W I S S E L W E R K I N G A P R I L 2 0 1 4 Meneer Sijbesma wil niet dialyseren: ‘Aan mijn lijf geen Twee jaar geleden kreeg meneer Sijbesma de diagnose ‘slagaderverkalking in de nieren in combinatie met een zwak hart’. Dat zorgde ervoor dat zijn nieren beschadigd raakten. Niet lang daarna kwam dialyse ter sprake en hoewel zijn nierfunctie terugliep, besloot de 82-jarige Sijbesma om niet te gaan dialyseren. Tekst : Irene van Doorn / Foto’s: Marja Poldermans A ‘ an mijn lijf geen polonaise meer’, zegt Sijbesma krachtig als je hem vraagt naar de reden van zijn keus. ‘Als het zover is, dan is het zover. Dialyse geeft zo’n druk op je leven en op de kwaliteit van je leven, voor mij hoeft dat niet.’ Sijbesma ging bij zijn besluit niet over één nacht ijs. Integendeel. ‘We hebben met dokter Bos alle mogelijkheden uitgebreid besproken. Buikdialyse en hemodialyse, maar ook ‘niet dialyseren’. Ik ben op de dialyseafdeling geweest, ik heb met de dialyseverpleegkundigen gesproken. Ik heb alles gezien, dus ik weet ook hoe het werkt als je er ja tegen zegt.’ 24 ‘We zijn net terug uit Thailand, want ik wilde de tropen zien,’ aldus de heer Sijbesma. Hij leeft nu van dag naar dag. ‘De vertrouwensrelatie die ik met dokter Bos heb, is heel belangrijk. Hij heeft precies uitgelegd wat er aan de hand is, wat dialyse betekent en wat het inhoudt als je het niet doet. Niet alleen mondeling, maar ook aan de hand van schriftelijk voorlichtingsmateriaal. Ik heb niet om advies gevraagd, wel naar de mogelijkheden geïnformeerd. En die informatie gaf mij aanleiding om deze beslissing te nemen.’ Willem Jan Bos, nefroloog in het St. Antonius Ziekenhuis Utrecht/ Nieuwegein is de arts met wie Sijbesma al zijn mogelijkheden afwoog. ‘Ik voer zo’n gesprek bij voorkeur al, voordat dialyse aan de orde is, en ik vind het belangrijk om álle keuzes te bespreken’, aldus dokter Bos. ‘Je hebt het over polonaise meer’ een situatie waarin iemand niet meer gezond is. Hoe ver ga je dan met de behandeling? Ik vind het een voorrecht dat we leven in een land waarin we dat openlijk met elkaar kunnen bespreken.’ ‘Bij mensen op hogere leeftijd, zeker als er meer ziektes tegelijk spelen, zien we vaak dat dialyseren niet of nauwelijks levensverlengend is. Ook als je niet start met dialyse, kunnen nierklachten bij een aantal van hen, met ondersteuning van medicijnen, draaglijk blijven. Soms maar een aantal maanden, maar soms wel veel langer. Het is nu anderhalf jaar geleden dat meneer Sijbesma ervoor koos om niet te dialyseren en zijn nierfunctie is nog steeds boven het niveau waarop je normaal gesproken zou starten met de dialyse. ‘Dat moet op maat voor de persoon die tegenover je zit. Het keuzeproces is voor iedereen anders. Ik kan daarbij helpen door gegevens aan te reiken en verwachtingen te schetsen vanuit mijn ervaring. Aan de andere kant kunnen heel veel persoonlijke factoren een rol spelen, zoals wat iemand al heeft meegemaakt in zijn leven. Door die twee kanten samen te brengen kom je tot een beslissing.’ Willem Jan Bos van het St. Antonius Ziekenhuis: ‘Het is heel belangrijk om voor mensen te blijven zorgen en met medicijnen bij te blijven sturen, ook als ze ervoor kiezen om niet te dialyseren.’ Levensvreugde Dat is ook voor mevrouw Sijbesma een prettig idee: ‘Ik weet bijna zeker dat alleen het bezoek aan dokter Bos al een placebo-effect heeft. Ik zie mijn man achteruit gaan, maar ik zie ook dat hij na elk bezoek toch weer krachtiger is en dat de gesprekken hem zo goed doen dat hij daar extra levensvreugde uithaalt.’ De afgelopen anderhalf jaar is Sijbesma zelfs nog een aantal keer samen met zijn vrouw op vakantie geweest. De laatste reis ging naar Thailand, want meneer Sijbesma wilde de tropen graag zien. Hij leeft nu van dag naar dag. ‘Wat morgen komt, dat merken we morgen wel.’ De heer Sijbesma is geen uitzondering in het St. Antonius Ziekenhuis. Van de nierpatiënten in het ziekenhuis kiezen meer mensen, die ouder zijn dan tachtig jaar, ervoor om niet te dialyseren. ‘Meneer Sijbesma was daar direct vrij uitgesproken in’, zegt dokter Bos, ‘maar dat keuzeproces is soms moeilijk. Als arts kun je daarin helpen.’ ‘Er zijn situaties die echt uitzichtloos zijn, bijvoorbeeld als er sprake is van een uitgezaaide kwaadaardige ziekte, of als iemand vergaand dementerend is. Aan de andere kant zijn er ook situaties, waarin je alle kanten op kunt en dan moet je samen alle voor- en nadelen afwegen. Niet alleen sturen waar het moet, maar vooral ruimte zoeken voor gezamenlijke beslissingen, als die ruimte er is.’ Geen dialyse, wel zorg Het is heel belangrijk om voor mensen te blijven zorgen en met medicijnen bij te blijven sturen, ook als ze ervoor kiezen om niet te dialyseren. Dat hoort bij de vertrouwensband die je als arts met iemand hebt. Dat houdt niet op bij die keuze. De behandeling is dan niet meer gericht op verlenging van iemands leven, maar wel op het zo draaglijk mogelijk maken van dat leven. Dat kan met medicijnen, maar evenzo belangrijk zijn het persoonlijke contact en de gesprekken die we met elkaar voeren.’ Keuzeproces is voor elke patiënt anders Meer m en sen van bove n d e 8 0 k i ezen er vo o r n i et t e d ialyse ren Uiteindelijk is ook bij oudere patiënten nooit met zekerheid te voorspellen hoe dialyse zal uitpakken. Het hebben van een keuze betekent voor dokter Bos daarom ook ‘ja’ kunnen en mogen zeggen als iemand toch kiest voor dialyse. ‘Anders moeten we geen keuze aanbieden,’ zegt hij beslist. 25
© Copyright 2024 ExpyDoc
