Toetsgids-Maatschappijleer 2014-2015_v4.indd

Toetsgids tweedegraads lerarenopleiding
Maatschappijleer
Deze toetsgids is een handleiding bij de
landelijke kennistoets maatschappijleer.
Studiejaar
2014-2015
Hierin onder meer uitleg over:
toetsmatrijs
aantal toetsvragen
duur van de toets
toegestane hulpmiddelen
herkansing
oktober 2014
●●
●●
●●
●●
●●
Versie 2014-2
Inleiding
Deelname aan de landelijke kennistoets is mogelijk als de student:
●● de propedeuse fase heeft behaald;
●● 70% van de studiepunten heeft behaald behorende bij de onderwijseenheden van
de kennisbasis;
●● deze studiepunten in het cijferregistratiesysteem van de studentenadministratie
zijn verwerkt.
Vanzelfsprekend geldt de actuele versie van de toetsgids. Het versienummer staat
vermeld op de voorpagina. De meest actuele versie is te vinden op de website
www.10voordeleraar.nl
Welke kennis en vaardigheden vraagt de landelijke kennistoets Maatschappijleer van
studenten? Waar gaan de vragen over en hoe zien ze er uit? Deze toetsgids geeft daarop
antwoord. In twee delen en op twee niveaus. Het eerste gedeelte - de toetsgids - beschrijft
de formele kant van de toets. Daarbij gaat het om zaken als:
●●
●●
●●
●●
●●
toetsmatrijs
aantal toetsvragen
duur van de toets
toegestane hulpmiddelen
herkansing
In het tweede deel – begrippenlijst/toetsdoelen - komt de inhoudelijke kant aan bod.
Dit gedeelte van de toetsgids volgt daarbij de indeling in de thema’s uit de kennisbasis:
●● Thema 1: Sociale wetenschappen en de benaderingswijzen
●● Thema 2: Politiek, rechtsstaat en democratisch burgerschap
●● Thema 3: Massamedia en –communicatie
●● Thema 4: Criminaliteit en veiligheid
●● Thema 5: Arbeid en verzorgingsstaat
●● Thema 6: Pluriforme samenleving
●● Thema 7: Cultuur en socialisatie
●● Thema 8: Mondiale vraagstukken
De vakcommissies heeft de toetsmatrijs, de blauwdruk voor iedere toets, vastgesteld.
Als handreiking voor de studenten is tevens een overzicht van toetsdoelen opgesteld.
Samenstelling vakcommissie:
●● Sabijn Vijlbrief, Fontys Lerarenopleding Tilburg
●● Mieke Bernaerts, Hogeschool van Amsterdam
●● Jacquelien van Stekelenburg, Vrije Universiteit Amsterdam
2
Toetsgids tweedegraads lerarenopleiding Maatschappijleer - Versie 2014-2
Toetsgids
1 - De inhoud van de toets
1.1 - de vragen
De toets bevat 100 vragen. Ze gaan over de inhoud van de kennisbasis.
De toets is opgesteld in de Nederlandse taal.
De toets bestaat uit meerkeuzevragen met 4 antwoordalternatieven.
Een antwoord is ofwel goed, ofwel fout. Een goed antwoord levert 1 punt op. Een fout
antwoord of geen antwoord 0 punten. In totaal zijn er 100 punten te behalen in deze
toets.
1.2 - de toetsmatrijs
De toets bestaat uit een aantal blokken die verwijzen naar de kennisbasis
maatschappijleer
Om de toets samen te stellen, wordt gebruik gemaakt van een toetsmatrijs. De
toetsmatrijs is vastgesteld door de vakcommissie maatschappijleer Hierin is aangegeven
welke domeinen/thema’s van de kennisbasis geschikt zijn voor landelijke digitale toetsing.
In deze toetsmatrijs is er een verdere uitsplitsing gemaakt naar onderwerpen om de toets
evenwichtig samen te kunnen stellen. Hieronder staat op domein-/themaniveau vermeld
hoeveel vragen ervan in de toets voorkomen. De nummering van de domeinen/thema’s
verwijst naar de kennisbasis. Van de domeinen/thema’s die niet in de toetsmatrijs zijn
opgenomen vindt toetsing op instellingsniveau plaats.
