Het Bijna Thuis Huis De zorgenboom Shanice Mustapha is één van de scholieren die het afgelopen jaar hun maatschappelijke stage in het hospice kwamen doen. Ze doet Sport en Veiligheid op het Zuid-West College in Den Haag en wil later graag naar het conservatorium om hiphopartieste te worden. Op een stagebeurs ontmoette ze coördinator Lieke Mouthaan die haar enthousiast maakte voor kennismaking met deze bijzondere plek. Shanice wist niet precies wat ze zich moest voorstellen bij een hospice, maar ondervond al snel dat het er heel gezellig was en dat alle mensen aardig en vrolijk waren. Eén van de dingen die haar raakten, was de ‘zorgenboom’. Ik keek naar de boom Het deed mij erg zeer Kinderen met verdriet Die blijven lachen Keer op keer Dit mag toch niet Dit kan niet zo wezen Zo veel verdriet Bijna niet te genezen Hun pijn Nieuwsbrief van het Jacobshospice jaargang 10, nummer 1, December 2014 Voel ik Als ik ernaar kijk Zij blijven hopen En strijden Tot het eind Dappere helden Is waar ik ze mee vergelijk Licht dat ziende maakt, Dat ons doet bestaan Dichter bij elkaar Shanice Mustapha Huub Oosterhuis Dat het hart verwarmt En de schamperheid Van de mond verzacht. Dit is een prachtig vormgegeven boom in onze huiskamer, waaraan kinderen èn volwassenen briefjes met hun zorgen of gedachten kwijt kunnen. Shanice schreef er een gedicht over. Niet voor het eerst, want haar eerste gedicht schreef ze na het overlijden van haar eigen broertje. Het is gemakkelijker gedichten te laten lezen dan te vertellen wat je op je hart hebt, vindt ze. Want in een gedicht kun je precies datgene kwijt, waarvan je wilt dat anderen het lezen. Mogen we allen een haag van licht vormen wanneer het donker zich aandient. Fijne kerst! Saskia Janyszek COLOFON JacobsJournaal Jaargang 10, nummer 1, december 2014 Het JacobsJournaal is een halfjaarlijkse uitgave van het Jacobshospice in Den Haag. Overname van de teksten is toegestaan met bronvermelding Adres Jacobshospice Koningin Emmakade 160 2518 JL Den Haag Tel (070) 3081081 Fax: (070) 3921477 [email protected] www.jacobshospice.nl Namens het Jacobshospice Annemarie van Veldhuizen, Lieke Mouthaan, Wilma Siccama-Singeling en Ciska van Helsdingen Stichting Vrienden van het Jacobshospice www.steunhetjacobshospice.nl [email protected] Rabobank, rekeningnummer NL46 RABO 0129 948 284 Redactie JacobsJournaal Lieke Mouthaan Annemarie van Veldhuizen Saskia Janyzek Sigrid van Iersel Bestuur RK Hospicegroep Den Haag Dhr. P.M.J.M. van der Kun, voorzitter Mw. Mr. H.A. Offens, secretaris Dhr. R.P.M. Duivenvoorden, lid Dhr. A.A. van Rhijn, penningmeester Dhr. J.C.A. de Mol van Otterloo Lay out Leo de Caluwé, Productie Flevodruk Harlingen Bestuur Stichting Vrienden van het Jacobshospice Dhr. D. von Maltzahn, voorzitter Dhr. R. P.M. Duivenvoorden Dhr. H.A. Leegstra MSc, penningmeester Mw. K. de Mol van Otterloo Het Jacobshospice is een oecomenisch samenwerkingsverband van de stichting Fundatie van Beijeren Van Schagen en de Stichting RK Hospicegroep Den Haag Afscheid van tweede huis Gastbewoner Frans Rietbroek had een grote wens: nog eenmaal naar ZuidFrankrijk om afscheid te nemen van zijn tweede huis. Dankzij de stichting Ambulance Wens kon die wens in vervulling gaan. Op 6 september arriveerde de ambulance bij het Jacobshospice om Frans Rietbroek naar Frankrijk te brengen. Omdat ze twee keer 1300 kilometer moesten afleggen, maakten ze op de heen- en de terugreis een tussenstop in een hotel. Op 10 september keerde Frans Rietbroek weer terug in het hospice. Comma Onmacht en hoop Onlangs werd in de krant een beroemde quote van Martin Luther King aangehaald. Die luidde: “De belangrijkste vraag in het leven is, wat doe je voor anderen?” Het afgelopen jaar lijkt de wereld in brand te staan als gevolg