Kvo 127 - Klaar Voor Onderwater

ONDERZEEDIENST REÜNISTENVERENIGING
KLAAR VOOR ONDERWATER
NUMMER 127 JAARGANG 37 MAART 2014
Colofon
Verschijnt 4 maal per jaar in
oplage van 1200 exemplaren.
Voorzitter
D. Heij
Bremlaan 14
6866 DP Heelsum
0317-317063
[email protected]
Secretaris
W.R. Segaar
Laan van Oud Poelgeest 30
2341 NL Oegstgeest
071-5726472
[email protected]
Redactie & vormgeving
E.E. van Kesteren
Zoomstraat 78
1784 GL Den Helder
06-44708032
[email protected]
Redactie
Jhr. R.A. Snouck Hurgronje
Molenweg 9
1766 HL Wieringerwaard
0224-221884
[email protected]
1e Penningmeester
W.P. van der Veeken
Jolstraat 74
1784 NL Den Helder
0223-630265
[email protected]
2e Penningmeester
A. Schouten
Langevliet 7
1759 LE Callantsoog
0223-643848
[email protected]
Vert. COZD
LTZ2OC Eric Duenk
Onderzeedienst/BUOPS
Postbus 10000
1780 CA Den Helder
0223-658195
Contactpersoon voor bestuursaangelegenheden, waaronder
aanmelding nieuwe leden,
adreswijzigingen en overlijden
is de 1e penningmeester
W.P. van der Veeken
Contactpersoon voor
contributie betaling is de
2e penningmeester
A. Schouten
De redactie behoudt zich het
recht voor om artikelen in te
korten, te weigeren of te verplaatsen naar een andere
editie. Tevens is zij niet verantwoordelijk voor de inhoud
van ingezonden kopij.
Erelid van de vereniging
J.H. van Rede
A. Prins
W.P.P. Falkmann
In Memoriam
Met leedwezen geeft het bestuur kennis van het overlijden van onze leden;
Maart 2013
8 januari 2014
77 jaar
94 jaar
Harlingen
Berkenwoude
Wij zullen hen in eerbiedige herinnering blijven gedenken
Rectificatie: In KVO 126 is abusiefelijk vermeld dat wijlen Dhr P. Kools afkomstig was uit Breukelen.
Dit had Raamsdonksveer moeten zijn.
Contributie
De minimale contributie bedraagt € 7,50 per jaar, buitenland
leden € 10 per jaar i.v.m. de hoge porto kosten.
IBAN: NL57INGB0003928464 BIC: INGBNL2A
Betaling moet voor 1 maart overgeschreven zijn, wil men als
lid ingeschreven blijven. Zij die reeds lid zijn, krijgen in de
december KVO een acceptgiro bijgesloten.
Gironummer vereniging: 39.28.464
t.n.v. Onderzeedienst Reünistenvereniging
Jolstraat 74 1784 NL Den Helder
PAGINA 1
H.Perridon
J. Schagen
Redactie
Zwaardvis eerste trimduik
HMS Ocelot - Britse ’cold war’ veteraan
Wat deden de boten in 2013
Reünie 2014
Concept jaarverslag financiën 2013
Schending oorlogsgraf (O 16)
Arabische lente
Minister wil vrouwentoilet op ozbt
Vrienden van Marinemuseum (advertentie)
2
3
5
11
13
14
15
17
21
22
REDACTIE
Redactie
Zoals in de vorige uitgave heeft
kunnen
lezen,
ben ik momenteel nog in active
dienst. Ik vaar op
dit moment met
de Zr.Ms. Evertsen voor anti
piraterij in de Indische Oceaan. Op onze
weg er naartoe was een apparaat om de
helikopter te rangen kapot. Gelijk werden er 3 man ingevlogen van de fabrikant. Met een van de monteurs stond ik
op de brug een praatje te maken toen hij
mijn flipper zag. “Hoe is het nu om bovenwater te varen?” vroeg hij mij. Hij
had mijn aandacht volledig. Al snel bleek
ik te doen te hebben met Ignas Burgers,
die rond 1980 op de Dolfijn had gevaren.
Al snel herkende hij mij van de vorige
editie van de KVO en de toon was gezet.
Onderzeebootmannen onder elkaar hebben we het nog maar even gehad over die
‘apenkano’s’. Helaas kan ik er tijdens de
ledenvergadering niet bij zijn om velen
van u te ontmoeten. Maar ik ga er vanuit
dat u net zulke leuke ontmoetingen zult
hebben als ik hier aan boord had.
Alle begin is moeilijk. Dit is een veel
gehoorde uitspraak. Het nieuwe jaar is
begonnen. Het oude heb ik afgesloten
met mijn eerste editie van “Klaar voor
Onderwater”. Als de nieuwe redacteur
heb Ik ondervonden dat de uitspraak
“alle begin is moeilijk” maar al te waar
is. Enthousiast begonnen aan de nieuwe
uitgave van KVO werd ik na het in de
bus vallen van de eerste uitgave al snel
gewezen op de fouten die er in stonden.
Paginanummering die niet klopte. Door
het veel verplaatsen van artikelen is de
paginanummering soms niet mee gegaan.
En als je dan toch pagina’s aan het verplaatsen bent, dien je ook de inhoudsopgave mee te wijzigen. Vanwege een
deadline om het blad bij de drukker te
krijgen, is er niet goed meer gecontroleerd. Daar is mijn aandachtspuntje voor
de volgende editie. Helaas is er ook een
foutje geslopen in de overlijdensberichten. Een verkeerde woonplaats is vermeld bij Dhr. P. Kools. Daar waar Breukelen staat vermeld, had Raamsdonksveer moeten staan. Mijn excuses daarvoor. Het leerpuntje voor mij is dat ik
berichten moet checken met de ledenadministratie.
Gelukkig ben ik niet alleen gewezen op
de foutjes in het blad. Er zijn ook complimenten binnen gekomen. Er zijn nog
lezers voor wie de inhoud er meer toe
doet dan de bladzijdennummering. Heel
hartelijk dank daarvoor. Toch zal ik proberen om ook de details goed in orde te
krijgen voordat deze editie weer bij u op
de mat valt.
Wat vindt u in deze editie? Een verhaal
van de HMS Ocelot, heel herkenbaar
voor de meesten van ons die ook in de
koude oorlog hebben gediend.
Deze editie nog een verhaal over de Britse onderzeedienst. Nu een wat moderner
verhaal over hoe een onderzeeboot bijdroeg aan de val van de Libische leider
Kadaffi tijdens de Arabische lente van
2011. Ook hier weer herkenning voor de
mensen die hun fishplay’s in de Middellandse zee doorbrachten.
