Algemene Informatie Radiotherapie (pdf)

Informatie
Radiotherapie
Adre s g e g e v e n s
Verbeeten Tilburg
Brugstraat 10
5042 SB Tilburg
Verbeeten Breda
Hogeschoollaan 4
4818 CR Breda
Verbeeten Den Bosch
Deutersestraat 2B
5223 GV Den Bosch
Algemeen telefoonnummer voor alle locaties: 013 - 594 77 77
W eb s i t e s
Website Instituut Verbeeten
www.verbeeten.nl
Website Infotheek Oncologie
www.wegwijzerkanker.nl
Verbeeten app
C olo f on
Uitgave:Radiotherapie
Instituut Verbeeten
maart 2014
2
Inhouds op g a v e
Welkom in Instituut Verbeeten4
Kanker5
Radiotherapeut-oncologen8
Afspraken9
Kennismaking10
Voorbereiding van de behandeling11
De bestraling13
Brachytherapie15
Controle16
Bijwerkingen17
Voeding18
Diëtist19
(Stoppen met) Roken21
Maatschappelijk werk22
Mammacare-consulent24
Gastvrouwen25
Infotheek Oncologie26
Klachtenprocedure28
Algemene gedragsregels29
Cliëntenraad29
Routebeschrijvingen30
Openbaar vervoer33
Vergoeding vervoer tijdens de bestraling
33
Overzicht belangrijke telefoonnummers34
3
W el kom i n I n s titu u t V e rbe e te n
U bent door uw behandelend specialist of huisarts voor behandeling
verwezen naar de afdeling Radiotherapie (bestralingsafdeling) van Instituut
Verbeeten.
Met deze brochure willen we u informeren over de gang van zaken rondom
uw behandeling op de afdeling Radiotherapie.
Wat is Instituut Verbeeten?
Instituut Verbeeten is een specialistisch ziekenhuis dat zorg levert op het gebied
van radiotherapie (bestraling) en nucleaire geneeskunde (beeldvorming met
radioactieve stoffen).
Bestralingsbehandelingen worden uitgevoerd voor patiënten woonachtig
in West- en Midden-Brabant. De afdeling Nucleaire Geneeskunde verricht
onderzoeken voor patiënten woonachtig in de regio Tilburg.
Wie was dr. Bernard Verbeeten?
Instituut Verbeeten is vernoemd naar dr. Bernard Verbeeten. Een portret
van dr. Bernard Verbeeten hangt in de centrale hal van het Instituut. Hij
was de eerste geneesheer van het toenmalige RadioTherapeutische
Instituut Tilburg (RTIT), een functie die hij vervulde van 1953 tot 1970.
Dr. Verbeeten had een grote belangstelling voor cobalt bestralingsapparatuur en
nucleaire geneeskunde. Hij zorgde er voor dat het tweede cobalt
bestralingsapparaat van ons land in Tilburg werd geplaatst. In 1968 werd ook
één van de eerste gammacamera’s van Nederland hier geplaatst.
In 1971 nam hij afscheid van het instituut. Acht jaar later, in juni 1979,
stak hij de eerste spade in de grond voor de nieuwbouw van het naar hem
vernoemde instituut.
4
K an ke r
De meeste mensen die worden verwezen naar de afdeling Radiotherapie
van Instituut Verbeeten, hebben een vorm van kanker. Zonder nadere
omschrijving valt vrijwel niets te zeggen over de ernst hiervan. Er bestaan
namelijk meer dan honderd verschillende vormen van kanker. Kanker kan op
elke plaats in het lichaam voorkomen.
In het dagelijkse leven is kanker een naam die meteen veel angst oproept.
Daarom is het belangrijk dat u zowel de aard van uw aandoening als de ernst
ervan kent. Wij zijn er van overtuigd dat u, mits goed geïnformeerd, beter in
staat bent om alle indrukken die u krijgt, te verwerken.
Celdeling
Kanker ontstaat wanneer een lichaamscel zich ongeremd vermenigvuldigt.
Ons lichaam is opgebouwd uit miljarden cellen, de bouwstenen van ons
lichaam. Voortdurend worden door celdeling nieuwe cellen gevormd. Dit is
noodzakelijk voor de groei, maar ook voor het vervangen van beschadigde en
verouderde cellen. De celdeling wordt nauwkeurig door het lichaam geregeld
en gecontroleerd. Elke cel bevat erfelijk materiaal, materiaal dat wordt
doorgegeven van ouder op kind. Hier bevindt zich informatie die bepaalt
wanneer een cel moet gaan delen en wanneer de cel daar weer mee moet
stoppen.
Soms gaat er iets mis met de celdeling. Het lichaam beschikt over zogenaamde
‘reparatiegenen’ die ervoor zorgen dat schade wordt hersteld. Als dit
beschermingssysteem faalt, dan kan het erfelijk materiaal dat de deling,
groei en ontwikkeling van de cel regelt, fouten vertonen. Dit kan leiden tot
ongecontroleerde celdeling en zo ontstaat een gezwel of een tumor.
Hoe ontstaat kanker?
Er zijn goedaardige en kwaadaardige gezwellen en tumoren. Bij kwaadaardige
tumoren spreken we van kanker.
• Kwaadaardige tumoren kunnen omliggende organen of weefsels binnen
dringen. Bovendien kunnen groepjes cellen losraken en via de lymfeof bloedbanen in andere organen terecht komen. Dat noemen we
uitzaaien.
• Goedaardige tumoren, bijvoorbeeld wratten, groeien niet door andere
weefsels heen en verspreiden zich niet door het lichaam.
Hoewel het nog lang niet duidelijk is waarom kanker ontstaat, zijn er wel
factoren die het risico op kanker verhogen. Blootstelling aan schadelijke
stoffen is één van die factoren. Roken is één van de bekendste. Ook de
ultraviolette straling van zonlicht kan schadelijk zijn. Tenslotte zijn er nog
biologische veroorzakers zoals hormonen en virussen.
5
Daarnaast speelt leeftijd een belangrijke rol. Op hogere leeftijd ben je
kwetsbaarder voor hart- en vaatziekten, maar ook voor kanker.
