van deze controles wordt gemeten door zelfbeoordeling door de directies van de bedrijfsonderdelen en door het regelmatig vaststellen van de
toereikendheid van het interne beheerssysteem.
Conclusie
Op basis van voornoemde systemen, de aangebrachte kaders en de daarbij behorende rapportagestructuur is het risicobeheersings- en controlesysteem naar onze mening adequaat opgezet en
heeft dit in het boekjaar naar behoren gefunctioneerd. De directie is dan ook van mening dat de
financiële verantwoording geen materiële onjuistheden bevat. Er zijn op dit moment geen indicaties dat het risicobeheersings- en controlesysteem in 2014 niet naar behoren zal functioneren.
Utrecht, 25 juni 2014
Directievoorzitter
Gerard Sanderink
59
60
Strukton Jaarverslag 2013
61
Ja ar re ke ning
j a a r v e r s l a g
2 0 1 3
62
Inhoudsopgave
Geconsolideerde balans Geconsolideerde winst-en-verliesrekening Geconsolideerd overzicht totaalresultaat Geconsolideerd mutatieoverzicht van het eigen vermogen Geconsolideerd kasstroomoverzicht Toelichting op de geconsolideerde jaarrekening Grondslagen voor financiële verslaggeving Belangrijkste schattingen en beoordelingen in de geconsolideerde jaarrekening Financieel risicobeheer 1 Materiële vaste activa 2 Immateriële activa 3 Vastgoedbeleggingen 4 Deelnemingen 5 Overige financiële vaste activa 6 Uitgestelde belastingvorderingen en verplichtingen 7 Voorraden 8 Handels- en overige vorderingen 9 Onderhanden werken 10 Liquide middelen 11 Groepsvermogen 12 Aandeel derden 13 Langlopende schulden 14 Voorzieningen 15 Handels- en overige schulden 16 Bedrijfsopbrengsten en operationeel resultaat 17 Kosten van grond- en hulpstoffen, materiaal en uitbesteed werk 18 Lonen, salarissen en sociale lasten 19 Overige bedrijfskosten 20 Financiële baten en lasten 21 Belastingen 22 Personeelsbestand 23 Financiële instrumenten 24 Kasstroomoverzicht 25 Niet in de balans opgenomen verplichtingen en gestelde zekerheden 26 Transacties met verbonden partijen 27 Gebeurtenissen na balansdatum 28 Dienstverlening uit hoofde van concessies en pps 29 Activa en verplichtingen aangehouden voor verkoop 30 Acquisities 31 Joint operations 32 Gesegmenteerde informatie 33 Overzicht van de belangrijkste groepsmaatschappijen en deelnemingen Enkelvoudige balans Enkelvoudige winst-en-verliesrekening Toelichting op de enkelvoudige jaarrekening Overige gegevens Controleverklaring 63
64
65
66
67
68
69
69
87
90
92
94
97
98
100
101
102
102
102
103
104
105
106
107
112
112
113
113
113
113
114
114
115
122
122
123
124
125
126
126
133
134
136
142
143
144
147
148
Geconsolideerde balans (x EUR 1.000)
64
Activa
Toelichting
31-12-2013
31-12-2012
1-1-2012
(herzien)*(herzien)*
Vaste activa
Materiële vaste activa
(1) 148.785 114.442 96.708
Immateriële activa
(2)
70.321 39.551 42.234
Vastgoedbeleggingen
(3)
10.066 9.583 4.038
Deelnemingen
(4)
9.224 36.069 29.804
Overige financiële vaste activa
(5)
52.586 24.861 23.765
Uitgestelde belastingvorderingen
(6)
17.523 7.246 808
308.505 231.752 197.357
Vlottende activa
Voorraden
(7)
31.825 28.713 24.379
Handels- en overige vorderingen
(8)
446.482 323.384 281.999
Onderhanden werken
(9)
145.622 123.004 105.859
Winstbelastingvorderingen
4.530 2.422 720
(10)
115.589 72.993 100.061
Liquide middelen
744.048 550.516 513.018
Totaal activa
1.052.553 782.268 2.269 2.269 710.375
Passiva
Eigen vermogen
Geplaatst kapitaal
2.269 Agioreserve
10.000 10.000 10.000 Overige reserves
194.912 173.652 159.229 Onverdeeld resultaat
(16.577)
18.242 Totaal eigen vermogen 190.604 204.163 (11)
Aandeel derden
(12)
21 - Totaal Groepsvermogen (11)
190.625 204.163 14.362 185.860
-
185.860
Langlopende verplichtingen
Langlopende schulden
(13)
99.639 7.660 58.647
Voorzieningen
(14)
38.773 26.904 19.205
(6)
13.573 6.832 6.177
Uitgestelde belastingverplichtingen
151.985 41.396 84.029
Kortlopende verplichtingen
Handels- en overige schulden
(15)
514.790 414.376 351.261
Schulden aan kredietinstellingen
70.010 38.748 3.762
(9)
117.471 80.284 79.477
Verschuldigde winstbelasting
5.297 840 4.216
Onderhanden werken
(14)
2.375 2.461 1.770
Voorzieningen
709.943 536.709 440.486
Totaal passiva
1.052.553 782.268 710.375
* Herzien als gevolg van de stelselwijzigingen in de jaarverslaggevingsregels op het gebied van Personeelsbeloningen (IAS 19R) en Gezamenlijke overeenkomsten (IFRS 11).
Geconsolideerde winst-en-verliesrekening (x EUR 1.000)
65
Toelichting
20132012
(herzien)*
Bedrijfsopbrengsten
(16)
1.583.045 Kosten van grond- en hulpstoffen, materiaal en uitbesteed werk (17)
865.704 655.458 Lonen, salarissen en sociale lasten
(18)
447.424 379.893 Overige bedrijfskosten
(19)
248.228 240.450 Totaal bedrijfskosten
1.561.356 1.315.516
1.275.801
Operationeel resultaat (EBITDA)
(16)
21.689 39.715
Afschrijving immateriële en materiële vaste activa
(1)(2)
31.487 23.140 (1)(2)
580 234 Bijzondere waardeverminderingen van
immateriële en materiële vaste activa 32.067 23.374
Bedrijfsresultaat (EBIT)
(10.378) 16.341
Financiële baten
(20)
3.370 4.910 Financiële lasten
(20)
8.738 9.433 (5.368)
(4.523)
Resultaat deelnemingen na belasting
(4)
(5.818)
2.005
Resultaat voor belastingen (EBT)
Belastingen
(21)
(21.564)
13.823
(5.627)
(4.419)
Resultaat na belastingen
(15.937)
18.242
Toe te rekenen aan:
Aandeelhouders van de moedermaatschappij
(16.577)
18.242
Minderheidsbelang
640 -
Resultaat na belastingen
(15.937)
18.242
* Herzien als gevolg van de stelselwijzigingen in de jaarverslaggevingsregels op het gebied van Personeelsbeloningen (IAS 19R) en Gezamenlijke overeenkomsten (IFRS 11).
Geconsolideerd overzicht van het totaalresultaat (x EUR 1.000)
66
Toelichting
20132012
(herzien)*
Resultaat na belastingen
(15.937)
18.242
Niet-gerealiseerde resultaten die na eerste opname mogelijk worden geherclassificeerd naar de winst-en-verliesrekening:
Mutaties in reële waarde van derivaten (11)
2.111 3.784 Winstbelasting effect
voor hedge accounting
(528)
(999)
1.583 2.785
(11)
(503)
749 Winstbelasting effect
Koersverschillen vreemde valuta
- -
(503)
749
Niet-gerealiseerde resultaten die nooit
worden geherclassificeerd naar de winst-en-verliesrekening:
Mutatie actuariële reserve
2.525 (4.476)
Winstbelasting effect
(613)
1.153 1.912 (3.323)
Overige mutaties
26 (150)
Winstbelasting effect
- -
26 (150)
Niet-gerealiseerde resultaten
3.018 61
Totaalresultaat over de verslagperiode
(12.919)
18.303
Toe te rekenen aan:
Aandeelhouders van de moedermaatschappij
13.559)
18.303
Minderheidsbelang
640 -
Totaalresultaat over de verslagperiode
(12.919)
18.303
* Herzien als gevolg van de stelselwijzigingen in de jaarverslaggevingsregels op het gebied van Personeelsbeloningen (IAS 19R) en Gezamenlijke overeenkomsten (IFRS 11).
Geconsolideerd mutatieoverzicht van het eigen vermogen (x EUR 1.000)
Toelichting
Geplaatst
Agioreserve
Reserve
en gestort
omrekenings-
kapitaal
verschillen
Wettelijke Afdekkings­
reserve
reserve
67
Actuariële
Ingehouden
Onverdeeld
Eigen
Aandeel
Totaal
reserves
winsten
resultaat
vermogen
derden
groeps-
deel­
toe te
nemingen
rekenen aan
vermogen
aandeelhouders
moedermaatschappij
Vóór toepassing
stelselwijzigingen
Effect stelselwijzigingen
-----
(949)--
(949)-
(949)
2.269 10.000 Eigen vermogen per
01 - 01 - 2012 (herzien)*
(11)
Winstbestemming 2011
-
-
-
-
-
- 14.362 (14.362)
-
-
-
Inconsolidatie
-
-
-
-
-
-
-
-
-
Resultaat na belastingen
-------
18.242 18.242 -
18.242
2.269 10.000 1.333 1.333 712 (9.731) (2.501) 170.365 14.362 186.809 712 (9.731) (3.450) 170.365 14.362 185.860 -
-
- 186.809
- 185.860
Niet-gerealiseerde
resultaten
-
-
749 46 2.785 (3.323)
(196)
-
61 -
61
- -
749 46 2.785 (3.323)
(196) 18.242 18.303 -
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
(11)
2.269 10.000 2.082 Totaalresultaat
over de verslagperiode
Agiostorting
Uitgekeerd dividend
- 18.303
Eigen vermogen per
31 - 12 - 2012 (herzien)*
Toelichting
Geplaatst
Agioreserve
Reserve
en gestort
omrekenings-
kapitaal
verschillen
758 (6.946) (6.773) 184.531 18.242 204.163 Wettelijke Afdekkings­
reserve
reserve
- 204.163
Actuariële
Ingehouden
Onverdeeld
Eigen
Aandeel
Totaal
reserves
winsten
resultaat
vermogen
derden
groeps-
deel­
toe te
nemingen
rekenen aan
vermogen
aandeelhouders
moedermaatschappij
Vóór toepassing
stelselwijzigingen
2.269 10.000 Effect stelselwijzigingen
-----
(1.532)-
30 (1.502)-
(1.502)
Eigen vermogen per
01 - 01 - 2013
Winstbestemming 2012
-
-
-
-
-
- 18.242 (18.242)
-
Inconsolidatie
-
-
-
-
-
-
- 28.941 28.941
Resultaat na belastingen
-------
(16.577)
(16.577)
640
(15.937)
2.269 10.000 2.082 2.082 758 (6.946) (5.241) 184.531 18.212 205.665 758 (6.946) (6.773) 184.531 18.242 204.163 -
-
- 205.665
- 204.163
-
-
Niet-gerealiseerde
-
-
(503)
-
1.583
1.912
26
over de verslagperiode
- -
(503)
-
1.583 1.912 26 (16.577) (13.559)
Agiostorting
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
Uitgekeerd dividend
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
resultaten
-
3.018 -
3.018
Totaalresultaat
640 (12.919)
Herclassificatie naar
langlopende schulden
------- - - (29.560)
(29.560)
Eigen vermogen
per 31 - 12 - 2013
(11)
2.269 10.000
1.579
758 (5.363) (4.861)202.799(16.577)190.604
21190.625
* Herzien als gevolg van de stelselwijzigingen in de jaarverslaggevingsregels op het gebied van Personeelsbeloningen (IAS 19R) en Gezamenlijke overeenkomsten (IFRS 11).
68
Geconsolideerd kasstroomoverzicht (x EUR 1.000)
Toelichting
20132012
(herzien)*
Kasstroom uit operationele activiteiten
Resultaat na belastingen
(15.937)
18.242
Mutaties zonder kasstroom:
Afschrijvingen en bijzondere waardeverminderingen
32.066
23.374 Ineffectiviteit renteswaps
-
-
Mutaties in voorzieningen
(4.267)
(1.644) Resultaat geassocieerde deelnemingen en joint ventures
5.818
(2.005)
Herwaardering geassocieerde deelnemingen en joint ventures
(4.560)
-
29.057 19.725
Uitgekeerd dividend geassocieerde deelnemingen
343
415
Interestbaten en -lasten
6.328
4.807
Vennootschapsbelasting
(5.627)
(4.419)
Ontvangen rente
3.577
6.450
Betaalde rente
(8.484)
(8.246)
Betaalde vennootschapsbelasting
3.299
(6.402)
Resultaat op verkoop pps-projecten
-
137
Resultaat op verkoop materiële vaste activa
(23)
Badwill verwerving groepsmaatschappij
(691)
(6.898)
Mutaties in werkkapitaal:
Voorraden
913
(4.335)
Vorderingen
(33.266)
(42.094)
Onderhanden werken
(9)
66.121
(14.367)
Kortlopende schulden, exclusief kredietinstellingen
8.319
19.026
Kasstroom uit gewone bedrijfsvoering
53.929 (17.959)
Pps-vorderingen
(17.253)
(1.313)
Kasstroom uit operationele activiteiten 36.676 (19.272)
Kasstroom aangewend voor investeringsactiviteiten
Investeringen in immateriële activa
(4780
(71)
Investeringen in materiële vaste activa
(20.073)
(21.162)
Verwervingen / verkoop van groepsmaatschappijen
(12.128)
(12.187)
Verwervingen / verkoop van deelnemingen
(750)
(731)
Desinvesteringen van materiële vaste activa, inclusief overige mutaties
2.041 160
Overige mutaties van belangen in deelnemingen
(1)
Afname / toename overige financiële vaste activa
(7.010)
217
Kasstroom aangewend voor investeringsactiviteiten
(38.399)
(33.774)
Kasstroom uit financieringsactiviteiten
Opgenomen achtergestelde leningen
-
Aflossingen achtergestelde leningen
-
Opgenomen leningen op lange termijn
15.608
6.802
Aflossingen leningen op lange termijn (2.240)
(15.793)
Uitgekeerd dividend
-
Agiostorting
- Overige mutaties 503 (90)
Kasstroom uit financieringsactiviteiten
13.871 (9.081)
Recapitulatie kasstroom
Uit operationele activiteiten
36.676 (19.272)
Uit investeringsactiviteiten
(38.399)
(33.774)
Uit financieringsactiviteiten
13.871 (9.081)
Totale nettokasstroom
12.148 (62.127)
Liquiditeiten primo
34.246 96.299
Liquiditeiten ultimo
45.579 34.246
Koersverschillen
815 (74)
Mutatie liquiditeiten
(24)
12.148 (62.127)
* Herzien als gevolg van de stelselwijzigingen in de jaarverslaggevingsregels op het gebied van Personeelsbeloningen (IAS 19R) en Gezamenlijke overeenkomsten (IFRS 11).
Toelichting op de geconsolideerde jaarrekening
Grondslagen voor financiële verslaggeving
Verslaggevende entiteit
Strukton Groep nv is een houdstermaatschappij, die direct of indirect deelnemingen bezit in een aantal
ondernemingen die gezamenlijk bekend staan als Strukton. Strukton Groep nv is statutair gevestigd te
Maarssen en feitelijk gevestigd in Utrecht.
De geconsolideerde jaarrekening van de vennootschap over 2013 omvat de vennootschap en haar dochterondernemingen (tezamen te noemen de ‘Groep’) en de belangen van de Groep in geassocieerde deelnemingen en entiteiten waarover gezamenlijke zeggenschap wordt uitgeoefend. Strukton is actief in de
markten railsystemen, civiele infrastructuur en techniek en gebouwen. Een overzicht van de belangrijkste
groepsmaatschappijen en deelnemingen is opgenomen in paragraaf 33; hierin is aangegeven welke maatschappijen in de consolidatie zijn betrokken.
Voor een aantal groepsmaatschappijen zijn aansprakelijkheidsverklaringen gedeponeerd.
Per 31 december 2013 bezit Oranjewoud nv alle aandelen van Strukton Groep nv.
Overeenstemmingsverklaring
De geconsolideerde jaarrekening is opgesteld in overeenstemming met de International Financial
Reporting Standards (ifrs), zoals aanvaard binnen de Europese Unie (eu-ifrs).
De geconsolideerde jaarrekening is op 25 juni 2014 opgemaakt door de directie en zal ter vaststelling
worden voorgelegd aan de Algemene Vergadering van Aandeelhouders op 25 juni 2014.
Gehanteerde grondslagen bij het opstellen van de geconsolideerde jaarrekening
De geconsolideerde jaarrekening wordt gepresenteerd in euro’s, die fungeert als de functionele valuta
van de vennootschap. Alle financiële informatie in euro’s is afgerond op het dichtstbijzijnde duizendtal.
De geconsolideerde jaarrekening is opgesteld op basis van historische kosten, tenzij anders vermeld.
De hierna uiteengezette grondslagen voor financiële verslaggeving zijn consistent toegepast voor de
gepresenteerde perioden in deze geconsolideerde jaarrekening, met uitzondering van de nog niet toe­
gepaste standaarden en interpretaties.
Stelselwijziging
In de geconsolideerde jaarrekening is een stelselwijziging doorgevoerd als gevolg van wijzigingen in
verslaggevingsregels op het gebied van personeelsbeloningen (ias 19r) en gezamenlijke overeenkomsten
(ifrs 10, 11, 12, ias 27 en 28). Door de toepassing van de nieuwe regelgeving zijn alle vergelijkbare cijfers
herzien. De wijzigingen in de grondslagen voor financiële verslaggeving zijn toegelicht in de paragraaf
‘Wijziging in de grondslagen voor financiële verslaggeving’.
De financiële gegevens van Strukton Groep nv zijn verwerkt in de geconsolideerde jaarrekening zodat,
gebruikmakend van artikel 2:402 bw, is volstaan met een verkorte winst-en-verliesrekening in de vennootschappelijke jaarrekening.
Grondslagen voor consolidatie
Dochterondernemingen (integrale consolidatie)
Dochterondernemingen zijn die entiteiten, waarover de vennootschap beslissende zeggenschap heeft. Er
is sprake van beslissende zeggenschap, indien de Groep is blootgesteld aan, of rechten heeft op veranderlijke opbrengsten uit hoofde van zijn betrokkenheid bij de deelneming en over de mogelijkheid beschikt
die opbrengsten door zijn macht over de deelneming te beïnvloeden. De jaarrekeningen van dochteronder-
69
70
Toelichting op de geconsolideerde jaarrekening
nemingen zijn volledig in de geconsolideerde jaarrekening opgenomen vanaf de datum waarop voor het
eerst sprake is van zeggenschap, tot aan het moment waarop deze eindigt.
Joint operations
Joint operations zijn de belangen in entiteiten waarover de Groep contractueel overeengekomen gezamenlijk met derden zeggenschap uitoefent. De Groep verantwoordt haar belang in de opbrengsten en kosten,
activa en verplichtingen van de joint operation en combineert deze post voor post met overeenkomstige
posten in de jaarrekening van de Groep.
Geassocieerde deelnemingen
Geassocieerde deelnemingen zijn die entiteiten waarin de Groep invloed van betekenis heeft op het
financiële en operationele beleid, maar waarover zij geen beslissende zeggenschap heeft en geen joint
venture is. De geconsolideerde jaarrekening omvat het aandeel van de Groep in het totaalresultaat van niet
geconsolideerde investeringen volgens de ‘equity’ methode, na correctie van de grondslagen in overeenstemming met de grondslagen van de Groep, vanaf de datum waarop de Groep voor het eerst invloed van
betekenis heeft, tot aan de datum waarop voor het laatst sprake is van invloed van betekenis.
Joint ventures
Joint ventures zijn die entiteiten, waarover de Groep gezamenlijk met derden zeggenschap heeft, en waarbij deze zeggenschap in een overeenkomst is vastgelegd. De Groep heeft recht op een aandeel in de nettowinsten die uit deze entiteiten voortkomen en heeft recht op een aandeel in het netto actief. In de geconsolideerde jaarrekening worden joint ventures als deelneming verantwoord volgens de 'equity' methode.
Deelnemingen zonder invloed van betekenis
Deelnemingen zonder invloed van betekenis worden gewaardeerd tegen reële waarde. Indien de reële
waarde niet op betrouwbare wijze kan worden bepaald, vindt waardering plaats tegen kostprijs.
Eliminatie van transacties bij consolidatie
Intragroepssaldi en eventuele niet-gerealiseerde winsten en verliezen op transacties binnen de Groep of
baten en lasten uit dergelijke transacties worden bij de opstelling van de geconsolideerde jaarrekening
geëlimineerd.
Niet-gerealiseerde winsten en verliezen uit hoofde van transacties met deelnemingen en entiteiten, waarover gezamenlijk de zeggenschap wordt uitgeoefend, worden geëlimineerd naar rato van het belang dat de
Groep in de entiteit heeft.
Vreemde valuta
Transacties in vreemde valuta
Transacties luidend in vreemde valuta worden in euro’s omgerekend tegen de geldende wisselkoers op
transactiedatum.
In vreemde valuta luidende monetaire activa en verplichtingen worden per balansdatum in euro’s omgerekend, tegen de op die datum geldende wisselkoers. De bij omrekening optredende valutakoersverschillen
worden in de winst-en-verliesrekening opgenomen. Niet-monetaire activa en verplichtingen die in een
vreemde valuta luiden en op basis van historische kosten worden gewaardeerd, worden omgerekend tegen
de wisselkoers op transactiedatum.
Strukton Jaarverslag 2013
Jaarrekening van buitenlandse activiteiten
De activa en verplichtingen van buitenlandse activiteiten worden in euro’s omgerekend tegen de geldende
koers per balansdatum. Valutaverschillen die uit deze omrekening voortvloeien, worden direct in de
reserve omrekeningsverschillen van het eigen vermogen opgenomen. Omrekeningsverschillen worden bij
gehele of gedeeltelijke afstoting van buitenlandse dochterondernemingen, joint operations, joint ventures
en deelnemingen waarbij de Groep geen beslissende zeggenschap meer heeft overgeboekt naar de winsten-verliesrekening. De opbrengsten en kosten van buitenlandse activiteiten worden in euro’s omgerekend
tegen de koers die de wisselkoers op de transactiedatum benadert.
Afgeleide financiële instrumenten
De Groep maakt gebruik van interest rate swaps en inflatieswaps om de rente- en inflatierisico’s uit hoofde
van concern- en projectfinancieringen af te dekken. De interest rate swaps en inflatieswaps worden
gewaardeerd tegen reële waarde. Deze is gelijk aan de contante waarde van de verwachte kasstromen.
Voor de afgesloten interest rate swaps en inflatieswaps wordt hedge accounting toegepast. De verandering
van de reële waarde van de interest rate swaps en inflatieswaps, die dienen ter afdekking van renterisico’s
en inflatierisico’s uit hoofde van toekomstige interestbetalingen en te ontvangen indexatiebetalingen,
worden rechtstreeks opgenomen in het eigen vermogen, voor zover de hedge als effectief kan worden
gekenmerkt.
De in het eigen vermogen uitgestelde bedragen worden overgeboekt naar de winst-en-verliesrekening op
het moment dat de afgedekte toekomstige rentecoupons en afgedekte toekomstige indexatiebetalingen
in het resultaat worden verantwoord. Voor het deel waarvan de hedge effectiviteit niet kan worden aangetoond, wordt de waardeverandering onmiddellijk in de winst-en-verliesrekening verantwoord. Wanneer de
interest rate swap wordt verkocht of beëindigd, of wanneer de hedgerelatie niet meer effectief is, blijft de
cumulatieve winst of het cumulatieve verlies op dat moment in het eigen vermogen opgenomen, tenzij niet
langer verwacht wordt dat de oorspronkelijk afgedekte toekomstige kasstromen zullen plaatsvinden.
Op dat moment worden de in het eigen vermogen uitgestelde resultaten onmiddellijk in de winst-enverliesrekening verantwoord.
Materiële vaste activa
Opname en waardering
Materiële vaste activa worden gewaardeerd tegen kostprijs verminderd met cumulatieve afschrijvingen en
bijzondere waardeverminderingsverliezen.
De kostprijs van zelfvervaardigde activa omvatten materiaalkosten, directe arbeidskosten, een redelijk deel
van de indirecte productiekosten en – voor zover relevant – de geschatte kosten van de ontmantelings- en
verwijderingskosten van het actief en de herstelkosten van de locatie waar de activa zich bevinden.
Aangeschafte software, die onlosmakelijk verbonden is aan de functionaliteit van de daarmee samenhangende apparatuur, wordt geactiveerd als onderdeel van de betreffende apparatuur.
Wanneer materiële vaste activa bestaan uit onderdelen met een ongelijke gebruiksduur, worden deze als
afzonderlijke componenten onder de materiële vaste activa opgenomen.
Kosten na eerste opname
De kostprijs van de vervanging van een deel van een materieel vast actief wordt in de boekwaarde van dat
actief opgenomen indien het waarschijnlijk is, dat de toekomstige economische voordelen met betrekking tot het actief aan de Groep zullen toekomen en de kostprijs van het actief betrouwbaar kan worden
bepaald. De kosten van het dagelijks onderhoud van materiële vaste activa worden als last in de winst-enverliesrekening opgenomen wanneer zij worden gemaakt.
71
72
Toelichting op de geconsolideerde jaarrekening
Afschrijvingen
Afschrijvingen worden ten laste van de winst-en-verliesrekening gebracht volgens de lineaire methode, op
basis van de geschatte gebruiksduur van ieder onderdeel van een materieel vast actief. Over ieder bestanddeel van een materieel vast actief met een substantiële kostprijs in relatie tot de totale kostprijs van het actief
wordt afzonderlijk afgeschreven met uitzondering van:
• Terreinen. Op terreinen wordt niet afgeschreven (met uitzondering van terreinverharding);
• Activa in constructie. Activa in constructie worden gewaardeerd tegen gemaakte kosten. Afschrijvingsmethoden, gebruiksduur en restwaarde worden op de rapportagedatum opnieuw beoordeeld.
Geleasde activa ‘Groep als lessee’
Leaseovereenkomsten waarbij de Groep vrijwel alle aan het eigendom verbonden risico’s en voordelen op
zich neemt, worden geclassificeerd als financiële leases. Bij de eerste opname wordt het geleasde actief gewaardeerd op de reële waarde of de contante waarde van de minimale leasebetalingen, afhankelijk van welke
lager is. Na de eerste opname geschiedt de verwerking in overeenstemming met de van toepassing zijnde
grondslag.
Overige leases betreft operationele leaseovereenkomsten waarvan de geleasde activa niet in de balans van de
Groep worden opgenomen.
Immateriële activa
Goodwill
Alle bedrijfscombinaties worden administratief verwerkt via toepassing van de overnamemethode.
Goodwill ontstaat bij de overname van dochterondernemingen en deelnemingen. Goodwill komt overeen
met het verschil tussen de kostprijs van de overname en de reële waarde van de overgenomen identificeerbare activa en passiva, op het moment van aankoop. Jaarlijks wordt getoetst of sprake is van bijzondere
waardeverminderingen.
Negatieve goodwill die bij een overname ontstaat, wordt direct in de winst-en-verliesrekening opgenomen.
Overige immateriële activa
Overige immateriële activa betreffen immateriële activa, die ontstaan zijn als gevolg van overnames die verwerkt zijn als bedrijfscombinaties (ifrs 3) en software, octrooien en licenties.
Bij de activering van software met zowel materiële als immateriële kenmerken wordt vastgesteld welke van
deze twee elementen het meest bepalend is. Afhankelijk hiervan wordt de software als materieel vast actief
of als immaterieel actief geclassificeerd.
De overige door de Groep verworven immateriële activa, met een eindige gebruiksduur, worden gewaardeerd tegen kostprijs, verminderd met cumulatieve amortisatie en cumulatieve bijzondere waardeverminderingsverliezen.
Uitgaven na eerste opname
Uitgaven na eerste opname voor geactiveerde immateriële activa worden uitsluitend geactiveerd wanneer
hierdoor de toekomstige economische voordelen, die zijn besloten in het specifieke actief waarop zij
betrekking hebben, toenemen. Alle overige uitgaven, inclusief intern gegenereerde goodwill en handelsmerken, worden als last in de winst-en-verliesrekening opgenomen wanneer zij worden gemaakt.
Amortisatie
De amortisatie geschiedt lineair ten laste van de winst-en-verliesrekening op basis van de geschatte
gebruiksduur van de immateriële activa, behoudens goodwill en immateriële activa ontstaan als gevolg
van een overname, vanaf de datum dat deze beschikbaar zijn voor gebruik.
Strukton Jaarverslag 2013
73
Vastgoedbeleggingen
Opname en waardering
Een vastgoedbelegging is een actief dat wordt aangehouden om huuropbrengsten of een waardestijging, of beide,
te realiseren. Vastgoedbeleggingen worden gewaardeerd tegen kostprijs, verminderd met cumulatieve afschrijvingen en bijzondere waardeverminderingsverliezen.
Wanneer een vastgoedbelegging voor eigen gebruik wordt aangewend, wordt het gepresenteerd als materiële
vaste activa.
De reële waarde van de vastgoedbeleggingen wordt in de toelichting op de geconsolideerde jaarrekening vermeld.
De reële waarde wordt gedefinieerd als de prijs die zou worden ontvangen om een actief te verkopen of die zou
worden betaald om een verplichting over te dragen in een regelmatige transactie tussen marktdeelnemers op de
waarderingsdatum. De reële waardebepaling is gebaseerd op de veronderstelling dat de transactie om een actief te
verkopen of een verplichting over te dragen, plaatsvindt op: de belangrijkste markt voor het actief of de verplichting, of bij afwezigheid van een belangrijke markt, op de meest gunstige markt voor het actief of de verplichting.
De belangrijkste dan wel de meest gunstige markt moet toegankelijk zijn voor de Groep.
Afschrijving vastgoedbeleggingen
Afschrijvingen worden ten laste van de winst-en-verliesrekening gebracht volgens de lineaire methode, op basis
van de geschatte gebruiksduur van ieder onderdeel. Afschrijvingspercentages komen overeen met die van de
categorieën van materiële vaste activa. Afschrijvingsmethoden, gebruiksduur en restwaarde worden op de
rapportagedatum opnieuw beoordeeld.
Pps-vorderingen
Pps-vorderingen betreffen de van publieke organen (overheden) nog te ontvangen concessievergoedingen in
verband met pps-concessieprojecten. De pps-vorderingen worden verantwoord als financiële vaste activa. Bij
de eerste verwerking in de geconsolideerde jaarrekening worden de pps-vorderingen gewaardeerd tegen reële
waarde en daarna tegen geamortiseerde kostprijs met behulp van de effectieve rentemethode. Er wordt gebruik
gemaakt van een rente die (nagenoeg) overeenkomt met de rente (na afdekking) van de bijbehorende nonrecourse pps-lening.
Voorraden
De voorraden worden opgenomen tegen kostprijs of netto-opbrengstwaarde, indien deze lager is.
De netto-opbrengstwaarde is de geschatte verkoopprijs in het kader van de normale bedrijfsvoering, verminderd
met de geschatte kosten van voltooiing en de verkoopkosten.
De kostprijs van de voorraden is gebaseerd op de gemiddelde inkoopprijzen respectievelijk kostprijzen en
omvat de uitgaven gedaan bij verwerving van de voorraden en daarop betrekking hebbende inkoopkosten.
De kostprijs van voorraden gereed product omvat een redelijk deel van de indirecte kosten op basis van de
normale productiecapaciteit.
Onderhanden werken
Onderhanden werken betreffen de bruto nog in rekening te brengen bedragen voor tot de verslagdatum uitgevoerde contractwerkzaamheden die nog van klanten moeten worden geïnd. Deze post wordt gewaardeerd tegen
kostprijs, plus tot dan toe opgenomen winst, verminderd met gefactureerde termijnen en opgenomen verliezen.
De kostprijs omvat alle uitgaven die rechtstreeks verband houden met specifieke projecten en een toerekening van
de gemaakte vaste en variabele indirecte kosten in verband met de contractactiviteiten van de Groep,
op basis van de normale productiecapaciteit.
74
Toelichting op de geconsolideerde jaarrekening
Projecten worden in de balans gepresenteerd als vordering op, dan wel schuld aan de opdrachtgever, uit
hoofde van het contract. Er is sprake van een vordering indien het bedrag van de gemaakte kosten (inclusief
het verantwoorde resultaat) hoger is dan het bedrag van de gefactureerde termijnen. Indien het bedrag van de
gemaakte kosten (inclusief het verantwoorde resultaat) lager is dan de gefactureerde termijnen, is sprake van
een schuld. Meerwerk wordt verantwoord als er een contractuele basis bestaat én er een redelijke kans van
slagen is dat het meerwerk wordt geaccepteerd (>50%).