3
Thema
Categorieën
1. Sociale wetenschappen en de
benaderingswijzen (2 vragen)
1.1
1.2
1.3
1.4 1.5 1.6 1.7 Fundering van de benaderingswijzen
Politiek-juridische benaderingswijze
Sociaal-economische benaderingswijze
Sociaal-culturele benaderingswijze
Historisch-vergelijkende benaderingswijze
Geografisch-vergelijkende benaderingswijze
Sociaal-wetenschappelijke onderzoeksmethoden
2. Politiek, rechtsstaat en democratisch
burgerschap (18 vragen)
2.1 2.2 2.3 2.4 2.5 2.6 Actoren en rechtsstatelijke principes
Politiek, macht, invloed en ongelijkheid
Beleid: regels, effecten en dilemma’s
Sociale orde en cultuur
Ideologieën en visies
Maatschappelijke verandering en internationale vergelijking
3. Massamedia en –communicatie (18 vragen)
3.1 Actoren en rechtsstatelijke principes
3.2 Macht, invloed en ongelijkheid
3.3 Beleid: regels, effecten en dilemma’s
3.4 Economische verhoudingen en sociaal-economische
ongelijkheid
3.5 Cultuur, beïnvloeding, beeldvorming en visies
3.6 Maatschappelijke verandering en internationale vergelijking
Toetsgids tweedegraads lerarenopleiding Maatschappijleer - Versie 2014-2
Thema
Categorieën
4. Criminaliteit en veiligheid (18 vragen)
4.1 4.2 4.3 4.4 4.5 4.6 Actoren en rechtsstatelijke principes
Macht, invloed en ongelijkheid
Beleid: regels, effecten en dilemma’s
Sociale orde en cultuur
Theorieën, visies en beeldvorming
Maatschappelijke veranderingen en internationale vergelijking
5. Arbeid en verzorgingsstaat (18 vragen)
5.1 5.2 5.3 5.4 5.5 5.6 Actoren en rechtsstatelijke principes
Politiek, macht, invloed en ongelijkheid
Beleid: regels, effecten en dilemma’s
Economische orde en cultuur
Visies en theorieën
Maatschappelijke verandering en internationale vergelijking
6. Pluriforme samenleving (10 vragen)
6.1 6.2 6.3 6.4 6.5 6.6 Actoren en rechtsstatelijke principes
Macht, invloed en ongelijkheid
Beleid: regels, effecten en dilemma’s
Sociale orde en cultuur
Visies
Maatschappelijke verandering en internationale vergelijking
7. Cultuur en socialisatie (10 vragen)
7.1 7.2. 7.3 7.4 7.5 7.6 Actoren en rechtsstatelijke principes
Macht, invloed en ongelijkheid
Beleid: regels, effecten en dilemma’s
Sociale orde en cultuur
Theorieën en visies
Maatschappelijke veranderingen en internationale vergelijking
8. Mondiale vraagstukken (6 vragen)
8.1 8.2 8.3 8.4 8.5 8.6 Actoren en juridische principes
Politiek, macht, invloed en ongelijkheid
Beleid: regels, effecten en dilemma’s
Sociale en economische orde
Theorieën, visies en beeldvorming
Maatschappelijke veranderingen en internationale vergelijking
Deze publieksversie van de toetsmatrijs Maatschappijleer is met grote zorg
samengesteld. Daarmee is het een goed hulpmiddel bij het voorbereiden op de toets.
Gebruik naast deze toetsmatrijs ook de Kennisbasis Maatschappijleer.
Aan deze publieksversie kunnen geen rechten ontleend worden.
4
Toetsgids tweedegraads lerarenopleiding Maatschappijleer - Versie 2014-2
1.3 - de taxonomie van Romiszowski
Leraren beheersen hun vak op verschillende niveaus. Ze hebben niet alleen de vereiste
feitenkennis, maar komen op basis daarvan ook tot doordachte oplossingen. Taxonomie,
zo heet de indeling van kennis naar verschillende niveaus.
De redactie gebruikt de taxonomie van Romiszowski.
De indeling van deze Britse onderwijskundige is:
●●
●●
●●
●●
feitelijke kennis, zoals herinneren of herkennen
begripsmatige kennis betreft het inzicht, grensbepalingen
reproductieve vaardigheden, zoals eenvoudige activiteiten en
standaardprocedures
productieve vaardigheden, het geleerde toepassen in nieuwe situaties.
De landelijke kennistoets test vooral de beheersing van feitelijke en begripsmatige kennis.
