Beweeginterventie DM2 plaatsing website

Beweeginterventie
Type 2 Diabetes
FYNE 2010
Inhoud
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
9.
10.
11.
Omschrijving fysiotherapie bij type 2 Diabetes Melitus
Overzicht van de beweeginterventie.
Toelichting op de beweeginterventie.
Testformulier.
Gesprekstechnieken.
Toelichting op testen
Vragenlijsten
Lijst ambivalentie.
Nederlandse Norm Gezond Bewegen
Logboek.
Evaluatieformulier.
Eisen met betrekking tot de begeleidende fysiotherapeut.
Bldz 3.
Bldz 4.
Bldz 5.
Bldz 7.
Bldz 9.
Bldz 10.
Bldz 12.
Bldz 13.
Bldz 14.
Bldz 16.
Bldz 19.
Bldz 21.
Type II Diabetes mellitus
Diabetes Mellitus is een endocriene ziekte, gekenmerkt door een tekort van het enige
hormoon dat een (anabole) energiestapelende functie heeft: insuline
Type II diabetes mellitus wordt gekenmerkt door onvoldoende insulinewerking
(insulineresistentie) gecombineerd met een verandering (vertraging of vermindering) van de
secretie van insuline.
Het gunstige effect van lichaamsbeweging op de kwaliteit van de behandeling van Type 2
diabetes is voldoende aangetoond. Echter om na het advies om meer te gaan bewegen
daadwerkelijk in beweging te komen blijkt vaak moeilijk of niet haalbaar.
Zaken als, zelfcontrole van de glucosespiegel, de lichamelijke conditie, het al of niet
aanwezig zijn van co-morbiditeit, de fase van gedragsverandering (Brug, 2002), de
mogelijkheid de juiste beweegvormen en intensiteit hiervan te kiezen is vaak bepalend of het
advies om meer te gaan bewegen een succes of teleurstelling wordt.
Het is zinvol om de patiënt intensief te begeleiden naar een leven waarin dagelijks bewegen
heel normaal is.
Het hoofddoel van deze begeleiding is dan ook komen tot een situatie waarin de patiënt veilig
en zelfstandig kan bewegen volgens de Nederlandse Norm Gezond Bewegen.
* Volwassenen (18-55):
Een half uur matige intensieve lichamelijke activiteit (4-6,5 MET) op tenminste 5,
maar bij voorkeur alle dagen van de week.
* Vanaf 55 jaar:
Een half uur matige intensieve lichamelijke activiteit (4-5 MET) op tenminste 5, maar
bij voorkeur alle dagen van de week.
Bewezen voordelen van bewegen bij type 2 diabetes mellitus:
* Toename van de acute insuline gevoeligheid door toename aantal Glut-4 in de cel en
verbeterde werking van het signaal van de insuline-receptors naar de Glut-4. (handboek
diabetes mellitus).
* Toename van de conditie en de belastbaarheid van de patiënt.
* Afname kans op ontstaan van co-morbiditeit.
2. Overzicht van de beweeginterventie Type 2 Diabets mellitus:
1. Intakesessie
* Hulpvraag
* Motivatie van patiënt inzichtelijk maken. Eventueel met behulp van het invullen van
de vragenlijst Ambivalentie.
* Bespreken hoofddoel en subdoelen.
* Anamnese.
* invullen vragenlijsten.
* Uitleg geven hoe de patiënt het logboek moet gaan invullen.
2. testsessie
* BMI.
* Bloeddruk.
* Huidplooimeting.
* Baseline MicroFet2 kracht m. Quadriceps.
Baseline MicroFet2 kracht m. Biceps.
Baseline MicroFet2 kracht Deltoideus.
* Buikomvang.
* 6MWT.
* Astrand submaximaaltest (als dit mogelijk is)
3. Individuele begeleiding:
2 weken trainen, 2 sessies per week in de praktijk en 1 sessie thuis. Naast
cardiovasculairetraining en periferespierkrachttraining komen de volgende zaken aan
bod:
* ziekte inzicht.
* verstrekken van informatie mbt training in de praktijk.
* verstrekken van informatie mbt training thuis.
