download presentatie

Juridische aspecten van
data delen
MedLawconsult
Evert-Ben van Veen
NPSO - Open access tot surveydata - 12 maart 2014
Opzet


Achtergrond
“Eigendom” van gegevens



Privacy wetgeving een van de voorwaarden
Thans in hoofdzaak de WBP
Wordt mogelijk de General Data Protection
Regulation (GDPR)
NPSO - Open access tot surveydata - 12 maart 2014
Achtergrond




Zorg
Luistert t nauw(er)
Privacy: gaat om bijzondere
persoonsgegevens
Consequenties: beïnvloeden zorgsysteem en
behandeling



‘Poldermans’ affaire > richtlijnen op gebaseerd
clinical trial gegevens
Juridisch handwerk

Overeenkomsten = leuk, samen werken aan
resultaat
NPSO - Open access tot surveydata - 12 maart 2014
NPSO - Open access tot surveydata - 12 maart 2014
NPSO - Open access tot surveydata - 12 maart 2014
Eigendom van gegevens
Bestaat niet naar Nederlands recht
Wie mag wat met welke gegevens onder
welke omstandigheden
 Wetgeving


Die gegevens ‘beschermt’
• Strafrecht: ‘computer veiligheid



Die gegevens vordert (CBS wet, Wob, WMG, etc.)
algemeen recht: geen onrechtmatige daad
Contractuele afspraken

Subsidievoorwaarden
NPSO - Open access tot surveydata - 12 maart 2014
Stapje terug

Gegevens altijd in context



Gegevens worden verkregen via ‘voorkennis’
omtrent wat er toe doet, en nog meer in die zin
geïnterpreteerd, los van andere middelen van de
onderzoeker .
Gegevens, informatie, kennis, wijsheid
In onderzoek altijd datastroom



Van respondent naar onderzoeker naar publicatie
Meestal (zeker in zorgonderzoek) veel langer,
verschillende bronnen, koppelingen met
registraties etc.
Bij delen wordt datastroom ook langer
NPSO - Open access tot surveydata - 12 maart 2014
Wetgeving


Vorderende wetgeving: PM
IE , databankenrecht





Bij subsidiegever ????
Uiterst dubieus
Toepasselijkheid: ontlenen aan publiek
toegankelijke databases
Jurisprudentie: Europees, moet gaan om
investering in ontsluiten
Ook niet zo van belang


Via subsidievoorwaarden
Opdracht ; ARVODI
NPSO - Open access tot surveydata - 12 maart 2014
Subsidievoorwaarden meer subtiel
instrument
NPSO - Open access tot surveydata - 12 maart 2014
Genuanceerd


Recht doen voorkennis onderzoekers
Recht doen aan afspraken met bronnen



Kosten ontsluiten
Mee-publiceren


Bij zorgregistries bijvoorbeeld ook deelnemende
zorginstellingen, beroepsbeoefenaren
Gegevens niets zonder informatie
Dan ja, delen leidt tot vermenigvuldigen
NPSO - Open access tot surveydata - 12 maart 2014
Is overheid altijd zo open (geweest) ??
NPSO - Open access tot surveydata - 12 maart 2014
Voorwaarden wie mag wat etc. in de
datastroom


Ingebed in heel stelsel van afspraken
Bronnen



Consortium




Beroepsbeoefenaren
Betrokkenen
Publicaties, aansprakelijkheid
Met instelling waaraan onderzoeker
verbonden
Met eventuele ‘bewerkers’
met financiers
NPSO - Open access tot surveydata - 12 maart 2014
Randvoorwaarden Privacy wetgeving

Wbp voornamelijk maar niet uitsluitend

Bijvoorbeeld Wet basisregistratie personen
•
•
•
•
Van belang voor steekproef
Art. 44 Besluit BRP
Algemeen belang
Verder verstrekken uitsluitend anoniem tenzij betrokkene
toestemming
• Deze gegevens zijn noodzakelijk
• CBP wordt over autorisatiebesluit gehoord

BSN wetgeving (samen met Wbp) bij koppelen
• Art 24 Wbp verbiedt gebruik BSN voor ander doel
• Tenzij amvb. Op brief KNAW is nooit antwoord gekomen
NPSO - Open access tot surveydata - 12 maart 2014
WBP



Beginselen Wbp
Typologie gegevens
Consequenties voor ‘datasharing’
NPSO - Open access tot surveydata - 12 maart 2014
Beginselen WBP, 1


Van toepassing op persoonsgegevens
Niet zomaar


welbepaalde, uitdrukkelijk omschreven en
gerechtvaardigde doeleinden
Rechtmatige grondslag voor verwerken