Naar aanleiding van het verhaal over de
Zeeleeuw vorige editie, kreeg ik nu kopij
binnen over de eerste trimduik van de
Zwaardvis.
In de media kwam ik wat tegen over de
O 16. Daarin werd vermeldt dat de O 16,
aangemerkt als oorlogsgraf, van de zeebodem wordt geplukt voor het oud ijzer.
We hopen natuurlijk dat hier spoedig een
stokje voor gestoken wordt. Dit is een
schending van oorlogsgraven.
Rest mij nog u veel leesplezier te wensen
en een enorm leuke dag tijdens de ledenvergadering.
Eddy van Kesteren
PAGINA 2
Zwaardvis eerste Trimduik
wege de nucleaire torpedo’s, die toen
klaar werden gemaakt om te lossen in de
haven!
Voor de eerste Trimduik met de Zwaardvis wisten wij waar we aan toe waren.
Op 15 september 1971 vertrokken we
van de RDM, met in de longroom een
speciaal kastje voor de RDM sigaren. We
voeren eerst elektrisch, later op de Waterweg op de diesel. Het ging allemaal
goed, lees ik in mijn dagboekje. We
doen allerlei testen vooral op het onderwaterbedrijf gericht: roeren, Hoofdballasttanks blazen, bloweren, trimmen en
batterij laden. Ten slotte komen we op 17
september voor anker.
Van 14 februari tot en met 5 maart 1971
voeren de aangewezen commandant van
de “Zwaardvis”, Ben Fanoy, en ondergetekende, hoofd toezicht op de RDM en
aangewezen HMK (Hoofd Machinekamer), mee met USS “Barbel” (SS 580)
van Manilla naar Hawaï, onderwater.
De Zwaardvis moest een kopie worden
van de Barbel, dat betekende een optimale druppelvorm met één schroef voor
de voortstuwing. Uiterlijk leek de
Zwaardvis nog wel op de Barbel, van
binnen niet meer; Nederlandse apparatuur en scheepsinrichting veroorzaakten
dat natuurlijk. Eén schroef en die vorm
van de boot, waren nieuw voor ons en
dus was het een goed idee om te gaan
kijken hoe e.e.a. bij de US Navy was
aangepakt, vandaar die tocht.
We leerden er enorm veel van en dachten
soms: dat had iets eerder gemoeten,
waardoor die kennis nog meer bruikbaar
was geweest. Onderweg hielden Ben en
ik een soort herdenking. Op 27 februari,
herdachten we “Slag in de Javazee”,
waar de Amerikanen niets van wisten.
Vlak voor aankomst in Honolulu mochten wij niet meer in de BBK komen, vanPAGINA 3
Op 20 september gaan we naar zee voor
de eerste Trimduik.
Op 21 september om 16:14 gaat alles
dicht, “drie claxons” en na 21 minuten
zijn we afgetrimd op sluipvaart, periscoop diepte!
Een geweldig succes voor onze scheepsbouwingenieur Jaap van Rijn.
We hadden de eerste duik van de Dolfijn
nog in herinnering, toen zelfs het
antwoordde; “Zeker mijnheer, er lekt
nergens iets. Het is toch een boot van de
RDM?”
Toen we op 18 november terugkeerden
van het eerste gedeelte van de proeftocht,
was er maar één lijstje met 10 punten, die
hersteld moesten worden. Het hydraulieksysteem, als totaal, was niet bevredigend. De olie werd te warm, vooral bij
automatisch sturen met de roeren. Daardoor lekte er veel olie, en sloegen de
pompen niet eens meer af!
Verder was de Zwaardvis klaar om in het
nieuwe jaar, 1972, door te gaan met de
werfproeftocht.
scheepsvlak nog bijgevuld moest worden
om de boot onder water te krijgen in
1961.
Op 22 september snuiverden we voor het
eerst op de 3 diesels. Het snuiversysteem
was buitenboord toch nog niet 100%: de
elektrodes op de topklep, de afdichtingen
van de mast. Het waren kleine zaken die
wel goed moesten
komen. Maar eigenlijk waren we erg tevreden toen we op 23
september in den
Helder terug keerden.
Hr.Ms. “Zwaardvis” is een goede boot
gebleken om later tot het nieuwe Walrusontwerp te komen.
Pieter de Graeff.
Tien dagen later deden we de diepduik
bij Stavanger. We
gingen tot 220 meter,
in 10 runs van steeds
20 meter dieper. Met
een zwetende directeur Leen van der
Tas, van de RDM
achter de stoel van de
Chef Onderwaterbedrijf, mompelend:
“Mijnheer de Graeff,
gaat het allemaal wel
goed?” Waarop ik
PAGINA 4
HMS Ocelot Britse
in zijn geheel als een kamer in je huis”.
Elke vorm van claustrofobie werd overigens snel de kop ingedrukt door de Marine.
De ontmoedigende opleiding voor Britse
onderzeeboot bemanningen - historisch
gezien als "piraten" door andere marinemannen – hield onder ander in, ontsnappen uit de diepte, verblijf in een afgesloten kamer zonder luchtverversing, en
worden opgesloten in een onderwater
geplaatste, verduisterde "druk pot".
Op het hoogtepunt van de koude oorlog,
deed de HMS Ocelot (S 17) dienst aan de
fontlinie. In het kat-en-muis spel met de
marine van de Sovjet-Unie verbleef ze
soms weken aan een stuk onderwater.
Wachtend, luisterend naar een teken van
de “vijand”. Vijf van haar bemanningsleden uit deze roemruchte jaren 60, halen
na jaren herinneringen op aan deze tijd.
Het was een bijzondere ervaring om te
leven onderwater.
Brian Defurey (Billy), Ron Hitchin
(Ted), Norman Hart (Nobby), Richard
Dixon (Dixie) and John Wakelin
(Wacker) zijn nu allen gepensioneerd.
Na jaren spreken ze elkaar nog steeds
aan met hun bijnamen die zij 50 jaar geleden ook gebruikten. Ze houden regelmatig reünies en halen dan herinneringen
op uit de oncomfortabele maar bijzonder
kameraadschappelijke tijd van werken,
leven en ademhalen met 65 anderen in
een pijp.
“Je liep elkaar tegen het lijf. Het was bijna onmogelijk om elkaar te passeren
zonder elkaar aan te raken” zegt Billy.
Niemand had hier moeite mee. “De
meesten van ons beschouwden de Ocelot
PAGINA 5
Nobby herinnert zich ineens een zeldzaam incident. Een van de opvarenden
kreeg een paniekaanval terwijl de Ocelot
onderwater voer. “Hij schreeuwde – ‘Ik
wil eruit, Ik wil eruit’, en begon aan het
wiel van het ontsnappingsluik te draaien.” Voor hij dit daadwerkelijk kon
doen, werd hij overmeesterd en plat gespoten. Uiteraard voor zijn eigen veiligheid, maar zeker ook voor die van de rest
van de bemanning. We hebben hem rustig gehouden en verzorgd totdat we hem
over konden zetten op een passagierschip.