5
Toetsgids tweedegraads lerarenopleiding Maatschappijleer - Versie 2014-2
2 - Het afnemen van de toets
2.1 - toetsomgeving
De afname van de toets gebeurt in een beveiligde, digitale omgeving. Studenten loggen
in met een eigen wachtwoord. Zolang de toets loopt, is het niet mogelijk om internet
of andere computerprogramma’s te gebruiken. Bij een storing blijven de gegeven
antwoorden opgeslagen. Om daarna verder te gaan is opnieuw inloggen voldoende.
De toets is opgebouwd uit een aantal blokken. Studenten kunnen naar iedere gewenste
vraag binnen een blok navigeren. Daar zijn drie knoppen voor:
●●
●●
●●
vorige
volgende
examennavigator
(vorige vraag)
(volgende vraag)
(direct een vraag kiezen)
Wanneer studenten op de knop ‘naar het volgende blok’ klikken, sluiten ze het blok
af. Als niet alle vragen binnen het blok beantwoord zijn, wordt de student hiervoor
gewaarschuwd. Pas daarna verschijnt de eerste vraag van het volgende blok in beeld.
Terugkeren naar een eenmaal afgesloten blok is niet mogelijk.
Met twee knoppen rechts bovenin het scherm kunnen studenten de leesbaarheid
vergroten:
●●
om het lettertype te vergroten
●●
om het contrast te verhogen
6
Toetsgids tweedegraads lerarenopleiding Maatschappijleer - Versie 2014-2
2.2 – timer, duur van de toets en afsluiting
●●
●●
●●
●●
timer op het beeldscherm
balk die de voortgang in de toets toont
duur van de toets: 2 uur
afsluiten met ‘toets beëindigen’
Op het beeldscherm is een timer afgebeeld met de tijd die nog rest tot afsluiting van de
toets. Een balk toont de voortgang: het aantal beantwoorde vragen ten opzichte van
het totaal aantal vragen. Vragen die tijdens de toets niet zijn beantwoord, gelden als
fout. Na afloop van de toets krijgen de studenten die nog bezig zijn van de surveillant de
instructie om op de knop ’toets beëindigen’ te drukken. Na afsluiting zijn de antwoorden
opgeslagen en niet meer te wijzigen. De surveillanten geven tweemaal informatie over
de nog beschikbare toetstijd. De eerste keer een half uur voor, en de tweede keer vijf
minuten voor afsluiting van de toets.
2.3 - hulpmiddelen
Het gebruik van kladpapier is toegestaan. De surveillant reikt dit uit en neemt het na
afloop ook weer in.
2.4 - voorzieningen voor studenten met een studiebeperking
Alle studenten kunnen gebruik maken van de algemene schermaanpassingen: het
vergroten van de letters en het veranderen van het contrast. Daarnaast hebben sommige
studenten recht op extra toetstijd. De examencommissie van hun opleiding beslist daarover.
Volgorde vragen
Binnen een blok kunnen studenten zelf de volgorde waarin ze vragen beantwoorden
kiezen.
7
Toetsgids tweedegraads lerarenopleiding Maatschappijleer - Versie 2014-2
3 - De uitslag
3.1 - voldoende of onvoldoende
Toetsdeskundigen en vakexperts bepalen de grens tussen zakken en slagen.
Deze zogeheten cesuurstelling heeft een wetenschappelijk fundament.
3.2 - uitslag
Studenten krijgen de uitslag via hun opleiding. De uitslag wordt uitgedrukt in een cijfer
van 1 t/m 10. Daarnaast ontvangen studenten hun individuele scores per domein.
10voordeleraar stuurt uiterlijk 5 werkweken na het sluiten van de landelijke toetsperiode
de uitslag aan de opleidingen. De opleidingen informeren daarna zo spoedig mogelijk de
studenten.
3.3 - inzage
Studenten kunnen de gemaakte toets nadat zij hun uitslag hebben ontvangen,
inzien. Dat gebeurt onder examencondities op een centrale locatie in Nederland.
Studenten kunnen zich aanmelden voor inzage op de website van 10voordeleraar
vanaf 3 werkdagen nadat de uitslag van de toets is verstrekt aan de opleidingen t/m
8 werkdagen nadat de uitslag is verstrekt aan de opleidingen. De inzage vindt plaats
uiterlijk 3 werkweken nadat de uitslag is verstrekt aan de opleidingen.
3.4 – bezwaar en beroep
Studenten kunnen tegen de uitslag van de toets bezwaar maken en beroep aantekenen.
Dat dienen ze te doen binnen twee weken nadat de landelijke inzage periode is
afgelopen, bij de examencommissie van de eigen opleiding en verder conform de
procedures en reglementen van de eigen opleiding.