Claims worden gewaardeerd bij een grote kans van slagen (‘highly probable’).
Handels- en overige vorderingen
Handels- en overige vorderingen worden aanvankelijk opgenomen tegen reële waarde en daarna gewaardeerd op basis van geamortiseerde kostprijs, op basis van de effectieve rentemethode.
Liquide middelen
Het bedrag aan liquide middelen omvat banktegoeden, deposito’s en kassaldi.
Vaste activa aangehouden voor verkoop
Vaste activa (of groepen activa en verplichtingen die worden afgestoten) waarvan de boekwaarde naar
verwachting hoofdzakelijk via een verkooptransactie zal worden gerealiseerd en niet door het voortgezette
gebruik ervan, worden aangemerkt als ‘voor verkoop aangehouden’.
Direct voorafgaand aan deze classificatie worden de activa (of de componenten van een groep activa die
wordt afgestoten) geherwaardeerd in overeenstemming met de grondslagen voor de financiële verslag­
geving van de Groep. Hierna worden de activa (of een groep af te stoten activa) gewaardeerd op basis van
de boekwaarde, of, indien deze lager is, de reële waarde (minus verkoopkosten).
Een bijzonder waardeverminderingsverlies op een groep af te stoten activa wordt in eerste instantie
toegerekend aan goodwill en vervolgens naar rato aan de resterende activa en verplichtingen. Bijzondere
waardeverminderingsverliezen die voortvloeien uit de initiële classificatie worden in de winst-en-verlies­
rekening opgenomen.
Bijzondere waardeverminderingen
Financiële activa
Een financieel actief wordt geacht onderhevig te zijn aan een bijzondere waardevermindering, indien er
objectieve aanwijzingen zijn dat een of meerdere gebeurtenissen een negatief effect hebben gehad op de
verwachte toekomstige kasstromen van dat actief.
Een bijzonder waardeverminderingsverlies met betrekking tot een op geamortiseerde kostprijs gewaardeerd financieel actief, wordt berekend als het verschil tussen de boekwaarde en de contante waarde van de
verwachte toekomstige kasstromen, gedisconteerd tegen de oorspronkelijke effectieve rente.
Alle bijzondere waardeverminderingsverliezen worden als last in de winst-en-verliesrekening opgenomen.
Een bijzonder waardeverminderingsverlies wordt teruggenomen, indien de terugname objectief in verband
kan worden gebracht met een gebeurtenis, die zich heeft voorgedaan nadat dit bijzondere waardeverminderingsverlies werd genomen. Bij financiële activa die tegen geamortiseerde kostprijs worden gewaardeerd
komt de terugname ten gunste van de winst-en-verliesrekening. Betreft het voor verkoop beschikbare
financieel actief aandelen, dan wordt de terugname rechtstreeks in het eigen vermogen verwerkt.
Niet-financiële activa
De boekwaarde van de niet-financiële activa van de Groep, uitgezonderd voorraden en uitgestelde belastingvorderingen, wordt per iedere verslagdatum opnieuw bezien om te bepalen of er aanwijzingen zijn
Strukton Jaarverslag 2013
voor bijzondere waardeverminderingen. Indien dergelijke aanwijzingen bestaan, wordt een schatting gemaakt van de realiseerbare waarde van het actief. Van goodwill en immateriële activa met een onbepaalbare
gebruiksduur of die nog niet gebruiksklaar zijn, wordt op iedere verslagdatum een schatting gemaakt van
de realiseerbare waarde.
Er wordt een bijzonder waardeverminderingsverlies opgenomen, wanneer de boekwaarde van een actief of
de kasstroomgenererende eenheid waartoe het actief behoort, hoger is dan de realiseerbare waarde. Bijzondere waardeverminderingsverliezen worden in de winst-en-verliesrekening opgenomen.
Voor een actief of een kasstroomgenererende eenheid is de realiseerbare waarde gelijk aan de hoogste van
de bedrijfswaarde of de reële waarde minus verkoopkosten. Bij het bepalen van de bedrijfswaarde wordt de
contante waarde van de geschatte toekomstige kasstromen berekend met behulp van een disconteringsvoet,
die een afspiegeling is van zowel de actuele markttaxaties van de tijdswaarde van geld, als van de specifieke
risico’s met betrekking tot het actief.
Met betrekking tot goodwill worden (met uitzondering van goodwill inbegrepen in de boekwaarde van
geassocieerde deelnemingen) bijzondere waardeverminderingsverliezen niet teruggenomen. Voor andere
activa worden in voorgaande perioden opgenomen bijzondere waardeverminderingsverliezen bij elke
verslagdatum beoordeeld op indicaties van afname van het genomen verlies of niet langer bestaan van dat
verlies. Een bijzonder waardeverminderingsverlies wordt teruggenomen, als de schattingen zijn veranderd
aan de hand waarvan de realiseerbare waarde was bepaald.
Een bijzonder waardeverminderingsverlies wordt uitsluitend teruggenomen, voor zover de boekwaarde van
het actief niet hoger is dan de boekwaarde na aftrek van afschrijvingen of amortisatie, die zou zijn bepaald
als geen bijzonder waardeverminderingsverlies was opgenomen.
Eigen vermogen toe te rekenen aan aandeelhouders van de moedermaatschappij
Reserves
De reserves bestaan uit een agioreserve, reserve omrekeningsverschillen, een wettelijke reserve deelnemingen,
een afdekkingsreserve en een actuariële reserve.
De agioreserve betreft een reserve die is ontstaan door additionele vermogensstortingen door de aandeelhouder.
De reserve omrekeningsverschillen omvat alle valutakoersverschillen, die ontstaan door de omrekening van de
netto-investering van de Groep in buitenlandse dochterondernemingen.
De wettelijke reserve deelnemingen bestaat uit niet uitgekeerde resultaten van deelnemingen, waarvan uitkering
niet zonder beperking kan worden bewerkstelligd.
De afdekkingsreserve bestaat uit de cumulatieve mutatie in de reële waarde van dekkingsinstrumenten, wanneer
de afgedekte transactie nog niet heeft plaatsgevonden of de afgedekte positie nog niet is beëindigd.
Voor de cumulatieve mutatie van de reële waarde van pensioenverplichtingen ten gevolge van wijzigingen in de
actuariële uitgangspunten wordt een actuariële reserve gevormd.
Ingehouden winsten
De ingehouden winsten betreffen de cumulatieve resultaten uit voorgaande boekjaren onder vermindering
van uitgekeerde dividenden.
Aandeel derden
Aandeel derden betreft het eigen vermogen dat is ingebracht door derden en heeft betrekking op minderheidsbelangen in geconsolideerde deelnemingen.
Groepsvermogen
Het groepsvermogen bestaat uit het eigen vermogen toe te rekenen aan de aandeelhouders van de moedermaatschappij en aandeel derden.
75
76
Toelichting op de geconsolideerde jaarrekening
Achtergestelde leningen
Een lening wordt geclassificeerd als achtergestelde lening, indien sprake is van achterstelling ten opzichte
van alle overige verantwoorde schulden. Achtergestelde leningen worden bij eerste verwerking in de jaarrekening gewaardeerd tegen reële waarde (onder aftrek van transactiekosten) en daarna tegen geamortiseerde
kostprijs op basis van de effectieve rentemethode.
Langlopende schulden
De langlopende schulden bestaan uit schulden financiering vastgoedprojecten, schulden financiering
publiek-private samenwerkingsprojecten, bankfinancieringen, financiële derivaten (langlopende deel)
en overige langlopende schulden.
Schulden financiering vastgoedprojecten
De schulden financiering vastgoedprojecten, schulden financiering publiek-private samenwerkings­
projecten, bankfinancieringen en overige langlopende schulden worden bij eerste verwerking in de
geconsolideerde jaarrekening gewaardeerd tegen reële waarde (onder aftrek van transactiekosten) en daarna
tegen geamortiseerde kostprijs, met behulp van de effectieve rentemethode.
Onvoorwaardelijke verplichtingen welke zijn gebaseerd op een optieovereenkomst worden gewaardeerd
tegen reële waarden. Deze reële waarde wordt berekend op basis van het verdisconteren met een reële
rentevoet van de nominale verplichting.
Voorzieningen
Een voorziening wordt in de balans opgenomen wanneer de Groep een in rechte afdwingbare of feitelijke
verplichting heeft als gevolg van een gebeurtenis in het verleden en waarvan een betrouwbare schatting kan
worden gemaakt en het waarschijnlijk is dat voor de afwikkeling van die verplichting een uitstroom van middelen nodig is.
Voorzieningen worden bepaald door de verwachte toekomstige kasstromen contant te maken. De disconteringsvoet die wordt gehanteerd, is een disconteringsvoet vóór belasting die een afspiegeling is van de actuele
markttaxaties van de tijdswaarde van geld en van de specifieke risico’s met betrekking tot de verplichting.
Reorganisatievoorzieningen
Een voorziening voor reorganisatie wordt opgenomen, indien een gedetailleerd formeel
reorganisatieplan is goedgekeurd en bij de betrokkenen een geldige verwachting is gewekt dat de reorganisatie zal worden doorgevoerd, door met de uitvoering van het plan te beginnen of door de belangrijkste
kenmerken ervan mee te delen aan de betrokkenen.
Personeelsbeloningen
a. Toegezegde bijdrageregelingen:
Voor toegezegde bijdrageregelingen betaalt de Groep – op verplichte, contractuele of vrijwillige basis – premies aan pensioenfondsen of verzekeringsmaatschappijen. Behalve de betaling van premies heeft de Groep
geen verdere verplichtingen. Verplichtingen in verband met bijdragen aan pensioenregelingen op basis van
toegezegde bijdragen, worden als last in de winst-en-verliesrekening opgenomen, wanneer de bijdragen zijn
verschuldigd.
b. Toegezegde pensioenregelingen:
Toegezegde pensioenregelingen zijn alle andere regelingen inzake vergoedingen na uitdiensttreding,
dan toegezegde bijdrageregelingen.
De netto verplichting van de Groep uit hoofde van toegezegde pensioenregelingen wordt voor iedere regeling afzonderlijk berekend door een schatting te maken van de pensioenaanspraken die werknemers hebben
opgebouwd, in ruil voor hun diensten in de verslagperiode en voorgaande perioden.
Strukton Jaarverslag 2013
Van deze pensioenaanspraken wordt de contante waarde bepaald en de reële waarde van de fondsbeleggingen wordt hierop in mindering gebracht.
De disconteringsvoet is het rendement per balansdatum van hoogwaardige ondernemingsobligaties, waarvan de looptijd de termijn van de verplichtingen van de Groep benadert. De berekening wordt uitgevoerd
door een erkende actuaris volgens de ‘projected unit credit’-methode. Deze methode houdt rekening met
toekomstige salarisstijgingen als gevolg van carrièrekansen van werknemers en algemene loonontwikkelingen, inclusief inflatiecorrectie.
Wanneer de pensioenaanspraken uit hoofde van een regeling worden verbeterd, wordt het gedeelte van
de verbeterde pensioenaanspraken dat betrekking heeft op de verstreken diensttijd van werknemers,
onmiddellijk als last in de winst-en-verliesrekening opgenomen. De Groep neemt alle actuariële winsten
en verliezen in verband met toegezegd pensioenregelingen en het fictief rendement van beleggingen op
basis van dezelfde disconteringsvoet onmiddellijk op onder de niet-gerealiseerde resultaten. Het fictieve
rendement op beleggingen wordt gelijk gesteld aan dezelfde disconterigsvoet. Wanneer de fondsbeleggingen de verplichtingen overtreffen, wordt de opname van het actief beperkt tot een bedrag dat maximaal gelijk is aan het saldo van eventuele niet opgenomen pensioenkosten van verstreken diensttijd en de contante
waarde van eventuele toekomstige terugstortingen door het fonds of lagere toekomstige pensioenpremies.
c. Overige langetermijnpersoneelsbeloningen:
De netto verplichting van de Groep voor langetermijnpersoneelsbeloningen, met uitzondering van pensioenregelingen, is het bedrag van de toekomstige aanspraken – zoals bijvoorbeeld jubileumuitkeringen,
bonussen en gratificaties – dat werknemers in ruil voor hun diensten hebben verdiend in de verslagperiode
en voorgaande perioden. De verplichtingen worden berekend met behulp van de ‘projected unit credit’methode en worden gedisconteerd tot de contante waarde.
De disconteringsvoet is het rendement per balansdatum van hoogwaardige ondernemingsobligaties,
waarvan de looptijd de termijn van verplichtingen van de Groep benadert. Eventuele actuariële winsten of
verliezen worden in de winst-en-verliesrekening opgenomen inde periode waarin deze zich voordoen.
Garantieverplichtingen
Een garantievoorziening wordt opgenomen, indien de onderliggende projecten of diensten zijn verkocht
en opgeleverd. Deze voorziening wordt opgenomen voor kosten die noodzakelijk gemaakt moeten worden
om gebreken, die blijken na de oplevering maar tijdens de garantieperiode, op te heffen. De voorziening is
gebaseerd op de beste schatting van de uitgaande kasstroom.
Overige voorzieningen
De overige voorzieningen bestaan uit voorzieningen voor specifieke garanties afgegeven bij de verkoop van
deelnemingen, risico’s voor gerechtelijke procedures tegen Strukton Groep nv en/of zijn werkmaatschappijen, afvloeiingsregelingen en overige relatief kleine risico’s.
Handels- en overige schulden, schulden aan kredietinstellingen en verschuldigde winstbelasting
Handels- en overige schulden en schulden aan kredietinstellingen worden aanvankelijk opgenomen tegen
reële waarde en daarna gewaardeerd op basis van geamortiseerde kostprijs op basis van de effectieve rentemethode.
Verschuldigde winstbelasting wordt opgenomen tegen nominale waarde.
Bedrijfsopbrengsten
Projecten in opdracht van derden
De opbrengsten en lasten in de winst-en-verliesrekening worden verwerkt naar rato van het stadium van
voltooiing van het project, op basis van een betrouwbare schatting van het resultaat van het betreffende
onderhanden project.
77
78
Toelichting op de geconsolideerde jaarrekening
Onder de opbrengsten wordt verstaan het in het contract overeengekomen bedrag, meer- en minderwerk
als gevolg van wijzigingen in de overeenkomst, claims en prestatievergoedingen, voor zover het waarschijnlijk is dat deze tot opbrengsten zullen leiden en betrouwbaar kunnen worden bepaald. De aan een
project toe te wijzen rentelasten zijn een onderdeel van de kosten. Het stadium van voltooiing wordt bepaald aan de hand van de verhouding geboekte kosten ten opzichte van de totaal te verwachten kosten.
Indien de resultaten van een project niet betrouwbaar kunnen worden geschat, worden opbrengsten slechts
opgenomen voor zover de contractkosten naar alle waarschijnlijkheid verhaalbaar zullen zijn.
Verwachte verliezen op projecten worden onmiddellijk in de winst-en-verliesrekening opgenomen.
Service- en onderhoudscontracten
Opbrengsten uit hoofde van service- en onderhoudscontracten worden in de winst-en-verliesrekening
opgenomen naar rato van het stadium van voltooiing van de transactie op verslagdatum. Het stadium van
voltooiing wordt bepaald aan de hand van beoordelingen van de verrichte werkzaamheden.
Omzet uit verkoop van goederen uit voorraad
De verkoop van goederen uit voorraad betreft voornamelijk verkoop van geprefabriceerde beton­
toepassingen.
Opbrengsten van verkoop uit voorraad worden in de winst-en-verliesrekening verantwoord, wanneer
belangrijke risico’s en voordelen van eigendom aan de koper zijn overgedragen, de inning van de verschuldigde vergoeding waarschijnlijk is, de hiermee verband houdende kosten of eventuele retouren van
goederen betrouwbaar kunnen worden ingeschat en er geen sprake is van aanhoudende management­
betrokkenheid bij de goederen.
Concessies
Tijdens de operationele fase bestaan de opbrengsten van concessiemanagement uit:
• de reële waarde van de levering van contractueel overeengekomen diensten;
• de rentebaten gerelateerd aan de investering in het project.
Opbrengsten worden verantwoord op het moment dat de hieraan gerelateerde diensten worden geleverd.
Rente wordt verantwoord als financiële bate in de periode waarop deze betrekking heeft.
Overige
Overige bedrijfsopbrengsten betreffen onder andere transactieresultaten deelnemingen, transactieresultaten vastgoed en transactieresultaten materiële vaste activa.
Transactieresultaten worden verantwoord wanneer de belangrijke risico’s en voordelen van eigendom
aan de koper zijn overgedragen, de inning van de verschuldigde vergoeding waarschijnlijk is, de hiermee
verband houdende kosten betrouwbaar kunnen worden ingeschat en er geen sprake is van aanhoudende
managementbetrokkenheid bij de betreffende activa.
Lasten
Leasebetalingen uit hoofde van operationele leasing
Leasebetalingen uit hoofde van operationele leasing worden lineair over de leaseperiode in de winst-enverliesrekening opgenomen.
Publieke-private samenwerking (concessies)
De offertekosten voor publiek-private samenwerking worden, tot het moment dat het waarschijnlijk is dat
het contract wordt verkregen, in de winst-en-verliesrekening verwerkt als kosten. Vanaf het moment dat het
waarschijnlijk is dat het contract wordt verkregen worden de kosten geactiveerd.
Strukton Jaarverslag 2013
Het moment dat het waarschijnlijk is dat het contract wordt verkregen is in de praktijk over het algemeen
gelijk aan het moment van preferred bidder. Indien op het moment van ‘Financial Close’ een (voorlopig)
ontwerp wordt opgeleverd, wordt hiervoor een opbrengst verantwoord onder aftrek van de geactiveerde
kosten. Deze opbrengst is tussen contractpartijen overeengekomen en vertegenwoordigt de reële waarde
van hetgeen dat is opgeleverd.
Financiële baten en lasten
Financiële baten omvatten de rentebaten op geïnvesteerde gelden, valutakoerswinsten, winsten op afdekkingsinstrumenten die in de winst-en-verliesrekening worden opgenomen en resultaten uit beleggingen.
Resultaten uit beleggingen worden verantwoord op het moment dat het recht van betaling wordt gevestigd.
Financiële lasten omvatten de rentelasten op opgenomen gelden, de oprenting van voorzieningen, valutakoersverliezen, bijzondere waardeverminderingsverliezen op financiële activa en verliezen op afdekkingsinstrumenten die in de winst-en-verliesrekening worden opgenomen. Financieringsbaten en -lasten
die rechtstreeks zijn toe te rekenen aan de verwerving, bouw of productie van een in aanmerking komend
actief worden geactiveerd als onderdeel van de kosten van dat actief gedurende de periode dat het actief in
vervaardiging is.
Overheidssubsidies
Overheidssubsidies worden opgenomen als met redelijke zekerheid kan worden gesteld dat de entiteit de
aan de subsidies gekoppelde voorwaarden zal vervullen en dat de subsidies zullen worden ontvangen.
De overheidssubsidies worden in mindering gebracht op de daarmee verband houdende lasten.
Operationele segmenten
De Groep past ifrs 8 Operationele segmenten toe.
Winstbelasting
Winstbelasting omvat de over de verslagperiode verschuldigde en verrekenbare winstbelastingen en uitgestelde winstbelastingen. De winstbelasting wordt in de winst-en-verliesrekening opgenomen, behoudens
voor zover deze betrekking heeft op posten die rechtstreeks in het eigen vermogen worden opgenomen, in
welk geval de belasting in het eigen vermogen wordt verwerkt.
De over het boekjaar verschuldigde en verrekenbare belasting is de naar verwachting te betalen belasting
over de belastbare winst over het boekjaar, berekend aan de hand van belastingtarieven die zijn vastgesteld
op verslagdatum, dan wel waartoe materieel al op verslagdatum is besloten, en eventuele correcties op de
over voorgaande jaren verschuldigde belasting.
Uitgestelde belastingverplichtingen worden verwerkt op basis van de balansmethode, waarbij een voorziening wordt getroffen voor tijdelijke verschillen tussen de boekwaarde van activa en verplichtingen ten
behoeve van de financiële verslaggeving en de fiscale boekwaarde van die posten.
Uitgestelde belastingverplichtingen worden niet verwerkt voor de volgende tijdelijke verschillen: de eerste
opname van goodwill, de eerste opname van activa of verplichtingen in een transactie die geen bedrijfscombinatie betreffen en noch de commerciële noch de fiscale winst beïnvloeden, en verschillen die
verband houden met investeringen in dochterondernemingen en entiteiten waarover gezamenlijk de zeggenschap wordt uitgeoefend voor zover zij in de voorzienbare toekomst waarschijnlijk niet zullen worden
afgewikkeld. Uitgestelde belastingverplichtingen worden gewaardeerd met behulp van de belastingtarieven die naar verwachting van toepassing zullen zijn bij terugname van de tijdelijke verschillen, op basis
van de wetten die per verslagdatum zijn vastgesteld of materieel zijn vastgesteld.
79
80
Toelichting op de geconsolideerde jaarrekening
Er wordt uitsluitend een uitgestelde belastingvordering opgenomen voor zover het waarschijnlijk is dat er
in de toekomst belastbare winsten beschikbaar zullen zijn die voor de realisatie van het tijdelijke verschil
kunnen worden aangewend. Uitgestelde belastingvorderingen worden per iedere verslagdatum herzien en
verlaagd voor zover het niet langer waarschijnlijk is dat het daarmee samenhangende belastingvoordeel zal
worden gerealiseerd.
Additionele winstbelastingen naar aanleiding van dividenduitkeringen worden op hetzelfde moment opgenomen als de verplichting tot uitkering van het desbetreffende dividend.
Strukton Groep nv vormt met het merendeel van zijn 100% binnenlandse dochterondernemingen een
zelfstandige fiscale eenheid.
Beëindigde bedrijfsactiviteiten
Een beëindigde bedrijfsactiviteit is een onderdeel van de activiteiten van de Groep, die een afzonderlijke
belangrijke bedrijfsactiviteit of een afzonderlijk belangrijk geografisch bedrijfsgebied vertegenwoordigt en
is verkocht of voor verkoop wordt aangehouden. Een beëindigde bedrijfsactiviteit kan ook een dochteronderneming zijn, die uitsluitend is overgenomen met de bedoeling te worden doorverkocht.
Classificatie als beëindigde bedrijfsactiviteit geschiedt bij afstoting of, zodra de bedrijfsactiviteit voldoet
aan de criteria voor classificatie als aangehouden voor verkoop. Wanneer een activiteit wordt aangemerkt
als een beëindigde bedrijfsactiviteit, worden de vergelijkende cijfers in de winst-en-verliesrekening herzien
alsof de activiteit vanaf het begin van de vergelijkingsperiode is beëindigd.
Wijziging in de grondslagen voor financiële verslaggeving
De gehanteerde verslaggevingsstandaarden zijn consistent aan de gehanteerde verslaggevingsstandaarden
in boekjaar 2012 met uitzondering van de volgende nieuwe standaarden en interpretaties die sinds 2013 van
toepassing zijn dan wel vervroegd worden toegepast:
ias 1 – Presentatie van het overzicht totaalresultaat
Deze wijziging heeft betrekking op het separaat presenteren van items die mogelijk kunnen worden geherclassificeerd naar de winst-en-verliesrekening in toekomstige perioden en items die nooit kunnen worden
geherclassificeerd naar de winst-en-verliesrekening. De wijziging heeft alleen betrekking op presentatie en
heeft geen impact op de financiële positie van de Groep. De wijziging is van toepassing op boekjaren die
aanvangen op of na 1 juli 2012 en is derhalve voor de eerste keer toegepast in de jaarrekening van 2013.
ias 19 (herzien) – Personeelsbeloningen
Strukton Groep nv heeft ias 19r retroactief toegepast in overeenstemming met de overgangsbepalingen
van deze standaard. Een belangrijke wijziging is dat het uitstellen van actuariële resultaten niet langer is
toegestaan. Aangezien de Groep in het verleden alle actuariële resultaten in verband met de toegezegd
pensioenregeling reeds onmiddellijk onder de niet-gerealiseerde resultaten heeft verantwoord, heeft deze
wijziging geen effect op de cijfers van de Groep.
Daarnaast dient de disconteringsvoet die wordt gehanteerd bij de berekening van de in het boekjaar toe te
kennen aanspraken gelijk te zijn aan de disconteringsvoet die gehanteerd wordt op de berekening van het
verwachte rendement op beleggingen.
Bij Strukton Railinfra AB (Zweden) en Strukton Rail nv (België) dient onder ias 19r rekening te worden
gehouden met een extra belasting op alle toekomstige pensioenopbouw.
ias 27 (herzien) – Geconsolideerde en vennootschappelijke jaarrekening
Herziene standaard welke specifieke voorschriften bevat ten aanzien van de waardering van deelnemingen
in de enkelvoudige jaarrekening. Toepassing is verplicht met ingang van boekjaar 2014. De invoering van
ias 27 is verplicht op het moment dat ifrs 11 wordt toegepast.
Strukton Jaarverslag 2013
ias 28 – Investeringen in geassocieerde deelnemingen en joint ventures
Als gevolg van de nieuwe ifrs 11, joint arrangements en ifrs 12 toelichting van belangen in deelnemingen, is de naamgeving van ias 28 gewijzigd van ‘belangen in geassocieerde deelnemingen’
naar ‘belangen in geassocieerde deelnemingen en joint ventures’. De richtlijn beschrijft naast de
toepassing van de ‘equity’ methode bij belangen in geassocieerde deelnemingen ook de toepassing van de ‘equity’ methode bij belangen in joint ventures. De herziene standaard is verplicht van
toepassing op boekjaren die beginnen op of na 1 januari 2014. De invoering van ias 28 is verplicht
op het moment dat ifrs 11 wordt toegepast.
ifrs 10 – Geconsolideerde jaarrekening
Dit betreft een nieuwe standaard die onder andere een herziene definitie geeft van het begrip
‘zeggenschap’. De standaard is verplicht van toepassing op boekjaren die aanvangen op of na
1 januari 2014. De invoering van ifrs 10 is verplicht op het moment dat ifrs 11 wordt toegepast.
ifrs 11 – Gezamenlijke activiteiten
Strukton Groep nv heeft ifrs 11 retroactief toegepast in overeenstemming met de overgangsbepalingen van deze standaard. ifrs 11 vervangt ias 31, belangen in joint ventures en sic 13, entiteiten
waarover gezamenlijke zeggenschap wordt uitgeoefend. Dit betreft een nieuwe standaard die voorschriften bevat ten aanzien van de verantwoording van gezamenlijke activiteiten onder gezamenlijke zeggenschap. ifrs 11 heeft de mogelijkheid om het evenredige aandeel van de Groep in de
activa, verplichtingen, opbrengsten en kosten van de gezamenlijke activiteiten op te nemen waarbij
posten regel voor regel met posten van soortgelijke aard worden gecombineerd, vanaf de datum
dat gezamenlijke zeggenschap wordt uitgeoefend tot aan de datum waarop deze eindigt. Entiteiten
waarover gezamenlijke zeggenschap wordt uitgeoefend en die voldoen aan de definitie van een
‘joint venture’ mogen niet langer proportioneel worden geconsolideerd maar worden op basis van
de ‘equity’ methode verantwoord.
De wijziging in de verantwoording van samenwerkingsverbanden heeft een wezenlijk effect gehad
op de informatie in de geconsolideerde balans van de Groep. De vergelijkende cijfers zijn aangepast om de wijzigingen in de verantwoording van samenwerkingsverbanden van de Groep te
weerspiegelen. Overeenkomstig ias 1 heeft de Groep een derde geconsolideerde balans per
1 januari 2012 gepresenteerd.
ifrs 12 – Toelichting op belangen in deelnemingen
ifrs 12 behandelt alle toelichtingen die voorheen verspreid waren opgenomen in ias 27, ias 31
en ias 28. Deze toelichtingen hebben betrekking op belangen in joint arrangements, geassocieerde deelnemingen en groepsmaatschappijen. Er bestaan nieuwe toelichtingsvereisten maar deze
hebben geen impact op de financiële positie van de Groep. De standaard is van toepassing
op boekjaren die aanvangen op of na 1 januari 2014. De invoering vanifrs 12 is verplicht op het
moment dat ifrs 11 wordt toegepast.
ifrs 13 – Reële waardebepaling
ifrs 13 betreft een nieuwe standaard welke voorschriften bevat omtrent de bepaling van de reële
waarde van zowel financiële als niet-financiële posten. De standaard is van toepassing op boekjaren die aanvangen op of na 1 januari 2013. ifrs 13 vereist extra informatieverschaffing over
waardering tegen reële waarde. Deze extra toelichting is opgenomen onder de paragraaf financiële
instrumenten. Deze wijziging heeft geen invloed op de cijfers van de geconsolideerde jaarrekening
van de Groep.
