Energieprestatie van gebouwen Caleffi Academy Pieter Nuiten Maart 2014 Planadvies W/E adviseurs Een betrouwbare partner in duurzaam vastgoed www.w-‐e.nl !  Voor opdrachtgevers met ambi8e !  25 medewerkers !  Utrecht & Eindhoven !  Sinds 1979 1 Beleid & Implementa8e Onderzoek & ontwikkeling Energieprestatie ! Beleid ! Actueel ! Methoden en eisen ! Theorie versus praktijk ! Energieprestatie ó Materiaalprestatie Duurzaamheid in de 2jd Kyoto 1983 1968 1901 1973 1995 1985 WWS 1999 1997 2012 2008 2006 MPG 2011 2013 EPG Modelbouwverordening Na8onaal Isola8eprogramma, kierenjacht Isola8e-‐eisen: Rc > 2, dubbel glas Bouwbesluit 2 2020 Duurzaamheid in bouwprojecten ! ……….méér dan de klassieke thema’s ….. ! toekomstwaarde ! gebruikskwaliteit ! gezondheid, comfort ! energie ! milieu Europa voert de EPBD in (2006) Energy Performance of Buildings Directive ! Energielabel bestaande bouw ! Keuring van cv-ketels >20 kW airco > 12 kW (www.InstallatiePerformanceScan.nl) 3 EPBD recast (2010) en gevolgen ! Verplichte keuring airco's ! > 12 kW; per 5 jaar; sinds 1-12-2013 ! Verwarming blijft vrijwillig ! Wel SCIOS > 100 kW ! Energielabel zichtbaar publieke gebouwen ! Overheidsgebouwen 1-1-2009 (> 1.000m2) ! 1-7-2014: > 500 m2 ! 1-7-2015: > 250 m2 ! Bijna Energie Neutrale Gebouwen (BENG) ! Vereenvoudigd energielabel woningen ! Verplicht energielabel nieuwe utiliteit Achterliggende methoden Nieuwbouw: EPC Woningen Utiliteit Bestaande bouw: energielabel 4 Utiliteit ! Bouwaanvraag: EPC-berekening (NEN 7120) ! Controle door gemeente ! Oplevering (na 1 juli ‘14): Energielabel (NEN 7120) ! Opnameprotocol in ISSO 75.1 ! Gecertificeerde adviseur (BRL 9500-06) ! Label B t/m A++++ ! Mutatie: Energielabel (ISSO 75.3) ! Opnameprotocol in ISSO 75.1 ! Gecertificeerde adviseur (BRL 9500-03) ! Label G t/m A Nieuwe woningen ! Bouwaanvraag: EPC-berekening (NEN 7120) ! Controle door gemeente ! Energielabel nieuwbouw is er niet (want afgeschoten door de Tweede Kamer) 5 Bestaande woningen !  1-1-2015: vereenvoudigd energielabel (NEN 7120-Nader Voorschrift) !  Vereenvoudiging zit in invoer-/opnameparameters !  Verplicht bij verkoop / verhuur, gelijk het huidige energielabel !  Label G t/m A, maar geen energie-index !  1-1-2015: energieprestatiecertificaat (NEN 7120-Nader Voorschrift) !  Vrijwillig, basis voor woningwaardering en evt subsidieregelingen !  Energie-index, maar niet direct ook een label !  Label t/m A++(++) wel via vereenvoudigd spoor !  Begin 2015: indicatief label voor iedereen !  Begin 2015: indicatief via applicatie naar vereenvoudigd energielabel Bestaande woningen (onzeker…) ! Huidig energielabel ! Gecertificeerde adviseur (BRL 9500-01) ! VE-label (vereenvoudigd energielabel) ! Opname door woningeigenaar (of indicatief) ! Validatie op afstand door deskundige ! Energieprestatiecertificaat ! Gecertificeerde adviseur (BRL 9500-01) 6 ENERGIEPRESTATIE METHODEN EN EISEN Wat, wanneer, waar, … ! Berekening van energieprestatie ! Dus geen werkelijke meterstanden ! Dus geen invloed van bewoner / gebruiker ! Dus geen invloed van het werkelijke weer ! Berekening van energieprestatie ! Ruimteverwarming en -koeling ! Warm tapwater ! Ventilatoren ! Bevochtiging ! Hulpenergie (pompen, ketels, …) ! Verlichting ! Niet: apparatuur 7 Uitgangspunten ! Standaard gebruikers/ bewonersgedrag ! Binnentemperatuur ! Buitentemperatuur ! Ventilatiedebieten ! Interne warmtelast ! Stookperiode / Bedrijfsuren Indicator: EPC (nieuw) of EI (bestaand) 8 EPC is niet zaligmakend !  