4. Groepstraining:
* 12 weken trainen, 1 sessie per week in de praktijk en 2 sessies thuis.
5. Evaluatie- en testsessie:
1e Evaluatie na 12 weken.
2e testsessie na 12 weken.
6. Evaluatie/ en testsessie:
2e evaluatie na 24 weken.
3e testsessie na 24 weken.
3. Toelichting op de beweeginterventie
1. Intakesessie:
Bespreken van hoofddoel:
Het doel van dit programma is het stimuleren en het verbeteren van het beweeggedrag
(dat uiteindelijk moet voldoen aan de NNGB) en het bijbrengen van adequaat coping
gedrag van de patiënt zodat deze in staat is adequaat om te gaan met zijn/haar ziekte.
Daarnaast is het doel het verbeteren van de fysieke belastbaarheid om op die manier de
kwaliteit van leven te doen toenemen en de patiënt in staat stellen deze leefstijl te
handhaven zonder verdere supervisie van de fysiotherapeut of ondersteuning van het
programma.
Bespreken van subdoelen:
1. Verbeteren leefstijl
a. het verbeteren van de kwaliteit van leven (activiteiten ADL).
b. actieve leefstijl ontwikkelen waarbij minimaal de Nederlandse Norm
Gezond Bewegen behaald wordt..
2. Vergroten kennis en inzicht patiënt mbt Diabetes Mellitus type 2.
3. Toename algemeen uithoudingsvermogen irt baseline meting.
4. Toename perifere spierkracht irt baseline meting.
Bespreken motivatie van de patiënt om deel te nemen aan de beweeginterventie:
Als de patiënt ambivalent is met betrekking tot een verandering van zijn of haar
beweeggedrag kan het zinvol zijn de vragenlijst Ambivalentie in te vullen. Aan de
hand van de voor- en nadelen kan de patiënt beter bepalen welke keuze voor hem of
haar belangrijker is.
Anamnese:
Tijdens de anamnese wordt besproken welke bewegingsactiviteiten binnen de
mogelijkheden van de patiënt het best gedaan kunnen worden. Persoonlijke en
omgevingsfactoren spelen bij deze keuze een belangrijke rol.
Tevens zal tijdens de anamnese gevraagd worden naar bewegingsactiviteiten van de
patiënt in de afgelopen 2 maanden. Deze activiteiten worden genoteerd in een
bewegingslogboek. Dit bewegingslogboek moet door de patiënt
dagelijks worden bijgehouden en zal dus door de patiënt mee naar huis worden
genomen. Dit logboek zal tijdens de 1e en 2e evaluatiesessie besproken worden.
2. Testsessie
De volgende testgegevens dienen vastgelegd te worden. Dit schema is onderdeel van een
groter schema. Dit schema is opgenomen in de bijlage.
Klinimetrie DM type 2
Eenheid
Datum
Aanvulling op test
ORM/Microfet2
Kg/N
Knie extensie
.
1e
evaluatie
.
ORM/Microfet2
Kg/N
Elleboog flexie
.
.
.
ORM/Microfet2
Kg/N
Schouder abductie
.
.
.
Bloeddruk
mmHg
.
.
.
Lengte
Cm
.
.
.
Gewicht
Kg
.
.
.
Baseline
BMI
2e
evaluatie
.
.
.
.
Buikomvang
Cm
.
.
.
Som 4 huidpl.
Mm
.
.
.
Perc.vet
%
.
.
.
Vo2max
L/min-1
.
.
.
6MWT
Meter
5. Evaluatie en testsessie.
Tijdens de 1e evaluatie worden de testresultaten van de 2e testsessie besproken en
vergeleken met de baselinetestserie. Daarnaast wordt gevraagd hoe de patiënt de
trainingen in de praktijk en thuis heeft ervaren. Tevens zal het beweeglogboek
besproken worden. De patiënt zal ook gevraagd worden het evaluatieformulier in te
vullen.
Tijdens de 2e testsessie worden dezelfde testen gedaan als tijdens de baselinemeting.
6. Evaluatie en testsessie.
Tijdens de 2e evaluatie worden de testresultaten van de 3e testsessie besproken en
vergeleken met de baselinetestserie en de 2e testserie. Tevens zal het beweeglogboek
nogmaals besproken worden.