De celdeling kan makkelijker ontregeld raken. Bovendien is het lichaam
op latere leeftijd minder goed in staat om schade zelf te repareren. Omdat
mensen tegenwoordig gemiddeld veel ouder worden dan vroeger, neemt het
aantal mensen met kanker toe.
Hoe wordt kanker behandeld?
Op dit moment worden de volgende methoden het meest toegepast om
kanker te behandelen.
• O p erati e o f ch i r u r g i e
Dit is de oudste methode, waarbij de tumor zo goed mogelijk wordt
weggenomen. Helaas is het niet altijd mogelijk om de tumor te bereiken
zonder andere organen te beschadigen.
•
Bes tra l i ng o f ra d i o t h e ra p i e
Radiotherapie is de behandeling van kwaadaardige tumoren met
straling. De behandeling werd ontdekt aan het eind van de 19e eeuw.
De straling beschadigt het erfelijk materiaal in de cel (DNA). Daardoor
verliest de kankercel het vermogen om te delen en gaat dood. In het
algemeen kunnen gezonde cellen zich beter herstellen van straling dan
kankercellen.
•
Chemo thera p i e
Chemotherapie is de behandeling van kanker met medicijnen die een
celdodend effect hebben of de celdeling remmen. Deze methode bestaat
ongeveer zestig jaar. Na toediening komen de medicijnen in het bloed
terecht en worden ze via het bloed door het hele lichaam verspreid.
•
H o rmo o nthera p i e
Op een aantal plaatsen in het lichaam, bijvoorbeeld in de schildklier
en in de eierstokken, maakt het lichaam zelf stoffen. Deze stoffen
noemen we hormonen. Al die hormonen vervullen een eigen taak. Bij
hormoontherapie worden medicijnen toegediend die de werking van
hormonen remmen of blokkeren.
•
Im muno therapi e
Immunotherapie, de nieuwste van deze 5 behandelingen, is een
behandeling met medicijnen die de afweerreactie van het menselijk
lichaam tegen kankercellen stimuleert.
Soms worden de genoemde behandelingen apart toegepast, maar vaak
bestaat een behandeling uit een combinatie van behandelmethoden. De
verschillende behandelmethoden moeten goed op elkaar zijn afgestemd om
een zo goed mogelijk resultaat te bereiken.
Instituut Verbeeten is gespecialiseerd in bestraling ofwel radiotherapie.
6
wachtruimte Verbeeten Den Bosch
7
R a d i ot h e r a p e u t - on c ol og e n
Mevr. K.A.J. De Winter
S.P.G. Franken
Mevr. F.L.A. Koppe
A.M. Engelen
J.A.L. Metsaars
S.B. Oei
R.L. PoorterPh.M.P. Poortmans
T. RozemaL.J.E.E. Scheijmans
Mevr. M.G.A. Schippers
Th. Veninga
Mevr. K.M.S. Verschueren
Algemeen arts
P.J.M. de Brouwer
Bereikbaarheid
Uw behandelend arts kunt u bereiken via de doktersassistent,
telefoonnummer: 013 – 594 75 65
(bereikbaar tussen 8.30 – 12.30 en 13.30 – 17.00 uur)
Buiten kantoortijden is geen arts aanwezig.
8
Afs p r ake n
Alle afspraken worden gemaakt door Team Consult en medewerkers
Bestralingsafspraken. Een medewerker van Team Consult belt u om een
afspraak te maken voor het eerste gesprek. Dit gesprek duurt ongeveer één
uur. Aansluitend aan uw eerste gesprek krijgt u de voorbereiding voor de
bestraling. Dit is een CT-scan. Deze CT-scan wordt altijd in Verbeeten Tilburg
gemaakt, ook als uw eerste gesprek in Verbeeten Breda of Verbeeten Den
Bosch is. De CT-scan duurt ongeveer een half uur.
Ongeveer één week na de CT-scan wordt u gebeld. U krijgt dan uw eerste
bestralingsafspraak door. De afspraak voor uw eerste bestraling is binnen
enkele dagen na dit telefoontje. Wij geven u dan ook uw bestralingslocatie
door. De bestralingen vinden plaats in Verbeeten Tilburg, Verbeeten Breda of
Verbeeten Den Bosch. Bij de keuze voor de locatie proberen wij rekening te
houden met uw woonplaats. Door drukte of onderhoud aan de
bestralingstoestellen is dit niet altijd mogelijk.
Op donderdag zijn uw afspraken voor de komende week bekend. Print uw
lijst met afspraken bij de aanmeldzuil. Hierop staan uw bestralingstijd en
bestralingslocatie vermeld. Ook staan hierop eventuele andere afspraken,
zoals controles bij uw bestralingsarts en de diëtist. Hebt u andere medische
afspraken waar wij rekening mee moeten houden? Geef dit steeds vóór
dinsdag door. Na dinsdag kunnen wijzigingen voor de volgende week alleen
nog via het bestralingstoestel geregeld worden.
Patiënten kunnen hun afspraken inzien in de Verbeeten app. Download de
app in de App Store (Apple) of Play Store (Android).
In Instituut Verbeeten proberen wij wachttijden te beperken. U kunt ons
hierbij helpen. Kunt u niet komen op een afspraak? Geef dit ons zo snel
mogelijk door. Een andere patiënt kan dan in uw plaats komen.
Voor vragen betreffende uw bestralingsafspraken,
telefoon 013 – 594 76 46
(bereikbaar tussen 8.45 – 11.30 en 14.00 – 16.30 uur).
Voor vragen betreffende uw controle-afspraken,
telefoon 013 – 594 76 45
(bereikbaar tussen 8.45 – 11.30 uur).
Hebt u nog andere vragen over ons afsprakensysteem, dan kunt u die
stellen aan onze medewerkers bij de Informatiebalie.
9
K enni s m ak in g
Het eerste gesprek met de radiotherapeut-oncoloog (bestralingsarts) in
Instituut Verbeeten neemt ongeveer een uur in beslag. Wij vragen u uw
identiteitsbewijs, uw medicijnlijst en de ingevulde vragenlijst mee te
brengen.
