Preventie RSI

Preventie van RSI
Hilde Verbiest
Ergotherapeute
Technicus ergonomie
Prof. dr. G. Stassijns
Fysische geneeskunde en revalidatie
RSI
• RSI is een verzamelnaam voor pijnklachten aan de bovenste
ledematen.
• K.A.N.S. (of C.A.N.S. in het Engels): chronische
aandoeningen van of klachten aan nek, schouder en armen.
• Er treedt een onbalans op door overbelasting van sommige
spieren en onderbelasting van andere spieren.
• Gedurende de laatste 20 jaar is het aantal RSI-gevallen
aanzienlijk toegenomen in al de geïndustrialiseerde landen.
Oorzaken
• De oorzaken kunnen zijn:
•
•
Kortcyclische, repetitieve of extreem snelle bewegingen
Langdurige statische spierbelasting
• Typische beroepen waar RSI meer voorkomt:
•
•
•
•
BSW
Beroepsmuzikanten
Bandwerkers
Logistiek medewerkers (patiëntentransport)
Preventiemaatregelen algemeen
• Jobrotatie
•
Het werk zo organiseren dat er een frequente rotatie tussen
werkplekken is
• Vermijden
•
•
•
Met de armen boven het niveau van het hart werken
Met de armen naar voren gestrekt en niet ondersteund werken
Statische spierbelasting
• Grijpafstand van werktuigen
•
Preventie van slechte houdingen door werktuigen binnen de
bedieningsband te plaatsen
Werkafstand
www.ergonomiesite.be
Werkhouding
• Werkhoogte aanpassen
•
•
Afhankelijk van de taak
Opgetrokken schouders, gebogen nek of rug vermijden
Preventiemaatregelen algemeen
• Pauzes
•
•
•
Verplichte pauzes
verdeeld over de hele dag
bij zwaar werk
Pauzes van 10 à 15 min
bij matige fysieke of
mentale inspanning
Pauzes van 3 tot 5
minuten om het uur bij
door machine opgelegd
ritme
Klachten bij BSW
•
•
•
•
•
•
Pijn t.h.v. schouders en nek
RSI
Slapende en vermoeide benen
Tranende ogen
Hoofdpijn
Lage rugklachten
Oorzaken
• Statische spierbelasting
• Monotoon en repetitief
werkpatroon
• Ongunstige
gewrichtsstanden
• Verkeerde werkhoudingen
Instelbare kantoorstoel
• Dynamisch zitten
•
•
•
Regelmatig van houding
veranderen
Dynamiek van de stoel
gebruiken
Weerstand van
kantelmechanisme
aanpassen
Instelbare kantoorstoel
• Open hoek zitten
•
•
•
Zithoogte
Hoek ter hoogte van het
bekken is 90° of meer
Voeten staan plat op de
grond
Instelbare kantoorstoel
• Zithoogte
• Zitdiepte
•
•
•
2/3 van bovenbeen dient
ondersteund te zijn
Geen afknelling
Gevolgen van te grote of
te kleine zitdiepte
Instelbare stoel
• Rugleuning
•
2/3 van de rug wordt
ondersteund
•
Lumbaalsteun
•
Natuurlijke fysiologische
krommingen van de rug
bewaren
Armleggers
•
•
•
•
Gevolgen van het ontbreken van armsteunen
Ellebogen in 90° bij ontspannen schouders
Korte armleggers
Voldoende dicht bij lichaam
Werktafel
• Tafelhoogte in het verlengde van de correct ingestelde
armleggers
• Voldoende ruimte op en onder de tafel.
• Matte lichte kleur (minder belastend voor de ogen)
• Dun werkblad
Werktafel
• Hoofd moet meer
gebogen worden om
letters op het toetsenbord
te kunnen lezen
• Nekflexie vermijden
Tafelhoogte
• Hoogte van het werkblad
bij BSW
•
Ellebooghoogte
http://www.leuwico.com/bueromoebel/buero_moebel/spezial_bueromoebel/pacs_t
elemedizin_bueromoebel/ergonomics_sub1.htm
© 2000-2012 Leuwico GmbH, Wiesenfeld.
