Industrie update, februari 2014

Rabobank Industrie Update
Februari 2014
De maandelijkse Rabobank Industrie Update geeft een
selectie van ontwikkelingen en nieuwsberichten in de
industrie van de afgelopen maand1. De onderwerpen zijn
voorzien van Rabobank commentaar en gegroepeerd
naar belangrijke thema’s in de Nederlandse industrie 2:




Innovatie, zoals innovatieve producten,
innovatieklimaat, en innovatiebeleid.
Resources, zoals prijsvolatiliteit van grondstoffen en
energie, dreigend tekort van grondstoffen, en tekort
technisch personeel.
Duurzaamheid, zoals ontwikkeling van duurzame
producten, duurzame bedrijfsstrategieën, circular
economy.
Markt en concurrentie, zoals concurrentieverhoudingen, M&A activiteiten, veranderende
business modellen, industriële renaissance, wet- en
regelgeving.
Het laatste deel betreft macro economische
ontwikkelingen en kerncijfers voor de Nederlandse
industrie. De Rabobank Industrie Update en andere
publicaties zijn ook te vinden op de Rabobank Kennis
app (iOS en Android devices).
polymeren, agro-, petro- en biochemicaliën. “We kunnen in onze
pilotplant vaststellen welke scheidingstechniek en installatie voor
onze industriële klanten de beste oplossing is,” zegt ir. Ben
Bovendeerd, Director Technology & Business van Technoforce.
Technoforce heeft voor Chemelot Campus gekozen vanwege de
aanwezigheid van diverse faciliteiten, de gunstige ligging en de
internationale sfeer, die door de multinationals en het mkb op de
locatie wordt gecreëerd. “Wat ons ook aanspreekt is de open manier
van samenwerken, waarbij we graag willen aansluiten. De diensten
en producten van Technoforce passen uitstekend in een omgeving
die zich kenmerkt door de unieke combinatie van productie,
onderzoek, ontwikkeling en innovatie” voegt Bovendeerd toe.
Bron: Maastricht University; Chemelot Campus
Commentaar Rabobank:
Innovatie
Indiaas bedrijf kiest voor Chemelot
Het Indiase bedrijf Technoforce heeft op Chemelot Campus in
Sittard-Geleen onlangs een proeffabriek in gebruik genomen.
Technoforce Solutions is een Indiase fabrikant van fysische
scheidingsapparaten voor verschillende industrieën en producten,
zoals farmaceutische producten, voedingsmiddelen, oliën en vetten,
1 Voor bronnen: zie pagina 3.
2 De industrie is zeer divers. In deze update richten we ons op: Chemical, Rubber en
plastics, Textiles, Steel & other metals, Metal products, Machinery, Transport equipment,
High tech en Paper.
De Rabobank beschouwt Chemelot Campus als een sterk kenniscluster. Dit
wordt onderschreven door de vestiging van bedrijven zoals Technoforce. Ook
is vorige maand de start aangekondigd van Chemelot InSciTe (Institute for
Science and Technology). Met InSciTe trekken wetenschappers, het
bedrijfsleven en de overheid samen op om innovatieve chemische
bouwstenen van biomassa te maken en nieuwe biomedische materialen te
ontwikkelen, te testen en klaar te maken voor marktintroductie. Gezamenlijk
investeren partijen €80 miljoen in het instituut.
Recent heeft de Rabobank een thema-update gepubliceerd waarin gepleit
wordt voor de transformatie van de gouden driehoek (innoverend
bedrijfsleven, overheid, kennisinstellingen) naar een platina vierhoek. In deze
platina vierhoek hebben financiers een duidelijkere rol in het
innovatiesysteem in met name regionale kennisclusters. De thema update is
via deze link te downloaden.
Pagina 1 van 4
Rabobank Industrie Update | februari 2014
Resources
Een potentiële schaliegasrevolutie in China?
Dat schaliegas een “game changer” is in de VS is evident. Maar kan
hetzelfde effect bewerkstelligd worden in andere delen van de
wereld? Het potentieel in Europa is beperkt door de kleinere reserves
en de maatschappelijke weerstand tegen het winnen van schaliegas.
