rek is er uit bij de brandweerslang (PDF)

Vrijdag 25 april 2014
Editie
’s-Hertogenbosch
Het weer Het wordt een zonnige en
warme dag, met zo’n 24 graden. Er is
een kleine kans op een buitje.
bd.nl
ook voor het laatste regionale nieuws
Prijs € 1,95
●
Abonneeprijs € 1,07
●
e
243 jaargang nr. 253
Den Bosch kan
veel meer met
water doen
De brandweer
is totaal
uitgewrongen
‘Ik heb niet eerder zo veel
schetsen gemaakt als dit keer’
De brandweer is er klaar mee. De bonden
houden donderdag 1 mei een landelijke
protestdag in Eindhoven.
De hulpdienst levert al jarenlang honderden miljoenen euro’s in. Nu goed brandweermaterieel, beroepspersoneel en zelfs
vrijwilligers dreigen te worden afgedankt,
is de bodem bereikt.
De burgemeesters die de brandweer in Brabant-Noord besturen komen op de valreep
tot inkeer en schrappen de zoveelste bezuiniging, van 2,5 miljoen. ,,Omdat die gevolgen zou hebben voor de veiligheid en een
verantwoorde taakuitvoering in de weg
staat”, aldus voorzitter Ton Rombouts.
pagina 6, 32 & 33
pagina 36 & 37
Iris van Dongen schilderde de koning
Met al het
water in en
rond de
stad heeft
Den Bosch
goud in
handen,
zegt de
Bossche
architect
Ron Kuin
pagina 26 & 27
-
-
VERDIEPING 37
BRABANTS DAGBLAD VRIJDAG 25 APRIL 2014
36 VERDIEPING
BEZUINIGINGEN BRANDWEER
Alle rek is eruit bij de brandweerslang
De brandweer wil niet meer bezuinigen. De
commandant is er klaar mee, het personeel
protesteert volgende week in Eindhoven.
Want veiligheid is misschien niet sexy, maar
wel heel fijn als je eigen keuken in de brand
staat. Rapport uit de regio Brabant-Noord.
door Joop van der Pol
J
e moet een beetje gek zijn om bij
de vrijwillige brandweer te werken.
Toch telt Nederland er dertigduizend, van die types. ,,Een brandweerman heeft zo veel passie”,
schetst oud-brandweercommandant Ton van der Vossen uit Vught.
,,Als je van hem af wilt moet je
hem doodschieten. Hij staat in het holst
van de nacht op om zich vrijwillig in de ellende te storten. Naar brand, maar ook
naar verkeersongelukken. Een overleden
kind uit een autowrak moeten halen - ik
geef het je te doen.”
Gelukkig voor ons doen ze het. Maar ook
voor elkáár gaan brandweerlieden door het
vuur. De eigen groep is heilig, ook in de
vrije tijd. Rond menige Brabantse kazerne
zijn feestjes en rikavonden van de brandweervereniging, mét de gepensioneerde leden, even belangrijk als de uitruk.
Toch is er wel wat veranderd sinds in het
hele land de gemeentelijke korpsen werden samengesmeed in 25 grote veiligheidsregio’s. Een daarvan is de regio Brabant-Noord, in 2011 ontstaan uit twintig
plaatselijke korpsen. Argwanend moesten
de bijna duizend vrijwilligers de centrale
regie afstaan aan het regionaal commando
in Den Bosch. Plaatselijke verworvenheden
gingen verloren.
,,Het was wennen”, zegt brandweervrouw
Thea Kluijtmans uit Boxtel. ,,Vroeger besloot je met je eigen korps of de nieuwe auto een DAF of een Volvo werd. Voortaan
wordt dat van hogerhand beslist.” In Vught
bijvoorbeeld betaalde de gemeente altijd
de sportschool, want het brandweervak vereist een goede conditie. Sinds de regio er is
moeten de leden zelf lappen. En de kazer-
ne van de post Sint-Michielsgestel galmt
nog na van de vloek die de postcommandant er eens liet horen. Toen hij op een
avond met zijn manschappen een oefening
had gepland, bleek zomaar een he-le brandweerwagen uit de garage verdwenen. Foetsie. In Den Bosch was bedacht dat de Gestelse tankautospuit (TS) maar eens een onderhoudsbeurt moest hebben. Dus was hij
even opgehaald. Niet gemeld? O jee. Inmiddels worden zulke zaken goed afgestemd.