Consent hoofdregel maar….
Andere doeleinden zoals uitvoeren overeenkomst,
wettelijke verplichting, publiekrechtelijke taak,
behartiging gerechtvaardigd belang
verantwoordelijke tenzij privacy belang betrokkene
prevaleert
NPSO - Open access tot surveydata - 12 maart 2014
Beginselen WBP, 2

Doelbinding


Verder verwerken voor wetenschappelijk
onderzoek en statistiek niet onverenigbaar
Striktere voorwaarden voor bijzondere
persoonsgegevens




Ras, godsdienst, seksueel leven, gezondheid,
strafrechtelijk en hinderlijk gedrag
Voorwaarden waaronder zonder toestemming
Verhoogde drempel voor toestemming
Wetenschappelijk onderzoek zonder t., indien:
• Algemeen belang, kan niet zonder, niet onevenredig
geschaad
NPSO - Open access tot surveydata - 12 maart 2014
Beginselen WBP, 3

Transparantie


Meldingsplicht , tenzij
Rechten betrokkene
• Mededeling
• Inzage, correctie
• Verzet

Verantwoordelijke – bewerker



Verantwoordelijke stelt doel en middelen vast
Bewerker verwerkt namens verantwoordelijke
Veiligheid en minimal data use

Toepassing PET
NPSO - Open access tot surveydata - 12 maart 2014
Persoonsgegevens




Gegevens die betrekking hebben op een
geïdentificeerde of identificeerbare persoon
Rechtstreeks herleidbaar of indirect
herleidbaar
Via PET wil je directe herleidbaarheid
voorkomen
Genuanceerde onderzoeksgegevens zullen
vaak nog wel indirect herleidbaar zijn



Onevenredige tijd en moeite
Grijs gebied
Proliferatie gegevens net steeds meer herleidbaar
NPSO - Open access tot surveydata - 12 maart 2014
Persoonsgegevens en gespeudonimiseerde
gegevens




Gepseudonimiseerd = PET
Indien herhaalbaar bij verschillende bronnen
kunnen data betreffende 1 n worden
gecombineerd
Pseudonimisering = niet altijd anonimisering
Veiligheid pseudoniem



Kraakbaar
Al dan niet tweeweg
Gegevens onder pseudoniem

Al dan niet indirect identificeerbaar
NPSO - Open access tot surveydata - 12 maart 2014
Conclusies voor ‘delen’

Maakt datastroom langer


Verder verwerken mag





Controle op afspraken lastiger
Mits uitsluitend voor onderzoek en statistiek
Maar bijzondere persoonsgegevens dus beperkter
Dekt oorspronkelijke toestemming verder
gebruik
Is mogelijk uitzondering ten behoeve van
wetenschappelijk onderzoek
Zolang nog persoonsgegevens
NPSO - Open access tot surveydata - 12 maart 2014
De Toekomst

Van Veen versus GDPR
NPSO - Open access tot surveydata - 12 maart 2014
De toekomst van Veen vs. GDPR
NPSO - Open access tot surveydata - 12 maart 2014
Van Veen




Bij zorgonderzoek Quest for anonimity is in
vain
Genuanceerd systeem
Af van kwade trouw
In bepaalde research settingen zouden
formeel persoonsgegevens als anonieme data
mogen worden verwerkt


Algemeen belang
Veiligheid
NPSO - Open access tot surveydata - 12 maart 2014
De Toekomst GDPR

Too soon to tell


LIBE – Commissie –Raad
LIBE inderdaad uiterst restrictief




Def. persoonsgegevens uitgebreid
Informed consent
Broad consent lijkt afgeschaft
Verder verwerken voor wetenschappelijk
onderzoek idem
NPSO - Open access tot surveydata - 12 maart 2014
GDPR -2





‘Nieuwe’ voorwaarden dataveiligheid
meer toezicht door DPA /CBP
PIA
Draconische boetes
Mogelijkheden onderzoek zonder toestemming,
zeker in zorg, aanzienlijk beperkt

1 Europees systeem
Meldingsplicht wordt afgeschaft….

Stemming april, verdere discussie

NPSO - Open access tot surveydata - 12 maart 2014
Slotopmerkingen




Gegevens zijn ingebed in afspraken en
randvoorwaardelijke privacywetgeving
Beide beperkingen
Maar laten genuanceerd delen toe
‘overdreven’ privacywetgeving is bedreiging


Althans voor genuanceerd onderzoek
Oplossing op bepaalde terreinen


Ook meer genuanceerde privacywetgeving
Mijn terrein zorg daarbij makkelijk = algemeen
belang > pubs
NPSO - Open access tot surveydata - 12 maart 2014
Helemaal slot

24 juni : conferentie gegevens en zorg


Dan ook meer over de GDPR
Aanrader:
NPSO - Open access tot surveydata - 12 maart 2014

Download Report