3.5 – herkansing
Bij een onvoldoende (lager dan een 6) als resultaat van de toets heeft de student
per studiejaar recht op 1 herkansing. Indien de student in een studiejaar de laatste
toetsgelegenheid in een studiejaar als eerste kans benut, kan de student dit recht niet
verzilveren.
Voorbeeldvragen
Via de website www.10voordeleraar.nl zijn voorbeelden van toetsvragen beschikbaar.
Ook bestaat de mogelijkheid daarmee te oefenen.
8
Toetsgids tweedegraads lerarenopleiding Maatschappijleer - Versie 2014-2
Begrippenlijst/toetsdoelen
Maatschappijleer
Inleiding
Kennis én vaardigheden spelen bij elk schoolvak een belangrijke rol. In de kennisbasis en
bij deze begrippenlijst/toetsdoelen gaat het om de kennis die een docent moet hebben
om in de volle omvang van zijn vak les te kunnen geven.
De begrippen/toetsdoelen bieden aan opleiders en studenten een houvast voor de
selectie van de leerstof en de voorbereiding op de kennistoets. De kennistoets bevat
vragen gebaseerd op kennis van, en inzicht in, de begrippen/doelen uit de lijst.
De begrippen/toetsdoelen vloeien voort uit de in 2009 vastgesteld kennisbasis.
Eventuele aanpassing vindt tegelijk met de herziening van de kennisbasis plaats.
Voor de opleidingen blijft er ruimte om in het onderwijs verdieping en verbreding aan te
brengen en dit ook op instellingsniveau te toetsen.
10
Toetsgids tweedegraads lerarenopleiding Maatschappijleer - Versie 2014-2
Thema 1: Sociale wetenschappen en de benaderingswijzen
1.2Politiek-juridische
benaderingswijze
1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10. 11. 12. 13. 14. Barrièremodel
Beleid
Beleidsprocesmodel
Democratie
Gezag
Gezagstheorie
Invloed
Macht
Machtsmiddelen
Politieke actoren
Politieke besluitvorming
Recht
Rechtsstaat
Systeemtheorie
1.3Sociaal-economische
benaderingswijze
1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. Belangen
Economische ordes (plan, gemengde en vrije markt)
Instituties
Organisaties
Sociaal-economische status Sociale ongelijkheid
Sociale structuur
1.4Sociaal-culturele
benaderingswijze
1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10. 11. Beeldvorming
Beïnvloeding
Cultuur
Gedragingen
Ideologieën
Intensivering
Normen
Sociale orde
Symbolische orde
Tradities
Waarden
1.5Historisch-vergelijkende
benaderingswijze
1. 2. 3. 4. Continuïteit
Sleutelgebeurtenissen
Sociale veranderingen
Tijdgebondenheid
1.6Geografisch-vergelijkende
benaderingswijze
1. 2. 3. 4. Europese context
Internationalisering
Mondiale context
Plaatsgebondenheid
1.7Sociaal-wetenschappelijke
onderzoeksmethoden
1.Doelstelling
2. Empirische model
3. Hypothese
4. Onderzoeksstrategieën
5. Operationaliseren
6. Probleemformulering
7. Theorie
8. Vraagstelling
11
Toetsgids tweedegraads lerarenopleiding Maatschappijleer - Versie 2014-2
Thema 2: Politiek, rechtsstaat en democratisch burgerschap
2.1Actoren en rechtsstatelijke
principes
1. Actiegroepen
2. Actoren
3. Adviesorganen
4.
Algemeen belang
5. Belangengroepen
6. Bureaucratie
7. Coalitie
8. Eerste Kamer; Senaat
9. Formateur / formatie
10. Fractie / fractievoorzitter
11. Gemeente
12. Grondwet
13. Kabinet
14. Kamerleden
15.Koning
16. Legaliteitsbeginsel
17.