U meldt zich bij de Informatiebalie in de centrale hal. Een medewerker
verzorgt de inschrijving en beantwoordt uw eerste vragen. Daarna hebt u
een gesprek met één van de bestralingsartsen.
De arts beschikt over uw gegevens uit het ziekenhuis. Aan de hand van deze
gegevens, en na een lichamelijk onderzoek, bespreekt hij uw bestralingsplan
met u en geeft u uitleg over uw bestraling. Tijdens de verdere voorbereidingen
voor de bestraling wordt het definitieve bestralingsplan opgesteld.
gesprek met de radiotherapeut-oncoloog
Pasfoto
Tijdens de inschrijving wordt van u een pasfoto gemaakt. De foto wordt
bewaard bij uw gegevens.
Bloedonderzoek
Uw behandelend arts vertelt u of er bij u bloed geprikt moet worden. Het
kan soms van belang zijn om te weten hoe uw bloed is samengesteld bij het
opstellen van een bestralingsplan.
Voor bloedafname hoeft geen aparte afspraak te worden gemaakt.
10
V oor be r e i d in g v a n d e b e ha nde ling
De mouldroom
In de mouldroom worden hulpmiddelen gemaakt die bijdragen aan een
nauwkeurige bestraling. Voor een bestraling in het hoofd-halsgebied
wordt bijvoorbeeld een masker gemaakt. Op het masker worden later
markeringslijnen aangegeven en het helpt u bij het stilliggen tijdens de
bestralingen.
Uw ademhaling wordt niet gehinderd, want mond en neus blijven vrij. Een
afspraak voor de mouldroom combineren wij met uw afspraak voor het eerste
gesprek of met uw afspraak voor de CT-scan.
opzetten masker voor bestraling
11
De CT-scan
Een CT-scan (een computer tomografisch onderzoek) wordt gebruikt om een
bestralingsplan op te stellen. Het maken van een CT-scan duurt
ongeveer een half uur.
Bij het maken van deze scan worden, met röntgenstralen, afbeeldingen
gemaakt van dwarsdoorsneden van uw lichaam. U ligt in dezelfde houding en
op eenzelfde tafel als later tijdens de bestralingen. De tafel schuift tijdens het
maken van de foto’s langzaam door een grote ring waarbij een smalle bundel
röntgenstralen in enkele seconden om het lichaam draait.
Een computer verwerkt deze bundeltjes tot röntgenfoto’s. Soms wordt tijdens
of vlak voor het maken van de CT-scan een contrastmiddel toegediend. Dit
contrastmiddel maakt het te bestralen gebied beter zichtbaar op de foto’s.
CT-scan
Tijdens de CT-scan worden markeringspunten op uw huid aangebracht. Dit
gebeurt met een viltstift. De inkt kan soms afgeven op uw kleding. Wij raden
u aan niet uw beste kleding te dragen.
Ook worden tatoeagepuntjes gezet die later nodig zijn als uitgangspunt voor
de bestralingen.
Patiëntenbespreking
Met de röntgenfoto’s die gemaakt zijn bij de CT-scan, wordt een bestralingsplan
gemaakt door de bestralingsarts en de radiotherapeutisch laborant. Er wordt
bepaald hoe u exact bestraald gaat worden en de bestralingstijd wordt
berekend.
In een gezamenlijk overleg van bestralingsartsen en klinisch fysici wordt dit
bestralingsplan doorgenomen en definitief vastgesteld.
12
De b e s t r alin g
Voor elke bestraling meldt u zich bij de aanmeldzuil. U krijgt voor uw eerste
bestraling een voorlichtingsgesprek. Een laborant vertelt u hoe uw bestraling
gaat, en wat u kunt verwachten tijdens uw bestralingsbehandeling. Elk
bestralingstoestel heeft de naam van een mineraal en een eigen wachtruimte.
Tilb ur g B r e d a Den Bos c h
SmaragdJadeAgaat
FluorietOnyxTopaas
Zilver
Goud
positionering voor bestraling
Meestal wordt u op tijd geholpen, echt oponthoud ontstaat zelden, ondanks
dat dagelijks ongeveer 250 mensen worden bestraald. Een radiotherapeutisch
laborant komt u uit de wachtruimte halen. Voordat u op tafel gaat liggen zal
de laborant ter controle naar uw geboortedatum vragen.
U ligt in de bestralingsruimte op dezelfde wijze op tafel als bij de CT-scan.
De laboranten stellen de stralenbundel nauwkeurig in. Dit gebeurt met de
laserlijnen en de tatoeagepuntjes. Het bestralingsveld wordt nagebootst door
een lichtbundel. Wanneer dit instellen klaar is, verlaten de laboranten de
bestralingsruimte om in de bedieningsruimte het toestel aan te zetten.
Straling voelt u niet en ziet u niet. Bestraald worden doet dus géén pijn.
Tijdens de bestralingen worden regelmatig controlefoto’s gemaakt. Deze zijn
bedoeld om te controleren of u telkens op dezelfde manier op het
bestralingstoestel ligt. De foto’s zijn niet geschikt om het resultaat van de
behandeling te beoordelen.
13
U bent tijdens de bestraling alleen. Via een camera en een intercomsysteem
houden de laboranten u vanuit de bedieningsruimte in de gaten. Er bestaat
geen verband tussen de ernst van de aandoening en de duur van de
behandeling.
De keuze voor een bestralingstoestel
Aard, uitbreiding en plaats van de aandoening bepalen de soort bestraling
en de daarbij horende energie. De behandeling vindt plaats op één van de
acht bestralingstoestellen. Deze toestellen (lineaire versnellers) kunnen
verschillende soorten straling en stralingsenergieën opwekken, bijvoorbeeld
röntgen- of elektronenstraling.
bestralingstoestel Fluoriet
Het is mogelijk dat, bij storing of onderhoud aan uw bestralingstoestel,
u op een ander toestel bestraald wordt. Om de continuïteit en kwaliteit
van de behandeling te waarborgen, kan het in voorkomende gevallen
noodzakelijk zijn patiënten op een andere locatie te bestralen. Ook
kan het voorkomen dat u op een zaterdag, een feestdag of in de
avonduren wordt behandeld.
