Schoolgids 2014 2015 Plein 1455 1, 8701 EW Bolsward Tel: (0515) 572 418, Fax: (0515) 575 159 [email protected] www.sint-maartenschool.nl Inhouds opgave ouders / verzorgers en belangstellenden Geachte Beste ouders / verzorgers en belangstellenden Welkom! Van HARTE welkom op de Sint Maartenschool. Voor u ligt de schoolgids van de Sint Maartenschool voor het schooljaar 2014 – 2015. Een schoolgids die gemaakt is om u een zo duidelijk mogelijk beeld te geven van onze school. In deze gids vindt u praktische en inhoudelijke informatie over het onderwijs op de Sint Maartenschool. Daarnaast informeren wij u over de mogelijkheden voor kinderopvang in onze samenwerking met de Stichting Kinderopvang Friesland. Sint Maartenschool en Stichting Kinderopvang Friesland vormen samen Kindcentrum Het Samenspel Bolsward Voorwoord3 Hoofdstuk 1 5 We hebben geprobeerd, zonder alle vakken expliciet te noemen duidelijke en overzichtelijke informatie te geven over hoe wij ons onderwijs georganiseerd hebben. Deze informatie is in een uitgebreidere vorm ook te Identiteit: visie en missie vinden in ons schoolplan. Dit plan ligt voor u ter inzage op school. Daarnaast geeft deze gids praktische Inrichting van het onderwijsleerproces informatie over schooltijden, vakanties en vrije dagen, de groespindelingen etc. Hoofdstuk 2 19 School en vakantietijden Hoofdstuk 3 school al kennen. Heeft u na het lezen van deze informatie nog vragen, dan kunt u natuurlijk altijd contact 21 Namen en adressen Hoofdstuk 4 Sint Maarten opnemen met een van de leerkrachten of ondergetekende. U bent van harte welkom! Wij hebben ervoor gekozen de schoolgids te presenteren op de website van onze school. Ouders die een 25 De organisatie Schoollied Hopelijk is deze gids een goede kennismaking met onze school maar zeker ook handig voor degenen die onze papieren versie willen, kunnen die afhalen bij de directie. Met vriendelijke groet, 32 mede namens het team van de Sint Maartenschool A.M. Huitema Directeur 3 Hoofdstuk 1 Identiteit: visie en missie 4 De Sint Maartenschool maakt deel uit van de De geur die er in de school hangt. Bisschop Moller Stichting (BMS). Zij vormt het De Sint Maartenschool is een school die op een bestuur en bevoegd gezag van 31 katholieke eigentijdse wijze invulling geeft aan haar katholieke scholen in Friesland. identiteit. De twee belangrijkste woorden hierbij zijn RESPECT De BMS beschrijft haar ‘Eigen opvatting over op- en RUIMTE! Wij respecteren ieders overtuiging en voeding en onderwijs’ als volgt: ‘ Wij zijn nieuwsgierig willen ruimte geven aan alle mensen en kinderen bij naar het mysterie van het leven. Wij stimuleren onze ons op de Sint Maartenschool. leerlingen hiervoor oog te hebben, er zich over te Respect voor andersdenkenden houdt dan natuurlijk verwonderen, ervan te genieten en erop te vertrouwen ook in dat wij niet een geloof prediken. ‘Wij evangeli- dat ze in staat zijn hierin een eigen weg te vinden.’ seren niet’. Wij zijn dan ook geen verlengstuk van de kerk maar hebben samen met de ouders onze eigen Oog voor het mysterie: Het leven is meer dan het verantwoordelijkheid waar het gaat om de opvoeding direct waarneembare en begrijpbare van de aan onze zorg toevertrouwde kinderen. De Leven vanuit vertrouwen: We mogen ons kompas catecheseles is op onze school een vast onderdeel zelf in ons dragen en dat vertrouwen. van het onderwijsaanbod aan de kinderen. Maar dat De waardigheid van mens als persoon: Opvoeding is logisch. Catecheselessen gestoeld op het delen en onderwijs gaan over ‘heel de mens’. van ervaringen en uitwisselen van informatie: Een goede samenleving: We voeden onze kinderen 45 minuten per week, of zo’n 10 minuten per dag. op naar taakvolwassenheid gericht op het nemen van Graag maken we onderscheid tussen de kerk, het de verantwoordelijkheid voor een goede en duurzame geloven en de cultuur en traditie. samenleving. Het instituut kerk heeft natuurlijk haar eigen verantDe kernbegrippen die de BMS hierin beschrijft zijn: woordelijkheid. Daar valt genoeg over te zeggen en Kwaliteit: Het onderwijs en de organisatie van de daar is de laatste jaren enorm veel over geschreven. BMS stralen kwaliteit uit! Heel veel ‘geen al te beste verhalen’ bereiken ons. Spiritualiteit: Een eigentijdse vormgeving van Dat is jammer en vaak zelfs erg verdrietig maar het verbinding en passie. blijft een verantwoordelijkheid van de katholieke kerk Gemeenschapszin: Het vormgeven van de school zelf! Overigens zijn er vooral ook vele goede werken als gemeenschap met vieren, vreugde, warmte en van diezelfde kerk te noemen die voornamelijk ‘in samenhorigheid. stilte’ gebeuren! 5 6 Het geloven zelf is een heel persoonlijk iets. Daar Eigenlijk kun je onze identiteit herkennen in de meest Hierbij houden we rekening met: over grenzen en mogelijkheden van de zorg, over mag en kan iedereen een mening over hebben en dat gewone, dagelijkse zaken. En dan is de identiteit van •Het sociaal-emotionele aspect: kinderen moeten kansen en beperkingen. kan ook samen beleefd worden. Dat is aan de de Sint Maartenschool eigenlijk niets meer of minder goed in hun vel zitten! Ze moeten zich veilig en persoon zelf. Dat geldt voor kinderen, ouders, maar dan ‘de geur die er in de school hangt’. vertrouwd voelen. •De schoolomgeving: we willen zowel een uit- natuurlijk ook voor de medewerkers van onze school. De cultuur en de katholieke traditie zijn zo warm en Zorgstructuur Op de Sint Maartenschool is een goede zorgstructuur dagende als ook een rustige werkomgeving die ervoor zorgt dat geen enkel kind op welke wijze creëren voor de kinderen. dan ook ‘tussen wal en schip’ kan raken. Door deze rijk dat je daar als school met de kinderen en ouders Visie veel mee kunt en veel mee moet, is onze opvatting. In onze visie is de Sint Maartenschool een fijne, En een van die katholieke tradities is het vieren. En prettige en veilige plaats voor iedereen. In de eerste plezier naar school gaan. Humor en enthousiasme Kernpunten in die zorgstructuur zijn: 3 deskundige dat vieren past ook erg goed bij onze school. Vieren plaats natuurlijk voor de kinderen en ouders maar horen daarbij! intern begeleiders, een volledig, actueel leerling- moet je voor kiezen, zo vinden wij. Als rouw op je pad ook voor de medewerkers van onze school. Een komt, heb je geen keuze. Daar kun je niet om heen. goede sfeer op onze school vinden wij dan ook van nele, creatieve, lichamelijke, culturele en maat- instrumenten en toetsen, deskundige externe Voor kinderen is het vieren van de verjaardag groot belang. Daar werken we aan en daar investeren schappelijke ontwikkeling. begeleiders, specialisten ‘in huis’ en vooral een open datgene wat als eerste gevierd wordt. En dat doen wij wij ook in. •Het plezier: kinderen en volwassenen moeten met •Een brede ontwikkeling: de verstandelijke, emotio- • Afstemming: wij willen het onderwijs afstemmen op de behoefte van ieder kind. graag met hen. Maar ook ons schoolfeest en andere zorgstructuur hebben we alle leerlingen in beeld. volgsysteem, een passend aanbod aan observatie- en transparante overlegstructuur zowel intern als extern met de ouders. – ook kerkelijke – feesten zijn viermomenten bij ons Alle kinderen zijn gelijkwaardig en hebben recht op op de Sint Maartenschool. Vieringen op school, bij begeleiding die zich richt op een doorgaande de opening en sluiting van het schooljaar met die ontwikkeling. In deze ontwikkeling bestaan natuurlijk • Samenwerken: leren doe je mét en ván elkaar! Een goede zorgstructuur kan pas goed functioneren als prachtige symboliek van de pelgrimstocht voor de verschillen. De begeleiding moet daarom aansluiten • Leren leren: leren is meer dan kennis opnemen. daarvoor de juiste personele kwaliteiten aanwezig zijn. schoolverlaters. Vieringen met kerstmis en in de bij de mogelijkheden van de kinderen. Alle kinderen •De school van morgen: wij realiseren ons dat de Dat kan zowel intern als extern.De interne specialisten Goede Week en vieringen in de kerk waar ouders en hebben recht op kansen om zich te ontplooien! •Zelfstandigheid: onafhankelijk, verantwoordelijk en zelfvertrouwen zijn hier de woorden! Specialisten in huis wereld en daarmee ook het onderwijs steeds in van de Sint Maartenschool functioneren onder- steu- kinderen bij kunnen zijn als ze dat willen. Eigentijdse beweging is. Dat vraagt een dynamische houding nend aan de zorg voor de kinderen en hun ouders. vieringen met voor kinderen herkenbare thema’s, van ons als school die inspeelt op veranderingen. teksten en liederen. Wat een rijkdom! Missie Een opsomming van de