Maatschappelijk middenveld
18. Ministerraad
19. Overheid/overheden
20. Planbureaus
21. Politieke partij
22. Pressiegroepen
23. Provincie
24. Raad van State
25. Rechtstaat
26. Regering
27.Soevereiniteit
28. Staatssecretaris
29. Staten-Generaal
30. Trias Politica (machtenscheiding)
31. Vierde macht, vijfde, zesde macht
2.2Politiek, macht , invloed en
ongelijkheid
1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. Beleid
Democratie; direct, indirect, representatief
Dualisme, duaal stelsel, dualisering
Evenredige vertegenwoordiging
Gezag
Geweldsmonopolie
Legaliteitsbeginsel
Machtsmiddelen
Verkiezingen, direct, indirect
2.3Beleid: regels, effecten en
dilemma’s
1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. Agendering
Beleidsvoorbereiding
Beleidsvorming
Beleidsuitvoering
Besluitvorming
Codificatie
Incrementeel
Synoptisch
Terugkoppeling
2.4
1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. Constitutionele monarchie
Corporatisme
Democratische rechtsstaat
Gedecentraliseerde eenheidsstaat
Parlementaire democratie
Regering
Staten-Generaal
12
Sociale orde en cultuur
Toetsgids tweedegraads lerarenopleiding Maatschappijleer - Versie 2014-2
2.5
Ideologieën en visies
2.6Maatschappelijke
verandering en
internationale vergelijking
1. Anarchisme
2. Christendemocratie
3. Communisme
4. Confessionalisme
5.Conservatisme
6. Ecologisme
7. Fascisme
8. Ideologie
9. Liberalisme
10. Links/rechts in de politiek
11. Politieke stromingen
12. Populisme
13. Pragmatisme
14. Progressief-conservatief
15.Sociaaldemocratie
16. Socialisme
1.Confederalisme
2. Decentralisatie
3. Deconfessionalisering
4. Democratisering
5. Dictatuur
6. EU
7. Federalisme
8. Natie
9. Ontzuiling/verzuiling
10. Parlementair stelsel
11. Presidentieel stelsel
12. Republiek
13. VN
Thema 3: Massamedia en –communicatie
3.1Actoren en rechtsstatelijke
principes
1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 3.2 Macht,invloed en
ongelijkheid
1. Censuur
2. Hoor- en wederhoor
3.Indoctrinatie
4. Kijkcijfers
5. Manipulatie
3.3Beleid: regels, effecten en
dilemma’s
1. Mediawet
2.Omroepwet
3. Pluriformiteit
4. Redactiestatuut
5. Verschoningsrecht
3.4Economische
verhoudingen en sociaaleconomische ongelijkheid
1. 2. 3. 13
Duaal bestel
Gedrukte media
Media
Omroepen, commerciële, publieke
Ministerie van OCW
Vierde macht
Vrijheid van meningsuiting
Vrijheid van drukpers
Infotainment
Marktsegmentering
Persconcentratie
Toetsgids tweedegraads lerarenopleiding Maatschappijleer - Versie 2014-2
3.5Cultuur, beïnvloeding,
beeldvorming en visies
1. Agendasettingtheorie
2. Boodschap
3. Communicatie, direct, indirect
4. Cultivatietheorie
5. Framing, framingtheorie
6. Functies van de massamedia; controlefunctie, waakhondfunctie, commentaarfunctie,
informatiefunctie, educatiefunctie en recreatieve functie
7. Injectienaaldtheorie
8. Massacommunicatie
9. Mediahype
10. Medialogica
11. Non-verbale communicatie
12. Objectiviteit
13.Ontvanger
14. Priming
15. Reductiethese
16. Referentiekader
17.Ruis
18. Selectieve perceptie
19. Theorie van de zwijgspiraal
20. Uses and gratifications-theorie
21. Zender
3.6Maatschappelijke
verandering en
internationale vergelijking
1. Commercialisering
2. Digitalisering
3.Informatisering
4. Internationaal recht
5. Mediaconcentratie
6. Ontzuiling
7. Vertrossing
8. Vervlakking
9. Verzuiling
Thema 4: Criminaliteit en veiligheid
4.1Actoren en rechtsstatelijke
principes
1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10. 11. Gerechtshof
Griffier
Hoge Raad
Meervoudige kamer
Officier van Justitie OvJ
OM Openbaar Ministerie
Politierechter
Rechter
Rechter-commissaris / R-C
Rechterlijke macht
Reclassering
4.2Macht, invloed en
ongelijkheid
1. 2. Rechtsgelijkheid
Staatsrecht
14
Toetsgids tweedegraads lerarenopleiding Maatschappijleer - Versie 2014-2
4.3Beleid: regels, effecten en
dilemma’s
1. Beschikking
2. Bijkomende straf
3.
