klik hier voor de brochure

n
e
e
e
r
e
d
n
a
l
i
r
b
n
e
e
e
r
e
d
n
a
k
j
i
k
dienstverlening door de ogen
van de verenigingen
Voorwoord
Beste lezer
Vele kwetsbare mensen vinden moeilijk hun weg naar maatschappelijke dienstverlening
en wie de stap wel zet, voelt zich vaak niet zo goed geholpen.
Daarom koos de werkgroep 17 oktober voor ‘Maatschappelijke Dienstverlening’ als thema voor de
16de editie van de werelddag van verzet tegen armoede. Bij de Limburgse armoedeverenigingen
werden praatsessies gehouden over hun kijk op dit thema.
Wat is maatschappelijke dienstverlening nu juist?
Het gaat om diensten en organisaties die als doel hebben om voor iedereen een menswaardig
leven mogelijk te maken. Ze willen geen winst maken, maar zijn er voor het belang van de
mensen. De armoedeverenigingen denken vooral aan instanties zoals het Openbaar Centrum
voor Maatschappelijk Welzijn (OCMW), bepaalde gemeentelijke diensten, het Centrum voor
Algemeen Welzijnswerk (CAW), de Centra voor Geestelijke Gezondheidszorg (CGG), het Centrum
voor Alcohol en andere Drugproblemen (CAD), de Centra voor Kind en Gezin (CKG), de Centra
voor Leerlingenbegeleiding (CLB), de Centra voor Basiseducatie (CBE), de Vlaamse Dienst
voor Arbeidsbemiddeling en Beroepsopleiding (VDAB), de vakbonden, initiatieven voor sociale
tewerkstelling, de Sociale Huisvestingsmaatschappijen (SHM) en de Sociale Verhuurkantoren
(SVK). Uiteraard is het dienstenaanbod veel ruimer dan dit en verschilt het van gemeente
tot gemeente.
Tijdens de praatsessies vertelden de armoedeverenigingen over drempels en knelpunten
die kwetsbare mensen ondervinden als zij de stap willen zetten naar maatschappelijke
dienstverleners of tijdens hun begeleidingstraject. Zij deden verbetervoorstellen en haalden
goede initiatieven aan die organisaties en diensten al namen om de dienstverlening beter
af te stemmen op kwetsbaren. Tenslotte gaven de armoedeverenigingen ook aan hoe zij
zelf hun steentje hierin (kunnen) bijdragen.
De resultaten van de praatsessies staan in een beleidsdossier dat maatschappelijke
dienstverleners inzicht geeft in de moeilijkheden en noden die kwetsbaren hebben. Dit
kan hen inspireren om de eigen werking beter af te stemmen op deze mensen.
Deze brochure bevat een samenvatting van het beleidsdossier.
Veel leesplezier!
De Limburgse armoedeverenigingen
Een
klare kijk
Voordat
je de stap kan zetten naar een dienst of organisatie, moet je
weten waar je terecht kan met welke vraag of voor welk probleem.
Kom naar buiten met je dienst!
Een gezicht zegt zoveel meer dan een affiche of brochure. In verschillende
armoedeverenigingen komen diensten en organisaties zichzelf
voorstellen of zitten hulpverleners regelmatig samen aan tafel met de
bezoekers van de vereniging. Op die manier groeit er vertrouwen en is
het veel gemakkelijker voor hulpvragers om de stap naar de dienst of
organisatie te zetten. Instanties kunnen ook aanwezig zijn op plaatsen
waar veel volk komt (bv. de markt), en daar de mensen informeren
over hun aanbod.
Een wegwijzer in het doolhof
Voor vele mensen is het moeilijk om hun weg te vinden in het uitgebreide
hulp- en dienstverleningsaanbod. Het zou handig zijn om per gemeente,
stad of regio een ‘sociale gids’ te hebben waarin alle organisaties en
diensten vermeld staan. Verschillende armoedeverenigingen willen
graag een toelichting over het dienstverleningsaanbod in hun buurt,
zodat de vrijwilligers mensen met vragen goed kunnen doorverwijzen
naar de juiste instantie.
