Kickoff innovatiecoaches 2-3 september 2014

STROOMVERSNELLING KOOP VERSLAG SUPPORT ROUTE BOUWBEDRIJVEN
Stroomversnelling
Koop – 24-uurs
startbijeenkomst
Innovatiecoaches
2/3 september 2014
Er is in de Supportroute (een traject van coaching,
on-demand expertise-input, masterclasses en
inspiratie) gekozen om te werken met
innovatiecoaches om zo dicht op de bedrijven te
zitten en hen bij de innovatiesprong flexibel en op
maat ondersteuning te geven. Hiervoor bestond bij
de bedrijven draagvlak, zo was eerder getoetst. Er is
gestart met een 7-tal coaches waarbij iedere coach
maximaal 4 uur per week per bedrijf en zijn comakers beschikbaar heeft. De coaches zijn gekozen
met als criteria: coaching-ervaring, in staat
gesprekspartner te zijn op technisch en business
vlak, werkelijk verbonden aan het innovatiedoel en
in staat om aansluiting te maken met de context van
Energiesprong (denk hierbij aan de tactiek om
tegelijk alle lichten op groen te krijgen: vraag,
aanbod en condities). Er is bewust gekozen om
coaches met verschillende persoonlijke insteek te
kiezen, om zo ook flexibel te zijn binnen de groep en
van elkaars mogelijkheden gebruik te maken. Rond
de coaches zijn experts klaar om on-demand met
maatwerk in te zetten als daar behoefte aan is.
De coaches werden in een 24-uurs sessie gebriefd
over de context, ze zijn met diverse experts binnen
Energiesprong in contact gebracht en de coaches
hebben allen een eigen programmaonderdeel voor
hun rekening genomen om zo een eerste indruk te
krijgen van elkaars werkwijze en energie. Verder is
veel tijd genomen om de bedrijven aan de hand van
het business model canvas samen door te spreken.
De deal
De Stroomversnelling is een initiatief van
Energiesprong, waarin bouwpartijen en
toeleveranciers producten en concepten ontwikkelen
om bestaande particuliere woningen uit de periode
1950-1980 nul op de meter te maken, gegarandeerd.
Dat wil zeggen: de woning levert evenveel energie als
het huis(houden) nodig heeft voor gemiddeld gebruik.
De uitdaging bestaat er bovendien uit dat de
verbouwing binnen 10 dagen gereed moet zijn en niet
meer dan zo’n € 45.000 mag kosten voor de
woningeigenaar. Gemeenten, energie coöperaties en
wijkambassadeurs interesseren particuliere
woningeigenaren en de aanbieders stellen hen een
alles-in-1 verbouwingspakket voor.
Het bedrag van € 45.000 is gebaseerd op het
uitgangspunt dat de verbouwing woonlastenneutraal
moet worden uitgevoerd voor de bewoner/eigenaar.
Uitgaande van een gemiddelde energierekening van €
175 per maand bij een woning met een E-G woning,
betekent dit dat een hypothecaire lening van € 45.000
verstrekt kan worden door een bank wanneer die over
een periode van 30 jaar volledig wordt afbetaald. Per
saldo blijven de maandlasten voor de bewoner dus
gelijk, het geld dat eerst naar de energiemaatschappij
ging, gaat nu naar de aflossing van de lening. De
bewoner krijgt hier een woning voor terug die
comfortabeler en meer waard is.
De aanbieders
De opgaaf om een woning nul-op-de-meter te maken
voor € 45.000 is geen eenvoudige; het is een radicale
verbeteringsslag. Op het moment van ondertekening
van de deal is er nog geen enkele aanbieder die dit
kan. Sterker nog, de meeste concepten kosten het
dubbele. Om toch tot dat prijspeil te komen zijn een
aantal mechanismen van groot belang, met als
grootste voorwaarde samenwerking: het is onmogelijk
om als alleenstaand bedrijf een concept te
ontwikkelen dat op voldoende schaal tegen de juiste
prijs en met de juiste prestaties kan worden verkocht.
STROOMVERSNELLING KOOP VERSLAG SUPPORT ROUTE BOUWBEDRIJVEN
Schaalvergroting. Waar in de huidige bouw nog vaak
aan individuele maatoplossingen gewerkt wordt, zal
dit moeten verschuiven naar het aanbieden van een
standaard kant en klaar product dat in grote
hoeveelheden (deels) geautomatiseerd geproduceerd
kan worden. Door op deze wijze op een veel grotere
schaal te produceren kan de prijs per eenheid omlaag
gebracht worden. Overigens blijven variatie en
maatwerk-keuzes door klanten mogelijk, alleen zijn
deze vooraf gedefinieerd.