van oorlogsgeweld en terrorisme. Ik zie beelden van mensen die geconfronteerd worden met groot lijden. Wat doen mensen elkaar in vredesnaam aan! Wilma Siccama is onze nieuwe assistentcoördinator ‘Je hebt hier moed nodig om je eigen kwetsbaarheid te erkennen’ Eén van de grootste veranderingen die het afgelopen jaar in het hospice heeft plaatsgevonden, is toch wel de intrede van een nieuwe assistent-coördinator. Begin juni begon Wilma Siccama in haar nieuwe functie. Het leek haar eerst een baan met overstelpend veel regelwerk en uiteenlopende taken. Maar een paar maanden later voelt Wilma zich thuis in dit bijzondere huis en heeft iedereen haar in het hart gesloten. Je kunt mensen helpen weer greep te krijgen op hun situatie om verder samen te kijken.Bijvoorbeeld naar de dingen die nog wel mogelijk zijn in het leven en die mogelijkheden uit te vergroten. Hierdoor kan iemand het leven zelf weer als belangrijker ervaren dan de ziekte. Feitelijk is dat nooit anders geweest. De drama’s lijken zich echter nu wel in een heel rap tempo te voltrekken. Wanneer ik de krant opensla of het nieuws op televisie volg bekruipt me regelmatig een gevoel van onmacht en vervreemding; het lijkt alsof een mensenleven niks waard is. Hangt de waarde van een mensen leven af van de plek waar je geboren wordt? Eigen kwetsbaarheid Elke vorm van hulpverlening kan alleen succesvol zijn als er wederzijds vertrouwen is, als de samenwerking goed is. Dit geldt misschien wel in het bijzonder in een hospice. Wilma is ervan overtuigd dat de functie van coördinator háár heeft uitgezocht. In het hospice is alles erop gericht gastbewoners en hun familie een veilige plek te bieden waar afscheid kan worden genomen van het leven en van dierbaren. Familie en vrienden vinden een luisterend oor in dat verdrietige proces van afscheid. Dat proces waarin zij geconfronteerd worden met het lijden van de mensen die zij liefhebben. Gevoelens van verdriet, onmacht en verwarring staan dan regelmatig op de voorgrond. Wij ervaren in het hospice dat dergelijke gevoelens wat kunnen worden verzacht door naast die ander te staan en er voor die ander te zijn. In deze roerige tijd is voor mij het hospice een hoopvolle plek waar wij allemaal, refererend aan de woorden van Martin Luther King, ons met overgave inzetten voor de ander. Annemarie van Veldhuizen, algemeen coördinator Wilma is yogadocente. In dat werk ontmoette ze mensen die met yoga beter wilden leren ademen of ontspannen. Ook kwamen mensen vaak met hun levensverhalen of problemen. Een luisterend oor is dan het enige dat zij kon bieden. Op een gegeven moment wilde Wilma meer kunnen doen. Daarom begon ze in 2009 aan de deeltijdopleiding maatschappelijk werk en dienstverlening aan de Haagse Hogeschool. Tegelijkertijd startte zij als medische maatschappelijk werkerin-opleiding bij het HagaZiekenhuis in Den Haag. Een opleiding die handvatten aanreikt om concreter te helpen. Deze opleiding daagde haar bovendien uit te zoeken naar de juiste aansluiting met die ander. Tijdens deze opleiding werd ze vaak geraakt door de angst en onzekerheid die mensen voelen als er een slechte diagnose is gesteld. Als maatschappelijk werker kun je de ziekte niet wegnemen, maar je kunt samen met de patiënt kijken welke angsten al dan niet reëel zijn. Huisarts Lilian van Raalte ‘Verpleegkundigen zijn ongelooflijk deskundig en betrokken’ “Wat zou het mooi zijn als alle verpleegkundigen stage lopen in een hospice om te zien hoe zorg eruit kan zien. In een instelling zijn ze vaak druk bezig en hebben weinig persoonlijke aandacht voor patiënten. Maar een vriendelijke glimlach kost niets.” Het is een hartenkreet van Lilian van Raalte, huisarts in gezondheidscentrum/ huisartsenpraktijk Goudenregenhof. Jaarlijks heeft ze