interne specialisten: De Sint Maartenschool is een gemeenschap waarin •Deskundige intern begeleiders •Specialist dyslexie en leesproblemen activiteiten die wij ondernemen. Wij willen kinderen Inrichting van het onderwijsleerproces Maar er is zoveel meer en het zit ook vooral in zoveel begeleiden in hun menswording en waar het gaat om Passend onderwijs op de Sint Maartenschool •Trainer Sociale Vaardigheden gewone dingen zoals het voeren van gesprekken met de verstandelijke ontwikkeling ‘eruit halen wat erin elkaar, met ouders en kinderen, in taalgebruik, in zit’. Niet meer maar ook niet minder. Wij willen Hierbij geven wij een beschrijving van het onder- straffen en belonen, en ga zo maar door. kinderen uitdagen hun grenzen te verleggen om wijs op de Sint Maartenschool: wat we kunnen en •Rekencoördinatoren zich verder te ontwikkelen. wat we nog beter willen gaan doen. Welke zorg kan •Gedragsspecialist in opleiding de Sint Maartenschool bieden. We spreken hierin •Vakdocenten muziek en lichamelijke opvoeding Dit is maar één aspect waarmee wij graag invulling geleerd en geleefd wordt. Dit is ook zichtbaar in de geven aan de katholieke identiteit van onze school. •Taalspecialist/coördinator •Specialist dynamisch coachen (van kinderen en leerkrachten) 7 8 worden. Dit ontwikkelingsperspectief wordt met de onderwijs kunnen bieden tot het tegendeel blijkt. •Orthopedagogen Verwijzen naar een andere vorm van onderwijs ouders besproken en elk halfjaar geëvalueerd door Inclusief Onderwijs, waarbij alle kinderen naar •Ergotherapeut In enkele situaties (minder dan 1% van de kinderen) groepsleerkracht en intern begeleider. dezelfde school gaan, lukt ons niet. Kinderen met een •Psychologen komt het voor dat de school samen met de ouders •Fysiotherapeut besluit dat een andere vorm van onderwijs beter is Als een kind gedragsproblemen vertoont, wordt individuele hulp nodig hebben, kunnen wij niet bieden •Gedragsspecialisten voor het kind. Zo’n besluit valt na een langdurig vanuit gesprekken met groepsleerkracht, intern wat ze nodig hebben. •Logopedist proces van onderzoeken (intern en extern), begeleiding, begeleider, eventueel externe deskundigen, school- De Sint Maartenschool heeft ervaring met de opvang •Trainer weerbaarheidstraining Rots en Water uitproberen wat het beste is en veel gesprekken leiding en ouders door de groepsleerkracht een plan van kinderen met het syndroom van Down in de met ouders. En vooral dat laatste is belangrijk! van aanpak opgesteld. Gesprekken met het kind groepen 1 t/m 3. In overleg met ouders is voor deze De verantwoordelijkheid voor de leerlingenzorg ligt Zo’n besluit valt nooit ‘als donderslag bij heldere hebben daarin een belangrijke plaats. Bij deze kinderen daarna een school voor speciaal onderwijs altijd eerst bij de groepsleerkracht terwijl bovenstaan- hemel’ maar is een langdurig en gezamenlijk proces. problemen wordt, in geval van handelingsverlegen- gekozen, omdat die meer en specialistische zorg kan heid een externe deskundige (psycholoog, ambulant bieden. Een keuze en beslissing hierin is altijd begeleider) ingeschakeld. maatwerk en vindt plaats in overleg met de ouders. De externe specialisten: de specialisten daarbij medeverantwoordelijk zijn en lichamelijke en verstandelijke beperking die veel de schoolleiding eindverantwoordelijk is. De onder- Hierbij maken we het volgende onderscheid: wijsassistenten van de school werken ondersteunend Kinderen die naar een andere vorm van onderwijs aan de groepsleerkracht met de zorgleerlingen. gaan vanwege de verstandelijke ontwikkeling. Als een kind op het terrein van de verstandelijke Kinderen die naar een andere vorm van onderwijs ontwikkeling zijn/haar leeftijdsgroep ver vooruit is Een hele puzzel gaan vanwege gedragsproblemen. (meer- of hoogbegaafd) biedt de school levelwerk Opvoeden, onderwijs en onderwijsaanbod is soms Zorgleerling aan: ander en veel uitdagender of moeilijker werk. een hele puzzel. Wij denken dat we op de Sint Op de vraag wie of wat een zorgleerling nou precies Het moeilijker werk betekent echte verdieping van Maartenschool de meeste stukjes op hun plaats weten te leggen: samen! is, kun je een simpel antwoord geven: elke leerling Wat doet de school? een vakgebied terwijl het ‘andere’ werk echt ander- op de Sint Maartenschool is een zorgleerling. Voor Als een kind op het terrein van de verstandelijke soortig is, zoals het aanleren van een vreemde taal elke leerling hebben we namelijk zorg. ontwikkeling niet met de leeftijdsgroep meekan, kan (Spaans of Frans). Ook dit gebeurt altijd na overleg Echter, als de ontwikkeling van een kind niet gaat de school een plan van aanpak opstellen. Dat en met instemming van de ouders. zoals we hopen en verwachten, dan neemt de zorg gebeurt door de groepsleerkracht en intern begelei- Naast de werkzaamheden van de groepsleerkrachten Op de Sint Maartenschool werken we met jaargroepen. voor dat kind toe en mag het kind op extra aandacht der. Dit plan van aanpak wordt altijd besproken en worden de onderwijsassistenten van onze school met Daarbinnen bieden wij onderwijs op maat aan via het rekenen, van zowel de ouders als de school. Dat overlegd met de ouders. Per zorgperiode (4 x per name bij bovenstaande zorgleerlingen ingezet. directe instructiemodel. In de praktijk van alle dag kunnen kinderen zijn die qua verstandelijke ontwikke- schooljaar) vindt er een evaluatie plaats. In de personele bezetting van het formatieplan zijn betekent dit dat de kinderen van een zelfde leeftijds- ling de leerstof gemiddeld genomen moeilijk of niet Voor kinderen die op het terrein van de verstandelijke structureel uren vrijgemaakt om personeel in te groep onderwijs krijgen van een of twee vaste goed kunnen volgen of juist daarbij ver vooruit lopen. ontwikkeling ver achterblijven wordt er op ‘enig zetten voor bovenstaande kinderen in een door ons leerkrachten. Er zijn vaste instructiemomenten. Daarnaast verdienen kinderen met gedragsproblemen moment’ (vanaf groep 5) door de school een ontwik- te noemen Plusklas. Kinderen die meer instructie nodig hebben krijgen na of problemen in de sociaal-emotionele ontwikkeling kelingsperspectief opgesteld waarin de doelen voor Uit bovenstaande lijkt dat ‘in principe’ elke leerling de klassikale instructie van de leerkracht verlengde of natuurlijk onze extra zorg en aandacht. het einde van de basisschoolperiode opgenomen naar de Sint Maartenschool kan. Dat wij passend extra instructie. Bij de vakken rekenen, taal, spelling Samen op school, samen met de ouders! 9 10 III, IV en V. Hierbij is de I de hoogste score terwijl V de Hiermee worden de kinderen met leesproblemen en waarbij alle leerlingen met hun onderwijsbehoefte Gebruik van computers en digitale schoolborden laagste is. De uitslagen van de verschillende toetsen mogelijk dyslexie vroegtijdig gesignaleerd. Vanaf dit overzichtelijk in beeld komen. Het gebruik van de computer is een wezenlijk zullen mondeling aan u worden meegedeeld en moment start de extra begeleiding voor deze kinderen. Bijvoorbeeld welke leerlingen meer, minder of onderdeel in het onderwijs aan onze school. Kinderen toegelicht tijdens de 15-minutengesprekken waarvoor extra instructie nodig hebben. Leerkrachten lopen werken met ondersteunende programma’s voor taal, u 2 keer per jaar wordt uitgenodigd. Als een kind voor In de groepen 2 t/m 4 zijn we vooral bezig met de hulprondes en kunnen zo hulp bieden. Voorwaarde rekenen en wereldverkenning. Naast de mogelijkheden het eerst of onverwacht een lage score behaalt dan ontwikkeling van de technische leesvaardigheid. Dit voor het werken met dit zogenaamde directe instruc- die die software ons biedt zijn daar de gebruiksmoge- wordt er door de groepsleerkracht tussentijds contact betekent veel oefenen en extra begeleiding binnen tiemodel is de zelfstandigheid van kinderen. Daarom lijkheden op het gebied van de verkenning van de met u opgenomen. en/of buiten de groep. stimuleren we vanaf het begin van groep 1 de zelf- wereld, internet, presentaties en het tekstverwerken. standigheid van de kinderen. Voor de dyslectische kinderen maken we gebruik van Daarnaast vinden er in verschillende jaargroepen en (begrijpend) lezen werken we met groepsplannen, In de groepen 5 en 6 gaan we verder met het voortgezet technisch lezen. De kinderen met dyslexie Kurzweil en/of Daisy-software. Plaatsingswijzer (advisering voortgezet onderwijs) groepsoverstijgende werkvormen plaats. In de In bijna alle groepen werken we met digitale school- Voor de plaatsing in het Voortgezet Onderwijs software. Dat betekent