Jaarverslag - Het Huys Dever

Jaarverslag
van de Stichting Vrienden van ’t Huys Dever
en de Stichting Beheer Buitenplaats ’t Huys Dever
2013 -2014
Het bestuur
Optreden De Gele Hoed
O
pen monumentendag 2013 had voor beide
Dever-besturen een zwarte rand. Op zondag 8 september kregen we het bericht dat
ons medebestuurslid Han van Os is overleden. Op
de monumentendag – de tweede zaterdag in september – namen we in Haarlem afscheid van hem
en wensten zijn vrouw Elly en dochter Judith veel
sterkte toe. Op pagina 3 in deze editie treft u het
In Memoriam.
Het bestuur besloot de feestelijke opening van
de nieuwe ’Tuin der Zinnen’ te verplaatsen naar het
voorjaar van 2014. Beide Dever-besturen zijn hard
op zoek naar versterking; het is ook tijd voor verjonging. Bij de beheerstichting heeft Helen Verschoor
zich voorlopig voor een jaar als voorzitter aan het
bestuur verbonden. Bij de vriendenstichting werd
Ignus Maes voorzitter a.i. en Ed Olivier secretaris a.i.
Deze stichting heeft inmiddels kennis gemaakt met
kunsthistorica Claire Mulder als aspirant-bestuurslid.
Onderhoud
Wat ’t Huys Dever betreft staan de komende jaren in
het teken van groot onderhoud. De gemeente Lisse
4
Dever Bulletin 25 [2014]
nodiging om dit op de zaterdag na Sinterklaas te komen doen. Folckert, Trudy, Karin en Helen schonken
daarbij liters chocolademelk. Voor herhaling vatbaar.
‘Vergadertafel’
Dever timmert aan de weg als de vergadertafel van
de Duin- en Bollenstreek. Onder andere De Lissese
harddraverijvereniging en het CDA hebben al ervaren dat ’t Huys een gastvrije en sfeervolle locatie is.
Ook de afscheidsvergadering van het oude college
van burgemeester en wethouders (2009-2013) was in
Dever gepland.
Er stonden diverse concerten en exposities op
het programma, zoals de geslaagde tentoonstelling
van botanische prenten. De bezoeken van schoolklassen gaan onverminderd door en Dever blijft ook
als huwelijkslocatie in trek.
De nieuwe ‘Tuin der Zinnen’ wordt
geopend door burgemeester Lies Spruit
en Anneke Beenakker.
Kerstboom
De kerstboom op het voorterrein van Dever trok in
december flink wat belangstelling. Iedereen mocht
daar een kerstwens in hangen. Veel kinderen hebben met hun ouders gehoor gegeven aan de uit
Kerstwensen in de boom op het voorterrein van Dever
Tuin der Zinnen
Op zaterdag 12 april 2014 kon de nieuwe ’Tuin der
Zinnen’ feestelijk in gebruik worden genomen. De
Vrienden van Dever – ook veel oude vrienden en
oud-bestuursleden – genoten als eersten van het
optreden van zangkoor De Gele Hoed.
Er is voor het 50-jarig jubileum van de Vriendenstichting een speciale legpenning gemaakt
door Frans en Truus van der Veld. Vriendenvoorzitter Ignus Maes reikte deze penning uit aan Anneke
Beenakker en Elly van Os, de weduwen van Jan en
Han en aan Trudy van der Eerden, die na een lange
staat van dienst afscheid nam als bestuurslid van de
Beheerstichting.
Terwijl in de benedenzaal een presentatie te zien
was van het dia-archief, bekeken de vrienden in de
Kapelzaal bewaard gebleven fragmenten uit een
reportage die het tv-programma ’Van Gewest tot
Gewest’ in 1978 maakte over ’t Huys Dever. Daarin
kwam Fons Hulkenberg aan het woord over de restauratie van de Ridderhofstede.
De speciale jubileumpenning voor Anneke
Beenakker, Elly van Os en
Trudy van der Eerden.
▲
Bomvolle Vriendenbijeenkomst in april ter gelegenheid van het 50-jarig
jubileum.
en de provincie Zuid-Holland dragen hieraan bij. Op
het programma staan het schelpenpad rond Dever,
het herstel c.q. vervanging van de ‘oude’ lantaarn
palen op de oprijlaan en bij de donjon, de ‘floodlights’ buiten, de ramen en het stucwerk binnen en
het ANWB-bord. Er is een zogeheten BRIM-subsidie
verleend voor de komende 6 jaar.
