Alcohol- en cannabisgebruik bij Vlaamse jongeren

Alcohol- en druggebruik bij
Vlaamse jongeren
VAD-leerlingenbevraging
• Doel: aanvullend bij educatieve pakketten een zicht
geven op middelengebruik bij leerlingen
• Survey, o.b.v. vragenlijst
 Gebaseerd op de 4 pijlers van een gezondheidsbeleid
• Sinds 1998: jaarlijks deelname van 70-80 scholen
 30-40.000 leerlingen (A- en B-stroom + ASO, BSO en TSO)
 representatieve steekproef voor heel Vlaanderen
• Zicht op middelengebruik van jongeren 12-18 jaar
• Prevalentie, trends en achtergronden structureel in
beeld gebracht
Alcohol- en druggebruik bij Vlaamse jongeren - Studiedag 02/10/2014
School drop-outs en kansarme jongeren
• Overgrote meerderheid, maar kleine minderheid niet
in beeld genomen:
• 1,4% van de jongeren min. 30 halve dagen ongewettigd
afwezig op school
• bijna 5% van SO-leerlingen zijn “schoolshoppers”: in het
schooljaar min. 1x van school veranderen
• beide fenomenen komen vooral voor bij kansarme
jongeren
• Nood aan aanvullend onderzoek naar deze drop-outs
Alcohol- en druggebruik bij Vlaamse jongeren - Studiedag 02/10/2014
Middelengebruik bij kansarme jongeren
• V.S.: hogere prevalentie van middelengebruik en/of
middelengerelateerde stoornissen bij jongeren in
sectoren van jeugdzorg (o.a. in ‘Foster care’)
• NL: meer gebruik van tabak, alcohol en illegale drugs
bij adolescenten uit de residentiële jeugdzorg
• Vlaanderen: enkel kwalitatieve studies die aantonen
dat er bij jongeren in de bijzondere jeugdzorg meer
alcohol- en druggebruik is
 Maar moeilijk om uitspraken te doen bij gebrek aan
kwantitatief onderzoek in Vlaanderen
Alcohol- en druggebruik bij Vlaamse jongeren - Studiedag 02/10/2014
VAD-nodenbevraging BJZ 2010
Hoe vaak wordt u in de voorziening/afdeling geconfronteerd met jongeren die
problemen hebben met…?
22,6
Alcohol
52,4
15,3
Cannabis
23,2
40,5
1,8
4,3
39,9
(Bijna) niet
Soms
41,5
Illegale drugs
43,9
37,8
Psychoact. med.
0%
20%
41,5
40%
60%
Vaak
14,0
19,5
80%
(Bijna) altijd
1,2
100%
Vergelijking surveys SO-leerlingen –
jongeren residentiële voorzieningen BJZ
• Opzet: vergelijken resultaten 2 surveys:
• VAD-leerlingenbevraging
• Survey jongeren in residentiële BJZ (Prof. Dr. Veerle Soyez)
• Identieke vragen voor middelengerelateerde aspecten
• Steekproeven identiek voor geslacht, leeftijd en
onderwijsvorm
• Wel verschillen voor studiegraad: relatief meer
leerlingen 2e graad in BJZ; relatief meer leerlingen 3e
graad in LLN
Alcohol- en druggebruik bij Vlaamse jongeren - Studiedag 02/10/2014
Resultaten: roken
LLN
BJZ
Odds ratio
Regelmatige rokers
(1x/week)
15,9%
55,5%
O.R. BJZ-LLN: 6,62
[95% BI: 4,46-9,83]
Niet gerookt tijdens
afgelopen 12 maanden
73,8%
37,5%
O.R. BJZ-LLN: 0,21
[95% BI: 0,15-0,30]
Minstens 6 sigaretten
per dag (laatste maand)
12,0%
44,9%
O.R. BJZ-LLN: 5,93
[95% BI: 3,87-9,08]
Beginleeftijd roken < 13
jaar
24,0%
50,3%
O.R. BJZ-LLN: 3,21
[95% BI: 1,94-5,30]
Alcohol- en druggebruik bij Vlaamse jongeren - Studiedag 02/10/2014
Resultaten: alcohol
LLN
BJZ
Odds ratio
Regelmatig alcohol
drinken (1x/week)
20,3%
23,9%
O.R. BJZ-LLN: n.s.