Cassatie / in cassatie gaan
4. Dood door schuld
5. Eigenrichting
6. Gedoogbeleid
7. Hechtenis
8. Hoger beroep
9.Hoofdstraf
10. Jeugdstrafrecht / Kinderstrafrecht
11.Jurisprudentie
12. Juryrechtspraak
13. Legaliteitsbeginsel
14. Maatregelen
15. Maximumstraf
16. Misdrijf
17. Noodweer
18. Ontslag van rechtsvervolging
19. Onvoorwaardelijke straf
20. Opportuniteitsbeginsel
21. Overtreding
22. Pakkans
23. Preventie, generaal/specifiek
24. Proces-verbaal
25. Proeftijd
26. Publiekrecht
27. Rechtvaardigingsgrond
28. Recidive / recidivist / recidivisme
29. Repressie / repressief beleid
30. Schikking
31. Schulduitsluitingsgrond
32. Seponeren
33. Strafbaar feit
34. Strafrecht
35. Taakstraf
36. Terbeschikkingstelling / TBS
37. Vervolgingsbeleid
38.Voorarrest
39. Wet BOB Bijzondere Opsporings Bevoegdheden
40. Wetboek van Strafrecht WvSr
41. Wetboek van Strafvordering WvSv
4.4
1. 2. Resocialisatie
Zero-tolerance
4.5Theorieën, visies en
beeldvorming
1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. Anomietheorie
Bindingstheorie
Controle-theorie / controle-bindingstheorie
Etiketteringstheorie
Gelegenheidstheorie (rationele keuzetheorie)
Lombroso, Cesare
Rationele keuzetheorie
Sociologische en psychologische oorzaken
4.6Maatschappelijke
veranderingen en
internationale vergelijking
1. 2. 3. Georganiseerde misdaad
Internationaal recht
Klassenjustitie
15
Sociale orde en cultuur
Toetsgids tweedegraads lerarenopleiding Maatschappijleer - Versie 2014-2
Thema 5: Arbeid en verzorgingsstaat
5.1Actoren en rechtsstatelijke
principes
1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10. 11. Kartels
Kroonleden
Ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid
MR Medezeggenschapsraad
SER (Sociaal Economische Raad)
Rechtspersonen
Sociale partners
Star (Stichting van de Arbeid)
Vakbond
Vakcentrale
Werkgeversorganisaties
5.2Politiek, macht, invloed en
ongelijkheid
1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10. Arbeidsdeling
Arbeidsverdeling
Armoede
Concurrentiepositie
Conjuncturele werkloosheid
Decentralisatie
Deeltijdarbeid / deeltijdbaan
Frictiewerkloosheid
Informele sector
Participatiegraad
5.3Beleid: regels, effecten en
dilemma’s
1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10. 11. 12. 13. 14. 15. 16. Arbeidsvoorwaarden
ARBO-wet arbeidsomstandighedenwet
AVV algemeen verbindend verklaring
CAO collectieve arbeidsovereenkomst
Centraal akkoord
Collectieve arbeidsverhoudingen
Economische zelfstandigheid
Inkomensnivellering
Inspanningsverplichting
Mededingingswet
Minimumloon
Omslagstelsel, kapitaaldekkingsstelsel
Prestatiebeloning
Sociaal vangnet
Sociale zekerheidsstelsel
Vraag en aanbodzijde van de arbeidsmarkt
5.4Economische orde en
cultuur
1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10. 11. 12. 13. 14. 15. 16. 17. 18. BBP, BNI
Bedrijfskolom
Bedrijfstak
Beroepsbevolking
Corporatisme
Economische orde
Functies van arbeid
Kapitalisme
Kostwinnersmodel, 1 ½ model
Modaal inkomen
Nachtwakersstaat
Poldermodel
Post-industriële samenleving
Sociale mobiliteit
Sociale ongelijkheid
Sociale stratificatie
Verzorgingsstaat
Welvaart, welvaartsstaat
5.5
1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10. Arbeidsethos
Fordisme
Human capital
Human resource management
Keynesianisme
Maslov (piramide)
Neo-klassieke theorie
Socio-techniek
Taylorisme
Toyotisme
16
Visies en theorieën
Toetsgids tweedegraads lerarenopleiding Maatschappijleer - Versie 2014-2
5.6Maatschappelijke
verandering en
internationale vergelijking
1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10. 11. 12. 13. 14. Automatisering
Conflictmodel / conflictdenken
Flexibilisering van arbeid
Globalisering
Harmoniemodel / harmoniedenken
Industriële Revolutie 1ste, 2de en 3de
Kenniseconomie