In verband met gewijzigde wetgeving per 1 januari 2014 zijn financiële gegevens tegenwoordig ook
te vinden op de vernieuwde website www.kasteeldever.nl. Dever blijft een ANBI-instelling, wat voor de
Vrienden van Dever en andere donateurs van belang
kan zijn. Op de website treft u onder het kopje ’ANBI’
ook het jaarverslag van de stichtingen. Uiteraard
geeft de website jaarrond ook een overzicht van alle
activiteiten op Dever. Het is dus verstandig om de
website geregeld te raadplegen.
Dever Bulletin 25 [2014]
5
’Een acker in den boemghaert
daer die hulst op stond’
Het beeldje ’Aphrodite’ van Frans en Truus van der Veld heeft
een plaats gekregen op de hoek van de zitbank in de tuin.
Koos den Butter, bakker en oven, een onafscheidelijke
combinatie
Nadat ook de andere genodigden in de feesttent
op het voorterrein van Dever voorzien wa van een
hapje en een drankje, werd de openingshandeling
verricht door burgemeester Lies Spruit en Anneke
Beenakker. De sleutel van het tuinhek werd – na
een tussenstop via onze notuliste Marion van Sluis
– ’aangevlogen’ door een vervaarlijk uitziende roofvogel.
Na de openingshandeling genoten we van een
tweede optreden van ’De Gele Hoed’ en was er ge
legenheid om nog even na te praten.
de verhoogde plantenvakken met typisch middeleeuwse gewassen en drie volwassen eiken maken
het wel tot een volgroeide tuin.
Bijdragen van de provincie Zuid-Holland, de
gemeente Lisse, Fonds 1818, J.C. Ruigrok Stichting,
RABO bank en Hoveniersbedrijf G. Rutgrink hebben
de aanleg van de tuin mede mogelijk gemaakt.
Welkom
’Hangjongeren ook welkom in nieuwe tuin’, kopte
het Leidsch Dagblad. ’Een tuin waarin je tot bezinning kunt komen, met je collega van je werk kunt
afspreken of de ruzie met je partner kunt uitpraten.’
Iedereen is welkom. Van jong tot oud. Zelfs
hangjongeren? Olivier (secretaris van de Vrienden
stichting): „Wat zou erop tegen zijn om hangjonge
ren hier te laten zitten? Dan zouden we ook ’hang
ouderen’ moeten weigeren’’, zegt hij lachend. Zolang
beide groeperingen niet voor overlast zorgen, is er
niets aan de hand.
Niet alleen ’t Huys Dever geeft het gevoel van
een stevig fort, ook de tuin moet dat gevoel uitstralen. Het stukje natuur moet dan nog wel eerst flink
groeien: zo komt de ommuring van de tuin – een
gemengde haag van meidoorn en haagbeuk – niet
hoger dan de knie. Uiteindelijk, over zo’n vier tot vijf
jaar, zal de ’hortus conclusus’ bijna twee meter hoog
zijn. Daar worden dan kantelen in geknipt.
Ook de ondergrond, een ’kruidentapijt’ met wilde
planten, bestaat nu nog voornamelijk uit gras. De
ronde vijver (die de hemel op aarde symboliseert),
6
Dever Bulletin 25 [2014]
’Op reis’
Met het thema ’Op reis’ verbreedde de Open Monu
mentendag 2014 horizonten. Het thema bracht
verschillende vormen van reizen voor het voetlicht:
vervoer per weg, spoor, lucht, water. Met zijn centrale ligging tussen Haarlem en Leiden, kon ’t Huys
Dever natuurlijk niet achterblijven als reisdoel. Vaste
attractie voor de vele bezoekers zijn en blijven de
Deverbroodjes van bakker Koos den Butter. Koos is
elk jaar een vertrouwd gezicht bij de houtoven van
Dever. Wat best wel eens een keer vermeld mag
worden is dat hij de opbrengst elk jaar aan de Vriendenstichting overdraagt.
’t Huys Dever heeft intussen een
vaste plaats in het programma van
de Landelijke ’Dag van het Kasteel’.
Op 2e Pinksterdag gingen de poorten
van meer dan zeventig buitenplaatsen en ruïnes voor de 7e keer open
met talloze activiteiten voor jong en
oud. In de eerste jaren gaf Dever de
voorkeur aan een regionale dag in het
bloembollenseizoen, maar aansluiting
op de landelijke kastelendag biedt
de kans om een groter publiek aan te
spreken. n
’t Huys in Lisse had in de late
middeleeuwen vrijwel zeker alleen een
boomgaard en een moes- en
kruidentuin. Hoe zag het eruit?