dat teksten voorgelezen groepen 7 en 8 gaat het om rekenen en begrijpend borden. Daarnaast is er voor de groepen 1 een adviseert de basisschool welk niveau het beste bij worden. In de groepen 7 en 8 wordt naast het lezen. Kinderen krijgen op hun eigen niveau instructie verrijdbaar digibord/touchscreen. uw kind past. De scholen van Voortgezet Onderwijs voortgezet technisch lezen gebruik gemaakt van en verwerking van de leerstof. Het gebruik van de digibordsoftware geeft een plaatsen de leerlingen. Om ervoor te zorgen dat Kurzweil. Dit is een uitgebreid softwareprogramma enorme verbetering van de instructie en verrijking scholen goed kunnen adviseren en plaatsen, hebben voor dyslectische kinderen waarin voorgelezen wordt, Groeperingsvormen van de lessen. scholen van basis- en voortgezet onderwijs de waarmee kinderen samenvattingen kunnen maken, Op onze school werken we met jaargroepen en Daarnaast is er een aantal I-Pads op school. De ‘Plaatsingswijzer’ ontwikkeld. Vanaf groep 6 worden waar een woordenboek in zit etc. enkele combinatiegroepen. Binnen deze jaargroepen werkgroep ‘Van boek naar tablet’ die samengesteld de vaardigheden van de leerling op het gebied van bestaan diverse ontwikkelingsniveaus. We sluiten is vanuit alle geledingen van de school, houdt zich begrijpend lezen, rekenen, spelling en lezen vastge- Een dyslexieonderzoek vindt via de zorgverzekering zoveel mogelijk aan bij het niveau van bezig met de vraag hoe en waar de I-Pads zo goed legd in de Plaatsingswijzer. Vanaf dat moment is van de ouders plaats. Dit gebeurt in overleg met het kind. mogelijk ingezet kunnen worden. Tevens wordt de inzichtelijk wat mogelijk het uitstroomprofiel is van de school. De meeste dyslexie-onderzoeken vinden intensivering van de I-Pads in het dagelijks onderwijs leerling. De ouders worden hiervan vanaf eind groep plaats in de groepen 4 en 5. door deze groep onderzocht en uitgeprobeerd. 6 op de hoogte gehouden. Per zorgperiode voert de dyslexiespecialist een Leeromgeving Op school is sprake van een ondersteunende kunnen indien nodig gebruik maken van Daisy- gesprek met de dyslectische kinderen. De ouders van leeromgeving. In elke bouw zijn aantrekkelijke hoeken Leerlingvolgsysteem Dyslexie deze kinderen kunnen eens per maand gebruik en werkplekken gecreëerd waar kinderen ook Wij vinden dat een goed georganiseerd systeem van We werken volgens het protocol ‘Leesproblemen en maken van het spreekuur van deze specialist. De individueel of in kleine groepjes kunnen werken. leerlingenzorg voorwaarde is voor het bieden van dyslexie’ om een kind zo goed mogelijk te begeleiden bedoeling is dat de ouders dan ook met elkaar in goed onderwijs. De school werkt met het leerlingvolg- en de juiste hulpmiddelen te kunnen bieden. gesprek gaan. systeem (LOVS) van Cito. Vanaf de kleuterperiode worden de kinderen gevolgd Cito hanteert een beoordeling middels de cijfers I, II, in hun taal/leesontwikkeling, waarbij o.a. gebruik wordt gemaakt van een dyslexiescreening in groep 2. 11 12 Meer- en hoogbegaafdheid: in de zogenaamde Plusklas. De verwerking van de zichtbaar is, is de leerkracht aanspreekbaar en mogen groepsplan in subgroepen ingedeeld. De sub- Voor het signaleren en begeleiden van de kinderen opdrachten vindt veelal in hun eigen groep plaats. Er de leerlingen indien nodig onderling overleggen. Het groepen sluiten aan bij de onderwijsbehoeften maken we gebruik van het Sidi protocol voor meer- wordt gewerkt met een takenkaart, zodat het werken rode teken geeft aan dat de leerlingen de leerkracht van de kinderen. en hoogbegaafdheid. Daarnaast kijken we naar de met het levelmateriaal een verplichtend karakter heeft. niet mogen aanspreken omdat deze dan bezig is met vaardigheidsscores die de kinderen behaald hebben 3. D e groepsbezoeken, groepsbesprekingen en de het werken met groepjes (uitgestelde aandacht). De leerlingenbesprekingen zijn belangrijke schakel- op de Cito toetsen. Wij bieden de meer- en hoogbe- Thematisch werken leerlingen mogen dan wel met elkaar overleggen. momenten in de zorg aan de kinderen. Dit vormt gaafde kinderen een passend onderwijspakket aan. In de kleutergroepen wordt voornamelijk thematisch Wanneer het stilteteken zichtbaar is, moeten de het hart van de zorgstructuur in onze school. Dat betekent dat wij kijken of deze kinderen wel alle gewerkt, ook vanuit de methode Schatkist. kinderen geheel zelfstandig aan hun taak werken. Dat leerstof nodig hebben die bij de jaargroep hoort. Hiervoor is een jaarplanning gemaakt. In de andere wil zeggen dat ze niet met elkaar mogen overleggen hun kind als geen ander en kunnen de leerkracht Zo maakt een aantal kinderen de basisstof van hun groepen gebeurt dit periodiek. Voorbeelden daarvan en geen vragen aan de leerkracht mogen stellen. en school waardevolle informatie verschaffen. groep heel beperkt. We noemen dat ‘compacten’. zijn projecten rondom gezondheid, de Tweede Deze kinderen hebben hierdoor tijd voor het werken Wereldoorlog, natuur en maatschappij en de door Zorgstructuur en samenwerking met de ouders belangrijk. We met verbredings- en verrijkingsmateriaal. kinderen of school zelf gekozen onderwerpen zoals We werken op onze school met 4 zorgperioden starten hiermee in de Gouden weken wanneer Sinds een aantal jaren werken we met levels. Dit een ‘goed doel’ gekoppeld aan de Paasmarkt. van elk 10 weken. Voor onze school betekent dit: ouders aan het woord zijn over hun kind. levelwerk past binnen de ontwikkeling van passend Hierbinnen wordt gebruik gemaakt van samenwer- 1. Alle kinderen, de één wat meer dan de ander, onderwijs en sluit aan bij de onderwijsbehoeften van kend leren. Met de aanschaf van de nieuwe taal- hebben zorg nodig. Daarom hebben ze recht op zoals ambulant begeleiders, orthopedagogen en kinderen die meer- of hoogbegaafd zijn. Het is methode wordt ook in de groepen 4-8 meer thema- (extra) instructie/begeleiding. Deze hulp kan onderwijskundigen. Dit gebeurt altijd in overleg en belangrijk voor deze kinderen dat ze voldoende tisch gewerkt. geboden worden door de leerkracht in de vorm met toestemming van ouders. Hiertoe is een goede communicatie, afstemming van extra instructie, individuele begeleiding en/of uitgedaagd worden. Levelwerk bestaat uit een 4. Ouders zijn belangrijke partners. Ouders kennen 5. De school kan advies vragen bij externe partners 6. Als de school meer zicht wil krijgen op een totaalaanbod van verrijkende activiteiten op het Werken met planbord en taken begeleiding in een groepje. Daarnaast kan de ontwikkelingsprobleem van een kind, kan zij advies gebied van taal, lezen, rekenen en ‘allerlei’ onder- In de groepen 1, 2 en 3 wordt gewerkt met een onderwijsassistent ingezet worden voor extra vragen tijdens de CLB (Consultatieve Leerling werpen. Daarnaast biedt levelwerk de mogelijkheid planbord. Hierop staat aangegeven waar iedere begeleiding binnen of buiten de groep. Bespreking) of een onderzoek laten verrichten. De om met zelf gekozen onderwerpen aan de slag te leerling mee gaat werken. Dit wordt aangegeven 2. W erken met groepsplannen in de groepen 1 tot en gaan. Doel van deze werkwijze is: aansluiten bij de met behulp van pictogrammen. Deze keuze wordt met 8. Dit betreft o.a de gebieden taal, rekenen, belangstelling en verhogen van de motivatie van het gemaakt door de leerkrachten of de leerlingen. spelling, technisch en begrijpend lezen. kind. Ook het leren leren (plannen, oplossen van In groep 1 werken we met een groepstakenkaart * Denken vanuit onderwijsbehoeften: wat heeft het problemen, reflectie etc.) en het ontwikkelen van terwijl er vanaf groep 2 gewerkt wordt met een kind nodig. Hierbij kunt u denken aan bijvoorbeeld leerlingen vanuit de peuterspeelzaal naar groep 1 sociaal emotionele en creatieve vaardigheden individuele takenkaart. meer tijd, een plaats vooraan in de klas, een van de basisschool en aan de uitstroom van leerlin- werkkopie in plaats van te werken in een schrift. gen uit groep 8 naar het voortgezet onderwijs. Er is behoren tot de doelstellingen. bespreking en/of het onderzoek gebeurt altijd in overleg en met toestemming van de ouders. 