Het opgesloten zijn deerde de bemanning
schijnbaar niet. Wat ze wel goed herinneren is de geur die er hing.
“De boot stonk”, zei Dixie. “Het stonk er
naar diesel, zweet, sigarettenrook en
etenswaar. Water was op rantsoen, zeker
‘Cold War’ veteraan
als we een fish-play (geheime operatie)
maakte. Je wist immers niet hoe lang je
met het water moest doen. Van tevoren
wist je niet wanneer je weer terug zou
zijn. Eén keer per week kreeg je een emmertje met water om te wassen en te
scheren. Dus uiteindelijk maakte ook
niemand zich daar druk om”.
Wat een grotere ergernis was, waren de
zakken vuil die zich opstapelden tijdens
lange patrouilles. Die werden gewoon in
het gangpad geplaatst. “We konden het
niet dumpen tijdens een patrouille. Het
zou onze positie aan de Russen kunnen
prijs geven als het opdreef of gevonden
werd”. Legt Billy uit. “Het bleef dus aan
boord tot het veilig kon worden gedumpt”.
Aan boord werd het niet zo nauw genomen met tenues tijdens het varen. Iedereen droeg wat hij prettig vond. Deze piraten tenues, zoals ze werden genoemd,
bestonden veelal uit spijkerbroek of korte
broek met een T-shirt. Wat je aan het
begin van de reis aan had, had je weken
later meestal nog aan. Billy kan zich nog
herinneren dat de sokken van Dixie tegen
de wanden plakten als je ze
er tegenaan gooide. Sommigen menen zich te herinneren dat Dixie een soort
Rock-N-Roll feestjasje
droeg met bordeelsluipers
aan zijn voeten. Maar dit
wordt door Dixie ten stelligste ontkend.
ningen die regelmatig werden gehouden
(dekmantel) en het testen van nieuwe
wapensystemen. De meeste operaties
bleven geheim, soms zelfs voor de bemanning van de boot. Zij kregen dan te
horen dat ze deelnamen aan een grote
oefening of een zogenoemde “wargame”.
“We wisten echt wel als we iets echts
geheims gingen doen”, zegt Nobby “het
pennantnummer op het sail werd dan
zwart gemaakt”.
Een van de “oefeningen” waaraan de
boot deelnam was dat ze ongedetecteerd
op de bodem van de oceaan moesten
gaan liggen. Op deze manier konden ze
geruisloos informatie verzamelen van
alles dat over hen heen voer. De boot
was dan in een soort geruisloze status,
“silent routine”. De sonaroperators van
andere onderzeeboten zouden anders
misschien iets aan boord van de Ocelot
kunnen horen. Ze communiceerden alleen nog fluisterend en ze legden rubber
matten op de vloer. En als je wilde verplaatsen, moest je rubber zolen onder je
schoenen hebben.
De officiële vaarbewegingen van de Ocelot zijn door
het Britse ministerie van
Defensie nooit vrij gegeven. In de jaren 60 van de
vorige eeuw werd de
Ocelot veelvuldig ingezet
voor deze spionage missies,
maar ook voor NATO oefePAGINA 6
HM Submarine Ocelot









In dienst gesteld: 31 januari 1964
Uit dienst: augustus 1991 (27 jaar)
De Britten stopten met diesel boats.
Voorstuwing: diesel-electrisch
Bemanning: 70 koppen
Bewapening: 6 boegbuizen en 2 hekbuizen, 20 torpedo’s (Mk8 of Mk24
tigerfish) of 50 mijnen
Waterverplaatsing: 2000 ton (2370 ton
onderwater)
Afmetingen: Lang 90 meter;
breed 8,1 meter; diepgang 5,5 meter
Duikdiepte: 200 meter
Klasse bestond uit 27 boten
(13 voor de Britse Marine)
Iedereen had zijn eigen specialisme aan
boord. Voor de een was het torpedo’s
laden en onderhouden, de ander was sonaroperator. Wat de mannen gemeen
hadden was dat iedereen een praktische
kennis had van hoe de boot geconstrueerd was. ’s Nachts werd in de boot gedimd, rood licht gevoerd. De wacht
werd gelopen in 3 ploegen en elke dag
kende een vaste routine van wachtlopen,
schoonmaken, slapen en eten.
De klasse staat bekend al een van de stilste boten van haar tijd.
De bemanning had meestal geen idee
waar ze voeren. De enige indicatie was
de temperatuur aan boord. Kou betekende dat ze mogelijk in Russische wateren
waren en als het warm werd, kon het
Caribisch water zijn. De mannen herinneren zich goed dat, zodra ze bij de
Onderzeedienst werden aangenomen, ze
een geheimhoudingsverklaring moesten
tekenen. Deze “Secret Act” verbood ze
om over hun werk te praten.
Tot time: Ted (back, second left) and Billy (back right)
PAGINA 7
“De voeding was over het algemeen beter dan op oppervlakte schepen”, kan
Wacker zich herinneren. “Ik heb nooit
een slechte maaltijd gehad” biefstuk, kidneypudding, “train smash” (tomaten in
blik met bacon) en andere heerlijke
maaltijden werden door de chef kok bereid in het kleine kombuis.
De maaltijden werden genuttigd in kleine
ruimtes op het messdeck, terwijl de officieren in de longroom aten. Vers voedsel
bleef niet langer houdbaar dan 2 of 3 weken na vertrek uit een haven. Daarna
kwam alles uit blik.
Naast thee en koffie, werd de dagelijkse
behoefte aan vocht aangevuld met de beroemde oorlam, een “rum ration”. 70 cl
rum die dagelijks rond het middaguur
werd geserveerd tot 1970. De meeste bemanningsleden keken uit naar deze dage-
lijkse slok alcohol die uitgereikt werd op
“tot-time” (time on target). Billy weet
nog maar al te goed hoe opgewonden
iedereen was als “up-spirits” werd aangekondigd. “De rum was als honing, iedereen juichte”.
Als ze niet op post stonden, deden de
mannen hun best om wat afleiding te
krijgen van de dagelijkse werkzaamheden en te ontspannen. Er was immers
geen Tv, muziek en zeker geen internet.
Kaarten en gezelschapspellen waren erg
populair. Anderen verslonden boeken,
veel boeken. Gespannen wachtte iedereen op het moment dat de voetbaluitslagen binnen kwamen.