Een zicht op je rechten
Onze maatschappij voorziet premies en tegemoetkomingen voor
mensen die het moeilijk hebben om rond te komen, maar niet iedereen
maakt hier gebruik van. Vaak omdat ze niet weten dat zij er recht
op hebben. Hiervoor bestaat een handig instrument waarmee men
kan opzoeken waar men recht op heeft: de ‘rechtenverkenner’
(www.rechtenverkenner.be). Hulpverleners zouden dit systematisch
kunnen gebruiken zodat hun cliënten hun rechten niet mislopen. De
armoedeverenigingen zouden de rechtenverkenner kunnen opnemen
in hun internetlessen. Een goede onthaalmedewerker is veel waard
Onthaalmedewerkers hebben een heel belangrijke opdracht: zij
zijn vaak de eerste persoon die de hulpvrager ziet en bepalen voor en
groot stuk het beeld dat deze krijgt van de instantie. Een vriendelijke
onthaalmedewerker die zorgt voor een warm eerste contact is heel
belangrijk! Hij/zij moet de mensen juist kunnen informeren, zowel
over de eigen dienstverlening als over het aanbod van andere instanties!
Daarom kan dit best iemand zijn met ervaring, voldoende sociale
vaardigheden en kennis van de sociale kaart. Een degelijke vorming
is sterk aan te raden voor deze medewerkers zodat zij hulpvragers zo
goed mogelijk kunnen helpen.
Verruim(t)
je blik
‘Niemand
begrijpt mij’ is een gevoel dat kwetsbare mensen vaak hebben.
Een juist beeld van armoede en kwetsbaarheid
Kwetsbare mensen voelen zich vaak niet goed begrepen tijdens de begeleiding.
Zij hebben het gevoel dat de hulpverlener weinig oog heeft voor hun moeilijke
situatie en niet begrijpt waarom zij zo gefrustreerd zijn. De verenigingen
raden de instanties aan om hun medewerkers vorming aan te bieden rond
armoede en kwetsbaarheid zodat zij correct en efficiënt leren omgaan met
deze doelgroep. Hiervoor kan samengewerkt worden met bv. TAO (Teams voor
advies en ondersteuning in armoede en sociale uitsluiting) en met de plaatselijke
armoedeverenigingen zelf. Een organisatie of dienst kan ook een EDAS (Opgeleide
Ervaringsdeskundige in de Armoede en Sociale uitsluiting) in dienst nemen, die
permanent raad kan geven over hoe het anders kan. Meer aandacht voor
armoede in sociale opleidingen is een must, zodat ook schoolverlaters
voorbereid zijn op het werken met kwetsbare mensen.
Armoede: een zaak van iedereen!
De maatschappij moet oog hebben voor kwetsbare mensen. Daarom is het
belangrijk om mensen al vanaf jonge leeftijd bewust te maken van de
impact van armoede en kwetsbaarheid op àlle levensdomeinen.
Een kijk op de
hindernissen
De
weg naar
de hulp- en dienstverlening
is voor vele mensen
een pad vol hindernissen.
AR
KW
MO
E
DE
ET
S
HE BA
ID AR-
De schaamte voorbij
Een maatschappij die verwacht dat iedereen op eigen benen moet kunnen
staan, brengt schaamte met zich mee voor mensen bij wie dit niet lukt.
Zéker als het gaat om financiële moeilijkheden. De stap zetten naar
bv. het OCMW is extra moeilijk omdat andere mensen kunnen vermoeden
dat die persoon geldproblemen heeft. Vele OCMW’s zijn geëvolueerd
naar bv. een Sociaal Huis waar verschillende diensten samenzitten. Zo
weten anderen niet waarvoor de hulpvrager er binnenstapt.
Eerste stap … moeilijke stap
De eerste stap zetten naar de hulp- en dienstverlening is niet gemakkelijk
en sommige mensen durven dit niet alleen. Daarom kan het een grote hulp
zijn als de hulpverlener de cliënt helpt, door bij een doorverwijzing bv.
samen een afspraak vast te leggen of mee te gaan bij het eerste gesprek. De
vrijwilligers van de armoedeverenigingen gaan ook vaak ‘mee op pad’.
