5a. Fijn stof in detail - Provincie West

Regionaal overleg Milieu
27 maart 2014
Luchtkwaliteit in
(West-)Vlaanderen
Harelbeke - Jabbeke
27 maart 2014
Overzicht
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
Waarom luchtmetingen?
Welke stoffen meet de VMM?
Toetsing aan regelgeving
Evolutie polluenten
Polluenten in detail (fijn stof, NO2, dioxines)
CAMP-programma
Geoloket
Besluit
2
Vlaamse Milieumaatschappij (VMM) – Afdeling Lucht, Milieu en Communicatie
Dienst Lucht – Kronenburgstraat 45/3
2000 Antwerpen, info: www.vmm.be
Regionaal overleg Milieu
27 maart 2014
1. Waarom luchtmetingen ?
• Rapportering algemene
luchtkwaliteit/luchtverontreiniging
Toetsen aan regelgeving
• Informeren bevolking (o.a. smogalarm)
• Bronnen en vervuilers identificeren
• Beleid:
Effectiviteit genomen maatregelen
Beleid bijsturen
3
2. Welke stoffen meet de VMM?
Polluent
PM10
PM2,5
NO/NO2
Europese
Richtlijn 2008/50/EG
O3
SO2
CO
VOC (o.a. benzeen)
Zware metalen in PM10-fractie (o.a. Pb, As, Cd, Ni)
PAK (o.a. benzo(a)pyreen)
Kwik
Europese
Richtlijn 2004/107/EG
VLAREM II
Zware metalen in neervallend stof (o.a. Pb, Cd)
Zwarte koolstof
Dioxines en PCB’s
Verzuring
Meteo
4
Vlaamse Milieumaatschappij (VMM) – Afdeling Lucht, Milieu en Communicatie
Dienst Lucht – Kronenburgstraat 45/3
2000 Antwerpen, info: www.vmm.be
Regionaal overleg Milieu
27 maart 2014
3. Toetsing 2012 aan regelgeving
Europese richtlijnen
2008/50/EG - grenswaarde
geldig
uur
SO2
ja
V
NO2
ja
2015
ja
V
PM10
PM2,5
Gemiddelde op basis van
8-uur
dag
jaar
V
O
2015
ja
ja
ja
CO
Pb
benzeen
V
V
V
V
uur
ja
langetermijn
8-uur
dag
jaar
V
O
2004/107/EG - streefwaarde
As
Cd
Ni
B(a)P
V
V
O
V
V
2008/50/EG - streefwaarde
O3
alarmdrempel
uur
ja
ja
ja
ja
8-uur
alarmdrempel
O
dag
jaar
alarmdrempel
O
O
V
V
5
3. Toetsing 2012 aan
WGO-richtlijnen
uur
Gemiddelde op basis van
8-uur
dag
SO2
NO2
O (18/34)
O (5/60)
O (4/60)
PM10
PM2,5
CO
O3
jaar
O (35/35)
O (35/35)
O (12/12)
O (12/12)
V
O (19/19)
Pb
V
Cd
O (3/16)
Hg
V
Mn
V
6
Vlaamse Milieumaatschappij (VMM) – Afdeling Lucht, Milieu en Communicatie
Dienst Lucht – Kronenburgstraat 45/3
2000 Antwerpen, info: www.vmm.be
Regionaal overleg Milieu
27 maart 2014
4. Evolutie polluenten
gasvormige polluenten
7
4. Evolutie polluenten
deeltjesvormige polluenten
8
Vlaamse Milieumaatschappij (VMM) – Afdeling Lucht, Milieu en Communicatie
Dienst Lucht – Kronenburgstraat 45/3
2000 Antwerpen, info: www.vmm.be
Regionaal overleg Milieu
27 maart 2014
5a. Fijn stof in detail
9
5a. Fijn stof in detail
Grootteverdeling
Diameter
stofdeeltjes
10 µm
PM10
PM2.5
2,5 µm
0,1 µm
Ultra fine particles
= UFP
10
Vlaamse Milieumaatschappij (VMM) – Afdeling Lucht, Milieu en Communicatie
Dienst Lucht – Kronenburgstraat 45/3
2000 Antwerpen, info: www.vmm.be
Regionaal overleg Milieu
27 maart 2014
5a. Fijn stof in detail
Emissies PM10 - 2011
off-road; 1%
energie; 1%
handel en diensten;