Echter, in China ligt dit anders. Het land heeft de grootste
schaliegasreserves ter wereld en zou zichzelf hiermee, in theorie, de
komende 240 jaar van gas kunnen voorzien en daarmee volledig
onafhankelijk kunnen worden van (dure) buitenlandse gasimporten.
Een andere belangrijke driver is het reduceren van de extreme
luchtvervuiling in China die mede veroorzaakt wordt door de
kolencentrales die in gebruik zijn. Gas is een veel schoner alternatief.
Verbeteren concurrentiepositie door samenwerking
Twaalf energie- en grondstofintensieve bedrijven in Zeeland hebben
het Smart Delta Resources platform opgericht (SDR platform). De
deelnemende bedrijven zijn er van overtuigd dat met vergaande
samenwerking slimme oplossingen mogelijk zijn voor het huidige
internationale concurrentienadeel en verlies van werkgelegenheid
als gevolg van de nadelige energie- en grondstoffenpositie. Het
gezamenlijk optrekken onder de paraplu van het SDR platform wordt
ondersteund door de Provincie Zeeland en gefaciliteerd door Impuls
Zeeland.
Volgens de deelnemende bedrijven hebben zij een gezamenlijk
energieverbruik van ongeveer 25% van de totale Nederlandse
gasconsumptie. De bedrijven zijn: Arkema Vlissingen, Cargill, Delta,
Dow Benelux, ICL-IP Terneuzen, Lamb Weston-Meijer, Sabic Bergen
op Zoom, Suiker Unie, Arcelor Mittal Gent, Yara Sluiskil, Zeeland
Refinery en Zeeland Seaports.
Commentaar Rabobank
Bron: Pacwest; Schaliegasvelden in China
Er is dan ook sterke politieke committent om de Chinese
schaliegasreserves op grote schaal te exploiteren. De doelstellingen
voor het winnen van schaliegas zijn gezet op 6,5 BCM in 2015 en
zelfs 60-100 BCM in 2020.
Echter, grootschalige exploitatie van schaliegas in China wordt
geconfronteerd met vele uitdagende vraagstukken: geografische
complexiteit van reservoirs en winningsgebieden, watertekorten,
weinig kennis, technologie en personeel, beperkte
pijplijninfrastructuur, en discussie over exploitatierechten maken het
lastig om nu op grote schaal schaliegas te produceren in China.
Commentaar Rabobank
60-100 BCM in 2020 lijkt veel, zeker wanneer in acht wordt genomen dat er
momenteel nagenoeg nog geen schaliegas wordt geproduceerd in China.
Echter, zelfs als dit doel volledig wordt gerealiseerd is dit slechts 1,5-2% van
het totale verwachte energieverbruik van China in 2020. Er kan dus met
zekerheid gesteld worden dat de impact van schaliegas in China op de korte
en middellange termijn beperkt zal zijn.
Op de lange termijn valt een vergelijkbaar scenario als dat in de VS niet uit te
sluiten. Het potentieel is er en als de uitdagende vraagstukken opgelost
kunnen worden zou schaliegas ook in China een echte “game changer”
kunnen blijken.
Zoals bekend ondervinden met name grondstof- en energie-intensieve
bedrijven concurrentienadelen. De energieprijzen in andere delen in de
wereld liggen nu eenmaal lager en de verwachting is dat een verschil zal
blijven bestaan. De bedrijven dienen daarom na te gaan op welke wijze zij het
concurrentienadeel zoveel mogelijk kunnen verminderen. Het verbeteren van
de energie efficiëntie is één van de belangrijkste pijlers hiervoor. Door dit
gezamenlijk op te pakken en de gehele (regionale) keten te bekijken zijn
besparingen waarschijnlijk eerder mogelijk. Als er zich reële kansen voordoen
dan zal het overigens naar verwachting nog 5-8 jaar duren voordat deze zijn
geïmplementeerd.
Energie efficiëntie is tevens een belangrijk thema in het Europese
energiebeleid “20-20-20”: 20% reductie van de emissie van broeikasgassen,
20% duurzame energie opwekking, en 20% verbetering van de energie
efficiëntie in 2020. De Energy Efficiency Directive (EED) van de EU geeft het
Europese beleid weer. In 2011 is geconstateerd dat Europa 50% achterligt op
haar doelstellingen: in plaats van 20% energie-efficiëntie verbetering werd
afgestevend op 10% verbetering in 2020. De voordelen van energieefficiëntie zijn substantieel voor Europa: verbetering concurrentiekracht (zie
SDR platform), verbeteren duurzaamheid en minder afhankelijkheid van
energie-import. Nieuwe maatregelen zijn daarom genomen die in 2014
worden geëvalueerd.