Een groene zoektocht in de ’Dever
bijbel’, het standaardwerk van
A.M. Hulkenberg.
Ed Olivier
D
e tuin was wel zo’n beetje het
laatste waar Reinier d’Ever (13321417) zich zorgen over maakte. Zo
gezellig was het ook weer niet in de late
middeleeuwen. Reiniers vader Gerard is
in 1345 samen met Graaf Willem IV omgekomen tijdens een veldtocht tegen de
West-Friezen bij Warns. Zelf ging hij bijna
ten onder in de Hoekse en Kabeljauwse
twisten. Reinier had echter meer geluk
dan zijn vader. Dankzij de steun van hertog Albrecht van Beyeren, grootvader van
de legendarische Jacoba, schopte hij het
tot Hoogheemraad van Rijnland en beschikte hij over tal van leengoederen.
Het ontbreken van documentatie over
een middeleeuwse siertuin is niet specifiek voor Dever. Van andere gebouwen
uit die tijd bestaan ook geen gegevens
over de tuin. Zo dateert het Muiderslot uit
1285, maar de prachtige tuinen bij het slot
zijn 17e eeuws. Wat er de eerste vierhonderd jaar groeide, weten we gewoon niet.
De beroemde Atlas van Blaeu geeft pas
in de I7e eeuw een beeld van de tuinen in
Nederland.
’Caertgen’
Zoals Reinier het bouwde, is ’t Huys Dever tweehonderd jaar later te zien op de
oudste afbeelding van de ridderhofstad,
het ’Caertgen van thuys te Dever’ uit
1580. Een van de weinige afbeeldingen
waarop iets van een tuin zichtbaar is: de
’grote tuin’ rechts en de ’torentuin’ achter
de burcht met appel- en perenbomen.
Maar het is niet erg aannemelijk dat
Reinier er veel belangstelling voor had.
De ridder had verplichtingen in Alkmaar, Schiedam, Boskoop en het Franse
Le Quesnoy en was bovendien zeer
geregeld op oorlogspad. Ondanks alle
avonturen – een jaar gevangenschap in
het Duitse Aken bijvoorbeeld – bereikte
hij ’out ende cranck’ de hoge leeftijd van
85 jaar.
„Van de tuin van heer Reiniers woning
wordt ons helaas niets vermeld’’, moppert de historicus A.M. Hulkenberg in
1965 in zijn boek ’Het Huis Dever te Lisse’.
„Waarschijnlijk was er een kleine huisweide voor de paarden op de voorhof.
Daarnaast misschien een boomgaardje
en een kruidentuin met papavers, vingerhoedskruid, salie en bonenkruid, met
venkel en peterselie, munt en malrove.
Dan lelies, rozen en heliotropen. Misschien ook gevlekte aronskelken, wijnruit en loken van allerlei soort. En dan op
een beschut plaatsje misschien mispels,
peren, vijgen en perziken.’’
Hulst
Hulst heeft er waarschijnlijk gegroeid.
In een lijst van leengoederen van de
abdij van Egmond wordt Dever al in 1355
genoemd met „een acker in den boem
ghaert daer die hulst op stond.’’
Uit oude tekeningen en schilderijen
valt op te maken dat er rond Dever veel
bomen hebben gestaan, vooral voor
de houtopbrengst. Op de voorburcht
stonden oude, zware walnoten en later
beuken. Uit de periode 1710-1745 zijn wat
nota's bewaard gebleven voor ’beuckeheysters, ypen, eyken en elsenhout’ en
het werk dat ’gaardenier’ Jacob Symonsz
Duyndam had aan ’het inboeten van den
elst ende het schoonhouden van denselve’. Daarvoor moest hij de hop afmaaien,
die overal doorheen slingerde.
„Nu zijn er ’historische’ bodembedekkers’’, schreef Hulkenberg, in het dagelijks
leven leraar plantkunde aan de nabij
gelegen Rijks Middelbare Tuinbouwschool. „Lievevrouwebedstro (uit 1500),
en maagdenpalm (1596), kruipend zene
groen, gele en gevlekte dovenetels in
diverse kleuren, adderwortel (1574) en een
grote plek klimop, waar kevers en muizen
tussen wegkruipen en waar de egelmoeders schuilen met hun talrijk kroost. Het
wordt bij Dever een dorado!" n
Dever Bulletin 25 [2014]
7

Download Report