14
Br ac hythe r a p ie
Naast uitwendige bestraling is het mogelijk dat de bestraling inwendig wordt
gegeven. Dit wordt brachytherapie genoemd. Dit gebeurt met radioactieve
bronnen, die in het lichaam gebracht worden.
Vaak wordt u hiervoor opgenomen op het Oncologisch Dagcentrum van het
TweeSteden ziekenhuis Tilburg. Soms moet u één of enkele nachten
opgenomen blijven. Wanneer u een inwendige bestraling krijgt, zult u
hierover geïnformeerd worden door uw arts. Deze zal ook met u bespreken of
een opname noodzakelijk is.
kamer op de afdeling brachytherapie
Afdeling Oncologie
Het kan voorkomen dat u voor de duur van de (inwendige) bestraling moet
worden opgenomen op de afdeling oncologie. Deze afdeling is gelegen
in het TweeSteden ziekenhuis. Het instituut is met een verbindingsgang
verbonden aan het TweeSteden ziekenhuis.
15
Cont r ol e
Tijdens uw bestralingsperiode maken wij regelmatig een afspraak voor u
met uw bestralingsarts. Deze afspraak wordt gecombineerd met uw bestraling. Voor deze afspraak meldt u zich bij de aanmeldzuil.
Controle na de bestralingen
De bestralingsarts bespreekt met u of en wanneer controle in Instituut
Verbeeten nodig is. Een definitieve afspraak krijgt u enkele weken van te
voren toegestuurd.
Enquête
Wij streven er naar zorg te verlenen die door alle patiënten op elk gebied
positief wordt ervaren. Om die zaken te verbeteren die wellicht nog niet
helemaal goed gaan, willen we gebruik maken van de ervaringen en
informatie van de patiënten. Tijdens de bestralingen krijgt u een
enquêteformulier uitgereikt. Ons verzoek is of u zo vriendelijk wilt zijn even
de tijd te nemen voor het invullen van de korte enquête. Deze wordt geheel
anoniem verwerkt.
wachtruimte Breda
16
Bi j we r ki ng e n
Hoewel wij er alles aan doen om bijwerkingen te voorkomen, zijn ze niet altijd
te vermijden. Ze kunnen per behandeling en ziekte verschillen. Voor meer
informatie kunt u daarom terecht bij uw bestralingsarts, de laboranten of de
folder die zich richt op uw specifieke behandeling.
Huidreactie
Uw huid kan tijdens uw bestralingsperiode een reactie vertonen.
Reacties die kunnen optreden zijn:
• Roodheid.
• Jeuk.
• Droge schilfering.
• Schrale en/of kapotte huid.
Een goede huidverzorging is daarom belangrijk tijdens uw bestraling.
Lees de folder ‘Huidadviezen rond een bestralingsbehandeling’.
Voor advies of verzorging van een huidreactie kunt u terecht bij Team Zorg
en Ondersteuning.
Telefoonnummer: 013 -594 76 12
Vermoeidheid
Tijdens en na de behandeling kunt u meer vermoeid zijn dan normaal.
Deze vermoeidheid wordt niet alleen veroorzaakt door de grootte van het
bestralingsgebied, maar ook door de verwerking van de diagnose en de
soms langdurige behandeling. Het is daarom verstandig niets te forceren
en uw activiteiten en rustperiodes goed over de dag te verdelen. Een te vol
programma kort na de bestralingsperiode is niet aan te bevelen. Het is beter
uw activiteiten langzaam uit te breiden. Meer informatie over vermoeidheid
bij kanker vindt u bij Infotheek Oncologie.
17
V oe di ng
Goede voeding helpt om goed in conditie te blijven en om uw weerstand
tijdens de bestraling zo optimaal mogelijk te houden. Goede voeding is ook
belangrijk voor het herstel na de behandeling. Het is niet nodig om een
speciaal dieet te volgen.
Meer informatie over voeding bij kanker vindt u bij Infotheek Oncologie of bij
de diëtisten.
Voldoende drinken
Door voldoende te drinken zijn uw nieren beter in staat om afvalstoffen uit
te scheiden. Het advies is om tijdens de bestraling ongeveer 10 koppen of
bekers vocht per dag (1½ liter) te drinken. Als u ook met chemotherapie
wordt behandeld hebt u meer vocht nodig: 14 koppen (2 liter). Dat kan zijn:
water, melk, karnemelk, yoghurt, vla, bouillon, soep, vruchtensap, limonade,
koffie en thee.
Goed gewicht
Wij streven er naar uw gewicht in de bestralingsperiode stabiel te houden.
Aan uw gewicht is te zien of u voldoende energie (calorieën) gebruikt. Uw
gewicht blijft stabiel als u voldoende gebruikt, stijgt als u teveel eet en daalt
als u te weinig gebruikt. Behalve voldoende calorieën moet uw voeding ook
voldoende eiwitten, vitamines en mineralen bevatten ter bevordering van uw
conditie en weerstand.
Ga na of u iedere dag gebruik maakt van:
•
3-4 bekers melkproducten, 500 ml. (melk, karnemelk,
yoghurt, kwark, vla, pap)
•
1-2 plakken kaas
•
1-2 plakken vleeswaren
•
100 gram vlees, vis, kip, ei of vegetarische vleesvervangers
•
3-4 lepels groenten
•
2 stuks fruit of vruchtensappen.
En naar behoefte:
•
brood (bruin, meergranen) of graanproducten (havermout, Brinta, muesli)
•
aardappelen, pasta of rijst
•
boter, margarine, halvarine of olie.
18
Dië t i st
Wanneer uw voedingstoestand minder goed is of als u een bestraling krijgt die
voedingsproblemen kan veroorzaken, krijgt u in uw eerste bestralingsweek
een afspraak met de diëtist. Zij kijkt met u naar uw voedingspatroon en kijkt
welke aanpassingen of aanvullingen nuttig of noodzakelijk zijn. Afhankelijk
van de plaats waar u bestraald wordt en de klachten die u hebt, kunnen
vervolgafspraken volgen.
Het is prettig als degene die uw eten verzorgt met u meekomt.
