AFRIKA
VLAANDEREN
INFORMATIEBROCHURE
INHOUDSTAFEL
INLEIDING
BESTUUR, BEHEER EN EXPLOITATIE
De BLOSO-Sportcentra
De Vlaamse kustjachthavens en de w a t e ~ h k k e n
Nuttige gegevens
SPORTBEGELEIDING
Situering
Financiële tussenkomsten
Eigen organisatie
SPORTPROMOTIE
SectorSport+
SectorL.C.K.
Sector Schoolsport
~ector~nitiatie
De provinciale BLOSO-Inspectiediensten
1992: HET BLOSO ALS EUROPEES GANGMAKER
COLOFON
3
5
5
10
11
12
12
12
16
18
19
21
22
24
25
27
32
BLOSO
DE VLAAMSE
SPORTADMINISTRATIE
Mara Pol, Veni, vidi, vici, 1986
H e t is niet zo eenvoudig aan een buitenlands publiek uit te leggen hoe de sportbeoefening in Vlaanderen gestructureerd is.
De organisatie van de sport is grondig beinvloed door de Belgische StaatSStructuur.
Sinds de grondwetsherziening van 1971is de
sport namelijk een "gemeenschapsmaterie"
geworden. Dat betekent dat het sportbeleid
voor Vlaanderen volledig in handen is van de
Vlaamse Gemeenschap, van wetgeving tot
en met uitvoering. Hetzelfde geldt trouwens
voor de Franse en de Duitstalige Gemeenschap, die elk op hun terrein bevoegd zijn.
Het feit dat sport een exclusieve gemeenschapsmaterie is, impliceert dat de nationale
overheid geen bevoegdheid heeft inzake
sport. Er bestaat dus geen "Belgisch" sportbeleid. De Vlaamse, de Franse en de Duitstalige Gemeenschap kunnen volstrekt autonoom hun eigen weg zoeken - en dat doen
ze ook - onafhankelijk van mekaar.
In Vlaanderen biedt de overheid flink wat
logistieke steun aan de sport. Het BLOSO,
de Vlaamse sportadministratie, telt zowat
500 Ml-time ambtenaren. Voor een gebied
met zowat 5,ï miljoen inwoners is dit vrij
uniek naar Westeuropese normen. Deze simatie is de resultante van een groeiproces
in een typisch Belgische context. De zoektocht van Vlamingen en Walen naar een
concretisering van de eigen identiteit heeft
immers een sterke weerslag gehad op de
sport. Die ontvoogdingsstrijd heeft, zeker
in Vlaanderen, aanleiding gegeven tot twee
grote stroomversnellingen in de uitbouw
van het sportbeleid.
De eerste stroomversnellingmoet gesimeerd
worden op het einde van de jaren '60.
Ze resulteerde in de creatie van het BLOSO
(Besmurvoor Lichamelijke Opleiding, Sport
en Openluchtleven) en in de versnelde opbouw van een Vlaams overheidsbeleid voor
de sport. De tweede stroomversnelling viel
samen met het einde van de jaren '70 en
gaf aan de georganiseerde sport in Vlaanderen een sterke impuls via de oprichting van
Vlaamse sportbonden en via de opbouw van
gemeentelijke sportdiensten.
We schrijven nu 1990. In de volgende bijdragen wordt de huidige BLOSO-stmcninr
beschreven, met aandacht voor de nieuwigheden van het afgelopen decennium, zoals
de Landelijke Commissie Kadervorming,
het Vlaams Bureau voor Topsport of de
Stichting Vlaamse Schoolsport.
Het BLOSO heeft steeds geprobeerd het
sportbeleid te laten inspelen op de nieuwe
maatschappelijke tendensen en er een
Vlaams karakter aan te geven. Zolang er
mensen bestaan zullen sport en recreatie
immers blijven evolueren. Elke maatschappelijke verandering heeft vroeg of laat haar
invloed op het sportgebeuren. Letten we
maar eens op de intrede van de moderne
management- en marketingtechnieken in de
sport, misschien wel de grootste uitdaging
voor devolgende tien jaar, ofop de gevolgen
van een verenigd Europa na 1992 en de rol
die de sport daarin kan spelen.
Het inspelen op deze en andere tendensen in
onze veranderende maatschappij, vormt een
nieuwe uitdaging voor het BLOSO. De rol
van de overheid in verband met de vrije tijd,
zal voorwaardenscheppend en aanvullend
van aard moeten zijn. Sport is ook een vorm
van vrijetijdsbesteding waaraan ovenvegingen van gezondheid en fitheid ten grondslag
Ïiggen. De technologische voonlltgang z a
immers niet noodzakelijk onze fysieke conditie ten goede komen. Een alerte ingesteldheidis meer dan ooitgeboden: creativiteit en
vindingrijkheid zijn een conditio sine qua
non voor het toekomstige sportbekid.
FUNCTIONELE STRUCTUUR VAN HET BLOSO
LEIDEND AMBTENAAR
DIRECTEUR-GENERAAL
I
I
INSPECTEUR-GENERAAL
I
I
PROVINCIALE
INSPECTIEDIENSTEN
DIRECTORAAT
GENERAAL
DOCUMENTATIE
% INFORMATIE
BEGROTING
EiNANCIEN
L
SPORTIECHNISCHE DIENSTEN
SPORTPROMOTIE
PERSONEEL
BEHEER EN EXPLOITATIE
SPORTBEGEIEIDING
1 7rch
, , ,-.b,
ONDERGESCHIKTE
SCHOOLSPORT
INITIATIEVEN
FEDERATIES
fl
i
BEHEER CENTRA
LOGISTIEK CENlU4
ANIMATIE k PROMOTIE
BSC BWTENLANDSE
SPORWEN
IACHTHAVENS
WATERVLAKKEN
EXPLOITATIE
ONDERZOEK
INVENTARlSATIE
INFRhSTRUCTUUR
BEGROTING CENTRA
MOBIELE
PLOEG
'--r7
FINANCIEN
BESTUUR, BEHEER EN EXPLOITATIE
D i t bestuur heeft als opdracht het beheer
en de exploitatievan de BLOSO-sportcentra,
de kusjachthavens en de watervlakken die
aan de Vlaamse Gemeenschap toebehoren.
Als belangrijkste werkterrein van het bestuur, bieden de sportcentra de mogelijkheid
het BLOSO "Sport-voor-Allenn-beleidconcrete gestalte te geven. Dit beleid heeft als
basisdoelstellighet strevennaar eenzo ruim
mogelijk sportaanbod, gaande van recreatiesport over competitiesport naar topsport,
waarin iedereen op elk ogenblik van zijn
leven zijn keuze kan maken. De BLOSOsportcentra bieden daartoe doelbewust een
veelheid aan structuren, accommodaties,
programma's en formules.Dit aanbod wordt
verder kort geschetst. Eerst wordt echter
ingegaan op de beschikbare infrastructuur.
het B.S.C. Waregem alom gekend als één
van de locaties voor de jaarlijkse Internationale Military. Toch zijn er nog tal van
andere BLOSO-sportcentra, elk met een
eigen karakter en met sportmogelijkheden
naar believen, zowel voor kinderen als voor
volwassenen, zowel voor gezinnen als voor
vriendengroepen, verenigingen, sportclubs,
scholen etc.
DE BLOSO-SPORTCENTRA
A. INFRASTRUCTUUR
Naast de werking van een dertigtal binnenlandse centra, staat het BLOSO in voor het
beheer en de exploitatie van het recreatiedomein te Hofstade en van twee buitenlandse
sportcentra. De binnenlandse sportcentra
kunnen ingedeeld worden in vier categorieën: de polyvalente centra, de watersportcentra, de ruitersportcentra en de ijsschaatscentra. Elke categorie biedt specifiekemogelijkheden en heeft daarom een eigen
gespecialiseerde werking.
Vele Vlaamse sporters kennen uit eigen ervaring wel een BLOSO-sportcentrum in hun
buurt. De andere centra-komen bij het mimere publiek meestal in de kijker door de
organisatie van grote wedstrijden. Dit was
bijvoorbeeld het geval voor Hazewinkel,
waar in '85 de Wereldkamoioenschaooen
.*
Koeien en Kano-kajak plaatsvonden. Voor
deze gelegenheid waren zowat 400 journalisten uit alle windstreken naar Vlaanderen
gekomen om er vast te stellen dat Hazewinkel inderdaad een volwaardig inrcrnationaal BLOSO-sportcentrum is. I n 1990
ontving het B.S.C. (RLOSO-Sportcenrmmj
Bmeee 2000 deelnemers uit 30 landen tiidens de Wereldgymnasiade van de Internationale Schoolsportfederatie. Verder is ook
--
,,
.
., :
,
r
.,.
,
-..:.~.
.. .,
.
.' . ? 9
'-
. -.
.. ~ . , 4 ?;&S,
a.
*,,
-:,
Polyvalente centra
Deze centra worden gekenmerkt door een
zeer ruim sportaanbod. Men kan er terecht
voor o.m. tennis, powertraining, atletiek, petanque,voetbal, tafeltennis, karate, schermen,
dansgymnastiek, judo, volleybal, gymnastiek, karabijnschieten,fit-o-meter, volkssporten, rolschaatsen, handboogschieten en
squash. Haast steeds beschikken ze over zowel binnen- als buitensportaccomodatie.
Men vindt er meestal ook verblijfsmogelijkheid en een restaurant. Traditionele voorzieningen, zoals sporthallen en buitensportterreinen, zijn volgens de specifieke behoeften
aangevuld met klaslokalen, powertrainingszalen, ontspanningsruimten, sauna's, studio's (dans),fitnessparcours, enz... Polyvalente centra zijjn gesitueerd in Blankenberge,
Brugge (J. Saelens),
Brasschaat (l'eerdsbos),
Dilbeek, Gent, Hasselt, Herentals, Nieuwpoort (Wittebrug), Oordegem-Lede en Oostende (Hermes).