[95% BI: 0,83-1,84]
Niet gedronken tijdens
afgelopen 12 maanden
38,1%
28,3%
O.R. BJZ-LLN: 0,64
[95% BI: 0,45-0,91]
Alcohol op >5 gelegenheden in laatste maand
14,8%
20,7%
O.R. BJZ-LLN: n.s.
[95% BI: 0,96-2,34]
Beginleeftijd alcohol <
12 jaar
15,0%
23,0%
O.R. BJZ-LLN: 1,69
[95% BI: 1,03-2,78]
Alcohol- en druggebruik bij Vlaamse jongeren - Studiedag 02/10/2014
Resultaten: medicatie
LLN
BJZ
Odds ratio
Laatstejaarsgebruik slaapen kalmeermedicatie
5,8%
11,8%
O.R. BJZ-LLN: 2,16
[95% BI: 1,17-3,98]
Dagelijks gebruik ADHDmedicatie
2,8%
7,4%
O.R. BJZ-LLN: 2,79
[95% BI: 1,21-6,44]
Alcohol- en druggebruik bij Vlaamse jongeren - Studiedag 02/10/2014
Resultaten: cannabis
LLN
BJZ
Regelmatig cannabis
gebruikt (1x/week)
3,8%
15,1%
O.R. BJZ-LLN: 4,45
[95% BI: 2,24-8,86]
Geen cannabis gebruikt
in afgelopen 12 maanden
88,9%
65,8%
O.R. BJZ-LLN: 0,24
[95% BI: 0,15-0,38]
Cannabis op >5 gelegenheden in laatste maand
4,2%
14,3%
O.R. BJZ-LLN: 3,79
[95% BI: 1,94-7,42]
Alcohol- en druggebruik bij Vlaamse jongeren - Studiedag 02/10/2014
Odds ratio
Middelengebruik in vriendenkring
• In BJZ meer jongeren waarbij de meerderheid van de
vrienden gebruiken (verhoudingen BJZ-LLN):
• roken: 56,4% - 26,9%
• alcohol: 54,1% - 46,4%
• minstens 1x/maand dronken: 26,9% - 18,7%
• cannabis: 22,4% - 7,6%
• andere illegale drugs: 10,0% - 1,3%
Alcohol- en druggebruik bij Vlaamse jongeren - Studiedag 02/10/2014
Houding van belangrijke derden
BJZ
LLN
Het zou de respondent niet storen dat een vriend
cannabis gebruikt
50,5%
28,8%
Afkeurende houding van vrienden verwacht bij
proberen van cannabis
53,3%
63,8%
Afkeurende houding van vrienden verwacht bij
gebruik van cannabis
63,3%
74,5%
Afkeurende houding van ouders verwacht bij
gebruik van cannabis
89,3%
93,8%
Alcohol- en druggebruik bij Vlaamse jongeren - Studiedag 02/10/2014
Bij wie terecht bij vragen over gebruik?
• Vrienden zijn de belangrijkste toeverlaat (84,9% BJZ;
80,1% LLN)
• Nauwe familieleden zijn daarna het belangrijkst:
• ouders (38,6% BJZ; 51,3% LLN)
• broer of zus (40,4% BJZ; 48,9% LLN)
• Geïnstitutionaliseerde hulp scoort iets minder
(algemeen tussen 20% en 30%)
• Enkel voor nauwe familieleden zien we verschillen
tussen BJZ en LLN, wat gezien de context (residentiële
opvang in BJZ) niet verwonderlijk is.
Alcohol- en druggebruik bij Vlaamse jongeren - Studiedag 02/10/2014
Conclusies en aanbevelingen
• Er gaapt geen gigantische kloof tussen BJZ- en LLNgroep maar we kunnen niet naast de hogere
prevalentie en frequentie (vnl. bij roken en illegale
drugs) bij BJZ kijken  nood om deze doelgroep via
gerichte preventie en vroeginterventie te bereiken
• Attitude t.a.v. gebruik toleranter + ouders minder
een referentiepersoon in BJZ-groep  sommige
preventie dreigt niet aan te slaan  aanpak op maat,
met participatie van BJZ-professionals
Alcohol- en druggebruik bij Vlaamse jongeren - Studiedag 02/10/2014
Meer info gewenst?
[email protected]
Alcohol- en druggebruik bij Vlaamse jongeren - Studiedag 02/10/2014