Een andere hulpverlener … van vooraf
Gewone mensentaal graag
Wachten, wachten, wachten
aan beginnen
Als mensen de stap zetten om hulp te vragen, hebben de
Kwetsbare mensen verstaan vaak de woorden
Als een hulpverlener ziek of met verlof is en
problemen zich vaak al torenhoog opgestapeld. Op zo’n
niet die de hulpverleners gebruiken, waardoor
cliënten bij een collega terecht kunnen, kent
de begeleiding moeilijker verloopt. TAO, Het
moment met een wachtlijst geconfronteerd worden is
deze het dossier vaak niet waardoor de cliënt
Huis van het Nederlands en Wablieft geven
voor velen een groot probleem. In zo’n crisissituatie is
zijn /haar verhaal helemaal opnieuw moet doen.
vormingen met tips voor hulpverleners
het belangrijk dat de hulpvrager toch snel een eerste
Collega’s goed informeren over de dossiers
rond duidelijke taal.
gesprek kan hebben en de hulpverlener zo kan inschatten
is volgens de verenigingen heel belangrijk.
hoe dringend de situatie is.
Daarom raden zij aan om alle dossiers op te
Iedereen digitaal???
nemen in een centrale databank zodat alle
Privacy aub!
hulpverleners van deze dienst of organisatie
Tegenwoordig wordt verwacht dat iedereen alle
gemakkelijk dossierinformatie kunnen opzoeken,
informatie kan opzoeken op het internet.
Niets zo vervelend als je moeilijkheden vertellen met een rij
op voorwaarde dat de cliënt hiermee akkoord is.
Vergissing van de hulpverlener, boete voor de
Toch zijn er veel mensen die dit niet kunnen.
wachtende mensen achter je. Met aparte wachtruimtes
cliënt
Daarom is het belangrijk om voor deze
en geluidsdichte lokalen kunnen mensen vrijuit hun
Nóg meer kosten
mensen informatie en formulieren op papier
verhaal doen.
Soms gebeurt het dat een cliënt een factuur
te voorzien. De armoedeverenigingen
Voor
mensen
die
het
financieel
zwaar
hebben
zijn
binnenbrengt, maar dat de hulpverlener de betaling
vinden dat het ‘het digitale tijdperk’ veel
extra kosten erg vervelend, bv. hoge telefoonvergeet uit te voeren en de cliënt hierdoor een boete
voordelen biedt en dat het dus belangrijk
kosten omdat men steeds doorverbonden wordt.
moet betalen. Volgens de verenigingen is dit niet eerlijk.
is om ‘mee te zijn’. Daarom stellen veel
Een
gratis
nummer,
ook
bereikbaar
zijn
via
een
Zij vinden dat de instantie zelf voor een buffer hoort
verenigingen een computer en internet ter
GSM-nummer of een hulpverlener die zelf terugbelt
te zorgen waarmee extra kosten wegens fouten van
beschikking en organiseren zij cursussen
kunnen oplossingen bieden.
medewerkers opgevangen kunnen worden.
voor hun bezoekers.
Vele
ogen zien méér
Laat
je inspireren door kwetsbare mensen,
armoedeverenigingen en gespecialiseerde organisaties.
Je werking evalueren
Zowat iedere dienstverlener evalueert de eigen werking om na te gaan wat
goed gaat en wat beter kan. Vaak worden de cliënten hierbij niet betrokken
terwijl hun inbreng net heel waardevol kan zijn. Door de cliënten te bevragen
kom je veel meer te weten en zowel zij als de armoedeverenigingen kunnen
tips geven om de dienstverlening te verbeteren.
Je dienst herinrichten, een nieuw initiatief, een nieuwe uitgave Vraag aan de cliënten en armoedeverenigingen wat zij ervan vinden. Zij kunnen
met hun ervaring veel tips geven (bv. over de inrichting van het onthaal), goed
inschatten of een initiatief geschikt is voor kwetsbare mensen en nagaan of
de folders, affiches, brieven, … duidelijk en verstaanbaar genoeg zijn.