De landelijke reorganisatie beoogde, behalve meer efficiency, ook een kostenbesparing van 150 miljoen euro. Geen luxe, want
de laatste vijftien jaar zijn de Nederlandse
brandweeruitgaven alarmerend gestegen,
van een half miljard naar één miljard euro.
Van der Vossen, behalve brandweercommandant tot voor kort ook bestuurder van
de Vakvereniging Brandweervrijwilligers
VBV: ,,Dat komt vooral door de vuurwerkramp in Enschede en de cafébrand in Volendam. Na Volendam werd zwaar ingezet
op preventie en controles, waarvoor meer
beroepspersoneel moest worden aangetrokken. Na Enschede kwamen er maatregelen
in de sfeer van gevaarlijke stoffen. Allemaal
“
Als hij van bovenaf hoort:
dan- en-dan oefening,
zegt die vrijwilliger: ‘goh,
dán kan ik dus net niet!’
Ton Kapteijns, vakvereniging vrijwilligers
terecht, maar wel met een kostenexplosie
als gevolg.”
Maar daarmee is het niet gedaan. Ook de
komende jaren legt Den Haag de regio’s
voor honderden miljoenen aan bezuinigingen op. Dat heeft minder te maken met de
crisis dan met het streven naar een moderne, lenige organisatie die past in de veranderende maatschappij.
Commandant Paul Verlaan van de regio
Brabant-Noord schetst de situatie niet
mooier dan ze is. Zijn veiligheidsregio
heeft al zes miljoen moeten bezuinigen
sinds 2009, op een begroting van zo’n 33
miljoen euro. ,,Vooralsnog is dat gelukt
door geld, materiaal en mensen efficiënter
in te zetten. Een simpel voorbeeld: alleen
al het omzetten van de verzekeringspolissen van alle lokale brandweerorganisaties
naar één grotere scheelde 120.000 euro.”
Een andere plus is dat vrijwilligers regionaal breder inzetbaar zijn. Het besef is snel
gegroeid dat een brandweerman uit Boxmeer best in Haaren mee kan blussen als
hij daar elke dag voor zijn werk is.
Op dit moment wordt nog 1,5 miljoen aan
bezuinigingen doorgevoerd. En voor 2017
lag er tot voor kort nóg een bezuinigingsopdracht, van 2,5 miljoen euro. Maar Verlaan
heeft het bestuur van de regio - de twintig
betrokken burgemeesters - weten te overtuigen dat nog zo’n ingreep niet meer verantwoord is. Hij is opgelucht dat deze bezuiniging waarschijnlijk aan de regio voorbijgaat. ,,Want dat had zomaar kunnen leiden tot minder voertuigen, sluiting van
posten (nu veertig, red.) of interen op mankracht.” De gemeenteraden moeten na de
zomervakantie nog instemmen, want in
feite dragen de aangesloten gemeenten de
kosten van de regionale brandweer. Niets
is dus nog zeker, want de rekening voor vei-
ligheid is doorgaans politiek niet erg sexy.
Of zoals Van der Vossen het uitdrukt:
,,Mensen zien liever dat hun paspoort een
tientje goedkoper wordt dan dat er geld
naar de brandweer gaat. Totdat hun eigen
keuken in brand staat.”