7. Aandacht voor instroom en uitstroom: er wordt expliciet aandacht besteed aan de instroom van Binnen het formatieplan is structureel tijd vrijgemaakt Zelfstandig werken voor de begeleiding van deze kinderen. Hierbij wordt Wij willen zelfstandigheid stimuleren en bevorderen. praktijk dat de leerkracht vooraf een goed beeld zorg, waarbij informatie over de specifieke onder- groepsoverstijgend gewerkt. Met andere woorden Daarom zijn er door de hele school afspraken voor heeft van alle kinderen in de groep en weet welke wijsbehoeften van een leerling overgedragen wordt. kinderen uit verschillende groepen komen met een zelfstandig werken. Deze afspraken zijn: het rode, zorg ze nodig hebben. Kinderen worden in het leerkracht samen voor hun instructie. Dit vindt plaats groene en stilteteken. Wanneer het groene teken * Pro-actief handelen en denken: dit betekent in de sprake van een doorgaande lijn en doorgaande 13 14 Leer en vormingsgebieden de methode Estafette aangeschaft. We zien dat het echte leven. Door die realistische context keling van kinderen, het zorgt voor overdracht invoering van deze methode zijn vruchten afwerpt. vergeten de kinderen bijna dat ze gedegen taalonder- van maatschappelijke en culturele verworvenheden Lezen Het lees-niveau verbetert en ook de woordenschat wijs krijgen. Staal werkt met de bewezen spellingaan- en het rust kinderen toe voor deelname aan de We laten kinderen in de groepen 1 en 2 op een van de kinderen wordt op een hoger niveau gebracht. pak van José Schraven en is de eerste methode die samenleving. Burgerschapskunde is daarbij niet een betekenisvolle manier met gesproken en geschreven In de groepen 4 t/m 8 wordt er naast het Estafette spelling en grammatica combineert. losstaand vakgebied. De 3 hoofdpunten van de taal in aanraking komen. Dit houdt in dat we de lezen veel tijd besteed aan verschillende leesvormen. kinderen een rijke leeromgeving aanbieden waar Tijdens het begrijpend en studerend lezen helpen we Techniek Torens en identiteit komen dan ook voor in de vele activi- elk kind voldoende uitdaging vindt. Daarbij maken de kinderen om steeds zelfstandiger de kern van een Bij ons op de Sint Maartenschool wordt al jaren teiten waar we binnen en met de school aan werken. we o.a. gebruik van een lettermuur, prentenboeken, leestekst te begrijpen, samen te vatten, gegevens op aandacht besteed aan techniek. Dat gebeurt in ieder (voor)leesboeken, luisterboeken, schrijf-en stempel- te zoeken en te verwerken. Dit gebeurt volgens een geval tijdens het wekelijkse vrij-keuzeuur voor de We noemen hier: activiteiten. De methode Schatkist neemt een cen- stappenplan. We maken hierbij wekelijks gebruik van kinderen van de groepen 5 t/m 8. Sinds het school- • deelname aan plaatselijke, feestelijke activiteiten trale plaats in bij de beginnende geletterdheid. Deze actuele teksten. Hiervoor gebruiken we de methode jaar 2007-2008 maken alle groepen gebruik van de •theatervoorstellingen methode maakt gebruik van thema’s. Er wordt veel Nieuwsbegrip XL. ‘Techniek Torens’, een dekkend lespakket voor • bezoek aan kerk en vieringen techniek voor alle groepen van de basisschool. •podiumoptreden Heel belangrijk zijn de leesmotivatie en kennis van de Door met deze ‘Techniek Torens’ te werken komen • schoolreisjes en excursies We hebben een voorleesproject waarbij ouders op woordenschat. Door op veel verschillende manieren de kinderen met diverse vormen van techniek en •bibliotheekbezoek school komen voorlezen. In groep 3 begint het met lezen/boeken bezig te zijn, proberen we de materialen in aanraking. Het lesconcept van de • deelname aan acties voor het goede doel systematische leesonderwijs. We gebruiken hierbij kinderen zó te motiveren, dat ze zelfstandige lezers ‘Techniek Torens’ bestaat uit 3 vrolijke opbergmeubels • gebruik pestprotocol deelname aan SoVa-trainingen de methode Veilig leren lezen. worden. Hierin kunnen ouders thuis ook een belang- waarin de 10 lessen per jaargroep (lesmappen) en •themaweken rijke rol vervullen. leskisten overzichtelijk zijn opgeborgen: • deelname aan Boomplantdag en Himmeldei • Onderbouwtoren voor de groepen 1-2 •bespreking van de actualiteit, waaronder voorgelezen. In het eerste halfjaar van groep 3 ligt de nadruk op burgerschapskunde, democratie, actieve participatie de letterkennis en het verder ontwikkelen van Staal • Middenbouwtoren voor de groepen 3-4-5 klankbewustzijn. De kinderen leren hoe een woord Dit schooljaar starten we met een nieuwe taalme- • Bovenbouwtoren voor de groepen 6-7-8. • antivandalisme projecten opgebouwd is. In de periode erna wordt de nadruk thode in de groepen 4 tot en met 8. We hebben als De groepen 8 werken met Kids in Bizz waarbij er een •verkeerseducatie verlegd naar het snel en accuraat uitvoeren van de team gekozen voor een lesmethode die kinderen marktonderzoek, inkopen en marketing en verkoop • projecten over verkiezingen leeshandeling met steeds moeilijker woorden. Vanaf sterk maakt in taal en spelling. Opbrengstgericht gedaan wordt. • seksuele voorlichting groep 4 wordt er gewerkt met een methode voor werken, toepassen en thematisch werken staan •gastlessen voortgezet technisch lezen, namelijk Estafette. centraal. De kinderen vergaren eerst kennis, die ze • bezoek Rijksmuseum vervolgens in een presentatie of publicatie toepasHet begrijpend lezen neemt vanaf de tweede helft sen. Er wordt dus écht iets met hun tekst gedaan! Relevante onderwijsinhoudelijke beleidsterreinen van groep 4 een meer centrale plaats in, maar het SchoolTV-weekjournaal en Nieuwsbegrip • bezoek aan scholen van Voortgezet Onderwijs • afscheidsactiviteiten van groep 8 • deelname aan de dodenherdenking op 4 mei belang van technisch lezen blijft ook in de boven- Staal is visueel en motiverend. De vele filmpjes, Burgerschap en sociale integratie bouw groot. Daarom hebben we voor alle groepen verrassende thema’s, teksten en bronnen komen uit Ons onderwijs draagt bij aan de persoonlijke ontwik- 15 16 Categorieën die in burgerschapskunde en sociale veiligheidsbeleid van de Bisschop Möller Stichting is Eventueel kunnen de interventies in de eerste weken De agendapunten van de vergadering van de integratie naar voren komen: er bij ons op school een veiligheidsraad die veiligheid na de kerstvakantie opnieuw ingezet worden. Dit leerlingenraad komen: •Sociale vaardigheden: vaardigheden om met en welzijn van iedereen ´bewaakt´. noemen we de Zilveren Weken. •Van de leden van de leerlingenraad zelf anderen om te gaan. Hiervoor gebruiken wij o.a. •Uit de klassenvergadering die elke groep 2 weken Goed Gedaan, de catechesemethode Trefwoord, Speerpunten zijn: Leerlingenraad voorafgaand aan de vergadering van de leerlingen- Rots en Water, het Goed Gedaan-protocol en het • veilige speel- en werkomgeving In het schooljaar 2012 – 2013 is een leerlingenraad raad zal houden leerlingvolgsysteem voor de sociaal-emotionele • communicatie met ouders opgericht met als doel de betrokkenheid van de ontwikkeling Viseon. • het pestprotocol kinderen (en hun ouders) bij de school te verhogen, • organisatie van ontruimingsoefeningen kinderen een eigen stem en verantwoordelijkheid te •Uit het team afspraken in het sociale verkeer. Het gaat hierbij •verkeersveiligheid geven binnen de schoolorganisatie en een beter •Van de schoolleiding om regels en omgangsvormen die onder andere in • leef- en werkomstandigheden op school inzicht te geven in die schoolorganisatie. Daarnaast •Van ouders het pestprotocol zijn vastgelegd en algemeen als •gezondheid maken de kinderen hierdoor spelenderwijs kennis fatsoenlijk gewaardeerd worden. Dit leren we •agressie met de democratische beginselen en ondervinden De leden van de leerlingenraad brengen in hun eigen kinderen en we spreken hen erop aan. • coaching en het voeren van gesprekken de kinderen wat realistisch en haalbaar is. groep verslag uit van de vergadering en over het- •Gedrag- en omgangsregels: formele en informele •Democratische vorming: het bevorderen van •Uit de digitale ideeënbus die geopend wordt: [email protected] geen daar besloten is. Daarnaast heeft de leerlingen- Een bijzonder speerpunt vormen onze Gouden Weken! De leerlingenraad wordt gevormd door kinderen van raad een eigen pagina in onze schoolkrant Het de groepen 5-8. Door het vertrek van de kinderen van Samenspel. De Gouden Weken worden ingezet om het goud wat de groepen 8 zal de leerlingenraad elke jaar weer lende geloven, culturen, gewoonten. Dit komt in de wij als leerkrachten in handen hebben, de interactie aangevuld worden. wereldverkenning zeker aan bod maar ook bij tussen leerkracht en leerlingen, te smeden en kneden Elke groep (5-8) heeft een vertegenwoordiger in de projecten zoals de vastenactie, de paasmarkt, de zodat er een fijne sfeer in de groep heerst. Bij de leerlingenraad. Kinderen kunnen zich hiervoor verhalen van Trefwoord en de uitzendingen van Gouden Weken ligt het accent op groepsvormende beschikbaar stellen en worden door hun klasgenoten Contacten met ouders schooltelevisie. activiteiten