81
82
Effect op de geconsolideerde balans per 1 januari 2012 als gevolg van toepassing
van de nieuwe en herziene standaarden:
01-01-2012
IFRS 11
IAS 19R
01-01-2012
(gerapporteerd)effecteffect
herzien
Vaste activa
Materiële vaste activa
Immateriële activa
Vastgoedbeleggingen
108.018 (11.310) -
96.708
42.234 -
-
42.234
4.038 -
-
4.038
Deelnemingen
32.891 (3.087) -
29.804
Overige financiële vaste activa
82.271 (58.506) -
23.765
Uitgestelde belastingvorderingen
3.546 (3.005)
267 808
272.998 (75.908)
267 197.357
Vlottende activa
Voorraden
29.263 (4.884) -
24.379
Handels- en overige vorderingen
288.825 (6.826) -
281.999
Onderhanden werken
106.771 (912) -
105.859
Winstbelastingvorderingen
Liquide middelen
813 (93) -
720
104.816 (4.755) -
100.061
530.488 (17.470) -
513.018
Totaal
activa
803.486 (93.378)
267 710.375
Eigen vermogen
Geplaatst kapitaal
Agioreserve
Overige reserves
Onverdeeld resultaat
Totaal eigen vermogen Aandeel derden
Totaal Groepsvermogen
2.269 -
-
2.269
10.000 -
-
10.000
160.178 -
(949)
159.229
14.362 -
-
14.362
186.809 -
(949)
185.860
---186.809 -
(949)
185.860
Langlopende verplichtingen
Achtergestelde leningen
Langlopende schulden
Voorzieningen
Uitgestelde belastingverplichtingen
2.664 (2.664) -
-
138.925 (80.278) -
58.647
18.015 (26) 1.216 19.205
6.382 (205) -
6.177
165.986 (83.173) 1.216 84.029
Kortlopende verplichtingen
Handels- en overige schulden
Schulden aan Kredietinstellingen
Onderhanden werken
Verschuldigde winstbelasting
Voorzieningen
360.804 (9.543) -
351.261
3.762 -
-
3.762
80.111 (634) -
79.477
4.244 (28) -
4.216
1.770 -
-
1.770
450.691 (10.205) -
440.486
Totaal
passiva
803.486 (93.378) 267 710.375
Strukton Jaarverslag 2013
83
Effect op de geconsolideerde balans per 31 december 2012 als gevolg van toepassing
van de nieuwe en herziene standaarden:
31-12-2012
IFRS 11
IAS 19R
31-12-2012
(gerapporteerd)effecteffect
herzien
Vaste activa
Materiële vaste activa
Immateriële activa
Vastgoedbeleggingen
128.427 (13.985)
- 114.442
39.563 12)
- 39.551
9.583 -
-
9.583
Deelnemingen
32.951 3.118 - 36.069
Overige financiële vaste activa
62.163 (37.302)
- 24.861
Uitgestelde belastingvorderingen
9.960 (3.137)
423 7.246
282.647 (51.318)
423 231.752
Vlottende activa
Voorraden
35.368 (6.655) -
28.713
Handels- en overige vorderingen
331.522 (8.138) -
323.384
Onderhanden werken
123.807 (803) -
123.004
Winstbelastingvorderingen
Liquide middelen
2.477 (55) -
2.422
79.952 (6.959) -
72.993
573.126 (22.610) -
550.516
Totaal
activa
855.773 (73.928) 423 782.268
Eigen vermogen
Geplaatst kapitaal
Agioreserve
Overige reserves
Onverdeeld resultaat
Totaal eigen vermogen Aandeel derden
Totaal Groepsvermogen
2.269 -
-
2.269
10.000 -
-
10.000
175.184 -
(1.532)
173.652
18.212 -
30 18.242
205.665 -
(1.502)
204.163
---205.665 -
(1.502)
204.163
Langlopende verplichtingen
Achtergestelde leningen
2.005 (2.005) -
-
Langlopende schulden
72.101 (58.327) -
13.774
(66) 1.925 26.904
(541) 6.832
Voorzieningen
Uitgestelde belastingverplichtingen
25.045 7.373 106.524 (60.939) 1.925 47.510
Kortlopende verplichtingen
Handels- en overige schulden
Schulden aan Kredietinstellingen
39.191 (443) -
38.748
Onderhanden werken
82.087 (1.803) -
80.284
Verschuldigde winstbelasting
1.223 (383) -
840
2.461 -
-
2.461
-
-
-
-
543.584 (12.989) -
530.595
Voorzieningen
Verplichtingen aangehouden voor verkoop
418.622 (10.360) -
408.262
Totaal
passiva
855.773 (73.928) 423 782.268
84
Effect op het geconsolideerde resultaat over 2012 als gevolg van toepassing
van de nieuwe en herziene standaarden:
Bedrijfsopbrengsten
2012
IFRS 11
IAS 19R
2012
(gerapporteerd)effecteffect
herzien
1.354.293 (38.777) -
1.315.516
Kosten
van grond- en hulpstoffen,
materiaal en uitbesteed werk
674.065 (18.607) -
655.458
Lonen,
salarissen en sociale lasten
387.109 (7.176) (40)
379.893
Overige
bedrijfskosten
247.540 (7.090) -
240.450
Totaal
bedrijfskosten
1.308.714 (32.873) (40)
1.275.801
Operationeel resultaat (EBITDA)
45.579 (5.904) 40 39.715
Afschrijving
immateriële en materiële vaste activa
25.822 (2.682) -
23.140
Bijzondere waardeverminderingen van
immateriële en materiële vaste activa
234 -
-
234
26.056 (2.682) -
23.374
Bedrijfsresultaat (EBIT)
19.523 (3.222) 40 16.341
Financiële
baten
7.000 (2.090) Financiële
lasten
11.690 (2.257) -
9.433
(4.690)
167
-
(4.523)
-
4.910
Resultaat
deelnemingen
(282)
2.287
-
2.005
Resultaat
voor belastingen (EBT)
14.551 (768) 40 13.823
Belastingen
(3.661)
(768) 10 (4.419)
Resultaat na belastingen maar voor
nettoresultaat op beëindigde bedrijfsactiviteiten
18.212 -
30 18.242
Nettoresultaat
beëindigde bedrijfsactiviteiten
-
-
-
-
Resultaat
na belastingen
18.212 -
30 18.242
Toe te rekenen aan:
Aandeelhouders van de moedermaatschappij
Minderheidsbelang
Resultaat
na belastingen
18.212 -
-
18.242
-
-
-
-
18.212 -
30 18.242
Strukton Jaarverslag 2013
85
Effect op het geconsolideerde niet-gerealiseerde resultaat over 2012 als gevolg van toepassing
van de nieuwe en herziene standaarden:
2012
IFRS 11
IAS 19R
2012
(gerapporteerd)effecteffect
herzien
Niet-gerealiseerde resultaten die na eerste opname mogelijk worden geherclassificeerd naar de winst-en-verliesrekening:
Mutaties in reële waarde van
derivaten voor hedge accounting
Winstbelasting effect
3.784
-
-
3.784
(999)
-
-
(999)
2.785
-
-
2.785
749
-
-
749
Koersverschillen vreemde valuta
Winstbelasting effect
-
-
-
-
749
-
-
749
Niet-gerealiseerde
resultaten die nooit worden geherclassificeerd naar de winst-en-verliesrekening:
Mutatie actuariële reserve
Winstbelasting effect
(3.699)
-
(777)
(4.476)
959
-
194
1153
(2.740)
-
(583)
(3.323)
(150)
-
-
(150)
Overige mutaties
Winstbelasting effect
-
-
-
-
(150)
-
-
(150)
Niet-gerealiseerde resultaten
644
-
(583)
61
Toe te rekenen aan:
Aandeelhouders van de moedermaatschappij
Minderheidsbelang
644
-
-(583)
-
61
-
-
IAS 19R
2012
Effect op de geconsolideerde kasstroom over 2012 als gevolg van toepassing
van de nieuwe en herziene standaarden:
2012
IFRS 11
(gerapporteerd)effecteffect
herzien
Kasstroom uit operationele activiteiten
(24.497)
5.225
-
(19.272)
Kasstroom uit investeringsactiviteiten
(34.192)
418
-
(33.774)
Kasstroom uit financieringsactiviteiten
Totale nettokasstroom
(1.676)
(7.405)
-
(9.081)
(60.365)
(1.762)
-
(62.127)
86
Toelichting op de geconsolideerde jaarrekening
Nog niet toegepaste standaarden en interpretaties
De volgende standaarden en interpretaties die in 2013 nog niet verplicht van toepassing waren, zijn in deze jaar­
rekening niet toegepast:
ifrs 9 – Financiële instrumenten
De gepubliceerde versie van ifrs 9 omvat de eerste fase van het project van de iasb ter vervanging van ias 39. Deze
fase betreft de classificatie en waardering van de in ias 39 gedefinieerde financiële activa en financiële verplichtingen.
Aanvankelijk zou de standaard van toepassing zijn op boekjaren die beginnen op of na 1 januari 2013, maar met het
uitbrengen in december 2011 van Wijzigingen op ifrs 9 verplichte ingangsdatum van ifrs 9 en informatieverschaffing bij overgang is de verplichte ingangsdatum naar 1 januari 2018 verschoven. In de vervolgfasen buigt de iasb zich
over hedge accounting en bijzondere waardevermindering van financiële activa. De toepassing van de eerste fase van
ifrs 9 zal invloed hebben op de classificatie en waardering van de financiële activa van de Groep, maar heeft geen
invloed op de classificatie en waardering van de financiële verplichtingen van de Groep. Een kwantificering van dat
effect voert de Groep uit in samenhang met de overige fasen zodra de definitieve standaard met alle fasen wordt
gepubliceerd.
Beleggingsentiteiten (wijzigingen op ifrs 10, ifrs 12 en ias 27)
De wijzigingen zijn van toepassing op boekjaren die beginnen op of na 1 januari 2014 en voorzien in een uitzondering
op de consolidatieplicht voor entiteiten die aan de definitie van een beleggingsentiteit in ifrs 10 voldoen. Een beleggingsentiteit dient dochterondernemingen tegen reële waarde te waarderen met verwerking van waardeveranderingen
in de winst-en-verliesrekening. De wijzigingen zijn naar verwachting niet relevant voor de Groep, aangezien geen van
de groepsonderdelen aan de definitie van een beleggingsentiteit in ifrs 10 voldoet.
ias 32 (herzien) – Saldering van financiële activa en financiële verplichtingen
Met deze wijzigingen wordt duidelijkheid verschaft inzake de betekenis van ‘een in rechte afdwingbaar recht om […]
te salderen’ en met betrekking tot de criteria volgens welke niet-gelijktijdige afwikkelingsmechanismen van clearinginstellingen voor saldering kwalificeren. De wijzigingen zijn van toepassing op boekjaren die beginnen op
of na 1 januari 2014 en zijn naar verwachting niet relevant voor de Groep.
ifric 21 – Heffingen van overheidswege
ifric 21 verduidelijkt dat een entiteit een verplichting ten aanzien van een heffing opneemt zodra de activiteit die volgens de van toepassing zijnde wetgeving tot die heffing leidt zich voordoet. Voorts wordt verduidelijkt dat indien het
overschrijden van een bepaalde drempel tot een heffing leidt, er geen verplichting dient te worden opgenomen voordat de aangegeven drempel is overschreden. ifric 21 is van toepassing op boekjaren die beginnen op of na 1 januari
2014. De Groep verwacht niet dat ifric 21 een materieel financieel effect op toekomstige jaarrekeningen heeft.
ias 39 (herzien) – Vernieuwing van derivaten en voortzetting van hedge accounting
Deze wijzigingen bevatten een vrijstelling van het stopzetten van hedge accounting indien de vernieuwing van een als
afdekkingsinstrument aangewezen derivaat aan bepaalde criteria voldoet. Deze wijzigingen zijn van toepassing op
boekjaren die beginnen op of na 1 januari 2014. De Groep heeft gedurende de verslagperiode geen derivaten vernieuwd. De wijzigingen worden bij toekomstige vernieuwingen echter in aanmerking genomen.
Grondslagen geconsolideerd kasstroomoverzicht
Het kasstroomoverzicht is opgesteld volgens de indirecte methode. De in overnames begrepen voorraden, vorderingen, schulden, voorzieningen en schulden aan kredietinstellingen worden in het kasstroomoverzicht onder de
investeringsactiviteiten verwerkt. Ontvangsten uit hoofde van interest, dividend en winstbelastingen zijn opgenomen
onder de kasstroom uit operationele activiteiten. Transacties waarbij geen ruil van kasmiddelen plaatsvindt, zijn
niet in het kasstroomoverzicht opgenomen. Bankschulden die direct opeisbaar zijn en die een integraal onderdeel
uitmaken van het cashmanagementsysteem van de onderneming worden onder de liquide middelen opgenomen in de
kasstroomoverzichten.
Strukton Jaarverslag 2013
Belangrijkste schattingen en beoordelingen in de geconsolideerde jaarrekening
De opstelling van de geconsolideerde jaarrekening vereist dat de directie oordelen vormt en schattingen
en veronderstellingen maakt die van invloed zijn op de toepassing van grondslagen en de gerapporteerde
waarde van activa en verplichtingen, en van baten en lasten. De schattingen en hiermee verbonden veronderstellingen zijn gebaseerd op ervaringen uit het verleden en verschillende andere factoren die gegeven de
omstandigheden als redelijk worden beschouwd. De daadwerkelijke uitkomsten kunnen afwijken van deze
schattingen. De schattingen en onderliggende veronderstellingen worden voortdurend beoordeeld.
Herzieningen van schattingen worden verwerkt in de periode waarin de schatting wordt herzien, dan wel
in toekomstige perioden indien de herziening betrekking heeft op toekomstige perioden.
De belangrijkste elementen van schattingsonzekerheden zijn de volgende:
Resultaatname op projecten
Zodra een betrouwbare schatting kan worden gemaakt van het resultaat op een project, worden de opbrengsten en lasten in de winst-en-verliesrekening verwerkt naar rato van het stadium van voltooiing van
het project. Het stadium van voltooiing wordt bepaald aan de hand van de verhouding geboekte kosten ten
opzichte van de totaal te verwachten kosten.
Verliesvoorzieningen op projecten worden genomen indien het waarschijnlijk is dat de kosten hoger zijn
dan de opbrengsten van een project. Per project wordt dit periodiek beoordeeld door de projectverantwoordelijke en het management. Deze beoordeling vindt plaats op basis van de projectadministratie, het
projectbewakingssysteem, projectdossiers en kennis en ervaringen van betrokkenen. Inherent aan dit
proces is dat inschattingen worden gemaakt. Met name voor langdurige projecten bestaat het risico dat de
werkelijkheid afwijkt van de inschattingen.
Uit het verleden is gebleken dat de inschattingen waarop de hoogte van de projectvoorziening is gebaseerd, over het algemeen voldoende betrouwbaar zijn.
Onderhanden projecten
Het onderhanden werk van projecten omvat naast de geboekte kosten en verzonden termijnen per project
ook de tussentijds gerealiseerde winst dan wel de getroffen verliesvoorziening. Zowel deze winst als dit
verlies zijn gebaseerd op een schatting van het uiteindelijke resultaat per project, de prognose einde werk.
Genoemde resultaatschatting is met meer onzekerheid omgeven naarmate bijvoorbeeld:
• de overeengekomen contractvorm meer risico’s voor de aannemer inhoudt. Bij een design & constructcontract neemt de aannemer immers ook het ontwerprisico voor zijn rekening. Bij een dbmo-contract
komt hier de verantwoordelijkheid voor het onderhoud en exploitatie bij;
• het contract zich nog in een vroege fase van ontwerp of uitvoering bevindt. Bij het uitwerken van een
voorlopig ontwerp naar een definitief ontwerp kunnen aanzienlijke afwijkingen van het voorlopig ontwerp blijken (omdat een aanvankelijke oplossing bij nader inzien niet mogelijk blijkt te zijn, of omdat de
grondcondities beter of slechter zijn dan verwacht, of omdat de dialoog met stakeholders veel gecompliceerder is en dus meer kost dan vooraf is aangenomen). Ook tijdens de uitvoeringsfase kunnen tal van
risico’s blijken die voor rekening van de aannemer komen. Genoemde afwijkingen kunnen overigens
positief en negatief zijn;
• de looptijd van het contract langer is en daarmee de prognose eindewerk inherent meer schattings­
onzekerheden kent;
• projecten onderhevig zijn aan meerwerk en claimsituaties.
87
88
Toelichting op de geconsolideerde jaarrekening
Prestatievergoedingen en claims op projecten
Bonussen op projecten worden opgenomen indien het project voldoende vergevorderd is, het bedrag van
de bonus betrouwbaar kan worden vastgesteld en het waarschijnlijk is dat aan de gespecificeerde prestatiestandaarden zal worden voldaan of dat deze zullen worden overschreden.
Claims worden verantwoord indien onderhandelingen tussen partijen zodanig gevorderd zijn dat het waarschijnlijk is dat de tegenpartij de claim zal accepteren en het bedrag van de claim op betrouwbare wijze kan
worden vastgesteld.
Reorganisatievoorziening
De verantwoorde reorganisatievoorziening is gebaseerd op een gedetailleerd formeel reorganisatieplan.
Opname van een reorganisatievoorziening vindt alleen plaats indien een betrouwbare schatting kan worden gemaakt.
Garantieverplichtingen
De voorziening voor garantieverplichtingen is gebaseerd op specifieke claims waarbij mogelijke uitkomsten worden gewogen op basis van de beste schatting dat deze zich voordoen.
Voorziening dubieuze debiteuren
De voorziening dubieuze debiteuren wordt op statische wijze bepaald op basis van een individuele beoordeling van uitstaande vorderingen waarbij per vordering op objectieve wijze een inschatting wordt gemaakt
van het risico op oninbaarheid. Deze inschatting is gebaseerd op ervaringen uit het verleden, informatie
over de desbetreffende debiteur bij betrokkenen, correspondentie etc.
Toegezegde pensioenregelingen en personeelsbeloningen
De belangrijkste actuariële uitgangspunten die ten grondslag liggen aan de verantwoorde pensioen­
verplichtingen en overige personeelsbeloningen zijn in de toelichting op de desbetreffende posten
opgenomen.
Vastgoedbeleggingen
De voornaamste uitgangspunten voor bepaling van eventuele bijzondere waardeverminderings-verliezen
van de vastgoedbeleggingen zijn opgenomen in de toelichting op betreffende post.
Immateriële activa
Jaarlijks worden impairmenttests uitgevoerd op de goodwill. Op basis van de opgestelde businessplannen
voor de komende vijf jaar wordt gekeken naar de te verwachten kasstromen per bedrijfsonderdeel. Voor
elk bedrijfsonderdeel wordt op basis van een representatieve ‘peer group’ een ‘weighted average cost of
capital’ (wacc) vastgesteld.
De verwachte kasstromen en de wacc vormen de basis voor de ‘discounted cashflow methode’ om de
goodwill te testen. De Groep heeft hiervoor een standaard model ontwikkeld.
Bijzondere waardeverminderingen
Teneinde vast te kunnen stellen of sprake is van een bijzonder waardeverminderingsverlies op activa is het
noodzakelijk een schatting te maken van de realiseerbare waarde. De realiseerbare waarde van een actief
of kasstroomgenererende eenheid is gelijk aan de hoogste van de bedrijfswaarde en de reële waarde minus
verkoopkosten.
Strukton Jaarverslag 2013
Indien mogelijk, wordt de reële waarde minus verkoopkosten bepaald aan de hand van een bindende verkoopovereenkomst in een transactie tussen onafhankelijke partijen op zakelijke en objectieve grondslag.
Als geen bindende verkoopovereenkomst bestaat maar het actief op een actieve markt wordt verhandeld, is
de reële waarde minus verkoopkosten gelijk aan de marktprijs van het actief verminderd met de kosten van
de vervreemding.
Als er voor een actief geen bindende verkoopovereenkomst is, noch een actieve markt, wordt de reële
waarde minus verkoopkosten gebaseerd op de best beschikbare informatie om te komen tot het bedrag dat
op balansdatum zou kunnen worden verkregen uit de vervreemding van het actief in een transactie tussen
terzake goed geïnformeerde, tot een transactie bereid zijn de partijen die onafhankelijk zijn, na aftrek van
de kosten van vervreemding.
Bij de bepaling van deze waarde wordt rekening gehouden met de resultaten van recente transacties voor
soortgelijke activa binnen dezelfde bedrijfstak.
Bij bepaling van de bedrijfswaarde wordt de contante waarde van geschatte toekomstige kasstromen berekend met behulp van een disconteringsvoet die een afspiegeling is van zowel de actuele marktrente als van
de specifieke risico’s met betrekking tot het actief. De kasstroomprognoses worden gebaseerd op redelijke
en gefundeerde veronderstellingen die de beste inschatting door het management vertegenwoordigen van
de economische omstandigheden die gedurende de resterende gebruiksduur van het actief zullen bestaan.
89
90
Toelichting op de geconsolideerde jaarrekening
Financieel risicobeheer
De Groep hanteert een beleid dat erop is gericht huidige en toekomstige risico’s zoveel mogelijk te
beperken en te beheersen en de financiële kosten te minimaliseren. Dit gebeurt door middel van algemene
beheersmaatregelen, zoals interne procedures en instructies en specifieke maatregelen die zijn gericht op
de beheersing van nader omschreven risico’s.
De financiële risico’s van de Groep betreffen voornamelijk kredietrisico’s, renterisico’s, valutarisico’s,
liquiditeitsrisico’s en inflatierisico’s. Het risico van schommelingen in wisselkoersen en rente wordt
afgedekt met behulp van uiteenlopende derivaten waardoor risico’s waaraan de primaire financiële instrumenten onderhevig zijn, worden overgedragen aan andere contractpartijen. Rente en valutarisico’s worden
grotendeels centraal beheerd.
Kredietrisico
Het merendeel van de opdrachtgevers bestaat uit publieke organisaties (overheden) waardoor het krediet­
risico minimaal is. Bij leveringen aan private opdrachtgevers, hoger dan een bepaald bedrag, wordt ook het
kredietrisico in de contractbeoordeling betrokken. Daarenboven worden opdrachten naar voortgang van
de projecten (vooruit) gefactureerd.
De beschikbare liquiditeiten zijn ondergebracht bij kredietwaardige bancaire instellingen.
Renterisico
Kredieten met een variabele rente zijn blootgesteld aan het risico van verandering in kasstromen ten
gevolge van rentewijzigingen. Het beleid van de Groep is erop gericht om langlopende financieringen
tegen een vaste rente af te sluiten. Om dit te bewerkstelligen worden renteswaps afgesloten.
Het renterisico met betrekking tot de financiering van de langlopende pps-projecten wordt altijd afgedekt
met behulp van renteswaps.
Valutarisico
Het merendeel van de activiteiten van de Groep vindt plaats in het eurogebied. Incidentele posities in
vreemde valuta worden afgedekt met valutatermijncontracten. Het vreemdevalutarisico op het eigen
vermogen van buitenlandse dochters en de aan deze dochters verstrekte langlopende leningen, het
zogenaamde translatierisico, wordt niet afgedekt.
Liquiditeitsrisico
Het liquiditeitsrisico is het risico dat de Groep niet op het vereiste moment aan haar financiële verplichtingen kan voldoen.
De uitgangspunten van het liquiditeitsbeheer zijn dat voldoende liquiditeitsruimte aanwezig is om te kunnen voldoen aan huidige en toekomstige financiële verplichtingen, in normale en bijzondere omstandigheden, zonder dat daarbij onaanvaardbare verliezen worden geleden of de reputatie van de Groep in gevaar
komt.
Met behulp van voortschrijdende liquiditeitsprognoses wordt vastgesteld of voldoende liquiditeit beschikbaar is.
Bij langlopende contracten wordt veelal aan opdrachtgevers om termijnbetalingen gevraagd voor de financiering van de projectkosten.
Strukton Jaarverslag 2013
De liquiditeitsruimte is gewaarborgd door een gecommitteerde faciliteit van eur 120,0 mln
(2012: eur 87,5 mln). Per 1 augustus 2013 is met het bestaande bankenconsortium overeenstemming
bereikt over de voortzetting van de financiering. Deze faciliteit bestaat uit een lening van eur 45,0 mln
(2012: eur 37,5 mln) en een rekening courant faciliteit van eur 75,0 mln (2012: eur 50 mln).
Daarnaast is er een aanvullende rekening courant faciliteit van eur 10,0 mln (2012: eur 10,0 mln).
Van deze rekening courant faciliteiten is eur 70,0 mln opgenomen (2012: eur 39,2 mln).
Van de lening is eur 45,0 mln opgenomen (2012: eur 37,5 mln). Per ultimo 2013 beschikt de Groep
over eur 115,6 mln aan liquide middelen (2012: eur 72,9 mln). De bestaande faciliteit van eur 45,0 mln
aan lening en eur 75,0 mln aan rekening courant eindigt per 31 juli 2017.
Voor de hierboven vermelde gecommitteerde financiering zijn financiële convenanten van toepassing.
Per 31 december 2013 voldoet de Groep aan deze financiële convenanten.
Aan de banken zijn zekerheden verstrekt voor de totstandkoming van de faciliteit. Dit betekent dat het
merendeel van de activa (minimaal 60%) van de Groep is verpand aan de banken die de gecommitteerde
faciliteit hebben verstrekt. Daarnaast zijn de aandelen van de werkmaatschappijen Strukton Worksphere bv
en Strukton Rail bv in zekerheid gegeven aan deze banken.
Inflatierisico
In langlopende contracten worden veelal indexeringen opgenomen naar de opdrachtgever. Incidenteel
wordt het inflatierisico afgedekt door middel van een inflatieswap.
Kapitaalbeheer
Het beleid van de directie is gericht op de handhaving van een sterke vermogenspositie waarmee het
vertrouwen van opdrachtgevers, crediteuren en de markten kan worden behouden en de toekomstige
ontwikkeling van de bedrijfsactiviteiten kan worden zeker gesteld. Kapitaal bestaat uit geplaatst en gestort
kapitaal, ingehouden winsten, agioreserve, afdekkingsreserve, reserve omrekenings- verschillen, wettelijke reserve deelnemingen en een actuariële reserve.
De directie streeft naar een solvabiliteit van ten minste 20,0%.
In 2013 bedroeg de solvabiliteit 18,1% (2012: 26,1%). Door met name de uitbreiding van Costruzioni Linee
Ferroviarie S.p.A. is het balanstotaal toegenomen en is de solvabiliteit ten opzichte van 2012 gedaald.
91
92
Toelichting op de geconsolideerde jaarrekening (x EUR 1.000)
1 Materiële vaste activa
Terreinen
Bedrijfs-
Machines en Ander
Activa in
gebouweninstallaties materieelconstructie
Totaal
Per 1 januari 2012 (herzien)
Kostprijs
3.711 39.460 171.404 20.151 11.625 246.351
Cumulatieve afschrijvingen en
bijzondere waardeverminderingen
Boekwaarde
713 19.750 115.733 13.447 -
149.643
2.998 19.710 55.671 6.704 11.625 96.708
2012 (herzien)
Boekwaarde 1 januari
2.998 19.710 55.671 6.704 11.625 96.708
Inconsolidatie via bedrijfscombinaties
1.281 8.888 6.677 1.859 -
18.705
Investeringen
-
10.643 14.553 3.657 (9.470)
19.383
Desinvesteringen
-
-
779 445 -
1.224
Bijzondere waardeverminderingen
Afschrijvingen
-
-
234 -
-
234
23 2.065 14.610 2.369 -
19.067
Valutakoersverschillen
-
-
246 -
88 334
Deconsolidatie
-
-
335 -
-
335
Overige mutaties
Boekwaarde 31 december (herzien)
-
-
6
213 (47)
172
4.256 37.176 61.195 9.619 2.196 114.442
Per 31 december 2012
Kostprijs
4.992 57.139 211.222 34.477 2.196 283.386
736 19.963 150.027 4.256 37.176 61.195 24.858 -
168.944
9.619 2.196 114.442
Cumulatieve afschrijvingen en
bijzondere waardeverminderingen
Boekwaarde
2013
Boekwaarde 1 januari
4.256 37.176 61.195 9.619 2.196 114.442
Inconsolidatie via bedrijfscombinaties
5.468 4.133 29.787 776 869 41.033
190 762 14.425 2.545 1.889 19.811
68 208 479 1.263 -
2.018
Investeringen
Desinvesteringen
Bijzondere waardeverminderingen
Afschrijvingen
-
-
232 -
-
232
98 1.919 20.144 2.351 -
24.512
Valutakoersverschillen
-
-
(258)
-
(44)
(302)
Deconsolidatie
-
-
-
-
-
-
Overige mutaties
Boekwaarde 31 december
-
-
1.180 (1)
(616)
563
9.748 39.944 85.474 9.325 4.294 148.785
Per 31 december 2013
Kostprijs
10.582 61.826 255.877 36.534 4.294 342.473
834 21.882 170.403 9.748 39.944 85.474 27.209 -
193.688
9.325 4.294 148.785
Cumulatieve afschrijvingen en
bijzondere waardeverminderingen
Boekwaarde
Strukton Jaarverslag 2013
In 2013 is voor een bedrag van eur 41,0 mln aan activa ingeconsolideerd. Dit betreft voornamelijk de activa
ten gevolge van de acquisities van Costruzioni Linee Ferroviarie S.p.A. en Rasenberg Wegenbouw bv.
Onder ‘machines en installaties’ zijn begrepen:
• Machines en installaties ten behoeve van de productie;
• Materieel ten behoeve van de uitvoering van werken;
• Kantoorinventarissen, computerinstallaties, telefooninstallaties en dergelijke.
De post ‘activa in constructie’ bestaat in hoofdzaak uit termijnbetalingen voor de verwerving van materieel dat nog
niet in gebruik is genomen.
Materiële vaste activa gefinancierd door middel van financiële leaseovereenkomsten, hebben een boekwaarde van
eur 9,6 mln (2012: 1,9 mln) en betreffen machines en installaties. De stijging van de financial lease wordt voor­
namelijk veroorzaakt door de inconsolidatie van Costruzioni Linee Ferroviarie S.p.A. De met de leaseovereenkomsten samenhangende betalingsverplichtingen zijn opgenomen onder de kortlopende en langlopende schulden.
Strukton Groep heeft niet het juridische eigendom van deze activa.
De investeringen in 2013 hebben voornamelijk betrekking op de segmenten railsystemen en civiele infrastructuur.
Het merendeel van het materieel vast actief is als zekerheid voor banken en/of andere verschaffers van vreemd vermogen gesteld. Deze zekerheidsstelling heeft plaatsgevonden in het kader van de gecommitteerde faciliteit van de
banken. Daarnaast is specifiek voor een bedrag van eur 4,5 mln (2012: eur 0,0 mln) hypothecair verpand bij een
van de geacquireerde deelnemingen.
De afschrijvingstermijnen zijn gebaseerd op de verwachte levensduur.
• Fundering / Ruwbouw / Overig 50 jaar
• Dak / Warmte / Ventilatie 15 jaar
• Kozijnen / Gevels / Gas / Elektra / Liften 25 jaar
• Machines en installaties 5 jaar
• Ander materieel 5 jaar
93
94
2 Immateriële
vaste activa
Goodwill
Overige
Totaal
immateriële
activa
Per 1 januari 2012 (herzien)
Kostprijs
81.438 49.275 130.713
Cumulatieve afschrijvingen en bijzondere waardeverminderingen
51.032 37.447 88.479
Boekwaarde
30.406 11.828 42.234
2012 (herzien)
Boekwaarde 1 januari
30.406 11.828 42.234
Inconsolidatie via bedrijfscombinaties
-
967 967
Investeringen
-
85 85
Desinvesteringen
-
-
-
Bijzondere waardeverminderingen
-
-
-
-
3.986 3.986
214 -
214
Afschrijvingen
Valutakoersverschillen
Overige mutaties
Boekwaarde 31 december
-
37 37
30.620 8.931 39.551
Per 31 december 2012 (herzien)
Kostprijs
81.652 50.364 132.016
Cumulatieve afschrijvingen en bijzondere waardeverminderingen
51.032 41.433 92.465
Boekwaarde
30.620 8.931 39.551
2013
Boekwaarde 1 januari
Inconsolidatie via bedrijfscombinaties
Investeringen
Desinvesteringen
Bijzondere waardeverminderingen
Afschrijvingen
Valutakoersverschillen
Overige mutaties
Boekwaarde 31 december
30.620 8.931 39.551
-
24.134 24.134
13.597 692 14.289
-
-
-
348 -
348
-
6.781 6.781
(172)
-
(172)
1
(353)
(352)
43.698 26.623 70.321
Per 31 december 2013
Kostprijs
95.078 74.837 169.915
Cumulatieve afschrijvingen en bijzondere waardeverminderingen
51.380 48.214 99.594
Boekwaarde
43.698 26.623 70.321
Het merendeel van de overige immateriële activa wordt afgeschreven over een periode van één tot vijf jaar.
Strukton Jaarverslag 2013
95
De afschrijving van immateriële activa in 2013 van eur 6,8 mln heeft voornamelijk betrekking op de bedrijfs­
segmenten techniek en gebouwen en railsystemen.
De bijzondere waardevermindering in 2013 van de goodwill van eur 0,3 mln heeft betrekking op spc ise bv.
De Groep waardeert haar immateriële activa in overeenstemming met ias 38 en ifrs 3.
De Groep verricht overeenkomstig ias 36 een impairmenttest op de geactiveerde goodwill bij kasstroomgenererende eenheden. De waarderingsmethodiek betreft de ‘discounted cashflow’-methode, waarbij wordt uitgegaan
van een oneindige levensduur. De kasstromen zijn gebaseerd op de door de desbetreffende eenheid opgestelde
businessplannen voor een periode van vijf jaar. Uitgangspunt hierbij is stabilisatie en een beperkte groei in
deel­segmenten. De gehanteerde businessplannen zijn exclusief acquisities. Per kasstroomgenererende eenheid
is een disconteringsvoet (‘weighted average cost of capital’ (wacc)) vastgesteld overeenkomstig een
representatieve ‘peer groep’.
In de prognose is rekening gehouden met cashflows voor belasting.
De kasstromen zijn verdisconteerd tegen een bruto wacc (pre tax wacc).
In overeenstemming met ias 36.44 is in de prognosejaren geabstraheerd van uitbreidingsinvesteringen.
De toename van de goodwill in 2013 wordt veroorzaakt door de verschillende acquisities. De daling van de
goodwill in Zweden wordt veroorzaakt door koersverschillen.
Goodwill per kasstroomgenererende eenheid
Land
2013
2012
(herzien)
Strukton Worksphere
Strukton Rail AB
Nederland20.99920.999
Zweden
5.466
5.638
Colijn
Nederland3.8303.830
Grondbank Nederland
Nederland153153
Milieutechniek
Nederland1.441
-
Van Rens
Nederland
-
Rasenberg
Nederland5.971
Costruzioni Linee Ferroviarie S.p.A.
Italië
297
5.541
-
43.69830.620
96
De belangrijkste veronderstellingen en de wijze van kwantificeren per kasstroomgenerende eenheid zijn:
Strukton Worksphere
De toets is uitgevoerd op toekomstige kasstromen binnen Nederland. De kasstromen zijn verdisconteerd tegen een
bruto wacc van 15,8% (2012: 15,8%). In de businessplanperiode van vijf jaar is uitgegaan van een groei van gemiddeld 7% per jaar. In de restwaardeperiode is geen verdere groei opgenomen. Aan het einde van de businessplan­
periode wordt een omzet verwacht van eur 465 mln.
De uitkomst van de berekening van de realiseerbare waarde ligt boven de boekwaarde van de onderneming inclusief de daarin opgenomen goodwill. De Groep heeft derhalve in dit boekjaar geen bijzondere waardevermindering
op de goodwill voor Strukton Worksphere doorgevoerd.
Bij een onwaarschijnlijk grote verandering in de belangrijkste variabelen is nog geen sprake van een bijzondere
waardevermindering.
Strukton Rail AB (Zweden)
De toets is uitgevoerd op toekomstige kasstromen binnen Zweden. De kasstromen zijn verdisconteerd tegen een
bruto wacc van 19,0% (2012: 19,0%). In de businessperiode van vijf jaar is uitgegaan van een verdere van gemiddeld
10% per jaar. In de restwaardeperiode is geen verdere groei opgenomen.
Aan het einde van de businessplanperiode wordt een omzet verwacht van eur 188 mln.