Samenwerking tussen verschillende disciplines. Het
zal niet langer mogelijk zijn werkzaamheden te
beperken tot een enkele discipline en langs elkaar
heen te werken. Een verregaande optimalisatie is
nodig, waarbij actieve (installaties) en passieve
(isolatie, wanden, etc.) onderdelen op elkaar zijn
afgestemd en wellicht zelfs in elkaar samenvloeien
teneinde kosten te besparen. Dit is een andere
samenwerking dan gebruikelijk is op dit moment in de
bouw; er moet actief samen ontwikkeld worden en de
manier van werken moet werkelijk geïntegreerd
worden.
Industrialisatie. Het realiseren van een nul-op-demeter renovatie zal niet langer enkel op locatie
plaatsvinden. Een groot deel van de werkzaamheden
zullen zich verplaatsen naar industriële
constructiehallen waar een groot deel van de
handelingen geautomatiseerd zullen worden. Dit is
nodig om de prijs te drukken. En het is ook mogelijk
vanuit het principe dat de woningen die geschikt zijn,
in serie zijn gebouwd en er dus ook in serie verbouwd
kunnen worden. Kant en klare delen worden op
locatie geassembleerd.
De rollen tussen aannemers en toeleveranciers zullen
(mogelijk) veranderen. Om de slimste integrale
oplossingen mogelijk te maken, zal de aannemer de
kennis en kunde van zijn toeleveranciers veel actiever
gebruiken. De toeleveranciers zullen dus een meer
betrokken rol krijgen.
Het gevolg van deze ontwikkelingen zal zijn dat de rol
en werkzaamheden van de aanbiedende partijen
zullen veranderen. Het maatwerk wat voorheen de
standaard was zal veranderen en bouwbedrijven
zullen verschuiven van aannemer naar aanbieder van
een product.
Er spelen nog meer zaken naast het technische
vraagstuk van een nul-op-de-meter renovatie voor €
45.000. Vraagstukken als garantie op energieprestatie,
waardevermeerdering van de woning,
aantrekkelijkheid van de geboden oplossing of
verkrijgbaarheid van de lening bij banken. Zaken die
allemaal een invloed hebben op het
besluitvormingsproces bij de klant, en dus ook op
potentiële markt.
Dit najaar zullen de eerste pilotprojecten worden
opgeleverd. Er zijn op het moment ongeveer 25
conceptaanbieders, die beoogd 100 pilotwoningen
zullen renoveren tot eind 2015. Deze pilot woningen
dienen om ervaring op te doen met de ontwikkelde
concepten, en om de concepten nog verder te
verbeteren. Om die reden krijgen de bouwers €
60.000 per woning: de bewoners betalen € 45.000, de
betrokken gemeente draagt € 15.000 bij. Eventuele
extra kosten zullen door de bouwer zelf gedekt
moeten worden.
De vragers
Er zijn in Nederland 1.8 miljoen woningen uit de
periode 1950-1980. Daarvan is 70% particulier
woningbezit. Uit onderzoek is gebleken dat een derde
van die bewoners geïnteresseerd is in een aanbod
voor een nul-op-de-meter renovatie voor € 45.000. Zij
vormen de doelgroep voor de Stroomversnelling
Koopwoningen. Gemeentes en energiecoöperaties
werken hard om een eerste volume van 100.000
woningen te vinden die de eerste vraag en dus markt
zullen vormen voor de aanbieders.
De gemeenten:
-
faciliteren in de transactie tussen vraag en
aanbod (proces,
STROOMVERSNELLING KOOP VERSLAG SUPPORT ROUTE BOUWBEDRIJVEN
-
-
-
lening/garantstelling/subsidie/bijdrage in de
ontwikkelkosten),
zorgen voor een soepel en snel
vergunningentraject voor de pilots en vertalen
dit naar beleid,
zorgen voor beleidsverankering van nul-opde-meter, verbinding met andere
beleidsdomeinen (economie, wonen) en een
plan voor opschaling binnen hun gemeenten
zorgen voor aanvullende innovatie-funding in
de pilotfase
Op de website www.onzewijkverdienthet.nl is een
overzicht te vinden van alle woningen die de
gemeentes inmiddels hebben opgehaald als
geïnteresseerde afnemers.