Watersportcentrum "De Gavers", Harelbeke
Watersportcentra
Ze bevinden zich per definitie in de buurt
van een watervlak of een kanaal of aan
de kust.
Verschillende van deze centra beschikken
eveneens over verblijfsmogelijkheden. Hier
is er ruimte voor zeilen, windsurfing, roeien,
kano, kajak, waterski en ondenvaterzwemmen. Zowel beginnelingen als gevorderden
komen er aan hun trekken.
Dit bewijst een zeilcentrum als Nieuwpoort,
met een cursusaanbod gaande van "optimist lste graad" tot en met een cursus moderne navigatiemiddelen en oceaanvaart.
Zo bieden ook de watersportcentra Brasschaat (3210-plas), Harelbeke (Gavermeer),
Hombeek, Oostende (Spuikom), Sint-JanIn-Eremo (Boerekreek), Sint-Niklaas, Willebroek (Hazewinkel), Bmgge (Sint-Pietersplas), Rotselaar en de BTR-Dudzele ruime
mogelijkheden.
, . .. .
.
Ruitersportcentra
Deze centra (Genk, Sint-Ulriks-Kapelle,
Waregem en Woumen) voorzien nachtverblijven en bieden een grote waaier aan ruitersportactiviteiten, zowel in overdekte als in
openluchunaneges, toegankelijk voor de
kleinsten (ponyrijden) en voor de groteren.
Zowel initiatie ais dressuur, springen en
military staan op het programma.
: ~;,.?.
..j.
Naast de hierbovengenoemde centra worden er ook centra ingehuurd zoals 'De Drie
Vijvers' te De Panne, 'Dikkebusvijver' te
Ieper, Vleteren en Wervik. Het zijn geen
eigenlijke BLOSO-centra, maar tijdens de
vakanties worden ze wel medebeheerd door
het BLOSO, in functie van de sportkampen.
iJsschaatscentra
Het B.S.C. Hasselt en het B.S.C. Herentais
beschikken, naast andere infrastructuur ook
over een ijsbaan. Het B.S.C. Liedekerke is
dan weer een specifiek ijsschaatscentrum;
het heeft een overdekte ijsbaan met olympische afmetingen.
De buitenlandse sportcentra
- B.S.C. Obenauern in Oostenrijk: zowel in
de winter (skiën en langlauf) als in de zomer
(bergwandelen en bergbeklimming)openge..
i i-?G<.
,-. ..
. .
steld
voor het publiek.
. .:,g*+...i
B.S.C.
Menaggio in Italië: dit groot omni'r.. .$,r
,.
>s:+. watersportcentrumisgelegenaanhetComo*
,.,c. z.::^,
i+.
.:'&$$'
meer en biedt mogelijkheid tot
windsurfen
..
,a;
-.*u>..
zeilen, kajak en waterski. : , $:.: :.y:. .'s!!.:.. .
.i.:.,.F-,d,T ,. . ...
-,
'.
,:
,
, 'i
;
>'.,.Y.
,
.
~,
.-.
~.
<
i .
,l
.-,.,
~
.
-, ,
. .
, ,, "
.
~ . ...
.
.
.:..
, ., . .'. ;
, .
.
.
.-..
.
i:.
,'&.,..
:..:.,*:d
B. SPORTAANBOD
De hierboven genoemde centra staan met
hun diverse mogelijkheden open voor een
ruim publiek onder verschillende formules,
waarvan BLOSO-sportkampen wellicht de
meest gekende zijn.
Sportkampen en sportiessen
In de sectoren recreatiesport en competitiesport worden in de verschillende centra,
naargelang de voorziene infrastrucruur,
vakantiesportkampen en sportlessen georganiseerd. Een BLOSO-sportkamp is een
vakantiesportverblijf in internaat, waarbij
de deelnemers de mogelijkheid krijgen tot
een eerste kennismaking en vervolmaking
in één ofmeerdere sporttakken. De BLOSOsportcentra registreerden in 1988 circa
15.000 inschrijvingen voor sportkampen.
De BLOSO-sportlessen worden in halfinternaat of externaat georganiseerd. In
1988 namen ruim 7000 geïnteresseerden
eraan deel. Specifiek voor recreatieve sportbeoefening openen de BLOSO-céntra hun
deuren voor gezinnen. Gezinssportkampen
richten zich tot diegenen die in gezinsverband op een ontspannende en recreatieve
manier aan sport wensen te doen. Ook combinatiesportkampen (twee of meer sporten
samen) en sportweekends worden in diverse centra georganiseerd.
De BLOSO-sportcentra en de schoolsport
De BLOSO-sportcentra zijn ook inzake de
schoolsport op verschillende terreinen
actief. De Stichting Vlaamse Schoolsport,
een koepelorgaan dat ijvert voor een goed
gestructureerd en georganiseerd schoolsportbeleid, zorgt samen met het BLOSO
voor sportklassen en schoolsportkampen.
Sportklassen zijn bedoeld voor het basisonderwijs en bieden naast het gewone lesprogramma twee uur sport per dag. De
middelbare scholen kunnen terecht in de
schoolsportkampen met 4 uur sport per dag.
Zowel omnisport, watersport als ruitersport
behoren tot de mogelijkheden. Vrijwel elk
BLOSO-sportcentrum steltzijndeurenopen
voor een groeiend aantal deelnemende
scholen en scholieren. In 1988 noteerde men
312 scholen en 13.503 deelnemers. Ook
voor kortere perioden kunnen de scholen
in de ~ ~ 0 ~ 0 ~ s ~ o r t cterecht.
e n t r aIn 1988
maakten 34.293 scholieren uit 353 scholen
van de schoolsportdagen een succes-item.
Dit is een verdrievoudiging t.o.v. 1987. Het
schoolroeien telde 4.236 deelnemers uit 77
scholen.
Biijf-Fit-Verblijven
Voor groepen senioren vanaf 55 jaarworden
in de BLOSO-sportcentra te Brugge, Blankenberge en Dudzele Blijf-Fit-Verblijven
georganiseerd. Op het programma van deze
vierdaagse verblijven staan, naast bewegingsrecreatie, ook culturele activiteiten.
L.C.K.-cursussen
Ook een aantal van de elders beschreven
L.C.K-cursussen vindt in de BLOSO-centra
een onderkomen. Dit geldt zowel voor de
sportpedagogische opleidingen als voor de
sportmanagementopleidingen.
Sportclubs en individuele sporters
Leden van sportclubs en individuele sportbeoefenaars kunnen tegen zeer redelijke gebruikstarieven eveneens gebmik maken van
de BLOSO-infrastructuur.In 1988 onthaalde het BLOSO-centrum Bmgge op die manier 94.682 sportbeoefenaars (man-uren).
Topsport
Naast de recreatieve sportbeoefenaars, die
terecht kunnen in de BLOSO-sportkampen
edofBLOS0-lessenkunnenvolgen, hebben
beloftevollejongeren en topatleten behoefte
aan een professionele topsportbegeleiding.
Het BLOSO bouwt een topsportbeleid uit
waarbij op alle niveaus deskundige begeleiding en allerlei faciliteiten kunnen worden
geboden. Vier BLOSO-centra bieden de
mogelijkheid dit topsportbeleid te helpen
realiseren. Deze bevinden zich te Hazewinkel-Willebroek, Herentals, Nieuwpoort en
Waregem. In deze centra wordt het accent
prioritair - maar niet exclusief - op de topsport gelegd. Daarnaast kunnen de topsporters ook steeds in de andere centra terecht
voor trainingsstages, conditietraining, sauna
enz...
Internationale werking
De BLOSO-sportcentra promoten hun faciliteiten en hun specifiek aanbod ook m het
buitenland, via culturele akkoorden en internationale betrekkingen. In dit verband werden onlangs de 'Europese Sportkampen'
gelanceerd, een initiatiefwaarmee het BLOSO zich reeds volop in de Europese context
van na '1992' situeert.
C. MANAGEMENT VAN DE
CENTRA
Vanzelfsprekend vereist dit uitgebreide
sportaanbod een eficïent management. Om
dit te illustreren, volgen hierna enkele concrete cijfers. Alle centra samen telden in
1988 ongeveer 142.000 overnachtingen en
400.000 maaltijden die in eigen keukens
werden bereid. Organisatorischvergt dit een
efficiënt personeelsbeleid: naast het keukenpersoneel is er immers ook mankracht nodig
voor onthaal, toezicht, schoonmaak, onderhoud, enz. Tijdens de piekperiodes werft het
centrum bijkomend seizoenpersoneel aan.
Als centrale spil van het centrum heeft de
beheerder ook de leiding over een administratief team dat zorgt voor inschrijvingen,
aankopen, boekhouding, enz. Een ander
voorbeeld van centrumorganisatie betreft
het onderhoud van het watersporunateriaal.
De BLOSO-watersportcentra beschikken
samen over circa 500 zeilboten, 300 wind-
..
:.
,
.
. .,
,
.
,: .. .
i
, .
:
,
~
.
$urfplanken,400 roeiboten,kano'sen kajaks,
'-120 veiligheidsboten en 150 motoren. Dit
materiaal wordt haast integraal in eigen
beheer door bekwame vaklui onderhouden.