Markt en concurrentie
Mogelijke afvlakking IC-groei in China
In onze Sectorprognoses van Januari 2014 (voor klanten beschikbaar
via Transact.nl) hebben we al gewezen op de mogelijke afvlakking
van de groei in China van ICs (chips) en dit kan van grote invloed zijn
op met name de HTSM sector in Nederland. Van de totale ICverkopen in 2013, wordt namelijk 59% verkocht in Azië. China is
goed voor 33% van de totale markt en Taiwan voor 13%. Aangezien
China zelf slechts 12% van de totale wereldwijde chipproductie kent
(en dan met name low-end ICs), geeft dit aan hoe belangrijk China is
geworden als eindmarkt voor de Westerse IC-fabrikanten.
Pagina 2 van 4
Rabobank Industrie Update | februari 2014
Interessant is ook dat China nu de grootste afzetmarkt is voor PC’s
(sinds 2011) naast de markt voor mobiele telefoons, auto’s en digitale
TV’s (sinds 2010). De Amerikaanse markt komt slechts als tweede
waarbij India in 2013 zelfs na China de nummer twee afzetmarkt is
geworden voor mobiele telefoons. Dit verklaart waarom China een
relatief grote invloed heeft op de totale high-tech industrie wat
bijzonder is voor een land dat ‘slechts’ 8,8% uitmaakt van het
wereldwijde BNP.
Commentaar Rabobank:
Dat de mogelijke afvlakking in de groei in China van grote invloed kan zijn op
de Nederlandse high-tech keten wordt onderstreept door het feit dat de
grootste chips producenten in China tevens klant zijn bij ASML en ASMI, zoals
Hynix, Intel, SMIC en TSMC. Daarnaast is Azië goed voor zo’n 60% van de
omzet van NXP, en is China veruit de grootste markt van NXP (39% van de
omzet in 2012). Volgens IC Insights zal de groei van de chipsmarkt in China
9% bedragen (CAGR) over 2012-2018, bijna het dubbele van de
groeiverwachting voor de totale markt. Hiermee groeit China ook sterker dan
de markt in Taiwan (+5% CAGR over dezelfde periode).
De mechanische mens
De afgelopen maand is er veel geschreven over verregaande
robotisering in de samenleving en met name het effect hiervan op
de arbeidsmarkt. Volgens Engelse economen zou in de komende
twintig jaar, de helft van de arbeidsplaatsen (deels) door
automatisering en robots kunnen worden overgenomen. En waar dit
al jaren aan de gang is in de industrie, zou nu ook de dienstensector
geraakt worden. Met name die boodschap heeft voor beroering
gezorgd, waarbij beelden opdoemen van robots die je koffie
serveren tot zelfs een leger van robots. Veel bedrijven zien juist
kansen en met name Google voorziet een grote toekomst voor
robots en verdere automatisering. Afgelopen jaar heeft Google
daarom een tiental bedrijven overgenomen actief in
robottechnologie en kunstmatige intelligentie.
Commentaar Rabobank:
Automatisering van arbeid is een trend van alle tijden maar heeft pas echt
een grote vlucht genomen sinds de industriële revolutie. Een nieuwe golf van
automatisering is ingezet met de komst van de eerste computers en meer
recentelijk door de opkomst van Internet. Voor de industrie is dit derhalve
een klassiek thema waarmee kosten kunnen worden gereduceerd en de
productiviteit kan verhoogd. Maar ook de dienstensector heeft ongemerkt al
grote stappen gezet. Van self service concepten naar virtualisering van (o.a.
bank-)diensten via het internet. E.e.a. heeft inderdaad geleid tot het
verdwijnen van arbeidsplaatsen op bepaalde terreinen maar heeft aan de
andere kant een impuls gegeven aan nieuwe sectoren als de High Tech en
ICT. Wij geloven dat deze trends zich zullen doorzetten. Verdere robotisering
en afname van de arbeidskostencomponent kunnen grote invloed hebben
op locatiekeuzes voor de industrie. Innovatie, opleidingen en kennisclusters
zullen derhalve in de gerobotiseerde toekomst nog veel belangrijker worden.
