Presentatie - Stad Antwerpen Jongeren

SPEELNATUUR IN DE
PUBLIEKE RUIMTE
Nikè Verfaille
Workshop 15 mei 2014
OVERZICHT
•voorstellingsronde
•Enkele vaststellingen?
•Wat is speelnatuur?
•Speelnatuur is geen eiland.
•Patterns van Christophe
p Alexander
•Even oefenen?
ALERT ECO
Workshop 15 mei 2014
OVERZICHT
•voorstellingsronde
•Enkele vaststellingen?
g
•Wat is speelnatuur?
•Speelnatuur is geen eiland.
•Patterns van Christophe Alexander
•Even oefenen?
ALERT ECO
Workshop 15 mei 2014
OVERZICHT
•voorstellingsronde
•Enkele vaststellingen
g
•Wat is speelnatuur?
•Speelnatuur is geen eiland.
•Patterns van Christophe Alexander
•Even oefenen?
ALERT ECO
Workshop 15 mei 2014
Enkele vaststellingen
• grote consensus over belang van buitenspelen
• aantall b
buitenspelende
i
l d ki
kinderen
d
iis iin 2
25 jjaar gehalveerd
h l
d
1. Kinderen spelen vooral buiten in de eigen tuin
2. Dan volgt het spelen op straat/stoep >33%
3 Dan
3.
D volgt
l t fformele
l speelplekken
l l kk ((strategisch
t t i h gelegen)
l
) >20%
4. Het minste in de groene ruimte (weide , bos) >14%
•
Creatieve spelvormen (fantasiespel
(fantasiespel, bouwen
bouwen, ontdekken) zijn in 25 jaar
gehalveerd
ALERT ECO
Workshop 15 mei 2014
Enkele vaststellingen
• grote consensus over belang van buitenspelen
• aantal buitenspelende kinderen is in 25 jaar gehalveerd
1 Kinderen spelen vooral buiten in de eigen tuin
1.
2. Dan volgt het spelen op straat/stoep >33%
3. Dan volgt formele speelplekken (strategisch gelegen) >20%
4 Het minste in de groene ruimte (weide , bos) >14%
4.
•
Creatieve spelvormen
(fantasiespel, bouwen, ontdekken)
zijn in 25 jaar gehalveerd
ALERT ECO
Workshop 15 mei 2014
Enkele vaststellingen
• Kinderen moeten
weerbaar zijn
• Een
E ki
kind
d groeit
it op mett
blutsen builen
• Kinderen spelen
zelfstandig buiten zonder
veel
ee co
controle
o e van
a oude
ouders
s
• Kinderen zijn kwetsbaar
• Risico’s moeten geweerd,
kinderen moeten
beschermd/gecontroleerd
• Kinderen hebben een
druk en georganiseerd
vrijetijdsprogramma
25jaar
kentering
Workshop 15 mei 2014
OVERZICHT
•voorstellingsronde
•Enkele vaststellingen
g
•Wat is speelnatuur?
•Speelnatuur is geen eiland.
•Patterns van Christophe Alexander
•Even oefenen?
ALERT ECO
Workshop 15 mei 2014
OVERZICHT
Speelnatuur
Ieder stukje groen waar gespeeld mag worden en dat …
•ruimte schept voor avontuurlijk spel,
•natuurrijk is,
•aanzett tot
t t vrijij spel,
l
•kinderen de kans geeft om de ruimte mee vorm te geven
•gebruik maakt van bouwstenen zoals reliëf, inheems groen, zand& water,
wilgenhutten boomstammen
wilgenhutten,
boomstammen, los materiaal
materiaal,…
Al dan niet aangevuld met speeltoestellen….
ALERT ECO
Workshop 15 mei 2014
OVERZICHT
•voorstellingsronde
•Enkele vaststellingen
g
•Wat is speelnatuur?
•Speelnatuur is geen eiland.
•Patterns van Christophe Alexander
•Even oefenen?
ALERT ECO
Workshop 15 mei 2014
OVERZICHT
Speelnatuur is geen eiland.
Integrale visie
Speelnatuur is onderdeel van een speelweefsel
Naast spelprikkels en speelplekken zijn er ook verbindingen/routes
ALERT ECO
Workshop 15 mei 2014
OVERZICHT
•voorstellingsronde
•Enkele vaststellingen
g
•Wat is speelnatuur?
•Speelnatuur is geen eiland.
•Patterns van Christophe Alexander
•Even oefenen?
ALERT ECO
Workshop 15 mei 2014
Patterns van Christopher Alexander *
•
•
•
1.