Gesprekken waren altijd van algemene
aard en luchtig. De missie zelf werd
nooit besproken. Ook politiek en geloofsovertuiging brachten de gesprekspartners op glad ijs en werden gemeden.
De mannen hadden elkaar gewoon te tolereren, en terwijl de gemoederen natuurlijk oplopen, vooral tegen het einde van
lange patrouilles, werden geschillen snel
onderdrukt voor de veiligheid van iedereen.
Wacker herinnert zich de quizzen die
over het scheepsomroepsysteem worden
gehouden. Tijdens de zondag kerkdiensten in het voorschip, voorgegaan door
een officier, werd het lied voor degenen
die in nood op zee waren vaak gezongen
door een koor dat zich een plek had veroverd, samengedrukt naast de torpedo's.
Het mess-deck was ook het slaapgedeelte, algemene ontspanningsruimte en bioscoop. Film rollen werden in haven geleend van de Navy library - Tom en Jerry
waren zeer populair ("de door Fred
Quimby geproduceerde," merkt Wacker
op), maar ook films als The Magnificent
Seven deden het goed. “Als de films
meerdere keren waren gedraaid, werd het
geluid uitgezet en nam iedereen een stuk
tekst voor zijn rekening”, lacht Nobby.
Zo werden de films, de een na de ander,
nog een keer bekeken terwijl de rest lag
te slapen achter het filmdoek.
De kooien waren zo klein dat als je er
eenmaal in lag, je je niet kon omdraaien.
Dixie weet nog dat zijn voeten permanent uit zijn kooi staken. Ieder beman-
John "Wacker" Wakelin (left) on HM Submarine Tiptoe
PAGINA 8
steeds moeilijker worden. Wacker kreeg
het vooral moeilijk toen hij en zijn vrouw
kinderen kregen.
ningslid is uitgerust met zijn eigen slaapzak en kussen, maar de kooien waren
vaak "hot bunks" – de een zijn bed uit,
een ander er in. "We waren zo moe, dat
je regelrecht je bunk indook na je wacht,
kleren en alles aan", herinnert hij zich.
Zoals velen had ook Wacker een foto van
zijn vrouw en dochter boven zijn hoofd
vastgespeld. Anderen waren niet zo romantisch. Een van de jongens had een
foto van zijn droomauto, een Aston Martin DB5 - de Bond auto in Goldfinger - in
zijn radarhut hangen.
Of ze hun vrouwen en vriendinnen misten? Nobby geeft toe dat het naar het
eind van de vaarperiode steeds moeilijker
werd. Ook naarmate hij langer geplaatst
was bij de Onderzeedienst vond hij het
Billy (left), Dixie (centre), Ted (third right) and Nobby (second right)
with crewmates in 2012 at the 50th anniversary of the Ocelot's launch
PAGINA 9
The 'Queen's pirates'

Onderzeese oorlogsvoering werd
aanvankelijk beschouwd als "nietbeschaafd", en heeft geleid tot vergelijkingen met piraten

Royal Navy onderzeeërs die terugkeer van actie hijsen nog altijd de
Jolly Roger (Foto: Triumph 2011)

De "silent service" is betrokken
geweest bij iedere belangrijke operatie sinds 1902

Het Victoria Cross (hoogste Britse
militaire onderscheiding) is zevenmaal toegekend aan bemanningsleden van onderzeeboten
De mannen vonden dat het werk door
moest gaan, en de totale isolatie - geen
telefoons, geen telegrammen, geen mail
– kon daar geen belemmering in zijn.
Persoonlijke telegram en berichten kunnen worden ontvangen door de boot,
maar alleen wanneer in de buurt van of
aan de oppervlakte, en vaak deze werden
ze vast gehouden totdat een operatie afgerond was.
Als radio-operator, kreeg Nobby de berichten binnen, soms was het goed
nieuws. "We hebben een flink aantal
'dear Johns'," zei hij, "maar het ergste
bericht dat ik ooit onder ogen kreeg was
voor een vriend wiens vrouw een miskraam had gehad. De commandant verbood me het te vertellen tot het einde van
de operatie, wetende hoe erg hij in paniek zou zijn." Eenmaal in de haven,
werd het de man verteld, en werd hij naar
huis gestuurd. "Hij was ontroostbaar. Ik
heb hem nooit meer gezien."
Degenen die vrijwillig dienden wisten
dat het oncomfortabel en gevaarlijk werk
was.
Wat bezielde hen het toch te doen?
Aantrekkelijk was de unieke kameraadschap van bemanningsleden van onderzeeboten, gedeeltelijk gegenereerd door
de kleinere scheiding tussen officieren en
waarderingen en de mildere discipline en
kleding voorschriften in vergelijking met
de bovenwaterschepen.
Maar voor veel van deze jonge mannen
was de "operationele beloning" - de zeldzame kans in de koude oorlog face-toface te komen met de vijand, in een wereldklasse oorlogsschip.
Of, zoals Wacker stelt, "het was een
beetje een eigen geregisseerde jongensboek, een eigen avontuur".
De jongens van de Ocelot hebben regelmatig een reünie om de herinneringen
aan hun opmerkelijke dagen van moed
op en onder zee te herleven. Hoewel de
tatoeages door de jaren wazig zijn geworden, de kameraadschap is nog steeds
helder.
"Je maakt vriendschappen als deze niet
in een winkelstraat, " zegt Billy, “daar is
meer voor nodig”.
BBC History 12/12/13
By Sarah-Jane Hughes
PAGINA 10
Wat deden de
2014 is al ruimschoots begonnen. De boten zijn allang weer naar zee vertrokken
met diverse bestemmingen. 2013 gaat de
boeken in als een jaar waarin alle doelen
die we ons gesteld hebben in het operationeel jaarplan behaald hebben. Het is
goed om terug te kijken op een jaar
waarin de Onderzeedienst gedaan heeft
wat van haar gevraagd werd.
2013 begint voor Zr. Ms. Walrus op maandag 7 januari met
een bemanningswissel. Oftewel de Zr. Ms. Walrus wordt
bemand, en Zr. Ms. Zeeleeuw
wordt in goede handen achtergelaten bij
het marinebedrijf. De Walrus wordt na
een periode van ruim 2 jaar groot onderhoud bij het marinebedrijf weer bemand
met marinepersoneel. De boot is onder
andere voorzien van nieuwe batterijen,
en een veelvoud aan nieuwe kleppen,
doorvoeringen en wat dies meer zij. Spik
en span ligt de boot eind april langszij
steiger 19. Boot en bemanning hunkeren
er naar om het zeegat uit te gaan. Toch
duurt het nog tot maandag 16 september
voordat de boot naar zee vertrekt. Voorafgaand aan deze vertrekdatum hebben
boot en bemanning een scala van trainingen afgerond. Onder leiding van Commandant Pieter Bas Peters wordt het
zeegat gekozen op die bewuste 16de september. Het zal u niet verbazen dat een
serie van varende materieels beproevingen moeten worden afgerond. Wateren
aan de Noorse zuidkust zijn bij uitstek
geschikt om alle beproevingen grondig af
te werken. Stavanger als uitvalshaven is
zeker geen straf. De beproevingen gaan
goed en op 15 oktober meert de boot af
te Den Helder. Veel rust worden boot en
bemanning niet gegund. Op 13 november
vertrekt de Walrus wederom naar zee.
