Lichter en sterker dan staal

Lichter en sterker
dan staal
223,3
5,5
auto blijft wel op de weg. Vergeet
niet dat een Golf in de jaren zeventig pakweg 750 kilo woog. Nu
is dat 1.400 kilo. De huidige auto,
ook die met koolstofcomposiet,
is veel zwaarder dan vroeger. ’t
Worden echt geen pluisjes.”
De grote vraag op de automarkt
is nu of de consument bereid is
meer te betalen voor zijn lichtere
auto. Want composieten zijn
duurder dan staal en aluminum.
Daar staat tegenover dat de auto
langer meegaat, omdat composieten niet roesten en er minder
getankt hoeft te worden. Meurs:
„Als er meer composietauto’s
worden gemaakt, gaan de materiaalkosten vanzelf omlaag.”
kunt niet eindeloos bermpaaltjes
en parkbankjes uit gerecycled
materiaal blijven maken.”
Overigens zal er nooit een auto
op de markt komen die volledig
uit composieten is opgebouwd,
vermoedt TenCate, omdat de
kreukelzone niet van zulk stijf
materiaal kan worden gemaakt.
De toekomst is veelbelovend,
volgens TenCate: de schatting is
dat de automarkt na 2020 meer
composieten afneemt dan de
luchtvaart. En dat is al een lucratieve markt voor TenCate, omdat
het bedrijf steeds meer composietmaterialen levert voor onder
andere de A350 en A380 van Airbus en de Dreamliner van Boeing. Meurs: ,,We leveren onder
meer de luchtinlaat voor de motoren, interieuronderdelen en
vleugeldelen.” Spaan: Omzetcijfers kunnen we niet geven, maar
de luchtvaart levert een belangrijke bijdrage aan onze groei.”
Met het Duitse chemieconcern
BASF, dat al veel plastics levert
aan de autoindustrie, is TenCate
bezig met de verdere ontwikkeling van composietonderdelen
voor auto’s. ,,Dat vergt tijd”, aldus Spaan, want de hele industrie moet zich aanpassen aan
het nieuwe materiaal. Daarom
zal het zeker nog vijf jaar duren
voordat de consument het heel
normaal vindt om in een veel
lichtere auto te rijden. Maar zeker is dat er een enorme markt
zal ontstaan.”
miljoen euro zette TenCate om
in het eerste kwartaal van dit
jaar. In het eerste kwartaal 2013
bedroeg de omzet 241,2 miljoen.
miljoen euro winst (voor aftrek
van rente, belasting en aflossing) boekte TenCate in het
eerste kwartaal. Begin 2013:
12,8 miljoen.
4.256
werknemers telde TenCate
begin dit jaar, van wie 774 in
Nederland. Een jaar eerder ging
het om 4.454 respectievelijk 795
werknemers.
Reportage TenCate
FOTO ALFA ROMEO
TenCate presenteerde gisteren tegenvallende
kwartaalcijfers. Maar het concern heeft hoge
verwachtingen van zijn composieten met
koolstofvezels voor de auto-industrie.
Door Friederike de R aat
p de plek in Nijverdal waar ooit
de zijdeweverij
van textielfabrikant TenCate
stond, staan nog
steeds weefmachines. Alleen rollen er geen stoffen meer uit voor
bruidsjurken, maar koolstofweefsels voor composieten (kunststoffen die bestaan uit verschillende
componenten) voor vliegtuigen:
het basismateriaal waarvan onderdelen voor vliegtuigramen en
vleugels worden gemaakt.
„Koolstofvezels hebben dezelfde fijnheid als zijde”, vertelt
Frank Meurs, directeur van de
Europese tak van TenCate Advanced Composites tijdens een
rondleiding door de fabriekshal.
„In de loop der jaren zijn die
weefmachines nauwelijks veranderd.”
TenCate zelf is de afgelopen
decennia wel ingrijpend veranderd: in plaats van textiel voor de
consument maakt het Overijsselse bedrijf nu ‘technisch textiel’,
zoals kunstgras, textiel ter bescherming van dijken en beschermende weefsels voor militairen.
Sinds kort levert TenCate ook
aan de auto-industrie: het maakt
composieten met koolstofvezels
voor autofabrikant Adler in Italië, de toeleverancier die de monocoque van de Alfa Romeo 4C
O
maakt, het compartiment waar
de passagiers in zitten. „Tot nu
toe werden koolstofvezelcomposieten vooral toegepast in Formule I-racewagens en heel dure
sportwagens”, legt Frank Spaan,
directeur business development
van TenCate, uit. „Het is nu voor
het eerst dat een ‘normale’ auto
wordt uitgerust met composietmateriaal.” Alfa Romeo heeft de
eerste oplage van 3.000 stuks al
verkocht, de levertijd voor de
sportauto is wegens succes in-
middels opgelopen tot een jaar.