EPC: alleen gebouwgebonden energie !  EPC: minimumeis !  EPC: resultaat van ontwerp, niet het startpunt !  Wel: meenemen van VO tot oplevering !  Verhouding bouwkunde ó installaties !  EPC gaat over energie, niet vermogen !  Losse verhouding met werkelijke gebruiken !  Wie is een standaardbewoner? 9 EPC is ook niet het eindpunt! ! Aanname dat alles 'klopt' ! Oplevertoets nieuwbouw ! Isolatie (foto's!) ! Ventilatie ! Luchtdichtheid ! Inregelen verwarming en koeling Wat verandert er volgend jaar? ! EPC halveert tov 2007 10 5,0 Ontwikkeling EPC-eisen per gebruiksfunctie 4,5 4,0 3,5 3,0 2,5 2,0 1,5 1,0 0,5 0,0 woningen logiesverblijf bijeenkomst cel gezondheidszorg niet klinisch gezondheidszorg klinisch/met bedgebied horeca kantoor logiesgebouw onderwijs sport winkel Ontwikkeling EPC-eisen per gebruiksfunctie 4,0 3,5 woningen kantoor onderwijs winkel 3,0 2,5 2,0 1,5 1,0 0,5 0,0 1995 2000 2005 2010 11 2015* 2020 Wat verandert er volgend jaar? ! EPC halveert tov 2007 ! Minimale isolatiewaarden vloer/gevel/dak → 3,5 / 4,5 / 6,0 ! Maximale U-waarde raam/deur is al 1,65 Pakketten – 2015 (1/2) ! Per functie gekeken naar belangrijkste energieposten ! Schil: Rc 3,5→3,5/4,5/6,0 en U 1,65→1,4 ! Verwarming: HR107 met LT verwarming of WP met bodembron ! W: tapwater → korte leidingen en DWTW ! zon-th vermeden waar het kan ! U: tapwater met e-boiler, soms gekozen voor DWTW en/of een zonneboiler 12 Pakketten – 2015 (2/2) ! Ventilatie zo eenvoudig mogelijk ! mechanische afzuiging ! betere roosters ! CO2 regeling ! balansventilatie met HR WTW ! idem met CO2 regeling ! Ventilatoren: beperken geïnstalleerd vermogen ! U: verlichting naar 8 W/m2, goede regeling ! PV cellen als sluitpost Voorbeeld: rijtjeswoning 13 Voorbeeld: rijtjeswoning ! Isolatie: Rc 3,5 (bouwbesluit 2012) ! HR++-glas; zonwering op zuid ! HR 107 combiketel (kwaliteitsverklaring) ! Ventilatie: WTW (D.2b2) ! Geen zonne-energie 14 15 16 17 18 Wat kost me dat? ! Investering ! Woning: ! Kantoor: ! School: ! Winkel: (incl. opslagen, BTW e.d.) 50 40 40 75 tot tot tot tot 85 50 60 80 euro/m2 euro/m2 euro/m2 euro/m2 ! Baten ! Sterk afhankelijk van rekenkundige aannames als rente en energieprijs(ontwikkeling) ! Waardevermeerdering? ! Netto Contante Waarde ongeveer 0 ! Maar wel een comfortabeler gebouw! 19 MILIEUPRESTATIE VAN GEBOUWEN Milieuprestatie (MPG) !  MPG = Milieuprestatie van Gebouwen en GWW !  Schaduwprijs: in €/m2 BVO per jaar !  Grondstoffen en Emissies !  Vergelijkbaar met EPC: !  Lagere MPC: minder milieubelasting door materialisatie !  Hogere MPC: meer milieubelasting door materialisatie !  Ontwerpkeuzen beïnvloeden de prestatie !  Maar wel: makkelijker te berekenen dan EPC! !  En (nog) geen eisen !  Sinds 1-1-2013 in Bouwbesluit 20 Energie ómateriaalprestatie ! Lage EPC twee varianten: ! Extra isoleren (Rc 3,5 / 4,0 → 8 /10) ! Toevoegen 21 m2 kristallijn silicium PV panelen ! EPG: 50% besparing op verwarming (isolatie) of 58% op totaal (bij PV) ! MPG: 13% / 19% hoger (slechter dus) ! CO2: … CO2 balans – extra isolatie 21 CO2 balans – toevoegen PV Afrondend ! ‘Energieprestatie’ is een dynamisch veld ! Eisen worden regelmatig aangescherpt, tot energieneutraal in 2020 ! Milieuprestatie komt er aan → Bouwen met goede kwaliteit steeds belangrijker! 22 Vragen? 23