Mechanisering / mechanisatie
Outsourcing
Privatisering
Rationalisering/ rationaliteitsprincipe
24/7
Vergrijzing
Werkloosheidstypen
Thema 6: Pluriforme samenleving
6.1Actoren en rechtsstatelijke
principes
1. 2. 3. 4. Etnische minderheden
Godsdienstvrijheid
Grondwetsartikel 1
Vluchtelingenverdragen
6.2Macht, invloed en
ongelijkheid
1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10. 11. Discriminatie
Emancipatie
Gelijke behandeling
Onderwijsachterstand
Segregatie
Sexisme
Sociale identiteit
Stereotypering
Stigmatisering
Vooroordelen
Xenofobie
6.3Beleid: regels, effecten en
dilemma’s
1. Achterstandsbestrijding
2. Gedoogbeleid
3. Gemengde scholen
4. Getto
5. Illegaliteit
6. Inburgering
7. Integratie
8.Minderhedenbeleid
9. Vluchtelingenverdrag 1951
6.4
1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10. 11. 12. 13. 14. 15. 16. 17. 18. 19. 20. 21. 17
Sociale orde en cultuur
Allochtoon
Autochtonen
Cultuurrelativisme
Dominante cultuur
Etnocentrisme
Fundamentalisme
Internalisering
Marginalisatie
Multiculturaliteit
Multi-etniciteit
Normen
Onderklasse
Pluriformiteit
Racisme
SES: sociaal economische status
Sociale cohesie
Socialisatie
Subcultuur
Tegencultuur
Verdraagzaamheid
Vervreemding
Toetsgids tweedegraads lerarenopleiding Maatschappijleer - Versie 2014-2
6.5Visies
1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10. 11. 12. Aanpassing
Assimilatie
Melting-pot
Multiculturalisme
Positieverwerving
Positietoewijzing
Realistische conflicttheorie
Sociaal Darwinisme
Sociale categorisatietheorie
Sociale dominantietheorie
Sociale uitsluiting
Statische discriminatietheorie
6.6Maatschappelijke
verandering en
internationale vergelijking
1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10. 11. 12. 13. Beschavingsoffensief
Etnische zuivering
Globalisering
Individualisering
Inpassing
Migratie
Mythe van de terugkeer
Ontzuiling
Pullfactoren
Pushfactoren
Secularisatie
Tweede generatie; eerste, derde
Vergrijzing
Thema 7: Cultuur en socialisatie
7.1Actoren en rechtsstatelijke
principes
1. 2. 3. 4. 5. 6. Peer group
Referentiegroep (normatieve, vergelijkende)
Sociale grondrechten
Socialiserende instituties
Vrijheid (van godsdienst, meningsuiting, onderwijs)
Zelfbeschikking
7.2Macht, invloed en
ongelijkheid
1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10. 11. 12. 13. 14. 15. 16. 17. 18. Conditionering
Conformisme
Deviantie
Gender
Identiteitsvorming
Kapitaal (cultureel, economisch, sociaal)
Klassen
Persoonlijkheidsvorming
Referentiekader
Rol en rolpatronen
Sancties (positief, negatief, informeel, formeel)
Sociale controle (intern, extern)
Sociale mobiliteit
Sociale ongelijkheid
Sociale positie
Sociale relatie
Sociale stratificatie
Socialisatie (primair, secundair, tertiair, seksespecifieke, politieke)
7.3Beleid: regels, effecten en
dilemma’s
1. 2. 3. 4. 5. Arrangementen verzorgingsstaat (leerplicht, jeugdhulpverlening, kinderopvang)
Bevoogding versus emancipatie
De-institutionalisering
Institutionalisering
Jeugd- en familierecht
18
Toetsgids tweedegraads lerarenopleiding Maatschappijleer - Versie 2014-2
7.4
Sociale orde en cultuur
1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10. 11. 12. 13. 14. 15. 16. 17. 18. 19. 20. 21. 22. 23. 24. Accommodatie
Acculturatie
Adaptatie
Adolescentie
Assimilatie
Burgerschap (citizenship; sociaal-cultureel)
Civil society
Cohesie
Collectivistische cultuur
Cultuur (als essentie, constructie)
Cultuurrelativisme versus universalisme
Dominante cultuur (seculariteit, compromisbereidheid, individualiteit)
Diversificatie (van levenslopen)
Enculturatie
Imitatie
In- en uitsluitingsmechanismen
Internalisatie
Moraal
Normen (formeel, informeel)
Religie
Status
Subcultuur
Tegencultuur
Waarden
7.5
Theorieen en visies