2.
3
3.
4.
5.
Maken van speelnatuur is maatwerk gebaseerd op
randvoorwaarden zoals de ruimte zelf, sociale aspecten, behoeften
en wensen.
Alexander heeft patterns ontwikkeld die helpen om de
behoeften/wensen inzichtelijk en bespreekbaar te maken en een
duurzame oplossing te formuleren
Elke pattern heeft telkens dezelfde onderdelen
Tekening/afbeelding
Inleiding
Probleemstelling
Oplossing
Verbinding
g met andere p
patterns
*Cfr. Speelnatuur in de stad. Sigrun Lobst e.a.
*Cfr.
Cfr. A Pattern Language . Christopher Alexander
Workshop 15 mei 2014
SPEELNATUUR > Pattern boom *
Procesmatige ruimtelijke
pedagogisch
participatie
integrale
g
aanpak
p
transparantie
continuïteit
communicatie
interactie
verantwoordelijk
heid
samenhang
g
structuur
betrokkenheid
Herkenbaarheid
Toegankelijkheid
g
j
Uitdaging
Geborgenheid
Afwisseling
Ontmoeting
Creativiteit uiten
Constructief zijn
Prikkeling
g zintuigen
g
Bewegen/stoeien
Uitrusten
Zingeving
Omgeving
beïnvloeden
Actie/reactie
Grenzen verleggen
Verantwoordelijkheid
Motoriek
variatie
samenhang
g
structuur
zonering
verwevenheid
indirect
overzicht
verbindend
element
multifunctioneel
Ecologisch
Gradiënten
Raakvlakken
Kringloop
Hergebruik
Inheems
Samenhang
Structuur
Variatie
Dynamiek
y
Natuur nabij
*Cfr. Speelnatuur in de stad. Sigrun Lobst e.a.
ALERT ECO
Workshop 15 mei 2014
Beheer
Bereikbaarheid
Beheersbaarheid
Inzichtelijkheid
Dynamiek
Spontaniteit
toelaten
Balans tussen
uitdaging/veiligh
eid
Aandacht geven
betaalbaar
Participatiefeest
Info ergadering
Infovergadering
Brainstorm
Inspraak
Maquettebouw
q
Enquête
Persconferentie
Buurtfeest
Eerste
spadesteek
Begroting
Rojectplan
j p
Afscherming
Toegang
Ontsluiting
Afscheiding
Poorten
Reliëf
Verzamelplaatsen
Zitplaatsen
Afwatering
Infrastructuur
Zichtlijnen
Open-gesloten
p g
Hoog-laag
Licht-donker
Water
Aarde
Vuur
Lucht
Herrie&rust
Samen& alleen
Verbergen& je
laten zien
Boven&beneden
Bespeelbaar groen
Plukbaar groen
Eetbaar g
groen
Buitenkeuken
Zelf tuinieren
Levende bouwsels
Zelfbouwplaatsen
Losse materialen
Schuilplaatsen
Uitkijkpost
j p
Vaartuigen
Ooghoogte
kinderen
belevingswereld
Workshop 15 mei 2014
Brandnetelbos
Moerasje
Winterverblijf
Kinderluw
gebieden
g
Waardplanten
Voedselplanten
Broedplaatsen
Levende muren
Gradiënt
Maaien
Onkr id
Onkruid
Gevaarlijke
planten
Erosie
Sluippaadjes
Oevers
Uitdunnen
Dood hout
Slijtage
Kale plekken
Ongedierte
g
Materiaalopslag
Afvalopslag
zwerfvuil
Insectenhotel, klimboom,,
Insectenhotel
klimboom leemoven,
leemoven zandkuil,
zandkuil
zwerfkeien, vogelbosje, moestuin, takkenbank,
zitkuil
zitkuil,
grashelling
grashelling,
takkenril
takkenril,
wilgenhut
wilgenhut,
zwengelpomp, moerasje, buitenwerkplaats,
totempaal holle boom,
totempaal,
boom stapelmuur,Vlottenvijver,
stapelmuur Vlottenvijver
composthoop,kiezelbeek,snoeptuin, appelboom,
bloemenweide kabouterpad,….
bloemenweide,
kabouterpad
Workshop 15 mei 2014
OVERZICHT
•voorstellingsronde
•Enkele vaststellingen
•Wat is speelnatuur?
•Speelnatuur
S
l t
is
i geen eiland.
il d
•Patterns van Christophe Alexander
•Even oefenen?