en de oudercontacten. De Gouden Weken gekozen. De leerlingenraad komt minstens 5 keer per Tijdens het schooljaar hebben wij meerdere contact- gaan na de zomervakantie direct van start en duren schooljaar bij elkaar, steeds tussen 2 vakanties in. momenten met ouders gepland waarin wij hen vinden. Die zijn natuurlijk sterk gerelateerd aan vier weken. Tijdens deze weken worden de ouders De data zijn opgenomen in de schooljaarplanning informeren over de ontwikkeling van hun kind. onze brede identiteit. uitgenodigd om, in plaats van naar informatie over hun van de school. In de eerste 4 weken van het schooljaar voert elke kennis, vaardigheden en houding. Specifiek gaat het hierbij om de staatsinrichting. •Kennismaken met culturen: omgaan met verschil- •Basiswaarden: dat wat we als school belangrijk Organisatie kind te luisteren, nu zelf te vertellen wie hun kind is. leerkracht in het kader van de Gouden Weken een Veiligheidsbeleid Daarnaast wordt er in deze periode in de groepen zelf ‘kennismakingsgesprek met de ouders van de Op onze school werken wij met de aan onze zorg door de leerkrachten heel erg ingezet op de groeps- kinderen. De leerkrachten van de groepen 8 be- toevertrouwde kinderen aan goed onderwijs. Dat kan vorming door middel van energizers en samen- spreken dan tevens de Plaatsingswijzer met de niet anders dan in een goede en voor iedereen veilige werkingsopdrachten. ouders en hun kind. leef- en werkomgeving. Binnen de kaders van het 17 Uitstroomgegevens op basis van het basisschooladvies en plaatsing Marne Bolsward Nordwin Sneek (AOC) 2 1 Basiskader 11 1 12 Gemengd Theoretisch 16 2 18 Basisberoeps met LWOO Bogerman Sneek Realschule Haag 1 1 Havo/Vwo 12 TTO 10 4 1 Atheneum 1 2 1 2 3 9 Gymnasium 51 1 17 Hoofdstuk 2 school en vakantietijden 10 Technasium Havo Totaal Totaal 2 Havo kansklas 18 RSG Sneek 4 1 3 3 1 68 In de tweede en/of derde week van het schooljaar is Doorgaande lijn er voor elke groep een informatie avond. Op deze Om op school een doorgaande lijn van groep 1 tot en avond worden praktische zaken betreffende het met 8 te creëren, werken we met diverse vormen van lopende schooljaar besproken zoals bijvoorbeeld teamoverleg: parallelgroepoverleg, bouwoverleg en nieuwe methodes. de teamvergaderingen. Ook maken we gebruik van Zo rond de 12e-14e schoolweek organiseren wij groepsbezoeken door directie, intern begeleiders en 15-minutengesprekken op school. De leerkrachten bouwcoördinatoren. Vanuit de groepsbezoeken gaan Met ingang van dit schooljaar werkt de Sint Maarten- De leerkrachten zijn tenminste 15 minuten voor informeren de ouders over de ontwikkeling van hun we met elkaar in gesprek om de doorgaande lijn te school met een continurooster. Dit betekent dat de aanvang van de lessen op school aanwezig. Vanaf kind. In deze periode is er voor de ouders van de bewaken en ons onderwijs te verbeteren. leerlingen in hun eigen groep lunchen waarna zowel dat tijdstip wordt er ook toezicht gehouden, zowel op groepen 7 en 8 een informatie avond over de Dit doen we vooral middels intervisiebesprekingen de kinderen als leerkrachten een kwartier pauze het schoolplein als in de school. De kinderen van verschillende niveaus in het voortgezet onderwijs. waarin leerkrachten elkaar adviseren over onderwer- hebben. groep 1 en 2 gaan direct naar binnen. De kinderen Rond de 22 -24 week krijgen de kinderen van de pen over onderwijs en opvoeding. e e Schooltijden 19 ma / di / do woe vrij groep 1-2-3-4 08:15 – 14.15 08:15 - 11:45 08:15 - 11:45 groep 5-6-7-8 08:15 – 14.15 08:15 - 11:45 08:15 – 14.15 groepen 2 t/m 8 een rapport mee waarover wij de week daarna met de ouders een gesprek voeren Overgang / doubleren / verwijzen tijdens de 15-minutengesprekken. De kinderen van de Sommige kinderen hebben wat meer tijd nodig dan groepen 6 en 7 zijn bij dit gesprek aanwezig en praten anderen. Aan de hand van toetsgegevens, observa- met de leerkracht en hun ouders mee over hun eigen ties en leerlingenwerk wordt er door de leerkrachten ontwikkeling. Met de ouders en kinderen van groep 7 en intern begeleider bepaald of de leerling overgaat wordt de Plaatsingswijzer dan ook besproken. of doubleert. In een gesprek met de ouders wordt een In groep 8 vinden de gesprekken in februari plaats in beslisschema gehanteerd waarbij de voor- en verband met gesprekken betreffende verwijzing nadelen tegen elkaar worden afgewogen. Soms voortgezet onderwijs. Hierbij zijn de leerlingen kunnen wij de specifieke hulp die een kind nodig natuurlijk aanwezig bij het gesprek. heeft, niet bieden. Als blijkt dat een kind zich bij ons In de laatste week van het schooljaar krijgen alle op school onvoldoende kan ontwikkelen, wordt er kinderen (weer) een rapport. Ouders die daar gezocht naar een andere vorm van onderwijs. We behoefte aan hebben kunnen hierop een korte blijven hierbij natuurlijk in gesprek met de ouders. toelichting krijgen. Zij geven dat dan zelf aan bij de groepsleerkracht van hun kind. Vakanties en vrije dagen bolletongersdei studiedag team 2 oktober herfstvakantie 11 t/m 19 oktober kerstvakantie 20 december t/m 4 januari voorjaarsvakantie 21 februari t/m 1 maart Pasen 3 en 6 april meivakantie 2 mei t/m 8 mei Hemelvaart 14 en 15 mei Pinkstermaandag studiedag team 25 mei 26 mei heamiel vrij heamiel vrij 25 juni ’s middags 26 juni ‘s middags laatste schooldag 3 juli Omdat wij veel waarde hechten aan goed contact met ouders over de kinderen zijn gesprekken tussen deze rapportagemomenten ook mogelijk, zowel op initiatief van de ouders als van de groepsleerkrachten. Hoofdstuk 3 namen en adressen 20 van de groepen 3 t/m 8 kunnen kiezen of ze naar Verlof aanvragen rondom de zomervakantie Schooladres Vakleerkrachten binnen gaan of buiten blijven spelen maar 3 minuten Geciteerd vanuit de leerplichtwet de verlofregeling: r.k. Basisschool Sint Maarten • vakleerkracht muziek: voor de aanvang van de lestijden gaan alle kinderen Voor vakantie onder schooltijd kan alleen een Plein 1455 nr. 1, 8701 EW Bolsward Margreet Enequist naar binnen. Vanaf een kwartier voor de aanvang van uitzondering op de hoofdregel gemaakt worden als Tel: (0515) 572 418, Fax: (0515) 575 159 • vakleerkracht Lichamelijke Opvoeding: de lessen staan de deuren open. de leerling tijdens schoolvakanties niet op vakantie [email protected] Elbrich Lolkema De niet groepsgebonden leerkrachten houden kan gaan door de specifieke aard van het beroep van www.sint-maartenschool.nl toezicht op het plein. (een van) de ouders (LPW art. 11 onder f en art. 13a). Specialismen In dat geval mag de directeur eenmaal per schooljaar Volg de Sint Maartenschool op • dyslexie/taalspecialist: Hannie Michielsen Verlof maximaal 10 dagen de leerling vrij geven. De Facebook en Twitter! • rekencoördinatoren: Gerda Boonstra, Irma Krijnsen 4-jarigen zijn nog niet leerplichtig. Toch is de regel- verlofperiode mag niet in de eerste 2 weken van het matige aanwezigheid van het grootste belang voor schooljaar vallen. een gezonde ontwikkeling. In het begin kan een • ICT-coördinator: Helga Tijmstra De medewerkers van de Sint Maartenschool zijn op • Techniekcoördinator: Annalies van der Pol school en buiten schooltijd eventueel via de directeur •Coördinator voortgezet onderwijs: schooldag voor een kind wat te lang zijn. In overleg Let op: met de leerkracht is daarvoor een regeling te treffen. De werkomstandigheden (uitval, onderbezetting, Vanaf de leeftijd van 5 jaar is het kind leerplichtig. werkplanning), de personele bezetting, de Directeur Ondersteuning & specialisten bedrijfsomstandigheden en de gezinsomstandig- Age Huitema It Rak 7 8701 LG • lesondersteuning: Susan Oostra Alleen bij gegronde redenen is afwezigheid toege- heden passen NIET in het begrip ‘specifieke telefoon: (0515) 575 760, •onderwijsassistenten: Doortje Boersma, staan (maximaal 5 uur per week voor 5-jarigen). aard van het beroep’. mobiel: (06) 10 73 33 08 Voor verdere afwezigheid is toestemming vereist. De school houdt zich aan deze wetgeving en bij e-mail: [email protected] twijfel wordt de situatie voorgelegd aan de te bereiken. Monique Breeuwsma Rineke Burggraaff • conciërge: Caritha Kruishaar [email protected] Schooladviescommissie We gaan er vanuit dat bezoek aan arts, tandarts enz. leerplichtambtenaar. zoveel mogelijk plaats vindt buiten schooltijd. Mocht Het ‘voor de drukte op vakantie kunnen’ hebben Intern begeleiders Voorzitter, vacature dit beslist niet mogelijk zijn dan kan men verlof we in onze vakantieplanning aardig opgelost • voor de groepen 5-8 en algemene zaken: Gerrit Kramer vragen bij de