Hét grote voordeel van de toepassing van composieten in auto’s is, volgens Meurs, dat de auto
veel lichter is dan voertuigen van
staal en aluminium. Weegt de Alfa Romeo Giulietta, die sinds
2010 wordt geproduceerd, zo’n
1.350 kilo, de 4C weegt nog maar
895 kilo (waarvan 52 kilo voor
het passagierscompartiment). En
dat scheelt CO2-uitstoot.
Spaan: „Auto’s zijn sinds midden jaren negentig steeds zwaar-
der geworden door alle elektronica, veiligheidseisen en accessoires. Denk aan airco, antiblokkeerremsysteem en stoelverstelling. Vroeger zette je je stoel met
de hand naar voren, nu zit er een
motortje in je stoel. In een dure
auto zitten tientallen elektromotoren. En een zwaardere auto
verbruikt meer brandstof, omdat
je al dat gewicht vooruit moet
krijgen.”
Bovendien maakt koolstofvezel het chassis ‘stijver’, waardoor
Omzet en winst van TenCate de afgelopen tien jaar
Omzet TenCate, in miljoenen euro’s
Neowinst, in miljoenen euro’s
1.200
120
Overig
1.000
800
100
80
Geavanceerde
textiele weefsels
en composieten 60
600
400
40
Syntetische
weefsels en
kunstgras
200
0
20
0
’04 ’05 ’06 ’07 ’08 ’09 ’10 ’11 ’12 ’13
’04 ’05 ’06 ’07 ’08 ’09 ’10 ’11 ’12 ’13
NRC 290414 / RL / Bron: TenCate
er minder versteviging in de auto
hoeft te worden aangebracht.
Ook dat scheelt gewicht. Voor Alfa Romeo heeft de lichtere auto
nóg een voordeel: het rijdt zo
‘sportief ’ – geen onbelangrijk argument in de marketing van auto’s.
Hoe kan het dat TenCate al decennialang toeleverancier is van
de lucht- en ruimtevaartindustrie, maar geen materiaal voor de
veel grotere automarkt leverde?
Spaan: „We hadden wel technisch
textiel voor auto’s kunnen leveren, zoals stoelbekleding en bekleding voor de kofferbak, maar
dat was te gewoon voor TenCate,
niet hoogwaardig genoeg. Dus
daar zijn we nooit aan begonnen.”
Het waren nieuwe emissienormen van de overheid die de autoindustrie interessant maakte
voor TenCate: omdat de gemiddelde auto in 2020 niet meer dan
90 gram CO2 per kilometer mag
uitstoten, moeten er dus lichtere
auto’s worden geproduceerd.
Spaan: „De automobilist is echt
niet bereid om af te zien van allerlei accessoires in zijn auto. Dus de
enige manier om auto’s minder
zwaar te maken is lichter materiaal te gebruiken. En TenCate heeft
die materialen in huis, daarom
zijn we de automarkt opgegaan.”
Maar waait zo’n lichte auto niet
de sloot in bij een beetje storm?
„Nee, door alle techniek is de moderne auto bijvoorbeeld veel
minder gevoelig voor zijwind. Die
Nadelen
Er zijn ook een paar nadelen aan
de koolstofvezelauto: de vraag is
hoe je zo’n auto uitdeukt na een
botsing. Het materiaal is namelijk
veel stijver dan staal en aluminium. En ook het hergebruik van
de auto is nog een punt.
Spaan: „De auto-industrie is nu
heel ver in het recyclen van afgedankte auto’s. Ze kunnen ze omsmelten en er nieuwe materialen
van maken bijvoorbeeld. Met
composieten is men nog niet zo
ver. Je kunt ze wel recyclen, maar
er is nog te weinig t<oepassing
voor.”
En dat is wel belangrijk als er
in de toekomst grote hoeveelheden auto’s van composietmateriaal op de weg komen. Spaan: „Je
COMPOSIETEN
Innovatie in luchtvaart
TenCate doet mee aan een onderzoeksprogramma met
vliegtuigfabrikant Airbus. Daarin wordt bekeken hoe thermoplastische composieten kunnen
worden toegepast in vliegtuigen.
Acht andere Nederlandse bedrijven en instellingen, waaronder
Stork Fokker AESP, Technische
Universiteit Delft en Universiteit
Twente, doen ook mee. Economische Zaken steunt het project.
Thermoplastische composieten zijn 15 procent lichter dan
traditionele vliegtuigmaterialen. Hierdoor is minder brandstof
nodig, waardoor actieradius
en/of laadvermogen toenemen.
Dinsda
Restaurant Café
Rokin 65
Amsterdam
(vlakbij de Dam)
T 020 755 35 53
NRC
Kunste
uitgang
11.00 u
Meer in

Download Report