De uitkomst van de berekening van de realiseerbare waarde ligt boven de boekwaarde van de onderneming inclusief de daarin opgenomen goodwill. De Groep heeft derhalve in dit boekjaar geen bijzondere waardevermindering
op de goodwill voor Strukton Rail AB doorgevoerd.
Bij onwaarschijnlijk grote verandering in de belangrijkste variabelen is nog geen sprake van een bijzondere
waardevermindering.
Colijn / Grondbank Nederland / Milieutechniek / Van Rens
De toets is uitgevoerd op toekomstige kasstromen. De kasstromen zijn verdisconteerd tegen een bruto wacc van
18,4 % (2012: 18,4%). In de businessplanperiode van vijf jaar is uitgegaan van een groei van gemiddeld 2-3% per
jaar. In de restwaardeperiode is geen verdere groei opgenomen.
De uitkomst van de berekening van de realiseerbare waarde ligt boven de boekwaarde van de onderneming inclusief de daarin opgenomen goodwill. De Groep heeft derhalve in dit boekjaar geen bijzondere waardevermindering
op de goodwill voor Colijn, Grondbank Nederland. Milieutechniek en Van Rens doorgevoerd.
Bij een onwaarschijnlijk grote verandering in de belangrijkste variabelen is nog geen sprake van een bijzondere
waardevermindering.
Rasenberg
De toets is uitgevoerd op toekomstige kasstromen binnen Nederland. De kasstromen zijn verdisconteerd tegen
een bruto wacc van 18,4%. In de businessplanperiode van vijf jaar is uitgegaan van een groei van gemiddeld 6% per
jaar. In de restwaardeperiode is geen verdere groei opgenomen. Aan het einde van de businessplanperiode wordt
een omzet verwacht van eur 90 mln.
De uitkomst van de berekening van de realiseerbare waarde ligt boven de boekwaarde van de onderneming inclusief de daarin opgenomen goodwill. De Groep heeft derhalve in dit boekjaar geen bijzondere waardevermindering
op de goodwill voor Rasenberg doorgevoerd.
Bij een onwaarschijnlijk grote verandering in de belangrijkste variabelen is nog geen sprake van een bijzondere
waardevermindering.
Costruzione Linee Ferroviarie
De toets is uitgevoerd op toekomstige kasstromen binnen Italië. De kasstromen zijn verdisconteerd tegen een
bruto wacc van 19,0%. In de businessplanperiode van vijf jaar is uitgegaan van een groei van gemiddeld 6% per
jaar. In de restwaardeperiode is geen verdere groei opgenomen. Aan het einde van de businessplanperiode wordt
Strukton Jaarverslag 2013
97
een omzet verwacht van eur 201 mln.
De uitkomst van de berekening van de realiseerbare waarde ligt boven de boekwaarde van de onderneming inclusief
de daarin opgenomen goodwill. De Groep heeft derhalve in dit boekjaar geen bijzondere waardevermindering op de
goodwill voor Costruzioni Linee Ferroviarie S.p.A. doorgevoerd.
Op basis van de uitgevoerde impairmenttoets ligt de realiseerbare waarde eur 4,3 miljoen boven de boekwaarde van
de onderneming inclusief de daarin opgenomen goodwill.
Gevoeligheidsanalyse
Bij een 1%-punt hogere bruto wacc daalt de contante waarde van de totale cashflows met circa eur 19 mln. Bij een
1%-punt lagere bruto wacc stijgt de contante waarde van de totale cashflows met circa eur 23 mln. Bij een 1%-punt
lagere groeivoet daalt de contante waarde van de totale cashflows met circa eur 2 mln.
3 Vastgoedbeleggingen
20132012
(herzien)
Per 1 januari
Kostprijs
Cumulatieve afschrijvingen en bijzondere waardeverminderingen
Boekwaarde
9.671 4.038
88 -
9.583 4.038
Mutaties boekjaar
Boekwaarde 1 januari
Inconsolidatie via bedrijfscombinaties
Investeringen
9.583 -
4.038
-
193 -
Desinvesteringen
-
-
Bijzondere waardeverminderingen
-
-
Afschrijvingen
Valutakoersverschillen
Deconsolidatie
Overige mutaties
Boekwaarde 31 december
194 88
--
-
484 5.633
10.066 9.583
Per 31 december Kostprijs
Cumulatieve afschrijvingen en bijzondere waardeverminderingen
Boekwaarde
10.348 9.671
282 88
10.066 9.583
De reële waarde van vastgoedbeleggingen bedraagt per 31 december 2013 eur 10,1 mln (2012: eur 9,6 mln) en is
gelijk aan de boekwaarde van de vastgoedbeleggingen. Deze waarde is op onafhankelijke wijze bepaald met inschakeling van erkende deskundigen. De waarde is gebaseerd op het contant maken van de huidige huuropbrengsten. Er is
geen rekening gehouden met een verdere groei van de huuropbrengsten.
De Groep ontvangt jaarlijks eur 0,7 mln voor de exploitatie (2012: eur 0,6 mln).
De afschrijvingstermijnen zijn gebaseerd op de verwachte gebruiksduur.
• Fundering / Ruwbouw / Overig 50 jaar
• Dak / Warmte / Ventilatie 15 jaar
• Kozijnen / Gevels / Gas / Elektra / Liften 25 jaar
98
4 Deelnemingen
Belang
Strukton
Vlottende
activa
Vaste
Kortlopende Langlopende Saldo
Bedrijfs-
Resultaat
activaverplichtingenverplichtingen opbrengsten
2012 (herzien)
Costruzione Linee Ferroviarie S.p.A.
40%
49.802
10.820
24.534
5.588
30.500 45.484 (143)
Strukton Finance Holding bv
20%
50
(2.861)
97
3.047
(5.954)
-
307
Eurailscout
50%
1.127
8.504
98
6.209
3.324 9.466 20
Tubex 50%
1.142
167
652
6
650 2.038 110
DMI Nederland bv
50%
596
4
526
-
74 1.271 (46)
DMI GmbH 50%
2.999
520
996
105
2.418 6.391 935
NOAP bv
50%
953
2.188
310
2.463
368 1.030 (48)
33,3%
2.802
633
1.947
44
1.444 6.185 648
APRR bv 25%
1.722
2.171
1.330
1.144
1.419 5.762 217
Bituned bv 50%
2.407
4
881
33
1.498 17.185 200
Exploitatiemaatschappij DC16 bv
50%
240
-
768
-
(528)
1.768 (26)
Exploitatiemaatschappij Komfort bv 50%
3.215
-
3.442
-
(227)
7.870 168
APA bv Overige
1.084 (337)
Totaal
36.069 2.005
2013
Costruzione Linee Ferroviarie S.p.A.
40%
-
-
-
-
-
23.400 (6.538)
Strukton Finance Holding bv
20%
333
(904)
331
3.172
(4.074)
46 207
A1 Electronics Netherlands bv
50%
569
153
291
86
345 1.855 131
Eurailscout
50%
2.344
9.727
2.316
6.634
3.121 8.907 (205)
Tubex
50%
1.294
133
806
6
616 3.174 66
DMI GmbH
50%
2.865
381
895
112
2.239 3.350 22
Aduco Holding bv
33,3%
994
1.858
61
-
2.790 12 263
APA bv
33,3%
1.924
647
1.244
109
1.218 5.113 448
APRR bv
25%
2.610
1.951
2.079
858
1.624 7.495 246
Bituned bv
50%
3.362
9
1.719
36
1.616 18.239 318
Exploitatiemaatschappij DC16 bv
50%
355
-
1.078
-
(723)
1.420 (195)
Exploitatiemaatschappij Komfort bv
50%
1.814
-
2.062
20
(268)
6.715 (42)
Overige
721
(539)
Totaal
De in de tabel vermelde bedragen zijn naar rato van het belang van de Groep in de deelnemingen.
9.224 (5.818)
Strukton Jaarverslag 2013
Het verloop van de deelnemingswaarde is als volgt:
2013
99
2012
(herzien)
Per 1 januari Koersverschillen
Uitbreiding
Resultaat lopend jaar
Uitgekeerd dividend
Overige mutaties
Per 31 december
36.069 29.804
(1)
2.530 11
731
(5.818)
2.005
343 415
(23.213)
9.224 3.933
36.069
De uitbreiding in 2013 van eur 2,53 mln betreft in belangrijke mate de verwerving van het minderheidsbelang in
Aduco Holding bv.
Het negatieve saldo van de activa en verplichtingen van Strukton Finance Holding bv is het gevolg van de waardering
van renteswaps die zijn afgesloten om leningen met een variabele rente om te zetten in een vaste rente.
Het negatieve saldo van deze renteswaps is verantwoord bij de niet-gerealiseerde resultaten.
Het negatieve saldo van de activa en verplichtingen van Exploitatiemaatschappij dc16 bv en Exploitatiemaatschappij
Komfort bv is het gevolg van cumulatieve gerealiseerde resultaten.
Via Strukton Finance Holding bv participeert de Groep in diverse publiek-private samenwerkingsverbanden.
De in deze pps-projecten gerealiseerde cashflows staan niet ter vrije beschikking van de Groep. Voor de overige
deelnemingen zijn de er geen belangrijke beperkingen. In de gedeponeerde jaarrekeningen van de deelnemingen is
aanvullende informatie met betrekking tot belasting, interest, kasstromen en afschrijvingen beschikbaar. Het hier
verder opnemen van deze informatie is niet van belang.
Gerealiseerde en niet-gerealiseerde resultaten van de deelnemingen:
2013
2012
(herzien)
Gerealiseerd resultaat
Niet gerealiseerd resultaat
Totaal resultaat
(5.818) 2.005
1.811
2.785
(4.007) 4.790
De Groep heeft investeringen in (niet-beursgenoteerde) geassocieerde deelnemingen en joint ventures.
In 2013 heeft de Groep een 60%-belang in Costruzioni Linee Ferroviarie S.p.A. en Uniferr S.r.l. in Bologna (Italië)
(2012: 40%). De acquisitie van het aanvullende 20%-belang in 2013 heeft er toe geleid dat Strukton beslissende
zeggenschap over deze deelnemingen heeft verkregen en dat deze deelnemingen nu voor 100% worden meegeconsolideerd met een minderheidsbelang derden. Als gevolg daarvan worden deze deelnemingen vanaf het moment van
overname niet meer verantwoord onder de geassocieerde deelnemingen en joint ventures. Dit verklaart in belangrijke mate de overige mutatie van eur 23,2 mln in het verloopoverzicht van de deelnemingen. Het resultaat tot het
moment van overname is verantwoord als resultaat deelneming. Voor meer informatie over deze acquisitie wordt
verwezen naar paragraaf 30 ‘Acquisities’.
In 2013 bedraagt het gerealiseerde resultaat van de deelnemingen eur 5,8 mln negatief. Dit wordt in belangrijke
mate veroorzaakt door het resultaat van Costruzioni Linee Ferroviarie S.p.A..
100
5 Overige financiële vaste activa
Per 1 januari 2012 (herzien)
Langlopende Pps-
Beleggingen
Financiële
vorderingenvorderingen derivaten
Totaal
19.490 1.325 2.950 -
23.765
Investeringen
-
1.124 -
-
1.124
Desinvesteringen
-
-
-
-
-
Inconsolidatie via bedrijfscombinaties
Verstrekte leningen
Aflossingen leningen
-
-
-
-
-
853 -
-
-
853
1.069 -
-
-
1.069
Valutakoersverschillen
-----
Deconsolidatie
-----
Oprenting
-
189 -
-
189
Mutatie reële waarde
-
-
-
-
-
Overige mutaties
-
-
-
-
-
19.273 2.638 2.950 -
24.861
Per 31 december 2012 (herzien)
Per 1 januari 2013
Investeringen
19.273 2.638 2.950 -
24.861
2.850 27.528 -
-
30.378
Desinvesteringen
-
-
-
-
-
Inconsolidatie via bedrijfscombinaties
-
15.710 -
-
15.710
-
-
-
229
10.275 17.514
Verstrekte leningen
Aflossingen leningen
229 7.239 Valutakoersverschillen
-----
Deconsolidatie
-----
Oprenting
-
719 -
-
719
Mutatie reële waarde
-
-
-
-
-
Overige mutaties
(1.798)
(1.798)
Per 31 december 2013
13.316 52.586
36.320 2.950 -
De inconsolidatie via bedrijfscombinaties in 2013 onder de pps-vorderingen heeft betrekking op de acquisitie van
spc ise bv. Deze special purpose company waarin het pps-project wordt uitgevoerd heeft gedurende het jaar voor
een bedrag van eur 27,5 mln geinvesteerd. Daarnaast heeft zij een aflossing ontvangen van eur 10,3 mln welke is
verantwoord onder aflossingen op pps-vorderingen. Een belangrijk deel van de aflossing op de langlopende vorderingen is het gevolg van de herfinanciering van de joint venture Eurailscout Inspection & Analysis bv. Met deze externe herfinanciering is de door Strukton Rail bv verstrekte financiering voor een bedrag van eur 6,4 mln afgelost.
Onder de beleggingen zijn de belangen in Voestalpine Railpro bv (10%), Defluent bv (2%) en Safire bv (1%) verantwoord. Deze beleggingen zijn gewaardeerd op basis van reële waarde. Deze reële waarde is vastgesteld op basis van
‘discounted casflow’ methode.
Strukton Jaarverslag 2013
101
6 Uitgestelde belastingvorderingen en -verplichtingen
De uitgestelde belastingvorderingen en -verplichtingen zijn als volgt te specificeren naar de betreffende rubrieken:
Vorderingen
Verplichtingen Saldo
201320122013201220132012
(herzien)
(herzien)
(herzien)
Materiële vaste activa
397 -
2.742 3.071 (2.345)
(3.071)
-
-
8.831 3.847 (8.831)
(3.847)
153 -
1.955 - (1.802)
-
76 (21) -
(280) 76 259
16.241 6.288 -
-
16.241 6.288
Jubileumverplichting
70 145 -
-
70 145
Indexatieverplichting
448 731 -
-
448 731
Immateriële activa
Onderhanden werken
Financiële derivaten
Fiscale waarde van opgenomen
voorwaartse verliesverrekening
Overige
Totaal
138 104 45 193 93 (89)
17.523 7.247 13.573 6.831 3.950 416
Mutaties
2012 inzake het saldo van
Opgenomen
Opgenomen in
in belasting- niet-gerealiseerde
Overige
mutaties
Saldo per
31-12-12
Saldo per
01-01-12
Materiële vaste activa
(3.152)
81 -
-
(3.071)
Immateriële activa
(2.681)
(1.166)
-
-
(3.847)
Onderhanden werken
(344)
344 -
-
-
Financiële derivaten
204 74 (19)
-
259
belastingvorderingen
en -verplichtingen (herzien)
last 2012
resultaten
Jubileumverplichting
49 96 -
-
145
Pensioenverplichting
267 147 129 188 731
Overige
27 (116)
-
-
(5.630)
(540)
110 188 voorwaartse verliesverrekening
261 6.027 -
-
6.288
Totaal (5.369)
5.487 110 188 416
(89)
(5.872)
Fiscale waarde van opgenomen
Saldo per
Opgenomen
Opgenomen in
Overige
Saldo per
01-01-13
in belasting- niet-gerealiseerde
mutaties
31-12-13
van
belastingvorderingen en -verplichtingen:
last 2013
resultaten
Mutaties
2013 inzake het saldo
Materiële vaste activa
(3.071)
726 -
-
(2.345)
Immateriële activa
(3.847)
(4.984)
-
-
(8.831)
Onderhanden werken
-
(1.802)
-
-
(1.802)
Financiële derivaten
259 (107)
(76)
-
76
Jubileumverplichting
145 (75)
-
-
70
Indexatieverplichting
731 (736)
453 -
448
Overige
(89)
182 -
-
93
(5.872)
(6.796)
377 -
(12.291)
voorwaartse verliesverrekening
6.288 9.953 -
-
16.241
Totaal 416 3.157 377 -
3.950
Fiscale waarde van opgenomen
102
De voorwaartse verliesverrekening is in 2013 toegenomen naar eur 16,3 mln (2012: eur 6,3 mln). De belangrijkste oorzaak
hiervan is het negatief resultaat voor belasting van de Nederlandse fiscale eenheid. Door de acquisities van de activiteiten van
Rasenberg en Costruzione Linee Ferroviarie S.p.A. is de passieve latentie voor immateriële activa met eur 5,0 mln gestegen
(2012: eur 1,2 mln) naar eur 8,8 mln (2012: eur 3,8 mln).
De Nederlandse uitgestelde belastingvorderingen en -verplichtingen zijn gewaardeerd tegen het geldende tarief van 25,0%.
7 31-12-2013
Voorraden
31-12-2012
(herzien)
Grond- en hulpstoffen
7.377 4.090
Gereed product
1.080 1.379
Handelsgoederen
4.784 4.241
Vastgoed
18.584 19.003
31.825 28.713
Het niet verkochte deel van vastgoedprojecten die reeds in uitvoering zijn genomen, is in 2013 gedaald met
eur 0,4 mln (2012: stijging eur 3,4 mln). Het niet verkochte deel van vastgoed betreft grondposities en gemaakte
kosten voor vastgoedprojecten in uitvoering. Van het niet verkochte deel van het vastgoed in 2013 is voor een bedrag
van eur 3,2 mln (2012: eur 3,2 mln) in zekerheid gegeven bij financiers.
31-12-2013
31-12-2012
8 Handelsen overige vorderingen
(herzien)
Debiteuren
Vorderingen op verbonden partijen
324.254 243.844
1.631 128
Overige vorderingen en overlopende activa
120.597 79.412
446.482 323.384
De overige vorderingen en overlopende activa betreffen voor een groot deel nog te declareren termijnen voor onderhanden werken. Zie voor debiteurenrisico paragraaf 23. De stijging in 2013 van debiteuren is voornamelijk het gevolg
van de acquisitie van Costruzioni Linee Ferroviarie S.p.A..
9 Onderhanden
31-12-2013
werken
31-12-2012
(herzien)
Kosten verminderd met voorzieningen voor verliezen en risico’s en vermeerderd
met naar rato van de voortgang genomen winsten
3.255.614 2.327.206
3.227.463 2.284.486
28.151 42.720
Positief saldo onderhanden werken
145.622 123.004
Negatief saldo onderhanden werken
117.471 80.284
28.151 42.720
Af: gedeclareerde termijnen
Het saldo onderhanden werken is als volgt samengesteld:
Strukton Jaarverslag 2013
103
Het positief saldo onderhanden werken bestaat uit alle onderhanden projecten waarvan de gemaakte kosten plus
de opgenomen winst, minus de opgenomen verliezen groter zijn dan de gedeclareerde termijnen. Het positief saldo
onderhanden werken is verantwoord onder vlottende activa.
Het negatief saldo onderhanden werken bestaat uit alle onderhanden projecten waarvan de gemaakte kosten plus de
opgenomen winst, minus de opgenomen verliezen kleiner zijn dan de gedeclareerde termijnen. Het negatief saldo
onderhanden werken is verantwoord onder kortlopende verplichtingen.
In totaal is in 2013 eur 1,7 mln (2012: eur 1,4 mln) rente geactiveerd. Grote langlopende projecten worden in
de meeste gevallen voorgefinancierd waardoor de gedeclareerde termijnen op deze projecten groter zijn dan de
gemaakte kosten. Het positief saldo onderhanden werken bestaat voornamelijk uit kortlopende projecten.
31-12-2013
31-12-2012
10 Liquide
middelen
(herzien)
Bank- en kastegoeden
Direct opvraagbare deposito’s
115.589 72.993
-
-
115.589 72.993
In de liquide middelen zijn begrepen geldmiddelen van bouwcombinaties ad eur 56,3 mln (2012: eur 17,8 mln)
en geldmiddelen die zijn ontvangen op geblokkeerde rekeningen ad eur 1,4 mln (2012: eur 1,8 mln). Deze geldmiddelen staan niet ter vrije beschikking van de onderneming.
De groei van de gebonden liquide middelen in 2013 wordt in belangrijke mate veroorzaakt door de ontvangen geld
middelen met betrekking tot het metro project in Riyadh.
De geldmiddelen opgenomen in bouwcombinaties betreffen geldmiddelen in samenwerkingsverbanden waarbij
contractueel is vastgelegd dat niet vrij mag worden beschikt over de liquide middelen.
De geldmiddelen ontvangen op geblokkeerde rekeningen betreffen met name de in het kader van de Wet ketenaansprakelijkheid aan te houden G-rekeningen.
De overige liquide middelen staan volledig ter vrije beschikking.
104
11 Groepsvermogen
Toelichting
Geplaatst
Agioreserve
Reserve
en gestort
omrekenings-
kapitaal
verschillen
Wettelijke Afdekkings­
reserve
reserve
Actuariële
Ingehouden
Onverdeeld
Eigen
Aandeel
Totaal
reserves
winsten
resultaat
vermogen
derden
groeps-
deel­
toe te
nemingen
rekenen aan
vermogen
aandeelhouders
moedermaatschappij
Vóór toepassing
stelselwijzigingen
Effect stelselwijzigingen
-----
(949)--
(949)-
(949)
2.269 10.000 Eigen vermogen per
01 - 01 - 2012 (herzien)*
(11)
Winstbestemming 2011
-
-
-
-
-
- 14.362 (14.362)
-
-
-
Inconsolidatie
-
-
-
-
-
-
-
-
-
Resultaat na belastingen
-------
18.242 18.242 -
18.242
2.269 10.000 1.333 1.333 712 (9.731) (2.501) 170.365 14.362 186.809 712 (9.731) (3.450) 170.365 14.362 185.860 -
-
- 186.809
- 185.860
Niet-gerealiseerde
resultaten
-
-
749 46 2.785 (3.323)
(196)
-
61 -
61
- -
749 46 2.785 (3.323)
(196) 18.242 18.303 -
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
(11)
2.269 10.000 2.082 Totaalresultaat
over de verslagperiode
Agiostorting
Uitgekeerd dividend
- 18.303
Eigen vermogen per
31 - 12 - 2012 (herzien)*
Toelichting
Geplaatst
Agioreserve
Reserve
en gestort
omrekenings-
kapitaal
verschillen
758 (6.946) (6.773) 184.531 18.242 204.163 Wettelijke Afdekkings­
reserve
reserve
- 204.163
Actuariële
Ingehouden
Onverdeeld
Eigen
Aandeel
Totaal
reserves
winsten
resultaat
vermogen
derden
groeps-
deel­
toe te
nemingen
rekenen aan
vermogen
aandeelhouders
moedermaatschappij
Vóór toepassing
stelselwijzigingen
2.269 10.000 Effect stelselwijzigingen
-----
(1.532)-
30 (1.502)-
(1.502)
Eigen vermogen per
01 - 01 - 2013
Winstbestemming 2012
-
-
-
-
-
- 18.242 (18.242)
-
Inconsolidatie
-
-
-
-
-
-
- 28.941 28.941
Resultaat na belastingen
-------
(16.577)
(16.577)
640
(15.937)
2.269 10.000 2.082 2.082 758 (6.946) (5.241) 184.531 18.212 205.665 758 (6.946) (6.773) 184.531 18.242 204.163 -
-
- 205.665
- 204.163
-
-
Niet-gerealiseerde
-
-
(503)
-
1.583
1.912
26
over de verslagperiode
- -
(503)
-
1.583 1.912 26 (16.577) (13.559)
Agiostorting
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
Uitgekeerd dividend
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
resultaten
-
3.018 -
3.018
Totaalresultaat
640 (12.919)
Herclassificatie naar
langlopende schulden
------- - - (29.560)
(29.560)
Eigen vermogen
per 31 - 12 - 2013
(11)
2.269 10.000
1.579
758 (5.363) (4.861)202.799(16.577)190.604
21190.625
* Herzien als gevolg van de stelselwijzigingen in de jaarverslaggevingsregels op het gebied van Personeelsbeloningen (IAS 19R) en Gezamenlijke overeenkomsten (IFRS 11).
Strukton Jaarverslag 2013
Geplaatst en gestort kapitaal
Het maatschappelijk kapitaal van Strukton Groep nv bestaat in 2013 uit 500 gewone aandelen met een nominale
waarde van eur 4.538 per aandeel (2012: idem). Het geplaatst kapitaal van Strukton Groep nv bestaat in 2013 uit
500 gewone aandelen met een nominale waarde van eur 4.538 per aandeel (2012: idem). Alle geplaatste aandelen
zijn volgestort.
Agioreserve
Per overnamedatum van 29 oktober 2010 is door Oranjewoud nv een agiostorting gedaan van eur 10 mln.
Reserve omrekeningsverschillen
De reserve omrekeningsverschillen omvat alle valutaverschillen die ontstaan door de omrekening van de nettoinvestering van Strukton in buitenlandse dochterondernemingen. In 2013 is een bedrag van eur 0,5 mln onttrokken aan de reserve omrekeningsverschillen (2012: eur 0,7 mln toegevoegd).
Wettelijke reserve deelnemingen
De gevormde wettelijke reserve betreft een wettelijke reserve inzake Costruzione Linee Ferroviarie S.p.A.
(Italië) en een wettelijke reserve inzake Strukton Rail nv (België).
De wettelijke reserve inzake Costruzione Linee Ferroviarie S.p.A. bedraagt eur 0,4 mln (2012: eur 0,4 mln).
De wettelijke reserve inzake Strukton Rail nv bedraagt eur 0,3 mln (2012: eur 0,3 mln).
Afdekkingsreserve
De afdekkingsreserve bestaat uit de cumulatieve mutatie in de reële waarde van dekkingsinstrumenten wanneer
de afgedekte transactie nog niet heeft plaatsgevonden of de afgedekte positie nog niet is beëindigd. In 2013 is de
reserve verhoogd met een bedrag van eur 1,6 mln (2012: verhoging eur 2,8 mln). De mutatie in 2013 heeft geen
effect op de winst-en-verliesrekening.
De afdekkingsreserve heeft vooral betrekking op de waardering van swaps in de special purpose companys waarin
pps-projecten worden uitgevoerd en waarin de Groep participeert. Daarnaast is een deel het gevolg van het afsluiten van een swap voor het afdekken van het renterisico op de langlopende lening van de Groep. De mutatie van de
afdekkingsreserve is vooral het gevolg van de ontwikkeling van de rente.
Actuariële reserve
De actuariële reserve bestaat uit de cumulatieve mutatie van de reële waarde van pensioenverplichtingen ten
gevolge van wijzigingen in de actuariële uitgangspunten. De actuariële reserves zijn in 2013 met eur 1,9 mln
toegenomen (2012: afname eur 3,3 mln). Deze toename wordt met name veroorzaakt door de gestegen rente.
Ingehouden winsten
In 2013 is geen dividend uitgekeerd (2012: idem).
12 Aandeel derden
Strukton Railinfra Projecten bv heeft op 9 april 2013 zijn belang in de Italiaanse Spoorbouwers Costruzione Linee
Ferroviarie S.p.A. en Uniferr S.r.l. uitgebreid van 40% naar 60%. Als gevolg van deze acquisities heeft Strukton
zeggenschap verkregen over deze deelnemingen en derhalve worden zij voor 100% meegeconsolideerd.
Het 40%-aandeel dat niet eigendom is van Strukton wordt in eerste instantie als aandeel derden verantwoord.
Per balansdatum wordt voor de reële waarde van de verplichting voortkomend uit een eventuele uitoefening van
de put-optie een schuld opgenomen en wordt het respectievelijke aandeel derden niet meer als onderdeel van
het groepsvermogen verantwoord. Zie voor een nadere toelichting paragraaf 13 ‘Langlopende schulden’ en
paragraaf 30 ‘Acquisities’.
105
106
31-12-2012
13 31-12-2013
Langlopende schulden
(herzien)
Schulden financiering vastgoedprojecten
Bankfinancieringen
Financiële derivaten Leaseverplichtingen
3.228 3.172
47.860 1.032
304 -
5.993 1.850
Non-recourse pps-financiering
16.621 2.366
Optie aandelen Costruzione Linee Ferroviarie S.p.A.
29.560 -
4.425 5.354
107.991 13.774
99.639 7.660
8.352 6.114
107.991 13.774
Overige langlopende schulden
Langlopend deel
Overige langlopende schulden
De 40% minderheidsaandeelhouder Unieco Societa Cooperativa heeft een optie om de resterende 40% van de aandelen in Costruzione te verkopen aan Strukton Railinfra Projecten bv. Deze optie kan worden uitgeoefend in de periode
tussen 9 april 2015 en 9 april 2018. De uitoefenprijs van deze optie bedraagt minimaal eur 32,0 mln. Voor de definitief
vast te stellen koopprijs van de resterende 40% van de aandelen is sprake van een earnout-regeling.
De reële waarde van de optie bedraagt eur 29,6 mln, dit is exclusief een mogelijk earn out aanpassing. Voor de vaststelling van de reële waarde is uitgegaan van een oprenting van de verplichting met een interest percentage van 3,5%
op jaarbasis. Indien de put-optie wordt ingeroepen dan is Strukton niet eerder dan 18 maanden na het inroepen van de
optie verplicht om de overeengekomen koopsom te voldoen.
Het aflossingsschema van de langlopende schulden is als volgt:
< 1 jaar
1-5 jaar
> 5 jaar
Totaal
3.172
-
-
3.172
2012 (herzien)
Schulden financiering vastgoedprojecten
Bankfinancieringen
206545280
1.032
Financiële derivaten -
-
-
-
Leaseverplichtingen
370 978 503 1.850
Non-recourse pps-financiering
2.366
-
-
2.366
Overige langlopende schulden
-
-
5.354
5.354
6.114 1.523 6.137 13.774
-
3.228
-
3.228
2013
Schulden financiering vastgoedprojecten
Bankfinancieringen
5.18540.925 1.75047.860
Financiële derivaten -
304 -
304
Leaseverplichtingen
2.432
3.561
-
5.993
Non-recourse pps-financiering
Optie aandelen Costruzione Linee Ferroviarie S.p.A.
Overige langlopende schulden
714 2.70713.20116.621
-
29.560
-
29.560
21
-
4.404
4.425
8.352 80.285 19.355 107.991
De toename van de langlopende leningen is in belangrijke mate het gevolg van de bankfinanciering welke in 2012
als kortlopend werd gepresenteerd voor een bedrag van eur 37,5 mln. Als gevolg van de herfinanciering van
Strukton in 2013 is deze bankfinanciering in 2013 als langlopende schuld verantwoord en met eur 45,0 mln
toegenomen tot 47,9 mln (2012: 2,9 mln).
De toename van de non-recourse financiering wordt veroorzaakt door de acquisitie van spc ise bv.
De toename van de langlopende financial leaseverplichting is voornamelijk veroorzaakt door de inconsolidatie van
Costruzione Linee Ferroviarie S.p.A.
Strukton Jaarverslag 2013
107
De overige langlopende schulden betreffen onderhandse leningen.
Van de totale schuld heeft eur 19,4 mln (2012: eur 6,1 mln) een looptijd langer dan vijf jaar.
Voor meer informatie over de rente en valutarisico’s wordt verwezen naar paragraaf 23 ‘Financiële instrumenten’
en de paragraaf ‘Financieel risicobeheer’ in de grondslagen voor financiële verslaggeving.
14 Voorzieningen
Reorganisatie-
voorziening
Totaal
Pensioen-
Jubileum-
Garantie-
Overige voorzieningverplichtingenverplichtingenvoorzieningen
Samenvatting van de
mutaties in 2012:
Stand per 1 januari 2012 (herzien)
497 15.347 3.508 307 1.316 20.975
In-/deconsolidatie
-
-
-
1.535 604 2.139
Koersverschillen
-
549 -
-
-
549
Dotatie
-
5.517 1.265 409 112 7.303
339 -
393 -
340 1.072
Vrijval
-
-
-
-
672 672
Oprenting voorziening
-
-
-
-
-
-
Onttrekking
Overige mutaties
Per 31 december 2012 (herzien)
Langlopend deel
-
-
-
13 130 143
158 21.413 4.380 2.264 1.150 29.365
-
21.413 4.004 1.243 244 26.904
Kortlopend deel
158 376 1.021 906 2.461
158 21.413 4.380 2.264 1.150 29.365
Stand per 1 januari 2013
158 21.413 4.380 2.264 1.150 29.365
In-/deconsolidatie
750 4.110 198 346 11.741 17.145
-
(509)
-
-
-
(509)
Samenvatting van de
mutaties in 2013:
Koersverschillen
Dotatie
90 3
1.079 3.079
898 1.922 15 -
1.078 3.913
Vrijval
-
-
58 1.157 2.286 3.501
Oprenting voorziening
-
-
-
-
-
-
Onttrekking
Overige mutaties
1.907 -
100 -
-
(23)
(595)
(518)
2.017 23.092 4.595 1.433 10.011 41.148
Langlopend deel
23.092 4.237 1.433 10.011 38.773
Per 31 december 2013
Kortlopend deel
2.017 2.017 23.092 358 -
-
2.375
4.595 1.433 10.011 41.148
Bij de actuariële berekening van de jubileumverplichting is uitgegaan van een disconteringsvoet van 2,75%
(2012: 2,5%). De disconteringsvoet is gebaseerd op de marktrendementen van hoogwaardige ondernemings­
obligaties.