0%
uitlaat; 16%
bevolking; 10%
land- en tuinbouw;
21%
niet-uitlaat; 11%
resuspensie; 17%
industrie; 23%
11
Uit rapport: Jaarverslag Lozingen in de lucht, 2000-2011 (VMM, december 2012)
5a. Fijn stof in detail
Interpolatiekaart - jaargemiddelde PM10
12
Vlaamse Milieumaatschappij (VMM) – Afdeling Lucht, Milieu en Communicatie
Dienst Lucht – Kronenburgstraat 45/3
2000 Antwerpen, info: www.vmm.be
Regionaal overleg Milieu
27 maart 2014
5a. Fijn stof in detail
PM10: Toetsing jaargrenswaarde
60
Vlaanderen – achtergrond
50
PM10 (µg/m³)
40
30
20
10
0
2003
2004
2005
2006
2007
2008
Houtem
2009
2010
2011
2012
Vlaanderen
 Dalende trend voor PM10-stof in Vlaanderen
13
5a. Fijn stof in detail
PM10: Toetsing jaargrenswaarde
60
Meetstations West-Vlaanderen
50
PM10 (µg/m³)
40
30
20
10
0
2003
2004
2005
2006
2007
2008
2009
2010
2011
Roeselare-Haven
Roeselare-stad
Oostrozebeke
Zwevegem
Menen
Moerkerke
Houtem
Vlaanderen
2012
 Dalende trend voor PM10-stof in West-Vlaanderen
14
Vlaamse Milieumaatschappij (VMM) – Afdeling Lucht, Milieu en Communicatie
Dienst Lucht – Kronenburgstraat 45/3
2000 Antwerpen, info: www.vmm.be
Regionaal overleg Milieu
27 maart 2014
5a. Fijn stof in detail
PM10: Toetsing daggrenswaarde
15
NIEUW 5a. Fijn stof in detail
PM10: Toetsing daggrenswaarde
aantal dagen met PM10-concentratie > 50 µg/m³
140
120
100
80
60
40
20
0
2003
2004
2005
Roeselare-Haven
2006
2007
Roeselare-stad
2008
2009
2010
Oostrozebeke
2011
2012
Houtem
16
Vlaamse Milieumaatschappij (VMM) – Afdeling Lucht, Milieu en Communicatie
Dienst Lucht – Kronenburgstraat 45/3
2000 Antwerpen, info: www.vmm.be
Regionaal overleg Milieu
27 maart 2014
5a. Fijn stof in detail
PM10: Toetsing daggrenswaarde
aantal dagen met PM10-concentratie > 50 µg/m³
140
Meetstations regio Zwevegem – Moerkerke – Menen
120
100
80
60
40
20
0
2003
2004
Zwevegem
2005
2006
2007
Moerkerke
2008
2009
Menen
2010
2011
2012
Houtem
17
5a. Fijn stof in detail
Nieuw meetstation in Harelbeke
• 1/2/2014 – (31/10/14):
start metingen PM10
PM2,5
zwarte koolstof
• Reden: stofhinder in woonwijk in Stasegem
• Waar: terreinen De Watergroep,
Beneluxlaan 100, Harelbeke
18
Vlaamse Milieumaatschappij (VMM) – Afdeling Lucht, Milieu en Communicatie
Dienst Lucht – Kronenburgstraat 45/3
2000 Antwerpen, info: www.vmm.be
Regionaal overleg Milieu
27 maart 2014
5b. NO2 in detail
19
5b. NO2 in detail
Gezondheidseffecten
• Stikstofoxiden = NO + NO2
• NO wordt uitgestoten bij
verbrandingsprocessen, is niet toxisch
• NO2 wordt gevormd uit NO, is bij hoge
concentraties wel irriterend voor longen,
vermindert de weerstand voor griep
• Naast gezondheid, ook rol in verzuring en
fotochemische smogvorming
20
Vlaamse Milieumaatschappij (VMM) – Afdeling Lucht, Milieu en Communicatie
Dienst Lucht – Kronenburgstraat 45/3
2000 Antwerpen, info: www.vmm.be
Regionaal overleg Milieu
27 maart 2014
5b. NO2 in detail
