Gezonde start Elk kind heeft recht op zo gezond mogelijke ouders Prof. Dr. S.Pauline Verloove-Vanhorick Preventieve gezondheidszorg voor kinderen Amersfoort, 20 november 2014 De trap des levens Anonymus, ca. 1660. Sint Anna Aalmoeshuis, Leiden De rol van de toekomstige ouders • Recht op kennis • Recht op keuzemogelijkheden • Recht op weten en niet‐weten • Plicht tot zorgen voor zo goed mogelijke start begint de bevruchting!!!!!!! 6 weken + 2 dagen na laatste menstruatie= 17 dagen overtijd MC jan-feb 2013 LagroJansen 5 Placenta 4‐40 weken Bevindingen uit onderzoek (2000‐2002) • Kennis gering: “ik weet alles wel” • Alle paren hebben verbeterpunten  Obesitas 7%  Roken 32‐46 %  Alcohol meer dan 1 glas per week 48‐62%  Medicijngebruik (schadelijk) 17% Bron: Elsinga en De Jong‐Potjer 2006 7 Pre Conceptie Zorg • gezondheid (chronische) ziekten, psychische aandoeningen, geneesmiddelen, infectierisico’s, obstetrische risico’s • omgeving milieu, arbeidsomstandigheden, reprotoxische stoffen, psychosociale omstandigheden • leefstijl alcohol, roken, drugs, reizen, gezinsplanning , voeding, foliumzuur, BMI en leeftijd • familiaire/genetische aandoeningen 8 Effecten Preconceptiezorg • PCZ verbetert kennis • PCZ verbetert gezondheidsgedrag roken 15%  7% foliumzuur 53% 86% • Verwijzing 20% nodig • Kosteneffectiviteit aannemelijk alleen al door afname prematuriteit, laag geboortegewicht en neurale buis defecten Bron: Elsinga en De Jong‐Potjer 2006 Matthijs van den Berg oktober 2013 9 Doel • Gezond kind, dus vroeggeboorte laag geboortegewicht aangeboren afwijking zwakzinnigheid gedragsproblemen enz enz Pre Conceptie Zorg : ideaal • Door Jeugdgezondheidszorg : – basale voorlichting aan jongeren 14‐16 jaar bereik 60 % ? Rol scholen en ROCs • Door Eerstelijnszorg (huisarts, verloskundige) – actief aanbod aan alle paren met kinderwens – jaarlijks aanbod aan vrouwen18‐45 jaar+ partners • vragenlijst risico‐inventarisering • 1:1 consult, zo nodig verwijzing bereik ?? 12 Inter Conceptie Zorg : ideaal Na eerdere problemen zwangerschap en/of kind • Gynecoloog bereik 100% van 60% • Arts Jeugdgezondheidszorg (consultatiebureau) bereik 95% van 100% • Kinderarts en neonatoloog bereik 100% van 20% 13 Uitvoering • • • • Huisartsen Verloskundigen Verpleegkundigen? Doktersassistenten? • Internet, social media, …….. Stand van zaken Nederland 2007 • Gezondheidsraad rapport: “Preconceptiezorg: voor een goed begin” www.gr.nl/nl/adviezen/preventie/preconceptiezorg‐ voor‐een‐goed‐begin De zorg voor een kind begint al vóór de zwangerschap. Dat is de belangrijkste, wetenschappelijk onderbouwde boodschap van dit advies. Preconceptiezorg kan hieraan een bijdrage leveren.” 15 Stand van zaken Nederland 2013 • Wet Openbare Gezondheidszorg collectieve voorlichting door gemeenten • Basispakket vergoeding alleen gevraagde zorg • VWS 14 proefgemeenten Healthy Pregnancy 4 All • ZonMw 6 onderzoeksprojecten PCZ bij 10 regionale Consortia Geboortezorg 16 • College Perinatale Zorg werkt aan ‐Zorgstandaard Geboortezorg; ‐Plan voor algemene voorlichting preconceptie en tijdens zwangerschap ‐Preconceptie Indicatie Lijst (PIL) Beroepsgroepen Richtlijnen Standaarden Protocollen Standpunten Verloskundigen Huisartsen Bedrijfsartsen Gynecologen Kinderartsen, Jeugdartsen Artsen Maatsch & Gezondheid? 18 Internationaal • Stichting Preparing for Life (www.preparingforlife.net) – Internationaal consortium – Partnership met World Health Organisation (memorandum of understanding) – In 2014‐2015 wereldwijd 5 WHO regional meetings: prioriteiten kiezen – Partnership met Rotary (Intern. Action Group) – Demonstration projects Suriname, The Gambia, Zuid Afrika, Filippijnen, Oman, …… 19 De rol van de professional • Attendeer op bestaande preconceptiezorg door huisarts of verloskundige www.KNOV.nl • Zeker na eerder probleem: • In Verloskundig Samenwerkings Verband en regionaal (ZonMw) consortium afspraken: wie doet wat 20 websites www.strakszwangerworden.nl www.zwangerwijzer.nl www.goedgeboren.nl www.preparingforlife.net 21 ????? Nederland ca 1880??