Ditmaal niet om de boot te beproeven,
maar de bemanning. Eerst naar Faslane,
om daarna circa 5 weken een veelvoud
PAGINA 11
van complexe oefeningen af te werken.
Een opwerkteam van Britse en Nederlandse collega submariners is aan boord
om e.e.a. te beoordelen. De walrus crew
doet het uitstekend en op 19 december is
de boot volledig operationeel.
Zoals u net las is de Zeeleeuw
in goede handen achtergelaten
bij het marinebedrijf. Op dit
moment ligt de boot, zoals gepland, nog steeds bij het marinebedrijf. Groot onderhoud en het instandhoudingsprogramma Walrus klasse
(IPW) zorgen ervoor dat de boot nog zeker tot medio 2015 niet gaat varen.
Zr. Ms. Dolfijn begint 2013
met een dokking. De boot is
aan de beurt om geknipt en geschoren te worden. Kort voordat de boot naar het marinebedrijf wordt verhaald worden bemanningen van Dolfijn en Bruinvis gewisseld.
Bemanningswissels worden met enige
regelmaat toegepast om de bootsbemanningen wat rust te gunnen, en de platformen onverminderd naar zee te sturen.
Over effectiviteit gesproken! Op 5 juni
vertrek de Dolfijn naar zee. Op dat moment voert LTZ1 Pim Hol het commando. De reis duurt circa zes weken. Nadat
een havenbezoek Kiel succesvol is afgerond wordt koers gezet naar de Oostzee.
boten in 2013
De oefening US BALTOPS staat op het
programma. Aan interesse geen gebrek.
Aansluitend hierop legt de boot een bezoek af aan het Russische Sint Petersburg. Niet alledaags kan ik u zeggen. Op
13 juni meert de boot wederom af te Den
Helder. Steiger 19. Oud en vertrouwd. 2
september is de vertrekdatum van de volgende reis. Het commando is overgenomen door LTZ1 Bastiaan Ruizeveld de
Winter. Het eerste commitment is deelname aan de wereldhavendagen te Rotterdam. Zondag 8 september kiest de
Dolfijn weer zee vanuit Rotterdam, richting zuid Engelse wateren. De komende
6 weken staan volledig in het teken om
FOST te ondersteunen. Diverse bovenwaterschepen worden gedurende deze
periode opgewerkt, en de Dolfijn is een
geduchte tegenstander. Tussen de intensieve FOST weken door legt de boot havenbezoeken af aan Plymouth, Cardiff en
Cork. Op 19 oktober keert de boot terug
naar Den Helder om vervolgens op 4 november alweer naar zee te vertrekken.
Voordat de boot vertrekt op 4 november
worden nogmaals de bemanningen gewisseld. Onder leiding van Commandant
Welmer Veenstra wordt de boot ingezet
voor een operationele periode. Die duurt
uiteindelijk tot 24 december. Dan keert
Zr. Ms. Dolfijn, kort voor kerstavond,
weer terug in Den Helder.
circa 3 weken. Onder leiding van LTZ1
Welmer Veenstra wordt veelal geopereerd in de Sognefjord en word de perishers het vuur aan de schenen gelegd.
Twee Nederlandse kandidaten hebben
eveneens de handschoen opgepakt. Noorse wateren betekent veelal een havenbezoek Bergen. Zo ook ditmaal. Op 22 februari keert de boot terug in Den Helder.
Na een binnenligperiode van circa 2 weken wordt op 3 maart alweer zee gekozen. Het vervolg van de commandanten
opleiding staat op het programma. De
reis gaat aanvankelijk richting Zuid Engeland. Via Portsmouth en Plymouth
wordt de koers verlegd naar Faslane. In
schotse wateren word het pleit beslecht
voor de perishers tijdens de finale fase
van de submarine command course. Op
zondag 28 april wordt het perishers
breakfast genuttigd. Traditioneel, en o zo
mooi om mee te maken denk ik. De boot
keert op 4 mei terug in Den Helder. Op 3
juli gaat de boot een dag naar zee om
deel te nemen aan de kranslegging ter
nagedachtenis aan de O-13. Daarna staat
de boot gepland voor een dokking bij het
marinebedrijf. Door technische tegenslag
vertrekt de boot het resterende deel van
2013 niet meer naar zee.
Eric Duenk
Hoofd buro Operaties OZD
De Bruinvis heeft per 14 januari een nieuwe bemanning. Boot
en bemanning hebben in het
jaar 2012 vele zeemijlen afgelegd. Maar het platform is in
goede conditie, en dus wordt een bemanningswissel met Dolfijn toegepast om de
bemanning wat rust te gunnen. De nieuwe bemanning van de Bruinvis staat te
trappelen om naar zee te gaan. Het gehele voorjaar staat voor de Bruinvis in het
teken van de commandantenopleiding.
Reis 1-2013 begint op 5 februari en duurt
PAGINA 12
REÜNISTENVERENIGING
De jaarlijkse reünie van onze vereniging zal worden gehouden op
woensdag 23 april 2014.
Dit jaar is gekozen voor het
Evenementen Centrum op de Marinekazerne Amsterdam.
Programma 23 april 2014
10.00 - 10.45
11.00 - 11.45
1.
2.
3.
3a.
4.
5.
6.
uur Aankomst Reünisten, koffie met cake
uur Algemene Vergadering
Agenda:
Opening door de Voorzitter
Mededeling van het Bestuur
Financieel verslag over het jaar 2013
Bevindingen van de kascontrolecommissie
Rondvraag
Gastspreker : Groepsoudste Onderzeedienst KTZ H.L.J. Ammerlaan
Onderwerp : Heden en toekomst van de Onderzeedienst
Sluiting door de Voorzitter
11.45 - 13.30
uur Bijpraten onder het genot van een drankje
13.30
uur Uitgebreide nasi-maaltijd (u wordt uitgenodigd om aan tafel te gaan)
16.00
uur Tap dicht - Einde reünie.
De kosten zijn gesteld op € 7,50 per deelnemer over te maken op
rekeningnummer NL57 INGB 0003 9284 64 t.n.v.:
Reünistenvereniging Onderzeedienst
Jolstraat 74,
1784 NL Den Helder
Onder vermelding van “Reünie 2014”.