twee tot drie patiënten in haar praktijk die hun laatste periode in het Jacobshospice wonen. Dan wachten ze niet totdat ik toestemming geef. Dat vind ik heel goed. Hun inzet is enorm groot, zeker als je het vergelijkt met verpleeghuizen. Daar raken mensen regelmatig uitgedroogd of ondervoed. Lilian blijft tijdens deze fase hun huisarts in het hospice. Ze is op de dag van opname in huis om afspraken te maken over de zorg en machtigingen te regelen. Daarnaast komt ze een keer per week op bezoek. Verzorgers zetten een bord eten neer voor een patiënt, maar letten niet op of iemand een hap neemt. De hospicezorg is wel 300 procent beter dan de zorg in een verzorgings- of verpleeghuis.” Heel indrukwekkend vindt ze de gastbewoners, die kwetsbaar zijn, maar toch telkens een grote kracht tonen. In het bijzonder in een hospice vindt zij het belangrijk de moed te hebben je eigen kwetsbaarheid te erkennen en integer met die van een ander om te gaan. Zij vindt er veel voldoening in om niet alleen de gastbewoner te ondersteunen, maar ook zijn of haar dierbaren en naasten. ‘We vieren het leven in het hospice’ blijft een belangrijk uitgangspunt. Maar ook de nazorg maakt op Wilma grote indruk. Dat we nabestaanden niet alleen laten staan in hun rouw. Bij de herinneringsviering die ze meemaakte had ze sterk het gevoel van twee warme handen om je hart. Ze voelt zich dankbaar om in dit hospice te mogen werken. Saskia Janyszek “Het ziekteproces van een stervende is vaak onvoorspelbaar. Dat geeft veel onrust voor de partner of de familie, bijvoorbeeld als mensen wanen krijgen en in de war raken. Als mensen thuis verzorgd worden, krijg ik vaak ’s nachts een telefoontje. Een verblijf in het hospice is voor mij als huisarts veel rustiger. De verpleegkundigen zijn ervaren en nemen mij in acute situaties veel werk uit handen. Er is niet gauw paniek. Ik zou ook naar het Jacobshospice willen, als ik zelf in de laatste fase van mijn leven zit. De mensen zijn enorm deskundig, zorgzaam en lief. In dit huis wil ik graag mijn laatste uurtjes slijten.” Sigrid van Iersel Iedere vrijdag staat er een verse bos bloemen in het Jacobshospice. De schenker is mevrouw Opgenhaeffen, wiens echtgenoot in maart 2014 in het Jacobshospice is overleden. Warme handen Wilma geniet van de warme sfeer en de enorme betrokkenheid van iedereen in het Jacobshospice. Dat alle medewerkers, wat hun taken ook zijn, ervan doordrongen zijn dat ze allemaal samen een mooi huis bieden voor mensen die dat hard nodig hebben, raakt haar diep. Wat betekent het hospice voor jou? Zij schenkt iedere week deze prachtige bloemen om haar waardering voor ons huis te laten blijken. Zij is van plan dit te blijven doen zolang dit in haar vermogen ligt. Waarom verwijs je mensen graag door naar het Jacobshospice? “Het valt me altijd op dat de mensen zo vriendelijk zijn. Het straalt een goede sfeer uit. Sommige mensen geven de voorkeur aan een meer klinische setting, anderen vinden juist de informele sfeer van het Jacobshospice erg prettig.” Wat valt jou op in het hospice? “Met name de verpleging vind ik ongelooflijk deskundig en betrokken. Ze treden zelf op als ze dat nodig vinden. Als iemand ’s nachts niet kan plassen, plaatsen ze zelf een katheter. Waar merk je dat aan? “Ik zie aan allerlei details dat er aandacht is voor de gasten. De vrijwilligers vervullen hierin een niet weg te denken rol. De bewoners ontvangen een bordje met drie crackers en een bloemetje erop. Ze worden lekker gewassen, ruiken prettig en krijgen een massage. Het gebruik van antroposofische oliën spreekt me ook erg aan. Net als de tuin: het is geweldig dat mensen daar buiten kunnen zitten.” De fraai verzorgde bossen bloemen worden geleverd door Tettero & La Guirlande, Piet Heinstraat 28 te Den Haag.