1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10. 11. 12. 13. 14. 15. 16. Behaviourisme
Civil society
Civilisatietheorie (Elias)
Cognitieve ontwikkelingstheorie
Conflicttheorie
Conformisme
Cultuur-natuurdebat
Intra- en intergenerationele mobiliteit
Kapitaal, sociaal en cultureel (Bourdieu)
Klassieke socialisatietheorie (Freud)
Labelingstheorie
Learned deviance-theorie
Meritocratie
Primaire, secundaire en tertiaire socialisatie
Sociale leertheorie
Socialisatietheorieën
7.6Maatschappelijke
veranderingen en
internationale vergelijking
1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. Emancipatie
Ik-wij-cultuur
Individualisering
Informalisering
Kinderwereld
Masculiene versus feminiene culturen
Open versus gesloten culturen
Opvoedingspatroon (participatief, repressief, autoritatief)
Rechten van het kind
19
Toetsgids tweedegraads lerarenopleiding Maatschappijleer - Versie 2014-2
Thema 8: Mondiale vraagstukken
8.1Actoren en juridische
principes
1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10. 11. 12. 13. 14. 15. 16. 17. 18. 19. 20. 21. 22. 23. 24. 25. Algemene Vergadering
EGKS
Europees Hof van de rechten van de Mens
Europees Parlement
Europese Centrale Bank
Europese Commissie
Europese Raad
Hof van Justitie
IMF
Intergouvernementalisme, intergouvernementele organisatie
Internationaal Gerechtshof, -Strafhof
Internationale orde, -recht,- handel, -betrekkingen
NAVO
New Industrializing Countries
Non Gouvernemental organisations
Raad van Europa
Raad van Ministers
Surpranationalisme, supranationale organisaties
UNCTAD/UNHCR/UNICEF/WHO
Veiligheidsraad
Verdrag van Maastricht en Lissabon
Verenigde Naties,-doelstellingen, -Handvest, -secretaris-generaal
Volkssoevereiniteit
Wereldbank
WTO
8.2Politiek, macht, invloed en
ongelijkheid
1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10. 11. 12. 13. 14. 15. 16. 17. 18. 19. 20. 21. 22. 23. 24. 25. Anti/Andersglobalisten
Armoede
BBP/BNI per hoofd van de bevolking
Betalingsbalans
Bevolkingsgroei
Duurzame ontwikkeling
Feodaliteit
Hegemonie
Hulpbeleid/(on)gebonden hulp, programma, nood en project hulp
Human Development Index
Humanitaire hulp
Machtsevenwicht
Mensenrechten
Microkrediet
Middenklasse
Millenniumdoelen
Modernisering
Ontwikkeling,-land, -hulp, -beleid
Schuld; -landen, verlichting
Stabiliteits- en Groeipact
Structurele Aanpassingsprogramma’s
Structurele hulp
Subsidiariteitsbeginsel
Terrorisme
Urbanisatie/verstedelijking
20
Toetsgids tweedegraads lerarenopleiding Maatschappijleer - Versie 2014-2
8.3Beleid: regels, effecten en
dilemma’s
1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10. 11. 12. 13. 14. 15. 16. Bilateraal
Convergentie
Democratisch tekort
Gekwalificeerde meerderheid
Genocide
Good governance
Idealisme
Imperialisme
Integratie
Kolonialisme
Multilateraal
Protectionisme
Realisme
Richtlijn
Veiligheidsdilemma
Vredesmissie
8.4Sociale en economische
orde
1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10. Divergentie
Euro, -zone
Globalisering/mondialisering
Informele sector
Interne markt
Kredietcrisis
Monetair beleid, -integratie
Ruilvoet; -verhouding
Washington consensus
Welvaart, - cijfer, -kloof
8.5Theorieën, visies en
beeldvorming
1. 2. 3. 4. 5. 6. Centrum-periferie [Friedman]
Dependenciatheorie
IB-theorieën; (neo)realisme, idealisme, (neo)liberalisme
Stages of economic growth [Rostow]
Unbalanced growth [Hirschmann]
Wereldsysteemtheorie [Wallerstein]
8.6Maatschappelijke
veranderingen en
internationale vergelijking
1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. BRIC-landen
Dekolonisatie
Democratisering
EVRM Europees Verdrag voor de Rechten van de Mens
Internationalisering
Koude Oorlog/Post Koude Oorlog
Mensenrechten
21
Toetsgids tweedegraads lerarenopleiding Maatschappijleer - Versie 2014-2

Download Report