De verenigingen mee aan tafel
Armoedeverenigingen hebben veel expertise in armoede en kwetsbaarheid.
Organisaties en diensten kunnen hen bij hun beleidsvoering betrekken en zo
hun werking voor de doelgroep van kwetsbare mensen verbeteren.
Zie
de mens
achter
het dossier
Ontdek
meer
over de persoon die
voor je zit.
Eén persoon, meerdere moeilijkheden
Vaak heeft een hulpvrager meer zorgen aan het hoofd. De verenigingen
vinden het belangrijk dat de hulpverlener oog heeft voor alle
levensdomeinen zoals het gezin, werk, financiën, … zodat mensen ook
rond andere problemen geholpen kunnen worden. Om iemand goed te
kunnen doorverwijzen is het belangrijk dat de hulpverlener een goede
kennis heeft van andere organisaties en diensten.
Ga eens op huisbezoek
Hulpverleners ontdekken veel meer over hun cliënten als zij op huisbezoek
gaan. Zij kunnen zich zo een beter beeld vormen van de algemene situatie.
Ook voelen vele mensen zich meer op hun gemak in hun vertrouwde
omgeving, waardoor de gesprekken vlotter gaan. Dit geldt niet voor iedereen,
vraag aan de cliënt waar hij/zij zich het beste bij voelt.
Het dossier van de cliënt?
De verenigingen vinden het belangrijk dat hulpverleners cliënten op de
hoogte houden van hun dossier en dat ook hun mening gevraagd wordt.
Niet betuttelen maar versterken
Opnieuw je plan kunnen trekken
Niet betuttelen maar versterken
Ook kwetsbare mensen kunnen meer dan je denkt. Zie de
competenties en krachten van de cliënten en maak hen sterker
door hen verantwoordelijkheden te geven waar het kan en hen hierin
te ondersteunen.
Geen papieren, geen recht op een menswaardig leven?
Uitgeprocedeerde asielzoekers en mensen die ambtelijk
geschrapt zijn, hebben vaak vele zorgen maar kunnen bijna
nergens terecht. De verenigingen vinden dat onze maatschappij
hier oog voor moet hebben en deze mensen niet in de kou mag
laten staan.
Werp
een blik
vooruit
Als
een begeleiding
afgelopen is, moeten de
mensen opnieuw zelf verder.
Zij
kunnen maar beter goed
voorbereid zijn.
Cliënten zijn vaak niet voorbereid om de draad weer op te nemen
na de begeleiding, vooral als het om geldzaken gaat. Daarom is het
belangrijk om tijdens de begeleiding geleidelijk af te bouwen
zodat de hulpvrager stap voor stap zijn plan leert trekken.
Sommige organisaties en diensten bieden hun cliënten cursussen
aan, bv. rond ‘je budget beheren’, assertiviteit, ‘zeker van
jezelf’,... Deze initiatieven zijn waardevol omdat mensen hier ook
een netwerk kunnen opbouwen met lotgenoten. Ook Buddywerkingen (vrijwilligers die cliënten ondersteunen waar nodig)
kunnen cliënten helpen om samen de draad weer op te nemen in
het dagdagelijkse leven.
Nazorg?
Het einde van een begeleiding is voor cliënten vaak een moeilijk
moment: ‘Ga ik het wel alleen kunnen?’ , ‘Wat als het mij niet
lukt?’. De hulpverlener kan af en toe een telefoontje doen of een
bezoekje brengen en vragen hoe het gaat. Het is voor cliënten
een hele geruststelling om te weten dat de deur altijd voor hen
openstaat. Het gevoel dat iemand om hen geeft, is een hele
steun!
Meer
informatie
Deze brochure is een uitgave
van het
Trefpunt Armoede
en kwam tot stand met de
medewerking van de
Limburgse armoedeverengingen
Ann Vanhengel
Ondersteuner Trefpunt Armoede
Marktplein 9 bus 21
3550 Heusden-Zolder
011 22 21 96 - 0490 56 50 75
[email protected]
www.rimo.be/trefpuntarmoede
Met
de steun
van

Download Report