Mocht u uw overschrijving elektronisch doen, dan verzoeken wij u uitdrukkelijk in de
ruimte voor de mede-delingen duidelijk uw naam aan te geven, dit om te voorkomen
dat niet te achterhalen is van wie de betaling voor deelname is. Ook wanneer u een ander laat betalen, vermeld dan de naam van de deelnemer. Na betaling komt u op de
deelnemerslijst. Uiterste datum betaling is 9 april 2014, uw betaling moet dan binnen zijn!
Let op: U ontvangt geen uitnodiging zoals in het verleden gebruikelijk was.
PAGINA 13
ONDERZEEDIENST Reünie 2014
N.B.: Deze reünie is alleen voor Heren en leden van onze vereniging, medische begeleiding is toegestaan.
Huishoudelijke mededelingen:
Parkeren:
Er is voldoende parkeergelegenheid op het terrein van de Marinekazerne Amsterdam (Zorg voor een goede legitimatie en volg de
aanwijzingen van het Bewakingskorps)
Openbaar vervoer:Trein Amsterdam Centraal, bus lijn 48 (busstation voor het
Victoria Hotel) richting R.J.H. Fortuynplein, uitstappen bij halte
Kattenburgerstraat, vertrekt om de 10 minuten.
Terug naar Centraal Station bus lijn 22 opstappen bij het Scheepvaartmuseum.
Er is geen bootje beschikbaar
Naambadges:
Bij binnenkomst zal uw naambadge worden uitgereikt. U wordt
vriendelijk verzocht deze na afloop weer in te leveren.
Consumpties:
U ontvangt 3 consumptiemunten. Verdere consumpties kosten ongeveer € 1,50 per stuk en kunnen contant afgerekend worden.
CONCEPT Jaarverslag 2013 over de financiën van de vereniging
Inkomsten over
2013
Uitgaven over 2013
Contributies
Reünie
Rente
Diversen
12.290,00
1.478,00
596,54
15,00
Bestuurkosten
Representatie
Reünie
KVO
Contributie restitutie
Diversen
Totaal:
+
Totaal:
Inkomsten
14.379,54
14.379,54
-
Uitgaven =
9.250,52 =
2.162,01
495,00
273,06
5.971,94
30,00
318,51
9.250,52
Winst
5.129,02
Vermogen van de vereniging per 31 december 2012
Saldo winst:
Vermogen van de vereniging per 31 december 2013
38.990,82
5.129,02
44.119,84
PAGINA 14
Schending Oorlogsgraf
liep op 15 december 1941 op een mijn,
waardoor de onderzeeër zonk. In de dagen daarvoor had de Nederlandse boot
meerdere Japanse schepen getorpedeerd.
De oorlog met Japan was toen nog maar
een paar dagen oud.
A salvage crane was caught stripping the wreck of a Dutch submarine in October 2012.
Een Nederlandse onderzeeboot die tijdens de Tweede Wereldoorlog zonk voor
de kust van Maleisië is mogelijk door
bergers aangetast. De boot, de O16, is
een oorlogsgraf en de laatste rustplaats
van tientallen opvarenden. Op de plek
van het wrak is een kraanvaartuig gezien
met aan op het dek een grote hoeveelheid
roestig oud ijzer.
Het is de vrees van ieder nabestaande:
duikers die met snijbranders de stalen
sarcofaag te lijf gaan waar de stoffelijke
resten van hun familielid al 72 jaar in liggen.
Het ministerie van Defensie kan niet bevestigen of de boot of delen van het vaartuig daadwerkelijk zijn geborgen. Een
woordvoerster spreekt wel van een 'zeer
verontrustende melding', met name voor
de nabestaanden van de omge-komen opvarenden.
Defensie bevestigt dat de positie van het
wrak van de Nederlandse onderzeeër
overeenkomt met de plek waar het mogelijke bergingsvaartuig is gezien. Het ministerie is daarover ingelicht door derden.
De Hr. Ms. O16 was onderweg naar Singapore en voer aan de oppervlakte. Ze
PAGINA 15
Van de opvarenden van de onderzeeër
overleefde slechts één man: bootsman
Cor de Wolf. De 41 andere zeelieden
kwamen om het leven, onder wie commandant Anton Bussemaker.
“De ondergang was dramatisch. De O16
voer aan de oppervlakte richting Singapore. Cor de Wolf stond samen met
Commandant Bussemaker en 4 collega´s
als uitkijk op de brug. Aan de horizon
waren flitsen van vuurgevechten en ontploffingen te zien. Om 02:30 ´s nachts
klonk een explosie die de boot hevig
deed schudden. De O16 was op een Japanse mijn gelopen. `Onze trouwe O16
verdween in minder dan een minuut onder water` vertelde de Wolf. 36 bemanningsleden zaten in de val.
De Wolf verteld “De commandant probeerde het luik dicht te schoppen zodat
het water niet naar binnen zou stromen.
Opeens bevond ik me in zee. Ik zag niets
door de duisternis en de hoge golven.
Toen ik anderen hoorde schreeuwen,
zwom ik er heen. Commandant Bussemaker was er niet bij. We riepen naar de
commandant en hoorden een vaag ant-
woord, maar hij was helaas te ver weg”.
De 5 mannen zwommen richting het vaste land, maar dat was ver weg en de
stroom zat tegen. Vier redden het niet.
Bram de Bos verdween rond 17:00 uur ’s
middags als voorlaatste onder water.
Toen was Cor de Wolf alleen. De nacht
viel en hoewel de bootsman verging van
de dorst en hallucineerde, spoelde hij na
38 uur op een eiland aan. Hij moet beresterk zijn geweest, want hij bleek ruim
80 kilometer te hebben afgelegd. De
Wolf ging na te zijn hersteld weer bij de
Marine aan de slag.
De O-16 werd in 1995 teruggevonden op
een diepte van 53 meter. Het is officieel
als oorlogsgraf aangemerkt. Volgens
KLTZ Robin Middel, woordvoerder van
de Koninklijke Marine, is het probleem
dat de meeste oorlogsgraven in internationale wateren liggen. Er is dus geen gebiedsverantwoordelijke die de status kan
beschermen.
Enkele dagen voor het zinken van de
O16, had de boot aktie ondernomen tegen
de Japanners in dit gebied. Op 11 dec
1941, enkele dagen na het uitbreken van
de oorlog tegen Japan, torpedeerde de
O16 vier Japanse troepenschepen die
voor anker lagen. De schepen werden
allen geraakt. Deze aktie werd in de media, en niet in de laatste plaats de Amerikaanse media, breed uitgemeten. Commandant A.J. Bussemaker kreeg o.a.
hiervoor dan ook de (Distinguised Service Medal) Militaire Willemsorde.