groepsleerkracht. Voor andere vormen door voor de kinderen de zomervakantie op Heleen van der Werf Rob Veldman van verlof is toestemming van de directie vereist. Dit donderdag om 12.30 uur te laten beginnen. • voor de groepen 1-2: Diny Logtenberg Elisabeth de Jong • voor de groepen 3-4: Hannie Michielsen Ingrid Born verlof moet in ieder geval schriftelijk worden aange- Nynke Hettinga vraagd. Dit kan door middel van een verlofformulier. Ziekmelding Coördinatoren Erwin de Vries In geval van ziekte van een leerling is het belangrijk • coördinator groep 1-2: Diny Logtenberg Doete Stor dit zo snel mogelijk door te geven aan de school, het • coördinator groep 3-4: Hannie Michielsen liefst tussen 08:00 en 08:15 u. Het telefoonnummer •coördinator groep 5-8 / Voortgezet Onderwijs: van de Sint Maartenschool is: (0515) 572 418 Monique Breeuwsma 21 22 Medezeggenschapsraad en kerstfeest, carnaval, sportdag en de schoolreisjes. Oudervereniging Commissie dynamisch zitten Ouders: Ook besteedt de OV aandacht aan de dag van de • Irene Zijlstra, voorzitter • Ellie Koning (leerkracht), voorzitter • Marius den Otter, voorzitter leraar. Daarnaast kan de OV als spreekbuis dienen • Anita Mensink, secretaris Leden: • Diny Bakker, secretaris voor de ouders richting school. ‘Hoe denken ouders • Gertjan Stienstra, penningmeester • Heleen v.d. Werf (intern begeleider) • Mathijs Bakker, penningmeester over de activiteiten die op school georganiseerd Leden: • Marianne Koopmans (leerkracht) • Ronald van Hettema worden?’ of ‘wat leeft er bij de ouders?’ zijn punten • Doete Stor • Joukje van der Kort (leerkracht) die aan de orde kunnen komen. • Marijke Zijlstra (vertrekkend lid) • Titia Hooghiemstra (ouder) Leerkrachten: De leden van de OV zijn de ouders van de leerlingen • Caroline Mulder •Oefentherapeut • Franske v.d. Weide, vice-voorzitter van onze Sint Maartenschool. Het bestuur vraagt aan • Marijke Jorritsma • Sjors Visser alle leden een vrijwillige ouderbijdrage om de • Erik Reitsma (vertrekkend lid) Klachtenregeling • Nynke van der Wal activiteiten mogelijk te maken . Om extra inkomsten • Ellen Kingma Als u opmerkingen of klachten heeft over onze • Marrit Hoekstra te verwerven verzamelt de vereniging kleding in. De • Lisette Sieperda school, kunt u in de eerste plaats terecht bij de leden van de OV kiezen op de jaarvergadering de • Nynke Lemstra groepsleerkracht. Wanneer daar aanleiding toe is, De medezeggenschapsraad en de schooladvies- bestuursleden. Het bestuur geeft toelichting op het • Riemke Quarre kunt u contact opnemen met de directie. Daarna commissie vergaderen in het schooljaar 2013-2014 afgelopen schooljaar en verantwoordt de financiën. op de volgende dagen. De vergaderingen van de Het bestuur van de OV vergadert zo’n negen keer per Alle ouders worden uitgenodigd lid te worden van de Bisschop Möller Stichting. De adressen vindt u MR beginnen 19:30 u. en die van de SAC om 20:00 u. schooljaar. oudervereniging. De contributie daarvoor bedraagt in deze gids. Daarnaast is er door het bestuur van de Als de MR en SAC samen vergaderen dan is de U als ouder kunt dus meepraten en –denken over tal 12,50 per kind per jaar. Van dit geld worden verschil- school een klachtenreglement ingevoerd. Ouders begintijd 20:00 u. van zaken. Dat kan als lid van de OV, maar ook als lid lende activiteiten, de traktaties en (Sinterklaas) kunnen klachten indienen over gedragingen en van het bestuur. Bent u daarin geïnteresseerd, dan cadeautjes voor de kinderen betaald. beslissingen, of het nalaten daarvan, van het bestuur kunt u ons altijd aanspreken op of rond onze Sint Voor de schoolreisjes betalen de ouders apart en en het personeel. U kunt een officiële klacht indienen Maartenschool. Als u verdere informatie wilt, kunt u per schooljaar (zie verder in deze schoolgids) volgens de regels van dit reglement. Op school zijn De Oudervereniging Sint Maartenschool kunt u zich eventueel wenden tot het bestuur van de daarvoor twee contactpersonen. Zij verwijzen naar ons vragen of mailen: [email protected] De Oudervereniging (OV) heeft als doel het leefkli- Veiligheidsraad een vertrouwenspersoon. Deze persoon begeleidt de maat op school voor d e kinderen zo prettig mogelijk • Voorzitter, vacature klager in de verdere procedure. Het reglement is te te maken. Tevens heeft zij als doel de relatie tussen Leden: verkrijgen bij de directeur en de contactpersonen. de school en de ouders te bevorderen. De werkzaam- Judith Galema (leerkracht) heden van de OV dragen bij aan het optimaal Angelien Lotstra (leerkracht) Voor de Sint Maartenschool zijn de volgende functioneren van de school. Caritha Kruishaar (conciërge) twee contactpersonen benoemd: Age Huitema (directeur) Nynke Boonstra en Anna Cazemier. De OV biedt ondersteuning aan het schoolteam bij de volgende activiteiten: Sint Maartensfeest, sinterklaas- 23 Hoofdstuk 4 de organisatie 24 Soms vinden ouders, leerlingen en personeelsleden bezoekadres: Sophialaan 20, Leeuwarden Schoolgrootte Stagiaires en LIO-leerkrachten het prettig als ze eerst vertrouwelijk kunnen praten correspondentieadres: Postbus 120, 8900 AC De Sint Maartenschool telt aan het begin van het Onze school is een oefen- en praktijkschool van de met iemand van de school, zonder dat meteen een Leeuwarden schooljaar ongeveer 460 leerlingen. Deze leerlingen PABO te Zwolle en van de Stenden Hogeschool te worden verdeeld over 20 groepen. Leeuwarden. Dit houdt in dat toekomstige leerkrach- officiële klacht wordt ingediend. Ook dan kunnen zij terecht bij deze contactpersonen. Contactpersonen ten aan onze school een deel van hun praktische •klachtmeldingen over seksuele intimidatie, seksueel misbruik, ernstig psychisch of fysiek Scholing ervaring opdoen. Dit geldt ook voor de studenten van geweld: meldpunt vertrouwensinspecteurs Om in het onderwijs up-to-date te blijven laten CIOS en ALO. (0900) 1113 111 teamleden individueel en het team van de Sint Dit schooljaar zal 1 LIO’er (leraar in opleiding) Maartenschool als geheel zich ieder jaar bijscholen bij ons aan de slag gaan: Vertrouwenscommissie • schoolbestuur: Bisschop Möller Stichting (BMS) op meerdere terreinen. Daarnaast volgt een deel van 1x groep bovenbouw: Nynke Attema •Lid schooladviescommissie: Archipelweg 135, 8921 VX Leeuwarden het team de nascholingscursus EHBO en wordt er Ook bieden wij plaats aan studenten van de sportop- Nynke Boonstra (0515) 580 758 (058) 8700078 deelgenomen aan de BHV-cursus. leidingen en de MBO-opleidingen tot onderwijsassis- • Lid: Anna Cazemier (0515) 577 270 • College van bestuur: In het schooljaar 2014 – 2015 richt het team zich op tent en pedagogisch medewerker. Daarnaast vinden • Vertrouwenspersoon BMS: Marina Bosma www.bisschopmollerstichting.nl de invoering van de nieuwe taalmethode Staal en het er een paar keer per jaar “snuffelstages” en maat- Postadres: (06) 51 02 39 88 dhr. D. Lieftink analyseren van toetsgegevens. schappelijke stages plaats door leerlingen van het • Bedrijfsmaatschappelijk werker: [email protected] Door de thematische en betekenisvolle aanpak van Marne College. Postbus 790 (058) 295 47 77 deze methode verwachten we grote betrokkenheid Situering van de school bij de taallessen. Omdat we streven naar een Vakdocenten De Sint Maartenschool is gelegen aan de grens van doorgaande lijn in het spellingonderwijs hebben we Het muziekonderwijs wordt gegeven door een • Klachtencommissie voor het Katholiek Onderwijs het stadscentrum van Bolsward in de wijk Noord I gekozen voor de methode Staal. We hopen met deze vakleerkracht. Daarnaast is ook Postbus 82324 De kinderen die de Sint Maartenschool bezoeken methode onze aanpak op het gebied van spelling en een vakleerkracht LO (Lichamelijke Opvoeding) op 2508 EH Den Haag komen echter uit alle wijken van Bolsward. De school grammatica te versterken. We kiezen voor een onze school werkzaam. 