De inconsolidatie in de voorzieningen zijn vooral het gevolg van de acquisities van Costruzioni Linee Ferroviarie
S.p.A. en Rasenberg Wegenbouw bv.
De inconsolidatie van eur 11,7 mln aan overige voorzieningen betreft voornamelijk een milieuclaim bij de
Italiaanse dochter Ar.Fer S.r.l. Van deze voorziening is in 2013 een bedrag van eur 2,0 mln vrijgevallen.
De overige voorzieningen bestaan uit voorzieningen voor risico’s voor gerechtelijke procedures tegen
Strukton Groep nv en/of zijn werkmaatschappijen, en overige relatief kleine risico’s.
108
Pensioenverplichtingen
Voor het personeel van de werkmaatschappijen van Strukton Groep nv gelden de pensioenregelingen van de
volgende pensioenfondsen met vermelding van de aantallen aangesloten actieven per 31 december 2013:
• Bedrijfstakpensioenfonds Bouw (1.475)
• Bedrijfstakpensioenfonds Betonproductie industrie (18)
• Bedrijfstakpensioenfonds Metaal en Techniek (1.503)
• Spoorwegpensioenfonds (2.300)
• Groepsverzekering Zwitserleven (7)
• Pensioenfonds Vervoer (14)
• Alecta pensioenverzekering plan Zweden ITP schema (232)
• Alecta pensioenverzekering plan Zweden SAF-LO schema (380)
• Axa pensioenverzekering Strukton Railinfra nv België (59)
• Strukton Rail GmbH (55)
De bovengenoemde eerste drie pensioenregelingen betreffen regelingen van bedrijfstakpensioenfondsen. In alle
gevallen waarin sprake is van aansluiting bij bedrijfstakpensioenfondsen geldt dat groepsmaatschappijen, in het
geval van een tekort bij het bedrijfstakpensioenfonds, geen verplichting hebben tot het voldoen van aanvullende
bijdragen anders dan het voldoen van toekomstige premies. Evenmin kunnen de groepsmaatschappijen rechten
doen gelden op eventuele overschotten in de fondsen. Als gevolg hiervan zijn deze pensioenregelingen in deze
jaarrekening verwerkt als toegezegde bijdrageregeling.
Wat betreft de pensioenregeling voor de bedrijfstak spoorwegen, ondergebracht bij het spoorwegpensioenfonds,
geldt dat in 2005 werkgevers en werknemersvertegenwoordigers in deze bedrijfstak overeenstemming hebben
bereikt over een nieuwe pensioenregeling. Deze nieuwe regeling is op 31 december 2005 ingegaan. Deze regeling
kwalificeert voor de financiële verantwoording als een toegezegde bijdrageregeling. Kenmerk van deze pensioenregeling is dat de onderneming in het kader van deze regeling zich heeft verplicht tot het betalen van een vooraf
vastgestelde jaarlijkse premie.
De onderneming heeft na betaling van de overeengekomen premie geen verplichting tot het betalen van aanvullende bedragen in geval sprake zou zijn van een tekort bij het pensioenfonds. Evenmin kunnen de groepsmaatschappijen rechten doen gelden op eventuele overschotten in de fondsen. De actuariële risico’s en de beleggingsrisico’s
liggen bij het pensioenfonds en zijn deelnemers.
De pensioenregeling ondergebracht bij Zwitserleven is gekwalificeerd als een toegezegde bijdrageregeling.
De dekkingsgraad van de bedrijfstakpensioenfondsen is als volgt:
Pensioenvoorziening31-12-2013
31-12-2012
Bedrijfstakpensioenfonds Bouw
111,6%
105,7%
Bedrijfstakpensioenfonds Betonproductie industrie
105,2%
100,7%
Bedrijfstakpensioenfonds Metaal en Techniek
103,8%
92,4%
Spoorwegpensioenfonds 121,5%
113,5%
Strukton Jaarverslag 2013
109
Voor een zestal pensioenregelingen die te kwalificeren zijn als een toegezegde pensioenregeling is een voorziening
opgebouwd.
Pensioenvoorziening31-12-2013
31-12-2012
(herzien)
Strukton Rail AB (Zweden)
Strukton Railinfra nv (België)
Strukton Rail GmbH (Duitsland)
Reef Infra bv (Nederland)
Rasenberg Wegenbouw bv (Nederland)
Costruzioni Linee Ferroviarie S.p.A. (Italië)
16.690 18.757
992 763
788 774
1.004 1.119
791 -
2.827 -
23.092 21.413
De stijging van de pensioenvoorziening in 2013 wordt voornamelijk veroorzaakt door de inconsolidatie van
Costruzioni Linee Ferroviarie S.p.A. en Rasenberg Wegenbouw bv.
Door de stijging van de disconteringsvoet in Zweden is in 2013 de pensioenvoorziening gedaald. De Alecta
pensioenverzekering SAF-LO schema is een toegezegde pensioenregeling. Voor de acquisitie van Strukton Rail AB
(voorheen Svensk Banproduktion) was de pensioenvoorziening ondergebracht bij een collectieve regeling voor de
publieke sector (ITP schema). Een deel van deze pensioenvoorziening is een toegezegde pensioenregeling.
De contante waarde van deze verplichting is in de balans van de onderneming opgenomen.
De pensioenverzekering voor de medewerkers van Strukton Railinfra nv in België betreft een toegezegde pensioenregeling.
Strukton Rail GmbH heeft een beperkte toegezegde pensioenregeling voor zijn medewerkers; hiervoor is een
bedrag op de balans van de vennootschap voorzien van eur 0,8 mln (2012: eur 0,8 mln).
Bij Reef Infra bv is een indexatieverplichting opgenomen voor de pensioenregeling. Deze is ondergebracht bij
Nationale Nederlanden. In deze pensioenregeling worden geen nieuwe rechten meer opgebouwd.
Costruzioni Linee Ferroviarie S.p.A. heeft een beperkte toegezegde pensioenregeling voor zijn medewerkers;
hiervoor is een bedrag op de balans van de vennootschap voorzien van eur 2,8 mln. Bij Rasenberg Wegenbouw bv
is een indexatieverplichting opgenomen voor de pensioenregeling. Deze is ondergebracht bij Delta Lloyd.
110
Het nadelige verschil tussen pensioenverplichtingen en pensioenvermogen is opgenomen onder de post pensioenvoorziening.
De pensioenverplichtingen en pensioenvermogen zijn bepaald op basis van actuariële berekeningen die per
31 december zijn uitgevoerd. Uitgangspunten, samenstelling en het verloop van de pensioenverplichting en het
pensioenvermogen met betrekking tot de toegezegde pensioenregelingen voor Strukton Rail AB (Zweden),
Strukton Railinfra nv (België). Strukton Rail GmbH (Duitsland), Costruzioni Linee Ferroviarie S.p.A. (Italië),
Rasenberg Wegenbouw bv (Nederland)en Reef Infra bv (Nederland) zijn hieronder weergegeven.
31-12-2013
31-12-2012
Uitgangspunten
Disconteringsvoet
2,75 - 4,0% 2,5 - 3,5%
Verwacht rendement op belegd vermogen lange termijn
2,75 - 4,0% 2,5 - 3,5%
Verwacht rendement op belegd vermogen komend jaar
-
-
Loonsomstijging
2,5 - 3,5%
2,5 - 3,3%
Pensioenstijging
1 - 2%
1,00%
Inflatie
2,0%2,0%
De verwachte bijdrage aan de pensioenregeling in 2014 bedraagt eur 2,5 mln.
Een toewijzing van het belegd vermogen aan verschillende beleggingsinstrumenten, zoals aandelen, obligaties en
vastgoed, is niet van toepassing.
De pensioenvoorzieningen in België en Nederland zijn gefinancierd door middel van een verzekeringscontract.
De pensioenvoorzieningen in Zweden, Duitsland en Italië worden niet extern gefinancierd en zijn verantwoord in
de respectievelijke vennootschappen.
De volgende sterftetabellen zijn gehanteerd:
Sterftetabellen
Strukton Rail AB (Zweden)
PRI 2011
Strukton Railinfra NV (België)MR/FR sterftetabellen conform Belgian Control legislation
t.b.v. minimum funding doeleinden
Strukton Rail GmbH (Duitsland)
Heubeck-Richttafeln 2005G
Reef Infra bv (Nederland)
Prognosetafel 2012-2062 inclusief Towers Watson 2010 ervaringssterfte
Rasenberg Wegenbouw bv (Nederland)
Prognosetafel 2012-2062 inclusief Towers Watson 2010 ervaringssterfte
Construzioni Linee Ferroviarie S.p.A. (Italië)
ISTA2010
Strukton Jaarverslag 2013
111
31-12-201331-12-2012
(herzien)
Samenstelling:
Pensioenvermogen (reële waarde)
1.005 822
Pensioenverplichtingen (contante waarde)
(24.097)
(22.235)
Nadelig verschil
(23.092)
(21.413)
Verloop:
Pensioenvermogen op 1 januari
Inconsolidatie
Verwacht rendement op beleggingen
Pensioenpremies
Uitbetaalde pensioenen
Actuariële winst of verlies op beleggingen
Overige mutaties
Pensioenvermogen op 31 december
822 3.747
--
32
1.117 260
(956)
(140)
-
4
22 (3.081)
1.005 822
Pensioenverplichtingen op 1 januari
22.235 18.814
Inconsolidatie
4.110 -
In boekjaar toe te kennen aanspraken
1.496 1.141
790 646
Interestkosten
Uitbetaalde pensioenen
Actuariële winst of verlies op verplichtingen
(919)
(339)
(2.510)
4.192
Koersverschillen
(534)
582
Overige mutaties
(571)
(2.801)
24.097 22.235
Pensioenverplichtingen op 31 december
Actuariële resultaten op 1 januari
Inconsolidatie
Afschrijvingen actuariële resultaten
Actuariële (winst) of verlies op verplichtingen
Actuariële (winst) of verlies op beleggingen
Koersmutaties
Overige mutaties
Actuariële resultaten op 31 december
7.861 3.397
-
-
-
-
2.835-
3.530
-
(4)
(186)
174
374 764
5.213 7.861
20132012
Pensioenkosten componenten uit hoofde van toegezegde pensioenregelingen:
In boekjaar toe te kennen aanspraken
Rentekosten
Verwacht rendement op beleggingen
Overige
Totale pensioenkosten in de winst-en-verliesrekening
1.496 1.141
790 646
-
(32)
-
-
2.286 1.755
Wanneer de disconteringsvoet bij verder gelijkblijvende aannames zou stijgen met 1%-punt, dan zou de contante
waarde van de pensioenverplichtingen met eur 4,3 mln dalen. Bij een daling van de disconteringsvoet met
1%-punt en verder gelijkblijvende omstandigheden, zou de contante waarde van de pensioenverplichtingen stijgen
met eur 5,5 mln.
De inconsolidatie van de pensioenvoorziening in 2013 van eur 4,1 mln heeft voornamelijk betrekking op de
acquisitie van Costruzioni Linee Ferroviarie S.p.A. en Rasenberg Wegenbouw bv.
112
15 Handels31-12-2013
en overige schulden
31-12-2012
(herzien)
Schulden aan leveranciers
Schulden aan verbonden partijen
270.111 194.526 559 512 59.951 55.432 Pensioenpremies
3.827 2.970
Kortlopend deel van langlopende schuld
8.352 6.114 Overige schulden en overlopende passiva
171.989 154.822 514.789 414.376 Belastingen en premies sociale verzekeringen
De stijging in 2013 wordt voornamelijk veroorzaakt door de inconsolidatie van Costruzioni Linee Ferroviarie S.p.A.
en Rasenberg Wegenbouw bv.
De overige schulden en overlopende passiva bestaan voor een groot deel uit nog te ontvangen facturen voor
afgesloten werken en nog te betalen vakantiegelden en verschuldigde verlofdagen.
16 Bedrijfsopbrengsten en operationeel resultaat
Bedrijfsopbrengsten2013
2012
(herzien)
Railsystemen
645.780 563.635 Civiele infrastructuur
562.892 372.779 Techniek en gebouwen
374.373 379.102 1.583.045 1.315.516 De stijging van de bedrijfsopbrengsten wordt voornamelijk veroorzaakt door de segmenten railsystemen en civiele
infrastructuur. Bij railsystemen wordt de stijging met name veroorzaakt door de inconsolidatie van Costruzione
Linee Ferroviarie S.p.A. Bij civiele infrastructuur wordt de stijging veroorzaakt door de inconsolidatie van Rasenberg
Wegenbouw bv en een hogere productie in Nederland. In de bedrijfsopbrengsten is in 2013 een transactieresultaat
van eur 5,7 mln verantwoord (2012: eur 7,4 mln).
Uitsplitsing opbrengstcategorieën2013
2012
(herzien)
Projecten in opdracht van derden
1.199.162 938.126 Serviceonderhoud en concessies
360.011 339.438 Omzet uit voorraad
Overige
8.229 7.886 15.643 30.066 1.583.045 1.315.516 De bedrijfsopbrengsten uit projecten in opdracht van derden is gestegen met 28,0%. Dit is metname het gevolg van
de acquisities van de deelnemingen Costruzioni Linee Ferroviarie S.p.A. en Rasenberg Wegenbouw bv.
2012
Operationeel resultaat (EBITDA)2013
(herzien)
Railsystemen
55.840 25.858 Civiele infrastructuur
(18.971) 14.297 Techniek en gebouwen
(15.180) (440) 21.689 39.715 Het operationeel resultaat is in 2013 met eur 18,0 mln gedaald. In het segment railsystemen is het operationeel resultaat in 2013 sterk toegenomen. De daling van het operationeel resultaat in 2013 wordt veroorzaakt door de daling van
het operationeel resultaat bij de segmenten civiele infrastructuur en techniek en gebouwen. In totaliteit is in 2013 een
bedrag van eur 13,3 mln aan reorganisatiekosten verantwoord in de winst-en-verliesrekening.
Strukton Jaarverslag 2013
17 Kosten van grond- en hulpstoffen, materiaal
113
en uitbesteed werk
Kosten van grond- en hulpstoffen, materiaal en uitbesteed werk betreffen direct aan het productieproces toe te
wijzen externe kosten.
2012
18 Lonen,
salarissen en sociale lasten
2013
(herzien)
Lonen en salarissen
353.923
299.375 Sociale lasten
58.627 50.567 Toegezegde bijdrageregelingen
32.228 27.613 2.286 1.755 Toegezegde pensioenregelingen Jubileumuitkeringen
360 583 447.424 379.893 De stijging van de lonen en salarissen en sociale lasten wordt voornamelijk veroorzaakt door de inconsolidatie van
de deelneming Costruzioni Linee Ferroviarie S.p.A. en de activiteiten van Rasenberg.
19 Overige bedrijfskosten
In 2013 is er in totaal eur 0,8 mln aan subsidies ontvangen. Van deze ontvangen subsidies is in 2013 eur 0,8 mln
ten gunste van het resultaat gebracht (2012: eur 1,1 mln). Betreffende subsidies zijn in mindering gebracht op de
kosten waarop de subsidie betrekking heeft.
De kosten voor ‘research en development’ (exclusief opleidingskosten) bedroegen in 2013 eur 0,7 mln
(2012: eur 0,6 mln).
2013
2012
20 Financiële
baten en lasten
(herzien)
Financiële baten
Rentebaten derden
Rentebaten groepsmaatschappijen
2.410 4.409
-
-
Oprenting financiële vaste activa
719 189
Resultaat beleggingen
241 312
Koerswinsten
-
-
Mutatie derivaten
-
-
3.370 4.910
Financiële lasten
Rentelasten derden
Rentelasten non-recourse pps-financiering 8.137 9.216
601 -
Rentelasten groepsmaatschappijen
-
-
Koersverliezen
-
217
Mutatie derivaten
Saldo financiële baten en lasten
-
-
8.738 9.433
(5.368)
(4.523)
Het saldo van de financiële baten en lasten is ten opzichte van 2012 met eur 0,8 mln afgenomen. Er is voor
eur 1,7 mln aan rentelasten geactiveerd in het onderhanden werk, zie ook paragraaf 9 ‘Onderhanden werken’.
114
21 Belastingen
2013
2012
(herzien)
Acute belastingen
(2.470)
1.068 Latente belastingen
(3.157) (5.487) (5.627)
(4.419)
De verantwoorde vennootschapsbelasting wijkt af van het bedrag dat in theorie verschuldigd zou zijn bij hantering
van het gewogen gemiddelde belastingtarief (25,0%) dat van toepassing is op de resultaten van de geconsolideerde
vennootschappen. De afwijking is als volgt toe te lichten:
20132012
(herzien)
Resultaat vóór belastingen
(21.564)
13.823
(5.391)
3.456
(5)
240
Deelnemingsvrijstelling
185 (680)
Bijzondere waardevermindering goodwill
316 -
(273)
(1.724)
1.483 935
Nominale vennootschapsbelasting Nederlands tarief
Effect van verschillende belastingtarieven in diverse landen
Badwill
Afschrijving immateriële activa
Correctie met betrekking tot voorgaande jaren
Vrijval latentie t.g.v. purchase price allocation van acquisities
(Niet) compensabele verliezen
Vrijval latentie als gevolg van tariefswijziging
34 (267)
(1.656)
(949)
(474)
(5.828)
-
Overige inclusief niet-aftrekbare kosten
Effectieve belastingdruk
-
154 398
(5.627)
(4.419)
Effectieve belastingdruk (%)
26,1%
-32,0%
In 2013 is er een belastingbate van eur 5,6 mln (2012: eur 4,4 mln) dit voornamelijk als gevolg van een verlies
binnen de fiscale eenheid en het activeren van een voorwaartse verliescompensatie. Hiermee ligt de belastingdruk
iets boven het nominale tarief van 25%. De Groep beschikt eind 2013 in totaliteit over een bedrag van eur 35,6 mln
(2012: eur 35,6 mln) aan niet gewaardeerde compensabele verliezen.
22 Personeelsbestand
De specificatie is als volgt:
Personeelsaantallen (gemiddeld) 2013
2012
(herzien)
NederlandBuitenland
Totaal NederlandBuitenland
Totaal
Railsystemen
2.082
1.015
3.097 2.147
825
2.972
Civiele infrastructuur
1.376
13
1.389 1.036
-
1.036
Techniek en gebouwen
1.715
-
1.715 1.750
-
1.750
5.173
1.028
6.201 4.933
825
5.758
In 2013 waren er gemiddeld 6.201 (2012: 5.758) fte’s in dienst, waarvan 1028 (2012: 825) in het buitenland.
De stijging van het aantal fte’s en het aantal fte’s in het buitenland wordt veroorzaakt door de inconsolidatie
van Costruzioni Linee Ferroviarie S.p.A. in het segment railsystemen.
Ultimo 2013 bedraagt het aantal fte’s 6.516 (2012: 5.884). Door de verschillende acquisities in 2013 is het
personeelsbestand toegenomen met 932 fte’s. Per saldo is het gemiddeld aantal fte’s in 2013 met 443 toegenomen.
De verhouding man : vrouw is 90,3% : 9,7%.
Strukton Jaarverslag 2013
115
23 Financiële instrumenten
Maximale kredietrisico31-12-2013
31-12-2012
(herzien)
Financiële leasevorderingen
-
Overige langlopende vorderingen
67.158 Obligaties
29.157
--
Deposito's -
-
Debiteuren
325.885 243.972
Overige vorderingen
270.749 204.838
Geldmiddelen en kasequivalenten
115.589 72.993
Voor afdekking gebruikte
- renteswaps
-
-
- inflatieswaps
-
-
- valutatermijncontracten
-
779.381 550.960 Het merendeel (91%) van het maximale kredietrisico bestaat uit diverse kortlopende vorderingen en geldmiddelen
(2012: 95%).
Verdeling debiteuren31-12-2013
31-12-2012
(herzien)
Nederland
185.787180.670
Eurogebied
103.08227.332
Overig Europa
29.498
Overige
31.799
7.5184.171
325.885243.972
Het merendeel (88,6%) van de openstaande handelsdebiteuren bevindt zich in het eurogebied (2012: 85,3%).
De groei van de debiteuren in het eurogebied wordt met name veroorzaakt door de inconsolidatie van Costruzioni
Linee Ferroviarie S.p.A.
Ouderdomsoverzicht debiteuren31-12-201331-12-2012
(herzien)
Niet vervallen
BrutoVoorzien
BrutoVoorzien
163.929 -
142.009 -
Opeisbaar 31-60 dagen
51.023 -
68.907 -
Opeisbaar 61-90 dagen
17.333 183 10.173 139
Opeisbaar 91-180 dagen
41.822 1.295 16.453 1.196
Opeisbaar 181-365 dagen
49.577 1.971 6.781 385
9.153 3.503 4.096 2.727
332.837 6.952 248.419 4.447
325.885 243.972
Opeisbaar meer dan een jaar
Totaal
Netto vordering debiteuren
In 2013 is het aandeel van de opeisbare handelsdebiteuren gestegen naar 51% (2012: 43%). De stijging van de opeisbare debiteuren wordt voornamelijk veroorzaakt door de inconsolidatie van Costruzioni Linee Ferroviarie S.p.A.
116
Mutatie voorziening dubieuze debiteuren2013
2012
(herzien)
Stand per 1 januari
4.447 6.464
Toevoegingen
2.340 1.814
304 263
1.718 1.140
-
3.758
Overige mutaties
2.187 1.330
Stand per 31 december
6.952 4.447 Verbruik
Vrijval
Deconsolidatie
Liquiditeitsrisico
Verplichtingen31-12-201331-12-2012
(herzien)
Valuta
Nominale
Afloop-
NominaleBoekwaarde NominaleBoekwaarde
rente
datum
waarde
waarde
Langlopende verplichtingen
Bankfinanciering
EUR
3,50% 2015/202147.86047.860 1.032 1.032
Hypothecaire lening
EUR 2,2-3,2%
20153.2283.228 3.1723.172
Non-recourse pps-financiering
EUR
0,20% 2018/204316.62116.621 2.366 2.366
Financiële leaseverplichtingen
EUR
-
-5.9935.9931.8501.850
Derivaten
EUR---
29.864-Overige verplichtingen
EUR
-
-56.77156.77132.97632.976
Subtotaal
130.473
160.337
41.396
41.396
Kortlopende verplichtingen
Schuld kredietinstellingen
EUR 201470.01070.010 38.74838.748
Overige verplichtingen
EUR
2014639.933639.933 497.961497.961
Subtotaal709.943709.943536.709536.709
Totaal840.416870.280578.105578.105
Het merendeel (84,3%) van de verplichtingen is kortlopend en bestaat uit diverse handelscrediteuren en schuld
kredietinstellingen (2012: 91,8%).
In het kader van de bankfinanciering zijn zekerheden verstrekt aan de banken. Hierbij is het merendeel van de
activa en de aandelen van een tweetal werkmaatschappijen verpand.
Strukton Jaarverslag 2013
117
Boekwaarden en contractuele kasstromen
2013
Boekwaarde
Contractuele
<6 mnd
6-12 mnd
1-2 jaar 2-5 jaar
>5 jaar
kasstromen
Niet afgeleide financiële verplichtingen
Bankfinancieringen
47.860 53.580 165 6.416 6.751 37.710 2.538
Hypothecaire leningen
3.228 5.655 56 56 3.340 -
2.202
Non-recourse pps-financiering
16.621 34.873 745 747 1.470 3.985 27.926
Financiële leaseverplichtingen
5.993 5.993 1.692 1.692 2.609 -
-
Crediteuren en overige schulden
688.352
688.352 344.176
275.341 68.835 -
-
Schuld kredietinstellingen
70.010 71.472 35.980 35.492 -
-
-
Afgeleide financiële verplichtingen
29.864 35.077 513 513 897 33.154 -
861.928 890.360 383.327 320.257 83.903 72.409 30.464
2012 (herzien)
Boekwaarde
Contractuele
<6 mnd
6-12 mnd
1-2 jaar 2-5 jaar
>5 jaar
kasstromen
Niet afgeleide financiële verplichtingen
Bankfinancieringen
1.032 1.052 10 1.042 -
-
-
Hypothecaire leningen
3.172 3.258 43 3.215 -
-
-
Non-recourse pps-financiering
2.366 2.454 2
2
5
14 2.430
Financiële leaseverplichtingen
1.850
1.888
19
1.869--Crediteuren en overige schulden
Schuld kredietinstellingen
Afgeleide financiële verplichtingen
530.937 530.937 265.469 212.375 38.748 40.201 20.343 19.858 53.094 -
-
-
-
-
------578.105 579.790 285.886 238.362 53.098 14 2.430
Gegeven het beleid om de liquiditeits- en renterisico’s in te dekken, heeft de Groep swaps afgesloten.
In 2013 heeft de Groep op groepsniveau een renteswap afgesloten om een variabele rentedragende schuld om te
zetten naar een vast rentedragende schuld. Voor bovengenoemde swaps vindt hedge-accounting plaats volgens
het kasstroommodel.
118
Kasstromen ten gevolge van derivaten
2013
Boekwaarde
Verwachte
<6 mnd
6-12 mnd
1-2 jaar 2-5 jaar
>5 jaar
kasstromen
Renteswaps
------Activa
------Verplichtingen (304)
(3.077)
(513)
(513)
(897)
(1.154)
-
Optie op aandelen
-
-
-
-
-
-
-
Activa
-
-
-
-
-
-
-
Verplichtingen(29.560) (32.000)
-
-
(29.864) (35.077)
(513)
(513)
- (32.000)
(897)
(33.154)
-
2012 (herzien)
Renteswaps
------Activa
------Verplichtingen
------Optie op aandelen
-
-
-
-
-
-
-
Activa
-
-
-
-
-
-
-
Verplichtingen
-- ----
-- -----
Strukton Jaarverslag 2013
119
Vreemde valuta risico’s
Het merendeel van de activiteiten van de Groep vindt plaats in het eurogebied. Voor de dochterbedrijven buiten het
eurogebied geldt dat zij veelal handelen in de valuta van het desbetreffende land. Voor transacties in vreemde valuta
is het beleid dat de nettopositie volledig wordt gehedged door middel van vreemde valuta contracten.
Het translatierisico op het eigen vermogen en verstrekte leningen aan dochters buiten het eurogebied wordt niet
ingedekt.
Het valutarisico van de Groep heeft betrekking op de buitenlandse dochters, in Scandinavië tot een bedrag van
omgerekend eur 15,0 mln (2012: eur 14,2 mln).
Wisselkoersen
Gemiddelde koers
Spot rate op verslagdatum
2013
20122013 2012
DKK
0,134 0,1340,134 0,134
NOK
0,128 0,1340,120 0,136
SEK
0,116 0,1150,113 0,115
GBP
1,178 1,2331,205 1,232
USD
0,753 0,7780,728 0,758
Een toename van 10% van de euro ten opzichte van deze wisselkoersen per jaar ultimo zou het vermogen over
de verslagperiode met eur 1,5 mln hebben verlaagd (2012: eur 1,4 mln). Een toename van 10% van de euro
ten opzichte van deze wisselkoersen per jaareinde zou de winst over de verslagperiode met eur 0,5 mln hebben
verlaagd (2012: eur 0,3 mln).
Een afname met 10% van de euro ten opzichte van deze wisselkoersen per jaar ultimo zou een vergelijkbaar tegengesteld effect hebben gehad.
Renterisico31-12-2013
31-12-2012
(herzien)
BoekwaardeBoekwaarde
Instrumenten met een vaste rente
Financiële activa
36.320
2.638
Financiële verplichtingen
70.474
5.248
(34.154)(2.610)
Instrumenten met een variabele rente
Financiële activa
115.589
72.993
Financiële verplichtingen
73.238
79.420
42.351
(6.427)
Door een stijging van 100 basispunten in de rente zou het eigen vermogen en de winst over de verslagperiode met
eur 0,6 mln zijn afgenomen (2012: eur 0,6 mln afname). Aangenomen wordt dat alle andere variabelen constant
blijven. Een daling van 100 basispunten in de rente zou een vergelijkbaar maar tegengesteld effect hebben gehad.
Rente- en inflatieswaps
Een stijging van 100 basispunten in de rente betekent een mutatie van het financiële derivaat van positief
eur 1,1 mln. Nagenoeg het gehele bedrag van eur 1,1 mln zal via het eigen vermogen verlopen. Een daling van
100 basispunten in de rente betekent een mutatie van het financiële derivaat van negatief eur 1,2 mln. Nagenoeg
het gehele bedrag van eur 1,2 mln zal via het eigen vermogen verlopen.
120
Boekwaarden versus reële waarden
Boekwaarde
Reele waarde
2013
20122013 2012
(herzien) (herzien)
Financiële activa
Langlopende vorderingen
13.315 19.273
13.315
19.273
Pps-vorderingen
36.320 2.638
36.320
2.638
2.950 2.950
2.950
2.950
-
-
-
-
Handels- en overige vorderingen
446.482 323.384
446.482 323.384
499.067 348.245 499.067 348.245 Beleggingen
Financiële
derivaten
Financiële verplichtingen
Schulden financiering vastgoedprojecten
Bankfinancieringen
3.228 3.172
3.228
3.172
47.860 1.032
47.860
1.032
Financiële derivaten
304 -
304
-
Leaseverplichtingen
5.993 1.850 5.993
1.850
Non-recourse pps-financiering
16.621 2.366
16.621
2.366
Optie aandelen Costruzione Linee Ferroviarie S.p.A.
29.560 -
29.560
-
Overige langlopende schulden
4.425 5.354
4.425
5.354
Handelsen overige schulden
514.789 414.376
514.789 414.376
Schulden
aan kredietinstellingen
70.010 38.748
70.010
38.748
692.790 466.898 692.790 466.898
De waardering van het financiële instrument derivaten is gebaseerd op de door de banken verstrekte gegevens en is
getoetst met de vergelijkende cijfers uit de markt.
Hiërarchie in reële waarden
De Groep hanteert de volgende hiërarchie bij het bepalen en vermelden van financiële instrumenten, te onderscheiden naar waarderingsmethoden:
•Niveau 1: genoteerde (niet-aangepaste) koersen op actieve markten voor identieke activa of verplichtingen.
•Niveau 2: overige methoden waarbij alle variabelen een significant effect op de verwerkte reële waarde hebben en
direct of indirect waarneembaar zijn.
•Niveau 3: methoden waarbij variabelen worden gehanteerd die een significant effect op de verwerkte reële waarde
hebben, doch niet zijn gebaseerd op waarneembare marktgegevens.
Strukton Jaarverslag 2013
Hierarchie in reele waarden
121
(herzien) 31-12-2012
Totaal
Niveau 1
Niveau 2
Niveau 3
2.638
-
-
2.638
-
-
2.638
-
-
2.638
Financiële activa gewaardeerd tegen reële waarde:
Pps-vorderingen
Financiële
-
derivaten
Financiële verplichtingen gewaardeerd tegen reële waarde:
Financiële
derivaten
-
-
-
-
-
-
-
-
31-12-2013
Totaal
Niveau 1
Niveau 2
Niveau 3
Financiële activa gewaardeerd tegen reële waarde:
Pps-vorderingen
Financiële
derivaten
36.320 -
-
36.320
-
-
-
-
36.320
-
-
36.320
Financiële verplichtingen gewaardeerd tegen reële waarde:
Financiële derivaten
304
-
304
-
Optie aandelen Costruzione Linee Ferroviarie S.p.A.
29.560
-
-
29.560
29.864
-
304
29.560
122
24 Kasstroomoverzicht
2013
2012
(herzien)
De uitsplitsing van de liquide middelen is als volgt:
115.589
72.993
Schulden aan kredietinstellingen
Liquide middelen
70.010
38.748
45.57934.245
In het kasstroomoverzicht zijn de mutaties zonder kasstromen separaat zichtbaar gemaakt als onderdeel van de
operationele kasstroom. Daarnaast zijn de ontvangen interest, betaalde interest en betaalde vennootschapsbelasting
apart vermeld.
De kasstroom is in 2013 eur 12,1 mln positief (2012: eur 62,1 mln negatief ).
De langlopende vordering inzake de pps-concessieovereenkomsten is voor een bedrag van eur 17,3 mln
(2012: eur 1,3 mln) verantwoord als een onderdeel van de operationele kasstroom. Exclusief deze langlopende ppsvordering bedraagt de kasstroom uit operationele activiteiten positief eur 53,9 mln (2012: eur 18,0 mln negatief ).