Tijdens de 3e testsessie worden dezelfde testen gedaan als tijdens de baselinemeting
en de 2e testsessie. Ook zal besproken worden of patiënt het hoofddoel en de
subdoelen behaald heeft.
4. Testformulier Diabetes Mellitustype 2
Naam:
Geboortedatum:
Adres:
Telnr:
Zorgverzekeraar:
Huisarts:
Verwijzer:
Woonplaats:
Aanvullende verzekering:
==============================================================================
Trainingszone met de formule van Karvonen:
Maximale Hartfrequentie = 220-(0,9 x ..)
Hartfreq.rust
= hartfreq. Gemeten in rust.
Hartfrequentie reserve = (1.Max.Hf) – (2.Hfrust)
1. Max.Hf
2. Hartfreq.rust =
3. Hartfreq.reserve
4. 80% Hfreserve
5. 60% Hfreserve
=
......
=
=
=
.
......
......
……….
80% Hfreserve(bovengrens) + Hfrust = ................................. Hf trainingsbovengrens
60% Hfreserve(ondergrens) + Hfrust = ................................. Hf trainingsondergrens
Beginners trainen dicht bij de ondergrens.
Trainingszone Ilmarinen (220-(0,9 x ..) =
……….
80% Hfreserve(bovengrens) + Hfrust = ................................. Hf trainingsbovengrens
60% Hfreserve(ondergrens) + Hfrust = ................................. Hf trainingsondergrens
Beginners trainen dicht bij de ondergrens.
Gebruikt patiënt B-blokkers:
Ja / Nee
Persoonlijk streefdoel:
Datum baseline
Datum test 2
Datum test 3
.
.
.
Klinimetrie DM type2
Datum
Eenheid
Aanvulling op test
.
1e
evaluatie
.
2e
evaluatie
.
Baseline
Leeftijd
Jaar
ORM/Microfet2
Kg/N
Knie extensie
.
.
.
ORM/Microfet2
Kg/N
Elleboog flexie
.
.
.
ORM/Microfet2
Kg/N
Schouder abductie
.
.
.
Bloeddruk
mmHg
.
.
.
Lengte
Cm
.
.
.
Gewicht
Kg
.
.
.
.
.
.
BMI
Buikomvang
Cm
.
.
.
Som 4 huidpl.
Mm
.
.
.
Perc.vet
%
.
.
.
Vo2max
L/min-1
.
.
.
6 MWT
Vragenlijst IPQ-K
Vragenlijst PSK
Meter
5. Gesprekstechnieken
Om het doel van de beweeginterventie Diabets mellitus Type 2 te bereiken is het van belang
dat de fysiotherapeut gesprekstechnieken kan hanteren die de patiënt kan motiveren om zijn
of haar beweeggedrag te optimaliseren (tot minimaal de NNGB). Uiteindelijk moet deze
gedragsverandering worden geborgd in zijn of haar Activiteiten Dagelijkse Leven. Het
volgende model geeft een overzicht van de fase van gedragsverandering.
fig. stage of change en acties van de L.A.
Een persoon die zich ambivalent voelt kan mogelijk van de contemplationfase doorschuiven
naar de preparationfase na het invullen van de volgende vragenlijst. Na het invullen kunnen
de voordelen en nadelen makkelijker tegen elkaar worden afgewogen.
Ambivalentie
Ik moet eigenlijk veranderen
Nee
Voordelen
……………..
……………..
……………..
……………..
Wil ik veranderen
Ja
Nadelen
Voordelen
Nadelen
………………
………………
………………
………………
…………….
…………….
…………….
…………….
………………
………………
………………
………………
6. Toelichting op de testen
Buikomvang.
Bij abdominale vetverdeling en-of clienten vanaf 70 jaar gebruikt u de middelomtrek
Mannen
Vrouwen
< 94 cm
94-102 cm
102-hoger
< 80 cm
80-88 cm
88-hoger
Gezond gewicht
Overgewicht
Obesitas
Astrandtest
Fiets instellen:
Zadelhoogte, als trapper rechts naar beneden staat moet rechter knie
nog licht gebogen zijn.