Dinsdag is er in Eindhoven een landelijke
actiedag van brandweerpersoneel. De eis is
dat onmiddellijk een eind komt aan de bezuinigingen. In januari al stelden de bonden vast dat het vertrouwen van de brandweermensen in de leiding op is. Verlaan:
,,Ik ben zestien jaar vrijwilliger geweest, ik
weet hoe belangrijk vertrouwen is. Daarom hebben we in Brabant-Noord óók onderzoek gedaan en vastgesteld dat mensen
in het algemeen tevreden zijn. Maar er
moeten ook dingen beter, en daar werken
we aan. Zo’n verdwenen tankautospuit in
Gestel kon natuurlijk niet. De postcommandant moet voldoende eigen regelruimte
hebben. We leren, in goede sfeer.”
De grootste vrees is dat de voortgaande efficiency-slag en steeds terugkerende kostenreductie uiteindelijk de motivatie van vrijwilligers knakt. ,,Als je wilt dat de brandweer je last line of defence blijft, dan moet je
daar iets voor over hebben”, zegt Van der
“
Vossen. ,,Dat principe wordt nu ondergraven. Die vrijwilliger, die bijna voor niets
komt opdraven - die kan dat maar moeilijk
begrijpen.”
Ton Kapteijns, VBV-bestuurder en vrijwilliger van de post Sint-Michielsgestel, hamert op het behoud van de lokale identiteit: ,,Voorheen plande je onderling een datum voor een realistische oefening op het
oefencentrum, daar kwam je samen wel
uit. Nu krijg je van bovenaf een lijst met
‘dan-en-dan is er oefening’. Die vrijwilliger mist het overleg en zegt ‘goh,
jammer; dán kan ik dus net
niet!’ Hij gooit de kont tegen de krib. De brandweer is te veel bezig
met zichzelf en
heeft te weinig
oog voor het gevoel van de
vrijwilligers.”
Een brandweerman heeft
zoveel passie - als je van
hem af wilt, zul je hem
moeten doodschieten
Ton van der Vossen, oud-commandant
foto Marc Bolsius | Beeldbewerking Janie van de Pas
Anders maar uitrukken met een veel kleiner wagentje ?
O
nlangs sloegen de brandweerbonden alarm. Regio’s in
heel het land experimenteren
met siv’s: snelle interventievoertuigen. Dat zijn kleine
wagens met daarop niet zes, maar vier of
zelfs twéé brandweerlieden. De siv’s zijn
goedkoper dan de zespersoons tankautospuiten (TS’en). Ook is de bemanning eerder compleet, zodat ze als regel sneller ter
plekke zijn. De bonden vinden die krappe
bemanning gevaarlijk. Oud-commandant
Van der Vossen in Vught snapt dat: ,,Op
een brandweerwagen zitten normaal niet
voor niets zes mensen: de chauffeur, de bevelvoerder en twee teams van twee brand-
weerlieden. Als je bij een brand ergens
naar binnen moet, heb je altijd backup.
Maar wat als je maar met tweeën aankomt
en de brand is groter dan verwacht?”
Het is natuurlijk van de gekke om met zes
brandweerlieden en een grote tankautospuit uit te rukken voor een kat in de
boom of een containerbrandje. Elke uitruk
kost zo’n vierhonderd euro per uur. Maar
wie bepaalt dan wanneer een siv volstaat?
Het gemeentelijk korps in Veghel nam nota bene al in 2005 een vierpersoons-siv in
dienst. Daarmee had het dorp de primeur,
samen met Naarden en Delft, herinnert
zich postcommandant Jan Verstegen. ,,De
bevelvoerder op de siv maakt uit welke
klus wel of niet verantwoord is met vier
man”, zegt hij. ,,Bij de geringste twijfel
rijdt er een TS achteraan.” En voor technische hulp, bij verkeersongelukken, is altijd
de TS vereist, omdat die meer snij- en hulpmaterieel aan boord heeft.
In Veghel kwam het idee niet van hogerhand, zoals nu vaak. ,,Bij ons werd het letterlijk aan de keukentafel geboren. Onze
vrijwilligers bedachten dat we op die manier met name overdag de beste bezetting
konden garanderen, als alle vrijwilligers
aan het werk zijn. De praktijk wijst uit dat
je er veel brandklussen mee kunt oplossen.” Veghel kwam er mee in het nieuws.