De coaches
De rol van de coaches is om bij de bedrijven die zij
begeleiden de innovatiesprong te stimuleren. Hierbij
staan diverse vooraf ontwikkelde interventies
(business model canvas, prijstool, bijeenkomsten) tot
hun beschikking en kunnen zijn ook uit hun eigen
‘bagage’ putten. Daarnaast zullen tijdens de
Supportroute interventietools ontwikkeld worden.
Innovatie is niets iets dat uit zichzelf tot stand komt,
maar het resultaat is van hard werken en bijdragen
van verschillende partners. De coaches werken dan
ook niet alleen met het bouwbedrijf, maar ook met de
toeleveranciers en (vaste)onderaannemers waar het
bouwbedrijf mee samenwerkt.
De deelnemende bedrijven hebben allen verschillende
niveaus van ervaring op gebieden als
(prestatie)garanties, klantcontact, techniek,
verkoopkanalen etc. De coaches begeleiden
gemiddeld drie bedrijven en hebben vier uur per
bedrijf per week ter beschikking. Hoe die uren worden
ingevuld is aan de coach: daar waar de situatie om
vraagt zal hij of zij bijspringen.
De coaches en de bedrijven die zij begeleiden zijn:
Alcuin Olthof
- van de Kreeke
- Plegt-Vos
- Pret-a-loger studenten start-up
- Renolution
Alwin Nieuwenstein
- Comeg
- Hagemans, Reinbouw,Loohuis
- Build4u
- Hendriks
Ferry van Wilgenburg
- Van der Leij
- Produbo
- CRH
- AC Borst
José van der Loop
- ASVB
Katja Zuhorn
- NVT
- Think building
- o3
- Koenders
Liesbeth Wassenberg
- Volker Wessels
- Raab Karcher
- Ter Steege
- Seinen
- BJW
Claudia Laumans
- Induco
- Smits
STROOMVERSNELLING KOOP VERSLAG SUPPORT ROUTE BOUWBEDRIJVEN
kunnen bieden, of hoopt die juist te halen.
Hulpmiddelen
De coaches hebben een aantal hulpmiddelen ter
beschikking om de bedrijven te ondersteunen.
Een eerste stap is reeds genomen door de coaches op
de 24-uurs startbijeenkomst. Gezamenlijk zijn de
bedrijven waar diezelfde week nog contact mee zou
zijn door de desbetreffende coaches besproken.
Hierbij kwam niet alleen ter sprake wat de sterke
punten op technisch vlak van de desbetreffende
bedrijven waren, maar ook wat de intrinsieke
motivaties waren van de betrokken personen om deel
te nemen aan de Stroomversnelling en hoe ver in het
ontwikkelingsproces ze al waren.
Die motivatie kan per bedrijf zeer verschillend zijn: de
een gelooft sterk in een technische ontwikkeling en
ziet er een uitdaging in een product te ontwikkelen.
Een ander ziet de Stroomversnelling als een
onvermijdbare toekomst en haakt aan om de boot
niet te missen. Een derde gelooft sterk in de klantgeoriënteerde aanpak en denkt kennis en kunde te
Figuur 1: businessmodel werk canvas
Ook qua positie zijn er grote verschillen tussen de
bedrijven. Sommigen moeten praktisch nog beginnen
met het ontwikkelproces, terwijl anderen al een
prototype product gereed hebben en in de pilot fase
zitten.
Al deze verschillende partijen hebben een
verschillende uitgangspositie en vragen om
verschillende ondersteuning. Het is aan de coaches
om deze op de juiste manier aan te bieden, waarbij ze
regelmatig onderling overleg hebben en de betrokken
bedrijven bespreken om tot de meest effectieve
ondersteuning te komen.
Een ander instrument dat de coaches zullen
aanbieden aan de bedrijven in de Stroomversnelling
Koop is het Businessmodel werk canvas. Dit model
geeft inzicht in het eigen bedrijf op het gebied van
marktpositie en kwaliteiten, en helpt bij het
definiëren van de doelstellingen en welke acties nodig
zijn om die doelstellingen te bereiken.
STROOMVERSNELLING KOOP VERSLAG SUPPORT ROUTE BOUWBEDRIJVEN
Het Businessmodel werk canvas (Fout!
Verwijzingsbron niet gevonden.) is ontwikkeld om
alle aspecten van het bedrijf die ‘geraakt’ worden
door de innovatiesprong in kaart te hebben. Feitelijk is
de onderzijde van het model het analyse-deel: aan de
rechterzijde de interne (bedrijfs-)analyse, aan de
linkerzijde de externe (markt-)analyse. Op basis van
die analyse en de keuzes die daarin worden gemaakt,
ontstaat een propositie. De bovenzijde van het model
is feitelijk de uitwerking in alle bedrijfsaspecten van
die propositie. Het thema ‘prestatiegarantie’ heeft
een eigen plek in dit model gekregen vanwege het feit
dat dit specifiek voor deze bedrijven een geheel nieuw
item is dat veel consequenties heeft.