Bereikbaarheid
Wilt u een afspraak met één van de diëtisten, dan kunt u via de receptie
een afspraak maken met
• Marjolanda Kennis
• Lisette van Miert
U kunt de diëtisten ook bereiken tijdens het telefonisch spreekuur op
werkdagen tussen 12.00 en 13.00 uur.
Telefoonnummer: 013 - 594 77 77
Korte vragen kunt u ook mailen naar [email protected].
19
V ee l g e s t e ld e v r a g e n
Is het goed om extra vitamines of mineralen te slikken?
Bij klachten door bestraling en ziekte kost het soms meer moeite om
voldoende en gevarieerd te eten. Het is goed om, als het eten minder
goed gaat, een multi-vitamine-mineralenpreparaat te gebruiken.
Een teveel aan vitamines of mineralen kan schadelijk zijn. Het is daarom
beter om een multi-preparaat te gebruiken waarin alle vitamines en
mineralen in de goede dosering en verhouding zitten (100% ADH =
Aanbevolen Dagelijkse Hoeveelheid).
Bij de drogist, apotheek en supermarkt zijn zonder recept verschillende
merken te koop als pil, capsule, kauw- of bruistablet.
Voor sommige groepen mensen geldt, ongeacht hun voedingspatroon, het
advies om extra vitamine D te gebruiken. Dit geldt voor vrouwen ouder
dan 50 jaar, mannen ouder dan 70 jaar en mensen waarbij de huid minder
vitamine D aanmaakt door donkere huidskleur of beperkte blootstelling van
huid aan zonlicht. Meer informatie kunt u lezen op www.verbeeten.nl
Mag ik alcohol gebruiken?
Alcohol, mits in bescheiden hoeveelheid, heeft geen nadelige invloed op de
behandeling. Bij sommige medicijnen mag u geen alcohol gebruiken, uw arts
kan u hierover informeren.
Bij een bestraling op de mond, keel of hals wordt het gebruik van sterk
alcoholische dranken afgeraden indien dit klachten geeft.
20
(Sto pp e n m e t ) r ok e n
Iedereen weet dat roken slecht is. Vaak denken mensen echter dat het te
laat is om te stoppen met roken wanneer de diagnose kanker gesteld is. Het
tegendeel is waar. Stoppen met roken heeft altijd zin en vaak zelfs nog meer
bij de diagnose van kanker.
Achtergrond
Reeds in de jaren 70 werd bewezen dat radiotherapie beter werkt in een
zuurstofrijk milieu. Aangezien bij rokers tussen de 20 en 30% van het
hemoglobine “geblokkeerd” wordt door koolmonoxide, wordt bij hen het
zuurstoftransport duidelijk beperkt. Dit verlaagt de kans op een duurzame
ziektecontrole met radiotherapie. Bovendien is bekend dat rokers meer kans
hebben op complicaties na zowel chirurgie, chemotherapie als radiotherapie.
Deze complicaties gaan van verstoorde wondgenezing, over een verhoogde
kans op infectie tot een duidelijke stijging van het risico op secundaire
tumoren.
Samengevat: rokers kunnen te maken krijgen met een lagere slagingskans
en meer bijwerkingen van de bestralingsbehandeling dan niet-rokers.
Door te stoppen met roken wordt de zuurstofvoorziening in het hele lichaam,
dus ook van de tumor, verbeterd, waardoor de radiotherapie effectiever
kan zijn. Daarnaast kan gezond weefsel, dat mee wordt bestraald, minder
bijwerkingen van de bestraling ervaren dankzij een beter herstel in een
zuurstofrijk milieu. Stoppen met roken is hierdoor voor alle patiëntengroepen
van belang.
Motivatie en overtuiging
Stoppen met roken moet iemand zelf doen. De belangrijkste componenten
om succesvol te stoppen zijn motivatie en overtuiging. Goede begeleiding en
zo nodig de juiste hulpmiddelen kunnen de slagingskans positief beïnvloeden.
Begeleiding
Hulpmiddelen worden in combinatie met persoonlijke of groepsbegeleiding
door huisartspraktijken, Stivoro en GGD aangeboden.
Meer informatie over stoppen met roken vindt u bij Infotheek Oncologie.
21
Maa tsc hap p e lij k w e r k
Te horen krijgen dat u kanker hebt geeft een enorme schok, er verandert
veel in uw leven en dat van uw naasten. Niet alleen lichamelijk, maar ook
emotioneel, sociaal en geestelijk krijgt u veel te verwerken. Angst, onzekerheid,
woede en verdriet, allemaal emoties die bij het ziektebeeld horen. Daarnaast
spelen er mogelijk allerlei vragen door uw hoofd, bijvoorbeeld wat betreft
uw werk, kinderen en verdere toekomst. Praten met anderen kan u helpen
antwoorden op uw vragen te vinden. Ook zult u beter met uw ziekte en
de daarbij behorende behandelingen om kunnen gaan, als u uw vragen en
emoties kwijt kunt.
In Instituut Verbeeten kunt u bij de maatschappelijk werker terecht met uw
vragen, gedachten en gevoelens rondom uw ziek zijn. De maatschappelijk
werker maakt deel uit van de behandeling en de zorg. Patiënten en hun
naasten, die naar aanleiding van de ziekte vragen of problemen hebben of
behoefte hebben aan een gesprek over hun situatie, kunnen een beroep doen
op de maatschappelijk werker.
Welke hulp en begeleiding kan de maatschappelijk
werker u bieden?
Behu l p z aam z i jn b i j p ra k t i s c h e v ra g e n
Wanneer er bijvoorbeeld huishoudelijke hulp, verpleegkundige hulp of
opvang van de kinderen nodig is. Ook kan het zijn dat u een speciale
voorziening in huis nodig hebt of vragen hebt gericht op werk en financiën.
Biede n van o nd er s t e u n i n g
Praten om u over een dieptepunt heen te helpen zodat u de draad weer op
kunt pakken. Dit geldt niet alleen voor u, maar ook voor uw naasten. Een
gesprek kan opluchten en weer kracht geven.
Psych o s o c i al e b ege l e i d i n g
Het geven van adviezen en psychosociale begeleiding in het omgaan met de
ziekte en de beperkingen die dit met zich mee kan brengen.