Budgetair veronderstelt het management
van de BLOSO-sportcentraeenvoortdurend
in evenwicht houden van de financiële
middelen enerzijds en een maximale service
aan het cliënteel anderzijds. Deze aanpak
behelst onder meer het globaliseren van
bepaalde aankopen, het verhogen van het
aanbod door geleide investeringen, het verminderen van de uitbatingskosten, de rationalisatie van het beheer door o.m. computertechnieken, een optimale tewerkstelling van
het personeel.
w
DE VLAAMSE
KUSTJACHTHAVENS EN
DE WATERVLAKKEN
kl.::,
t:
. .
6:'
:,:,.
~
,..
f,q,.
.:
p:.
t.-:.
(6: ,. ~'
,:I
.
'
De kustjachthavens
De overdracht van de kustjachthavens naar
het Ministerievan de Vlaamse Gemeenschap
werd gerealiseerd bij Koninklijk Besluit van
12 augustus 1981.
Deze jachthavens zijn:
- de Nows Portus te Nieuwpoort
- de jachthaven Krommehoek te Nieuwpoort
- de oude en nieuwe jachthaven te Blankenberge
- de RYCO-jachthaven en het Montgo ...
merydok te Oostende
- de jachthaven te Zeebrugge
De bevoegdheid van het BLOSO omvat het
beheer en de exploitatie van de jachthavens.
Om dit te realiseren werd een dispatching- en
onthaalcentrum uitgebouwd te Nieuwpoort
in de Novus-Portus. Het BLOSO beschikt
hiermee over een instrument om duizenden
watersporters op te vangen en om de watersport aan de kust te coördineren.
S..
.. ~... .
.,
De watervlakken
Het eigendom en het beheer van een aantal
zandwinningsputten werden door de Centralestaat aan deVlaamse gemeenschap overgedragen bij Koninklijk Besluit van 29 juli
1983.
Het BLOSO werd aangewezen als pilootbestuurvoor het beheer en de exploitatie van
volgende watervlakken:
- Bmgge (Sint-Pietersplas)
- Rotselaar (Ter Heide)
:t.
- Mechelen-Hombeek (Egleghemvijver)
- Mechelen-Walem (Battenbroek)
- Lille
.
- Lille-Gierle (Lilse Bergen)
-,..i
, . :
- Turnhout
',. . I
.'
- Houthalen-Helchteren
Binnen de grenzen van het beschikbare
budget, wordt gepoogd deze watervlakken
op middellange termijn tot ontplooiing te
brengen en een degelijke recreatieve en sportieve bestemming te geven.
"
NUTTIGE GEGEVENS
Hierna vindt de lezer nog een schematisch
overzicht van alle vermelde BLOSO-centra,
met alle adressen, telefoonnummers, en de
overnachtings- en sportmogelijkheden. De
beheerdersvan deze centrazijn steeds bereid
om, samen met de geïnteres:eerden die een
beroep op hen wensen te doen, oplossingen
te zoeken voor de organisatie van stages,
kampen, sportklassen en sportweekends.
SPORTBEGELEIDING
SITUERING
De dienst sportbegeleiding ressorteert,
samen met sportpr,omotieonder de afdeling
sporttechnische diensten van het BLOSO.
In samenwerkingmet alle geledingen van de
sportwereld, trachten deze, diensten de
sportbeoefening te stimuleren via het toekennen van toelagen (sportbegeleiding) of
via het organiseren van promotieactiviteiten
(sportpromotie).
Waar het BLOSO in de jaren'70 en'80 vooral via eigen activiteiten de sportbeoefeningin
Vlaanderen in een stroomversnelling kon
brengen, breekt numeer enmeer het tijdperk
aan van de ondersteuning van externe initiatieven. Alleen waar het privé-initiatief in
gebreke blijft, zal het BLOSO nog een organiserende rol spelen.
De dienst sportbegeleiding concentreert
zich op de financieel ondersteunende functie. Zo gingin 1988 45,43%van het BLOSOjaarbudget naar deze dienst. Gezien de sport
-
als beleidsmaterie exclusief behoort tot de
bevoegdheid van de Gemeenschappen, dienen deze gelden uitsluitend besteed te
worden aan gebruikers die tot de Vlaamse
Gemeenschap behoren. Tevens dienen alle
componenten van de Sport-voor-Allen-visie
(recreatie-,competitie- en topsport) aan bod
te komen.
FINANCIELE
TUSSENKOMSTEN
Om een duidelijk beeld te krijgen van de
diverse financiële tussenkomsten, worden
hierna in het kort de verschillende vormen
van financiële ondersteuning geschetst die
via de dienst sportbegeleiding kunnen verkregen worden.
In tabel 1 wordt een algemeen overzicht
gegeven van de tussenkomsten volgens gebmiker enerzijds en volgens onderwerp anderzijds.
Tabel l
WT: Werkingsroclagcn
PT: Propagandaroelagen
VT: Voorbereiding Topatieren
IW: Intcrnaionalc Wedstrijden
FO: Fcdcralc Organisaties
X
CM: Clubmanifcstatics
BA: Bijzondere Activiteiten
TSS: Topsporrscholcn
PSPK: Private Sportkampen
SPM: Spomateriaal
SPF: Sportfunctionarirscn
SPI: Sportinfrastructuur
WB: Eigen W~rkingsbud~et
De topsponcr geniet rcchtstrccks ofonrcchtstrccks van alle ropsporttoclrgen aan fcdcratic/topspottschool.
Als gevolg van de culturele autonomie, waaronder de sport als beleidsmaterie ressorteert,
werd in 1976 een groot aantal van de Belgische sportbonden gesplitst in een Vlaamse
en Franstalige vleugel. In het decreet van 2
maart 1977 werd de erkenning en subsidiëring van de landelijk georganiseerde sportverenigingen geregeld. Zo moeten de sportverenigingen aan een aantal algemene en bijzondere voorwaarden voldoen; het decreet
voorziet dat de aldus erkende sportverenigingen een toelage ontvangen bestaande uit
een basistoelage (forfait/aantal leden), een
personeelstoelage (salarissen) en een toelage
voor werkingskosten (secretariaat, tijdschrift, drukwerk, verzekeringen, ...).
De omvang van deze toelage is afhankelijk
van de grootte van de sportvereniging.
B. PROPAGANDATOELAGEN
Steunend op het KB van 28 april 1965
kunnen toelagen toegekend worden voor
activiteiten die de propaganda ten gunstevan
de lichamelijke opvoeding en de sport
dienen. Deze brede waaier van toelagen kan
in drie hoofdgroepen onderverdeeld worden: de toelagen voor clubmanifestaues,
voor bijzondere activiteiten en voor topsponactiviteiten. Deze laatste groep zal in
een afzonderlijke rubriek aan bod komen.
Toelagen voor dubmanifestaties
Deze toelagen worden toegekend voor participatie van een club aan belangrijke buitenlandse wedstrijden en voor de organisatie
van grote clubmanifestaties in het nederlandstalige gebied of het Brussels hoofdstedelijk gebied.
De clubs dienen hiertoe een aanvraag in via
de landelijk georganiseerde sportvereniging
waarbij ze aangesloten zijn. Na advies van de
betrokken sportvereniging kent het BLOSO
een toelage toe en handelt het dossier rechtstreeks met de club af.
Toelagen voor bijzondere activiteiten
Socio-culturele organismen en allerhande
sportorganisaties kunnen voor bijzondere
activiteiten, congressen, publicaties van
didactische werken en speciale manifestaties
toelagen aanvragen die op basis van een ingediende begroting forfaitair of procennieel
in functie van het deficit toegekend worden.
C. TOELAGEN VOOR DE
ORGANISATIE VAN PRIVATE
SPORTKAMPEN
Erkende, landelijk georganiseerde sportverenigingen en topsportscholen kunnen
erkend worden voor het organiseren van
sportkampen. De volgende activiteiten kunnen gesubsidieerd worden:
- Initiatiekanipen
Minimum 15 kampen per jaar met maximum
5 disciplinesper kamp en een totale bezetting
van minimum 750 deelnemers. Voor andervalidenkampen bedraagt dit minimum 5
kampen met 100deelnemers.
- Competitiekampen
De kampen dienen in internaatverband
plaats te vinden met een duur van minimum
5 opeenvolgende dagen en 4u specifieke
sportactiviteit per dag, onder leiding van
bevoegde sportlesgevers.
In 1988 werden 27 organisatoren erkend en
340 sportkampen gesubsidieerd.
D. TOELAGEN VOOR AANKOOP
SPORTMATERIAAL.
Topsportscholen, sportclubs (via hun
federatie), gemeentebesturen, omnisportverenigingen e.a. kunnen betoelaagd worden
voor de aankoop van sporunateriaal. De
tegemoetkoming bedraagt maximum 50%
van de kostprijs metinachttlamevandevoorziene maxima en een minimum kostprijs van
10.000 B.F.
In 1988 werd bijna 9 miljoen B.F. besteed,
waarvan 78% voor sportclubs en openbare
besmren.
E. WEDDETOELAGEN AAN
SPORTFUNCTIONARISSEN
het inwonersaantal) die de animatie en de
sportpromotie in de gemeente bevorderen.
Bij decreet van 07.12.1976kunnen gemeentenerkendwordenalsgemeentelijksportcentrum.Eenerkendgemeente1ijksportcentrum
kan weddetoelagen bekomen voor één, twee
of drie sportfunctionarissen (afhankelijk van
In tabel 2 zien we een duidelijke toename
tussen '80 en '88 in de totale subsidiëring, in
het aantal erkende en gesubsidieerde gemeenten, en het aantal betoelaagde sportfunctionarissen.