In het kasstroom overzicht is bij verwerving/verkoop groepsmaatschappijen een netto kasuitstroom verantwoord
van eur 12,1 mln. Dit betreft onder andere de acquisities van Costruzioni Linee Ferroviarie S.p.A, Rasenberg
Wegenbouw bv, SPC ISE bv en Van Rens bv.
In de financieringskasstroom is in 2013 een bedrag van eur 7,5 mln (2012: eur 7,5 mln) verantwoord als
bankfinanciering van Strukton Groep nv. De overige opgenomen leningen betreffen voornamelijk de non-recourse
pps-financieringen.
25 Niet in de balans opgenomen verplichtingen en gestelde zekerheden
Voorwaardelijke verplichtingen
Voorwaardelijke verplichtingen zijn verplichtingen die voortvloeien uit gebeurtenissen in het verleden en waarvan
het bestaan alleen wordt bevestigd door het al dan niet plaatsvinden van een of meer onzekere toekomstige gebeurtenissen waarover de entiteit niet de volledige controle heeft. Indien het niet waarschijnlijk is dat een uitstroom van
middelen die economische voordelen in zich bergen vereist zal zijn om een verplichting af te wikkelen of indien
het bedrag van de verplichting niet met voldoende betrouwbaarheid kan worden gewaardeerd, worden betreffende
verplichtingen eveneens aangemerkt als voorwaardelijke verplichtingen. De voorwaardelijke verplichtingen betreffen afgegeven garanties en eventuele verplichtingen uit gerechtelijke procedures tegen Strukton Groep nv en/of zijn
werkmaatschappijen waarvan de omvang van de risico’s en eventuele verplichtingen die hieruit voortvloeien, niet
met voldoende betrouwbaarheid kan worden gewaardeerd.
Daarnaast is Strukton Groep nv hoofdelijk aansprakelijk voor alle schulden van vennootschappen onder firma
(bouwcombinaties) waarin zij rechtstreeks participeert. Deze aansprakelijkheid is beperkt tot de in de vennootschappen onder firma participerende groepsondernemingen. In de jaarrekening zijn geen verplichtingen terzake
opgenomen.
Door Strukton Groep nv zijn voor door werkmaatschappijen / deelnemingen opgenomen kredieten garanties afgegeven tot een bedrag van eur 2,5 mln (ultimo 2012: eur 2,5 mln).
Per 31 december 2013 waren door bankiers garanties en bereidverklaringen afgegeven tot een bedrag van in totaal
eur 248,5 mln (ultimo 2012: eur 163,3 mln). Deze garanties betreffen in hoofdzaak verplichtingen uit hoofde van
onderhanden werken, onderhoudsverplichtingen inzake opgeleverde werken en investeringsverplichtingen.
Voor vastgoedprojecten is voor een bedrag van eur 3,2 mln (2012: eur 3,2 mln) aan zekerheden gesteld ter dekking van opgenomen leningen.
Strukton Jaarverslag 2013
123
Huur- en operationele leaseovereenkomsten en investeringsverplichtingen
De huurverplichtingen betreffen langlopende huurcontracten van kantoorruimten. De operationele leaseverplichtingen betreffen voornamelijk de toekomstige termijnen in verband met de lease van personenauto’s, bestelauto’s
en personenbusjes.
De investeringsverplichtingen betreffen contractuele verbintenissen in verband met verwerving van materiële vaste
activa.
Huurverplichtingen 31-12-2013
31-12-2012
(herzien)
Korter dan 1 jaar
11.445 9.415
Langer dan 1 jaar en korter dan of gelijk aan 5 jaar
29.724 24.519
Langer dan 5 jaar
16.050 16.709
57.219 50.643
Korter dan 1 jaar
21.561 23.482
Langer dan 1 jaar en korter dan of gelijk aan 5 jaar
36.355 41.254
Langer dan 5 jaar
739 768
58.655 65.504
- verwerving van materiële vaste activa
227 681
227 681 Operationele leaseverplichtingen
Investeringsverplichtingen
Contractuele verbintenissen in verband met:
26 Transacties met verbonden partijen
Identificatie
Strukton Groep nv is sinds 29 oktober 2010 onderdeel van Oranjewoud nv. Oranjewoud nv bezit 100% van de aandelen van Strukton Groep nv. Per ultimo 2013 is Oranjewoud nv voor 95,56% in handen van Sanderink Investments bv.
De aandelen van Oranjewoud nv zijn genoteerd aan de officiële Markt van Euronext nv te Amsterdam.
Vanaf de datum van overname zijn als nieuwe verbonden partijen aan te merken: Oranjewoud nv met zijn dochterondernemingen, Sanderink Investments bv met zijn dochterondernemingen, de leden van de Raad van Commissarissen van Oranjewoud nv, de directie van Oranjewoud nv, de directie van Sanderink Investments bv, Mafo bv en
Stichting Administratiekantoor Sanderink Investments bv van de heer G.P. Sanderink.
124
Transacties met commissarissen en managers op sleutelposities
Tot de managers op sleutelposities behoren alle personen die bevoegd en verantwoordelijk zijn voor het plannen en het
sturen van en het uitoefenen van zeggenschap over de activiteiten van de entiteit, hetzij op directe, hetzij op indirecte wijze.
Het aantal managers op sleutelposities in 2013 bedraagt 7 (2012: 11).
De personeelsbeloning van managers op sleutelposities is als volgt samengesteld:
31-12-2013
31-12-2012
Kortetermijnpersoneelsbeloningen
3.203
874 538
-
-
3.730 3.741
Vergoedingen na uitdiensttreding
Andere langetermijnpersoneelsbeloningen
(herzien)
2.856 In de personeelsbeloning is in 2013 een bedrag van eur 0,3 mln aan pensioenlasten opgenomen (2012: eur 0,4 mln).
In de personeelsbeloning is een bedrag van eur 0,2 mln meegenomen voor de crisisheffing. In 2013 kent Strukton
Groep nv slechts één statutair bestuurder (ir. G.P. Sanderink). Strukton Groep nv betaalt hiervoor een managementfee
aan Sanderink Investments bv.
Strukton Groep nv heeft geen Raad van Commissarissen.
Overige transacties met verbonden partijen
Transacties met dochterondernemingen, geassocieerde deelnemingen en joint operations worden op zakelijke
gronden uitgevoerd tegen voorwaarden die vergelijkbaar zijn met transacties met derden.
Aan Oranjewoud nv heeft in het boekjaar 2013 voor een bedrag van eur 1,9 mln (2012: eur 1,7 mln) aan leveringen
plaatsgevonden.
Aan Sanderink Investments bv hebben in het boekjaar geen leveringen plaatsgevonden.
Per jaareinde bestaan de volgende openstaande vorderingen en verplichtingen als gevolg van transacties met verbonden partijen:
Mafo bv
Oranjewoud nv
Centric Holding bv
Vordering kortlopend
-
1.631 -
Schuld kortlopend
-
487 72
Leningen u/g
-
-
-
Leningen o/g
-
-
-
27 Gebeurtenissen na balansdatum
Op 8 januari 2014 heeft Strukton Rail AB (Zweden) van Balfour Beatty Investment Holdings Ltd een 100% belang
in de aandelen overgenomen Balfour Beatty Rail AB (Zweden) en Balfour Beatty Rail AS (Noorwegen). Balfour
Beatty Rail AB bezit 100% van de aandelen in Balfour Beatty Rail Danmark A/S (Denemarken). Door deze overname
versterkt Strukton Rail zijn positie in Scandinavië op het gebied van onderhoud, vernieuwing en nieuwbouw van
het spoor. De overnamesom bedraagt gbp 4,5 mln. De omzet van Balfour Beatty bedraagt circa eur 90 mln en er
zijn circa 350 medewerkers in dienst. De activiteiten van Balfour Beatty Rail AB zullen worden voortgezet onder de
naam van Strukton Rail Västerås AB en de activiteiten van Balfour Beatty Rail AB zullen worden voortgezet onder
de naam Strukton Rail Danmark AS. De activiteiten van Balfour Beatty Rail AS zullen worden voortgezet onder de
naam SR Kraft AS.
Strukton Jaarverslag 2013
Op 7 april 2014 heeft Strukton Rail nv (België) een 100% belang verworven in bvba Siebens Spoorbouw.
Deze overname past in de strategie van Strukton Rail om zijn marktpositie in België verder uit te breiden.
De overnamesom bedraagt eur 1,3 mln. bvba Siebens Spoorbouw heeft een jaaromzet van circa eur 3,6 mln
en heeft 19 medewerkers in dienst.
Er is nog niet meer informatie inzake de overnames beschikbaar, waaronder geen PPA.
Daarom is deze niet toegelicht.
28 Dienstverlening uit hoofde van concessies en pps
De groepsmaatschappijen van Strukton participeren in een zevental special purpose companies voor pps-concessie
projecten. Deze vennootschappen hebben een concessieovereenkomst gesloten voor het leveren van diensten.
Alle overeenkomsten zijn gebaseerd op een publiek-private samenwerking. Het gaat hierbij om zogenaamde
dbfm(o)-contracten (design, build, finance, maintain en operate).
De vennootschappen waarover de Groep (gezamenlijk) beslissende zeggenschap kan uitoefenen, worden verantwoord als deelneming. Indien de Groep geen gezamenlijke beslissende zeggenschap heeft, wordt de vennootschap
als belegging verantwoord.
Voor alle concessieovereenkomsten geldt:
• De concessievergoedingen zijn afhankelijk van de beschikbaarheid van de installatie of accommo datie;
• Voor zover de vergoeding betrekking heeft op het verrichten van (ondersteunende) diensten vindt verantwoording
plaats naar rato van de levering van de diensten;
• De concessieovereenkomst bevat indexatiebepalingen en kan op bepaalde aspecten op basis van een benchmark
worden aangepast;
• De Groep is zelf geen eigenaar van de installatie of accommodatie;
• De volatiliteit van de opbrengsten en resultaten is beperkt;
• De concessieovereenkomst bevat geen optie tot verlenging.
Waterzuivering
De Groep participeert voor 2% (2012: 2%) in Delfluent bv. De concessieovereenkomst betreft een dbfmo-contract
voor de bouw, onderhoud en beheer van een afvalwaterzuiveringsinstallatie Harnaschpolder voor de regio Haaglanden. De concessie is gestart in 2003 en heeft een looptijd tot 2033.
Schoolgebouwen
De Groep participeert voor 9% (2012: 9%) in Talentgroep Montaigne bv. De concessieovereenkomst betreft een
dbfmo-contract voor de bouw, onderhoud en beheer van een schoolgebouw voor het Montaigne Lyceum in
Den Haag. De concessie is gestart in 2004 en heeft een looptijd tot 2034.
De Groep is per 11 februari 2013 de enige aandeelhouder in spc ise bv. De concessieovereenkomst betreft een
dbfmo-contract voor de bouw, onderhoud en beheer van een schoolgebouw voor de Internationale School
Eindhoven. De concessie is gestart in 2011 en heeft een looptijd tot 2043.
125
126
Publieke gebouwen
De Groep participeert voor 1% (2012: 1%) in Safire bv. De concessieovereenkomst betreft een dbfmo-contract voor
de bouw, onderhoud en beheer van het ministerie van Financiën in Den Haag. De concessie is gestart in 2006 en
heeft een looptijd tot 2033.
De Groep participeert voor 6% (2012: 6%) in DUO2 bv. De concessieovereenkomst betreft een dbfmo-contract voor
de bouw, onderhoud en beheer van de gezamenlijke huisvesting van de Dienst Uitvoering Onderwijs en de Belastingdienst in Groningen. De concessie is gestart in 2008 en heeft een looptijd tot 2031.
De Groep participeert voor 6% (2012: 6%) in Komfort bv. De concessieovereenkomst betreft een dbfmo-contract
voor de bouw, onderhoud en beheer van de Kromhout Kazerne in Utrecht. De concessie is gestart in 2008 en heeft
een looptijd tot 2035.
Infrastrucuur
De Groep participeert voor 4,8% (2012: 4,8%) in A-Lanes A15 bv. De concessieovereenkomst betreft een
dbfm-contract voor de bouw en het onderhoud van duurzame infrastructuur oplossingen die op het A15 tracé
Maasvlakte-Vaanplein garant zullen staan voor maximale verkeersdoorstroming en veiligheid zowel tijdens als na de
bouw. De concessie is gestart in 2010 en heeft een looptijd tot 2035.
De desbetreffende special purpose companies zijn non-recourse gefinancieerd. Aflossings- en rentegaranties zijn
door de Groep niet afgegeven. Ultimo 2013 bedraagt de orderportefeuille van deze pps-projecten eur 452,8 mln
(2012: eur 429,9 mln).
29 Activa en verplichtingen aangehouden voor verkoop
In 2012 en 2013 zijn geen activa en verplichtingen aangehouden voor verkoop.
30 Acquisities
Acquisities van nieuwe bedrijfscombinaties
Strukton Rail bv heeft op 9 april 2013 zijn belang in de Italiaanse Spoorbouwer Costruzioni Linee Ferroviarie S.p.A.
uitgebreid van 40% naar 60% en heeft hiermee beslissende zeggenschap gekregen over de vennootschap.
Unieco blijft met 40% medeaandeelhouder. Het bedrijf realiseert onderhoud, vernieuwing en nieuwbouw van
spoorsystemen. Met zijn dochterbedrijven S.I.F. EL S.p.A. en Ar.Fer S.r.l. levert zij alle techniekvelden: spoorbouw,
elektrificatie, signalisatie en telecommunicatie. Costruzioni Linee Ferroviarie S.p.A. heeft samen met haar dochterondernemingen 500 medewerkers in dienst. De overnamesom bedraagt eur 19,8 mln. In 2014 zal het nog te betalen
bedrag van de overnamesom van eur 10,0 mln worden voldaan.
Op 9 april 2013 heeft Strukton Rail bv tevens zijn belang in Uniferr S.r.l. uitgebreid van 40% naar 60% en heeft
hiermee beslissende zeggenschap gekregen over de vennootschap. Uniferr S.r.l. is een leverancier van producten
en diensten op het gebied onderhoud en vernieuwing van spoorsystemen. De overnamesom bedraagt eur 0,2 mln.
Strukton Jaarverslag 2013
Door de uitbreiding van haar belang in Costruzioni Linee Ferroviarie S.p.A. en Uniferr S.r.l. heeft Strukton Rail zijn
positie op de Italiaanse en Europese markt verder versterkt. De synergievoordelen tussen de verschillende Europese
landen binnen Strukton Rail en in het bijzonder de bezetting van het materieel is een onderbouwing van de betaalde goodwill. De 40% minderheidsaandeelhouder Unieco Societa Cooperativa heeft een optie om de resterende
40% van de aandelen te verkopen aan Strukton Railinfra Projecten bv. De uitoefenprijs van deze optie bedraagt minimaal EUR 32,0 mln. Voor de definitief vast te stellen koopprijs van de resterende 40% van de aan­delen is sprake
van een earnout-regeling. De purchase price allocation is definitief.
Bij het opstellen van de purchase price allocation is het bestaande 40% belang in Costruzioni Linee
Ferroviarie S.p.A en Uniferr S.r.l. geherwaardeerd. Deze herwaardering heeft geleid tot een boekwinst van
eur 4,6 mln. Op basis van de purchase price allocation is een goodwill vastgesteld van eur 5,5 mln.
Strukton Civiel bv heeft op 7 januari 2013 de infra-activiteiten en milieu-activiteiten van Rasenberg Holding bv
overgenomen. Hierbij zijn 100% van de aandelen overgenomen van de vennootschappen Rasenberg
Wegenbouw bv, Rasenberg verkeer en mobiliteit bv, Recycling & overslag Breda bv, Reanco bv. Rasenberg
Wegenbouw bv bezit 50% van de aandelen van Ros bv. Daarnaast is een belang van 33,3% van de aandelen van
Van Rens bv overgenomen.
De overnamesom bedraagt eur 15,9 mln. De overname van de infra-activiteiten van Rasenberg Holding bv past
binnen de strategie van Strukton die zich richt op de verbreding en verlenging van de keten. Met deze overname
verstevigt Strukton Civiel zijn infra-activiteiten en zijn positie als wegenbouwer door het verkrijgen van landelijke
dekking in deze markt.
De synergievoordelen tussen de verschillende wegenbedrijven bij Strukton Civiel en het bereiken van een landelijke
dekking zijn de onderbouwing van de betaalde goodwill. De purchase price allocation is definitief.
Strukton Assets bv heeft op 11 februari 2013 alle geplaatste aandelen in het kapitaal van spc ise bv (Internationale
School Eindhoven) overgenomen van Complan bv en (uit de boedel van) Van Straten bv. De overnamesom bedraagt
eur 0,3 mln.
Door de overname van spc ise bv is Strukton volledig eigenaar geworden van de special purpose company welke
de opdrachtgever is van de bouwwerkzaamheden welke Strukton reeds volledig onder zijn verantwoordelijkheid
uitvoerde voor de bouw en onderhoud van de Internationale School Eindhoven. De goodwill betreft de aan de
curator betaalde vergoeding voor het verwerven van alle aandelen. De purchase price allocation is definitief.
127
128
Strukton Civiel bv heeft op 5 januari 2012 via zijn overname van Ooms Nederland Holding bv indirect een
belang 33,3% verworven in Van Rens bv. De dochter van Strukton Civiel bv, Rasenberg Infra bv, heeft op
7 januari 2013 een belang van 33,3% overgenomen van Rasenberg Holding bv in Van Rens bv. Bij beide
transacties is een purchase price allocation opgesteld en is de proportionele balans van Van Rens bv
meegenomen in de vaststelling van de reële waarde van de overgenomen balans. Op 19 juli 2013 hebben
de dochters van Strukton te weten Rasenberg Infra bv en Ooms Construction bv welke beiden 33,3% van
de aandelen van Van Rens bv bezitten de resterende 33,3% van de aandelen overgenomen van Jansen De
Jong Infra bv. De overnameprijs van de 33,3% van de aandelen van Jansen De Jong Infra bv is in contanten
betaald. Door deze overname bezitten de Struktondochters Rasenberg Infra bv en Ooms Construction bv
beiden 50% van de aandelen in Van Rens bv.
Op 11 december 2013 heeft de Strukton dochter Reef Infra bv een belang genomen van 33,3% in de aandelen van Van Rens bv. Van Rens bv heeft hierbij aandelen uitgegeven aan Reef Infra bv. Per 11 december 2013
hebben de drie Strukton vennootschappen, te weten Rasenberg Infra bv, Ooms Construction bv en Reef
Infra bv een ieder 33,3% van de aandelen van Van Rens bv. Door de activiteiten van Van Rens bv verder te
integreren binnen Strukton Civiel bv ontstaan er diverse synergievoordelen. De purchase price allocation
is definitief.
Strukton Civiel bv heeft op 9 januari 2013 een 100% economisch belang verworven in Unihorn India
Pvt. Ltd. Hierbij is het belang overgenomen van Ooms Bouw & Ontwikkeling bv. De overnamesom bedraagt
eur 1,5 mln. Unihorn India Pvt. Ltd. is een dienstverlener op het gebied van infrastructuur voor snelwegen
en vliegvelden. Door de overname in 2012 van Ooms Nederland Holding bv was Strukton Civiel reeds juridisch eigenaar van Unihorn India Pvt. Ltd. Strukton Civiel bv heeft zijn economisch belang voor hetzelfde
bedrag op hetzelfde tijdstip doorverkocht aan Antea Group nv. Op een later tijdstip zullen de activiteiten
van Unihorn India Pvt. Ltd. ook juridisch worden ondergebracht bij Antea Group nv. De purchase price
allocation is verantwoord in de jaarrekening van Oranjewoud nv.
Het effect van de overname op de activa en verplichtingen van de Groep per overnamedatum en per acquisitie is op de volgende pagina weergegeven. Tevens zijn vermeld de bedrijfsopbrengsten en het nettoresultaat
zoals verwerkt in de geconsolideerde jaarrekening. De bedrijfsopbrengsten en de resultaten van de geacquireerde ondernemingen zijn verantwoord vanaf het moment van acquisitie.
Boekwaarden voor de verwerving zijn op basis van de toepasselijke ifrs-standaarden direct voorafgaand
aan de feitelijke acquisitie bepaald. Conform deze ifrs-standaarden zijn de waarden van de overgenomen
activa en verplichtingen verantwoord op basis van de reële waarden. Deze opwaartse bijstelling op basis
van reële waarden leidt in de komende jaren tot een hogere afschrijvingslast.
Strukton Jaarverslag 2013
Rasenberg
129
Reële waarde
4.125
Immateriële vaste activa
5.993
Materiële vaste activa
281
Financiële vaste activa
10.399
Subtotaal vaste activa
1.652
Voorraden
12.459
Debiteuren
2.384
Overige vorderingen
-
Vorderingen Onderhanden Werken 3.830
Belastingen en sociale lasten
5.868
Liquide middelen
26.193
Subtotaal vlottende activa
36.592
Subtotaal activa
1.946
Voorzieningen
2.915
Langlopende verplichtingen
18.645
Handels- en overige schulden
828
Verbonden partijen
947
Schulden Onderhanden Werken
1.305
Belastingen en sociale lasten
1.555
Overige schulden
23.280
Subtotaal vlottende passiva
28.141
Subtotaal passiva
8.451
Nettowaarde van activa en passiva
15.850
Aankoopprijs
8.451
Reële waarde activa en passiva op overnamedatum
(7.399)
Goodwill bij aankoop
Betaald
15.850
Nog te betalen
-
Aanwezige liquide middelen
5.868
(9.982)
Uitstroom van kasmiddelen
85.652
Bedrijfsopbrengsten vanaf transactiedatum
(3.398)
Nettoresultaat vanaf transactiedatum
85.652
Bedrijfsopbrengsten vanaf 1 januari 2013
(3.398)
Nettoresultaat vanaf 1 januari 2013
130
Costruzioni Linee Ferroviari S.p.A. en Uniferr S.r.l. Reële waarde
20.009
Immateriële vaste activa
33.365
Materiële vaste activa
5.728
Financiële vaste activa
59.102
Subtotaal vaste activa
2.299
Voorraden
59.841
Debiteuren
7.367
Overige vorderingen
50.705
Vorderingen Onderhanden Werken 3.212
Belastingen en sociale lasten
4.911
Liquide middelen
128.335
Subtotaal vlottende activa
187.437
Subtotaal activa
14.073
Voorzieningen
4.747
Langlopende verplichtingen
87.194
Handels- en overige schulden
-
Verbonden partijen
-
Schulden Onderhanden Werken
8.651
Belastingen en sociale lasten
471
Overige schulden
96.316
Subtotaal vlottende passiva
Subtotaal passiva
115.136
Nettowaarde van activa en passiva
72.301
Aankoopprijs 60%
48.920 Reële waarde van 60% belang
43.380 Goodwill bij aankoop
5.540 Reële waarde van 40% belang
28.920 Betaald in 2013
10.000 10.000
Nog te betalen
Aanwezige liquide middelen
4.911 (5.089)
Uitstroom van kasmiddelen
86.527
Bedrijfsopbrengsten vanaf transactiedatum
(1.145)
Nettoresultaat vanaf transactiedatum
109.927
Bedrijfsopbrengsten vanaf 1 januari 2013
(7.683)
Nettoresultaat vanaf 1 januari 2013
Strukton Jaarverslag 2013
ISE
131
Reële waarde
-
Immateriële vaste activa
-
Materiële vaste activa
10.075
Financiële vaste activa
10.075
Subtotaal vaste activa
-
Voorraden
-
Debiteuren
-
Overige vorderingen
-
Vorderingen Onderhanden Werken -
Belastingen en sociale lasten
3.599
Liquide middelen
3.599
Subtotaal vlottende activa
13.674
Subtotaal activa
Voorzieningen
7.707
Langlopende verplichtingen
5.352
Handels- en overige schulden
-
Verbonden partijen
-
Schulden Onderhanden Werken
579
Belastingen en sociale lasten
74
Overige schulden
6.005
Subtotaal vlottende passiva
Subtotaal passiva
13.712
(38)
Nettowaarde van activa en passiva
310
Aankoopprijs
Reële waarde activa en passiva op overnamedatum
(38)
(348)
Goodwill bij aankoop
Betaald
310
Nog te betalen
-
Aanwezige liquide middelen
3.599
3.289
Instroom van kasmiddelen
19.255
Bedrijfsopbrengsten vanaf transactiedatum
134
Nettoresultaat vanaf transactiedatum
19.255
Bedrijfsopbrengsten vanaf 1 januari 2013
134
Nettoresultaat vanaf 1 januari 2013
132
Van Rens
Reële waarde
Immateriële vaste activa
5.026
Materiële vaste activa
Financiële vaste activa
5.026
Subtotaal vaste activa
220
Voorraden
5.054
Debiteuren
2.235
Overige vorderingen
-
Vorderingen Onderhanden Werken 245
Belastingen en sociale lasten
200
Liquide middelen
7.954
Subtotaal vlottende activa
Subtotaal activa
12.980
69
Voorzieningen
3.095
Langlopende verplichtingen
5.716
Handels- en overige schulden
Verbonden partijen
Schulden Onderhanden Werken
220
Belastingen en sociale lasten
951
Overige schulden
6.887
Subtotaal vlottende passiva
Subtotaal passiva
10.051
2.929
Nettowaarde van activa en passiva
976
waarvan 33,3%
1.273
Aankoopprijs
976
Reële waarde activa en passiva op overnamedatum
Goodwill bij aankoop
(297)
Betaald
1.273
Nog te betalen
-
Aanwezige liquide middelen
67
(1.206)
Uitstroom van kasmiddelen
8.249
Bedrijfsopbrengsten vanaf transactiedatum
(114)
Nettoresultaat vanaf transactiedatum
9.341
Bedrijfsopbrengsten vanaf 1 januari 2013
(318)
Nettoresultaat vanaf 1 januari 2013
Strukton Jaarverslag 2013
133
Acquisities van minderheidsbelangen en joint operations
Strukton Civiel bv heeft op 4 september 2013 het minderheidsbelang van 33,3% van Ooms Bouw en Ontwikkeling bv
in Aduco Holding bv overgenomen voor een bedrag van eur 2,25 mln. De Struktondochter Ooms Construction bv
was reeds juridisch eigenaar van 33,3% van de aandelen van Aduco Holding bv en is door deze transactie in
contanten ook economisch eigenaar van deze aandelen. De boekwaarde van het 33,3% belang in Aduco bv bedraagt
eur 2,941 mln. Dit betekent dat er bij deze transactie een badwill van eur 0,691 mln is geboekt in het resultaat.
Reef Infra bv heeft op 18 december 2013 zijn belang in zowel ACH Beheer bv en als in ACH exploitatie bv uitgebreid
van 33,3% naar 50%. Reef Infra bv heeft hierbij de aandelen overgenomen van het in faillissement verkerende
Temmink Infra en Milieu bv. De transactiewaarde betreft een bedrag van eur 0,1 mln en is door middel van inbreng
van activa voldaan.
Ooms PMB bv heeft op 6 juni 2013 een belang van 30% verworven in Al Jaber Bitumen Ooms LLC (Abu Dhabi). Dit
aandelenbelang is overgenomen van Ooms Bouw en Ontwikkeling bv. Ooms PMB bv was reeds juridisch eigenaar van
Al Jaber Bitumen Ooms LLC. Door deze overname verwerft Strukton een verdere positie in het Midden Oosten voor de
uitbreiding van haar activiteiten.
31 Joint operations
De activiteiten van de Groep worden gedeeltelijk uitgevoerd in joint operations (tijdelijke en permanente). In de
geconsolideerde jaarrekening zijn de volgende posten betrokken, die overeenkomen met het belang van de Groep in
de opbrengsten, activa en verplichtingen van de afzonderlijke joint operations:
2013
2012
Activa (herzien)
Vaste activa
4.363 4.493
Vlottende activa
163.912 103.425
168.275 107.918
Verplichtingen
Langlopende verplichtingen
4.437 4.617
Kortlopende verplichtingen
158.693 93.268
163.130 97.885
Saldo van activa en verplichtingen
5.145 10.033
Opbrengsten
218.085 206.393
Kosten
213.883 197.840
4.202 8.552
De toename van de vlottende activa en de kortlopende verplichtingen is voornamelijk het gevolg van activiteiten van
het metroproject in Riyadh.
134
32 Gesegmenteerde informatie
Strukton is actief in drie markten: railsystemen, civiele infrastructuur en techniek en gebouwen.
Verdeling per segment
Rail-
Civiele Techniek en
2012 (herzien)
systemeninfrastructuur
Eliminaties
Totaal
gebouwen
Netto-omzet (extern)
563.635372.779379.102
-
1.315.516
tussen segmenten6.31821.14222.113
(49.573)
-
Afschrijvingen
12.3856.6784.078
-
23.141
Amortisatie
233---
233
Bedrijfsresultaat13.240
Financiële baten en lasten
(2.174)
7.619 (4.518)
(1.709)
(640)
- 16.341
-
(4.523)
Resultaat deelnemingen(250)2.062 193
-2.005
Belastingen
(2.618)
-(4.419)
Nettoresultaat13.434
226(2.027)
7.747 (2.939)
- 18.242
Totaal activa
308.009267.477249.481(42.699)782.268
Totaal financiële actvia
34.26414.95811.708
-60.930
Totaal verplichtingen
222.218205.798192.788(42.699)578.105
Totaal investeringen
11.6026.0291.837
-
19.468
Aantal medewerkers
2.9561.2511.827
-6.034
2013
Netto-omzet (extern)
645.780562.892374.373
-
1.583.045
tussen segmenten
10.16812.80927.210
(50.187)
-
Afschrijvingen
16.1657.3481.424
-
24.938
Amortisatie
2.896 9283.305
-7.129
Bedrijfsresultaat36.779(27.248)(19.909)
-(10.378)
Financiële baten en lasten
(3.258)
(2.238)
128
-
(5.368)
Resultaat deelnemingen
(6.754)
1.154
(217)
-
(5.818)
Belastingen6.705(7.471)(4.861)
-(5.627)
Nettoresultaat20.062(20.861)(15.138)
-(15.937)
Totaal activa
470.138369.907238.621(26.113)
1.052.553
Totaal financiële actvia8.73116.93437.243(1.100)61.809
Totaal verplichtingen
338.864305.141221.460(33.097)832.368
Totaal investeringen
14.6213.7381.452
-
19.811
Aantal medewerkers
3.3761.5691.717
-6.662
Strukton Jaarverslag 2013
135
Geografisch verdeling
2012 (herzien)
NederlandEuropaEuropaOverige Totaal
Netto-omzet (extern)
1.127.769
EURoverige
43.940
143.555
252
1.315.516
Totaal activa
Totaal financiële actvia
Totaal verplichtingen
656.73867.30858.103
28.873
31.768
289
481.15351.92544.900
119
782.268
-
60.930
127
578.105
Totaal investeringen
14.677
285
4.506
-
19.468
2013
Netto-omzet (extern)
1.288.808142.598150.093
1.546
1.583.045
Totaal activa
Totaal financiële actvia
Totaal verplichtingen
706.631
240.20357.02648.693
1.052.553
58.723
3.086
-
-
61.809
546.252200.576 36.847 48.693832.368
Totaal investeringen
11.5026.9641.345
-
19.811
De toename in 2013 van de totale activa en totale verplichtingen bij het segment railsystemen wordt in belangrijke mate
veroorzaakt door de acquisitie van Costruzioni Linee Ferroviarie S.p.A.
De toename in 2013 van de totale activa en totale verplichtingen bij het segment civiele infrastructuur wordt in belangrijke mater veroorzaakt door de overname van de infra-activiteiten van Rasenberg.
In het segment civiele infrastructuur is in 2013 voor het project A15 Maasvlakte-Vaanplein een aanvullende voorziening
getroffen van eur 35 mln. Voor overige projecten bij het segment civiele infrastructuur zijn voorzieningen getroffen ter
grootte van eur 5 mln.
Bij de segmenten techniek en gebouwen en railsystemen is voor een bedrag van circa eur 13,3 mln aan kosten geboekt
voor de afbouw van capaciteit.
Bij het segment techniek en gebouwen is Strukton recent in het ongelijk gesteld in een langlopende arbitragezaak.
Dit heeft geleid tot een negatieve bijstelling van het resultaat in 2013 van eur 5,8 mln.
Bij het segment railsystemen is in Zweden overeenstemming bereikt met de opdrachtgever Travikverket (railinfra­
structuur manager) over een reeds langlopende discussie over meerwerk. Als gevolg van deze overeenstemming is een
bedrag van eur 7,2 mln toegevoegd aan het resultaat in 2013.