Een derde mogelijkheid tot het verkrijgen van inzicht
in de grootste uitdaging om tot het prijspeil te komen
van € 45.000 is de Prijsberekeningstool. Deze tool
helpt bij het maken van integrale
kostprijsberekeningen, iets wat veel bouwbedrijven
niet gewend zijn omdat zij werken op projectbasis.
Het inzicht in de gekoppelde kosten van verschillende
onderdelen kan bloot leggen waar nog de grootste
stappen gemaakt dienen te worden bij de
conceptontwikkeling van het nul-op-de-meter product
(onderstaande tabel).
Delen
Opmeten
Woning-componenten
Plaatsen
Cost of sales
TOTAAL
Hoe nu verder
Voor de bedrijven is het nu zaak, om samen met hun
coaches, de resterende tijd van dit jaar zo goed
mogelijk in te vullen, zodat er aan het eind van het
jaar een prototype gereed is. De eerste stap daarvoor
is het schrijven van een plan van aanpak: hoe komt
het bedrijf van waar het nu is naar de eindtekst van de
deal. Het product is daar een onderdeel van (naast
zaken als garantie, klantcontact, etc.).
Het concreet invullen van het Businessmodel canvas is
een stap die niet alleen ondersteunt bij verkrijgen van
inzicht in het eigen bedrijf en de mogelijkheden voor
nieuwe ontwikkelingen, maar tevens de basis voor de
gesprekken op de expertmeetings: op
management/directieniveau is er binnen de
Supportroute dit jaar één keer gelegenheid om zaken
op bedrijfsniveau 1-op-1 te bespreken met een vijftal
experts. Bedrijven kiezen zelf welke onderwerpen ze
willen bespreken op basis van het Business Model
Canvas. De experts geven ‘Feed Forward’: expertiseinput, advies en/of inspiratie om de gekozen
innovatiesprong verder te brengen. De experts
hebben via de innovatiecoaches vooraf een indruk
gekregen van de bedrijven.
Toelichting
Gevels
Dak
Installaties (incl. monitoring en
duurzame energie-opwekking)
Vloer
Sloop kozijn, ramen en dak
Geveluitgraaf
Logistiek
Plaatsing, afbouw
Verkoop
Prestatiemanagement
(metingen, verzekering,
service)
Eerste prijsindicatie om naar
toe te werken
€ 500
€ 7.000
€ 5.000
€ 15.000
€ 1.500
€ 1.500
€ 1.000
€ 1.000
€ 3.500
€ 4.500
€ 3.000
€ 43.500 incl. BTW
STROOMVERSNELLING KOOP VERSLAG SUPPORT ROUTE BOUWBEDRIJVEN
Deze experts zijn:
Jos Lichtenberg, professor ‘productontwikkeling
gebouwde omgeving’, TU Eindhoven (9 oktober)
Jan Willem van de Groep, programma-regisseur
Energiesprong en adviseur Stroomversnelling-huur;
kennis van woningbouw en innovatie,
Niels Sijpheer, projectleider bij Energiesprong; kennis
van integrale concepten en prestatiesturing,
Lenny Vulperhorst, partner adviesbureau Andersson,
Elffers, Felix; kennis van organisatie-ontwikkeling en
veranderingen in de bouwsector.
Voor eind 2014 moet een prototype product klaar
zijn. Een prototype betekent een product dat
maximaal € 60.000 mag kosten: 45 voor de bewoner
en 15 voor de gemeente. Eventuele meerkosten moet
het bedrijf zelf bijleggen.
Andere relevante data die nog in dit jaar vallen zijn de
volgende:








29 september: Ondertekening Deal in
aanwezigheid van Minister Blok
9, 10 oktober: Feed Forward Meeting
(dieptegesprek per bedrijf met expertpanel
13 oktober: Tussenevaluatie door
innovatiecoaches en experts: routing najaar
21 oktober: Garantie Atelier
30 oktober: Masterclas Prestatiesturing
6, 7 november: resp. co-developers en
Propositie-ontwikkeling
14 november: Ontmoeting aanbieders en codevelopers
diverse data: regionale keukentafelgesprekken (verkenning woningeigenaren/
bouwpartijen)
Verslaglegging Bas Hasselaar, SBRCURnet

Download Report