Tabel 2
Tot&
toclage
Aantal crkcnde
gemccntcn
Aantal bcroclaagdc
gcrnccntcn
Aantal betoclaagdc
sporrhincuonarissen
1980
16.796.950
52
32
37
1988
51.000.000
113
101
136
P. TOELAGEN VOOR
INPRASTRUCTUURWERKEN
Provincies, gemeenten, agglomeraties, verenigingen van Gemeenten en de Vlaamse
Gemeenschapscommissie voor de cultuur
van de Brusselse Agglomeraties kunnen op
basis van KB 22.02.1974 toelagen verkrijgen
voor het uitvoeren van sportinfrastructunrwerken.
Het betreft hier:
- nieuwbouw
- energiebesparende werken
- aanpassingswerken
- aankoop van bestaande sportinfrastructuur
Het subsidiebedrag wordt normaal vastgesteld op 60%van het totale bedrag van de
betoelaagde uitgaven. In 1988 werd 17,52%
van het totale BLOSO-budget (220 miljoen
B.F.) besteed aan deze uitgavenpost, opdat
Tabel 3
alle lagenvan de bevolking en alle regio's van
Vlaanderen de kans zouden krijgen sport te
beoefenen in hun eigen omgeving. In 1985
werd tevens een decreet gestemd betreffende
de subsidiëring van particuliere sportinfrastructuur. De Vlaamse Regering heeft echter
nog geen uitvoeringsbesluiten voor dit decreet uitgevaardigd, zodat voorlopig alleen
de hiervoor vermelde regeling voor openbare besturen van toepassing blijft.
G. TOELAGEN VOOR TOPSPORT
Reeds langwerden aan de federaties toelagen
toegekend voor de voorbereiding van en de
deelname aan wedstrijden van hun sportieve
elite.
Sinds de oprichting van het Vlaams Bureau
Topsport (V.B.T.) in 1985, geraakte deze
sector in een stroomversnelling. Stilaan werd
topsport binnen het BLOSO beschouwd
als een volwaardige component van de
Sport-voor-Allen-pyramide. Terecht ... vermits de topsporters het algemeen belang
dienen via hun ambassadeursfunctie in het
buitenland en omdat hun voorbeeld de algemene sportbeoefening mee helpt bevorderen.
In 1988 werd meer dan 56 miljoen B.F.
besteed aan de in deze rubriek aangehaalde
topsporttoelagen. Samen met de toelagen
aan private sportkampen, sporunateriaal
aan federaties en topsportscholen en het
Vlaams Bureau Topsport wordt in het totaal 5,595 van het BLOSO-budget gebruikt
voor topsportaspecten. Dit bedrag staat,
ondanks de inspanningen, nog steeds in
schril contrast met de reële noden van de
topsportsector.
Toelage voorbereiding topatleten (VT) en
topsportscholen (TSS)
Voor de voorbereiding van topsporters en
beloftevollejongeren op internationale wedstrijden kan een beroep gedaan worden op:
- toelage voorbereiding topatleten: voor de
landelijke sportverenigingen zonder topsportschool;
- toelage topsportschool: voor de landelijke
verenigingen met topsportschool.
Hienroor dienen de landelijke sportverenigingen of topsportscholen voor 1november
hun programma in voor het volgend jaar,
samen met een begroting.
In tabel 3 wordt de evolutie van VT en TSS
tussen '80 en '88 weergegeven.
Hieruit biijktduidelijkdathetBLOS0,viade
oprichting van topsportscholen, getracht
heeft een nieuwe organisatorische en financiële impuls te geven aan de topsport in
Vlaanderen. Geïnteresseerde en competente
verantwoordelijken werden in één suuctuur
verzameld om de begeleiding van de topsporters te verzorgen op verschillende vlakken (medisch, sociaal, technisch...). Tevens
werd de financiële organisatie (boekhouding) van deze topsportscholen opgevolgd
en vastgelegd opdat de gelden op verantwoorde wijze ten gunste van de topsporters
zonden besteed worden. Op dit moment
worden er 18 topsportscholen erkendinverschillende sporttakken.
Toelage deelname internationale wedstrijden (IW)
Het ligt voor de hand dat de topsporters zich
voorbereiden op participatie aan internationale wedstrijden. Er moet dus een duidelijk
verband bestaan tussen beide programma's.
Bovendien dringt zich eenweloverwogen selectie van het internationale aanbod op,
gezien de beperkte toelage, de hoge kostprijs
en het sportief niveau van de topsporters.
Het programma dient eveneens voor 1november ingediend te worden door de landelijke sportvereniging. Topsportscholen die
niet onder een welbepaalde federatie ressorteren, kunnen ook betoelaagd worden voor
internationale wedstrijden.
Bij de betoelaging wordt voorrang gegeven
aan deelnemers aan WK's, EK's en Olympische Spelen.
Toelage topatleten voor individuele voorbereiding
Jaarlijks stellen de federaties/topsportscholen een lijst op van hun topsporters en beloftevoiie jongeren.
Sommige van deze topsporters kunnen op
basis van hun internationale prestaties een
persoonlijke toelage ontvangen, uitbetaald
via de federatie of topsportschool.
Toelage voor federale organisaties ,
Internationale manifestaties, georganiseerd
door de erkende landelijke sportverenigingen in Vlaanderen en in het Bmsseis
hoofdstedelijk gebied komen hiervoor in
aanmerking. Manifestaties in het Brussels
hoofdstedelijk gebied, georganiseerd door
de beide liga's, kunnen door beide administraties (Bloso-Adeps) gesubsidieerd worden. Bij de betoelaging wordt ook rekening
gehouden met de reeds genoten werkingstoelagen.
Raveel Roger, Woddcup football, 1982
H. TOELAGEN SCHOOLSPORT
In 1984 werd de
sport opgericht (zie bijdrage over de dienst
sportpromotie). Dit koepelorgaan ijvert
voor een goed gestructureerd en georganiseerd schoolsportbeleid, terwijl eike schoolsportfederatie haar eigenheid kan behouden. Voor de verwezenlijking van deze
doelstelling geniet de stichting van een
toelage.
I. TOELAGEN AAN ANDERE
SPORTORGANISATIES E N
INSTANTIES
Naast de hogervernoemde hoofdcategorieen van betoelaging, kent de dienst sportbegeleiding eveneens subsidies toe aan enkele sportorganisaties en instanties waarop
het decreet van de erkende landelijk geerganiseerde sportverenigingen niet van toepassing is, nl. :
bonden van vormingswerk
- werkingsbudget
denksportbonden :
BOIC*:
- voorbereiding en deelname van Vlaamse
topsporters en begeleiders aan Olympische
Spelen, Wereldspelen en Universiades
"Geweld in d e Sport'>:
- ondersteuning van promotieacties tegen
geweld.
UIA-spoahaiíFlanders Expo-ruimte:
- BLOSO financiert (UIA)ofhuurt (Flanders
Expo) mede bepaalde ruimtes af voor sportieve doeleinden.
EIGEN ORGANISATIE
HET VLAAMS BUREAU
TOPSPORT
Het Vlaams Bureau Topsport stelt zich tot
doel tegemoet te komen aan de individuele
noden van de topatleet door enerzijds aan
atleten een opttmale uainingssitualle te verschaffen en anderzijds de maatschappelijke
risico's, die verbonden zijn aan het beoefencn van topsport, zoveel mogelijk te beperken. Het beoefenen van topsport, in
* Belgisch Olympisch Interfederaal Comité.
I
SPORTBEGELEIDING
I
EIGEN ORGANISATIE
(inatinirioncci)
n
VLAAMS BUREAU
TOPSPORT
WERKINGSTOELAGEN
PROPAGANDATOELAGEN
MEDISCHE UNIT
TOPSPORTCENTRA
PRIVATE SPORTKAMPEN
SOCIALE UNIT
BELOFTEVOLLE
JONGEREN
TECHNISCHE UNIT
JURIDISCHE UNIT
t
SPORTFUNCTIONARISSEN
ti
SPORTINFRASTRUCTUUR
V.B.T.
SECRETARIAAT
TOELAGEN AAN
ANDERE SPORTORGANISATIES
teamverband of individueel, heeft voor elke
atleet een verstrekkende invloed op zijn
leven. Als enkeling het hoge prestatieniveau
van de huidige topsport bereiken en vooral
het te behouden, vraagt enorme inspanningen van de atleet. Deze inspanningen gaan
ten koste van zijn normale activiteiten
binnen de maatschappij. Een goede begeleiding van de topatleet en de beloftevolle
jongere vereist dan ook de nodige aandacht.
Binnen de Vlaamse Gemeenschap is het VBT
de enige instantie die deze begeleiding tracht
te behartigen. Hienroor beschikt zij over een
eigen werkingsbudget om de begeleiding op
medisch, sociaal, technisch en infrastructureel gebied te verzorgen, in samenwerking
met federaties, topsportscholen en topsporters.
Vier jaar werking heeft uitgewezen dat een
reële nood bestaat aan nog hechtere samenwerking om topsporters in Vlaanderen,te
vormen. Vlaanderen beschikt ongetwijfeld
over eenzelfde potentieel aan topsporters en
trainers als de andere Europese landen. Om
dit talent te kunnen laten renderen, is een
maximale bundeling van alle inspanningen
onontbeerlijk.
-
SPORTPROMOTIE
-'0"
@*aU
Sc
Het beeld van de minderheidsgroep van
geprivilegieerde sportbeoefenaars heeft
plaats gemaakt voor de realiteit van een
heterogene bevolkingslaag die in de sportbeoefening een bron van actieve ontspanning heeft ontdekt.
"Sportpromotie" betekent voor BLOSO
dan ook: Sport-voor-Allen-promotie.