070-3925508 (9:00 – 12:30 u.) is vanwege het kleinschalige karakter van Bolsward moderne methode en dit betekent scholing voor het voor iedereen en vanuit alle wijken goed en veilig te hele team. Videobeleid bereiken. Om kinderen goed te kunnen begeleiden is het Soms worden door intern begeleiders filmopnames •schoolarts: analyseren van toetsgegevens erg belangrijk. Het gemaakt in een groep. Veelal betreft dit opnames van dhr. P.P. Dirksen GGD Friesland / Leeuwarden geeft ons informatie over welke aanpak een leerling lessituaties waarbij het didactisch handelen van de (058) 233 43 34 nodig heeft. Om een gedegen analyse te kunnen leerkrachten centraal staat. Die opnames worden dan •inspectie: maken volgen we een training in de tweede helft van alleen intern gebruikt voor scholing van deze inspectie van het onderwijs het schooljaar. De training zetten we voort in het leerkrachten en stagiaires. [email protected], www.onderwijsinspectie.nl, schooljaar 2015-2016. Joke Tadema 8901 BN Leeuwarden www.gimd.nl Externe personen / instanties vragen over onderwijs: (0800) 8051 25 26 Activiteiten voor de kinderen Bolswardse te ontdekken. Wij proberen vanuit de Vieren en feest op Sint Maarten huiswerk mee. Enerzijds om hen te leren taken te wereldverkenning aandacht te besteden aan de In onze uitgangspunten hebben we beschreven dat plannen, verantwoordelijkheid te leren dragen voor Excursies en schoolreisjes directe leefwereld van het kind en starten dichtbij we vieren belangrijk vinden. Hierboven beschrijven een opdracht en te leren organiseren. Anderzijds kan In de loop van een schooljaar doen kinderen veel huis: in Bolsward zelf. In dit kader past ook het we hoe we dat afscheid van de kinderen van groep 8 door het geven van enig huiswerk de overgang naar ervaringen op. Op sociaal gebied leren ze omgaan bezoek aan de Bolswarder kerken en aan het vieren. Een belangrijke dag in het leven van een kind het voortgezet onderwijs iets soepeler verlopen. Wij met de andere kinderen uit de groep en met de Stadhuis. Tevens worden bezoeken gebracht aan is de verjaardag. Dat vieren we. vinden dat we voorzichtig moeten zijn met het geven leerkracht. Gedurende dat jaar groeien kinderen naburige musea, een molen, het Planetarium en Natuurlijk vieren we op 11 november de naamdag van van huiswerk, we willen dat het kind in ruime mate naar elkaar toe, al zal dat niet altijd vanzelf gaan en bedrijven in de omgeving. onze school: Sint Maarten! Het ene jaar studeert het van zijn vrije tijd moet kunnen genieten. gebeurt dat soms met vallen en opstaan. team van de school een musical in en speelt die voor Afscheid nemen van groep 8 ouders, kinderen en andere ‘vrienden van Sint Bij het geven van huiswerk vinden we het belangrijk Wij hebben er voor gekozen iedere groep elk Omdat we het belangrijk vinden op een goede manier Maarten’ terwijl we het andere jaar iets ‘van buiten dat er sprake is van regelmaat, we willen op vaste schooljaar op schoolreisje te laten gaan. afscheid te nemen van de schoolverlaters van groep halen’ om dit feest met elkaar te vieren! dagen werk mee naar huis geven, zodat er sprake is Voor de groepen 1 betreft dit een themadag op 8 organiseren we daartoe een viertal activiteiten De start en afsluiting van het schooljaar markeren van een soort gewoontevorming bij de kinderen en school en de groepen 2 gaan dan naar een boerderij. onder de titel: ‘Het Klavertje Vier van Geluk’. Deze we met een viering op het schoolplein in onze ouders. De leerkrachten zien het als hun taak de Vanaf groep 3 tot en met 7 kan dit een bezoek aan activiteiten zijn verdeeld over de maanden mei, juni ‘Groene Kathedraal’, onder het groene bladerdak kinderen te begeleiden bij het plannen en organiseren een attractiepark zijn of een excursie met een en juli, afhankelijk van de lengte van het schooljaar. van de Plataan. Rondom een thema staan we dan stil van het huiswerk. We willen kinderen helpen bij het bij de start en afsluiting van dat jaar met alle kinderen ‘leren leren’. Bij deze begeleiding past ook het werken educatief karakter. Groep 8 gaat in september 2 dagen naar Gaasterland en later in het schooljaar De 4 activiteiten: en leerkrachten. Natuurlijk zijn ouders en andere met een agenda in de groepen 7 en 8. Zonder een nog 3 dagen naar Vlieland. Voor het vervoer van deze • het schoolreisje naar Vlieland ‘vrienden van Sint Maarten’ hierbij altijd van voorportaal van het voortgezet onderwijs te willen schoolreisjes, met uitzondering van groep 8, maken •de musicalavond voor ouders, opa’s en harte welkom! zijn, willen we toch in de hoogste groepen de intensi- Daarnaast sluiten we het schooljaar met alle ‘vrienden teit van het huiswerk wat opvoeren, om zo de • de discoavond op school van Sint Maarten’ ook nog eens muzikaal af. Dat overgang naar de brugklas soepeler te laten verlo- •de pelgrimstocht op de laatste schooldag doen we met het prachtige Zomerfeest Sint Maarten pen. We willen de kinderen op deze manier voorberei- op de laatste woensdagmiddag/avond van het den op het vervolgonderwijs en hen een zo groot oma’s en kennissen we gebruik van de bus. De kosten voor de schoolreisjes bedragen: van deze kinderen groep 1: geen groep 2: geen groep 3: 15,00 groep 4: 17,50 Deze pelgrimstocht, een thematische wandeltocht in schooljaar, met muziek, dans en een hapje en een mogelijk gevoel van zekerheid bieden in de nieuwe groep 5: 22,50 groep 6: 25,00 de buurt van Bolsward wordt vooraf gegaan door een drankje op het schoolplein. Met de kinderen sluiten situatie. Daarnaast krijgen de ouders op deze manier groep 7: 25,00 groep 8: 65,00 viering op de speelplaats voor alle kinderen en we af met een heerlijke pannenkoekenpicknick al een klein beetje een idee over de inzet en motivatie leerkrachten van de school. Ook ouders zijn hierbij op het schoolplein. van hun kind bij het maken en leren van huiswerk. Die Prijzen zijn onder voorbehoud! van harte welkom! motivatie en dat doorzettingsvermogen zijn belang- In aansluiting op lesprojecten vinden er regelmatig Huiswerk rijke aspecten bij de keuze voor het voortgezet excursies plaats. Die excursies kunnen bestaan uit Onder het kopje “activiteiten voor kinderen” valt ook onderwijs. een stadswandeling door Bolsward, om zo het het huiswerk. Wij geven de kinderen in beperkte mate 27 28 Keuze-uur Ouders die graag een bijdrage willen leveren aan dit iemand die door zijn beroep veel met boeken te Sport- en spelactiviteiten Om tegemoet te komen aan de creatieve mogelijk- onderdeel zijn VAN HARTE WELKOM en kunnen zich maken heeft. Naast de ontwikkeling op cognitief en creatief gebied heden die ieder kind in zich heeft hebben we naast daarvoor opgeven bij de leerkracht van hun kind! de reguliere handenarbeid- en tekenlessen die in de •Het anti-vandalismeproject voor de groepen 8 met als gastdocent onze wijkagent. eigen groep plaatsvinden ook tijd en ruimte ingeruimd Podium / dramatische expressie voor een zogenaamd “vrijkeuze-uur”. De kinderen kunnen vijf keer per jaar een keuze maken. hechten wij ook veel waarde aan de lichamelijke opvoeding van het kind. Naast de gymnastiek- en •Nationale rekendag waarbij de hele school met een spellessen is ook een plaats ingeruimd voor sport- Een aantal keer per jaar worden de kinderen in de rekenthema op een speelse maar zeer leerzame en speldagen. In april wordt er op de Koningsdag gelegenheid gesteld om voor elkaar op te treden en manier aan de slag gaat. voor de onderbouw een spelmorgen georganiseerd. elkaar iets te laten zien op het gebied van toneel, •Het project ‘Voorzichtig met vuurwerk’ in decem- De kinderen nemen deel aan spelletjes die rond de Op vrijdagmiddag kunnen de kinderen van de dans, muziek en drama. Een kind leert zijn eigen ber, voorlichting die gegeven wordt door de politie school en op het schoolplein zijn georganiseerd. groepen 5 t/m 8 in kleine groepjes onder leiding van grenzen kennen en ervaart wat het kan en wat het van Bolsward (voor groep 7 en 8) of leerlingen van Voor de bovenbouw is er een sportdag met diverse leerkrachten, ouders, vrijwilligers en studenten durft, een belangrijk aspect van zelfontplooiing. het Marne College. activiteiten. Afgelopen jaar hebben de leerlingen van deelnemen aan de o.a.: In het voorjaar hebben we een speciale Podiumdag •houtbewerking waarbij alle ouders en andere ‘Vrienden van Sint voor groep 8. Aansluitend hierop nemen de triatlon; lopen, fietsen en zwemmen. • bloemschikken / papier-maché Maarten’ welkom zijn. kinderen van groep 8 op de avond van 4 mei deel Omdat wij de sportieve ontwikkeling van het kind aan de stille tocht naar het monument op het belangrijk vinden, stellen wij de kinderen in de kruispunt Marnesyl. gelegenheid onder begeleiding van ouders mee te • naaimachine naaien •Een project rond de Tweede Wereldoorlog bestemd de bovenbouw meegedaan aan een zeer geslaagde • werken met pitriet Het Samenspel •lego Het samenspel is de naam van de schoolkrant van •kinderkookcafé de Sint Maartenschool. De naam symboliseert onze • textiele werkvormen opvatting over de opvoeding van en het onderwijs •Himmeldei door groep 6 • het schoolvoetbaltoernooi •fotografie aan de kinderen: dat is een samenspel! Het Samen- •‘Rots en water’, een weerbaarheidstraining • het schoolkorfbaltoernooi • tekenen en schilderen spel