Bemid d el en
Bemiddelen bij verwijzing naar andere hulpverlenende instanties.
Kosten
Aan de gesprekken met de maatschappelijk werker zijn geen kosten
verbonden.
Privacy
Uw gegevens worden vertrouwelijk behandeld. Wanneer de maatschappelijk
werker het belangrijk vindt om anderen (zoals artsen of laboranten) van uw
situatie op de hoogte te stellen, bespreekt zij dit vooraf met u.
22
Bereikbaarheid
Aan Instituut Verbeeten zijn twee maatschappelijk werkers verbonden:
• Lindsay Benders
• Nelly Peeters
U kunt op eigen initiatief, op advies van de behandelend arts of een andere
medewerker van Instituut Verbeeten een afspraak maken. Dat kan tijdens
de behandeling, maar ook als u terugkomt voor een controle-afspraak. Een
afspraak maakt u bij de receptie. Op de afgesproken dag neemt u plaats in
de wachtruimte en wordt u door de maat-schappelijk werker opgehaald. De
duur van het gesprek is ongeveer een uur.
Het is ook mogelijk de maatschappelijk werker telefonisch of per mail te
bereiken. U kunt dan zelf een afspraak maken of een gesprek per telefoon
voeren.
Telefoonnummer: 013 - 594 77 77
Email: [email protected]
kamer maatschappelijk werk
23
Mamm ac are - c on s u le n t
‘Mamma ’ b e te k e n t b or s t, ‘ C a r e ’ b e te kent z org
De mammacare-consulent is het aanspreekpunt voor borstkankerpatiënten
tijdens en na de behandeling in Instituut Verbeeten. U kunt bij haar terecht
met al uw vragen en problemen die te maken hebben met uw ziekte. De
mammacare-consulent werkt nauw samen met uw behandelend arts,
waardoor zij goed op de hoogte is van uw specifieke situatie.
Welke h ulp e n be g e l e i d i n g k a n d e m am m ac are- c ons ul ent u
b ied e n ?
In form ati e en a d v i e s
De consulent biedt u een luisterend oor en probeert u te helpen met
informatie, begeleiding, advies en praktische tips.
Voorbeelden hiervan zijn: voorlichting over uw ziektebeeld, informatie over
huidverzorging en lotgenotencontact.
O nders teuni ng
Daarnaast kan zij met u ingaan op de bijwerkingen die u hebt als gevolg van
uw behandeling. Hierbij kunt u onder andere denken aan adviezen bij een
huidreactie of vermoeidheid.
Doorverw i jzen
Op uw verzoek kan zij u doorverwijzen naar andere hulpverlening binnen ons
instituut, zoals de diëtist of de maatschappelijk werker (SORGconsulent). Daarnaast kan zij praktische zaken voor u regelen, zoals thuis-,
gezinszorg of fysiotherapie.
B ereikb a a r h e id
Aan Instituut Verbeeten zijn twee mammacare-consulenten verbonden:
•
Jolanda Timmermans
•
Karin van der Sanden
U kunt op eigen initiatief of via uw behandelaars een afspraak maken.
Telefoonnummer: 013 - 594 75 71
Email: [email protected]
24
G as t v r ouw e n
Op locatie Tilburg zijn in de wachtruimten regelmatig gastvrouwen aanwezig. Deze gastvrouwen zijn vrijwilligers. Zij bieden u koffie en thee aan.
Voor afleiding kunt u met hen een praatje maken.
Voor een hapje of een drankje kunt u naar ons bezoekers-restaurant “Bon
Appetit”. U vindt “Bon Appetit” naast de hoofdingang.
In Verbeeten Breda kunt u koffie en thee krijgen uit de automaat in de
wachtruimte van bestralingstoestel Onyx. In Verbeeten Den Bosch vindt u
een koffieautomaat in de centrale hal.
patiëntenrestaurant Bon Appetit
25
Info the e k O n c olog ie
Kanker zet uw wereld op zijn kop. U en uw naasten krijgen veel te verwerken.
In korte tijd krijgt u veel te horen over uw ziekte en de behandeling die uw
behandelend arts u adviseert. Het is niet altijd makkelijk die informatie te
begrijpen, te onthouden en te verwerken. Misschien hebt u tijdens of na uw
behandeling praktische vragen, hebt u behoefte aan contact met lotgenoten
of hebt u behoefte aan een luisterend oor.
Infotheek Oncologie is een initiatief van Instituut Verbeeten en het TweeSteden
ziekenhuis. Infotheek Oncologie is er voor iedereen die vragen heeft over
kanker en op zoek is naar betrouwbare informatie. Bij Infotheek Oncologie is
een medewerker aanwezig die ervaring heeft in de zorg voor kankerpatiënten.
Zij heeft tijd om naar u te luisteren, helpt u bij het zoeken naar informatie en
probeert zo met u een antwoord te vinden op uw vragen. De informatie kunt
u vinden in boeken, folders op internet en DVD’s.
Infotheek Oncologie
Infotheek Oncologie organiseert diverse activiteiten.
T h emab i jeenko ms t e n
Bij een themabijeenkomst geven deskundigen informatie over een bepaald
onderwerp en beantwoorden zij uw vragen.
Inloop mi d d a g en
In samenwerking met diverse patiëntenverenigingen en Inloophuis Midden
Brabant worden inloopmiddagen georganiseerd. Tijdens deze middagen kunt
u, alleen of met uw partner, lotgenoten ontmoeten, ervaringen bespreken
en tips uitwisselen. De inloopmiddagen zijn in Inloophuis Midden Brabant.
Bij de inloopmiddagen is een vertegenwoordiger van de patiëntenvereniging
aanwezig.
26
W ilt u o p d e ho o g t e b l i j ve n van a l l e a c t i vit e it e n?
Bezoek dan de website van Infotheek Oncologie: www.wegwijzerkanker.nl
Via de website kunt u zich ook aanmelden voor de digitale nieuwsbrief van
Infotheek Oncologie.
Bent u op zoek naar informatie over kanker, naar een luisterend oor, of wilt u
deelnemen aan een van de activiteiten, neemt u dan gerust contact met ons
op of loop gewoon eens bij ons binnen!