In Australië ontstond ophef toen bleek
dat commerciële bergers het oorlogsschip
HMAS Perth ernstig hebben beschadigd.
De bergers waren waarschijnlijk uit op
het metaal van het schip. Het Australische schip werd in 1942 tot zinken gebracht in de oorlog met Japan. Het is de
laatste rustplaats van meer dan 350 opvarenden en ligt in Indonesische wateren
Originele tekst uit de website
van ABC
'Extensive' wreck damage reported
by divers
Several salvage barges have been
spotted in the area, and one was photographed in October dredging up the
carcass of a Dutch submarine - the
O-16 - which sank off the coast of Malaysia.
14-12-2013 Bron ANP
PAGINA 16
Arabische lente &
se zee met als missie een no-fly zone af
te dwingen ter bescherming van burgers
die door Gaddafi massaal werden afgeslacht met zwaar militair materieel. De
130-koppige bemanning van HMS Triumph mocht hun thuisfront niet vertellen
wat de reis inhield. In plaats daarvan
moesten ze brieven schrijven die vlak
voor vertrek op de post werden gedaan.
Dit is het verhaal over hoe een Britse onderzeeboot bijdroeg aan de val van de
Libische leider Muammar Gadaffi. In
december 2010 begon de Arabische lente
in Tunesië Op 15 februari 2011 begonnen ook de vreedzame protesten en gewelddadige opstanden. In Augustus
vluchtte hij en zijn familie uit Tripoli
naar Sirte. Voor Nederlandse onderzeebootmannen uit de “koude oorlog” geen
onbekend gebied. Na een lange zoektocht werd hij op 20 oktober 2011 gevonden en zonder proces kort daarna vermoord.
De rebellen die wrede tiran kolonel Gaddafi van zijn troon stootten hadden een
geheime bondgenoot. Een machtige
bondgenoot die ze nooit zagen maar die
ontzagwekkend veel respect kreeg.
Nu is het conflict voorbij is kan onthult
worden dat de Britse nucleair aangedreven onderzeeër HMS Triumph gestationeerd was onder de golven vlak voor Libië en raketten afvuurde. De hi-tech boot
vertrok zoals altijd rustig uit Devonport
vlak nadat VN-Veiligheidsraad op 17
maart 2011 resolutie 1973 had aangenomen. Ze zette koers naar de MiddellandPAGINA 17
Terwijl de opstandelingen de opstand in
een stroomversnelling brachten, vuurde
de HMS Triumph met succes Tomahawk kruisraketten af op tientallen belangrijke Libische doelen.
Dicht onder de kust opererend, geholpen
door de uitstekende surveillance eigenschappen van de boot, wisten ze de pogingen van de special forces van Gaddafi
om de havenuitgang van Misrata van
mijnen te voorzien, te voorkomen. Zo
zijn de levens van honderden burgers
gered die zouden zijn omgekomen bij het
zinken van de schepen met vluchtelingen
die het geweld trachtten te ontvluchten.
Op 18 maart 2011, slechts zeven dagen
nadat ze opnieuw naar Libië waren gedirigeerd, werd onder codenaam ´Operatie
Ellamy`, eerste aanval vanaf de hunterkiller onderzeeër, en de eerste van een
Britse eenheid, uitgevoerd
Commandant van HMS Triumph, Rob
Dunn (48), zei: "Sinds de Tweede Wereldoorlog is een onderzeeër niet zo effectief en flexibel ingezet. We zaten ongelooflijk dicht onder de kust, kijkend en
luisterend naar de strijd rondom Misrata.
Tegelijkertijd verstrekten we de meest up
-to-date informatie en gaven vroegtijdige
waarschuwingen voor dreigende aanvallen op de haven en de NAVO-schepen."
CDR Dunn, voegt eraan toe: "Wij zijn de
speciale troepen van de maritieme wereld. We doen dingen die een ander krullende tenen zou geven."
de val van Kadaffi
Om onopgemerkt te blijven moest Cdr
Dunns bemanning leven in een omgeving
van stilte.
Ingebouwde zaken zoals dekken met
vloerbedekking en een wasmachine die
op blokken de schokken absorbeert, verminderde uitgestraalde ruis. Periscoopgebruik was tot een minimum beperkt. En
bij een aktie stopten de mannen acuut
met douchen werd toilet doortrekken beperkt. Als het afvalwater buitenboord
gespoeld werd, zou dat hun aanwezigheid verraadden kunnen hebben.
Een van de bemanningsleden van onderzeeër die in deze stressvolle periode bijna continu met zijn vinger op de lanceerknop zat was Mick Troth (29), wiens
taak het is om elke Tomahawk exact op
het gewenste doel te krijgen. Hij moet er
voor zorgen dat de missileluiken open
zijn, de lanceersilo´s vol zijn met zeewater voordat de lanceersleutel wordt omgedraaid. En als de commandant de opdracht geeft om te vuren, drukt hij op de
lanceerknop.
Mick Derbys, zegt: "Voor de kust van
Libië opereren was heel spannend. Wij
deden het voor echt en iedereen was
daarvan doordrongen en dus scherp.
"Alles werd steeds opnieuw gecontroleerd en gecheckt. Maar toen ik we de
eerste keer voor echt op de vuurknop
drukte, ging er een siddering door me
heen. "Ik vind het niet erg dat ons werk
geheim is en we niet veel erkenning krijgen. Wij weten met ze allen dat we goed
werk hebben gedaan." De raketten hebben een groot bereik en het kan enige tijd
duren voordat ze hun doelen bereiken.
Wanneer de mannen klaar met het afvuren en de normale routine weer wordt
opgepakt gaan ze te eten. Pas dan, terwijl
ze de pizzapunten wegkauwen, worden
ze zich bewust van de aanval die ze zojuist hebben uitgevoerd.
Leven op een onderzeeër, vanwege de
speciale omstandigheden, wijkt af van
dat aan boord van een oppervlakte oorlogsschip. Luiken, compartimenten en
luchtdruk worden elk per uur gecontroleerd. Snelle reacties op brand en overstromingen zijn noodzakelijk en worden
eindeloos geoefend. Er is aan boord niet
genoeg ruimte om voor iedereen een eigen bed te hebben. Er zijn slechts 80
bedden aan boord voor de 130 koppen.
Een derde van de bemanning slaap omen-om in hetzelfde bed in de benauwde
slaapzaal, hot-bunking.
Bezoekers van alle rangen slapen tussen
missiles en torpedo's in het wapencompartiment. Zij weten dat wanneer hun
onderzeeër niet meer aan de oppervlakte
kan komen in gebieden waar de oceaan
kilometers diep is, ze daar hun einde vinden.