Uit deze filosofie is de term Sport+ (zeg
plus) geboren en de sector Sport+ ontsproten.Naast desectorsport+ maken, anno
1990, de sectoren kadervorming, schoolsport, initiatie en de provinciale inspectiediensten deel uit van de dienst sportpromotie.
Sportpromotie betekent voor BLOSO:
mensen via sport tot een waardevolle lifetime-besteding aanzetten.
Het begrip "Sportpromotie" is indeloopvan
de voorbije twee decennia ingrijpend veranderd. Dat is ook niet verwonderlijk vermits
sportpromotie dankeiijk is van de diverse
samenlevings- en marktontwikkelingen.
Vanuit een sportbeleid dat zich haast uitsluitend beperkte tot één of andere subsidiëringspolitiek, heeft zo stilaan een dynamische en promotionele beleidsvoering
gestalte gekregen. De dienst sportpromotie
heeft gaandeweg een veel breder werkingsspectrum gekregen.
" ROOS.:
R<~*o~o.~B"~,<u~"~
Omi-lpon
- Sportlessen
INITIATIE
-
SPORT +
-
Sportkampen
Sportklassen
Blijf-fit-verblijven
-
Landelijke
promotiecampagnes
Dcelacties
Hulpve~lencnde
initiaticven
- -
** G B P O S . : ~ m a m d y k
r n ~ d 0 d - y
s~ho0~&aticatic
"* N.SV.0.: NstiaMd
Spmdondvanhrt
v* o*<,.
-
.
- Stichting
Vlaamse
-.
-
X
L.C.K.
I I
.
RO,O,SX
-
L.C.K. koepel
Denkceiien
Technisch adviseur
@'--m4
"-e
P
j
Uitvoaanfl
Een sportbevorderingsbeleid dat op het
actie- en participatieterrein afgestemde promotiecampagnes voert, vergt een actief
communicatiebeleid. Het gebruik maken
van eigentijdse reclametechnieken is dan
ook één van de hoofdopdrachten van de
sector sport+. De cijfers van de communicatiestrategiezijn een goede produktreclame
via algemene sensibilisering, goed uitgebouwde doorstromingskanalen en passende
evaluatieinstrumenten.
In de promotievoering wordt steeds geprobeerd het beeld dat men zich tot nog toe van
sport vormde, voor de sportende mens als
meer overtuigend en aantrekkelijk te laten
overkomen. Via de deskundige inbreng van
een publiciteitsfirma die op basis van marketing en efficiënte adviezen een strategie
uitwerkt, wordt publicitair materiaal aangemaakt met een dubbele functie: sensibilisering en informatie. Via de geëigende
kanalen, met name de provinciale inspec(zie verder) wordt de boodschap
In deze fase wordt de actie mediakundig aan
de man gebracht. De provinciale en/of landelijke bekendmaking wordt via affichage,
mediaplanning, advertenties en een persconferentie gelanceerd. Indirecte reklametechnieken zoals opdrukaffiches, stickers,
folders, brochures en audiovisuele middelen ondersteunen de deelacties. Zowel de
directe als de indirecte publiciteitsitems
hebben naast hun sensibiliserende waarde
ook een informerende impact.
Baugniet Marcel-Louis, De tennisspeler, 1926
e
.+P*.
Aigemene sensibilisering
De algemene sensibilisering binnen de
communicatiestrategie verloopt in twee
fasen: de conceptiefaseendeuitvoeringsfase.
Conceptie
In deze fase wordt de actie in functie van de
markttendensen en de maatschappelijke ontwikkelingen enerzijds en een behoeftenonderzoek anderzijds geconcipieerd. De actie
wordt beleidsmatig door een Sport+-werkgroep besproken en uitgewerkt en tijdens
inspectievergaderingengetoetst aan de praktijk. Nadat de actie door de bevoegde Gemeenschapsminister is goedgekeurd, wordt
een algemeen thema uitwerkt. In functie van
de marketingobjectieven en het voorziene
budget wordt het thema van de actie door
een publiciteitsfirma nader onderzocht.
B. WERKINGSTERREIN SPORT+,
ANNO 1990
1. LANDELIJKE EN PROVINCIALE
CAMPAGNES
Sport-is-tof-actie (1986-1990):
een op maat gesneden actie over heel Vlaanderen waarbij sportbeoefening in de gemeente extra in de kiiker wordt eesteld.
"Brabant Sportief':
extra-impulsen (via materiële en logistieke
steun) op het provinciaal niveau op het vlak
van sportbedrijvigheid [gemeentelijke en
federale sportdagen - regionale acties schoolsportactie] en sportstnicmen [provinciale sportraad - infrastructuur - planning].
Wandel-Mee-dag :
elk jaar wordt op 11 november in alle gemeenten in Vlaanderen gewandeld, in samenwerking met de bestaande wandelclubs,
de gemeentelijke sportraden en de sportdiensten.
2. DEELACTIES
Sport+-Kiassiekers :
intensieve steunverlening aan initiatieven die
als typische massasport-activiteiten kunnen
beschouwd worden, die in overeensremming zijn met het beleid ter zake en die een
ruime weerklank genieten bij de recreatieve
sportbeoefenaar:
- "De Gordel": wandel-, fiets- en joggingklassieker in de Vlaamse randgemeenten
rond Brussel - Sint-Genesius-Rode
- De Superprestige der Recreathlons:
16 Limburgse gemeenten.
Speerpuntacties :
naast de formule van Sport-+- Klassieker
wordt een aantal lokale massasport-activiteiten met regionale weerklank ondersteund
voor een periode van twee jaar.
Pollow-up-acties :
acties die indertijd door het BLOSO in het
kader van de Sport-voor-Men-campagne
werden gelanceerd en die nog gedeeltelijk
door het BLOSO worden opgevolgd en ondersteund, om de continuïteit en de werking
ervan te waarborgen.
Deze acties zijn: "de volkssporten", "OostVlaanderen blijft Sportief'
"Projectgemeente" (pilootgemeente) :
jaarlijkse extra-ondersteuning voor enkele
Vlaamse gemeenten die initiatieven op het
vlak van de Sport-voor-Allen-werking
wensen uit te bouwen, maar over onvoldoende middelen en mankracht beschikken om de
geplande iniuatieven uit te werken
Sport-is-tof-gemeente :
per provincie worden twee gemeenten
gelauwerd die het grootste aantal initiatieven hebben ontwikkeld in het kader van
de Sport-is-tof-actie. De titel Sport-is-tofgemeente is een bekroningvoorde geleverde
inspanningen.
3. HULPVERLENENDE
INITIATIEVEN
Personeel:
tijdelijke hulp van een lesgever kan gratis
worden verleend voor een initiatiereeks van
f15 oefenstonden.
Materiaal:
Fit-o-meter:
subsidie van 50% bij aankoop van fit-ometer-panelen
T~rischnft' D e G a n ~ d e r " :
doorstromingskanaal van de Sport+-acties
en handleiding voor alle vrijwilligersgangmakers.
Pdlicitaire huipmidáeien:
aíEches, opdrukafiches, stickers, folders,
audiovisuele middelen om aan de organisatie
van lokale sportmanifestaties, instuiven en
doelgroepenacties ruchtbaarheid te geven.
Uitiening van de reweahEsporti voUwport- en
kindmpelkoffe. Elke koffer is samengesteld
uit een vast pakket spelmateriaal.
SECTOR L.C.K.
Verzekering :
degra8is S p o r t i v a e k m ' :
~
wordt ter beschikking gesteld van alle éénmalige Sport-voor-Allen-manifestaties op
aanvraag van een gangmaker of sport-functionaris of sportraadverantwoordelijke.
de abonnenzentrpolis voor Sport+clubs, niet
aangesloten bij landelijk erkende federaties.
VERTEGENWOORDIGERS
GEORGANISEERDE SPORT
A. STRUCTUUR
L.C.K. staat voor Landelijke Commissie
Kadervorming en is samengesteld uit vertegenwoordigers van de landelijk erkende
sportfederaties, de instituten lichamelijke
opvoeding van de drie grote Vlaamse Universiteiten Brussel, Gent en Leuven en van
het BLOSO. De Landelijke Commissie voor
Kadervorming organiseert sportspecifieke
en technische opleidingscursussen voor het
vrijwilligerskader. Na een dergelijke opleiding is men bevoegd om specifiek sportonderricht te geven bij buitenschoolse activiteiten zoals in clubs, op sportkampen,
bij jeugdgroeperingen, ...
De inbreng vanuit de universiteiten, waareen
beroep kan gedaan worden op sportwetenschappelijk onderzoek en op sportagogische
know-how, evenals de sporttechnische
inbreng vanuit de federaties, houden deze
cursussen permanent op een kwalitatief
hoogstaand niveau.
Het BLOSO staat in voor de mankracht [een
permanent secretariaat] en voor de financieel
- logistieke steun [didactisch materiaal].
= administratie
logistiek/financicring
w
L.C.K. KOEPEL
I
UIIYOFREND SE<XETARI.AAT
TECHNISCH h D V I S t U K
B. OPLEIDINGEN DIE DOOR DE
L.C.K. WORDEN GEORGANISEERD
1. SPORTPEDAGOGISCHE
OPLEIDINGEN:
A. Unisportopleidingen: Specifiek voor
het leiding geven in één bepaalde sporttak.