Bereikbaarheid
U vindt Infotheek Oncologie in Instituut Verbeeten locatie Tilburg, naast bezoekersrestaurant ‘Bon Appetit’.
Vanuit het TweeSteden ziekenhuis volgt u route 97.
Infotheek Oncologie is er ook voor patiënten die bestraald worden in
Verbeeten Breda of Verbeeten Den Bosch. U kunt telefonisch of per mail
contact opnemen. Wij kunnen informatie naar Breda, Den Bosch, of naar u
thuis opsturen.
Openingstijden
Maandag tot en met vrijdag
van 9.30 tot 15.00 uur.
Coördinatoren
• Tanja Pijpers
• Monique van Hees
Telefoonnummer: 013 – 594 75 80
Email: [email protected]
Website: www.wegwijzerkanker.nl
27
K l ac ht e np r oc e d u r e
Elke medewerker van Instituut Verbeeten doet zijn of haar uiterste best
om u zo goed en prettig mogelijk te helpen. Toch kan het ondanks deze
inspanningen gebeuren dat u ergens ontevreden over bent. Vertel het ons
als u niet tevreden bent over het onderzoek, de behandeling, de aanwezige
voorzieningen of over een van onze medewerkers.
Er zijn verschillende manieren om uw klacht te uiten. De beste manier is om
het probleem te bespreken met de persoon die u daarvoor verantwoordelijk
acht, bijvoorbeeld een arts of een radiotherapeutisch laborant. Bent u na uw
gesprek met deze persoon niet tevreden, of wilt u uw klacht niet rechtstreeks
bespreken, dan kunt u contact opnemen met de klachtenfunctionaris van het
instituut. Deze kan onduidelijkheden ophelderen of bemiddelen tussen u en
de betreffende medewerker. Ook als u geen verdere actie wilt ondernemen,
maar toch met iemand wilt praten, kunt u terecht bij de klachtenfunctionaris.
centrale hal Verbeeten Breda
Hoe n e e mt u con ta c t o p m e t d e k l a c h tenfunc ti onari s ?
• U kunt een afspraak maken bij de Informatiebalie in de centrale hal van
Verbeeten Tilburg, of bij de receptie van Verbeeten Breda en Den Bosch.
• Telefonisch: 013 - 594 77 77.
• U kunt het digitale klachtenformulier bij Service & Contact invullen op
www.verbeeten.nl.
28
Al g e m ene g e d r a g s r e g e ls
In Instituut Verbeeten gelden de gedragsregels voor alle patiënten,
bezoekers en medewerkers.
•
•
•
•
•
•
Heb respect voor elkaars gewoonten, waarden en normen en geloof.
Veroorzaak geen overlast voor anderen.
Discriminatie wordt niet geaccepteerd. Iedereen heeft recht op een
gelijke behandeling.
Agressie, geweld en bedreiging is niet toegestaan.
Ongewenste intimiteiten worden niet geaccepteerd.
Roken in het gebouw is niet toegestaan.
centrale hal Verbeeten Den Bosch
C l i ë nte nr a a d
De Cliëntenraad bewaakt de kwaliteit van de zorg en de voorlichting aan
cliënten. De Cliëntenraad krijgt hierbij graag inbreng van patiënten,
familieleden en bezoekers van het instituut.
Als u vragen, opmerkingen, adviezen of suggesties voor verbeteringen hebt,
kunt u hiervoor contact opnemen met mevrouw Berkhout, ambtelijk
secretaris Cliëntenraad. U kunt haar telefonisch bereiken.
Telefoonnummer: 013 – 594 77 92
29
Rou t ebe s c h r ij v in g e n
Verb e e t e n Tilb u r g
Uit de richting ’s-Hertogenbosch, Eindhoven, Hilvarenbeek en Breda
A58 volgen tot afslag Tilburg West (vanuit de richting Breda afslag Tilburg),
afslag nr. 11 richting Waalwijk (Ringbaan West) volgen tot rotonde.
Vervolgens richting Dongen (Rueckertbaan). De tweede straat rechts,
Brugstraat, naar Instituut Verbeeten.
Uit de richting Dongen
Over kanaalbrug, bij splitsing links (Rueckertbaan). Tweede straat links,
Brugstraat, naar Instituut Verbeeten.
Uit de richting Waalwijk
Rijksweg Waalwijk-Tilburg volgen. Bij rotonde rechts, richting Dongen
(Rueckertbaan). Tweede straat rechts, Brugstraat, naar Instituut Verbeeten.
Parkeren
Voor patiënten en bezoekers is parkeerruimte gereserveerd naast de
hoofdingang van Instituut Verbeeten. De slagboom aan het begin van de
parkeerplaats opent als u nadert. De kosten voor parkeren zijn € 0,50.
Instituut Verbeeten Tilburg
Verb e e t e n Br e d a
Vanuit richting Rotterdam/Roosendaal
Op de A16/A58 neemt u afslag 15, Breda. Volg centrum en Amphia Molengracht.
Blijf de Graaf Engelbertlaan/F.D. Rooseveltlaan (Zuidelijke Rondweg) volgen.
Op een gegeven moment gaat u een klein tunneltje door. Blijf de doorgaande
weg volgen die langzaam omhoog gaat. Sla af bij Amphia Molengracht en
volg de afrit naar beneden. Ga daar linksaf de Claudius Prinsenlaan op. Bij de
tweede verkeerslichten (na het benzinestation) gaat u linksaf (Molengracht).
Zie verder: vanaf Molengracht.
30
Vanuit richting Utrecht/’s-Hertogenbosch
Op de A27 neemt u afslag 15, Breda. Boven aan de afrit gaat u linksaf. Bij
de eerste afslag volgt u Amphia Molengracht. Beneden aangekomen gaat u
rechtsaf de Claudius Prinsenlaan op. Bij de tweede verkeerslichten (na het
benzinestation) gaat u linksaf (Molengracht). Zie verder: vanaf Molengracht.
Vanuit Tilburg
Op de A58 neemt u bij knooppunt St. Annabosch de A27 richting Utrecht/
Breda. U neemt afslag 15, Breda. Bovenaan de afrit gaat u linksaf. Bij de
eerste afslag volgt u Amphia Molengracht. Beneden aangekomen gaat u
rechtsaf de Claudius Prinsenlaan op. Bij de tweede verkeerslichten (na het
benzinestation) gaat u linksaf (Molengracht).