136
33 Overzicht groepsmaatschappijen en deelnemingen/VOF’s
Integraal in de consolidatie begrepen zijn de volgende maatschappijen:
Naam
Statutaire zetel
Strukton Rail bv Strukton Rail Regio bv *
Strukton Rolling Stock bv Strukton Embedded Solutions bv Strukton M&E bv *
Strukton Systems bv
Ecorail bv *
Strukton Rail Materieel bv *
Strukton Rail Consult bv *
Strukton Rail Projects bv
Strukton Railinfra Projecten bv *
Strukton Rail Australia PTY Ltd
Strukton Rail International bv *
% Aandeel in het
% Aandeel in het
geplaatste kapitaal 2013 geplaatste kapitaal 2012
Utrecht
Utrecht
Utrecht
Utrecht
Maarssen
Utrecht
Den Haag
Den Bosch
Utrecht
Utrecht
Maarssen
Perth (Aus)
Utrecht
100
100
100
100
100
100
100
100
100
100
100
100
100
100
100
100
100
100
100
100
100
100
100
100
100
Nova Gleisbau AG
Zürich (Zwi)
Strukton Rail NV
Merelbeke (Bel)
Strukton Railinfra AB
Stockholm (Zwe)
Strukton Rail AB
Stockholm (Zwe)
Strukton Railinfra Nordic AB
Stockholm (Zwe)
Strukton Rail AS**
Oslo (Nor)
Strukton Rail Holding A/S (DK)
Kopenhagen (Den)
Strukton Rail A/S
Kopenhagen (Den)
Strukton Railinfra GmbH
Kassel (Dui)
Strukton Rail GmbH & Co KG
Kassel (Dui)
Strukton Rail Verwaltungsgesellschaft mbH Kassel (Dui)
Strukton Systems VerwaltungsGmbH
Kassel (Dui)
Strukton Systems GmbH & Co.KG
Kassel (Dui)
100
100
100
100
100
100
100
100
100
100
100
100
100
100
100
100
100
100
100
100
100
100
100
100
100
100
Strukton Civiel bv
Strukton Civiel Projecten bv Grondbank Nederland bv
Grondbank Stadskanaal bv
Grind & Ballast Recycling Nederland bv
Strukton Asset Management Civiel bv
Colijn Beheer bv Colijn Aannemersbedrijf bv Tensa bv
Terracon Funderingstechniek bv Terracon International bv Terracon Spezialtiefbau GmbH
Molhoek Aannemingsbedrijf bv
Strukton Engineering bv
Strukton Immersion Projects bv
100
100
100
100
100
100
100
100
100
100
100
100
100
100
100
100
100
100
100
100
100
100
100
100
100
100
100
100
100
Utrecht
Utrecht
Utrecht
Utrecht
Utrecht
Utrecht
Nieuwendijk
Nieuwendijk
Nieuwendijk
Nieuwendijk
Nieuwendijk
Berlin (Dui)
Nieuwendijk NB
Utrecht
Utrecht
Strukton Jaarverslag 2013
Naam
Statutaire zetel
% Aandeel in het
% Aandeel in het
geplaatste kapitaal 2013 geplaatste kapitaal 2012
Strukton Infratechnieken bv
Strukton Microtunneling bv
Canor Benelux bv
Reanco Benelux bv
Strukton Specialistische Technieken bv
Onderwatertechniek Nederland bv
Strukton Civil International bv
Strukton Prefab Beton bv Strukton Verkeerstechnieken bv
Adpa Holding bv
Repa Infra bv
Reef Beheer bv
Reef Infra bv
Reef Milieu bv
Reef Infra Netwerkbouw bv
Reef GmbH
Ooms Civiel bv
Ooms Construction bv
Ooms Materieel bv
Ooms Transport bv
Ooms Producten bv
Ooms PMB bv
Unihorn bv
Unihorn Astana**
Unihorn CS, a.s.
Strukton Milieutechniek bv
Rasenberg Infra bv
Rasenberg Wegenbouw bv
Reanco bv
Rasenberg Verkeer & Mobiliteit bv
Recycling & Overslag Breda bv
Van Rens bv
Utrecht
Maarssen
Utrecht
Utrecht
Utrecht
Utrecht
Utrecht
Maarssen
Utrecht
Deventer
Deventer
Oldenzaal
Oldenzaal
Oldenzaal
Oldenzaal
Gronau (Dui)
Scharwoude
Scharwoude
Scharwoude
Scharwoude
Scharwoude
Scharwoude
Avenhorn
Astana (Kazachstan)
Bratislava (Slowakije)
Utrecht
Utrecht
Breda
Breda
Breda
Breda
Horst
100
100
100
100
100
100
100
100
100
100
100
100
100
100
100
100
100
100
100
100
100
100
100
100
-
100
100
100
100
100
100
100
100
100
100
100
100
100
100
100
100
100
100
100
100
100
100
100
100
100
100
100
100
100
100
100
100
100
33 1/3
Mergor vof
Strukton Civiel Projecten-Reef Infra vof
Combinatie Reef-Colijn vof (ROR)
Comb. Strukton Infratechnieken –
Colijn – Reef vof
CMS Bouwkuipen vof
Strukton Bouw bv
Strukton Bouw & Onderhoud bv Strukton Avenue2 Onroerend Goed bv
Strukton Groene Loper bv
Strukton Heerderweg bv
Maarssen
Oldenzaal
Oldenzaal
100
100
100
100
100
100
Utrecht
Werkendam
Utrecht
Maarssen
Utrecht
Utrecht
Utrecht
100
100
100
100
100
100
100
100
100
100
100
100
100
100
137
138
Naam
Statutaire zetel
% Aandeel in het
% Aandeel in het
geplaatste kapitaal 2013 geplaatste kapitaal 2012
Strukton Van Straten bv
Strukton Projectontwikkeling bv
Strukton Vastgoedontwikkeling Noord bv Strukton Ezinger bv
Strukton Peizerhoven bv
Strukton Vastgoedontwikkeling Oost bv
Strukton Vastgoedontwikkeling Oost II bv
Strukton Ganzenmarkt bv
Strukton Vastgoedontwikkeling West bv
Strukton Vastgoedontwikkeling Zuid bv
Vastgoedontwikkeling Beilen Oost bv
Strukton Vastgoedontwikkeling Beheer bv
Strukton Oost bv
Strukton Alpha bv
Strukton Beta bv
Strukton Gamma bv
Strukton Delta bv
C.V. Voorstadslaan
La Mondiale nv
BC Verkerk – Strukton vof
Bouwcombinatie ISE Bouw vof
Bouwcombinatie Eureka vof
Strukton CSNS vof
Eindhoven
Utrecht Maarssen
Utrecht
Utrecht
Maarssen
Utrecht
Utrecht
Maarssen
Maarssen
Utrecht
Maarssen
Maarssen
Maarssen
Maarssen
Maarssen
Maarssen
Utrecht
Kortrijk (Bel)
Utrecht
Eindhoven
Utrecht
Utrecht
100
100
100
100
100
100
100
100
100
100
100
100
100
100
100
100
100
100
100
100
100
100
100
100
100
100
100
100
100
100
100
100
100
100
100
100
100
100
100
100
100
100
100
100
100
100
Strukton Services bv
Strukton WorkSphere bv
WorkSphere Beheer bv
Strukton WorkSphere België bv ba
Strukton Worksphere Bouw bv
Utrecht
Utrecht
Utrecht
Tongeren (Bel)
Utrecht
100
100
100
100
100
100
100
100
100
-
Strukton Integrale Projecten bv *
Strukton Finance ESCo’s Holding bv
RGG cluster zwembaden ESCo Invest bv
Strukton Finance Holding België nv
Strukton Assets bv
SPC ISE bv
Maarssen
Utrecht
Utrecht
Merelbeke (Bel)
Utrecht
Eindhoven
100
100
100
100
100
100
100
100
100
100
100
-
Strukton Management bv *
Strukton Vastgoedbeheer en Facility
Management bv
Servica bv
Servica Advies bv
Strukton Materieel bv *
Strukton Vuka bv
Strukton Elschot bv
Utrecht
100
100
Utrecht
Utrecht
De Meern
Maarssen
Maarssen
Maarssen
100
100
100
100
100
100
100
100
100
100
100
100
Strukton Jaarverslag 2013
Naam
Statutaire zetel
% Aandeel in het
% Aandeel in het
geplaatste kapitaal 2013 geplaatste kapitaal 2012
De volgende maatschappijen zijn integraal in de consolidatie opgenomen met aandeel derden***:
Uniferr S.r.l.
Reggio Emilia (Ita)
60
Costruzioni Linee Ferroviari S.p.A.
Bologna (Ita)
60
S.I.F. EL S.p.A.
Spigno Monferrato (Ita) 60
Fimont S.r.l.
Spigno Monferrato (Ita)
37,2
Ar.Fer S.r.l.
Alessandria (Ita)
60
Sviluppo 2010 S.r.L.
Bologna (Ita)
60
Techno Engineering System S.r.L.
Bologna (Ita)
60
CLF Albanie SHPK
Tirane (Albanië)
60
Costruzioni Linee Ferroviari CLF C.A.
Caracas (Venezuela)
60
Frejus s.c.r.
Bologna (Ita)
16,79
40
40
40
40
40
40
-
De volgende maatschappijen zijn als joint operations verwerkt:
NV Sint-Michiels-Warande**
Brussel (Bel)
Centric Automotive bv**
Gouda
MT Piling bv
Harmelen
Microtunneling Equipment Exploitatie bv Maarssen
Exploitatiemaatschappij A-Lanes A15 bv
Nieuwegein
Lareco GmbH
Wesel (Dui)
Al Jaber Bitnumen-Ooms Ltd.Liab.
Abu Dhabi
Grondontwikkeling Beilen bv
Amsterdam
ISE Exploitatie bv
Eindhoven
RGG cluster Zwembaden ESCo Exploitatie Maarssen
65
100
50
50
33 1/3
33 1/3
30
50
34
50
65
63,67
50
50
33 1/3
33 1/3
50
34
75
De volgende maatschappijen zijn als joint ventures verwerkt.
Tubex bv
Oostburg
Voestalpine Railpro bv
Hilversum
Profin bvba
Gent (Bel)
Strukton Finance Holding bv
Maarssen
Strukton Finance bv
Maarssen
TalentGroep Montaigne Holding bv
Rotterdam
TalentGroep Montaigne bv
Rotterdam
2
Duo Holding bv
Utrecht
Duo2 bv
Utrecht
Komfort Holding bv
Nieuwegein
Komfort bv
Nieuwegein
A-Lanes A15 Holding bv
Nieuwegein
A-Lanes A15 bv
Nieuwegein
Delfluent bv
Amsterdam
Safire Holding bv
Rotterdam
Safire bv
Rotterdam
A1 Electronics Netherlands bv
Almelo
Buca Electronics bv
Almelo
Europool bv****
Maarssen
Eurailscout Inspection & Analysis bv**** Utrecht
50
10
50
20
20
9
9
6
6
6
6
4,8
4,8
2
1
1
50
50
-
50
50
10
50
20
20
9
9
6
6
6
6
4,8
4,8
2
1
1
50
50
50
139
140
Naam
Statutaire zetel
MGW Gleis- und WeichenbauGesellschaft
mbH & Co. KG Eurailscout France S.a.S.
New Sorema Ferroviaria S.p.A.
Erdmann Software GmbH
SPC Management Services bv
A-Lanes Management Services bv
Exploitatiemaatschappij DC 16 bv
Exploitatiemaatschappij Komfort bv
Bestevaer bv
BAG bv
DMI Nederland bv
DMI Geräte GmbH
DMI Spezialinjektionen Süd GmbH
DMI Injektionstechnik GmbH
DBS Spezialsanierungen GmbH
Nederlands Wegen Markeerbedrijf bv Nebeco bv
ACH Beheer bv
ACH Exploitatie bv
Noordelijke Asfaltproduktie (NOAP) bv
Aduco Holding bv
Lareco Nederland bv
Aduco Nederland bv
Lareco Bornem nv
Asfalt Productie Amsterdam (APA) bv
Asfalt Productie Rotterdam Rijnmond
(APRR) bv
BituNed bv
Palletteer bv
Recycling Overslag Schiedam (ROS) bv
Incasu Utrecht bv
La Linea Leiden Beheer bv
La Linea Leiden cv
Venturium Beheer bv
% Aandeel in het
% Aandeel in het
geplaatste kapitaal 2013 geplaatste kapitaal 2012
Berlijn (Dui)
Parijs (Fra)
Brescia (Ita)
Görlitz (Dui)
Utrecht
Nieuwegein
Nieuwegein
Nieuwegein
Vlissingen
Maastricht
Weert
Berlijn (Dui)
Berlijn (Dui)
Berlijn (Dui)
Forst (Dui)
Oosterwolde
Ede
Hengelo
Hengelo
Heerenveen
Haarlem
Arnhem
Ede
Antwerpen (België)
Amsterdam
-
48,7
30
25
33 1/3
25
50
50
20
20
50
50
50
50
50
25
50
50
50
50
33 1/3
33 1/3
33 1/3
33 1/3
25
14,29
20
25
33 1/3
25
50
50
20
50
50
50
25
50
33 1/3
33 1/3
50
33 1/3
33 1/3
33 1/3
33 1/3
33 1/3
Rotterdam
Reeuwijk
Wervershoof
Schiedam
Utrecht
Rotterdam
Rotterdam
Capelle a/d IJssel
25
50
50
50
12 1/2
50
50
25
25
50
50
12 1/2
50
50
25
Strukton Jaarverslag 2013
*Voor deze vennootschappen zijn door Strukton Groep nv aansprakelijkheidsverklaringen
conform artikel 403 van Titel 9 van Boek 2 van het Burgerlijk Wetboek afgegeven.
** in liquidatie
***Het aandeel van de Groep in deze deelnemingen bedroeg in 2012 40%. In 2012 werden deze deelnemingen
nog niet meegeconsolideerd.
****Eurailscout Inspection & Analyses bv en Europool bv zijn in 2013 gefuseerd en verdergegaan onder
de naam Eurailscout Inspection & Analyses bv.
Unihorn India PvT Ltd is juridisch eigendom van Strukton. Het economisch eigendom en de zeggenschap
berusten bij Oranjewoud nv. De vermelde vennootschap is niet in de jaarrekening opgenomen.
Bij de Kamer van Koophandel is een lijst gedeponeerd met alle dochterondernemingen, deelnemingen,
joint ventures en joint operations (voornamelijk bouwcombinaties) welke in de consolidatie zijn betrokken.
141
142
Enkelvoudige balans vóór voorgestelde winstverdeling (x EUR 1.000)
Activa
Toelichting
31-12-201331-12-2012
(herzien)
Vaste activa
Materiële vaste activa
(1)
14.483 15.719
Financiële vaste activa
(2)
286.139
309.044
300.622 324.763
Vlottende activa
Vorderingen
(3)
10.088 5.673 Liquide middelen
(4)
3.339 590 13.427 6.263
314.049 331.026
Passiva
Eigen vermogen
Gestort en opgevraagd kapitaal
2.269 2.269
Agioreserve10.000 10.000
Overige reserves
194.912 Onverdeeld resultaat
(16.577) 18.242
(5)
190.604 204.163
Totaal eigen vermogen
173.652
Voorzieningen
(6)2.808 2.806
Langlopende schulden
(7)
72.525 15.921
Kortlopende schulden
(8)
48.112 108.136
314.049 331.026
Enkelvoudige winst-en-verliesrekening (x EUR 1.000)
143
Toelichting
20132012
(herzien)
Totaal resultaat deelnemingen
(26.894)
6.063
Overige resultaten na belastingen
(9)
10.317 12.179
Resultaat na belastingen
(16.577)
18.242
144
Toelichting op de enkelvoudige jaarrekening
Strukton Groep nv is sinds 29 oktober 2010 onderdeel van Oranjewoud nv. Oranjewoud nv bezit 100% van de
aandelen van Strukton Groep nv. Per ultimo 2013 is Oranjewoud nv voor 95,56% in handen van Sanderink
Investments bv.
Waar in de enkelvoudige jaarrekening sprake is van verhoudingen met groepsmaatschappijen worden zowel verhoudingen tussen Strukton Groep nv en zijn dochterondernemingen als verhoudingen met andere tot de Oranjewoud nv en Sanderink Investments bv behorende groepsmaatschappijen en verwante ondernemingen bedoeld.
Algemene grondslagen voor de opstelling van de jaarrekening
De jaarrekening van Strukton Groep nv is opgenomen in de geconsolideerde jaarrekening. De enkelvoudige
jaarrekening van Strukton Groep nv wordt opgesteld in overeenstemming met de wettelijke bepalingen van
titel 9, boek 2 Burgerlijk Wetboek. Hierbij wordt gebruik gemaakt van de door artikel 2:362 lid 8 Burgerlijk
Wetboek geboden mogelijkheid om in de enkelvoudige jaarrekening de grondslagen van waardering en resultaatbepaling toe te passen die in de geconsolideerde jaarrekening worden gehanteerd.
De opgenomen groepsmaatschappijen zijn gewaardeerd tegen nettovermogenswaarde volgens de grondslagen die
gelden voor de geconsolideerde ifrs jaarrekening van Strukton Groep nv. De waardering van deelnemingen met
invloed van betekenis geschiedt eveneens volgens deze waarderingsgrondslagen, vermeld in de geconsolideerde
jaarrekening.
Hetzelfde geldt voor de grondslagen voor de bepaling van het resultaat. Hierdoor zijn het eigen vermogen en het
nettoresultaat van Strukton Groep nv gelijk aan die volgens de geconsolideerde jaarrekening.
Grondslagen voor waardering en resultaatbepaling
De grondslagen voor waardering en resultaatbepaling van de enkelvoudige jaarrekening zijn gelijk aan die voor
de geconsolideerde jaarrekening. Indien geen nadere grondslagen zijn vermeld wordt verwezen naar de vermelde
grondslagen in de geconsolideerde jaarrekening van Strukton Groep nv. Voor een juiste interpretatie van de enkelvoudige jaarrekening van Strukton Groep nv dient de geconsolideerde jaarrekening van Strukton Groep nv geraadpleegd te worden.
Stelselwijziging
In de enkelvoudige jaarrekening is een stelselwijziging doorgevoerd als gevolg van wijzigingen in verslaggevingsregels op het gebied van personeelsbeloningen (ias 19r) en gezamenlijke overeenkomsten (ifrs 10, 11, 12,
ias 27 en 28). Cijfermatig heeft alleen de nieuwe richtlijn inzake personeelsbeloningen (ias 19r) gevolgen voor
de enkelvoudige jaarrekening.
Effect
op de geconsolideerde balans per 1 januari 2012 als gevolg
van
toepassing van de nieuwe en herziene standaarden:
01-01-2012
IAS 19R
01-01-2012
(gerapporteerd) effectherzien
Financiële vaste activa
267.366
(949)266.417
Overige reserves
160.178
(949)159.229
Effect
op de geconsolideerde balans per 31 december 2012 als gevolg
van
toepassing van de nieuwe en herziene standaarden:
31-12-2012
IAS 19R
31-12-2012
(gerapporteerd) effectherzien
Financiële vaste activa
310.546 (1.502)309.044
Overige reserves
175.184 (1.532)173.652
Onverdeeld resultaat
18.212
3018.242
Strukton Jaarverslag 2013
1 Materiële
vaste activa
Terreinen
Bedrijfs-
Machines en gebouwenInstallaties
Kostprijs 01-01-2013
145
Totaal
2.250 27.022 2.081 31.353
Cumulatieve afschrijving
383 13.531 1.720 15.634
Boekwaarde 01-01-2013 (herzien)
1.867 13.491 361 15.719
Investeringen
-
-
-
-
Desinvesteringen
-
-
-
-
Afschrijvingen
20 1.039 177 1.236
Overige mutaties
-
-
- -
Boekwaarde 31-12-2013
1.847 12.452 184 14.483
Kostprijs 31-12-2013
2.250 27.022 2.081 31.353
Cumulatieve afschrijving
403 14.570 1.897 16.870
Boekwaarde 31-12-2013
1.847 12.452 184 14.483
2 Financiële
vaste activa
31-12-2013 31-12-2012
(herzien)
Deelnemingen in groepsmaatschappijen
225.523 175.990
Niet geconsolideerde deelnemingen
(3.458)
(5.305)
Vorderingen op groepsmaatschappijen
42.609 128.816
Vorderingen op derden
3.218 125
Uitgestelde belasting vorderingen
15.297 6.468
283.189 306.094
Andere deelnemingen
2.950 2.950
286.139 309.044
Het verloop in 2013 van de financiële vaste activa is als volgt:
Deelnemingen
NietVorderingenVorderingen Uitgestelde
Andere groepsmaat- geconsolideerde
groepsmaat-
op derden
belasting-
deelnemingen
schappijendeelnemingen schappijen vorderingen
Per 01-01-2013 (herzien) 175.990 Inconsolidatie
(5.305) 128.816 125 6.468 2.950 Totaal
309.044
-------
Uitbreiding 75.000-----
75.000
Vervreemding Aandeel in resultaten
-------
(26.894)
Dividenden
272
-
-
-
-
(26.622)
-
(237)----
(237)
Verstrekte leningen--
31.468
3.093--
34.561
Aflossingen
--
(117.675)---
(117.675)
Overige mutaties
1.427
1.812
-
-
Per 31-12-2013
225.523 (3.458) 42.609 3.218 8.829
15.297 -
12.068
2.950 286.139
De overige mutatie in 2013 betreft voor een bedrag van eur 8,5 mln aan geactiveerd compensabel verlies.
146
3 Vorderingen
31-12-2013 31-12-2012
(herzien)
Vorderingen op groepsmaatschappijen
9.095
4.949
Belastingen en sociale verzekeringen
-
-
Overige vorderingen en overlopende activa
993
1.147
10.088 6.096
4 Liquide middelen
Deze liquide middelen staan ter vrije beschikking van de onderneming.
5 Eigen vermogen
Het eigen vermogen is toegelicht in de geconsolideerde jaarrekening.
6 Voorzieningen
Samenvatting van de mutaties
Boekwaarde
Dotatie
Onttrekking
Vrijval
Overig
Boekwaarde
(herzien)
in 2013 van de boekwaarde:
01-01-2013
31-12-2013
Belastingvoorzieningen
2.771 -
-
28 -
2.743
Overige voorzieningen
35 30 -
-
-
65
2.806 30 -
28 -
2.808
7 Langlopende schulden
31-12-2013 31-12-2012
(herzien)
Langlopende leningen
40.000Schulden aan groepsmaatschappijen
32.221
15.921
Financiële derivaten
304Overige
-
72.525
15.921
Van de langlopende banklening van eur 45,0 mln is eur 5,0 mln geherclassificeerd naar kortlopende schulden.
De rente bedraagt 2,78%. In 2012 was de banklening in zijn geheel als kortlopend gepresenteerd.
8 Kortlopende schulden
31-12-2013 31-12-2012
(herzien)
Schulden aan kredietinstellingen
25.797 52.316
Schulden aan leveranciers
503 718
Schulden aan groepsmaatschappijen
520 261
Belastingen en sociale verzekeringen
13.546 14.772
Overige schulden en overlopende passiva
7.746 40.069
48.112 108.136
De afname van de kortlopende schulden in 2013 wordt voornamelijk veroorzaakt doordat de banklening van
eur 37,5 mln in 2012 als kortlopend was verantwoord. Als gevolg van de herfinanciering in 2013 is de banklening
ultimo 2013 als langlopend verantwoord.
Strukton Jaarverslag 2013
9 Overige resultaten na belastingen
2013 147
2012
(herzien)
Overige resultaten na belastingen
10.317 12.179
In 2013 bedraagt de belastingbate van de fiscale eenheid eur 8,8 mln (2012: eur 6,1 mln bate). Daarnaast bestaan
de overige resultaten uit financiële baten en lasten en overheadkosten.
Strukton Groep nv heeft met het merendeel van zijn Nederlandse vennootschappen in 2013 een fiscale eenheid
gevormd. Strukton Groep nv rekent de vennootschapsbelasting niet aan zijn individuele dochterondernemingen
door.
Aangezien de financiële informatie met betrekking tot de honoraria van de accountant is opgenomen in de
jaarrekening van Oranjewoud nv, is op grond van artikel 2:382a lid 3 BW vermelding achterwege gebleven.
10 Niet in de balans opgenomen verplichtingen en gestelde zekerheden
Door Strukton Groep nv zijn voor door werkmaatschappijen / deelnemingen opgenomen kredieten garanties
afgegeven tot een bedrag van eur 2,5 mln (ultimo 2012: eur 2,5 mln).
Per 31 december 2013 waren door bankiers garanties en bereidverklaringen afgegeven tot een bedrag van in totaal
eur 248,5 mln (ultimo 2012: eur 163,3 mln). Deze garanties betreffen in hoofdzaak verplichtingen uit hoofde van
onderhanden werken en onderhoudsverplichtingen inzake opgeleverde werken. Voor projecten is voor een bedrag
van eur 3,2 mln (2012: eur 3,2 mln) aan zekerheden gesteld ter dekking van opgenomen leningen.
Bezoldiging commissarissen en bestuurders
Voor een overzicht van de bezoldiging van bestuurders en commissarissen wordt verwezen naar de
geconsolideerde jaarrekening.
Utrecht, 25 juni 2014
Directievoorzitter
ir. G.P. Sanderink
Overige gegevens
Statutaire winstbestemming
De statutaire bepalingen met betrekking tot de winstverdeling zijn opgenomen in artikel 33 van de statuten. Deze
bepalingen komen erop neer dat de winst ter vrije beschikking van de Algemene vergadering van Aandeelhouders
staat.
Dividend voorstel
Voorgesteld wordt aan de Algemene vergadering van Aandeelhouders om het uitkeren van dividend te passeren en
het gehele resultaat toe te voegen aan de algemene reserves (2012: idem).
Gebeurtenissen na balansdatum
Voor de gebeurtenissen na balansdatum wordt verwezen naar de geconsolideerde jaarrekening.
148
Controleverklaring van de onafhankelijke accountant
Aan: De aandeelhouder van Strukton Groep nv
Verklaring betreffende de jaarrekening
Wij hebben de in dit jaarverslag op pagina 63 t/m 147 opgenomen jaarrekening 2013 van Strukton Groep nv
te Maarssen gecontroleerd. De jaarrekening omvat de geconsolideerde en de enkelvoudige jaarrekening. De
geconsolideerde jaarrekening bestaat uit de geconsolideerde balans per 31 december 2013, de geconsolideerde winst-en-verliesrekening, het geconsolideerd overzicht van het totaalresultaat, het geconsolideerd mutatieoverzicht van het eigen vermogen en het geconsolideerd kasstroomoverzicht over 2013 en de toelichting
waarin zijn opgenomen een overzicht van de belangrijke grondslagen voor financiële verslaggeving en overige
toelichtingen. De enkelvoudige jaarrekening bestaat uit de enkelvoudige balans per 31 december 2013 en de
enkelvoudige winst-en-verliesrekening over 2013 met de toelichting, waarin zijn opgenomen een overzicht
van de gehanteerde grondslagen voor financiële verslaggeving en andere toelichtingen.
Verantwoordelijkheid van het bestuur
Het bestuur van de vennootschap is verantwoordelijk voor het opmaken van de jaarrekening die het vermogen en het resultaat getrouw dient weer te geven in overeenstemming met International Financial Reporting
Standards zoals aanvaard binnen de Europese Unie en met Titel 9 Boek 2 van het in Nederland geldende
Burgerlijk Wetboek (BW), alsmede voor het opstellen van het jaarverslag in overeenstemming met Titel 9
Boek 2 BW. Het bestuur is tevens verantwoordelijk voor een zodanige interne beheersing als het noodzakelijk
acht om het opmaken van de jaarrekening mogelijk te maken zonder afwijkingen van materieel belang als
gevolg van fraude of fouten.
Verantwoordelijkheid van de accountant
Onze verantwoordelijkheid is het geven van een oordeel over de jaarrekening op basis van onze controle.
Wij hebben onze controle verricht in overeenstemming met Nederlands recht, waaronder de Nederlandse controlestandaarden. Dit vereist dat wij voldoen aan de voor ons geldende ethische voorschriften en dat wij onze
controle zodanig plannen en uitvoeren dat een redelijke mate van zekerheid wordt verkregen dat de
jaarrekening geen afwijkingen van materieel belang bevat.
Een controle omvat het uitvoeren van werkzaamheden ter verkrijging van controle-informatie over de bedragen en de toelichtingen in de jaarrekening. De geselecteerde werkzaamheden zijn afhankelijk van de door de
accountant toegepaste oordeelsvorming, met inbegrip van het inschatten van de risico’s dat de jaarrekening
een afwijking van materieel belang bevat als gevolg van fraude of fouten.
Bij het maken van deze risico-inschattingen neemt de accountant de interne beheersing in aanmerking die
relevant is voor het opmaken van de jaarrekening en voor het getrouwe beeld daarvan, gericht op het opzetten van controlewerkzaamheden die passend zijn in de omstandigheden. Deze risico-inschattingen hebben
echter niet tot doel een oordeel tot uitdrukking te brengen over de effectiviteit van de interne beheersing van
de vennootschap. Een controle omvat tevens het evalueren van de geschiktheid van de gebruikte grondslagen
voor financiële verslaggeving en van de redelijkheid van de door het bestuur van de vennootschap gemaakte
schattingen, alsmede een evaluatie van het algehele beeld van de jaarrekening.
Wij zijn van mening dat de door ons verkregen controle-informatie voldoende en geschikt is om een onderbouwing voor ons oordeel te bieden.
Strukton Jaarverslag 2013
Oordeel betreffende de geconsolideerde jaarrekening
Naar ons oordeel geeft de geconsolideerde jaarrekening een getrouw beeld van de grootte en samenstelling
van het vermogen van Strukton Groep nv per 31 december 2013 en van het resultaat en de kasstromen
over 2013 in overeenstemming met International Financial Reporting Standards zoals aanvaard binnen de
Europese Unie en met Titel 9 Boek 2 BW.
Oordeel betreffende de enkelvoudige jaarrekening
Naar ons oordeel geeft de enkelvoudige jaarrekening een getrouw beeld van de grootte en samenstelling
van het vermogen van Strukton Groep nv per 31 december 2013 en van het resultaat over 2013 in
overeenstemming met Titel 9 Boek 2 BW.
Verklaring betreffende overige bij of krachtens de wet gestelde eisen
Ingevolge artikel 2:393 lid 5 onder e en f BW vermelden wij dat ons geen tekortkomingen zijn gebleken naar
aanleiding van het onderzoek of het jaarverslag, voor zover wij dat kunnen beoordelen, overeenkomstig
Titel 9 Boek 2 BW is opgesteld, en of de in artikel 2:392 lid 1 onder b tot en met h BW vereiste gegevens zijn
toegevoegd. Tevens vermelden wij dat het jaarverslag, voor zover wij dat kunnen beoordelen, verenigbaar is
met de jaarrekening zoals vereist in artikel 2:391 lid 4 BW.
Utrecht, 25 juni 2014
Ernst & Young Accountants LLP
w.g. drs. W.H. Kerst RA
149
150
Namen en adressen
Strukton Groep nv
Westkanaaldijk 2, 3542 DA Utrecht
Nederland
• Postbus 1025, 3600 BA Maarssen
• T +31 (0)30 248 69 11
Strukton Rail
Strukton Rail
Directie ir. A. Schoots (voorzitter), ir. D.K. Schonebaum, P.G. Pijper en drs. H.P. Huijzer
Westkanaaldijk 2, 3542 DA Utrecht
• Postbus 1025, 3600 BA Maarssen
• T +31 (0)30 240 72 00
Strukton Rail Nederland
Directie drs. J. Zeeman (voorzitter), ing. M.B.J. Maathuis, ing. A.A. van Helmondt
Wijchenseweg 20, 6537 TL Nijmegen
• Postbus 1025, 3600 BA Maarssen
• T +31 (0)24 700 20 00
De Corridor 4, 3621 ZB Breukelen
• Postbus 1025, 3600 BA Maarssen
• T +31 (0)346 26 97 00
Westkanaaldijk 2, 3542 DA Utrecht
• Postbus 1025, 3600 BA Maarssen
• T +31 (0)30 240 78 00
Veemarktweg 2a, 5223 AA Den Bosch
• Postbus 1025, 3600 BA Maarssen
• T +31 (0)73 690 16 00
Pollaan 44, 7202 BX Zutphen
• Postbus 1025, 3600 BA Maarssen
• T +31 (0)575 458 100
Kantonnaleweg 1, 3542 DB Utrecht
• Postbus 1025, 3600 BA Maarssen
• T +31 (0)30 240 72 00
Westkanaaldijk 2, 3542 DA Utrecht
Kanaaldijk 18, 3542 AP Utrecht
• Postbus 1025, 3600 BA Maarssen
• T +31 (0)30 248 69 70
Welbergweg 60, 7556 PE Hengelo
• Postbus 258, 7550 AG Hengelo
• T +31 (0)74 255 88 00
Strukton Systems
Directie ing. P.A. van Seventer
De Corridor 2, 3621 ZB Breukelen
• T +31 (0)346 26 99 55
Strukton Rolling Stock
Directie drs. G.A. Kwikkers en ir. M. Janse
Westkanaaldijk 2, 3542 DA Utrecht
• Postbus 1025, 3600 BA Maarssen
• T +31 (0)30 248 66 91
Twekkeler Es 35, 7547 ST Enschede
• T +31 (0)53 480 05 80
Van Coulsterweg 11, 2952 CB Alblasserdam
• T +31 (0)78 683 38 60
Strukton Rail AB
Directie R. Röder
Uddvägen 7, 131 54 Nacka
Zweden
• T +46 (0)10 480 50 00
Strukton Jaarverslag 2013
Strukton Rail A/S
Depotvej 29, 2630 Taastrup
Denemarken
• T +45 72 100 155
Carsten Niebuhrs gade 10, 1. sal, 1577 Kopenhagen V
• T +45 32 95 29 09
Strukton Rail GmbH & Co KG
Directie ir. P.H.M. de Haas
Forstfeldstrasse 5, 34123 Kassel
Duitsland
Strukton Rail nv
Directie P. Vanhie
Burgemeester Maenhautstraat 64, 9820 Merelbeke
België
CLF S.p.A.