Inschatten aanvangswaarde:
Weerstand mannen
100-125
125-175
150-200
Weinig beweging
Af en toe beweging
Sportief
Zadelhoogte:
Weerstand vrouwen
50-75
75-100
100-150
Starten met 30 sec op 50% geschatte Wattage.
Wattage:
Basline:
Test 2: .
Test 3: .
Baseline
Test 2
Test 3
Hf 1 min
.
.
.
Is de Hf na 1 minuut lager dan 110 sl/min dan 25-50
watt opvoeren. Is de Hf hoger dan 150 sl/min dan
test afbreken
Hf 2 min
Hf 3 min
Hf 4 min
Hf 5 min
Hf 6 min
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
Test is geslaagd als tijdens 5e en 6e minuut de Hf niet meer
dan 5 sl/min is toegenomen. De steady state is bereikt.
Gemiddelde Hf van 5e en 6e minuut:
Voorsp. VO2max (L.min-1)
Idem met lft. Correctie
Correctiefactor voor leeftijd:
9
1.22
14 1.08
10
1.19
15 1.06
11
1.16
16 1.03
12
1.14
17 1.00
13
1.11
--------
Intake 1
.
.
.
35
40
45
50
60
0.87
0.83
0.78
0.75
0.68
Test 2
.
.
.
Test 3
.
.
.
65
0.65
Tab. 1 bld 88
Tab. III bld 90
BMI
> 18,5
Ondergewicht
18,5-25
Gezond gewicht
25-30
Overgewicht
30-35
Enstig overgewicht
Huidplooimeting
Meten aan linkerzijde lichaam
Iedere plooi wordt met 3 vingers en duim in de bovengreep opgenomen
Plaats huidplooimeter direct onder de vingers en de duim
Iedere plooi wordt 2 maal gemeten en daarvan wordt het gemiddelde genoteerd.
Bij obesitas kan deze methode niet gebruikt worden.
Linker m. biceps brachii, halverwege de spierbuik
Intake meting
2e meting
3e meting
Meting 1
.
.
.
Meting 2
.
.
.
Gemiddelde
.
.
.
Linker m. triceps brachii, halverwege de spierbuik
Intake meting
2e meting
3e meting
Meting 1
.
.
.
Meting 2
.
.
.
Gemiddelde
.
.
.
Linker subscapula, ter hoogte van angulus inferior
Intake meting
2e meting
3e meting
Meting 1
.
.
.
Meting 2
.
.
.
Gemiddelde
.
.
.
Linkerzijde, suprailiacaal, lateraal op de crista iliaca rand
Intake meting
2e meting
3e meting
Intake meting
2e meting
3e meting
Meting 1
.
.
.
Totaal opgeteld,
.
.
.
Meting 2
.
.
.
Gemiddelde
.
.
.
7. Vragenlijsten
Ziekte perceptie vragenlijst IPQ-K
8. Lijst Ambivalantie
Ambivalentie
Ik moet eigenlijk veranderen
Nee
Voordelen
………………..
………………..
………………..
………………..
Wil ik veranderen
Nadelen
…………………..
…………………..
…………………..
…………………..
Ja
Voordelen
……………….
……………….
……………….
……………….
Nadelen
……………….
……………….
……………….
……………….
9. Nederlandse Norm Gezond Bewegen
De Nederlandse Norm Gezond Bewegen staat voor de minimale hoeveelheid
lichaamsbeweging die nodig is om de gezondheid positief te beïnvloeden. Voor volwassen
komt deze norm neer op 30 minuten matig intensief bewegen op te minste vijf en bij voorkeur
op zeven dagen in de week.
Voorbeelden van matig intensief bewegen.
Volwassen: MET waarde tussen 4 en 6,5
Jeugd: MET waarde tussen 5 en 8
* wandelen 5 km/uur
* Fietsen 16 km/uur
* Fietsen 16 km/uur
* Joggen
ACTIVITEIT
METwaarde
Rust (liggen, zitten, ontspannen staan, eten, spreken)
1,0
Autorijden, piano spelen, computeren, typen
2,0
Wandelen 4 km/uur
3,0
Wandelen 5 km/uur
4,0
Fietsen 10-12 km/uur
5,0
Fietsen 16 km/uur
6,5
Zwemmen (crawl) 1 km/uur
5,0
Zwemmen (crawl) 3 km/uur
20,0
Rennen/joggen
8,0
Voldoet u aan deze norm?