Emissies NO2 - 2011
gebouwverwarming;
5%
off-road; 2%
land- en tuinbouw;
11%
WKK industrie; 1%
electriciteitcentrales
4%
raffinaderijen; 2%
verkeer; 61%
industrie; 15%
21
5b. NO2 in detail
NO2-jaargemiddelde concentraties in 2012
•Problemen bij
verkeersintensieve
locaties
•Uitstel GW voor
Antwerpse haven
Antwerpse
agglomeratie
(tot 2015)
22
Vlaamse Milieumaatschappij (VMM) – Afdeling Lucht, Milieu en Communicatie
Dienst Lucht – Kronenburgstraat 45/3
2000 Antwerpen, info: www.vmm.be
Regionaal overleg Milieu
27 maart 2014
5b. NO2 in detail
Aantal meetstations > NO2 jaarGW
1981-2012
23
Uitstel tot 2015
5b. NO2 in detail
60
50
+14,1
+19,5
+18,1
+9,2
40
+12,9
+6,9
+6,1
30
20
+0,4
10
achtergrond
invalsweg
Oostende
Brugge
Gent
Antwerpen
Oostende
Brugge
Gent
Antwerpen
Oostende
Brugge
Gent
0
Antwerpen
jaargemiddelde NO 2 (µg/m 3)
Life+ ATMOSYS 2011-2012 :
NO2-stedencampagne
street canyon
24
Uit Rapport: Life+ Atmosys NO2-stedencampagne, VMM, mei 2013
Vlaamse Milieumaatschappij (VMM) – Afdeling Lucht, Milieu en Communicatie
Dienst Lucht – Kronenburgstraat 45/3
2000 Antwerpen, info: www.vmm.be
Regionaal overleg Milieu
27 maart 2014
5c. Dioxines en PCB’s in detail
25
5c. Depositie van dioxines en PCB’s
Drempelwaarden
• Opname dioxines en PCB’s vooral via voeding
• Vermijden dat dioxines en PCB’s voorkomen
in
landbouwgebieden en woonzones
• Geen wettelijke normen voor depositie
 VMM gebruikt drempelwaarden om te oordelen
welke regio’s aandacht verdienen
• In Vlaanderen: vooral probleem nabij bedrijven die
metaalschroot verwerken. Soms ook hogere waarden
nabij ferro of spaanderplaatbedrijven
26
Vlaamse Milieumaatschappij (VMM) – Afdeling Lucht, Milieu en Communicatie
Dienst Lucht – Kronenburgstraat 45/3
2000 Antwerpen, info: www.vmm.be
Regionaal overleg Milieu
27 maart 2014
5c. Dioxines en PCB’s in detail
Toetsing maandgemiddelde deposities
#1325
400
agrarisch gebied
woongebied
industriegebied
natuur
300
200
100
02-03/12
03-04/13
08-09/12
08-09/13
11-12/12
11-12/13
Mol
ZelzateWB04
Laakdal
Menen08
Gent
09-10/12
09-10/13
Gistel02
Genk18
Kallo
Deerlijk01
Zelzate
Willebroek
Menen1
27
07-08/12
07-08/13
04-06/12
05-07/13
Oostrozebeke
Genk
Gistel
Beerse
Borgerhout
Wielsbeke5
Wielsbeke2
Wielsbeke1
Stabroek
01-02/12
02-03/13
Wielsbeke OB02
Deerlijk2
0
Meerhout
Som dioxines en dioxineachtige PCB's (pg TEQ/(m².dag))
500
01-02/13
12-01/14
5c. Dioxines en PCB’s in detail
Toetsing jaargemiddelde deposities
2012
2013
PCB
PCB
dioxines
dioxines
Dioxines + PCB's (pg.TEQ/(m².dag))
100
80
agrarisch gebied
woongebied
60
40
Jaargemiddelde drempelwaarde
Willebroek
Borgerhout
ZelzateR750
Gistel04
Oostrozebeke
28
Genk29
Beerse
Wielsbeke05
Wielsbeke02
Wielsbeke01
Stabroek
Wielsbeke OB02
Meerhout
Deerlijk02
0
Menen01
20
Vlaamse Milieumaatschappij (VMM) – Afdeling Lucht, Milieu en Communicatie
Dienst Lucht – Kronenburgstraat 45/3
2000 Antwerpen, info: www.vmm.be