Bronnen voor deze uitgave zijn: ICIS, Chemelot.nl, Dow, FD, The Guardian, IC Insights,
WSTS.
Contactgegevens
Arnold Hardonk
Sander Halsema
Industry analyst, Rabobank International
Industry analyst, Rabobank International
030 7122706
030 7123437
[email protected]
[email protected]
Kevin Rijpert
Frits de Vries
Industry analyst. Rabobank International
Executive director, Rabobank International
030 7123587
030 7122717
[email protected]
[email protected]
Pagina 3 van 4
Rabobank Industrie Update | februari 2014
Kerncijfers
Producentenvertrouwen en orderpositie
8
108
6
106
4
104
2
102
0
100
-2
98
-4
96
-6
94
-8
1-3-2010
92
1-3-2011
1-3-2012
Producer confidence (LH)
1-3-2013
Het Nederlandse producentenvertrouwen
daalde in februari naar -0,1. Ook de
waardering van de orderpositie daalde voor
de inmiddels vijfde maand op rij: 100,4. Een
positiever beeld laat de NEVI-PMI
inkoopmanagerindex zien met een lichte
stijging: 55,2 (54,8 in januari). De toename
komt met name door: een stijging in
werkgelegenheid, de stijging van voorraad
ingekochte materialen, en de toename in
levertijden.
Order position (RH)
Source: Datastream
Groei industriële productie (JoJ, seizoensgecorrigeerd)
De seizoensgecorrigeerde productie op
jaarbasis nam verder toe met 2,5% in januari.
Dit is vergelijkbaar met de Eurozone (+2,7%),
terwijl Duitsland een zelfs stevige groei laat
zien: 4,6%. De VS kent echter een daling in de
productie en de productiegroei is nu op het
laagste niveau sinds 2010. Mogelijk dat
Europese landen het stokje overnemen.
Hoewel de Consensus Forecasts (januari 2014)
nog steeds een hogere productiegroeiverwachting aangeven in de VS in 2014: 3,3%
in de VS, 3,0% in Duitsland en 2,0% in
Nederland.
20%
15%
10%
5%
0%
-5%
1-3-2010
1-3-2011
1-3-2012
NL
Germany
1-3-2013
US
Source: Datastream; January 2014 latest available data
Groei industriële productie per subsector van afgelopen 4 maanden (JoJ, 3M gemiddelde)
12%
Chemical
10%
Steel &
other
metals
High tech
Transport
equipment
Paper
8%
6%
4%
2%
0%
-2%
-4%
-6%
Manufacturing
Machinery
Textiles
Rubber and
Metal
plastics
products
Source: CBS; Rabobank; production growth (YoY) 3M average of last 4 months; January 2014 latest available
data
De figuur hiernaast geeft het 3maandsgemiddelde van de productiegroei.
De productie groeit nog steeds hoewel we nu
wel voor het eerst weer zien dat het
groeitempo licht afneemt. Machinebouw en
transportmiddelenindustrie behoren tot de
subsectoren die zowel sterk cyclisch als
hoogcyclisch zijn. In vergelijking tot andere
subsectoren in de industrie vertonen zij
daarom nu een sterk stijgende lijn en een
hoge productiegroei. De vroegcyclische
basismetaalindustrie (Steel & other metals)
laat juist een sterk dalende groeitrend zien.
Deze publicatie is een uitgave van Rabobank International. De in deze publicatie gepresenteerde visie is gebaseerd op gegevens uit door ons betrouwbaar geachte
bronnen die worden genoemd in de bronvermelding. Deze bronnen zijn op zorgvuldige wijze in onze analyse verwerkt. Rabobank International aanvaardt echter geen
enkele aansprakelijkheid voor het geval dat de in deze publicatie neergelegde gegevens of prognoses onjuistheden bevatten noch voor eventuele (zet)fouten en
onvolledigheden. Het betreft algemene informatie die aan veranderingen onderhevig is. Aan de verstrekte informatie kunnen geen rechten worden ontleend.
Pagina 4 van 4

Download Report