Ja
In de Winter?
Welke bewegingsactiviteiten kiest u?:
1.
2.
3.
In de Zomer?
Welke bewegingsactiviteiten kiest u?:
1.
2.
3.
Nee
Wat is de reden dat u niet aan de norm kon voldoen?
1.
2.
3.
Bent u op de hoogte van sport- en beweegactiviteiten die in
uw directe omgeving aangeboden worden?
Ja / Nee
Welke mogelijkheden heeft u (omgeving, interesse), om wel
te kunnen voldoen aan de norm?
1.
2.
3.
10. Logboek
Logboek
Beschrijving van bewegingsactiviteiten afgelopen 4 weken:
Borgschaal
Score
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
12
Week
Maandag
Dinsdag
Woensdag
Donderdag
Vrijdag
Zaterdag
Zondag
Inspanningsgevoel
Heel erg licht (rust)
Erg licht, bijvoorbeeld rustig
lopen.
Betrekkelijk licht
Matig zwaar, constant tempo
Zwaar
Erg zwaar
Heel erg zwaar
Uitputting
Bewegingsactiviteit
Tijdsduur activiteit
Borgscore
Week
Maandag
Bewegingsactiviteit
Tijdsduur activiteit
Borgscore
Bewegingsactiviteit
Tijdsduur activiteit
Borgscore
Bewegingsactiviteit
Tijdsduur activiteit
Borgscore
Dinsdag
Woensdag
Donderdag
Vrijdag
Zaterdag
Zondag
Week
Maandag
Dinsdag
Woensdag
Donderdag
Vrijdag
Zaterdag
Zondag
Week
Maandag
Dinsdag
Woensdag
Donderdag
Vrijdag
Zaterdag
Zondag
Week
Maandag
Bewegingsactiviteit
Tijdsduur activiteit
Borgscore
Bewegingsactiviteit
Tijdsduur activiteit
Borgscore
Bewegingsactiviteit
Tijdsduur activiteit
Borgscore
Dinsdag
Woensdag
Donderdag
Vrijdag
Zaterdag
Zondag
Week
Maandag
Dinsdag
Woensdag
Donderdag
Vrijdag
Zaterdag
Zondag
Week
Maandag
Dinsdag
Woensdag
Donderdag
Vrijdag
Zaterdag
Zondag
10. Evaluatieformulier
Evaluatie formulier Diabetes Mellitus Type 2
1. Voldeed de cursus aan bij uw verwachting?
0 zeer goed
0 goed
0 redelijk goed
0 matig
0 slecht
0 zeer slecht
2. In hoeverre heeft u nieuwe dingen geleerd?
0 zeer goed
0 goed
0 redelijk goed
0 matig
0 slecht
0 zeer slecht
3. Is er tijdens de cursus voldoende ingegaan op uw
specifieke situatie?
0 zeer goed
0 goed
0 redelijk goed
0 matig
0 slecht
0 zeer slecht
4. Ervaart u een verbetering van uw belastbaarheid
sinds u met de cursus begonnen bent?
0 zeer goed
0 goed
0 redelijk goed
0 matig
0 slecht
0 zeer slecht
5. Zijn bewegings/sportmogelijkheden in uw nabije
omgeving voldoende met u besproken.
0 zeer goed
0 goed
0 redelijk goed
0 matig
0 slecht
0 zeer slecht
6. Voldoet u inmiddels aan de nederlandse norm van gezond bewegen?
0 Ja
0 Nee
7. Welke vorm van bewegen of sport heeft u gekozen om te kunnen voldoen aan de
nederlandse norm gezond bewegen.
…………………………
8. In hoeverre kwamen de uitkomsten van de evaluatietesten overeen met uw eigen gevoel
0 zeer goed
0 goed
0 redelijk goed
0 matig
0 slecht
0 zeer slecht
11. Eisen met betrekking tot de begeleidende fysiotherapeut
*
*
*
*
*
*
*
*
*
*
De begeleidende fysiotherapeut dient te werken in een praktijk die lid is van FYNE.