Zie verder: vanaf Molengracht. Vanaf Molengracht: NAVIGATIE UIT!
Volg het ANWB-bord naar de Acute Hulp (rechtsaf). Rij door tot aan de
slagboom en druk op de knop om deze te laten openen. Vervolg de weg en u
ziet aan de linkerkant Instituut Verbeeten.
N.B. Als u op het hoofdparkeerterrein van het Amphia Ziekenhuis
terecht bent gekomen hebt u de afslag gemist. Keer terug en neem
de afslag naar de Acute Hulp.
Instituut Verbeeten Breda
Parkeren
Voor Instituut Verbeeten is een aantal parkeerplaatsen, waaronder één
gehandicaptenparkeerplaats. Tevens is er parkeergelegenheid aan de
Hogeschoollaan naast Avans Hogeschool. Tot slot kunt u parkeren op een
bezoekersparkeerterrein van het Amphia Ziekenhuis.
31
V erb e e t e n D e n B os c h
Vanuit richting Rotterdam/Waalwijk.
Op de A59 neemt u afslag 45 Ring ‘s-Hertogenbosch West (Vlijmenseweg).
Volg de borden ‘H JBZ’. Na ongeveer 500 meter rechtsaf (volg JBZ Goederen).
Vervolg de weg ongeveer 50 meter (met de bocht mee!). Aangekomen op het
terrein ligt Instituut Verbeeten aan uw rechterhand.
Vanuit richting Utrecht/’s-Hertogenbosch.
Bij knooppunt Empel op de A2 houdt u de A59 richting Waalwijk aan. Op de
A59 neemt u afslag 45 Ring ‘s-Hertogenbosch West (Vlijmenseweg). Volg
de borden ‘H JBZ’. Na ongeveer 500 meter rechtsaf (volg JBZ Goederen).
Vervolg de weg ongeveer 50 meter (met de bocht mee!). Aangekomen op het
terrein ligt Instituut Verbeeten aan uw rechterhand.
Vanuit richting Nijmegen.
Op de A50 richting ‘s-Hertogenbosch aanhouden (A59). Bij ‘s-Hertogenbosch
vervolgt u de weg op de A2 richting Utrecht. Op de A2 neemt u bij knooppunt
Instituut Verbeeten Den Bosch
Empel de afslag Waalwijk (A59). Vervolgens neemt u de afslag 45 Ring
‘s-Hertogenbosch West (Vlijmenseweg). Volg de borden ‘H JBZ’. Na ongeveer
500 meter rechtsaf (volg JBZ Goederen). Vervolg de weg ongeveer 50 meter
(met de bocht mee!). Aangekomen op het terrein ligt Instituut Verbeeten aan
uw rechterhand.
Vanuit richting Eindhoven.
Vanuit Eindhoven neemt u bij knooppunt Vught afslag 23 richting
‘s- Hertogenbosch-West. U volgt de borden ‘H JBZ’, “Goederen”. Na ongeveer
3000 meter linksaf (volg JBZ Goederen). Vervolg de weg ongeveer 50 meter
(met de bocht mee!). Aangekomen op het terrein ligt Instituut Verbeeten
meteen aan uw rechterhand.
32
Vanuit richting Tilburg.
Bij knooppunt Vught neemt u afslag 1 richting ‘s-Hertogenbosch. U volgt
de borden ‘H JBZ’, “Goederen”. Na ongeveer 3000 meter linksaf (volg
JBZ Goederen). Vervolg de weg ongeveer 50 meter (met de bocht mee!).
Aangekomen op het terrein ligt Instituut Verbeeten meteen aan uw
rechterhand.
Parkeren Er is parkeergelegenheid voor het instituut.
Ope nbaar V e r v o e r
Instituut Verbeeten Tilburg, Breda en Den Bosch zijn bereikbaar met het
openbaar vervoer. Voor actuele informatie hierover verwijzen wij u naar
www.9292.nl.
V er g oedi n g v e r v oe r
tijd ens d e b e s tr a lin g
U moet uw vervoer en de aanvraag voor de vergoeding zelf regelen.
Neem contact op met uw ziektekostenverzekeraar. Deze legt u uit wat u moet
doen en stuurt u zonodig formulieren toe. Uw ziektekostenverzekeraar beslist
of u de vergoeding voor uw vervoer krijgt.
Neem voor al uw vragen over vervoer contact op met uw
ziektekostenverzekeraar.
33
Over zi c ht b e la n g r ij k e
tele foo nnu mme r s
Algemeen telefoonnummer
013 – 594 77 77
Als u vragen hebt aan uw behandelend arts kunt u contact opnemen met
de doktersassistent.
013 – 594 75 65
(bereikbaar tussen 8.30 – 12.30 en 13.30 – 17.00 uur)
Als u vragen hebt over de eerste afspraak
013 – 594 76 43
(bereikbaar tussen 8.45 – 11.30 en 14.00 – 16.30 uur)
Als u vragen hebt over bestralingsafspraken
013 – 594 76 46
(bereikbaar tussen 8.45 – 11.30 en 14.00 – 16.30 uur)
Als u vragen hebt over controle-afspraken na afloop van de behandeling
013 – 594 76 45
(bereikbaar tussen 8.45 – 11.30 uur)
Als u vragen hebt over voeding en voedingsadviezen
013 – 594 77 77
(de diëtist is bereikbaar tussen 12.00 – 13.00 uur)
Als u vragen hebt over huidverzorging
013 – 594 76 12
Als u contact op wilt nemen met de mammacare-consulent
013 – 594 75 71
Als u contact op wilt nemen met de maatschappelijk werker
013 – 594 77 77
Als u contact op wilt nemen met Infotheek Oncologie
013 – 594 75 80
(bereikbaar tussen 9.30 - 15.00 uur)
34
Kracht van kennis.
Kracht van leven.
Instituut Verbeeten
Brugstraat 10
5042 SB Tilburg
T 013-594 77 77
www.verbeeten.nl

Download Report