Verenigd door het geheim van hun werk
en de gevaren die zij lopen, hebben onderzeeboot bemanningen een hechte
band met elkaar. Ook de bijzondere,
soms cynische of harde humor die ze
hoog houden geeft ze de motivatie om
het routine van wachtlopen vol te houden. Eten is echt een obsessie voor de
meesten. Ze geven eten dan ook bijnaPAGINA 18
men zoals ‘snorkers’ voor worstjes.
(‘dikke dakko’s’ voor frikadellen bij de
Nederlandse Onderzeedienst. (Red)) En
‘Nellies Wellies’ gefrituurde beignets.
De menulijst is meer dan slechts een opsomming van de maaltijden. Het helpt de
bemanning niet vergeten welke dag het is
als maanden bezig zijn geweest onderwater. Als het is ‘fish and chips’ is moet het
vrijdag zijn. Er is in het weekend een
goed gebraden dish en op zaterdagavond
kijkt iedereen reikhalzend uit naar de
steak.
Recente plannen op HMS Triumph om
over te stappen op woensdag van een
curry naar een mixed grill resulteerde
bijna in "muiterij" en werd snel getorpedeerd.
Er is alcohol aan boord maar er wordt
niet veel gedronken omdat de mannen
alert dienen te blijven. Elke nacht, diep
in de ingewanden van de sub, bakken de
stokers aardappelen. Gezeten naast andere machines houden ze toezicht op de
nucleaire reactor.
Bemanningslid Graham "Scouse" Finley
(30), zei: "Ik weet niet wat de juiste temperatuur voor spuds (kleine aardappeltjes) is maar als we ze om 22.30 uur op
zetten zijn ze 3 uur later perfect, krokant
PAGINA 19
aan de buitenkant en zacht van binnen.
"persoonlijk vind Ik ze het lekkerst met
een beetje boter, kaas en curry pasta.
Sommigen doen er van alles op, vooral
veel van alles." De Chef Technische
Dienst voegt toe: "je kan waarschijnlijk
wel andere voedsel zoals forel klaar maken, maar je wilt niet de machinekamer
uit stinken."
Onderzeeërs zijn overigens berucht voor
hun minder fris ruikende interieur en het
gebrek aan luxe. Een compensatie hiervoor is dat de matrozen de best betaalde
zijn in de Royal Navy. Een trip op zee
verhoogt het salaris met ongeveer 30%
oplopend tot ongeveer 40.000 pond per
jaar
.Bij de Britse Onderzeedienst zijn veel
minder mensen hun baan verloren dan op
andere gebieden van de Marine. Dit omdat er geen subs zijn geschrapt in de recente militaire bezuinigingen.
De 8.000 man sterke gemeenschap van
bemanningsleden van onderzeeboten was
diep geschokt door de bekentenis van
Ryan Donovan voor de moord op Lt Cdr
Ian Molyneux op HMS Astute afgelopen
April.
Als de mannen op een geheime missie
zijn, en een familielid overlijdt, kunnen
ze niet afstappen of contact opnemen met
hun familie.
In een aantal gevallen kan de commandant het stilzwijgen verbreken en het
nieuws net vóór het volgende havenbezoek meedelen. Het bemanningslid reist
vervolgens af naar huis. Vrouwen hebben nooit gediend op Britse onderzeeboten. Vanwege de vrees voor giftige stoffen in de atmosfeer van de boot kunnen
vruchtbaarheidsschade of schade toebrengen aan de foetus in een vroeg stadium. Maar in andere marines werken ze al
wel op onderzeeboten. De Australiërs,
Zweden en de Canadezen hebben zelfs
gemengde slaapruimten. Medisch onderzoek heeft nu eindelijk ook in het Verenigd Koninkrijk de weg vrijgemaakt. Het
is aan het ‘Ministry of Defence’ om een
besluit te nemen vrouwen toe te laten tot
de Vanguard-klasse in 2014.
Onderofficier Paul Foran (47), zei:
"Niemand twijfelt er aan dat vrouwen het
werk kunnen doen. Maar ik vraag me af
hoeveel zullen het willen doen en wat is
de verhoudingen die nodig zou is zodat
ze zich comfortabel voelen aan boord."
Onderofficier Foran, al 31 jaar onderzeebootman is en die de mannen JK noemen, voegt er aan toe: "Ik zou het verwelkomen. We hebben al homoseksuele
mannen aan boord. We zijn er een beetje
Brits-stug over."
24 oktober 2011
By Daily Mirror
Foto’s: Tony Spencer
PAGINA 20
Vrouwentoilet in OZBTN
In VS verbod voor vrouwen opgeheven
In Amerika was het voor vrouwen lange
tijd verboden een gevechtsrol in het leger
te bekleden. Eind vorige maand (aug
2013) werd dit verbod afgeschaft door
minister van Defensie, Leon Panetta. In
Nederland mogen vrouwen wel al
gevechtsfuncties bekleden, bijvoorbeeld
bij de luchtmacht. Tot nu toe werden
vrouwen echter in onderzeeërs nog
geweerd. Hennis-Plasschaert: "Als bij de
bouw van een nieuwe generatie
onderzeeboten rekening kan worden
gehouden met gescheiden voorzieningen,
kan dat tot een wijziging leiden."
Minister van Defensie, Jeanine HennisPlasschaert, wil dat onderzeeboten
gescheiden ruimten krijgen voor mannen
en vrouwen, zodat op den duur ook
vrouwen in de gevechtsfuncties kunnen
gaan werken bij het Korps Mariniers en
de Onderzeedienst. Nu worden vrouwen
geweerd in die functies, wegens gebrek
aan privacy aan boord.
Geslachtsbepaalde' activiteiten
De minister zegt in een interview met
Elsevier dat ze heeft onderzocht hoe
'geslachtsbepaald' de beroepsactiviteiten
zijn bij het Korps Mariniers en de
Onderzeedienst. "Gescheiden slaapruimten en gescheiden sanitaire voorzieningen zijn onmogelijk", zegt ze. Uit praktische overwegingen worden daarom nu
geen vrouwen toegelaten. Dat moet
veranderen, vindt de minister.
Minister op werkbezoek
De minister ging de vorige weken op
werkbezoek om 'beeld en geluid te
krijgen bij wat militairen moeten
doorstaan'. Zo bracht ze vorige week de
nacht door in een 'sneeuwhol' omdat ze
met militairen op trainingsmissie in
Noorwegen was. Ze kreeg meteen een
nieuwe uitnodiging:
CATRIEN SPIJKERMAN
Foto ANP/ Lex van Lieshout
PAGINA 21
PAGINA 22

Download Report