Hier bestaan verschillende cursusniveaus:
L.C.K-niveau + benaming
Doelsrellingen van de opleiding
Initiator
Initiatie geven met accent op WUGD EN
RECREATIE, dus niet-competitief
-
AB0 theoretische cursus
Algemene basisopleiding
Theoretischc basiskennis opdoen,
voorbereidend op de rrainercursussen
TRAINER B
-
TRAINER A
Vervolmaking geven
Beginnend competitief met accent op jeugd
Training gcvcn
- Competitiefmet blijvende aandacht voor jeugd
TOPTRAINER
De sporten waarin L.C.K.-opleidingen kunnen worden gevolgd zijn: aikido, atletiek,
badminton, basketbal, bergbeklimmen, bergwandelen, boogschieten, gymnastiek, handbal, ijsschaatsen, jazzdans, jiu-jitsu, judo, kajak, karate, kortbal, krachtbal, kunstzwemmen, langlauf, minivoetbal, oriënteringsloop,
paardrijden, petanque, roeien, ski, sportduiken, squash, standaarddansen, schieten, tafeltennis, voetbal, waterski, waterpolo, wielrennen, windsurfing, zeilen, zeilwagenrijden.
B. Recreatiesport
2. SPORTMANAGEMENT
OPLEIDINGEN
-
Beheerder sportaccommodaties
Sportfunctionaris
- Technisch beheer en onderhoud
sportaccommodaties
- Bestuurskader voor sportverenigingen
3. ANDERE
-
Redder
Redder aan zee
- Zwembadmeester
-
Toptraining
- Topcompetitic
SECTOR SCHOOLSPORT
A. STRUCTUUR
Op 5 april 1984 werd bij notariële akte de
"Stichting Vlaamse Schoolsport" opgericht
door de drie Vlaamse schoolsportfederaties,
G.E.P.O.S., R.O.O.S. en N.S.V.O. Dit overkoepelend beleidsorgaan van de Vlaamse
Schoolsport heeft onder meer tot doel
"de harmonieuze ontwikkeling van geest en
lichaam door middel van opvoedende sport-
activiteiten voor de schoolgaande jeugd te
bevorderen". De Stichting Vlaamse Schoolsport promoveert de sport op school na de
schooluren ("extra-muros") bij de schoolgaande jeugd. De Stichting wordt geleid
door een Dagelijks Bestuur, bestaande uit
één vertegenwoordiger per schoolsportfederatie en één vertegenwoordiger van het
BLOSO.
Het Vast Bureau Schoolsport is het beleidsorgaan van de schoolsport in Vlaanderen.
Het vergadert maandelijks en vormt het ontmoetingsplatform voor het BLOSO en de
Stichting Vlaamse Schoolsport wat de praktische uitwerking van de diverse schoolsportacties betreft. Dit orgaan heeft de
opdracht alle initiatieven binnen de schoolsport te coördineren en nieuwe netoverschrijdende impulsen te geven. Het BLOSO
staat in voor de administratie, de logistieke en gedeeltelijk de financiële ondersteuning van de Stichting.
B. NETOVERSCHRIJDENDE INITIATIEVEN vanuit de Stichting Vlaamse
Schoolsport voor het schooljaar 1989-1990
1. NIEUWE ACTIES
Vlaamse veldloopdag voor scholen
i.s.m. de gemeentelijke sportdiensten; de
startorganisatie van het schoolsportjaar.
Coca-Cola bottler school trophy
voetbalcompetitie voor miniemen;
De Esso-spaarzegelactie
deze actie beoogt de schoolsport financieel
te ondersteunen.
Een Lessenpakket rond de "Whitbread
round the world race"
i.s.m. Rucanor wordt een lessenpakket rond
deze zeilrace uitgewerkt ten behoeve van de
scholen.
ISF-Gymnasiade te Bmgge
Een internationale top-competitie voor
schoolsportersuit 30 landen in de disciplines
turnen, zwemmen en atletiek.
STICHTING VLAAMSE SCHOOLSPORT
G.E.P.OS.*
RO.O.S.**
*
OVERLEGCOMITE BLOSO - S.V.S.
*G.E.P.O.S.: Gcmccnielijk
ondcnvijr
cn ~ ~ o v i n c i a d
GEMEENSCHAPSMINISTER
VAN ONDERWIJS
OVERLEGCOMEE
Schoolapodcdciatic
**R.O.OS.:
nijkondcwijsorpnirla.
omni-sport
***N.S.V.O.: Narioned
spormtbond van hei
Vrij Ondcrwiis
GEMEENSCHAPSMINISTER
VAN CULTUUR
KABINETïEN - S.V.S.
2. DOORLOPENDE
S.v.S.-ACTIVITEITEN
Actie "Sport-Actieve-School"
De klassieker van de schoolsport. Deze actie
vormt de rode draad doorheen het schoolsportprogramma en loopt i.s.m. de Kredietbank, onder het thema "Schoolsport moet je
beleven".
Actie "Schoolsportkaart"
Een voordelenkaart, bruikbaar bij tal van
topmanifestaties in heel Vlaanderen.
Vlaamse kampioenschappen
S.V.S.richtkampioenschappeninvoorwindsurfen, paardrijden, (dressuur, military, stijlrijden), kajak, oriëntatieloop, ...
Samenwerking met sportfederaties
Nieuw is de initiatiecursus voor wielrennen
en de promotie van de uiathlonbrevetten.
Stickeractie "Sport op School"
i.s.m. met Walibi en het BOIC wordt deze
succesrijke actie voortgezet.
Daarnaast zijn er uiteraard de talrijke activiteiten van de 3 federaties zelf.
Masereel Fr&, Zwemster, 1938
SECTOR INITIATIE
De sector Initiatie in de dienst Sportpromotie is o.m. belast met het jaarlijks aanmaken
en verspreiden van de brochure van de
BLOSO-sportkampen en sportlessen.
Het BLOSO wil, via deze sportkampen en
sportlessen, de Vlamingen een sporttak aanleren ofzich in een sporttaklaten bekwamen.
De sector Initiatie staat in voor het sporttechnisch en sportpedagogisch aspect van
deze eigen initiatieven. Permanent wordt
gecontroleerd of de sportprogramma's
nauwgezet worden opgevolgd en ofde kwalificatienormen i.v.m. de aangestelde lesgevers worden nageleefd. Er wordt tevens
gestreefdnaar een permanente kwaliteitsverbetering van de sportprogramma's.
In de sectorlnitiatie staat een administratieve
cel in voor de uitbetaling van de lesgevers en
voor de verwerking van de dienstverhuringscontracten, die met hen worden afgesloten.
DE PROVINCI&LE
BLOSO-INSPECTIEDIENSTEN
Voor het promoten van het hele BLOSOaanbod werd een geïnstitutionaliseerd doorstromingskanaal per provincie opgezet, dat
als spil fungeert in de communicatiestrategie
naar de basis toe [openbare besturen, sportfunctionarissen, sportraden, gangmakers,
verenigingen, individuele sportbeoefenaars]. Zodoende worden de provinciale
sportinspectiediensten enerzijds ingeschakeld als uitvoeringsinsuument en klankbord
ten overstaan van het Hoofdbestuur en
anderzijds als permanent doorstromingskanaal nissen de landelijke overheid en de
gebruikers.
De inspecteur bij de provinciale BLOSO~~ortin~~ectiedie~sten~is
bedrijvig op drie
terreinen:
f Informatie:
Ten overstaan van hetHoofdbesmur:
inlichtingen, gegevens, vaststellingen in
functie van statistieken, bijsturing van promotie-acties, behoeftenonderzoek, ...
Ten overstaan van de basis:
algemene informatieverstrekking omtrent
de BLOSO-werking, informatie en adviezen
met betrekking tot het regionaal - lokaal
sportbeleid en sportinfrasuucturele problematieken, inhoudelijke verbetering bij prospectie-acties van provinciaal gestructureerde organen en sportfederaties.
f Promotie:.
Ten ovmaan van hetHoofdbestzlu~:
plannen en promoten van opleidingscursussen, Sport+-acties,...
Ten ovmtaun van de basis:
oprichten van sportraden en participatie aan
de werking van de provinciale sportraad,
deelname aan kadenrorrning en realisatie van
promotie-acties zoals: projectgemeente,
Sport-is-tof-actie, jaarthema's, samenwerkingsprojecten, de jaarlijkse Sport+-initiatieven; ondersteunen van activiteiten: verstrekken van materiële en personele
hulpverlening; adviserende ondersteuning
van de BLOSO-activiteiten in en buiten de
BLOSO-sportcentra.
f Controle:
Hierbij dient een onderscheid gemaakt tussen enerzijds de reële controles, uit te voeren
in opdracht van de verschillende diensten
van het Hoofdbestuur, (de inspecties) en
anderzijds vamteUin~enbij hulpverleningen
en bij begeleiding van eigen en private organisaties:
- Inspecties:
bij betoelaging onder de vorm van sportmateriaal; bij betoelaging vah private sportkampen; bij het beoordelen van de opportuniteit van infrastructuurwerken en
grondverwerking; controle van de besteding
van propagandatoelagen; bij erkenning van
gemeentelijke sportcentra in functie van de
betoelaging van een sportfunctionaris; bij
aanvragen tot vrijstelling van onroerende
voorheffing.
- VamteUi?gen:
bij materiaalrecepties; bij de werking van
sportfederaties, sportfunctionarissen, sponraden, ...; bij de uitvoering van opdrachten
door losse medewerkers;
De diversiteit en de uitgebreidheid van de
taken die door de inspecteur, als hoofd
van de provinciale BLOSO-sportinspectiedienst, dienen uitgevoerd te worden, maken
het inschakelen van voltijdse medewerkers,
consulenten, noodzakelijk. Hun taken en
opdrachten situeren zich voornamelijk op
het informatieve en promotionele vlak:
- InfirmatietenovwstaanvanhetHoofdbesluu~:
doorspelenvan inlichtingen en gegevens (bv.
prospectie i.v.m. opleidingscursussen optreden als cursusverantwoordelijke).