Regionaal overleg Milieu
27 maart 2014
6. CAMP-metingen
• CAMP = Comprehensive Atmospheric
Monitoring Programme
Evaluatie van de input van atmosferische
polluenten naar het marien milieu
• Meetposten < 20 km van de kust:
Koksijde:
 Depositie: zware metalen, verzuring, kwik, pesticiden
 Omgevingslucht: ammoniak, zware metalen
Houtem: NO, NO2, gasvormig kwik, PAK
Moerkerke: NO, NO2
29
6. CAMP-metingen
Resultaten 2012
Pb (aerosol)
Hg(precip)
NO2
30
Vlaamse Milieumaatschappij (VMM) – Afdeling Lucht, Milieu en Communicatie
Dienst Lucht – Kronenburgstraat 45/3
2000 Antwerpen, info: www.vmm.be
Regionaal overleg Milieu
27 maart 2014
7. Geoloket Advisering RUP- thema lucht
Toepassing
Waarvoor kan het geoloket gebruikt worden?
• Door VMM:
als onderdeel van de beoordelingsmethode bij adviesverlening
i.k.v. m.e.r.
• Door de initiatiefnemer van een plan:
als referentiesituatie van de luchtkwaliteit om de effecten van
het plan tegen af te wegen
• Door geïnterreseerden:
geeft informatie over de luchtkwaliteit op plaatsen waar niet
gemeten wordt
• Link naar geoloket: http://geoloket.vmm.be/RUP/index.php
31
7. Geoloket Advisering RUP- thema lucht
Wat wordt er getoond
De luchtkwaliteit m.b.t NO2 en PM10 (fijn stof):
• In 4 kaarten:
1.
2.
3.
4.
# overschrijdingen daggrenswaarde PM10
PM10-jaargemiddelde
NO2-jaargemiddelde
De totale index
• Voor PM10 : gemiddelde van de laatste 3 jaren voor
uitmiddelen meteo-effect.
32
Vlaamse Milieumaatschappij (VMM) – Afdeling Lucht, Milieu en Communicatie
Dienst Lucht – Kronenburgstraat 45/3
2000 Antwerpen, info: www.vmm.be
Regionaal overleg Milieu
27 maart 2014
7. Geoloket Advisering RUP- thema lucht
Achtergrond
Kaarten zijn resultaat van modelberekeningen
• RIO-Corine model voor PM10 met detailniveau 4x4km²
= interpolatietechniek die obv landgebruik de gemeten
luchtkwaliteit interpoleert naar plaatsen waar niet gemeten wordt
• VLOPS model voor NO2 met detailniveau 1x1km²
= atmosferisch transport- en dispersiemodel model dat op basis
van emissiegegevens van EIL en jaarlijkse meteogegevens de
luchtkwaliteit berekent
• Elke modelberekening heeft altijd een onzekerheid
Hierdoor kunnen ze slechts een benaderend beeld
geven van de luchtkwaliteit
33
8. Besluit
• Verbetering van de luchtkwaliteit de
voorbije decennia
• Problemen met:
• PM10: daggemiddelde norm
Overschrijding in regio Roeselare, Gentse
Kanaalzone, Antwerpen, (Oostrozebeke)
• NO2: verkeersintensieve plaatsen (steden)
• Ozon: langetermijndoelstelling
• (Dioxines en PCB’s: drempelwaarde)
34
Vlaamse Milieumaatschappij (VMM) – Afdeling Lucht, Milieu en Communicatie
Dienst Lucht – Kronenburgstraat 45/3
2000 Antwerpen, info: www.vmm.be
Regionaal overleg Milieu
27 maart 2014
www.vmm.be
35
Vlaamse Milieumaatschappij (VMM) – Afdeling Lucht, Milieu en Communicatie
Dienst Lucht – Kronenburgstraat 45/3
2000 Antwerpen, info: www.vmm.be