ALERT ECO
Workshop 15 mei 2014
Een voorbeeld :
Pattern ACTIE& REACTIE
1. Inleiding
g
2. Probleem
3. Oplossing
4. Verbinding met andere patronen
Workshop 15 mei 2014
Een voorbeeld :
Pattern ACTIE& REACTIE
1. Inleiding
g
Workshop 15 mei 2014
Een voorbeeld :
Pattern ACTIE& REACTIE
1. Inleiding
g
-Kinderen willen graag het resultaat van hun acties waarnemen.
-Belangrijk dat zij zelf iets kunnen in gang zetten
-Zo ontwikkelen ze een positief zelfbeeld en vertrouwen in zichzelf
Workshop 15 mei 2014
Een voorbeeld :
Pattern ACTIE& REACTIE
2. Probleem
-kinderen moeten actief hun omgeving beïnvloeden
-beheerders vinden dit vaak ongewenst, het is verboden of wordt
zelfs bestraft.
-in publieke ruimte is vaak ingericht met het doel ongewenst gedrag
te vermijden
-ontwerpers gaan uit van een vast eindbeeld
-dergelijke statische ontwerpen zijn voor kinderen snel saai
-kinderen maken zich vuil, iets waar makkelijk kritiek op komt
-actie en /of reactie kan gevaarlijk zijn
-er zijn
ij onvoldoende
ld
d off geen llosse materialen
t i l
-wijzigen wordt verstaan als vernielen
-hoe kan je dit sturen?
Workshop 15 mei 2014
Een voorbeeld :
Pattern ACTIE& REACTIE
3. Oplossing ?
Workshop 15 mei 2014
Een voorbeeld :
Pattern ACTIE& REACTIE
2. Probleem
-kinderen moeten actief hun omgeving beïnvloeden
-beheerders vinden dit vaak ongewenst, het is verboden of wordt
zelfs bestraft.
-in publieke ruimte is vaak ingericht met het doel ongewenst gedrag
te vermijden
-ontwerpers gaan uit van een vast eindbeeld
-dergelijke statische ontwerpen zijn voor kinderen snel saai
-kinderen maken zich vuil, iets waar makkelijk kritiek op komt
-actie en /of reactie kan gevaarlijk zijn
-er zijn
ij onvoldoende
ld
d off geen llosse materialen
t i l
-wijzigen wordt verstaan als vernielen
-hoe kan je dit sturen?
Workshop 15 mei 2014
Een voorbeeld :
Pattern ACTIE& REACTIE
3. Oplossing
-los materiaal aanbieden voor het spel (hutten, dammetjes,…)
-spelprikkels zo ontwikkelen dat kinderen verandering kunnen teweeg brengen
-met opzet dit soort prikkels voorzien in speelnatuur (SN)
( )
-bij de inrichting rekening houden met die veranderbaarheid
-binnen SN voldoende ruimte voorzien voor deze pattern
-zand in combinatie met water aanbieden
-planten voorzien die telkens voor nieuw spelmateriaal zorgen (denappels,
hazelnootje, klitbolletjes, fruit,kastanjes,…)
-voorzie een ‘rommelhoek’ in een rustige zone, uit zicht van het brede publiek
-door
d
schaal
h l en vormgeving
i evenwicht
i ht zoeken
k ttussen uitdaging
itd i en veiligheid
ili h id
-in het beheer rekening houden met dit soort ‘rommel-spel’
-deze pattern ook opnemen in je pedagogisch beleid
Workshop 15 mei 2014
Een voorbeeld :
Pattern ACTIE& REACTIE
4. Verbinding
g met andere patronen
p
-speeltoestellen
risico s /veiligheid
-risico’s
-water
-zandwerkplaats
-beheer
beheer
Workshop 15 mei 2014
Pattern ZAND
1 Inleiding
1.
2. Probleem
3. Oplossing
4. Verbinding
g met andere patronen
p
Workshop 15 mei 2014
Pattern BEHEER
1 Inleiding
1.
2. Probleem
3. Oplossing
4. Verbinding
g met andere patronen
p
Workshop 15 mei 2014
Pattern STRUIKEN
1. Inleiding
2. Probleem
3 Oplossing
3.
O l
i
4. Verbinding met andere patronen
Workshop 15 mei 2014
ALERT ECO
Nikè Verfaille
Zinniastraat 39
9000 Gent
G
www.alerteco.be
[email protected]
.ve
e@ e eco.be
09 226 62 87
Workshop 15 mei 2014
Dank u voor uw aandacht
en medewerking.
Workshop 15 mei 2014