- Infirntie ten overstaan van de basis:
algemene informatieverstrekking omtrent
de BLOSO-werking(aan openbare besturen,
sponfunctionarissen, sportraden, gangmakers, verenigingen, individuele sportbeoefenaars); adviseren bij aanwending van
lesgeverskredieten; inrichten van info-bijeenkomsten rond bepaalde thema's (bv.
sportverzekeringen, huurgelden, ...); in-
SPORT
-
richten van gangmakers-vergaderingen;
dienstverlening bij dossiersamenstelling (vb.
princiepsaanvragen sportinfrastructuur, erkenning gemeentelijk sportcentmm; actie
"Sport-is-tof '-gemeente.).
- Promotie ten overstaan van het Hoof&muy:
participatie aan de organisatie en promotie
van opleidingscursussen, specifieke acties,
eigen organisaties.
- Promotie ten overstaunvan de basis:
begeleiden van lokaie beleidsverantwoordelijken, sportfunctionarissen, sportraden,
gangmakers, verenigmgen, uitwerken van
bijzondere acties (vb. sportacademie - projectgemeente - burensportdiensten); uitlenen van hulpmiddelen en verlenen van bijstand @romotiemateriaal - sportmateriaal,
Sport+-verzekeringen - reglementeringen sporttechntsche documentatie - prijzen en
trofeeën).
ANTWERPEN
P I
R N
O S
v
P
I
I
E
N
N C
S
C T
P
I
BRABANT
-
P
1
E
- A E
C
L D
T
E
--
LIMBURG, B S D
--
INSPECTGUR
CONSULENTEN
-
+ 1000 GANGMAKERS
SPORTFUNCTIONARISSEN
SPORTDIENSTEN
EN
SOCIO CULTIJRELE
ORGANIsATIoS
I
P
PROMOTIE
CONTROLE
WEST-VLAANDEREN
- Infomtieten~~erstmnvanhetHoofdbmur:
doorspelen van inlichtingen en gegevens (bv.
prospectie i.v.m. opleidingscursussen optreden als cursusverantwoordelijke).
- Infmmtie ten mmtaun van de basir:
algemene informatieverstrekking omtrent
de BLOSO-werking (aan openbare besturen,
sportfunctionarissen, sportraden, gangmakers, verenigingen, individuele sportbeoefenaars); adviseren bij aanwending van
lesgeverskredieten; inrichten van info-bijeenkomsten rond bepaalde thema's (bv.
sportverzekeringen, huurgelden, ...); in-
P
ANTWERPEN
-
BRABANT
-
richten van gangmakers-vergaderingen;
dienstverlening bij dossiersamenstelling (vb.
princiepsaanvragen sportinfrasuuctuur, erkenning gemeentelijk sportcentrum; actie
"Sport-is-tof '-gemeente.).
- Promotie ten ovewtaan van het Hoofdbmur:
participatie aan de organisatie en promotie
van opleidingscursussen, specifieke acties,
eigen organisaties.
- Promotie ten overstaan van de basis:
begeleiden van lokale beleidsverantwoordelijken, sportfunctionarissen, sportraden,
gangmakers, verenigingen, hitwerken van
bijzondere acties (vb. sportacademie - projectgemeente - burensportdiensten); uitlenen van hulpmiddelen en verlenen van bijstand @romotiemateriaal - sporunateriaal,
Sport+-verzekeringen - reglementeringen sporttechnische documentatie - prijzen en
trofeeën).
I
R N
O S
v
P
I
I
E
N
N C
S
C T
P
I
E
-A
I
E
C
L D
T
E
--
LIMBURG, B S D
--
INSPECTEUR
CONSULENTEN
I
OOST VLAANDEREN
N
WEST VLAANDEREN
CONTROLE
-
f 1000 GANGMAKERS
SPORTFUNCTIONARISSW
SPORTDIENSTEN
EN
SOCIO CULTURELE
ORGANISATIES
-
-
1992: HET BLOSO ALS
EUROPEES GANGMAKER
>>
D e Gemeenschap stelt de maatregelen
vast die ertoe bestemd zijn de interne markt
geleidelijk tot stand te brengenindeloopvan
een periode die eindigt op 31 december
1992. De interne markt omvat een ruimte
zonder binnengrenzen waarin het vrij verkeer van goederen, personen, diensten en
kapitaal is gewaarborgd ..Y*.
De Europese Akte, die op 1 juli 1987 in
werking trad, heeft de Europese integratie na
dertig jaar** in een onverhoopte stroomversnelling gebracht. Voorlopig einddoel: de
Europese eenheidsmarkt. Tegen eind 1992
moeten de 276 richtlijnen die de Europese
Commissie in haar veelbesproken Witboek
bijeen heeft gebracht door de Raad van
Ministers zijn goedgekeurd. Bovendien
moeten ze in de twaalf lidstaten van de
Europese Gemeenschap in nationale wetten
of decreten zijn omgezet. In ons land heeft
die europeaniseringsgolf tot gevolg dat momenteel meer bevoegdheden aan de Europese instellingen worden overgedragen dan er
bij de opeenvolgende staatshervormingen
naar de regio's zijn gegaan.
Op 1januari 1993 worden de grenzen tussen
deTwaalfofficiee1opgeheven, waardoor een
eenheidsmarkt van 320 miljoen mensen tot
stand komt. Dat gebeurt niet van de ene dag
op de andere. De Europese economische
eenwording is een geleidelijk proces dat
grotendeels vóór eind 1992 moet zijn
voltooid. Nu al wordt luidop van een volgende fase gedroomd: eenmonetaire enzelfs
een politieke unie. Het lijkt evident dat het
vrije verkeer van personen, goederen, diensten en kapitaal ook de sport niet onberoerd
zal laten. Toch is het Euro-virus niet meteen
op de sportsector overgeslagen.Omgekeerd
IS het ook zo dat de sport voor de Europese
instellingen geen prioriteit is. Jacques Delors, Voorzitter van de Europese Commissie,
heeft dat begin 1989 nog voor deFranse televisie bevestigd. De sport is pas in 1985, met
de goedkeuring van het Adonnino Rapport
door de Europese Top, een beleidsterrein
van de Europese Gemeenschap geworden.
Sedertdien dient ze vooral om het "Europa
van de Burger" te promoten, anders gezegd :
om de Europese identiteit te verstevigen en
de communicatie tussen de inwoners van de
verschillende lidstaten te bevorderen.
De eerste reactieuit de sportsector was tegen
de Europese liberaliseringsplannen gericht.
Ze kwam van de UEFA. Niet verwonderlijk,
want het Europese Parlement gaat ervan uit
dat het vrij verkeer vanwerknemers ookvoor
beroepssporters geldt. Vooral het transfersysteem van de voetbalbonden werd op de
korrel genomen. Moderne slavenhandel, in
strijd met de regelsvan de vrije concurrentie,
zo heette het. De UEFA probeerde daarop
met alle mogelijke middelen aan te tonen dat
de economische principes niet zonder meer
op de sport toepasbaar zijn. De controverse
lijkt veel op een krachtmeting, die wellicht
voor het Europees Hofvan Justitie zal worden beslecht. Het zouniet de eerste maal zijn
dat de beroepssport daar in het ongelijk
wordt gesteld. De arresten Walrave en Koch
(1974), Dona (1976) en Heylens (1987),
waardoor respektievelijk de Internationale
Wielerunie, de Italiaanse Voetbalbond en de
Franse federatie van voetbaltrainers bakzeil
mochten halen, hebben in dat opzicht belangrijke precedenten geschapen.
Van gouvernementele zijde kregen de intenties van de Europese instellingen op het vlak
van de sport pas in mei 1988 respons. In
Nanterre, nabij Parijs, werd toen door de
lokale overheid, in samenwerking met de
Internationale Vereniging voor Management in de Sport, een colloquium gehouden
over 1992 als uitdaging voor het sportbeleid.
Aan de bijeenkomst was een grootscheepse
enquête voorafgegaan, waaruit bleekdat ook
in sportieve kringen de totstandkoming van
de Europese eenheidsmarkt als hét evenement van 1992 werd ervaren, ver voor de
Olympische Spelen in Barcelona. Met thema's als de europeaniseringvan onderwijs en
vorming, de financiële implicaties van 1992
voor de sport en de invloed van de eenheidsmarkt op de kwaliteit van het sportmateriaal,
werd de discussie over 1992 en de sport verder opengetrokken.
BLOSO liet zich in die discussie niet onbetuigd. De Vlaamse sportadministratie heeft
in Europese sportzaken immers een traditie
hoog te houden. Met initiatieven als het
Europese "Sport voor Allen" - Handvest en
het "Clearing House", ligt ze mee aan de
basis van een inmiddels wereldomvattende
Sport voor Allen-beweging.
Begin oktober 1988 werden de topambtenaren verantwoordelijkvoor het sportbeleidin
de Twaalf, door directeur-generaal Armand
Lams naar Vlaanderen gehaald. Doel van het
overleg: in elk land een bewustwordings- en
denkproces op gang brengen over de impact
van 1992 op de eigen sector. Op termijn
diende de groep een visie te ontwikkelen
over de sport in het verenigd Europa en een
strategie uit te werken die een gezamenlijke
gouvernementele aanpak van grensoverschrijdende sportaangelegenheden mogelijk
zou maken. In een volgende fase zouden aan
de Europese instellingen een geïntegreerd
beleidsplan en een concreet acrieprogramma
worden voorgelegd. Dit werd geen gemakkelijke opdracht, vooral niet in een voortdnrend evoluerende context.
ALBERTMLLE
1992-
JLIXOIYMPIWES
WHIVPR
PRANG3
-s-.s."