Sta-stoel
• Uitgebreid gamma van in hoogte verstelbare stoelen om
staand werk zittend uit te voeren
Beeldscherm
• Hoogte van het scherm
•
Bovenkant scherm = horizontale ooglijn
Beeldscherm
Beeldscherm
• Kijkafstand en nekflexie,
nekextensie
• Positie t.o.v. raam
• Reflecties vermijden
(raam, licht)
Toetsenbord
• Toetsenbord,
beeldscherm en stoel
staan in één lijn
• 10 à 15 cm van de
tafelrand
• Handen rusten in neutrale
positie op het toetsenbord
• Pols niet gesteund tijdens
het typen
• Zachte ritmische
bewegingen maken
Toetsenbord
• Polsflexie en polsextensie
vermijden
Toetsenbord
• Toetsenborden om ulnaire deviatie te vermijden
• De gekantelde en gehelde toetsenborden hebben een
positief effect op de handpositie
Muis
• Ligt vlak naast het toetsenbord
• Hand in neutrale positie
•
•
•
hand in pronatie
ulnaire en radiale deviatie vermijden
pols in neutrale positie
• Klem de muis niet te hard vast, klik niet te hard
• Ergonomische muizen
Ergonomische muizen
• De hand rust in een
natuurlijke houding en de
bediening gebeurt door
bewegingen van de hele
arm
• De kleine
voorarmspiertjes die
instaan voor deze
bewegingen vertonen een
lagere EMG activiteit
Ergonomische muizen
• Neutrale positie van de
hand
• Rechtshandig
• Repetitieve bewegingen
van de duim
Documentenhouder
• Te uitgesproken flexie van
de nek vermijden om
documenten te lezen
• Op beeldschermhoogte
Documentenhouder
• Beeldscherm, toetsenbord en documenten staan in één
lijn om rotaties van de nek te vermijden
Laptophouder
• Minder uitgesproken flexie cervicaal
Voetensteun
• In hoogte verstelbaar
Werkorganisatie
• Jobrotatie toepassen, BSW afwisselen met ander taken
• Werk niet langer dan 5 à 6 uur per dag aan een
beeldscherm. Voor laptopgebruikers is de norm 2 uur per
dag, tenzij een laptophouder wordt gebruikt in combinatie
met een los toetsenbord en muis.
Pauzes
• Rust na elk uur beeldschermwerk 10 minuten
• Pauzesoftware of anti-rsi-software
•
•
•
Irritatiegraad!
WorkPace is een programma voor pauzes en oefeningen die
ondersteunen bij het voorkomen en herstellen van RSI
Arsis: eenvoudig programma dat eraan herinnert om
regelmatig korte of langere pauzes te nemen
Oefeningen voor op kantoor
Probleemstelling
• Klachten van de vaatlaboranten die de betreffende
onderzoeken uitvoeren
• Pijnklachten ter hoogte van rechter arm. Onderzoeken
met zwevende arm
• Stress ter hoogte van schouder, arm en pols
• Rugklachten/houding waarvoor behandeling
noodzakelijk
• Ziekteverzuim
Observatie taak 1
• Onderzoek wordt zittend
uitgevoerd
• Rechter arm bijna volledig
in extensie
• Arm kan afhankelijk van
patiënt gesteund worden
• Probe wordt met duim en
wijsvinger over bloedvat
gemanoeuvreerd
• Pols afwisselend in flexie
en extensie
• Trekkracht kabel is vrij
groot, daarom rond pols
Observatie taak 2
• Onderzoek wordt in stand
uitgevoerd
• Scherm en toetsenbord
staan te laag
• Torsie thv cervicale
wervels
• Toetsenbord wordt met de
linker hand bediend
• Pols in extensie
Observatie taak 3
• Staand onderzoek, positie
pt
• Vaatlaborante zit op een
kantoorstoel
• Re-arm zweeft en er moet
lichte druk uitgeoefend
worden
• Compressiemaneouvers
linker hand
Armsteun
• Armsteun aan het plafond
bevestigd
• Gewichtloos effect
• Daling statische
spierbelasting
Echotoestel
•
•
•
•
•
•
Beeldscherm en toetsenbord in hoogte verstelbaar
BS recht voor verpleegkundige
Schermgrootte en beeldschermkwaliteit aanpassen
Flatscreen met afkappingen om reflecties te
Vermijden
Kleur? Zwarte achtergrond geeft beter contrast dan
witte
• Kantoorergonomische principes ook hier toepassen
Dank u voor uw aandacht