verschijnt in een oplage van bijna 500 exempla- •musical ren 5 keer per jaar: Een herfstkrant, een kerstkrant, • dramatische expressie een voorjaarskrant, een meikrant en een zomerkrant! •computer/internet De schoolkrant bevat informatie van en voor kinderen •NME projecten (natuur en milieu-educatie). In de groepen 7 wordt er jaarlijks bij de kinderen een •sport en ouders. Verder werken we aan projecten mee voor goede theoretische en praktische verkeersproef afgenomen. doelen zoals bijvoorbeeld het verkopen van missie- Het theorie-examen is in april terwijl de praktische verkeersproef in mei is. • Move to improve •Boomplantdag, voor de groepen 6 met als gastdocent een boswachter. voor de groepen 7. doen aan: • het schoolkaatstoernooi • het schoolschaatsen •Bijenproject, voor de groepen 4 met als gastdocent een imker. Verkeersdiploma •techniek Projecten kalenders en kinderpostzegels en een financiële •aquarelleren Naast excursies, halen wij “gastdocenten” naar onze actie in het voorjaar. Daarnaast ontvangen wij •knutselen school. Deze mensen vertellen dan over hun project, groepen ouders die iets over hun beroep komen Hoofdluiscontrole •muziek hun werk, hun ervaringen. vertellen, soms met aansluitend daarop een bezoek Na elke vakantie hebben wij op maandagmiddag of •scrapbooking Enkele projecten die ieder jaar plaatsvinden zijn: aan de werkplek. dinsdagmiddag in de groepen 3 t/m 8 hoofdluizen- •EHBO •Het kinderboekenweek project voor de hele school, Ook zien we steeds meer ouders en vrienden van controle. Op dinsdagochtend bij de kleuters. De Sint Maarten gastlessen verzorgen betreffende hun controle wordt uitgevoerd door ouders van onze beroep en/of interesses die aansluiten bij de lessen. kinderen. Als er in een groep hoofdluis geconstateerd • Popskoalle Sint Maarten met daarin gepland een bezoek van een schrijver of 29 30 wordt, krijgen alle kinderen uit de groep een briefje Intern Zorgoverleg Onze gezamenlijke inzet is altijd dat alle kinderen zich Een compleet aanbod voor kinderen van 0-13 jaar! mee naar huis, waar in staat dat er hoofdluis in de Misschien heeft u in de krant of andere media al goed ontwikkelen en dat we bij zorgen, samen met u, voor meer informatie over Kindcentrum Het Samenspel groep is en dat de ouders thuis extra alert moeten eens iets gelezen over de Centra voor Jeugd en tot een goede aanpak zullen komen. Age Huitema, regievoerder kindcentrum zijn. In de groep komt dan 1 week later een hercon- Gezin. Een aantal jaren geleden is er landelijk Om zo goed mogelijk de afstemming met een ieder Plein 1455 nr. 1, 8701 EW Bolsward trole, net zolang tot de hoofdluis verdwenen is. We besloten om ervoor te zorgen dat iedere ouder, ieder te krijgen is er door de overheid de verwijsindex 0515-572418 hebben voor de groepen waar hoofdluis geconsta- kind of jongere, makkelijk toegang moet hebben tot ontwikkelt. Het is een computerprogramma waarin [email protected] teerd is luizencapes. Hier moeten de jassen en informatie, advies of hulp op het moment dat dit nodig alleen de professionals zelf een kind in kunnen tassen van de kinderen in om de verspreiding van de is. Iedereen heeft tenslotte wel eens een vraag over voeren, mocht er nog een andere professional los Voor meer informatie over de kinderopvang: hoofdluis via de kapstokken te beperken. opvoeding of over het gedrag of de ontwikkeling van van school, het kind er ook in zetten dan krijgen die Stichting Kinderopvang Friesland een kind, jongere. twee partijen een match. Dat houdt in dat ze letterlijk Postbus 134, 8800 AC Franeker De controles zijn steeds op de maandagen en Veel vragen stel je in je eigen omgeving, in je familie, contact met elkaar gaan zoeken en dan samen met 0517-380680, www.kinderopvangfriesland.nl dinsdagen na elke vakantie. bij vrienden, bij de leerkracht. Soms is dat niet genoeg. de ouders van het kind de juiste route kiezen. Daarom moet iedere gemeente regelen dat er een De schoolmaatschappelijk werkster, de schoolver- Adjunct-hoofd locatie Sint Maarten: Ojee, hoofdluizen Centrum voor Jeugd en Gezin is waar ouders die pleegkundige, de intern begeleider en de directeur 06-13340296, [email protected] Geen reden tot paniek. Luizen zijn er nu eenmaal, vragen kunnen stellen. In de meeste Centra voor vormen dit intern zorgoverleg. elk kind kan ze wel eens krijgen. Dit gebeurt vooral Jeugd en Gezin wordt er nauw samengewerkt tussen wanneer kinderen samen spelen: zwemmen, voetbal, de scholen, de Jeugdgezondheidszorg en het op school of zelfs thuis. Het betekent dus beslist niet Kindcentrum Het Samenspel Bolsward is een centrum voor opvang, onderwijs en activiteiten met Schoolmaatschappelijk Werk. Dat is op onze school Kindcentrum Het Samenspel Bolsward dat uw kind ziek of onhygiënisch is. Een echt pro- ook het geval. De verpleegkundige van de JGZ en de Met ingang van 11 november 2013 is de Sint Maarten- ouders en medewerkers samen de hoofdrol spelen! bleem is het dus niet. Eerder een vervelend ongemak schoolmaatschappelijk werker hebben regelmatig school een brede school en vormt samen met dat opgelost kan worden. Bij vragen over preventie en overleg met de intern begeleider om eventuele Stichting Kinderopvang Friesland Kindcentrum Het Er is binnen ons kindcentrum plaats voor: behandeling kunt u terecht bij de groepsleerkracht of zorgen over een kind te bespreken. Dat wordt op Samenspel Bolsward. Naast basisonderwijs bieden •Basisonderwijs bij de contactpersoon Judith Altena. Ook kunt u info scholen het intern zorgoverleg genoemd (IZO). we samen alle vormen van kinderopvang aan. •Kinderdagverblijf vinden op onze schoolsite onder het kopje informatie. U wordt daar als ouder van op de hoogte gebracht een doorgaande lijn van 0-12 jaar waarin kinderen, • Voor- en naschoolse kinderopvang (als u wilt kunt u erbij aansluiten) en natuurlijk wordt We doen dat in onze 4 locaties, allemaal op • Een peuterspeelzaal Links op het internet er ook met u gesproken. De leerkracht kan advies loopafstand van elkaar: • Buitenschoolse activiteiten www.ggdfryslan.nl vragen, maar u als ouder ook. Een vraag kan gaan • Sint Maartenschool •Een concept dat kansen biedt voor uitbreiding van over de lichamelijke ontwikkeling, de sociale ontwik- • Het gebouw van de buitenschoolse opvang activiteiten voor de kinderen van de kinderopvang, De moeite waard om te bezoeken: keling, emotionele problemen, gedrag; kortom alles •Het gebouw van de kinderopvang en peuteropvang school, buurt en de stad Bolsward. tips van ouders, www.fonteine.com waar een kind (jongere) of gezin mee te maken kan krijgen thuis, op school of in de vrije tijd. op het schoolplein •De gymzaal en andere lokalen voor buitenschoolse activiteiten. 31 Schoollied Sint Maarten 32 Melodie: “it’s a small world” Tekst: Jacob G. Geertsma Onze school draagt de naam van een heel goede man Alle meisjes en jongens van vier tot twaalf jaar Sinte Maarten, hij reed op zijn paard door het land. Elke meester of juf, ben je Fries of Hagenaar Onderweg naar een stad, in de sneeuw nog op pad Willen op deze school, dat is hier het parool: Liep een schaam ‘le bedelaar Vrienden blijven voor elkaar. Refrein: Hoi, wat is het reuzefijn, Refrein: Hoi, wat is het reuzefijn, Op de Sint Maartenschool te zijn. Op de Sint Maartenschool te zijn. Elf november is de dag Elf november is de dag Die je niet vergeten mag. Die je niet vergeten mag. Op die dag heeft Sint Maarten een wonder gedaan: Bij het vouwen, het bouwen, het spel op het plein Hij is daar van zijn paard naast een arme gaan staan. Willen wij proberen steeds vrienden te zijn “Jij hebt min, ik heb veel, daarom geef ik een deel Bij de Engelse les of de toonladder bes Van mijn warme mantelkleed. Allen vinden het hier fijn! Refrein: Hoi, wat is het reuzefijn, Refrein: Hoi, wat is het reuzefijn, Op de Sint Maartenschool te zijn. Op de Sint Maartenschool te zijn. Elf november is de dag Elf november is de dag Die je niet vergeten mag. Die je niet vergeten mag. Want we vieren dan feest met van alles en wat: Zijn wij groter geworden dan trekken wij weg Elke groep in de kring en nog ‘s avonds op pad. Maar de school van Sint Maarten die blijft er wel zeg! Heel de school in een rij, met de lichtjes erbij En je hoort en geniet in jezelf nog het lied: Door de straten van de stad Dat vergeten doe je niet! Refrein: Hoi, wat is het reuzefijn, Refrein: Hoi, wat is het reuzefijn, Op de Sint Maartenschool te zijn. Op de Sint Maartenschool te zijn. Elf november is de dag Elf november is de dag Die je niet vergeten mag. Die je niet vergeten mag.
© Copyright 2024 ExpyDoc