"
In de betrokken sportadministraties wordt
nog aan die Europesr opdracht voortgewerkt. De behoefte aan een gezamenlijk
Europees optreden heeft tot de oprichting
geleid van ecn informele Europese lobby
"Delbeccha", naar het Dilbeeks Iiotel waar
de eerste gesprekken plaatsvonden.
"Delbeccha" gaat ervan uit dat de gouvernementele vertegenwoordiging meer inspraak moet krijgen in de Europese besluitvorming op het vlak van de sport. Dat de
Europese Commissie enkel contact zou zoeken met niet-gouvernementele organisaties er bestaat een werkgroep met de nationale
olympische comités - vinden de topambtenaren onaanvaardbaar, Integendeel, bij de
Europese insrellingen moet een gouvernementeel adviesorgaan voor de sport worden
opgericht, als eerste stap in de uitbouw van
een volwaardige sportstructuur binnen de
administratie van de Europese Commissie.
Daar is momenteel slechts één van de zowat
10.000 ambtenaren met de sport bezig. En
het is dan nog niet eens zijn enige opdracht.
De Europese instellingen hoeven zelf geen
sportbeleid uit te stippelen. ZEmoeten d e e n
de voorwaarden scheppen die de nationale
en regionale overheden in staat stellen een
Europees gericht sportbeleid te voeren. Daar
zijn zowel de topambtenaren van de sportadministraties als de afgevaardigden van de
Europese Commissie het reeds van bij de
eerste contacten over eens.
Rest nog her probleem van mogelijke overlappingen met de activiteiten van de Raad
van Europa. De Raad van Europa is dat
andere Europese samenwerkingsverbanddat
23 Westeuropese landen verenigt en dat, in
tegenstelling tot de Europese Gemeenschap,
vooral in de "zachte sectoren" actief is. Op
het vlak van de sport is beslist verdienstelijk
werk geleverd. Veel méér dan aanbevelingen
formuleren kan de Raad van Europa echter
niet. Bovendien komen die aanbevelingen
niet steeds bij de beleidsmakers terecht voor
wie ze bestemd zijn. De Europese Gemeenschap daarentegen vaardigr richtlijnen uit,
die voor de nvaalf lidstaten bindend zijn. Dat
houdt meer mogelijkheden in, ook voor de
sport.
Binnen de Europese context heeft het
BLOSO zich geëngageerd om vooral aan de
sportieve invulling van het "ERASMUS"programma te werken. "ERASMUS" is één
van die talrijke projecten waarmee de Europese Commissie een permanente uitwisseling van jonge Europeanen uit de verschillende lidstaten beoogt. Interuniversitaire
samenwerkingsprogramma's moeten de
mobiliteit van studenten en docenten doen
toenemen. Zo loopt momenteel in het kader
van "ERASMUS" een proefprojectwaarmee
studenten, aan de hand van een puntensysteem, uit het aanbod van verschillende
Europese universiteiten zelf een cursuspakket kunnen samenstellen dat meetelt
voor hun opleiding en hun diploma. In
Vlaanderen zijn de universiteiten van Gent
(historici) en Leuven (ingenieurs) daarvoor
geselecteerd.
Uit de cijfers blijkt datvooral studenten in de
rechten en in de filologie van "ERASMUS"
gebruik maken. De internationale dimensie
van de sport wordt in de academische opleiding op het eerste gezicht niet doorgetrokken. Vandaar de BLOSO-idee om een
soort van alternatief "ERASMUS"-project
voor de sport op het getouw te zetten, dat
bovendien ookvoor andere dan universitaire
opleidingsvormen zou openstaan. De
"Vlaamse Commissie Kadervorming" lijkt
voor de uitwerking daarvan het aangewezen
B L O S O .
GOES FOR EUROPE
orgaan. Eerder dit jaarkreeg de Commissie al
het bezoek van een Franse delegatie, die
momenteel een studie maakt over de harmonisering van de opleidingen en de gelijkwaardigheid van getuigschriften in de sport.
Deze initiatieven werden op gang gebracht
door een informeel overlegorgaan tussen de
Europese topambtenaren bevoegd voor de
sport en de "De1beccha"-groep. "Delbeccha" kan zich slechts waarmaken, op
voorwaarde dat de betrokken topambtenaren regelmatig van gedachten kunnen wisselen. De afspraak is dat het land dat de Raad
van Ministers voorzit - het voorzitterschap
roteert om de zes maanden - als gastheer
voor het halfjaarlijks "Delbecchan- overleg
fungeert. Bij die gelegenheid wordt telkens
de situatie van de sport in de context van de
eenheidsmarkt geëvalueerd. Nadien wordt
advies uitgebracht bij de respectieve sportministers. Binnen de Europese Gemeenschap hebben de Ministers, na het Parlement
en de Commissie, immers nog altijd het
laatste woord.
"Delbeccha" is niet het enige BLOSO-initiatiefin het kader van 1992. Eind 1988 werd
naar aanleiding van de "Vlaanderen Leeftnbeurs in Gent, een studieavond opgezet over
de sport in de eenheidsrnarkt. Een 300-tal
beleidsmakers uit de verschillende geiedingen van de Vlaamse sportwereld namen
eraan deel. Binnen- en buitenlandse deskundigen legden er vooral de nadruk op de
gevolgen van de economische eenwording
voor de sport. Omgekeerd, zo bleek, kunnen
de sport en de vrijetijdsbesteding als
economische én sociale factoren in de eenheidsmarkt, zelf een aantal belangrijke
troeven uitspelen, onder meer op het vlak
van de tewerkstelling.
De Europese integratie is geenlouter economische aangelegenheid. De eenheidsbeweging veronderstelt een ingrijpende mentaliteitswijziging. Ook daar wil de Vlaamse
sportadministratie wat aan doen. "BLOSO
goes for Europe" was de slogan waarmee in
de zomervan 1989 de BLOSO-sportkampen
voor jongelui uit de Twaalf werden opengegooid. Zeven Italiaanse en één Portugese groep maakten van die gelegenheid
gebrnik en lieten zich inschrijven voor de
"Eurosportkampen" in Blankenberge, Bmgge en Sint-Jan-in-Eremo. De taalproblemen
bleken niet onoverkomelijk en elk kamp
werd een ware belevenis, zowel voor de
Vlamingen als voor de buitenlandse gasten.
Dergelijke initiatieven lijken wellicht niet zo
indrukwekkend. Maar als andere landen het
Vlaamse voorbeeld volgen, als regionale en
lokale beleidsmakers voor de Europese gedachte worden gesensibiliseerd, als op grote
schaal aan sportieve uitwisselingen wordt
gedaan, als een permanent overleg tot stand
komt tussen de Europese instellingen, gouvernementele en niet-gouvernementele instanties, dan zal de sportsector eind 1992
tenminste niet voor voldongen feiten geplaatst zijn.
De behoefte aan een Europees geïnspireerd
sportbeleid neemt met de dag toe. Van de
Europese integratie zou voor de sport in de
jaren negentig, de nieuwe impuls kunnen uitgaan waar momenteel ook in Vlaanderen
druk wordt naar gezocht. Maar de sportsector zal zich schrap moeten zetten, wil hij
niet binnen de kortste keren door andere
belangengroepen worden ingepalmd.
Veel zal wellicht afhangenvan de invloed die
de sportsector op de Europese besluitvorming kan uitoefenen. Ideaal zou zijn dat
gouvernementele en niet-gouvernementele
instanties bij het Europese Parlement en bij
de Europese Commissie één stem konden
laten horen. Zolang dat niet het geval is - en
de Raad van Europa leert dat de twee elkaar
wel vaker in de wielen rijden -mag men aannemen dat de sportministers zich bij hun
beslissingen in de eerste plaats door hun
eigen administraties zullen laten leiden. Hopelijk zitten deze met "Delbeccha" op de
correcte golflengte o m gepast te kunnen
inspelen op de nieuwe uitdagingen voor de
sport in het eengemaakte Europa.
X A>h1eI 13 van dc Europese &te (nu aa'kci 8a Dan het
V i r d y ~ ~ vRome)).
an
** Her VerdngnanRon>e,wuurbijdcEuropmEconomUche
Gemsimhap wed Op~&ht m dat nofl~teEdr
ali ''Europese
Grondwet"~eIdt,hrecnvan25 wn1957.
Malfait Hubert, Herfstwandeling, 1958
COLOFON
Deze brochure werd verspreid in het Nederlands, Frans, Engels en Duits.
Exemplaren zijn te bekomen bij :
Commissariaat-generaal voor de Internationale Samenwerking - Vlaamse Gemeenschap
Trierstraat 100
B-1040 Brussel -België
Tel.: 32 / 2 / 230 12 25
Telex: B 62073
Fax: 32 / 2 / 230 98 34
Verantwoordelijke uitgever :
Commissariaat-generaal voor de Internationale Samenwerking
Vormgeving en Druk: Imschoot-Gent
Teksten mogen worden overgenomen mits bronvermelding.
Foto's :
Imschoot-Gent: Cover,p. 8, p. 9, p. 10,p. 13,p. 15, p. 22
Sportavzw: p. 2, p. 16, p. 19, p. 24, p. 31
BLOSO: p.5,p.6,p.7,p.29
Verloove Sport: p. 13
September 1990
VLAAMSE GEMEENSCHAP
COMMISSARIAAT- GENERAAL
VOOR DE INTERNATIONALE
SAMENWERKING
TRIERSTRAAT 100
B - 1040 BRUSSEL
-
Vlaamse Gemeenschap
'
.,... ,
EUROPA
,.. .
...
M m -
FRANKRIJK
NEDERLAND
© Copyright 2024 ExpyDoc