,,Het was toen nog bijzonder”, zegt Verste-
gen. ,,Maar eigenlijk ook weer niet. In Friesland rukken sommige brandweerposten al
25 jaar met die dingen uit, alleen werd dat
nooit aan de grote klok gehangen - het
mocht niet volgens de regels. Maar zo kon
een plaatsje als Stavoren met duizend inwoners toch mooi een eigen post behouden.”
In 2012 verhief de regio Brabant-Noord het
Veghelse interventievoertuig officieel tot
pilot. Een klanttevredenheidsonderzoek
maakte daar deel van uit. ,,Mensen die
door brand getroffen werden, waren ondanks hun ellende tevreden over de snelheid van onze inzet. Ook al waren we maar
met vieren, vaak hadden ze de indruk dat
we met ‘veel brandweermensen’ waren. De
bevelvoerder kan dankzij snelle inzet de situatie beoordelen. Hij heeft alles al georganiseerd zodra de TS arriveert.”
Brandweerman Ton Kapteijns van de post
Sint-Michielsgestel vindt iets voor de siv’s
te zeggen. ,,Ook voor onze post is het soms
lastig om bij een uitruk overdag twee tankautospuiten snel met zes man gevuld te
krijgen. Je bent dan sowieso eerder de deur
uit met vier man in de siv. Laat je die volgen door een TS, heb je toch tien man de
straat op.” Maar, en dat is de keerzijde,
géén twaalf. Vrijwilligers zijn bang dat ze
straks, mét een hele vloot afgeschreven TS’
en, worden bedankt. Kapteijns: ,,Als grond-
DE VERNIEUWDE BRANDWEER
䢇
regel geldt dat je 2,5 vrijwilliger moet tellen
om elke ‘stoel’ gegarandeerd bezet te hebben. Twee stoelen minder betekent dus vijf
brandweerlieden minder. Dat hakt erin.”
Commandant Verlaan van de regio Brabant-Noord wenst alle vrees weg te nemen: ,,Je gaat gewoon efficiënter om met je
mensen. Vrijwilligers zullen altijd de kurk
blijven waarop de Nederlandse brandweer
drijft. De enige organisatie die binnen tien
minuten 15.000 hulpverleners op de been
kan brengen. Dat moet je koesteren.”
Verlaan ziet het terugdraaien van de 2,5 miljoen bezuiniging dan ook als een signaal
van waardering voor de duizend vrijwilligers en 250 beroepskrachten in zijn regio.
䢇
䢇
䢇
Brabant-Noord krijgt een DATABANK waardoor de brandweer
straks ter plekke gedetailleerde
plattegronden van instellingen en
bedrijven digitaal kan raadplegen.
NIEUWE PIEPERS melden terug
wáár een brandweerman zich bevindt. Een vrijwilliger kan daardoor soms gewoon mee uitrukken
in een plaats waar hij toevallig is
voor bijvoorbeeld werk.
GEEN GEMEENTEGRENZEN
meer. De post die het snelst ter
plekke kan zijn rukt het eerst uit.
Is die niet binnen zeven minuten
op pad, dan gaat de melding naarde dichtstbijzijnde andere post.
Kritischer omgang met automati-
䢇
䢇
sche BRANDMELDSYSTEMEN.
Van de 7000 brandmeldingen jaarlijks in Brabant-Noord is de helft
loos alarm. Een kostenpost van
drie ton, die indirect verhaald
wordt op de belastingbetaler. Een
bewustmakingscampagne én een
factuur moeten dit terugdringen.
WATERTRUCKS gaan op afzienbare termijn de dure brandkranen
(met kostbaar drinkwater) vervangen.
KLEINERE WAGENS met minder
bemanning (siv’s) kunnen door uitgekiende systemen even veel
‘schuimblusvolume’ leveren als
een 6-persoons wagen met een
grotere watertank.

Download Report