Directie E. Peola
Via della Cooperazione 34, 40129 Bologna Italië
• T +49 (0)561 57047-0
• T +32 (0) 9 210 79 10
• T +39 (0) 51 323 424
Strukton Civiel
Strukton Civiel
Directie ir. J.J. Hegeman (voorzitter) en drs. F.M. Bekooij
Westkanaaldijk 2, 3542 DA Utrecht
• Postbus 1025, 3600 BA Maarssen
• T +31 (0)30 248 69 11
Strukton Civiel Projecten
Directie Msc. G.R. Bos (voorzitter) en ing. M.A. Oldenhof
Westkanaaldijk 2, 3542 DA Utrecht
• Postbus 1025, 3600 BA Maarssen
• T +31 (0)30 248 69 11
Strukton Infratechnieken
Directie H.J. Spoelstra
Westkanaaldijk 2, 3542 DA Utrecht
• T +31 (0)30 248 67 74
• Postbus 1025, 3600 BA Maarssen
Colijn Beheer
Directie ing. S. Doornbos (voorzitter), ing. F.T. Huijer en ir. P.H.K. Kastermans
Vierlinghstraat 17, 4251 LC Werkendam• Postbus 66, 4250 DB Werkendam
• T +31 (0)183 40 10 11
Colijn Aannemersbedrijf
Directie ing. F.T. Huijer en ing. S. Doornbos
Vierlinghstraat 17, 4251 LC Werkendam• Postbus 66, 4250 DB Werkendam
• T +31 (0)183 40 10 11
Aannemingsbedrijf Molhoek
Directie ing. F.T. Huijer en ing. S. Doornbos
Vierlinghstraat 17, 4251 LC Werkendam• Postbus 66, 4250 DB Werkendam
• T +31 (0)183 30 15 36
151
152
Namen en adressen
Terracon Funderingstechniek / Terracon International
Directie ing. S. Doornbos en ir. P.H.K. Kastermans
Vierlinghstraat 17, 4251 LC Werkendam• Postbus 49, 4250 DA Werkendam
Terracon Spezialtiefbau GmbH
Directie ing. S. Doornbos
Warmensteinacher Straße 60
Duitsland
• D-12349 Berlijn
Reef Infra
Directie ing. A.W.M. Siemes (voorzitter) en A.Th.M. Derks
Kelvinstraat 1, 7575 AS Oldenzaal
• Postbus 355, 7570 AJ Oldenzaal
• T +31 (0)183 40 13 11
• T +31 (0)183 40 35 29
• T +49 (0)30 417 44 23 3
• T +31 (0)541 58 41 11
Strukton Immersion Projects
Bedrijfsleiding ir. J.J. Hegeman, drs. F.M. Bekooij, ing. P.T. van Westendorp en ing. O.M. Koster
Westkanaaldijk 2, 3542 DA Utrecht
• Postbus 1025, 3600 BA Maarssen
• T +31 (0)30 248 69 11
Onderwater Techniek Nederland
Bedrijfsleiding ir. J.J. Hegeman, drs. F.M. Bekooij, ing. P.T. van Westendorp en ing. O.M. Koster
Edisonlaan 37, 6003 DB Weert
• Postbus 10113, 6000 GC Weert
• T +31 (0)495 65 77 77
Geocon
Bedrijfsleiding drs. F.M. Bekooij, ing. P.T. van Westendorp, ing. O.M. Koster en ing. B. Ruesink
Westkanaaldijk 2, 3542 DA Utrecht
• Postbus 1025, 3600 BA Maarssen
• T +31 (0)30 248 69 11
Strukton Prefab Beton
Directie ing. J.A.P. van Stratum
Westkanaaldijk 2, 3542 DA Utrecht
• Postbus 1025, 3600 BA Maarssen
• T +31 (0)30 248 62 86
Strukton Milieutechniek
Directie ir. D.J.M. Hillemans
Rat Verleghstraat 120, 4815 PT Breda
• Postbus 8800, 4820 BC Breda
• T +31 (0)76 596 05 00
Grondbank Nederland
Directie ir. J.E. van der Stelt
2e Daalsedijk 8V, 3551 EJ Utrecht
• Postbus 19172, 3501 DD Utrecht
• T +31 (0)30 296 64 85
Afvalbank Nederland
Directie ir. J.E. van der Stelt
2e Daalsedijk 8V, 3551 EJ Utrecht
• Postbus 1025, 3600 DD Utrecht
• T +31 (0)30 296 64 85
DMI Injektionstechnik GmbH
Directie W.I. Münch en ir. J.J. Hegeman
Warmensteinacher Straße 60• 12349 Berlijn
Duitsland
Strukton Sustainable Energy
Directie ir. J.J. Hegeman en C. Raijmakers
Westkanaaldijk 2, 3542 DA Utrecht
• Postbus 1025, 3600 BA Maarssen
• T +49 (0)30 417 44 23 40
• T +31 (0)30 248 69 11
Strukton Jaarverslag 2013
Tensa
Directie ing. F.T. Huijer en ing. S. Doornbos
Vierlinghstraat 17, 4251 LC Werkendam• Postbus 66, 4250 DB Werkendam
• T +31 (0)183 40 46 55
Tubex
Bedrijfsleiding ing. W. de Meijer
Vierlinghstraat 17, 4251 LC Werkendam• Postbus 183, 4250 DD Werkendam
• T +31 (0)183 67 98 88
Ooms Civiel
Directie ing. K. Terpstra (voorzitter) en dr. ir. A.H. de Bondt
Scharwoude 9, 1634 EA Scharwoude
• Postbus 1, 1633 ZG Avenhorn
• T +31 (0)229 54 77 00
Ooms Construction
Directie ing. K. Terpstra, ing. A. van Papeveld en ing. J.W. Hulshof
Scharwoude 9, 1634 EA Scharwoude
• Postbus 1, 1633 ZG Avenhorn
• T +31 (0)229 54 77 00
Ooms Producten
Directie ing. K. Terpstra
Scharwoude 9, 1634 EA Scharwoude
• Postbus 1, 1633 ZG Avenhorn
• T +31 (0)229 54 77 00
Ooms PMB
Directie ir. R.H. Smallegange
Scharwoude 9, 1634 EA Scharwoude
• Postbus 1, 1633 ZG Avenhorn
• T +31 (0)229 54 77 00
Rasenberg Wegenbouw
Directie C.P.J. van der Meijs (voorzitter) en A.H.M. van Oosterhout
Rat Verleghstraat 120, 4815 PT Breda • Postbus 2238, 4800 CE Breda
• T +31 (0)76 578 12 00
Strukton Asset Management Civiel
Directie ing. J.P. Reef
Westkanaaldijk 2, 3542 DA Utrecht
• Postbus 1025, 3600 BA Maarssen
• T +31 (0)30 248 69 11
Strukton Verkeerstechnieken
Directie A.F. Balm, ir. J.J. Hegeman en ing. I.P.C. Kuijf
Westkanaaldijk 2, 3542 DA Utrecht
• Postbus 1025, 3600 BA Maarssen
• T +31 (0)30 248 69 11
Van Rens mobiliteit
Directie R.A.H. van Diessen
Molenstraat 27a, 5268 KD Helvoirt
• T +31 (0) 88 03 30 900
• Postbus 4, 5268 ZG Helvoirt
Strukton Worksphere
Strukton Worksphere
Hoofdkantoor
Directieteam ir. G.L.H. Hoek RC, A.F. Balm, ing. J.T. Lemmen en ing. J.E.W. Winnubst
Westkanaaldijk 2, 3542 DA Utrecht
• Postbus 1830, 3600 BV Maarssen
• T +31 (0)30 248 69 11
153
154
Namen en adressen
Strukton Worksphere Exploitatie
Directie ing. J.E.W. Winnubst
Westkanaaldijk 2, 3542 DA Utrecht
• Postbus 1025, 3600 BA Maarssen
• T +31 (0)30 248 69 11
Strukton Worksphere Projecten
Directie A.F. Balm
Westkanaaldijk 2, 3542 DA Utrecht
• Postbus 1025, 3600 BA Maarssen
• T +31 (0)30 248 69 11
• Postbus 56383, 1040 AJ Amsterdam
• T +31 (0)20 606 23 00
Kantonnaleweg 1 (Geb. 40), 3542 DB Utrecht
• Postbus 1819, 3600 BV Maarssen
• T +31 (0)30 273 63 63
Industrieweg Oost 15C, 6662 NE Elst
• Postbus 222, 6600 AE Elst
• T +31 (0)30 273 63 63
Vestigingen bouw
Naritaweg 134, 1043 CA Amsterdam • Postbus 56383, 1040 AJ Amsterdam
• T +31 (0)20 606 23 00
Kantonnaleweg 1 (Geb. 40), 3542 DB Utrecht
• Postbus 1819, 3600 BV Maarssen
• T +31 (0)30 273 63 63
Westkanaaldijk 2, 3542 DA Utrecht
• Postbus 1025, 3600 BA Maarssen
• T +31 (0)30 248 69 11
• Postbus 147, 9350 AC Leek
• T +31 (0)50 366 69 00
Strukton Worksphere Services
Directie ing. J.T. Lemmen
Regio Noord-West en Midden
Directie ing. J. van Leeuwen
Vestigingen installatietechniek
Naritaweg 134, 1043 CA Amsterdam
Regio Noord-Oost
Directie L. Haan
Vestigingen installatietechniek
Lelystraat 2, 9351 VE Leek
Archimedesweg 7, 8912 AK Leeuwarden • Postbus 518, 8901 BH Leeuwarden
• T +31 (0)58 234 32 00
Maagdenburgstraat 26, 7421 ZC Deventer • Postbus 611, 7400 AP Deventer
• T +31 (0)57 068 36 00
Vestigingen bouw
Aarhusweg 4-2, 9723 JJ Groningen
• T +31 (0)50 314 07 20
• Postbus 733, 9700 AS Groningen
Baileystraat 7a, 8013 RV Zwolle
Regio Zuid-West
Directie ir. P.C. Verheul
• T +31 (0)38 700 33 40
Strukton Jaarverslag 2013
Vestiging installatietechniek
Ligusterbaan 2, 2908 LW Capelle a/d IJssel• Postbus 436, 2900 AK Capelle a/d IJssel • T +31 (0)10 258 28 00
Vestiging bouw
Ligusterbaan 2, 2908 LW Capelle a/d IJssel• Postbus 436, 2900 AK Capelle a/d IJssel • T +31 (0)10 258 28 00
Regio Zuid
Directie ing. J.T. Lemmen
Vestigingen installatietechniek
Sciencepark Eindhoven 5206, 5692 EG Son
• Postbus 356, 5600 AJ Eindhoven
• T +31 (0)40 282 56 00
Business Park Stein 107, 6181 MA Elsloo• Postbus 519, 6180 AA Elsloo
• T +31 (0)46 428 84 00
Ceresstraat 1, 4811 CA Breda
• Postbus 9443, 4801 LK Breda
• T +31 (0)76 572 34 00
Vestiging bouw
Van Straten
Hastelweg 218, 5652 CL Eindhoven
• Postbus 8553, 5605 KN Eindhoven
• T +31 (0)40 259 76 59
Strukton Projectontwikkeling
Directie E.A. Hermsen RA
Westkanaaldijk 2, 3542 DA Utrecht
• Postbus 1025, 3600 BA Maarssen
• T +31 (0)30 248 69 11
• Postbus 1025, 3600 BA Maarssen
• T +31 (0)30 248 62 03
PPS Projecten
Directie ir. P.J.A. Peekel
Westkanaaldijk 2, 3542 DA Utrecht
• Postbus 1025, 3600 BA Maarssen
• T +31 (0)30 248 62 03
PPS Assets
Directie ir. E. G. Scholten
Westkanaaldijk 2, 3542 DA Utrecht
• Postbus 1025, 3600 BA Maarssen
• T +31 (0)30 248 62 03
Strukton Integrale Projecten
Strukton Integrale Projecten
Directie E.A. Hermsen RA
Westkanaaldijk 2, 3542 DA Utrecht
Businessunits
Strukton International
Strukton International
Directie ir. J.J. Hegeman (voorzitter), drs. F.M. Bekooij, A.S. Hoekstra en ir. D.K. Schonebaum
Westkanaaldijk 2, 3542 DA Utrecht
• Postbus 1025, 3600 BA Maarssen
• T +31 (0)30 248 69 11
155
156
Verklarende woordenlijst
Afzinktechniek techniek om tunnelelementen op de bodem neer te laten
Alliantiecontract schriftelijk vastgelegde overeenkomst van een samenwerkingsverband waarin
partijen (opdrachtgever opdrachtnemer) participeren op basis van gelijkwaardigheid. Essentieel is dat de partners op gelijke voet samenwerken, teneinde gemeenschappelijke doelen te verwezenlijken en gemeenschappelijk voordeel te behalen.
Winst of verlies wordt gedeeld en risico’s worden gezamenlijk gedragen.
CO2-prestatieladder een instrument om bedrijven die deelnemen aan aanbestedingen te stimuleren tot
CO2-bewust handelen in de eigen bedrijfsvoering en bij de uitvoering van projecten. De CO2-prestatieladder is een instrument van de Stichting Klimaatvriendelijk
Aanbesteden & Ondernemen (SKAO) en wordt ingezet door ProRail, Rijkswaterstaat en steeds meer andere organisaties.
COSO Committee of Sponsoring Organizations of the Treadway Commission
dbfmodesign, build, finance, maintain, operate – contractvorm waarbij de opdracht-
gever het ontwerp, de realisatie, de financiering, het beheer en onderhoud en de
facilitaire dienstverlening van een project langdurig bij een privaat consortium
onderbrengt.
EBIT (bedrijfsresultaat) Earnings Before Interest and Tax (winst voor interest en belastingen)
EBITDA
Earnings Before Interest, Tax, Depreciation and
(operationeel resultaat) Amortisation (winst voor interest, afschrijvingen en belastingen)
ESCo Energy Service Company
EUR Euro
Frequentiecijfer totaal aantal dodelijke en ernstige ongevallen met verzuim > 3 dagen x 1.000.000
totaal aantal gewerkte uren
Geïnvesteerd eigen vermogen vermeerderd met ter beschikking gestelde leningen
en het saldo van banktegoeden/opnames rekening-courant
vermogen Gemiddelde verzuimduur het gemiddeld aantal dagen dat een medewerker verzuimt
naar aanleiding van een ongeval
GRI Global Reporting Initiative.
Dit zijn internationale richtlijnen voor het rapporteren over mvo-aspecten.
IF-index1.000.000 x (aantal verzuimongevallen)
aantal gewerkte uren (gebaseerd op uren eigen medewerkers plus uren inleenkrachten)
Strukton Jaarverslag 2013
IFRSInternational Financial Reporting Standards, de standaard internationale
boekhoudregels voor het opstellen van jaarrekeningen voor alle beursgenoteerde
ondernemingen binnen de Europese Unie.
KAM
Kwaliteit, Arbeidsomstandigheden & Milieu
Kernwaardende drie eigenschappen van de Struktonmentaliteit: inlevend, initiatief, innovatief
Lifecyclegerichte
benadering werkwijze waarbij de gehele levensduur van een gebouw,
installatie of infrawerk in aanmerking wordt genomen
MVO
maatschappelijk verantwoord ondernemen
Ongevallencijfertotaal aantal dodelijke en ernstige ongevallen met verzuim > 3 dagen x 1.000
gemiddeld aantal werknemers
Orderportefeuille verworven maar nog uit te voeren werken
PGO prestatiegericht onderhoud, een moderne contractvorm voor spooronderhoud
PMC product-marktcombinatie
Pps publiek-private samenwerking
Pps-project publiek-private samenwerking waarbij een overheidsinstelling het ontwerp, de
realisatie, de financiering, het beheer en het onderhoud en vaak ook de facilitaire
dienstverlening van een project langdurig bij een privaat consortium onderbrengt.
Rendement op bedrijfsresultaat (EBIT) ten opzichte van het gemiddeld geïnvesteerd vermogen
geïnvesteerd vermogen SPC-management Special Purpose Company, ofwel het management van een pps-project
Veiligheidsladder een certificeerbare norm van ProRail om het veiligheidsbewustzijn en bewust
veilig handelen in bedrijven te meten en continu te verbeteren
Werkkapitaal vlottende activa exclusief vrije liquide middelen
minus niet-rentedragende kortlopende verplichtingen
157
158
Bijlage 1: Totstandkoming van het jaarverslag
In navolging van vorig jaar kiest Strukton in zijn jaarverslag voor een verdere geïntegreerde
verslaglegging volgens de richtlijnen van het Global Reporting Initiative. Verantwoording over
duurzaamheid en maatschappelijk verantwoord ondernemen maakt deel uit van dit jaarverslag.
De geconsolideerde jaarrekening is opgesteld in overeenstemming met de International Financial
Reporting Standards 11 (ifrs), zoals aanvaard binnen de Europese Unie (EU-ifrs).
Voor de niet-financiële indicatoren volgt Strukton de richtlijnen van het Global Reporting Initiative
(GRI). Relevante onderwerpen uit de GRI-richtlijnen worden in dit jaarverslag expliciet benoemd.
Dit jaarverslag is tot stand gekomen op basis van interviews met directieleden, persberichten en
informatie op de websites van Strukton. De financiële gegevens zijn afkomstig uit de bedrijfs­
systemen van de werkmaatschappijen. Ook niet-financiële gegevens als CO2-uitstoot, hoeveelheid
afval, ongevallencijfers en investeringen in opleidingen zijn afkomstig uit de bedrijfssystemen van
de werkmaatschappijen. Het doel van het jaarverslag is verantwoording afleggen over de financiële
en niet-financiële resultaten en de wijze van ondernemen.
Bijlage 2: GRI
Het jaarverslag 2013 is het tweede geïntegreerde jaarverslag van Strukton Groep dat is opgesteld
zowel volgens het IFRS als volgens de richtlijnen van het Global Reporting Initiative (GRI G3.1).
Strukton rapporteert op GRI-level C. Concreet betekent dit dat Strukton informatie verschaft over
ten minste tien GRI-prestatie-indicatoren.
159
160
Volledig
• | Deels
| Niet
- | werkenbijstrukton.nl
Profiel Beschrijving
WWW1 | strukton.nl/duurzaam WWW2
| strukton.nl/over-ons WWW3
Gerapporteerd:2013 2012
Vindplaats
Informatie over profiel
1. Strategie en analyse
1.1
1.2
Verklaring van hoogste leidinggevende van organisatie
Omschrijving van belangrijkste gevolgen, risico’s en kansen
• •
• •
6
24-29, 54-59
2. Organisatieprofiel
2.1
Naam organisatie
2.2
Voornaamste merken, producten en/of diensten
2.3Bedrijfsstructuur, inclusief belangrijkste afdelingen,
werkmaatschappijen, dochtermaatschappijen en joint ventures
2.4
Locatie van hoofdkwartier organisatie
2.5Aantal landen waar organisatie actief is en namen van landen
met belangrijke activiteiten dan wel landen die met name
relevant zijn voor de duurzaamheidsonderwerpen in dit verslag
2.6
Aard van de eigendom en rechtsvorm
2.7Bediende markten (zoals geografische verdeling,
bediende sectoren en soorten klanten/begunstigden)
2.8
Omvang van rapporterende organisatie
2.9Belangrijke wijzigingen tijdens verslagperiode
m.b.t. grootte, structuur of eigendom
2.10 Toegekende prijzen in verslagperiode
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
2
10-12, 16-17
12, 150-155
2
16-17, 33-37, 50-53
150-155
• • 2, 136-140,
• • 8, 10-11, 16-17
• • 4, 5,14-15
32, 40
•
•
126-133
27, 43
• •
3. Randvoorwaarden voor verslag
3.1Verslagperiode (bijv. financieel jaar of kalenderjaar)
voor verstrekte informatie
3.2
Datum (eventuele) laatste verslag
3.3
Verslagcyclus (jaarlijks, tweejaarlijks etc.)
3.4
Contactpunt voor vragen over verslag of inhoud daarvan
3.5
Proces voor afbakening inhoud verslag
3.6Grenzen van verslag (bijv. landen, afdelingen, dochtermaatschappijen, gehuurde faciliteiten, joint ventures, leveranciers).
Gebruik GRI Boundary Protocol als richtsnoer.
3.7Vermeld specifieke beperkingen aan omvang of grenzen van het
verslag (zie volledigheidsbeginsel voor toelichting op ‘omvang’)
3.8Basis voor verslaglegging over joint ventures, dochtermaatschappijen, gehuurde faciliteiten, uitbestede werkzaamheden en overige
bedrijven die aanzienlijke invloed hebben op vergelijkbaarheid van
perioden en/of organisaties
2013
• •
5 april 2013
• •Jaarlijks
• •Corporate
•Communications
•
158
• •
15,
158
• •
15, 158
• •
125-126,
•
• 98-99,158
Strukton Jaarverslag 2013
Volledig
• | Deels
| Niet
- | werkenbijstrukton.nl
Profiel Beschrijving
WWW1 | strukton.nl/duurzaam WWW2
| strukton.nl/over-ons WWW3
Gerapporteerd:2013 2012
3.9Technieken voor meting van gegevens en de grondslagen voor
berekeningen, inclusief onderliggende aannames en technieken
voor schattingen toegepast op de samenstelling van de Indicatoren
en overige informatie in het verslag. Licht eventuele beslissingen om
GRI Indicator Protocols niet toe te passen of er aanzienlijk van af te
wijken, toe.
3.10Toelichting op effect van eventuele aanpassing van informatie verstrekt in eerdere verslagen plus redenen voor aanpassing (bijv. fusies/
acquisities, wijziging referentiejaren/-perioden, aard van activiteiten,
meetmethoden)
3.11Aanzienlijke wijzigingen in het verslag, vergeleken met eerdere
verslagleggingperiodes, m.b.t. omvang, grenzen of meetmethoden
3.12 Tabel met locatie van de diverse standaardinformatie in het verslag
3.13Beleid en praktijk in kader van het bieden van externe zekerheid
over het verslag
Vindplaats
93, 95, 96, 97,
100, 103, 120,
144, 158
• •
• •
• •
• •
15, 158
15, 158
159-164
55, 148-149
4. Bestuur, doelstellingen en verplichtingen
4.1Bestuursstructuur van de organisatie, inclusief commissies onder
het hoogste bestuursorgaan die verantwoordelijk zijn voor specifieke
opdrachten, zoals strategie of toezicht op organisatie
4.2
Geef aan of voorzitter van hoogste bestuursorgaan ook directeur is
4.3Voor organisaties met monistische bestuursstructuur: vermeld aantal
leden van het hoogste bestuursorgaan die onafhankelijk
zijn en/of niet met het dagelijks bestuur belast
4.4Mechanismen voor aandeelhouders en werknemers om aanbevelingen te doen of richting te geven aan hoogste bestuursorgaan
4.5Koppeling tussen vergoeding voor leden van hoogste bestuurs­
orgaan, hoger management en leidinggevenden (inclusief vertrek­
regelingen) en prestaties van organisatie (inclusief op maatschap­
pelijk en milieugebied)
4.6Processen voor hoogste bestuursorgaan ter vermijding van
belangenconflicten
4.8Intern ontwikkelde missie of waarden, gedragscodes en principes
m.b.t. economische, milieu- en maatschappelijke prestaties en de
status van de tenuitvoerlegging ervan
4.9Procedures van het hoogste bestuursorgaan voor het toezicht
opvaststelling en beheer van economische, milieu- en maatschap­
pelijke prestaties, inclusief ter zake doende risico’s en kansen,
en de naleving van internationaal overeengekomen normen,
gedragscodes en principes
4.11Toelichting op of en hoe de organisatie omgaat met de aanpak van
veiligheid of de regels voor preventie
4.12Extern ontwikkelde, door de organisatie onderschreven of ondersteunde, handvesten, principes of initiatieven op economisch,
milieu- en maatschappelijk gebied
• •
13
• •
• •
54-55
13, 54-55
• •
54-55
- -n.v.t.
55, 56-59
• •
24-29,
•
• 6,55,9,57,
59
• •
• •
• •
56-59
4, 6, 9, 26-27, 56
27
161
162
Volledig
• | Deels
| Niet
- | werkenbijstrukton.nl
Profiel Beschrijving
WWW1 | strukton.nl/duurzaam WWW2
| strukton.nl/over-ons WWW3
Gerapporteerd:2013 2012
4.13Lidmaatschap van organisaties (bijv. brancheorganisaties) en/of
nationale/internationale ideële organisaties waarin/-bij/-van/-aan
de organisatie: * een bestuursfunctie heeft; * deel uitmaakt van
projecten of commissies; * substantiële financiering verleent naast
de gewone contributies; of * het lidmaatschap als strategisch
belangrijk beschouwt
4.14 Lijst van door organisatie ingeschakelde stakeholdergroepen
4.15Grondslag voor inventarisatie en selectie van stakeholders die
ingeschakeld worden
• •
• •
• •
Vindplaats
WWW2
WWW2
WWW2
Prestatie-indicatoren
Economisch
Prestaties op economisch gebied
EC1Schepping en distributie van directe economische waarde,
zoals opbrengsten, exploitatiekosten, werknemersvergoedingen,
donaties en andere gemeenschapsinvesteringen, niet-uitgekeerde
winst en betalingen aan kapitaalverstrekkers en overheden
EC3Dekking van verplichtingen uit toegezegd-pensioenregeling
van organisatie
EC4 Aanzienlijke financiële steun van overheid
• •
64-66
108-111
• •
• •Geen
Milieu
Materialen
EN2 Percentage gerecyclede materialen die gebruikt worden
Energie
EN3 Direct energieverbruik per primaire energiebron
EN4 Indirect energieverbruik per primaire energiebron
EN5Bespaarde energie als gevolg van beter milieubeheer en
hogere efficiency
EN6Initiatieven voor producten en diensten die energie-efficiënt zijn
of gebaseerd op hernieuwbare energie en de daaruit voortvloeiende
lagere energiebehoefte
EN7Initiatieven om indirect energieverbruik te verminderen
plus de bereikte resultaten
Emissies, afvalwater en afval
EN16 Totale directe en indirecte emissies van broeikasgassen naar gewicht
EN17Andere ter zake dienende indirecte emissies van broeikasgassen
naar gewicht
EN18Initiatieven om emissies van broeikasgassen te verminderen
en behaalde resultaten
•
•
•
•
•
•
•
•
• •
• •
• •
• •
15, 27
WWW2
WWW2
29
WWW2
WWW2
15
WWW2
WWW2
Strukton Jaarverslag 2013
Volledig
• | Deels
| Niet
- | werkenbijstrukton.nl
WWW1 | strukton.nl/duurzaam WWW2
Profiel Beschrijving
| strukton.nl/over-ons WWW3
Gerapporteerd:2013 2012
EN22 Totale gewicht van afval naar soort en verwijderingsmethode
EN23Totale aantal en volume van aanzienlijk(e) lekkages/
verontreinigingen
Producten en diensten
EN26Initiatieven om milieueffecten van producten en diensten te
verminderen, plus mate van vermindering
EN27Percentage van verkochte producten en verpakking daarvan dat
teruggewonnen wordt, per categorie
Transport
EN29Milieueffecten van betekenis van het vervoer van producten en
anderegoederen en materialen die gebruikt worden voor
bedrijfsactiviteiten, plus vervoer van werknemers
Vindplaats
15,
• •Nul
• •
WWW2
• •
• •
WWW2
Geen verkoop van
verpakte producten
WWW2
15, 32, 40, 46
15, 32, 40, 46
100% (NL)
Maatschappelijk: werkpraktijken en fatsoenlijk en waardig werk
Werkgelegenheid
LA1Totale omvang personeelsbestand naar soort werk,
arbeidsovereenkomst en regio
LA2Totale aantal en percentage van personeelsverloop naar
leeftijdsgroep, geslacht en regio
Relaties tussen werknemers en management
LA4Percentage werknemers gedekt door collectieve
arbeidsovereenkomsten
Gezondheid en veiligheid op het werk
LA7Percentage letsels, beroepsziekten, verloren arbeidsdagen en absenteïsme, plus aantal werkgerelateerde dodelijke ongevallen per regio
LA8Programma’s voor opleiding, onderwijs, counseling, preventie en
risicobeheersing om personeelsleden, hun familie
of gemeenschapsleden te helpen m.b.t. ernstige ziekten
LA9Thema’s m.b.t. veiligheid & gezondheid in formele overeenkomsten
met vakbonden
Onderwijs en opleiding
LA10Gemiddeld aantal opleidingsuren per jaar per werknemer
naar werknemerscategorie
LA11Programma’s voor beheer van vaardigheden en levenslang leren,
voor ondersteuning van de doorgaande inzetbaarheid van
werknemers en voor hulp bij beëindiging loopbaan
LA12Percentage werknemers dat regelmatig beoordeeld wordt
op prestaties en loopbaanontwikkeling
• •
15
WWW1
27
15
• •
WWW1
• •
15
163
164
Volledig
• | Deels
| Niet
- | werkenbijstrukton.nl
WWW1 | strukton.nl/duurzaam WWW2
Profiel Beschrijving
| strukton.nl/over-ons WWW3
Gerapporteerd:2013 2012
Diversiteit en gelijke kansen
LA13Samenstelling van bestuursorganen en uitsplitsing per categorie
van werknemers naar geslacht, leeftijd, lidmaatschap van minderheidsgroep en overige diversiteitsindicatoren
• -
Vindplaats
29
Maatschappelijk: maatschappij
Openbare orde
SO5Standpunten betreffende publiek beleid en deelname aan
ontwikkeling er van, inclusief lobbyen
WWW2
8-9, 24-29
54-55
Maatschappelijk: verantwoordelijkheid voor producten
Gezondheid en veiligheid van klanten
PR1Levenscyclusstadia waarin effecten van producten en diensten op
veiligheid en gezondheid beoordeeld worden om verbeteringen aan
te brengen en percentage belangrijke categorieën producten
en diensten dat aan deze procedures is onderworpen
Publicitaire mededelingen
PR6Programma’s voor naleving van wetgeving, normen en vrijwillige
codes m.b.t. publicitaire mededelingen, inclusief reclame,
verkoopbevordering en sponsoring
Strukton Jaarverslag 2013
165
166
Colofon
Strukton Groep nv
Coördinatie en eindredactie
Corporate Communications
Tekst
Suus van Geffen
InfographicUnger-Kisman
Ontwerp en vormgevingAC+M
Drukwerk
Digital 4
FotografieImre Csany, Hein van den Heuvel, Jildiz Kaptein, Maarten Noordijk,
Studio Prins, Ryno Quantz, Tjitske Sluis, Ronald Tilleman,
Erik van ’t Woud
Strukton Jaarverslag 2013
167
168

Ik ben Erwin Landkroon, ben 37 jaar oud, getrouwd en vader van

Gezond en fris in ieder lokaal!

bonden niet te spreken over houding werkgevers

Van zand tot 25 jaar exploitatie

HTM Erkenningen per categorie

Lees meer

co2 emissie reductieprogramma 2014-2015-v2.0

Stijging netto omzet, netto verlies als gevolg van

Stoute kinder fuif - Gezinsbond bottelare

Tarieven Koude Warmte Opslag Veld F