CKR-registratie en minstens 3 jaar werkervaring.
Specifieke scholing gevolgd Human Motion: Basiscursus diabetes mellitus en
overgewicht, de beweegkuur NISB, NPI: Beweegprogramma’s voor mensen met
chronische aandoeningen. Vervolgmoduul van ‘Diabetes mellitus ( type 2)’ van de
beweegprogramma’s
Diploma reanimatie/Basic Life Support.
Ervaring in het afnemen van:
- conditietesten (6mwt/fietsergometer).
- gezondheidstest (BMI en huidplooimeting)
Krachttests (manueel, of hand-held dynamometer)
Ervaring met het opstellen van trainingsschema’s voor Diabets Type 2 patiënten.
Bekendheid met de principes van bewegingsstimulering en fasen van
gedragsverandering.
Ervaring in het geven van individuele beweegadviezen.
Affiniteit met patiënten populatie.
Eisen met betrekking tot de inrichting van de oefenruimte
*
Oefenzaal met voldoende ruimte (minimaal 50 m² bij 4 personen).
*
Ruimte voor warming-up en functionele oefeningen.
*
Ruimte voor apparatuur.
*
Afzonderlijke behandelruimte.
De ruimtes moeten stof- en rookvrij zijn. Bij uitvoering van de 6mwt moet de oefenruimte of
gang tenminste 10 meter lang zijn, en 1,25 meter breed zijn. De ruimte moet beschikken over
een geschikte vloer (licht verend, geen hoogpolig tapijt, niet te glad om uitglijden te
voorkomen).
Apparaat/materiaal/
1. Fitnessapparatuur (bij voorkeur een geijkte fietsergometer)
2. Multifunctionele krachtapparatuur (voor training onderste en bovenste extremiteiten
romp)
3. Weegschaal
4. bloedglucosemeter
5. Lengte meter
6. Huidplooimeter
7. Bloeddrukmeter
8. Hartslagmeter
9. Buikomvangmeter
10. Handheld dynamometer
11. Oefenmaterialen voor functionele training en mobiliteitstraining.
12. Voor de 6mwt: stopwatch, 2 pionnen, meetlint, stoel.
13. Beschikking tijdens training over snelle suikers en langzame suikers.
(bijvoorbeeld isotone sportdrank, sultanakoekjes)
Eisen met betrekking tot de uitvoering
*
*
*
*
*
*
*
*
*
Aanwezigheid van ten minste 1 bedrijfshulpverlener tijdens de groepsbehandeling van
Diabets type 2 patiënten.
De gebruikte testapparatuur en oefenmaterialen moeten goed geijkt en onderhouden
zijn.
Goede bereikbaarheid en toegankelijkheid van de praktijk voor chronisch zieken.
Beschikken over een operationeel calamiteitenplan.
Beschikken over een goede EHBO-kist.
Goede bereikbaarheid voor hulpdiensten (ambulance)
Goede informatieverschaffing aan de patiënten.
Goede controle tijdens en na testen en het uitvoeren van beweegactiviteiten.
Aansprakelijkheidsverzekering die genoemde activiteiten afdekt.
Aanvullende eisen
*
*
*
Een maal per jaar deelname en participatie aan monodisciplinair overleg.
Bereid zijn tot samenwerking met andere disciplines in de ketenzorg.
Cursus motiverende gespreksvoering bij mensen met een chronische aandoening.
Bronvermelding
http://www.diabetesfederatie.nl/ndf-zorgstandaard-2.html
http://www.diabetes.ca/files/cpg2008/cpg-2008.pdf
http://www.paramedisch.org/index.php?option=com_events&task=search&Itemid=12&keyw
ord=diabetes
http://nhg.artsennet.nl/kenniscentrum/k_richtlijnen/k_samenwerking/k_lesas.htm
http://www.fysionet.nl/index.php?p=485948
Met dank aan de werkgroep leden :
Tanja Conijn
Dimitri Eimers
Sylvia Groenen

Download Report